akredytacja badaŃ Ś - wodociagi.krakow.pl file1 woda i my marzec 2009 iso 9000:2000. w piątym...
TRANSCRIPT
czasopismo Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowieczasopismo Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie
ISSN - 1505-2478marzec 2009, numer 49 ISSN - 1505-2478marzec 2009, numer 49
AKREDYTACJA BADAŃŚCIEKÓW... - str. 7
ZBIORNIK DOBCZYCKIPO 20 LATACH... - str. 9
1 woda i my marzec 2009
ISO 9000:2000.W piątym roku po wdrożeniu.
Jan Smaczny
Minął kolejny rok od wdrożenia w naszej fi rmie systemu zarządzania jakością wg ISO 9001:2000 r. Ocenę stanu realizowania tego systemu dokonano na kolejnym szóstym przeglądzie zarządza-nia, który odbył się w dniu 10.12.2008 r. Udział w nim wzięli wszyscy właścicie-le procesów oraz Prezes fi rmy. Podczas
przeglądu d o k o n a -no oceny u t rzyma-nia wdro-
żonego systemu, realizowania jego wymagań i prowadzenia dalszego do-skonalenia. Przeanalizowano wykona-nie wniosków wynikających z poprzed-niego przeglądu. Z 22 wniosków zrealizowano 14, natomiast 5 wniosków przesunięto do wykonania w terminie późniejszym. Zrealizowanie wniosków pozwoliło uzyskać następujące efekty:• poprawa niezawodności systemu dystrybucji wody i odprowadzania ścieków (Zakład Sieci Wodociągo- wej i Zakład Sieci Kanałowej),• poprawa przesyłu wody surowej (ZUW Bielany, ZUW Raba),• stabilizacja dezynfekcji wody (ZUW Dłubnia),• usprawnienie procesu technologicz- nego (Zakład Oczyszczania Ścieków Kujawy),• rozszerzenie akredytacji Centralnego Laboratorium,• działania na rzecz ochrony środowi- ska (Zakład Logistyki).
Audit zewnętrzny SZJ odbył się 14 maja 2008 r. i był zarazem au-ditem recertyfi kacyjnym. Przeprowa-dzony był przez 3 auditorów z Bureau Veritas Certifi cation w 11 jednostkach organizacyjnych naszej fi rmy. Podczas auditu nie stwierdzono słabych stron SZJ. W minionym roku zauditowane zostały wszystkie procesy objęte syste-mem zarządzania jakością. Wykonano 39 auditów w trakcie których ujaw-niono 8 niezgodności z tego 7 zostało usuniętych w krótkim czasie i niezgod-ności zostały „zamknięte’’, natomiast jedna niezgodność została „zamknię-ta” w wydłużonym terminie co było słabą stroną systemu w tej jednostce organizacyjnej. Niezgodności dotyczy-ły braku nadzoru w pewnych obszarach prowadzonych procesów oraz braku sporządzania adekwatnych zapisów. W tym miejscu należy przypomnieć, że absolutnym wymogiem jest, że niezgod-ności i przyczyny ich powstania powin-ny być usuwane niezwłocznie. W latach 2004 do 2008 ilość reklamacji w poszczególnych latach systematycznie spadała – przedstawia to wykres poniżej. W roku 2008 zgło-szonych było 12 reklamacji w tym jedna była uzasadniona. Skróceniu uległ czas rozpatrywania reklamacji – średni okres
Ilość zg łoszonych reklam acji
0 20 40 60 80
100 120 140
2004 2005 2006 2007 2008
rok
ilość
„W latach 2004 do 2008 ilość reklamacji w poszczególnych latach systematycznie spadała”
2 woda i my marzec 200
Oce
na sk
utec
zno
ci p
roce
sów
za
okre
s od
I do
XI.2
008
r.
Grupa
Nr.procesu
Naz
wa
proc
esu
jedn
ostk
aor
g.O
sign
ity
wsk
ani
kSt
opie
spe
nien
iace
lu (%
)T
rend
2008
Tre
nd20
08/2
007
redn
iask
utec
zno
grup
y
1
2
34
56
78
9
2Pr
oces
ana
lizy
i opr
acow
ywan
ia p
lanó
w ro
czny
ch i
wie
lole
tnic
hD
E97
,53
108,
373
Proc
es p
lano
wan
ie z
ada
inw
esty
cyjn
ych
IRI
17,6
010
04
Proc
es p
lano
wan
ia p
rac
kons
erw
acyj
nych
i re
mon
tów
bie
cych
IWU
98,8
098
,80
5Pr
oces
pla
now
ania
rem
ontó
w k
apita
lnyc
hIR
I9,
4010
0,00
Gru
pa p
roce
sów
obs
ugi k
lient
a1
Proc
es o
bsug
i kor
spon
denc
jiES
K10
010
03
Proc
es o
bsug
i rek
lam
acji
ESK
100
105,
264
Proc
es w
indy
kacj
iEG
W42
,41
132,
53
5Pr
oces
wer
yfik
acji
i prz
yjm
owan
ia d
anyc
h ew
iden
cyjn
ych
klie
ntów
ESK
100
108,
70
Gru
pa p
roce
sów
roz
woj
u si
eci
Proc
es o
dbio
ru p
rzy
czy
dom
owyc
h - p
rzy
cza
wod
oci
gow
e (w
szt)
301
- prz
ycz
a ka
naow
e (w
szt)
170
Proc
es n
adzo
ru i
odbi
oru
siec
i wyk
onan
ej p
rzez
inw
esto
rów
zew
ntrz
nych
- prz
ycz
a w
odoc
igo
we
( w k
m )
1,99
Proc
es n
adzo
ru i
odbi
oru
siec
i wyk
onan
ej p
rzez
inw
esto
rów
zew
ntrz
nych
- prz
ycz
a ka
naow
e ( w
km
)3,
17
Proc
es w
ydaw
ania
war
unkó
w p
rzy
czen
ia d
o si
eci w
od-k
an
(N1
-do
20 d
ni)
126,
6614
0,74
(N2
-do
30 d
ni)
110,
3312
2,59
Gru
pa p
roce
sów
gos
poda
rki w
odom
ierz
owej
1Pr
oces
pro
wad
zeni
a re
mon
tów
i le
galiz
acji
wod
omie
rzy
EZW
110
02
Proc
es w
staw
iani
a, w
ymia
ny i
usuw
ania
aw
arii
wod
omie
rzy
EZW
0,89
98,1
3G
rupa
pro
cesó
w sp
rzed
ay
1Pr
oces
zaw
iera
nie
umów
ESS
99,0
110
7,62
Proc
es re
aliz
acji
plan
u sp
rzed
ay
wod
y i o
dpro
wad
zani
a ci
eków
- wyk
onan
ie p
lanu
sprz
eda
yES
S99
,67
99,6
7
- rea
lizac
ja p
lanu
odc
zytó
wES
S93
,90
98,8
4- p
opra
wno
c w
ysta
wio
nych
fakt
urES
S99
,84
100,
85G
rupa
pro
cesó
w p
rodu
kcji
(uzd
atni
anie
wod
y)1
Proc
es u
jmow
ania
wod
y -
IWB
IWB
100
100
3Pr
oces
ujm
owan
ia w
ody
- IW
AIW
A10
010
04
Proc
es u
jmow
ania
wod
y - I
WR
IWR
100
100
Proc
es z
arz
dzan
ia u
zdat
nian
iem
i pr
oduk
cj w
ody
-inde
ks ja
koci
wod
y10
010
0
- prz
ekro
czen
ia p
aram
etró
w ja
koci
owyc
h10
010
05-
1Pr
oces
uzd
atni
ania
wod
y - I
WB
IWB
99,9
499
,94
5-2
Proc
es u
zdat
nian
ia w
ody
- IW
DIW
D99
,85
99,8
55-
3Pr
oces
uzd
atni
ania
wod
y - I
WR
IWR
99,5
099
,50
5-4
Proc
es u
zdat
nian
ia w
ody
- IW
AIW
A10
010
06
Proc
es p
rzes
yu
wod
y -
IWR
IWR
99,6
799
,67
10Pr
oces
odw
adni
ania
osa
dów
- IW
RIW
R97
9711
Proc
es o
dwad
nian
ia o
sadó
w -I
WA
IWA
100
100
12Pr
oces
odw
adni
ania
osa
dów
-IW
DIW
D99
,71
99,7
1G
rupa
pro
cesó
w z
akup
ów1
Proc
es z
akup
ów i
dost
awy
mat
eria
ów o
raz
ocen
y do
staw
ców
EZ
L89
,610
2,99
2Pr
oces
zak
upów
inw
esty
cyjn
ych
(wsk
ani
k za
10
mie
sicy
)IR
I78
,598
,13
3Pr
oces
pos
tpo
wan
ia p
rzet
argo
weg
o - u
zasa
dnio
ne o
dwo
ania
w sz
t.N
U
1Pr
oces
rozd
zia
u w
ody
do st
ref r
ozbi
oru
- IW
RIW
R99
,99
99,9
9
5IW
Gru
pa p
roce
sów
dys
pono
wan
ia w
od
99,6
7
131,
67
99,0
7
111,
62
IPD
IPT
101,
75
Gru
pa p
roce
sów
zar
zdz
ania
i pl
anow
ania
53 4 2
101,
79
IPD
2 83 4 5 6 7
100,
56
3 woda i my marzec 2009
2Pr
oces
rozd
ziau
wody
do
stref
rozb
ioru
- IW
AIW
A10
010
0Pr
oces
obs
ugi b
iece
j siec
i i d
ystry
bucji
wod
y- p
aram
etry
hudr
aulic
zne
010
0
- zan
ieczy
szcz
enia
0,02
99,9
8
1Pr
oces
bad
a ja
koci
wody
NJ
L11
6,94
116,
944
Proc
es b
ada
jako
cicie
ków
NJL
91,2
091
,20
Gru
pa p
roce
sów
zarz
dzan
ia in
fras
truk
tur
tech
nicz
n1
Proc
es re
aliza
cji k
onse
rwac
ji i r
emon
tów
bie
cych
,IW
U11
2,96
125,
53Pr
oces
reali
zacji
zada
inwe
stycy
jnyc
h- r
ealiz
acja
plan
u in
westy
cji (w
ska
nik
za 1
0 m
iesic
y)10
2,30
127,
88
- wyk
onan
ie pl
anu
rem
ontó
w ka
pital
nych
(wsk
ani
k za
10
mies
icy)
75,6
094
,50
Proc
es p
rzeg
ldów
ora
z nap
raw
bie
acyc
h i u
suwa
nia a
warii
siec
i wod
ocig
owej
- hyd
rant
y12
9,27
129,
27
- zas
uwy
115,
9311
5,93
- awa
rie99
,30
99,3
05
Proc
es u
suwa
nia a
warii
siec
i tra
nzyt
owej
IWR
100
100
10Pr
oces
prz
ygot
owan
ia in
westy
cjiIP
R10
010
0,00
11Pr
oces
zarz
dzan
ia sy
stem
em in
form
atycz
nym
(p
robl
emy
i awa
rie sp
rztu
w sz
t. za
I pó
rocz
e. )
EI13
7
Proc
es g
ospo
daro
wani
a ro
dkam
i tra
nspo
rtowy
mi
- got
owo
97,7
810
8,63
- obs
ugi t
echn
iczne
72,3
390
,42
13Pr
oces
BHP
prz
y uz
datn
ianiu
, dys
trybu
cji w
ody
i ocz
yszc
zani
u cie
ków
NB81
,70
102,
1314
Proc
es n
adzo
ru i
eksp
loata
cji o
biek
tów
budo
wlan
ych
Jed.
org.
100
104,
17G
rupa
pro
cesó
w za
rzdz
ania
per
sone
lemPr
oces
szko
le p
raco
wnik
ów- s
kutec
zno
90,0
011
2,50
- rea
lizac
ja 84
,00
112,
00G
rupa
pro
cesó
w od
bior
u i o
czys
zcza
nia
ciekó
w1
Proc
es p
rzeg
ldów
ora
z bie
cej e
kspl
oatac
ji sie
ci ka
naliz
acyj
nej
IKS
96,9
096
,90
2Pr
oces
usu
wani
a awa
rii si
eci k
anali
zacy
jnej
-usu
wani
e awa
rii p
owy
ej 8
godz
in (
redn
ia kw
artal
na w
szt)
IKS
4,33
3Pr
oces
ocz
yszc
zani
a cie
ków
z ocz
yszc
zaln
i lok
alnyc
hIK
P10
0,00
100,
00Pr
oces
ocz
yszc
zani
a cie
ków
w Za
kad
zie O
czys
zcza
nia
ciekó
w P
aszó
w-B
ZT5
(wyn
iki z
a IX,
X,XI
)10
0,00
100,
00
-ChZ
T10
0,00
100,
00-z
awies
ina
100,
0010
0,00
-azo
t10
0,00
100,
00-fo
sfor
98,9
998
,99
Proc
es g
ospo
dark
i odp
adam
i w Z
akad
zie O
czys
zcza
nia
ciekó
w P
aszó
w- o
dwod
nien
ie os
adu
IKP
94,2
394
,23
-bio
gaz
IKP
100,
0010
0,00
Proc
es o
czys
zcza
nia
ciekó
w w
Zak
adzie
Ocz
yszc
zani
a cie
ków
Kujaw
y- B
ZT5,
ChZ
T, za
wies
ina
100,
0010
0,00
- azo
t10
0,00
100,
00- f
osfo
r96
,66
96,6
6Pr
oces
prz
erób
ki o
sadó
w i g
ospo
dark
i odp
adam
i tec
hnol
ogicz
nym
i w Z
akad
zieOc
zysz
czan
iacie
ków
Kujaw
y- o
dwod
nien
ie os
adu
105,
4410
5,44
- bio
gaz
99,8
799
,87
8Pr
oces
zarz
dzan
ia oc
zysz
czan
iem c
ieków
IK99
,33
99,3
3
trend
mal
ejcy
105,
83
tren
d ro
sncy
99,2
8
Skut
eczn
o sy
stem
u (r
edni
stop
ie re
aliza
cji ce
lów
w sy
stem
ie)
za o
kres
:I-XI
.200
8Sk
utec
zno
syste
mu
(red
ni st
opie
reali
zacji
celó
w w
syste
mie)
za
okr
es:I-
XI.2
007
IKK
112,
25
Gru
pa p
roce
sów
mon
itoro
wani
a pr
oduk
cji
IKK
IWW
3
IRI
4IK
P
2NP
P
24
IWW
119 10 1399
,43
12
12EZ
L
765
99,9
9
104,
07
108,
15
4 woda i my marzec 200
rozpatrzenia i zamknięcia reklamacji wyniósł 5 dni.Tegoroczna edycja badania satysfakcji klienta została zrealizowana w dniach 26.05-30.06.2008 przez wybrany w drodze przetargu Biuro Badań Spo-łecznych OBSERWATOR. Dobór reprezentatywnej próby krakowskich gospodarstw domowych, objął 1347 losowo wybranych osób (gospodarstw domowych) zamieszka-łych w Krakowie. Dobór respondentów został przeprowadzony za pomocą tech-niki statystycznej i objął respondentów rozłożonych proporcjonalnie do liczby mieszkańców poszczególnych 18 dziel-nic Krakowa. Badanie prowadzone było metodą indywidualnych wywia-dów prowadzonych w domach respon-dentów. Poziom ufności 95%, błąd osza-cowania +/- 2,7%. Ocena takich parametrów wody pitnej jak: smak, zapach i przezroczy-stość wykazują na przestrzeni 6 lat trend wzrostowy (większa akceptowalność własności organoleptycznych). Stałość dostaw wody i ciśnienie wody wykazu-ją wyraźną poprawę oceny w stosunku do roku poprzedniego, a szybkość usu-wania awarii przerwała trend malejący w porównaniu do lat 2004 -2006 i za-znaczył się wyraźny wzrost w porówna-niu do roku 2007.Analizie skuteczności procesów zosta-ły poddane 53 zidentyfi kowane procesy i ujęte w SZJ.Zestawienie zbiorcze przedstawione jest w tabeli nr 1 i obejmuje okres od stycz-nia do listopada 2008 r. Skuteczność systemu lub inaczej stopień realizacji zakładanych celów w poszczególnych procesach w tym sa-mym okresie 2008 r. wyniósł 105,83% i był wyższy niż w tym samym okresie roku 2007 (wynosił wtedy 99,28%). Generalnie nastąpił dalszy wzrost sku-teczności procesów co świadczy o wzro-ście świadomości technicznej i kultury jakości wyrażającej się w:
• zrozumieniu potrzeby wprowadzenia zmiany,• wprowadzaniu nowych wartości, po-staw i zachowań i dobrej praktyki,• utrwalenie nowego wzoru zachowań i dobrej praktyki. W tym miejscu należy skiero-wać dalszą prośbę do kadry kierow-niczej - czyli właścicieli procesów - o dalszy pozytywny wpływ na podle-głych pracowników w kierunku pogłę-biania kultury jakości poprzez rozmowy ukierunkowane na jakość i pokazywać jaki wpływ na całość procesu mają do-brze wykonane nawet drobne zadania. Działania takie powinny przyczynić się do dalszego pogłębienia świadomości projakościowej i kultury jakości.
Ranga jakości:1. Jakość to nie wszystko, ale wszystko bez jakości jest niczym. 2. Jakość to potęga współdziałania ludzi.3. Jakość jest wynikiem inteligentnego trudu i wysiłku ludzi.4. Jakość jest szansą a nie gwarancją sukcesu.5. Jakość powstaje przez ludzi a nie przez system, system jest tyle wart ile warci są tworzący go ludzie.6. Jakości nie da się zaprojektować i wymusić.7. Jakość pochodzi od ludzi, ich wie- dzy, umiejętności, morale i etyki.8. Jakość jest tym, czego brak oznacza straty.9. Jakość jest narzędziem doskonalenia wszystkich obszarów.10. Jakość to spełnienie wymagań i oczekiwań każdego klienta.11. Jakość to najlepsza broń w konku- rencji rynkowej.12. Jakość jest obiektywnym celem, do którego trzeba dążyć zawsze.13. Jakość to doskonałość do której należy dążyć, lecz której nie da się w pełni osiągnąć.14.Jakość to ważny cel strategiczny każdej organizacji i każdego czło- wieka.
5 woda i my marzec 2009
System kontroliprojektu dofinansowywanego z Funduszu Spójności.
Grażyna Sośnicka
Fundusz Spójności został utworzo-ny na mocy postanowień art.161 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Jako instrument polityki spójności gospo-darczej i społecznej realizuje główny cel Unii Europejskiej tj. zmniejszenie dyspro-porcji w rozwoju poszczególnych krajów w dziedzinie ochrony środowiska i infrastruk-tury transportu. Zakres działania Funduszu obejmuje pomoc o zasięgu krajowym, a nie
r e g i o n a l -nym, jak w przypadku f u n d u s z y struktural-nych.
Od 2000 roku Polska, stosownie do zapisów Rozporządzenia Rady nr 1267/99 z 21.06.1999 r. korzystała z Przedakcesyj-nego Instrumentu Polityki Strukturalnej ( ISPA), z dniem przystąpienia do Unii Europejskiej (od 01.05.2004 r.) przestała natomiast być benefi cjentem tego instru-mentu fi nansowego, a wszystkie projekty zatwierdzone w ramach ISPA, są kontynuo-wane ze środków Funduszu Spójności. Tak jest w przypadku Projek-tu „Oczyszczalnia Ścieków Płaszów II w Krakowie” fi nansowanego w 65% ze środków unijnych, przyznanych Memoran-dum Finansowym z dnia 31.12.2000 r. (wte-dy ISPA) oraz Decyzją Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 19.12.2005 r. Unia Eu-ropejska wnosząc wkład fi nansowy w reali-zację projektów nakłada na każde państwo członkowskie obowiązek stworzenia spraw-nie funkcjonującego systemu zarządzania i kontroli środków Funduszu Spójności, zgodnie z przepisami prawa krajowego i wspólnotowego. Projekt płaszowski realizowany jest zgodnie z procedurami określonymi w Ogólnym Podręczniku - Zarządzanie i Kontrola Funduszu Spójności, wydanym przez Instytucję Zarządzającą – Minister-
stwo Rozwoju Regionalnego (ostatnia aktu-alizacja – luty 2007). W 2001r., wraz z przyznaniem środków, stosownie do Zarządzenia nr 21/01 Prezesa Zarządu MPWiK SA, wyodrębniono w strukturze organizacyjnej Spółki jednostkę odpowiedzialną za reali-zację projektu (JRP), której zadaniem jest prowadzenie pełnej obsługi projektu pod względem administracyjnym, fi nansowym i technicznym, zgodnie z wymogami pra-wa. Od tego czasu JRP funkcjonuje także w oparciu o 14 aktualizowanych na bieżą-co procedur wewnętrznych. Taki system zarządzania, monitoringu i kontroli na po-ziomie podmiotu odpowiedzialnego za rea-lizację projektu ma zapewnić przejrzystość i prawidłowość podejmowanych działań nie tylko od strony organizacyjnej, ale przede wszystkim wydatkowania środków unij-nych. Potwierdzają to liczne kontrole pro-jektu prowadzone zarówno przez uprawnio-ne instytucje krajowe, wspólnotowe, a także niezależnych audytorów. Każda kontrola projektu polega głównie na sprawdzeniu, czy benefi cjent realizuje go zgodnie z umową o dofi nan-sowanie, przepisami prawa oraz wytyczny-mi Instytucji Zarządzającej. Od początku realizacji projektu czynności sprawdzające przeprowadzono 18 razy. Instytucje kra-jowe uprawnione do kontroli projektów dofi nansowywanych ze środków Funduszu Spójności przeprowadziły 15 kontroli ze-wnętrznych projektu płaszowskiego, z któ-rych 5 stanowiły coroczne audyty zewnętrz-ne, 5 kontroli przeprowadziły instytucje uczestniczące we wdrażaniu projektu oraz 5 kontroli niezależnych przeprowadzili: Urząd Kontroli Skarbowej - 3 , Najwyższa Izba Kontroli - 1 i Regionalna Izba Obra-chunkowa - 1. W latach: 2001, 2004, 2008 kontro-le przeprowadzili przedstawiciele Europej-skiego Trybunału Obrachunkowego.
„Należy podkreślić, że wszystkie przeprowa-dzone kontrole nie ujawniły żadnych niepra-widłowości w rozumieniu przepisów UE”
6 woda i my marzec 200
We wszystkich przypadkach czynności kon-trolne obejmowały z jednej strony weryfi -kację dokumentów przedstawionych przez MPWiK SA, z drugiej natomiast polegały na sprawdzeniu, czy wydatki zostały faktycznie poniesione na realizację zadeklarowanych zadań oraz czy były zgodne z obowiązują-cymi przepisami. Czynności sprawdzające prowadzono w siedzibie MPWiK SA oraz na terenie budowy oczyszczalni. Kontrola na miejscu dotyczyła głównie oceny zgod-ności realizacji projektu z zapisami umowy o dofi nansowywanie i przepisami prawa, sposobu księgowania wydatków, kwalifi ko-walności wydatków, prawidłowości sporzą-dzanych sprawozdań z realizacji projektu oraz prowadzenia działań promocyjno – informacyjnych.W ramach weryfi kacji dokumentów szcze-gólną uwagę zwrócono na wnioski o płat-ność, sprawozdania z realizacji projektu i działania promocyjno - informacyjne.
Należy podkreślić, że wszystkie przepro-wadzone kontrole nie ujawniły żadnych nieprawidłowości w rozumieniu przepisów UE tj. „jakiegokolwiek naruszenia przepi-sów prawa wspólnotowego wynikającego z działania lub zaniechania ze strony pod-miotu gospodarczego, które spowodowało lub mogło spowodować szkodę w ogólnym budżecie Wspólnot Europejskich w związ-ku z fi nansowaniem nieuzasadnionego wy-datku z budżetu Wspólnoty”. Obowiązujące procedury reali-zacji projektów dofi nansowywanych ze środków Funduszu Spójności uświadamia-ją, że wszystko co dzieje się na poziomie konkretnego podmiotu odpowiedzialnego za realizację projektu i czasem wydaje się zbędne i uciążliwe, jest elementem wielkie-go systemu, który ma pozwolić na właści-we rozliczenie się ze środków wobec Unii Europejskiej i wykazanie celowości ich wy-datkowania.
7 woda i my marzec 2009
Pracownia Badania Ścieków jest jedną z trzech pracowni Centralnego Labora-torium MPWiK S.A. w Krakowie i w tej strukturze funkcjonuje od października 2005 r., prowadząc działalność w dwóch lokalizacjach:• Laboratorium na terenie Oczyszczalni Ścieków Płaszów w nowym budynku laboratorium, który został wybudowany w ramach projektu „Płaszów II” (fot.),• Laboratorium na terenie Oczyszczalni Ścieków Kujawy.Pracownia Badania Ścieków jest jednostką organizacyjną pracującą na potrzeby innych działów naszego przedsiębiorstwa oraz wykonuje badania zlecone przez klientów zewnętrznych. W roku 2008 pracownia w obydwóch lokalizacjach wykonała ponad 4000 analiz fi zykochemicznych ścieków i osadów (ok. 35 000 oznaczeń poszczegól-nych wskaźników zanieczyszczeń).
Należy podkreślić, że PBŚ wykonuje wszystkie analizy ścieków i osadów, które są przez naszą fi rmę wyko-rzystywane do kontroli technolo-gicznej obiektów własnych, oblicza-nia opłat za korzy-stanie ze środowi-ska oraz prowadzi system kontroli Zakładów, będą-cych dostawcami
ścieków przemysłowych do naszego syste-mu kanalizacyjnego. W związku z nowelizacją „Prawa Ochrony Środowiska” w roku 2007, głów-nym zadaniem postawionym przed pracow-
Akredytacja badań ścieków.Centralne Laboratorium.
Waldemar Kałka, Tadeusz Bochnia.
nią było uzyskanie w roku 2008 akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji. Noweliza-cja ww. aktu prawnego spowodowała, że tylko laboratoria posiadające akredytację mogą wykonywać badania ścieków na oczyszczalniach, i w tym aspekcie wymaga-nia stawiane laboratoriom są bardziej rygorystyczne, niż w przepisach dot. jakości wody do picia. Obecnie bardzo niewielka liczba laboratoriów ściekowych w Polsce południowej spełnia te wymagania i posiada akredytację na wszystkie parametry wyma-gane w pozwoleniach wodno-prawnych, co powoduje, że nasze laboratorium będzie mogło w zakresie analiz ścieków znacznie zwiększyć ilość usług świadczonych dla podmiotów zewnętrznych. Akredytacja jest procedurą formal-nego potwierdzenia, przez uprawnioną, niezależną państwową jednostkę - Polskie Centrum Akredytacji, kompetencji laborato-rium do wykonywania badań oraz spełnienia wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 ,,Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących”. Audyt certyfi kujący dla PBŚ odbył się w dniach 25 – 27 sierpnia 2008 r. i został przeprowadzony przez trzech audytorów PCA; audytora wiodącego i dwóch eksper-tów technicznych. Audytowanym obszarem działalności Pracowni była zgodność wyko-nywanych analiz i prowadzonej dokumenta-cji z wymogami ww. normy, w badaniach ścieków surowych, oczyszczonych, byto-wych, komunalnych, przemysłowych i opadowych. Kontroli poddano łącznie 16 metod analitycznych w dwóch lokaliza-cjach oraz pobór próbek ścieków do badań fi zykochemicznych. Przeprowadzony audyt PCA, potwierdził wysoki poziom wykonywanych przez Pracownię analiz i zakończył się przy-znaniem akredytacji osobno w obu lokaliza-
Znak akredytacji Centralnego Laboratorium
MPWiK S.A. Kraków
8 woda i my marzec 200
cjach (Płaszów i Kujawy), dla wszystkich zgłoszonych metod badawczych. Godnym podkreślenia jest fakt, że audytorzy nie znaleźli w kontrolowanym obszarze, żadnych niezgodności, co jest zjawiskiem wyjątkowo rzadkim. Na niewątpliwy sukces Pracowni złożyły się, co najmniej trzy czynniki:• zaangażowanie personelu i jego wysokie kwalifi kacje, • wyposażenie laboratorium w nowoczes-ny sprzęt analityczny oraz dobre warunki środowiskowe (zwłaszcza w nowym budyn-ku laboratorium płaszowskiego),• pomoc i doświadczenie „starszych” kole-gów z Centralnego Laboratorium na ul. Lindego, którzy podobny egzamin zdali z powodzeniem w roku 2006 i 2007. Rezultatem przeprowadzonego audytu jest rozszerzenie akredytacji PCA na wszystkie Pracownie Centralnego Laborato-rium i dołączenie naszego laboratorium do
elitarnego grona Laboratoriów Badawczych, których wyniki analiz wody i ścieków są uznawane w całej Unii Europejskiej, a poprzez porozumienia międzynarodowe również w wielu innych państwach na świe-cie. Utrzymanie tego dorobku i dalszy rozwój, tzn. rozszerzenie zakresu akredyta-cji, oraz ciągłe doskonalenie systemu zarzą-dzania opartego o normę PN-EN ISO/IEC 17025:2005, będzie wyzwaniem na dalsze lata pracy.
Polskie Centrum Akredytacji, podczas tego samego auditu w nadzorze potwierdziło, również, bez żadnej niezgod-ności, skuteczność wdrożonego systemu zarządzania i uznało kompetencje techniczne Laboratorium Centralnego w pozostałych pracowniach tj. Pracowni Badania Wody oraz Pracowni Biologicznej, rozszerzając zakres akredytacji na pobieranie próbek i wykonywanie badań w zakresie ok. 60 wskaźników jakości wody. Audity w nadzo-rze dla części Centralnego Laboratorium zlokalizowanej przy ul. Lindego 9 odbyły się wcześniej w czerwcu 2006 r. (certyfi kacja) i w lipcu 2007. Wszystkie wyżej wymienione działania spowodowały, że Centralne Labo-ratorium stało się laboratorium wiodącym w Małopolsce i regionach Polski południowej pod względem realizowanych usług w zakre-sie analiz wody i ścieków. Obecnie obsługu-jemy sporą liczbę większych i mniejszych przedsiębiorstw wodociągowych oraz kilka Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiolo-gicznych (rys.). Taki rozwój Centralnego Laboratorium przekłada się również na znaczący przyrost przychodów fi nansowych ze świadczonych usług dla klientów zewnętrznych , co przedstawiono na wykre-sie. W przedstawionych danych nie uwzględ-niono kwot pozyskanych od zakładów prze-mysłowych w wyniku kontroli prowadzonej przez Pracownię Badania Ścieków (w roku 2008 kwota ok. 400 000 zł).
Nowe laboratorium wybudowane w ramach projektu „Płaszów II”
Dynamika przychodów ze zleceń zewnętrznych w Centralnym Laboratorium
9 woda i my marzec 2009
Zbiornik Dobczycki po 20 latach.Dorobek naukowy.
Ida Rzewuska
W dniu 13 lutego 2009 r. w Ośrodku na Jałowcowej Górze odby-ła się Konferencja naukowa poświę-cona podsumowaniu badań nauko-wych prowadzonych nad Zbiornikiem Dobczyckim.
Z perspektywy historii.Zbiornik Dobczycki funkcjonuje już ponad dwadzieścia lat jako główne źród-
ło zaopa-trzenia w wodę dla M i a s t a Krakowa. Planowa-nie Zbior-
nika Dobczyckiego przypadło na lata 60-te XX wieku. Jako daty kluczowe można wskazać:▪ rok 1961 - „Studium nad zaopatrze-niem w wodę z karpackich dopływów Wisły”,▪ rok 1965, 4 maja - Komisja Planowania przy Radzie Ministrów wydała decyzję zatwierdzającą „Założenia Projektu Rozbudowy Wodociągu dla m. Krako-wa”,▪ rok 1968, 6 luty - Rada Techniczna Biura Projektów Budownictwa Komu-nalnego w Krakowie przyjęła projekt wstępny ujęcia na Rabie w Dobczy-cach,▪ rok 1970 - rozpoczęcie zasadniczej części budowy,▪ rok 1986 - zakończenie budowy.
Zadania Zbiornika Dobczyckiego.Zakład Uzdatniania Wody „Raba” w Dobczycach jest głównym dostawcą wody dla Krakowa. Zaspokaja ponad
50% potrzeb miasta, dziennie dostar-czając średnio ponad 88 tys.m3 wody z 2 zakładów uzdatniania wody Raba i Raba II.
Głównymi zadaniami Zbiornika Dobczyckiego jest m.in. ▪ zapewnienie: - gwarantowanego poboru w ilości 3,5 m3/s, - poza gwarancją 0 - 2,0 m3/s, - przepływu nienaruszalnego w ilo- ści 1,25 m3/s, - odpływu dla użytkowników pobie- rających wodę poniżej zapory w ilości 0,55 m3/s,▪ ograniczenie zagrożenia powodzio- wego,▪ produkcja energii w przyzaporowej elektrowni wodnej.Zbiornik Dobczycki jako nowy lokalny ekosystem od samego początku swoje-go istnienia stanowi bardzo ciekawy obiekt badań o charakterze naukowym i użytkowym. Wieloaspektowe badania w tym rejonie prowadziło szereg grup badawczych reprezentujących różne instytucje i uczelnie.
W ujęciu badawczym.Gromadzeniem informacji służącym wspomaganiu działań na rzecz ochro-ny środowiska poprzez systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o stanie środowiska jest Państwowy Monitoring Środowiska (PMŚ). Rok 2009 jest 21 z kolei okre-sem badań wód Zbiornika Dobczyckie-go w ramach PMŚ. Zakres pomiarowy obejmuje: warunki tlenowe, zanieczysz-czenia organiczne, substancje biogenne,
„W wyniku prowadzonych badań powstała wielka liczba opracowań i publikacji, jed-nak brakuje jednolitego usystematyzowania i skatalogowania całego dorobku naukowego związanego ze Zbiornikiem Dobczyckim.”
10 woda i my marzec 200
wskaźniki charakteryzujące zasolenie, substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, elementy biolo-giczne, wskaźniki mikrobiologiczne. Dotychczasowe badania wyka-zały, że układ parametrów fi zykoche-micznych w wodach Zbiornika Dobczy-ckiego sprzyja procesom eutrofi zacji, których szkodliwość jest bezsporna dla użytkowników wody, dlatego też szcze-gólnie istotne jest ograniczanie dopływu związków biogennych do Zbiornika. Każda ingerencja w środowisko wodne wywołuje zmiany trudne do przewi-dzenia, zarówno z punktu widzenia ich zasięgu, jak i charakteru. Dlatego też kwestią priorytetową jest dalsze, nieustanne oczyszczanie całej zlewni Górnej Raby poprzez :• redukcję dopływu biogenów czyli dalszy rozwój gospodarki wodno-ściekowej,• ograniczenie zaśmiecenia zlewni a w konsekwencji zbiornika – radykal-ne rozwiązanie gospodarki surowcami wtórnymi we wszystkich gminach,• ochronę ciągów komunikacyjnych wzdłuż rzek, potoków i zbiornika,• ochronę a nawet wzrost zalesienia zlewni,• poprawę funkcjonowania ekosyste-
mów – tworzenie stref ekotonowych, biomanipulację, gospodarkę rybacką,• poszerzenie wiedzy nt. funkcjono-wania środowisk wodnych, • prowadzenie edukacji ekologicznej i działań PR,• egzekwowanie prawa w stosunku do trucicieli,• sprawne przeciwdziałanie ewentual-nym skutkom katastrof ekologicznych,• szczególną dbałość o strefy ochron-ne ujęć wody „pitnej”. Prace badawcze nad Zbior-nikiem Dobczyckim były i są nadal prowadzone przez wiele placówek naukowo-badawczych oraz instytucji, które poprzez swoją obecność badaw-czą w tym rejonie przyczyniają się do bliższego poznania Zbiornika. W wyniku prowadzonych badań powstała wielka liczba opracowań i publikacji, jednak brakuje jednolitego usystematyzowania i skatalogowania całego dorobku naukowego związane-go ze Zbiornikiem Dobczyckim. Celo-wym było by również utworzenie w przyszłości archiwum prac.
Wspólna Inicjatywa.Prezydent Miasta Krakowa oraz Wodo-ciągi Krakowskie - będące głównym
dokończenie na str. 14
11 woda i my marzec 2009
Kontrola wewnętrzna.Samokontrola oraz kontrola funkcjonalna.
Joanna Kaleta
Organizacja – całość, której wszystkie składniki przyczyniają się do powodze-nia całości” T. Kotarbiński Zapraszam do zapoznania się z zagadnieniami z teorii struktury, funk-cji i form kontroli wewnętrznej w fi rmie – na początek z samokontrolą oraz kontrolą funkcjonalną. Pierwsza z form organizacyjnych składa-jących się na system kontroli wewnętrz-
nej, wystę-pująca w k a ż d e j fi rmie i k a ż d e g o
rodzaju działalności, obejmująca zasię-giem każdy aspekt działania przedsię-biorstwa oraz każdy rodzaj czynności w przedsiębiorstwie to samokontrola. Ten rodzaj kontroli następu-je samoczynnie, co przekłada się na ekonomiczność i wysoką skuteczność zarówno w szybkości diagnozowania, jak i zapobiegania powstawaniu ewen-tualnych nieprawidłowości. Z defi nicji samokontrolę możemy tłumaczyć jako obserwowanie i kontro-lowanie własnej pracy i postępowania. Takie bieżące monitorowanie i krytycz-ne podejście do wykonywanych przez siebie obowiązków daje dużo możli-wości w zakresie poprawy jakości dzia-łania. A co najważniejsze, pozwala na szybkie reagowanie oraz natychmiasto-we ujawnienie i likwidację spostrzeżo-nych niedociągnięć. Żadna inna forma kontroli nie obej-muje tak szerokiej skali zachowań w fi rmie i to w sposób bieżący, a przez
to wykluczający narastanie dostrzeżo-nych nieprawidłowości i korygowanie ich bez zbędnej zwłoki. Bardzo istotny jest fakt, że pozwala ona chronić intere-sy zarówno pracownika jak i pracodaw-cy. Samokontrola musi być inicjo-wana przez jednostkę, która powinna oceniać zgodność swojego postępo-wania z odpowiednim wzorcem, prze-pisem, procedurą, normą czy tez zasa-dami. To samosprawdzenie powinno następować niezależnie czy realizacja danych wytycznych jest zaopatrzona w sankcje prawne czy też nieuchron-ne negatywne konsekwencje. Czasami wystarczy odniesienie się do właściwej postawy moralnej czy też solidnego i jak najlepszego wykonywania powie-rzonych obowiązków. Kontrolować postępowanie nale-ży zarównano na etapie podejmowania decyzji, jak i w trakcie jej wykonywa-nia. Przyglądanie się wykonywanej pracy, szukanie optymalnych rozwiązań w podejmowanych czynnościach, anali-zowanie zasadności własnego działania i najbliższego otoczenia, powinno prowa-dzić do zwiększania odpowiedzialności za wyniki pracy na swoim stanowisku, podnoszenia kwalifi kacji, a także zaan-gażowania się w podejmowaną pracę, a nie tylko jej odtwarzania.Uzasadniona, pozytywna samooce-na, bazująca na spełnianiu oczekiwań zewnętrznych jak i wzorców osobi-stych, może być źródłem satysfakcji, a przez to pozytywnie wpływać na jakość wykonywanej pracy. Samokontrola
„Kontrola funkcjonalna ma nadrzędny cel: stałe doskonalenie organizacji oraz metod i techniki pracy.”
12 woda i my marzec 200
odpowiada także potrzebom pracowni-ka w zakresie samodzielności i współ-odpowiedzialności za skutek wykonanej pracy i jej znaczenia dla prawidłowego funkcjonowania fi rmy. W tym kontek-ście samokontrolę możemy nazwać procesem samodoskonalenia się. Samokontrola winna się odby-wać w trzech głównych płaszczyznach:- normatywnej, w ramach której wyko-nywana praca powinna być oceniona m.in. za zgodność z obowiązującymi przepisami, wypełnianiem wytycznych władz zwierzchnich;- przestrzennej, która pozwala na ocenę własnej pracy przez porównanie z meto-dami pracy innych i ewentualne zaczerp-nięcie dobrych rozwiązań do organizacji własnej pracy;- czasowej, przy której trzeba odpo-wiedzieć sobie na pytanie czy zauwa-żalny jest postęp w stosunku do okre-sów poprzednich, czy wykorzystuje się nabyte doświadczenie i czy możliwa jest dalsza poprawa jakości pracy. W teorii kontroli typuje się różne techniki samokontroli. Do najbardziej popularnych technik samokontroli, z uwagi na stopień użyteczności, zalicza się:- samokontrolę poprzez fotografi ę dnia roboczego, polegającą na notowaniu kolejno wykonywanych czynności w ustalonych dniach pracy, a następnie podsumowaniu wyników dokonanych fotografi i i ocenie,- samokontrolę poprzez obserwację migawkową, czyli notowanie kolejno wykonywanych czynności w krótszych przedziałach czasowych. Zestawie-nie wyników np. z tygodnia pozwa-la na ocenę i wyciągnięcie wniosków usprawniających. A zatem, przy naprawdę niewielkim wysiłku organizacyjnym, możemy spró-bować sami odpowiedzieć na pytanie: czy się poprawiam w tym co robię?
Samokontrola, jako stały nadzór nad prawidłowością wykonywanych zadań - będąc najszerszą formą kontroli, ponieważ dotyczy całej załogi przedsię-biorstwa - stanowi zasadnicze ogniwo systemu kontroli wewnętrznej. Niewąt-pliwie, analiza własnej pracy, jej wydaj-ności, jakości i efektywności powinna towarzyszyć każdemu pracownikowi – dla dobra własnego i fi rmy. Poza samokontrolą, kolejnym rodzajem kontroli, z którą wszyscy mamy do czynienia na co dzień, to kontrola funkcjonalna będąca elemen-tarną powinnością każdego przełożo-nego. Obowiązki kontrolne, wykony-wane z racji zajmowanego stanowiska kierowniczego związane są z odpowie-dzialnością za powierzone zadania i osoby pracujące w określonym zespole. Jest to pewne domknięcie cyklu orga-nizacyjnego: praca wykonana powinna być skontrolowana. Kierownik, oprócz samokontroli, powi-nien sprawdzać czy to co postanowił, zostało należycie wypełnione, skory-gować ewentualne działania, wyjaśnić przyczyny rozbieżności między stanem faktycznym a wymaganym, a także wprowadzać wnioski usprawniające. W ramach kontroli funkcjonal-nej możemy wyróżnić:a) kontrolę pionową - rodzaj kon-troli wykonywany przez pracowni-ków zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych oraz na innych stano-wiskach biorących udział w realizacji określonych zadań, operacji, procesów itp., których obowiązki wykonywania kontroli funkcjonalnej zostały okre-ślone w zakresach czynności służbo-wych, bądź którzy do wykonywania tej kontroli zostali upoważnieni na podsta-wie odrębnych przepisów, b) kontrola poziomą - nadzór jednostek lub komórek organizacyj-nych współdziałających przy realizacji
13 woda i my marzec 2009
danych procesów, operacji lub doku-mentów. Typowy dla kontroli kierowniczej jest indywidualny charakter kontrolowania, ponieważ sposób i zakres tego kontrolo-wania należą do osoby kontrolującej. Ten rodzaj kontroli sprawowany może być w formie kontroli:a) wstępnej tj. kontrola decyzji i opera-cji planowanych, która ma na celu zapo-bieganie nieprawidłowym działaniom i polega na sprawdzeniu, czy zamierzo-ne czynności odpowiadają kryteriom legalności, celowości, gospodarności, rzetelności. Polega ona ponadto na czynnościach sprawdzających, badaniu poprawności i prawidłowości dokumen-tów rodzących powstanie zobowiązań i należności. b) bieżącej tj. badanie czynności i wszelkiego rodzaju operacji podczas ich wykonywania w celu stwierdzenia, czy wykonanie to ma prawidłowy przebieg i jest zgodne z ustalonymi wyznaczenia-mi,c) następnej tj. analiza przedsięwzięć i operacji już zrealizowanych oraz związanych z nimi dokumentów, bada-nie uzyskanych efektów działania oraz porównanie ich z założonymi celami.Kontrola kierownicza operuje jednak głównie fazą kontroli bieżącej.
Kontrola funkcjonalna ma nadrzędny cel: stałe doskonalenie organi-zacji oraz metod i techniki pracy. Wpro-wadzanie pewnych usprawnień, formu-łowanie poprawek, osiąganie lepszych wyników przy użyciu mniejszych środ-ków, pozwala na doskonalenie pracy na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Wyniki kontroli pozwalają bowiem na formu-łowanie coraz ambitniejszych zadań i podejmowanie doskonalszych działań. Kontrola sprawowana przez kadrę kierowniczą winna być kontrolą profe-sjonalną, ponieważ jest sprawowana przez osoby o odpowiednich kwalifi -kacjach zawodowych z tytułu swych obowiązków służbowych. Warto podkreślić, że kontrola funk-cjonalna jest jednym z podstawowych elementów składających się na system kontroli wewnętrznej w fi rmie. Zawsze jednak trzeba pamiętać, że kontrola jest jedynie środkiem wiodącym do celu, który chcemy osiągnąć, a nie celem samym w sobie.
Źródło opracowania: Stanisław Kałużny „Kontrola wewnętrzna teoria i praktyka” Polskie Wydawnictwa Ekonomiczne, Warszawa 2008Zespół PIKW pod redakcją Urszuli Kamińskiej „Kontrola wewnętrzna – zintegrowana struktu-ra ramowa”
W związku z przejściem na emeryturę, serdeczne podziękowaniaza długoletnią współpracę w miłej atmosferze:
Wacławowi KolarzowiJózefowi CiesielskiemuAlicji KrokoszJarzemy KosteckiemuJerzemy SzumigalskiemuTadeuszowi Rospondowi
składa Redakcja
Kazimierzowi GorajczykowiZdzisławowi UrbanikowiJanowi KotyniiAdamowi KorzeniakowiBogusławowi MarcowiEdwardowi Kopeć
14 woda i my marzec 200
użytkownikiem wód Zbiornika Dobczy-ckiego – dostrzegli konieczność podję-cia działań zmierzających do zidentyfi -kowania instytucji oraz podejmowanej przez nie tematyki prac badawczych dotyczących Zbiornika Dobczyckie-go. Pierwsza, z szeregu proponowa-nych inicjatyw, była Konferencja, która stworzyła forum wymiany doświadczeń i uzgodnień dotyczących zakresu przy-szłych działań. Konferencję otwo-rzył Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski. Następnie doc. dr inż. Stanisław Rybicki przedstawił genezę powstania Zbiornika Dobczyckiego. Na zakończenie części otwierającej Konferencję Prezes Zarządu MPWiK SA Ryszard Langer przedstawił kierun-ki zainteresowań Wodociągów Krakow-skich badaniami zbiornika w Dobczy-cach. Konferecja została podzielona na 4 sesje tematyczne:Sesja 1: Działania instytucji nadzoru-jących Zbiornik Dobczycki na podsta-wie obowiązującego prawodawstwa. W sesji tej wystąpili przedstawicie-le takich instytucji jak: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krako-wie, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Wojewódzka Stacja Sani-tarno-Epidemiologiczna w Krakowie, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Krakowie, Miejskie Przed-siębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji SA w Krakowie.Sesja 2. Projekty badawcze realizowane przez placówki naukowe. Swoje wystą-pienia przedstawili naukowcy z Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sesja 3. Projekty badawcze realizo-wane przez placówki naukowe cd. W części tej wystąpienia kontynuowali przedstawiciele: Politechniki Krakow-skiej, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz Uniwersytetu Rolni-czego w Krakowie.Sesja 4. Wystąpienia przedstawicie-li samorządów. W sesji tej odbyła się dyskusja nt. zasad i narzędzi do wymia-ny doświadczeń oraz metod ustalania przyszłych zadań i tematów badaw-czych. Głos zabrali przedstawiciele Starostwa Powiatu Myślenickiego oraz Gminy Myślenice, Dobczyce, Siepraw i Związku Gmin Dorzecza Górnej Raby i Krakowa.Po prezentacjach odbyła sie dyskusja, której rezultaty przyczynią się do wskazania kierunków działań w przyszłości.
Podsumowanie.Konferencja „Zbiornik Dobczycki po 20 latach – dorobek naukowy” stała się doskonałą okazją do spotkania naukow-ców, specjalistów oraz samorządowców, pozwoliła także na zderzenie ze sobą różnorodnych perspektyw i punktów widzenia. Niezwykle cennym elemen-tem tego spotkania była żywa dyskusja przy zachowaniu wysokiego poziomu ich treści. Duże zainteresowanie środo-wiska naukowego, władz lokalnych oraz instytucji nadzorujących udziałem w tego typu platformie wymiany myśli pozwala mieć nadzieję, że cel postawio-ny przez Inicjatorów tej Konferencji w zakresie stworzenia spójnej, tema-tycznej bazy wiedzy naukowej nt. Zbior-nika Dobczyckiego, zostanie niebawem osiągnięty.
dokończenie ze str. 10
15 woda i my marzec 200
Objaśnienia do tabeli: (A) - Badania oznaczone przez A są akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji (zakres akredytacji PCA nr AB 776)1) NSD PL – Najwyższe Dopuszczalne Stężenie wg nowego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29.03.2007r., w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dziennik Ustaw nr 61 poz., 417).2) NSD UE – Najwyższe Dopuszczalne Stężenie wg Dyrektywy Unii Europejskiej nr 98/83/EEC z dnia 3.XI.1998 r., o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.3) SUMA 4 THM – Suma stężenia 4 trójhalometanów: chloroformu, bromoformu, bromodichlorometanu i chlorodibromometanu.4) SUMA 4 WWA – Suma stężenia 4 wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych: benzo(b)fl uorantenu, benzo(k)fl uorantenu, benzo(g,h,i) perylenu oraz indeno(1,2,3-c,d)pirenu.5) jtk - jednostki tworzące kolonie.
Centralne Laboratorium MPWiK SA Kraków30-148 Kraków, ul. Lindego 9, tel./fax 012 639 22 12
KOMUNIKAT MPWiK SA KRAKÓWW SPRAWIE JAKOŚCI WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI DOSTARCZANEJ
DO SIECI MIEJSKIEJ KRAKOWA (WARTOŚCI ŚREDNIE W LUTYM I MARCU 2009))
WSKAŹNIK JAKOŚCI WODY JEDNOSTKAZAKŁAD UZDATNIANIA WODY NSD wg normy
RABA RUDAWA DŁUBNIA BIELANY Polskiej1 Unii Europ.2
Barwa mgPt/l 1 1 2 2 15 akcept.
Mętność (A) NTU 0,2 0,1 0,2 0,2 1 akcept.
Odczyn (pH) (A) 7,78 7,71 7,69 7,65 6,5-9,5 6,5-9,5
Utlenialność z KMnO4 (A) mg/l 1 0,6 1,1 1,2 5 5
Chlorki (A) mg/l 11,3 31,2 24,2 30,5 250 250
Amoniak mg/l <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 0,5 0,5
Azotyny (A) mg/l <0,01 <0,01 <0,01 <0,01 0,5 0,5
Azotany (A) mg/l 6,4 16,0 15,2 12,7 50 50
Twardość ogólna (A) CaCO3/dm3 122,0 298,0 291,0 308,0 60-500 -
Wapń (A) mg/l 34,0 95,1 99,3 102,3 - -
Magnez mg/l 6,4 10,8 11,2 10,5 125 -
Zelazo ogólne (A) mg/l <0,025 <0,025 <0,025 <0,025 0,2 0,2
Mangan (A) mg/l <0,025 <0,025 <0,025 <0,025 0,05 0,05
Miedź (A) mg/l <0,05 <0,05 <0,05 0,009 2,0 2,0
Chrom (A) mg/l <0,005 <0,005 <0,005 <0,005 0,05 0,05
Nikiel (A) mg/l <0,006 <0,006 <0,006 <0,006 0,02 0,02
Kadm (A) mg/l <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 0,005 0,005
SUMA 4 THM 3 (A) μg/l 5,5 <0,1 <0,1 10,1 150 100
Chloroform (A) μg/l 4,0 <0,01 <0,01 4,6 30 -
SUMA 4 WWA 4 (A) μg/l <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 0,1 0,1
Benzo(a)piren (A) μg/l <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 0,01 0,01
Escherichia coli (A) jtk5/100ml 0 0 0 0 0 0
Bakterie grupy coli (A) jtk5/100ml 0 0 0 0 0 0
Paciorkowce kałowe (A) jtk5/100ml 0 0 0 0 0 0
Clostridium perfringens (ze sporami) (A) jtk5/100ml 0 0 0 0 0 0
Ogólna liczba mikroorgani-zmów w 36°C po 48h (A) jtk5/1ml 3 1 2 1 50 -
Ogólna liczba mikroorgani-zmów w 22°C po 72h (A) jtk5/1ml 2 0 2 30 100 -
16 woda i my marzec 2009
Ocena MPWiK S.A. jakości wody
Służby laboratoryjne MPWiK S.A. kontrolują codziennie jakość wody pitnej dostarczanej mieszkańcom Krakowa z 4 zakładów uzdatniania wody, wykonując miesięcznie ponad 4 tysiące analiz fi zykochemicznych, bakteriologicznych i hydrobiologicznych wody. Bezpośredni nadzór nad jakością wody sprawuje Centralne Laboratorium, które posiada akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (nr AB 776). Akredytacja jest procedurą formalnego potwierdzenia, przez uprawnioną, niezależną państwową jednostkę, kompetencji podmiotu do wykonywania pewnych czynności. Uzyskanie certyfi katu akredytacji jest uznaniem, że Centralne Laboratorium MPWiK SA Kraków jest kompetentne w zakresie wykonywanych badań i prowadzonych pomiarów. Laboratorium Centralne MPWiK SA Kraków spełnia wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005. ,,Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących” oraz posiada system jakości zgodny z normą PN-EN ISO 9001:2000
Oceniając jakość wody dostarczanej mieszkańcom Krakowa w danym okresie należy stwierdzić, że dla wszystkich parametrów spełnia ona wymogi nowego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29.03.2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dziennik Ustaw nr 61 poz. 417). Jakość wody spełnia również wymagania Dyrektywy Rady Unii Euro-pejskiej 98/83/EC z dnia 03.11.1988 r. o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
OBSZAR ZASILANIA
TWARDOŚĆ WODY W SIECI WODOCIĄGOWEJ KRAKOWA
ZUW RABA ZUW RUDAWA ZWU DŁUBNIA ZUW BIELANY
śred. max śred. max śred. max śred. max
mg CaCO3/dm3 122 127 298 305 291 301 308 319
mmol/dm3 1,2 1,3 3,0 3,1 2,9 3,0 3,1 3,2
mval/dm3 2,4 2,5 6,0 6,1 5,8 6,0 6,2 6,4
Stopnie Niemieckie [°N]* 6,8 7,1 16,7 17,1 16,3 16,9 17,2 17,9
Stopnie Angielskie [°A]** 8,5 8,9 20,9 21,4 20,4 21,1 21,6 22,3
Stopnie Francuskie [°F]*** 12,2 12,7 29,8 30,5 29,1 30,1 30,8 31,9
Jednostka
Ze względu na liczne pytania naszych Klientów dotyczące różnych jednostek twardości wody (konfi guracja zmywarek do naczyń) zamieszczamy poniżej tabelę wartości średnich i maksymalnych twardości wody w poszcze-gólnych rejonach zasilania sieci miejskiej z Zakładów Uzdatniania Wody (ZUW) Raba, Rudawa, Dłubnia i Bielany za okres 01.02.2009 r. do 31.03.2009 r.
* - inne oznaczenia to [dGH] lub [dKH] lub [°dH]** - inne oznaczenia to [gb] lub [°Clarka]*** - inne oznaczenia to [TH]
WODATWARDOŚĆ OGÓLNA
mg CaCO3/dm3 mmol/dm3 mval/dm3 stopnie niemieckieBardzo miękka 0 - 85 0 - 0,89 0 - 1,78 0 - 5Miękka 85 - 170 0,89 - 1,78 1,78 - 3,57 5 - 10Średnio twarda 170 - 340 1,78 - 3,57 3,57 - 7,13 10 - 20Twarda 340 - 510 3,57 - 5,35 7,13 - 10,7 20 - 30Bardzo twarda >510 >5,35 >10,7 >30
SKALA OPISOWA TWARDOŚCI WODY
TABELA WARTOŚCI TWARDOŚCI WODY DLA POSZCZEGÓLNYCH REJONÓW ZASILANIA
17 woda i my czerwiec 2007
KONKURS KONKURS KONKURS KONKURS KONKURS KONKURS KONKURS
ZNAMY SIĘ TYLKO Z WIDZENIA ?Szanowni czytelnicy, począwszy od dnia dzisiejszego przyglądajcie się uważnie swym współpracownikom, gdzieś wśród Was ukrywa
się osoba, której szukamy. Jeżeli znacie personalia osoby poszukiwanej, to nie zwlekajcie z podaniem odpowiedzi.
Odpowiedzi należy kierować do Redakcji: tel. 012 42-42-433, fax. 012 42-42-439email: [email protected] lub osobiście: Senatorska 1, Budynek B, pok. 15
Odpowiedzi przyjmowane będą do dnia 30 kwietnia 2009 r. Wśród wszystkich uczestników zabawy, którzy rozpoznają poszukiwanego, rozlosujemy nagrody. Rozwiązanie w numerze następnym.
KONKURS KONKURS KONKURS KONKURS KONKURS KONKURS KONKURS
R O Z W I Ą Z A N I E K O N K U R S U R O Z W I Ą Z A N I E K O N K U R S U R O Z W I Ą Z A N I E K O N K U R S U
R O Z W I Ą Z A N I E K O N K U R S U R O Z W I Ą Z A N I E K O N K U R S U R O Z W I Ą Z A N I E K O N K U R S U
Osobą, którą poszukiwaliśmy w numerze 48 naszego czasopisma była Pani Irena Skrzeczek, pełniąca
obecnie funkcję Specjalisty ds. Kadr. Dla autentyczności zamieszczamy aktualne zdjęcie „poszukiwanego”.
Wśród wszystkich osób, które prawidłowo odpowie-działy na poprzednią zagadkę, Komisja pod przewod-nictwem Prezesa MPWiK SA Ryszarda Langera rozlosowała następujące nagrody:nagrodę główna (zegarek) otrzymuje Pani Barbara Baczyńska, nagrody dodatkowe (zestaw upominków) otrzymują Panie:Halina Machaj i Elżbieta Szlachetka.Gratulujemy szczęśliwcom!
Tak poszukiwany wyglądał w przedszkolu tak, w szkole średniej, a jak wygląda dzisiaj ?
?
Wydawca: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji SA w Krakowie30-106 Kraków, ul. Senatorska 1, tel. 012 42 42 300
Prezes Zarządu: Ryszard LangerRedaktor Naczelny: Romuald Siuta, zastępca Redaktora Naczelnego: Piotr Ziętara
Zespół redakcyjny w składzie: Tadeusz Bochnia, Marek Grotkowski, Magdalena Kamińska,Joanna Kaleta, Magdalena Poznańska, Ida Rzewuska, Jerzy Sobczak.Fotografi e: Romuald Siuta, Biuro Zarządu i PR, Archiwum MPWiK SA
Opracowanie grafi czne: Romuald Siuta, Drukarnia M8 KrakówSkanowanie i łamanie: Drukarnia M8 Kraków
II edycja konkursu fotograficznego Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji przebiega pod hasłem „Moje miejsce pracy”.
Miejsce pracy dla każdego pracownika jest czymś bardzo istotnym. Na to czy dobrze czujemy się w pracy wpływa wiele czynników: szef, współpracownicy, warunki pracy, bezpośred-nie otoczenie, czasem też okolica i budynki, w których pracu-jemy. Czynniki te zebrane razem tworzą tzw.„atmosferę pracy”. Ale czy zimne oko aparatu fotograficznego może oddać tę at-mosferę?
Wszystkim tym, którzy chcą podjąć się niełatwego zadania odpowiedzi na to pytanie, proponujemy nowy konkurs foto-graficzny organizowany przez nasze przedsiębiorstwo pt: „Moje miejsce pracy”.
1. Organizatorem konkursu jest Miejskie Przedsiębiorstwo Wo-dociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie.
2. W konkursie mogą brać udział wszyscy pracownicy Wodociągów Krakowskich z wyjątkiem pracowników Biu-ra Zarządu, członków Jury (komisji).
3. Celem konkursu jest pokazanie w artystycznej formie swoje-go miejsca pracy. Tematyka zdjęć jest dowolna, każde zdję-cie musi jednak zawierać elementy nawiązujące do motywu głównego.
4. Dostarczenie zdjęć na konkurs oznacza akceptację jego wa-runków wyrażonych w niniejszym regulaminie.
5. MPWiK S.A. w Krakowie nie ponosi żadnych kosztów związa-nych z uczestnictwem w konkursie.
WARUNKI ZŁOŻENIA ZDJĘĆ NA KONKURS
1. Każdy uczestnik może przesłać od 1 do 5 zdjęć.
2. Zdjęcia powinny być dostarczone na płycie CD w rozmiarze minimum 1600 x 1200 px w zaklejonej kopercie.
3. Zdjęcia należy przesłać lub dostarczyć osobiście na adres: Biuro Zarządu MPWiK S.A. ul. Senatorska 1, 30-106 Kraków, pokój 113.
4. Do koperty należy włożyć płytę oraz osobną kartkę z dany-mi identyfikującymi autora: imię, nazwisko, data urodzenia, adres zamieszkania, telefon, adres mailowy, wykaz nade-słanych fotografii z opisem takim samym jak na każdym ze zdjęć. Dołączyć należy również następujące oświadczenia:
„Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobo-wych przez organizatora konkursu »Moje miejsce pracy« w celach wynikających z regulaminu tego konkursu zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 1997 r., nr 133, poz. 883 z późniejszymi zmianami),
„Oświadczam, że przenoszę nieodpłatnie na organiza-tora konkursu wszelkie autorskie prawa majątkowe do przesłanych przeze mnie zdjęć, na wszystkich polach eksploatacji, o których mowa w art. 50 Ustawy z dnia 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2000 r. po. 904 z późniejszymi zmianami)”.
5. W konkursie mogą brać udział jedynie zdjęcia nigdy wcześ-niej nie publikowane.
6. Organizator zastrzega sobie prawo do wyłączenia z konkur-su zdjęć o niskiej jakości technicznej, bądź niespełniających wymogów formalnych.
7. Organizator nie zwraca zdjęć biorących udział w konkursie, zdjęć zdyskwalifikowanych jak również z niego wyłączo-nych.
TERMINARZ
1. Prace można składać w terminie od 09 marca 2009 r. do 12maja 2009 r. do godz. 1400 (decyduje data złożenia w Biurze Zarządu).
2. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi do dnia 19 maja 2009 r. W dniu 20 maja 2009 r. w zwyczajowo przyjętych miejscach na poszczególnych obiektach MPWiK S.A. (tablice ogłoszeń) zostaną wywieszone wyniki.
3. Organizator powołuje Komisję oceniającą zdjęcia pod prze-wodnictwem Prezesa Ryszarda Langera.
•
•
4. Zwycięzcy zostaną powiadomieni przez organizatora telefo-nicznie i drogą elektroniczną do dnia 20 maja 2009 r.
NAGRODY
1. Zdjęcia zwycięzców zostaną opublikowane w kwartalni-ku „WODA I MY” oraz na stronie internetowej www.wodociagi.krakow.pl.
2. Organizator przewiduje następujące nagrody:
za zajęcie I miejsca: Netbook
za zajęcie II miejsca: Nawigacja GPS
za zajęcie III miejsca: Odtwarzacz MP4
3. Uzyskane przez pracowników nagrody podlegają opodatko-waniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10%, który to podatek zostanie odciągnięty z listy płac.
WYKORZYSTANIE NAGRODZONYCH ZDJĘĆ
1. Organizator uzyskuje prawo do umieszczenia nadesłanych zdjęć na stronie internetowej krakowskich wodociągów (www.wodociagi.krakow.pl), w lokalnej prasie, kwartalni-ku „WODA I MY” oraz w albumie okolicznościowym.
2. Organizator zyskuje prawo do wielokrotnego umieszczania zdjęć nadesłanych na konkurs w swoich materiałach promo-cyjnych.
3. Uprawnienia, o których mowa powyżej przysługują organi-zatorowi nieodpłatnie, na podstawie oświadczeń złożonych
przez autorów zdjęć.
REGULAMIN KONKURSU FOTOGRAFICZNEGO „MOJE MIEJSCE PRACY”