alani yakin Çevresİ ve mevcut durumu - İzmir · 2020. 4. 19. · tablo- 9/2 İşletme türlerine...

1

1.PLANLAMA RAPORU

Bir kenti algılayış zaman içinde olduğu gibi, kişiden kişiye göre de değişir. Aynı olduğunu ileri sürebileceğimiz tek şey olsa olsa akla gelen sorulardır. Yapılan çalışmalar ile akıllarda oluşan sorulara cevaplar aramaya ve şehrin ihtiyaçlarına cevap verebilecek yaşayan mekânlar üretilmeye çalışılmıştır.

Sürdürülebilir korumayı sağlamak ve kontrollü kullanım alanları oluşturulması anlamında kent merkezi ve yakın çevresi ile ele alınan proje alanının kentle bağlantılı, yaşayan, canlılığını her daim koruyan ve merak uyandıran cazip bir yaşam alanı oluşturmak hedeflenmiştir.

PROJE ALANI YAKIN ÇEVRESİ VE MEVCUT DURUMU

Proje alanı Güzelbahçe İlçesi, Yelki Mahallesi, 1878 ve 1879 parsellerde “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” ve “Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı” statüsünde yaklaşık 57 ha büyüklüğündedir.

Şekil.1.Proje Alanı Yakın Çevresi

Proje alanının da içinde bulunduğu Güzelbahçe ilçesi, İzmir’in batısında yer alan, Urla Karaburun, Çeşme, Seferihisar ilçelerini de kapsayan yarımada bölgesinde yer almaktadır. Yarımada birçok koy, doğal liman ve plaj barındıran kıyılarıyla, değişken topoğrafik yapısı, termal kaynakları, yöresel iklim koşullarının sağladığı biyoklimatik konforuyla, doğal bitki örtüsü çeşitliliği, yaban hayvanlarına habitat oluşturan önemli doğa alanlarıyla doğal yaşam açısından son derece zengindir.

Güzelbahçe ilçe belediyesi ve 3 köyün bağlı olduğu ilçenin 2018 yılı nüfusu 32.592 kişidir. Yelki mahallesi 2018 yılı nüfusu olan 4346 kişi ile Güzelbahçe ilçesinin nüfus yoğunluğu en yüksek 3. mahallesidir.

Bu kapsamda proje alanı, yakın çevresi ve kent bütününde mevcut plan kararları, geleceğe yönelik yapılacak yatırımlar ve potansiyeller dikkate alınarak “İzmir Kent Çeperinde Ekolojik Ortam Yaşam Alanı” planlaması hedeflenmektedir.

AMAÇ, HEDEF VE STRATEJİLER

1/100.000 ölçekli İzmir-Manisa Çevre Düzeni Planı plan hükümleri ile hedeflenmiş olan ekolojik dengeyi bozacak olası etkilerin önüne geçilmesi, kültürel ve doğal değerlerin korunması ve geliştirilmesi, koruma-kullanma dengesinin gözetilmesi, doğal, kültürel, tarihsel, sosyal ve ekonomik değerlerin korunarak geliştirilmesi ve bu değerlerin proje alanı ile bağlantılarının kurulması, proje alanının yakın çevresindeki yerleşmeler ile bağlantılarının güçlendirilmesi, tarımsal açıdan verimli olan toprakların korunmasının sağlanması ve doğal hayatın tahribatının önüne geçilmesi proje alanı bütününde de temel hedefler olmuştur. Bu anlamda;

-- 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda Merkez Kent ilçelerinden biri olarak Güzelbahçe de yer alan proje alanının Çevre Düzeni Planı’na uygun olarak planlanmasının sağlanması,

-- Bölgesel iklim ve toprak özellikleri nedeniyle öne çıkan tarım alanlarına (Bağ Alanları, Zeytinlik Alanlar) yönelik, özel koruma ve geliştirme kararlarının alınması, toprak niteliği ne olursa olsun, yöreye özgü zeytin tarımının gerçekleştirildiği alanların korunmasının sağlanması,

-- Tarım alanlarında, tarımsal ürünlerin katma değerlerini artırmaya yönelik araştırma, geliştirme ve üretim birimleri ile ürün toplama, depolama, saklama ve satışı için tarımsal üretimin desteklenmesi,

-- Proje alanı ve yakın çevresinde mevcut ulaşım bağlantılarının değerlendirilerek, toplu taşıma odaklı ulaşım anlayışının benimsenmesi ve bu bağlamda otoyollar, çevreyolları, demiryolları, raylı sistem, bisiklet yolları ve deniz ulaşımının entegre olarak kullanımının sağlanması,

-- Mevcut ekolojik sistemin korunması, iklim krizine karşı sürdürülebilirliğin göz önünde bulundurulması, kırsal ve kentsel çeper ilişkilerinde geçişliliğin sağlanması ve alan sınırı olarak belirlenen eşiklerin geçişliliğinin sağlanması düşünülmüştür.

2

UPI 2030 İzmir Ulaşım Ana planı Raporunda kaliteli bir toplum taşıma sistemi için şu temel prensipler belirlenmiştir:

• Toplu taşıma sistemlerinin kullanıcılar tarafından benimsenmesi ve beklentilerinin karşılanması ilkesine dikkat edilecektir.

• Kentteki önemli sorunlardan biri özel toplu taşımacıların bireysel işletmecilerden oluşmasıdır. Özel işletmelerin kurumsallaşması ve kent ulaşım sistemi ile entegrasyonu için bir süreç tanımlanacaktır.

• Ulaştırmaya yönelik planlama, yatırım, işletme, yönetim ve denetimin tek elden yürütülmesiyle yönetim bütünleştirilecektir.

• Bütünleşik ve entegre bir ulaşım sistemi oluşturulacaktır.

- Sistemler birbiri ile rekabet eden değil, birbirini bütünleyen sistemler hâlinde çalışacaktır.

- Özel ve kamu işletmeleri bir sistemin bütünü olarak çalışacaktır.

- Toplu taşıma diğer ulaşım türleri (bisiklet, otomobil vs.) ile bütünleşecektir.

- Bütünleşmenin diğer unsuru olan ulaşım türleri arasında birbirine geçişler için gerekli aktarma merkezlerin inşa edilecektir.

• Mevcut ulaşım altyapısından en verimli biçimde yararlanılacaktır.

• Hatlar, yerleşim büyüklüğü veya işletme özelliklerine göre kademelendirilecektir.

- Hat yapılanmasında güzergâh seçiminde en kestirme yol seçilecektir.

- Etkin ve sık servisleri olan hatlar oluşturulacaktır.

- Yolculuk süreleri kısaltılacaktır.

• İşletme verimliliğine dikkat edilecektir.

- Servis sıklıklarını arttırılacaktır.

- Hatlardaki yolculuk sayılarına uygun kapasiteli araç kullanılacaktır.

- Yolculuk maliyetlerinin en aza indirilmesi için tedbirler alınacaktır.

- Toplu taşıma sistemleri için performans değerleri periyodik olarak ölçülecek ve bir önceki periyotla mukayese edilecektir.

- Ekonomik yönden giderleri azaltan uygulamalar yapılacaktır.

• Toplu taşıma araçlarından kaynaklanan trafik yükünün en aza indirilmesini sağlayacak güzergâh yapısı kurulacaktır.

• Ulaşımda dezavantajlı gruplar için de kullanılabilir bir sistem kurulacak, engellilerin kent içinde trafik ve ulaşımla ilgili karşılaştıkları sorunları ortadan kaldırılacaktır.

• Elektronik ücret toplama sisteminin tüm toplu taşıma türlerinde kullanılması ile bilet entegrasyonu sağlanacak, yolcuların aynı kart ile tüm toplu taşıma araçları ile seyahat edebilecek uygulamaların kurulması sağlanacaktır.

- Elektronik ücret toplama sistemi toplu taşıma dışındaki ulaşım türlerinde de kullanılacaktır (kiralık bisiklet ve otopark).

- Aktarma indirimi uygulanacaktır.

- İstatistikî veriler toplanacaktır.

• Ulaşım sistemi hakkında detaylı bilgilendirme yapılarak, kullanıcıların sistemi aktif kullanmaları sağlanacaktır.

• Toplu taşıma sistemi ile ilgili kararlar alınırken etkilenen paydaşların görüşleri alınacaktır.

• Toplu taşımadan kaynaklanan çevre sorunlarını en aza indirecek enerji türü seçilecektir.

• Güzergâh düzenlemeleri ile yolculuk süreleri kısaltılacaktır.

• Kent merkezine erişim toplu taşıma ile kolaylaştırılacaktır.

• Otobüs taşımacılığında kavşaklarda öncelik verilmesi gibi uygulamalardan mümkün olduğunca fazla yararlanılacaktır.

STRATEJİLER VE MÜDAHALE BİÇİMLERİ

Ulaşıma Yönelik Stratejiler ve Müdahale Biçimleri

UPI 2030 İzmir Ulaşım Ana planı Raporunda belirtildiği üzere (Tablo-11); Bornova-Güzelbahçe Hafif Raylı Sistem (HRS) çalışması, Etaplar halinde

yapılacak olup ilk 2 Etabı kısa vadede, 3. Etabı ise 2030 yılına kadar tamamlanması planlanmıştır. Bu etaplar tamamlanana kadar proje alanına mevcut toplu

taşıma araçları ile ulaşım planı şeması aşağıda verilmiştir.

3

İzban Hattı ile Adnan Menderes Havalimanı - Hilal İstasyonunda inilip, Metro hattı ile Hilal İstasyonu - Fahrettin Altay Transfer Merkezi’ne

Şehirler Arası Otobüs Terminalinden ise 555 numaralı Eshot Hattı kullanılarak Halkapınar Metro durağında (12874 nolu) inilip, Halkapınar

Metro İstasyonu – Fahrettin Altay Transfer Merkezi’ne ulaşım sağlanabilmektedir.

Fahrettin Altay Transfer merkezinden; 975-985-987 Numaralı Seferihisar otobüs hatlarından biri kullanılarak, Yelki durağında (50396 nolu) inilip,

2487 Sk. Üzerinden yaklaşık 2 Km yürüyüş mesafesinde bulunan proje alanına ulaşılabilinir.

M1 Bornova-Güzelbahçe hattının 2030 yılı toplam günlük yolcu kapasitesi 672.299 kişi olarak hesaplanmıştır. Hattın Güzelbahçe istasyonundan

Seferihisar Caddesi üzerinden proje alanına gelecek otobüs hattı ile toplu taşıma yoluyla proje alanına transfer süresinin kısalacağı düşünülmektedir. Halkın

toplu taşımayla proje alanına ulaşabilmesi koruma – kullanma dengesinin sağlanması, ekolojik sürdürülebilirlik, çevre değerlerinin korunması açısından çok

önemlidir. Bu anlamda proje alanında 4 araçlık otobüs/servis araçları için durak çözümü yapılmıştır. İlerleyen zamanlarda Seferihisar Caddesi üzerinden

geçecek bir hafif raylı sistem hattı yapılmasını önermekteyiz.

İşletme Türü Hat

Kodu Ana Hat Adı Güzergâh

İşletme Uzunluğu (km)

İşlete istasyon Sayısı

2030 Yılı günlük

Toplam Yolcu Sayısı

2030 Yılı Saatlik Toplam

Yolcu Sayısı

2030 Yılı Sabah Zirve Saatte Kesitteki En

Yüksek Yolcu Hacmi

Hafif Raylı sistem

M1 Mevcut HRS

Hattı Bornova-Güzelbahçe 39,6 36 672.299 84.951 20.361

Tablo- 9/2 İşletme Türlerine Göre 2030 Hedef Yılı Raylı Sistem Hatlarının Genel Özellikleri (Bilgiler UPİ 2030’dan alınmıştır)

Hat Kodu Hat Adı İnşaat Etabı Dönem Uzunluk (km) İstasyon Sayısı

İşletme İnşaat İşletme İnşaat

M1 Mevcut HRS Hattı

Etap1: Evka3-Bornova Kısa Vade 26

1,16 25

1

Etap2: F.Altay-Narlıdere Kısa Vade 7,15 7

Etap3:Narlıdere-Güzelbahçe

Uzun Vade 39,6 13,6 37 11

Tablo-11 Raylı Toplu Taşıma Sistemi Hatları İnşaat Etapları (Bilgiler UPİ 2030’dan alınmıştır)

4

İzmir Büyük Şehir Belediyesi Raylı sistem Haritası

Bisiklet Rotaları

“Bisikletleri, dünyayı kurtarabilecek binilebilir bir sanat olarak düşünebilirsiniz.”

GRANT PETERSEN

Birbirinden ayrıymış gibi düşünülen fonksiyonlar olan doğa gözlem, kuş gözlem, kadim zeytin üretim yöntemleri, doğa okulu gibi etkinliklerin tüm

aktörlerinin, yerin doğal ve kültürel özelliklerinin sürdürebilmesi için onu koruyup gözetecek bilinçte ortak hareket etmeleri amaç edinilmiştir. Bu sebeple

proje alanına ulaşımın toplu taşıma ile olması teşvik edilmelidir. Buna rağmen özel araçlarıyla gelecek ziyaretçilerin, araçlarını otoparka bırakarak, kendi

getirdikleri, proje alanı içerisinde bulunan noktalardan kiralayabilecekleri bisikletler ile veya yürüyerek alanı dolaşmaları düşünülmüştür.

Bisiklet yollarının geliştirilmesi, mevcut bisiklet şebekesinin bütünlüğünün sağlanması, raylı sistem istasyonlarına ve aktarma merkezlerine bisikletle

erişim sağlanması, bisiklet yollarının araç yollarından olabildiğince ayrılması, bisikletli ve yayaların güvenliğinin sağlanması ve kavşaklarda bisikletli

güveliğinin arttırılması son derece önemlidir. Yaya ve bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, bisiklet yolları ve kiralık bisiklet sisteminin geliştirilmesi, bisiklet

kullanıcılarının yararlanacağı dinlenme tesislerinin yapılması bu anlamda önemlidir.

Bireysel ulaşımın sınırlandırılması, arazi içerisinde otomobil trafiğinin yasaklanması özel ihtiyaçlar için alan içerisinde olması planlanan elektrikli

araçların kullanılması, çevreye daha az zarar veren araçların kullanılması, toplu taşıma araçlarının tamamında enerji türü seçiminde çevreye en az zarar

veren yakıt türlerinin (elektrikli, CNG’li araç vb.) düşünülmüştür.

Bisiklet yollarının geliştirilmesi, mevcut bisiklet şebekesinin bütünlüğünün sağlanması adına proje alanına 1,78 km uzaklıktaki Seferihisar Caddesi

üzerinden geçen Bademler-Gödence bisiklet parkuru ile proje alanına 1,1 km uzaklıktaki Çeşme otobanı altından verilen altgeçitten ulaşım sağlanarak

“EuroVelo Bisiklet Rotası” arasında bağlantı kurulmuştur. Ayrıca UPİ 2030 kapsamında yapılması planlanan Güzelbahçe Transfer Merkezinden bisikletle

erişim sağlanabilmesi için bisiklet kiralama istasyonları yapılması önerilmiştir.

1/5000 İmar Planlarında Mithatpaşa Caddesi- Zeytinalanı Mahallesi Muammer Aksoy Caddesi üzerinden gelen rota, otoban altından verilen geçit

aracılığıyla proje alanına kuzey istikametinden giriş yaparak 2 bisiklet rotasını birbirine bağlamıştır. Bununla birlikte ekolojik sürdürülebilirlik ve yabani

hayatın kesintiye uğramaması için alan sınırları herhangi bir sınırlandırıcı öğe ile çevrilmemiştir. Proje alanı içinde bisikletlilerin kullanabileceği bakım onarım

ve dinlenme alanları mevcuttur. Proje alanı içindeki bisiklet yolları % 6 eğimle düzenlenmiştir.

5

Engelli yolları planlanması, önerilen yaya yollarında eğimlerin engelli hareketini kısıtlamasının önüne geçilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve

görme engellilerin ilerlerken tehlikeleri algılayabilmeleri için hissedilir yüzeyler yapılması düşünülmüştür.

Korunması Gereken Alanlara İlişkin Stratejiler ve Müdahale Biçimleri

Proje alanının bulunduğu Güzelbahçe ilçesi arazilerinin 842,64 ha Yerleşim Alanı, 17,74 ha Köy Yerleşik Alanı, 3.097,27 ha bölümü Orman Alanı,

4.494,71 ha 5403 sayılı Kanun Uygulama Alanı, 108,40 ha’lık alan ise Orman + Yerleşim Alanı olarak sınıflandırılmaktadır. Özellikle son 10 yıl içerisinde

bölgeye nüfus, inşaat ve trafik yoğunluğu getirecek şekilde yerleşim alanlarının arttığı görülmektedir. Arazi kullanımı ve yoğunluğuna göre hareketlilik ve

erişilebilirliğin dengede tutulması bunun içinde özellikle son yıllarda artan nüfus yoğunluğu göz önüne alındığında Yelki Mahallesi içinde özellikle nitelikli

koruma alanı içerisinde kontrolsüz yapılaşmanın önüne geçilmesi gereklidir.

Proje alanı içerisinde yer alan Kızılçam Ağaçları, Palamut Meşesi, Menengiç Ağaçları, Ahlat Ağaçları ve Zeytin Ağaçlarına müdahale edilmemesi,

korunarak geliştirilmesinin sağlanması ve gerekli alanlara sıklaştırma çalışması yapılarak 5000 ağaç fidanının bölgeye ilave edilmesi düşünülmüştür.

Mera ekolojisinin ve biyolojik çeşitliliğin korunması bu kapsamda alanda yer alan ağaç ve çalıların, yabanıl hayatın korunarak geliştirilmesinin

sağlanması için proje alanın herhangi bir sınırlandırıcı öğe ile ayrılmaması, alan içi aydınlatmanın ışık kirliliği yaratmayacak şekilde tesis edilmesi, alanda kalıcı

yapılaşmaların önüne geçilmesi adına konaklama birimlerinin oluşturulması yerine kamp alanları düşünülmüştür.

Bisiklet Ve Yürüyüş Yolları

Proje alanında bisiklet ve yürüyüş yolları ikiye ayrılmıştır. Bisiklet rotası üzerinde olup aynı zamanda yürüyüş parkuru olarak tasarlanan yollar 4

metre genişliğindedir. Bu yollar bisikletlilerin rahatça dolaşımının olması için 1,5 metresi bisikletlilere 2,5 metresi yürüyüş yolları olarak tasarlanmıştır.

Kesintisiz olarak proje alanı içinde devam edip bisiklet yollarına bağlanmıştır. Yol güzergâhı üzerinde wc, büfe, engelli araçları için akü şarj noktaları ve su

kanalları bulunmaktadır. Ana güzergâh üzerine konumlandırılmış çeşitli kotlarda bulunan platformlardan her birine ulaşım %5 eğimli rampalarla

sağlanmıştır.

Aydınlatma gün içerisinde güneş enerjisinden elektrik üreten aydınlatma elemanları ile olacaktır. Aydınlatma elemanları ışık kirliliği yaratmayacak

düzeyde planlanmıştır.

6

Bu yolların haricine sadece 2,5 metre genişliğinde yürüyüş yolları bulunmaktadır. Bölgenin topoğrafik özellikleri göz önüne alınarak kızılçam

ağaçlarının yoğun olarak bulunduğu bölgelere ulaşımı sağlamaktadır. Bu güzergâh haricindeki tüm alan engelli ulaşıma uygun olarak tasarlanmıştır.

Güzergâhın üzerinde 50 cm genişliğinde su kanalları bulunmaktadır. Su sürekli dolaşım halinde olduğundan bölgede yaşayan hayvanların kullanımına da

açıktır. Aynı zamanda yangına ilk müdahale bu yürüyüş güzergâhı üzerinde bulunan biyolojik göletlerden sağlanacaktır.

2.MİMARİ RAPOR

“Yavaşlığın düzeyi anının yoğunluğuyla doğru orantılıdır; hızın düzeyi unutmanın yoğunluğuyla doğru orantılıdır. Yavaşlık ile

anımsama, hız ile unutma arasında gizli bir ilişki vardır. Bir şey anımsamak isteyen kimse yürüyüşünü yavaşlatır. Buna karşılık, az önce

yaşadığı kötü bir olayı unutmaya çalışan insan elinde olmadan yürüyüşünü hızlandırır.”

MILAN KUNDERA / Yavaşlık

Proje alanının konumlandığı Güzelbahçe ilçesi; İzmir’in batısında yer alan Urla, Karaburun, Çeşme, Seferihisar ilçelerini de kapsayan yarımada

bölgesinde zengin biyolojik çeşitliliği ve doğal değerleriyle ekolojik anlamda korunması ve kendi ekosistemini sürdürülebilir kılacak özellikleri barındıran bir

bölgede yer almaktadır. Ayrıca arkeolojik Teos Antik Kenti ve Klazomenai zeytin işliği gibi arkeolojik alanlara yakınlığı ile tarihi değerleriyle öne çıkan bir

bölgededir. Özellikle Klazomenai zeytin işliği M.Ö. 6 yüzyıla ait kadim zeytin işleme yöntemlerinin öğrenilmesi açısından çok önemli bir kaynaktır. Bu

bilgilerin ışığında ekolojik sürdürülebilirliğin kültürel ve sosyal değerlerle bir arada ele alınması projenin temelini oluşturmaktadır. Proje genelinde şehircilik,

peyzaj ve mimari anlamda yenilikçi ve bununla birlikte bölgenin ihtiyacına ters düşmeyecek şekilde öneri ve tasarım kriterleri geliştirilmiştir.

57 hektar proje alanı içerisinde iki temel alanın varlığından söz edebiliriz. Bunlardan biri ‘Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’ (10.312

m2) diğeri ise ‘Nitelikli Doğal Koruma Alanı’dır (560.246 m2).

‘Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’ sınırları içerisinde kadim zeytin üretim ve işleme yöntemlerinin halka yeniden hatırlatılması

anlamında çeşitli birimlerin ( müze, atölyeler vb.) yanı sıra eko-art ve ekolojik okuryazarlık atölyeleri, yerel ekonomiyi destekleyen küçük çaplı satış birimleri,

gastronomi atölyesi ve yönetim gibi birimlere yer verilmiştir.

‘Nitelikli Doğal Koruma Alanı’ içerisinde tematik park, kadim üretim yöntemleri ile ilgili alanlar, çocuk ve gençlere hizmet verecek şekilde doğal çevre

koruma eğitim alanları, kamp alanı, kompost gübre üretim alanı, enerji etkin bir şekilde düşünülmüş yürüyüş ve dinlenme alanları ile birlikte ihtiyaca yönelik

alanlar oluşturulmuştur.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KORUMA VE KONTROLLÜ KULLANIM ALANI

Proje alanının kuzeydoğusunda bulunan 10.312 m2 lik bir alandır, içerisinde;

+54.50 Kotu

Restoran: 100 m2

Şarap Atölyesi/Mahzen: 70 m2 x 2 = 140 m2 (2 Katlı)

Gastronomi Atölyesi: 45.50 m2

Şarap Evi: 45.50 m2

Kafe: 25 m2

+53.50 Kotu

Üzüm Ürünleri Satış: 64 m2

Pekmez Atölyesi: 40 m2

Sirke Atölyesi: 40 m2

Pestil Atölyesi: 40 m2

Deneysel Çalışma Atölyesi:50 m2

+52.50 Kotu

Zeytin Ürünleri Satış: 64 m2

Zeytinyağı Atölyesi/Paketleme/Depolama: 36 m2 x 2 = 72 m2 (2 Adet)

Kafe: 25 m2

Çocuk Eğlence Ve Eğitim Merkezi: 50 m2

+51.50 Kotu

Menengiç –Sakız Atölyesi: 40 m2

Menengiç –Sakız Kafe: 25 m2

Zeytin Fidan Satış: 25 m2

Asma Fidan Satış: 25 m2

+51.00 Kotu

Sofralık Zeytin Atölyesi/Paketleme/Depolama: 40 m2

Sabun Atölyesi: 40 m2

7

+50.50 Kotu

Zeytin Fidan Atölyesi: 25 m2

+50.00 Kotu

Tıbbi Aromatik Bitkiler Atölyesi: 28 m2

Tıbbi Aromatik Bitkiler Satış: 28 m2

+49.00 Kotu

Kadim Tarım Yöntemleri Müzesi:70 m2

Zeytin Fidan Atölyesi: 25 m2

+48.50 Kotu

Kitap Satış: 40 m2

Ekolojik Okur Yazarlık Atölyeleri: 70 m2

Ekolojik Okur Yazarlık Atölyeleri: 25 m2 x 2 = 50 m2 (2 Adet)

Seminer Salonu:100 m2

+48.00 Kotu

Eko-Art Atölyeleri:51.5 m2 x 4 = 206 m2 (4 Adet)

+46.50 Kotu

Vahşi Yaşam Koruma Merkezi: 80 m2

+44.00 Kotu

Yönetim Binası: 50 m2 x 2 = 100 m2 (2 Katlı)

Teknik Birim: 80,5 m2 x 2 = 161 m2 (2 Katlı)

Birimlerin toplam alanı 1979 m2’dir. Ahşap karkas üzerine ahşap kaplama malzeme ile inşa edilmesi düşünülen birimlerin çatılarında bulunan

fotovoltaik paneller sayesinde güneş enerjisinden faydalanarak kendi elektrik enerjisi üretilecektir. Ayrıca yapıların üzerine yağan yağmur suları toplanarak

su kanallarına oradan da filtreleme siteminden geçerek biyolojik göletlere verilecektir. Çelik karkaslı binaların tercih edilmeme sebebi karbon salınım

oranlarının yüksek olmasıdır. Bölge içinde hiçbir ağaç kesilmemiş, yeri de değiştirilmemiştir.

8

NİTELİKLİ DOĞAL KORUMA ALANI

Sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanının dışında kalan proje alanını içermektedir ve 560.246 m2’dir, içerisinde;

96 Araçlık Ziyaretçi Açık Otoparkı

7 Araçlık Personel Otoparkı

4 Araçlık Otobüs Durağı

8 Araçlık Alan İçindeki Üretimi Toplamak Amacıyla Kullanılacak Akülü Şarj Edilebilir Araç Otoparkı

2 Adet Bisiklet Kiralama Noktası (60 ve 80 bisiklet olmak üzere toplam 140 adet )

2 Adet Bisikletli Bakım Onarım Ve Dinlenme Alanı

6 Adet Kuş Gözlem Kulesi

44 Çadırlık Kamp Alanı

9 Adet Wc

5 Adet Büfe

Çocuklar Ve Gençler İçin Doğa Okulu (2 adet 25 m2lik birim takılıp sökülebilen strüktürlü)

1 Adet Açıkhava Sineması

Açık Pazar alanı (16 adet 25 m2lik birim takılıp sökülebilen strüktürlü)

Tematik Park

235 Adet Güneş Enerji Paneli (Araçların ve insanların gölgelik olarak kullanabilecekleri şekilde)

20 Adet Biyolojik Gölet (20 adet gölette toplam 3556, 97 m2lik yüzey alanı, 7113,94 m3lük su rezervi ve 5317,26 m çeşitli genişliklerde su kanalları)

7 Adet Süs Havuzu (havuzların derinliği 50 cm olup toplamda 526.84m2 alana ve 263.42m3 su hacmine sahiptirler)

2 Adet Zeytinyağı Üretim Alanı

1 Adet Asma Köprü

16720 Ağaçla Birlikte Yürüyüş Ve Bisiklet Yolları Bulunmaktadır.

Oturma alanları içerisinde 4,00 m x 4,00 m genişliğinde güneş enerji panelleri planlanmış olup aynı zamanda gölgelik şeklinde kullanılacaktır. Tüm

bölge içerisinde 235 adet güneş enerji paneli bulunmaktadır. Bunlardan sadece oturma alanlarında olanlar güneşin konumuna göre yönünü değiştirecek

şekilde tasarlanmıştır. ‘Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’ içerisinde olan binaların üzerindeki ve nitelikli doğal koruma alanı içerisinde

bulunan sökülüp takılır birimlerin üzerindeki güneş enerji panelleri sabit niteliktedir. Nitelikli doğal koruma alanı içerisinde yapılması planlanan tüm yapıların

gereklilik halinde çevreye zarar vermeden sökülebilir olması düşünülmüştür.

Proje alanı içerisinde özellikle kızılçam ağaçlarının olduğu bölgelere konumlandırılmış 5 adet ahşaptan sökülüp takılabilir nitelikte 15 metre

yüksekliğinde kuş gözlem kulesi bulunmaktadır.

Kadim zeytin üretim alanlarındaki bütün alet ve ekipman, kullanıldığı dönemi yansıtacak biçimde taş ve ahşap malzemeler kullanılarak yapılması

düşünülmüştür. Kara kovan balı üretim noktasına ulaşım için asma köprü kullanılmıştır.

9

3. ENERJİ İHTİYACI RAPORU

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Güneş Enerjisi

Türkiye’de ve Dünya’da enerji ihtiyacı sürekli artmaktadır. Bu ihtiyacı karşılamada kullanılan fosil yakıt kaynakları ise hızla tükenmektedir. Üstelik

fosil yakıt kullanımının olumsuz etkileri sebebi ile gezegenimizde ortam sıcaklıkları yükselmekte, buzullar erimekte ve doğal felaketler meydana gelmektedir.

Ayrıca, toprak, su ve hava kirliliğinin yol açtığı olumsuz etkilerden dolayı insanlar, hayvanlar ve bitkiler büyük zarar görmektedir. Tüm bu olumsuzluklara

karşı, çevre sorunlarına neden olmayan, canlıların yaşamlarını tehdit etmeyen, temiz, güvenilir ve sürdürülebilir nitelikli yenilenebilir enerji kaynakları,

insanoğlunun ve diğer tüm canlıların geleceği için büyük önem taşımaktadır. Bu enerji üretimleri, birincil enerjilerin temini için diğer ülkelere olan enerji

bağlılığının da ortadan kaldırılmasında önemli bir rol oynamaktadır.

Türkiye’de güneş enerjisi; öncelikle yüksek potansiyeli, kullanım kolaylığı, yenilenebilir ve çevre dostu olması özellikleri ile diğer yenilenebilir enerji

kaynaklarına göre daha hızlı olarak yaygınlaşabilecek niteliktedir.

Güneş enerjisinde oldukça ileri seviyede olan Almanya, 2014 sonunda güneş enerjisi kurulu gücünü %21’lik pay ile kömürün ardından ikinci sıraya

yükseltmiştir. Aynı zamanda 2050 yılına kadar elektrik ihtiyacının %80’ini yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamayı hedeflemektedir.

Ülkemizin hemen her bölgesinde güneş enerjisinin verimli bir şekilde kullanılabilmesi mümkündür. Günümüzde güneş enerjisi sistemleri Türkiye’de

genellikle binalarda kullanım suyu ısıtılması ve ihtiyaç halinde de ısıtma ihtiyacının karşılanmasında kullanılmaktadır. Ayrıca giderek değişen ihtiyaçlar

doğrultusunda binaların soğutulması için gerekli olan elektrik üretiminde ve genel aydınlatma ve diğer elektrik gücü gereksinimlerinde de kullanımlarına

başlanmıştır.

Güneş enerjisini etkin ve verimli kullanabilmek ve enerji üretimi için değerlendirme yapmaya yönelik potansiyel belirleme çalışmalarına katkı vermek

üzere üretilen bilgilerin “GEPA (Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlası) Albümü” Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanıp kullanıma

sunulmuştur. Türkiye'nin Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlasına göre, yıllık toplam güneşlenme süresi 2737 saat (günlük toplamı 7,5 saattir), yıllık toplam gelen

güneş enerjisi ise 1527 kWh/m².yıl, yani günlük toplam olarak 4,2 kWh/m² değerinde belirlenmiştir. Aşağıda, Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlası

görülmektedir.

Şekil 2. Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlası (GEPA) [10]

10

TÜRKİYE’NİN TOPLAM GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ / AY GÜNEŞ ENERJİ POTANSİYELİ / BÖLGELER

Biz de projemizde çevreci ve yenilikçi düşünerek, ülkemiz canlılarının her şey den önemli olduğu fikrinden yola çıkarak, ayrıca bölgemizin de güneş

enerji sistemlerinde verimlilikte 1.bölge olması ve bu sistemin yenilenebilir, çevreci, insana ve doğaya zarar vermeyen en önemli kaynakların başında

gelmesinden dolayı güneş enerjisi sistemlerini kullanmaya karar verdik. İhtiyacımız olan enerjiyi bu sistemler çevresinde elde etmek istedik ve projemizi bu

doğrultuda şekillendirdik.

Projemiz ile ilgili yaklaşık elektrik gücümüz doğrultusunda kullandığımız ekipmanlar ve inşa edeceğimiz bağımsız birimlerin yaklaşık elektrik güçleri

verilmiş olup, kuracağımız sistemin bize sağlayacağı elektrik gücü detayları verilmiştir.

Aylar Aylık Toplam Güneş Enerjisi

(kcal/cm2-ay) (kWh/m2-ay) Güneşlenme

Süresi (saat/ay)

Ocak 4.45 51.75 103.0

Şubat 5.44 63.27 115.0

Mart 8.31 96.65 165.0

Nisan 10.51 122.23 197.0

Mayıs 13.23 153.86 273.0

Haziran 14.51 168.75 325.0

Temmuz 15.08 175.38 365.0

Ağustos 13.62 158.40 343.0

Eylül 10.60 123.28 280.0

Ekim 7.73 89.90 214.0

Kasım 5.23 60.82 157.0

Aralık 4.03 46.87 103.0

Toplam 112.74 1311.00 2640

Ortalama 308.0 Cal/cm2-gün 3.6 kWh/m2-gün 7.2 saat/gün

Bölge Toplam Güneş Enerjisi

(kWh/m2-Yıl) Güneşlenme Süresi

(Saat/Yıl)

Güneydoğu Anadolu 1460 2993

Akdeniz 1390 2956

Doğu Anadolu 1365 2664

İç Anadolu 1314 2628

Ege 1304 2738

Marmara 1168 2409

Karadeniz 1120 1971

11

OliVelo Proje Birimlerinin Listesi ve Yaklaşık Elektrik Güçleri

BİRİM NO

BİRİM ADI YAKLAŞIK ALAN (m²)

YAKLAŞIK GEREKLİ GÜÇ (W)

1 BİSİKLET BAKIM ONARIM 25 250

2 VAHŞİ YAŞAM KORUMA 80 800

3 ZEYTİN FİDAN ATÖLYESİ 25 250

4 ASMA FİDAN ATÖLYESİ 25 250

5 ZEYTİN FİDAN SATIŞ 25 250

6 ASMA FİDAN SATIŞ 25 250

7 ÇOCUK EĞLENCE / EĞİTİM MERKEZİ 50 500

8 DENEYSEL ÇALIŞMALAR 50 500

9 KAFE-1 25 250

10 MENENGİÇ ATÖLYESİ 40 400

11 MENENGİÇ KAFE 25 250

12 KAFE-2 25 250

13 SABUN ATÖLYESİ 40 400

14 TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLER SATIŞ 28 280

15 SOFRALIK ZEYTİN PAKETLEME 40 400

16 ZEYTİNYAĞI PAKETLEME-1 36 360

17 PEKMEZ ATÖLYESİ 40 400

18 ZEYTİNYAĞI PAKETLEME-2 36 360

19 ÜZÜM ÜRÜNLERİ SATIŞ 54 540

20 ZEYTİN ÜRÜNLERİ SATIŞ 65 650

21 ŞARAP EVİ 45,5 455

22 SİRKE ATÖLYESİ 40 400

23 ŞARAP ATÖLYESİ-MAHZEN 70 700

24 PESTİL ATÖLYESİ 40 400

25 RESTORAN 100 1000

26 GASTRONOMİ ATÖLYESİ-KAFE 45,5 455

27 TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLER ATÖLYESİ, 28,75 287,5

28 MÜZE 70 700

29 KİTAP SATIŞ 40 400

30 EKO-ART-1 51,5 515

31 EKO-ART-2 51,5 515

32 EKO-ART-3 51,5 515

33 EKO-ART-4 51,5 515

34 EKOLOJİK OKURYAZARLIK ATÖLYELERİ-1 25 250



37 SEMİNER SALONU 100 1000

38 YÖNETİM BİNASI 50 500

39 TEKNİK BİRİM 80,5 805

40 SATIŞ BİRİMLERİ-1 25 250












52 DOĞA OKULU-1 25 250

53 DOĞA OKULU-2 25 250

54 PERDE KONTROL 25 250

55 BÜFE 25 250

56 BİSİKLET BAKIM 50 500

57 BÜFE 25 250

58 BÜFE 25 250

59 BÜFE 25 250

60 KADİM ÜRETİM GÖZLEM-1 25 250





65 KADİM ÜRETİM ÖĞRENME-1 25 250

66 KAFE-BÜFE 25 250

67 KADİM ÜRETİM ÖĞRENME-2 25 250

68 TEKNİK EKİPMAN GÜÇLERİ (POMPA-MAKİNA-EKİPMAN vs.) 1 GRUP 300000

69 YÜRÜYÜŞ YOLLARI AYDINLATMA ARMATÜRLERİ 300 ADET 30000

70 ARAÇ ŞARJ İSTASYONLARI 10 ARAÇ 150000

TOPLAM GEREKLİ ELEKTRİK GÜCÜ (W) 506002,5 Watt

Yaklaşık ihtiyacımız olan elektrik gücü yukarıdaki tabloda birim bazında hesaplanmıştır

12

Güneş Paneli Teknik Özellikleri

PROJEMİZDE TOPLAM 235 ADET; 16 M² ALANA SAHİP GÜNEŞ PANELİ YERİ BELİRLENMİŞ OLUP.

(4MX4M)16 M² PANEL ALANINA TOPLAM 8 ADET YUKARIDA TEKNİK ÖZELLİKLERİ VERİLEN GÜNEŞ PANELİ MONTAJI YAPILABİLMEKTEDİR.

TOPLAM: 235 X 8 ADET = 1880 ADET PANEL MONTAJI YAPILACAKTIR.

1 PANELİN ÜRETTİĞİ ELEKTRİK GÜCÜ = 320 W

TOPLAM KAZANÇ = 1880 ADET X 320W = 601600 W ELEKTRİK GÜCÜ ÜRETİLECEKTİR.

13

4.PEYZAJ RAPORU

Proje alanı İzmir ili Güzelbahçe ilçesi Yelki Mahallesi sınırları içerisinde toplam 574700 m² yüz ölçümlü, Urla yerleşim merkezinin kuş uçuşu 6600 m

kuzey doğusunda, İzmir-Çeşme otobanı Seferihisar kavşağının yaklaşık 3800 m güney batısındadır.

Bölgede Kasım - Nisan ayları arasında yağışlı bir periyot görülmekte, Mayıs - Ekim ayları arasında ise kurak bir periyot hüküm sürmektedir. İklim

özelliklerine göre proje alanı Akdeniz bitki coğrafya bölgesinde “Yarı Kurakçıl Akdeniz ” katı içerisinde yer almaktadır.

BÜTÜNCÜL EKOLOJİK SİSTEM VE SİMBİYOZ KAVRAMI

“Doğada hiçbir şey tek başına var olamaz.”

RACHEL CARSON / Silent Spring

Simbiyoz; İki canlının tek bir organizma gibi yardımlaşarak bir arada yaşamaları.

Seferihisar İlçesi içerisinde Yelki Mahallesinin nüfus yoğunluğu yüksek bir alan oluşu, bölgenin kuzeyinde bulunan Çeşme – İzmir Otoyolunun varlığı,

proje alanındaki biyolojik çeşitlilik adına önemli bir tehdit oluşturmaktadır.

400’ün üzerinde bitki, 150’nin üzerinde kuş türü ve 8 çeşit memeli hayvan türüne ev sahipliği yapan bölge; biyolojik çeşitliliğin ve verimliliğin yoğun

olduğu bir alandır. Alanın farklı ekosistemlerin kesişiminde bulunması ve kültürel peyzaj öğelerine sahip olan konumu nedeniyle, koruma - kullanma

hassasiyetinin göz önünde bulundurarak kurgulanabilecek bir doğal peyzaj alanı olduğu düşünülmüştür. Ekolojik sürdürülebilirliğin devamı için kentin tüm

paydaşlarının aynı hassasiyet içerisinde ilkelerle devamlılığı sağlaması zorunludur.

Su Yönetimi

Ekolojik çeşitliliğin böylesine yoğun olduğu bir bölgede su, hayati önem taşır. Bölgenin hidrolojik özellikleri incelendiğinde, dere yataklarının

kuruması sebebiyle; ekosistemin sürdürülebilirliği adına su kaynaklarının giderek azalmış olduğu gözlemlenmiştir. Bölgede açılan artezyen kuyuları ve

kuruyan dere yatakları su ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Dere yataklarının canlandırılması için su yönetimi şeması oluşturulmuş, bu bağlamda var olan

yağış miktarı göz önüne alınarak yağmur suyunun belli noktalarda tutulması ile biyolojik göletler oluşturulması planlanmış, hayati öneme sahip olan ve

ekolojinin sürdürülebilirliği açısından önemli olan suyun proje alanı içerisinde sürekliliği sağlanmaya çalışılmıştır.

Tablo 1 - Su Yönetim Şeması

Arazinin topografyası nedeniyle çeşitli büyüklüklerde (yağmur akış şemasından faydalanılarak oluşturulan) su kanalları ile birbirlerine bağlanmış 20

adet biyolojik gölet, pompa sistemiyle suya devir daim yaptırarak sürekli akışını sağlaması düşünülmüştür. Bu göletlerde yaklaşık toplam 3556,97 m2’lik

yüzey alanı, 7113,94 m3‘lük su rezervi ve 5317,26 m çeşitli genişliklerde su kanalları bulunmaktadır.

Tablo 2- Biyolojik Gölet Besleme Şeması

Biyolojik göletlerin çevresinde büyüklüklerine göre 50 cm ile 2 m arasında genişliğe sahip sulak alanlarda yetişebilen; (Typha(hasır otu), Sagittaria

(suoku), Lobelia, Caltha palustris(Lilpar), Myriophyllum aquatica, Iris laevigata (süsen), Alisma(kurbağa kaşığı) ve Juncus) bitkilere yer verilmiştir. Söz konusu

bitki alanlarının varlığı bölgede bulunan kuş türleri için önemli yerleşim ve yaşam alanları oluşturmaktadır.

Biyolojik gölet sistemlerinin; su içerisinde kullanılacak bitkiler (Elodea spp., Ceratophyllum spp.(Tilki Kuyruğu), Lotus, Nymphaea spp.( Nilüfer),

Orontium aquaticum, Nelumbo spp.(Hint Lotusu), Victoria spp.(Amazon Nilüferi), Nuphar lutea(Sarı Nilüfer), Cyperus papyrus(Papirüs), Acorus calamus(Eğir

Otu), Iris pseudacorus(Bataklık Süseni), Calla palustris(Calla), Butomus umbellatus(Su Menekşesi), Salvinia natans, Salvinia cucullata, Riccia fluitans, Pistia

http://www.bilyap.com/plant/salvinia-natans/175

http://www.bilyap.com/plant/salvinia-cucullata/174

http://www.bilyap.com/plant/riccia-fluitans/173

http://www.bilyap.com/plant/pistia-stratiotes/172

14

stratiotes(Su Marulu), Lemna minor(Su Mercimeği), Hygroryza aristata) sayesinde klor veya herhangi bir kimyevi maddeye gerek kalmaksızın kendisini

temizleme imkanı olduğu gibi ekolojik çeşitliliğe de fayda sağlayacağı düşünülmüştür.

Bunun dışında derinlikleri 50 cm olan 7 adet süs havuzu tasarlanmış olup toplamda 526,84 m2 alana ve 263,42m3 su hacmine sahiptir.

Biyolojik göletlerde toplanan sular, kullanım suyu ihtiyacını karşılamak (rezervuarlara basılarak), olası orman yangınlarına yapılacak ilk müdahale

(yangın su vanalı pompalar ile) ve ekolojik sistemin devamlılığı için önem arz etmektedir.

Bölgede tarımsal faaliyetlerden kaynaklı hiçbir biyolojik atık olmayacak, bu tür atıklar alan içerisinde bulunan 80 adet 1m3lük kompost gübre

havuzlarında toplanacaktır.

Zeytin “…Yani, öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı,

Yetmişinde bile, mesela, zeytin dikeceksin…”

Nazım Hikmet RAN/Yaşamaya Dair (1947)

Bölgeye has Erkence çeşidi 4795 adet zeytin ağacına ilave olarak 3980 adet yeni zeytin ağacı fidanı dikilecektir. Bu zeytin fidanlarının, özellikle zeytin

fidan atölyelerinde yetiştirilerek halk tarafından dikilmesi, toplumsal olarak aidiyet duygusunu güçlendirecek bir faktördür. Yeni dikilecek fidanların

yetişmesiyle birlikte 8775 adet zeytin ağacının her birinden yıllık ortalama 50kg, toplamda yaklaşık 438 ton zeytin hasat edileceği düşünülmektedir. Zeytin

toplama işleminin elle yapılması, mekanik yöntemlere gidilmemesi önemlidir. Bu zeytinlerin bir kısmının sofralık zeytin bir kısmının ise kadim zeytinyağı

üretim yöntemleri ile proje alanında üretilmesi tasarlanmıştır. Üretilen zeytin ve zeytinyağları alan içerisindeki pazarda satılarak hem sosyokültürel bağ

kurulacak, hem de alanın ekonomik sürekliliği sağlanacaktır. Üretim zeytinyağı imecesi yöntemi ile halk ile birlikte yapılacak sosyokültürel olarak kadim

üretim yöntemleri halkla paylaşılacaktır. Yıl içinde budama, aşılama, fidan dikimi etkinlikleri halkla birlikte yapılacaktır. Çocuk ve gençlerin doğa okulu

vasıtası ile bu üretim yöntemlerinin gelecek kuşaklara aktarılması çok önemlidir.

Kadim Zeytin Yağı Üretim Sistemleri Taş Baskı Soğuk Sıkım

Anadolu arkeolojisinde bugüne kadar incelenmiş ve büyük ölçeklerde üretim yapabilir nitelikteki zeytinyağı üretim tesisleri en erken Roma ve Bizans

dönemlerine tarihlenmektedir. Tarih öncesi dönemlere ait yerleşmelerde, zeytinyağı üretiminde kullanılmış olabileceği sanılan araçlar bulunmuştur. Bu

merkezlerde, karbonlaşmış zeytin çekirdekleri, zeytin meyvesinin içerdiği su ve işlemi kolaylaştırmak için kullanılan sıcak su ile karışmış durumdaki

zeytinyağını ayrıştırmaya yönelik toprak kaplar, zeytin tanelerini ezmeye yarayabilecek küçük el havanları veya öğütme taşı şeklindeki araçlar açığa

çıkarılmıştır. Ancak, bütün bu buluntular taşınabilir niteliktedirler ve öngörülen yerde kurulmuş, sürekli yağ üretimi yapan özelliklerde ve büyük kapasitedeki

üretimleri amaçlayan bir işlikten çok, evlerde ailenin yağ gereksinimini karşılamaya yönelik sınırlı ölçeklerdeki üretimlere işaret etmektedirler.

MÖ 6. yüzyılın ilk yarısına ait Urla Bölgesi Klazomenai Antik Kenti zeytin işliğinde kadim zeytin üretim yöntemlerinden en eskilerine ait buluntular

çıkarılmıştır. Hasat edilen zeytinler yıkandıktan sonra, keçe kılından yapılmış keselere konarak, sıkma işlemine tabi tutulurlar. Sıkılan zeytinlerden çıkan yağ

toprak kaplarda dinlendirilerek tortularından arındırılıp şişelenirler.

http://www.bilyap.com/plant/pistia-stratiotes/172

http://www.bilyap.com/plant/lemna-minor-su-mercimegi/171

http://www.bilyap.com/plant/hygroryza-aristata/170

15

Yulak adı verilen bir diğer üretim yöntemi de günümüzde halen Ege Bölgesi’nde zeytinyağı üretim sistemi için kullanılan bir yöntemdir.

16

Arıcılık

Arıcılık, ekolojik sürdürülebilirlik için önemli bir faktördür. Gerek bölgede bulunan endemik türlerin devamlılığı, gerekse kadim bir üretim sistemi

olduğundan bütüncül ekolojik sistem için faydalı olacağı düşünülmüştür. Bu nedenle bölgede ekosistemin çeşitliliğini arttırmak ve kadim bir üretim yöntemi

olması nedeniyle kara kovan arıcılığı yapılması ön görülmüştür.

Üzüm

Kadim üretim sistemlerinden üzüm yetiştiriciliği, bu bölgeye has türleri olan bir üretimdir. Bölgenin özellikleri de göz önüne alındığında kadim

üretim yöntemlerinden örnek vermek amacıyla, ana konseptin önüne geçmeyecek şekilde proje alanında olması düşünülmüştür.

Yunan mitolojisinde Dionysos Asya’dan Yunanlılara bir asma fidanı getirmiştir. Antik Yunanda arkeolojik bulgulara göre ilk sistematik asma üretimi

M.Ö 4000 civarında başlamıştır. Anadolu topraklarında 300ü aşkın üzüm çeşidi bulunmaktadır. Proje alanındaki toprağın PH seviyesi 7,4-7,84 arasında olup

bu PH seviyeleri bölgeye özgü üzüm üretimi için uygundur. Ayrıca eğimli alanlarda teraslarla oluşturulacak üzüm bağlarının toprak erozyonuna engel olduğu

görülmektedir. Proje kapsamında 15668,53 m2 lik üzüm üretim alanı bulunmaktadır. Alanda üretilmesi planlanan üzüm çeşitleri; ‘Sultaniye’ ve ‘Bornova

Misketi’ dir. Kadim üretim yöntemleri ile elde edilecek ürünler bölge için ekonomik bir gelir oluşturacağı gibi üzüme ait kadim üretim yöntemlerinin

öğrenilmesi de sağlanacaktır.

Yıllık ortalama 1 hektardan; şaraplık üzümler için 20-40 ton, sofralık üzümler için 20-50 ton arası üzüm elde edilebilir. Yapılacak üretimin 62 ton

civarında olacağı sofralık çeşitlerin proje içinde yer alan pazarda satılması, şaraplık çeşitlerin ise kadim üretim yöntemleri ile elde edilip satılacağı

düşünülmüştür. Bununla birlikte proje alanı içerisinde pekmez, sirke, pestil gibi atölyelerle bu kadim üretim yollarının gelecek kuşaklara aktarılması

sağlanacaktır.

5.EKOLOJİ RAPORU

Proje alanının içinde bulunduğu Güzelbahçe ilçesi kent periferinde kır-kent bağlamında geçiş noktası şeklinde görülebilecek, kritik bir alandadır.

İzmir’in Akdeniz havzasında kimliğini oluşturan, kültürel- doğal miras değeri taşıyan kadim zeytin üretim alanlarının korunması ve farkındalığının arttırılması

için Avrupa Bisikletli turizm ağı ile birleştirilerek çeşitli farkındalık düzeylerinde güçlü bir koruma sağlanması amacıyla hazırlanan OliVelo proje alanı olarak,

İzmir ili Güzelbahçe ilçesi Yelki Mahallesi sınırları içerisinde toplam 574700m2 yüz ölçümlü bir alan seçilmiştir.

Proje alanı 39 pafta, 1878 ve 1879 parsel numaraları ile tapuya kayıtlı olup Urla yerleşim merkezinin kuş uçuşu 6600m kuzey doğusunda, İzmir-

Çeşme otoyolunun Seferihisar kavşağının yaklaşık 3800m güney batısındadır. Bölgede 400’ü aşkın bitki, 150’yi aşkın kuş türü ve 8 çeşit memeli hayvan

türüne ev sahipliği yapması nedeniyle yoğun bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir.

Proje alanında var olan ve planlama kapsamında önerilen dikili alanların ( zeytin, bağ, sakız ağacı vb.) sürdürülebilir yönetiminde proje kapsamında

verilen toprak etüt raporu ile proje alanı için İzmir ili toprak varlığı raporu ve haritasından elde edilmiş büyük toprak gruplarına ait verilerden

yararlanılmıştır.

Denizlerden, makiye, friganaya(yerel adı ile çetirlik), yaşlı kızılçam ormanlarına kadar değişen bir peyzaj bütünlüğü içermektedir. Bölgenin volkanik

geçmişi, farklı kayaç yapısı ve vadiler tüm yaşam alanlarını şekillendirmiş, pek çok canlının aynı anda barınabileceği çeşitliliği doğurmuştur. Bu doğal sistemin

içinde binlerce yıllık insan ve keçi işbirliğiyle yoğrulmuş, çetirlikler başta olmak üzere pek çok kadim bitki örtüsü bulunmaktadır.

Doğadaki etçil ve otçul hayvanın yok olması ile bozulan denge, Seferihisar’da keçicilik sayesinde yeniden kurulmuş ve canlı çeşitliliğini oluşturmuştur.

Keçicilik, biyolojik çeşitliliğin korunması, orman ekosisteminin korunması, endemik bitki türlerinin fenolojilerine olan etkisi yönünden çok önemlidir.

Geleneksel zeytin üretiminin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve geleneksel peyzajın korunmasına da çok büyük etki göstermektedir. Bölgede

geleneksel keçiciliğin arttırılması ve devam etmesi için üreticiler teşvik edilmelidir. Fakat proje alanında farklı fonksiyonların çakışması nedeniyle keçi

türlerinin yaşam alanı için bir öneride bulunulmamış, kadim tarım üretim yöntemleri açısından çalışma atölyeleri önerilmiştir.

17

İKLİM

Yarımada makro klima bakımından hemen bütünüyle Akdeniz iklimi tipini yansıtmaktadır (Mater, 1982). Bölge, yağış etkenliği ve karasallık indislere

göre, yıllık ortalamada "yarı nemli denizel iklim" sınıfında yer almaktadır (Mater, 1982; Sezer, 1988; Nurlu vd., 2009).

2013-2019 arasında yapılan nem ölçüm değerlerine göre nem oranının en düşük olduğu temmuz ayında ortalama nem oranı %55,88 iken, en yüksek

nem oranının olduğu kasım-aralık aylarında %72,05 olduğu gözlemlenmiştir. Proje bölgesinde 2013-2019 yılları arasında ortalama nem oranının %64,44

olduğu görülmüştür.

2013-2019 yılları arasında yapılan sıcaklık ölçüm değerlerine göre sıcaklığın en yüksek olduğu temmuz-ağustos aylarında ortama sıcaklık 27,4 ˚C,

sıcaklığın en düşük olduğu aralık ayında ortalama 9,6 ˚C olarak tespit edilmiştir. Proje bölgesinde 2013-2019 yılları arasında ortama sıcaklık 18,05˚C olduğu

görülmüştür.

2013-2019 yılları arasında yapılan yağış ölçüm değerlerine göre yağışın hemen hemen hiç olmadığı temmuz ve ağustos aylarında aylık yağış

ortalamasının 3,35 mm olduğu, en yüksek aylık yağış ortalaması aralık-ocak aylarında 214,71 mm olduğu tespit edilmiştir. Proje bölgesinde 2013-2019 yılları

arasında aylık ortalama yağış 90,39 mm olarak görülmüştür.

Bu bilgiler ışığında Yarımada’daki en önemli klimatik sorun su noksanlığıdır (Mater, 1982). Bunun en önemli nedeni ise, yağışların yetersiz,

buharlaşmayı karşılamadan çok uzak ve düzenli dağılmamış olmasıdır (Mater, 1982).

Proje alanında su yönetimi yapılmaya çalışılmış olup, bu durumun kurumuş dere yataklarının canlandırılması yönünde olması biyolojik çeşitlilik

açısından önemli bir noktadır.

TOPRAK

Yarımada’da Akdeniz iklimi koşulları ile bitki örtüsünün etkisi altında farklı yaş ve litolojik özellikteki çeşitli ana materyal üzerinde genellikle iskelet

toprağı karakterinde olgun horizonlaşma göstermeyen toprak tipleri gelişmiştir. Toprak özelliklerinin gelişmesinde özellikle litolojik yapı belirleyici olmuştur.

Volkanik yapı üzerinde regosoller, mezozoik kalkerleri üzerinde iklimin de etkisiyle kırmızı Akdeniz toprakları, neojen kırıntılı ve karbonatlı alanlarda ise

redzinalar, alüvyal kolüvyal dolgular üzerinde de alüvyal topraklar gelişmiştir (İlhan, 1996). Yarımada’da, zonal toprak grubuna giren kahverengi Akdeniz,

kahverengi orman, kireçsiz kahverengi, kireçsiz kahverengi orman, kırmızı Akdeniz, intrazonal grubuna giren rendzina ve azonal grubuna alüvyal ve kolüvyal

topraklar bulunmaktadır.

Proje kapsamında verilen toprak etüt raporuna göre alan; Kırmızı-Kahverengi Akdeniz, Kireçsiz Kahverengi ve Kolüvyal Büyük toprak gruplarından

oluşmaktadır. İzmir İli Arazi Varlığı raporuna göre 57 hektar proje alanının %87,9’u (50,1 ha) Kireçsiz kahverengi topraklardan, %13,7’si (6,9 ha) ise Kırmızı-

kahverengi Akdeniz topraklarından oluşmaktadır. Rapor ve haritasının ölçeği nedeniyle varlığı gösterilemeyen ve detaylı çalışmalarda varlığı ve yayılım

alanları belirlenmiş olan kolüvyal araziler etüt raporundaki bilgileri üzerinden değerlendirilmiştir. Proje alanının iklim toprak ve topoğrafya özellikleri

incelendiğinde kolüviyallerin geniş bir yayılım alanına sahip olmadığı söylenebilir (Şekil 1 ).

Şekil 1. Proje Alanı Büyük Toprak Grupları Haritası ( Anonim 2001 ‘den üretilmiştir)

KIRMIZI KAHVERENGİ AKDENİZ TOPRAKLARI

Bölgedeki Kırımızı Kahverengi Akdeniz Toprakları ABC profilli topraklar olup A1 horizonu iyi gelişmiş, orta derecede organik maddeye sahiptir. A1

katmanı kahve renkli, killi tın bünyeli ve kırıntı yapıdadır. B katının rengi kırmızımsı kahve, bünyesi daha ağır (kil), yapısı blok, köşeli blok ve prizmatiktir. B

katında 5-50 cm çaplı çakıl ve taşlılık mevcuttur. Ana kaya konglomera ve sert kalker kayasıdır. Toprak geçirgenliği bünye dağılımına bağlı olarak orta yavaş,

bitki besin maddelerini tutma kapasiteleri orta derecedir. Topoğrafyaları dalgalı olup, arazi meyilli bazı kesimlerde orta (%6-12), bazı kesimlerde dik (% 12-

18

20), erozyon şiddetlidir. Doğal bitki örtüsü çeşitli orman ağaçları (meşe, kızılçam vs) ve zeytindir. Sahip oldukları arazi ve toprak özelliklerine bağlı olarak

dördüncü (IVes) ve altıncı (VIes) sınıf arazilerdir. Proje alanının %13,7’si (69,8 ‘dekarı) Kırmızı-kahverengi Akdeniz topraklarıdır.

KİREÇSİZ KAHVERENGİ TOPRAKLAR

Genellikle, çakıllı, kumlu, killi depozitlerle, püskürük kayalar üzerinde oluşan kireçsiz kahverengi topraklar A(B)C profilli topraklardır. Koyu gri kahve

renkli A1 katı yapı ve renkçe farklı B katından kolaylıkla ayrılır. Kireçsiz kahverengi toprakların önemli özellikleri meyil, derinlik, taşlılık ve erozyondur. Toprak

profilinde 1-20 cm çaplı çakıllar mevcuttur. Doğal bitki örtüsü meşe, kızılçam, menengiç, delice ve zeytindir. Eğimin kırıldığı kesimlerde yer yer yağışa bağlı

tarım uygulamaktadır. Dalgalı topoğrafyaya sahip bahse konu sahada arazi kullanma kabiliyet sınıfları toprak ve arazi üç (IIIes), dört (IVes) ve altı (VIes)

olarak değişiklik göstermektedir.

KOLÜVYAL TOPRAKLAR

Dik eğilimli arazilerin eteklerinde yerçekimi, toprak kayması, yüzey akışı ve yan dereler vasıtası ile kısa mesafelerden taşınarak birikmiş materyaller

üzerinde oluşmuş bu topraklar genç (A) C profilli topraklardır. Toprak karakteristikleri daha çok çevredeki yüksek arazi topraklarının özelliklerine

benzemektedir. Yağışın veya akışın yoğunluğuna ve eğim derecesine göre değişik parça büyüklüklerini içeren katlarını ihtiva ederler. Dik yamaçların

eteklerinde ve vadi boğazlarında bulunanlarda kaba taş ve moloz miktarı fazladır. Bölgede alınan toprak örneklerinin laboratuvar analiz sonuçlarına göre

topraklar az kireçli, orta bünyeli, PH 7,4-7,84 arasındadır. Topraktaki organik madde ve yarayışlı fosfor oranları düşük, potas yüksektir. Düz-düze yakın ve

hafif eğimli arazilerin drenajları iyi tuzluluk ve alkalilik problemleri yoktur. Profildeki çakıllar kısa mesafe taşındıkları için köşelidir. Genellikle yağışa bağlı

tarım uygulanmaktadır.

FLORA

Yarımada’da, orman, maki ve frigana formasyonu olmak üzere üç farklı vejetasyon formasyonu dağılış göstermektedir. 70 familyadan (Fabaceae 42

tür, Poaceae 35 tür, Astereceae 30 tür gibi) 255 cinse ait 384 bitki türü bulunmaktadır (Nurlu vd., 2008). Orman vejetasyonunun baskın bitki topluluğunu

Pinus brutia Ten. (Pinaceae kızılçam) oluşturmaktadır.

Yarımada’daki başlıca maki formasyonlarını ise; Olea europaea var sylvestris (Oleaceae - yabani zeytin), Quercus coccifera L. (Fagaceae - kermes

meşesi), Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa L. (Cupressaceae - katran ardıcı), Arbutus andrachne L. (Ericaceae - sandal), Phillyrea latifolia L. (Oleaceae -

akçakesme), Pistacia lentiscus L. (Anacardiceae - sakız ağacı), Calicotome villosa Link (Fabaceae - keçi boğan), Pyrus amygdaliformis Vilm. (Rosaceae - badem

yapraklı ahlat), Myrtus communis L. (Myrtaceae - mersin), Crataegus monogyna Jacq. (Rosaceae - adi alıç), Rosa canina L. (Rosaceae - kuşburnu), Rubus

canescens DC. (Rosaceae - böğürtlen) oluşturmaktadır. Friganayı temsil eden bitki taksonları genellikle Origanum onites L. (Lamiaceae - İzmir kekiği),

Lavandula stoechas L. (Lamiaceae - karabaş otu), Anthyllis hermanniae L. (Fabaceae - yara otu), Sarcopoterium spinosum L. (Rosaceae abdestbozan), Cistus

creticus L. (Cistaceae - pembe çiçekli laden), C. salvifolius L. (Cistaceae - adaçayı yapraklı laden), C. parviflorus Lam. (Cistaceae - küçük çiçekli laden)’dir.

Yarımada’daki başlıca frigana elemanları ise abdest bozan (Sarcopoterium spinosum), laden (Cistus cretigus, Cistus parvifloru, Cistus salviifolius), lavanta

(Lavandula stoechas), kekik (Thymus vulgaris), sığırkuyruğu (Verbascum sinuatum L.) türlerinden oluşmaktadır (Semenderoğlu, 1999, Yılmaz, 2001,

Durmuşkahya, 2006).

ENDEMİK BİTKİ TÜRLERİ

Aristolochia Hirta (Yılanotu) (LR), Biarum Tenuifolium Var. Zeleborii (Sucukotu) (LR), Campanula Lyrata Ssp.Lyrata (Çançiçeği) (LR), Carex Distachya

Var. Phyllostachioidea (İkiz Ayakotu) (VU), Carex Divulsa Subsp. Coriogyne (Ayakotu) (LR), Centaurea Acicularis Var. Urvellei (Peygamber çiçeği,

Gelindüğmesi) (VU), Centaurea Caleopsis (Şaladır) (LR), Centaurea Lydia (Gür Kötürüm) (LR), Centaurea Cariensis Subsp. Maculiceps (Gül Acımık) (LR),

Chinodoxa Forbesii (Kar Yıldızı/Çin Sümbülü) (LR), Colutea Melanocalyx Ssp. Davisiana(Keçigevişi) (LR), Crocus Fleischeri(Taşlık Çiğdemi) (LR), Crocus Oliveri

Subsp. Balansae(Olivier Çiğdemi) (LR), Erodium Absinthhoides Ssp. Absinthoides (Yavşan İğneliği) (LR), Euphorbia Erythrodon (Kızıl Sütleğen) (LR), Euphorbia

Falcata Subsp. Macrostegis (Ilıca Sütleğeni) (LR), Ferulago Humulis (Kıl Kuyruk) (LR), Fritillaria Carica Subsp. Carica (Bodur Sarı) (LR), Fritillaria

Fleischeriana (Bozkır Lalesi) (LR), Gallium Penduflorum (Sarkık İplikçik) (LR), Gladiolus Anatolicus (Ekin Çiçeği) (LR), Heracleum Platytaenium

(Tavşancıl Otu) (LR), Hypericum Avicularifolium Subsp. Balansae (Mideotu) (LR), Lamium Moschatum Var. Rhodium (Ballıbaba) (LR), Linum

Tmoleum(Mavi Keten) (LR), Minuartia Anatolica Var. Anatolica (LR), Minuartia Juressi Subsp. Asiatica (İzmir Tıstısı) (LR), Nepeta Cadmea (Honaz Pişikotu)

(LR), Papaver Argemone Subsp. Davisii (Karagöbek) (VU), Papever Purpureomarginatum (Kamacık) (CR), Phlomis Nissolii (Öbek Çalba) (LR), Salvia Smyrnea

(İzmir Adaçayı) (EN), Saponaria Chlorifolia (Tahdikotu) (LR), Scrophularia Floribunda(Ege Sıracaotu) (LR), Sideritis Sipylea (Spil Çayı) (LR), Symphytum

Anatolicum (Ana Kafesotu) (LR), Thymus Cilicicus (Kılçık Kekiği) (LR), Trigonella Smyrnea(Efe Boyotu) (LR), Ventenata Subevernis (Tarla Ventenotu) (VU),

Verbascum Antinori (Sıska Sığırkuyruğu) (VU), Verbascum Smyrnaeum(İzmir Sığırkuyruğu) (DD), Veronica Pectinata Var. Glandulosa (Dağ Yavşanotu) (LR),

Verbascum Lydium Var. Heterandrum (Sığırkuyruğu) (LR)

NADİR BİTKİ TÜRLERİ

Allium Albotunicatum (Ak Soğan) (VU), Arum Nickelii (Yılan Yastığı) (VU), Biarum Tenuifolium (Sucukotu) (VU), Bupleurum Semicompositum (Sağır

Şeytanayağı) (DD), Centaurea Amplifolia (Aydos Peygamber Çiçeği)(VU), Cistus Monspeliensis (Pamukluk) (VU),Crocus Biflorus(İkiz Çiğdem) (VU), Cutandia

Stenostachya (Koru Kumkılıcı) (VU), Cyclamen Hederifolium (Kandil Kökü) VU, Cymbalaria Muralis(Ak Nakkaşotu) (VU), Crypsis Acuminata(Sivri Bakakotu)

(DD), Erysimum Pusillum (Cüce Zarifeotu) VU, Globularia Alypum(Kürrevi) VU, Isoetas Histrix(Çim Eğreltisi) (DD), Lilium Candidum(Ak Zambak) (VU),

Limonium Graecum (Kum Karanfili) (VU), Limonium Sieberi (Kıyı Karanfili) (VU), Malcolmia Graeca (Rum Şebboyu) (DD), Plantago Crassifolia (Nasırlı yaprak)

(VU), Senecio Bicolor (Külçiçeği) (VU), Sideritis Sipylea() LR (Nt), Stachys Cretica Ssp. Anatolica (Deli Çay) LR, Tulipa Praecox (Kaba Lale) (NE)

VU: Hassas, DD: Yetersiz Bilgi, EN: Tehlikede, NE: Değerlendirilmemiş, CR: Yok Olmak Üzere –Kritik, LR: Önceliği Düşük

19

Bölge içinde toplamda 11720 adet erkence çeşidi zeytin, kızılçam(pinus brutia),Anadolu palamut meşesi(Quercus ithaburensis subsp.

Macrolepi),ahlat(Pyrus amygdaliformis), menengiç(Pistacia lentiscus) türü ağaç bulunmaktadır. Bununla birlikte biyolojik çeşitlilik ve türleri tehlike altında

olan endemik türlere yer verilmesi düşünülmüştür. Örneğin Pistacia Lentiscus Var. Chia Duham sadece Yunanistan’ın Sakız adasının güneyinde ve burayla

hemen hemen aynı ekolojiye sahip olan Türkiye’nin batısındaki Çeşme yarımadasında bulunmaktadır. Sakız ağacı(pistacia lentiscus var. Chia duham),mantar

meşesi(quercus suber), sandal ağacı(santalum album),defne(laurus) ağaçlarına da bölgede yer verilmiştir. Dikilmesi planlanan 5000 ağaçla birlikte toplam

ağaç sayısı 16720 olmuştur.

Ağaççık ve çalı formunda olup yöreye özgü kermes meşesi(Quercus coccifera), zakkum(Nerium oleander), çitlembik(Pistacia atlantica), hayıt(Vitex

agnus-castus), laden(Cistus creticus), abdestbozan(Sarcopoterium spinosum), keçiboğan(Calicotome villosa) türlerinin yanı sıra otsu çok yıllık

sumak(rhus coriaria),havacıva otu(alkanna tinctoria), kızıl engerek otu(echium paruiflorum), aygün çiçeği(heliotropium hirsutissimum), su yıldızı(callitriche

stagnalis), kebere(capparis spinosa), ada nakılı(silene cretica), serçe çiçeği(silene gallica), portakal nergisi(calendula arvensis), koru kıskısı (tolpis barbata),

dul karı gömleği(tyrimnus leucographus), bodur damkoruğu(sedum caespitosum), ballı baba(lamium amplexicaule), İzmir deliçayı(stachys cretica

subsp.smyrnaea) gibi türlerine yer verilmiştir.

20

FAUNA

Fauna özellikleri açısından incelendiğinde, Yarımada’nın oldukça zengin olduğu ve ulusal ve uluslararası ölçekte türleri barındırdığı görülmektedir.

Yarımada, yabandomuzu (Sus scrofa) (Suidae), tilki (Vulpes vulpes) (Canidae), sansar (Martes sp.) (Mustelidae), su samuru (Lutra lutra) (Mustelidae), porsuk

(Meles meles) (Mustelidae), tavşan (Lepus capensis) (Leporidae), sincap (Sciurus vulgaris) (Sciurus) gibi memeli hayvanlara ev sahipliği yapmaktadır

(Sarıçam, 2007; Veryeri, 2006).

Karaburun'un güney kesiminde yer alan bataklık ve sulak alanlar nesli tehlike altında olan Avrasya su samurlarının (Lutra lutra) bulunduğu

bölgelerdir. Karakulak (Caracal caracal), alanda az sayıda bulunan önemli memeli türlerinden biridir. Aynı zamanda alanda bulunan adaların tümü ve el

değmeden kalan son kıyılar, yırtıcı kuşlar ve deniz kuşlarının varlığı için önemlidir, karasal ve denizel olmak üzere kuşlar açısından da önem taşımaktadır.

Yarımada’da kuşlar, 204 tür gibi geniş bir çeşitlik göstermektedir. Bu türlerin arasında Akdeniz’e endemik ve 2004 yılında IUCN tarafından Tehdite Yakın (NT)

kategorisinde olan Ada martısının (Larus audouinii) ve tehdit altındaki Kara Doğan’ın (Falco naumanii) yaşama ve üreme alanıdır. Bıyıklı doğan (Falco

biarmicus), ada doğanı (Falco eleonorae) ve küçük kerkenez (Falco naumanni) gibi yırtıcılar ve tepeli karabatak (Phalacrocorax aritotellis) gibi nadir deniz

kuşları görülmektedir. Ayrıca, tilki (Vulpes vulpes), sansar (Martes foina), porsuk (Meles meles), tavşan (Lepus capensis), sincap (Sciurus vulgaris), yaban

domuzu (Sus scrofa), yırtıcı kuşlardan yılan kartalı (Circatetus gallicus), şahin (Buteo buteo), gökdoğan (Falco peregrinus), kerkenez (Falco tinnunculus) av

kuşlarından su karatavuğu (Cinculus cinculus), taş kekliği (Alectoris gareca) gibi türler ile fauna açısından diğer zenginliğini oluşturmaktadır.

KUŞ TÜRLERİ

Kuş türleri adaptasyon ve esiz hareket kabiliyetleri yanında ekosistem hizmetleri açısında da diğer canlı grupları arasında önemli bir yere sahiptir. Bu

hizmetler arasında, zararlı olarak nitelendirilen omurgasızların nüfus kontrolü, toprağın besin dengesinin korunması, besin döngüsünün devamlılığı ve tohum

taşıma gibi hizmetler yer almaktadır (Millennium Ecosystem Assessment 2005).

Dünya ölçeğinde nesli tehlike altında olan kuş canlı türlerini gösteren İUCN Kırmızı Listesi’ne (RedList) göre yelkovan (Puffinus yelkouan) Hassas (VU

– Vulnerable), Anadolu Sıvacı (Sitta krueperi) kuş türü Nesli Tehlike Altına Girmeye Yakın (NT – Near Threatened) olarak nitelendirilmiştir. Bern Sözleşmesi

kapsamında koruma altında olan kuş türlerinin Seferihisar İlçesi temsili yetine baktığımız da 96 türün koruma kapsamında olduğu görülmektedir.

Grup Türkçe İsim İngilizce İsim Bilimsel İsim Kırmızı

Liste Bern

Sözleşmesi

Grup Türkçe İsim İngilizce İsim Bilimsel İsim Kırmızı

Liste Bern

Sözleşmesi

Gece Yırtıcısı Kukumav Little Owl Athene noctua LC 1

Ötücü Arıkuşu European Bee-eater Merops apiaster LC 1

Gece Yırtıcısı Alaca baykuş Tawny Owl Strix aluco LC 1

Ötücü Tarla çintesi Corn Bunting Miliaria calandra LC 1

Gece Yırtıcısı Peçeli baykuş The Barn Owl Tyto alba LC 1

Ötücü Ak

kuyruksallayan White Wagtail Motacilla alba LC 1

Gündüz Yırtıcısı

Atmaca Eurasian

Sparrowhawk Accipiter nisus LC 1

Ötücü Dağ

kuyruksallayanı Grey Wagtail Motacilla cinerea LC 1


Şahin Common Buzzard Buteo buteo LC 1

Ötücü Sarı

kuyruksallayan Yellow Wagtail Motacilla flava LC 1


Yılan kartalı Short-toed Snakeeagle

Circaetus gallicus LC 1

Ötücü Benekli

sinekkapan Spotted Flycatcher Muscicapa striata LC 1


Gökdoğan Peregrine Falcon Falco peregrinus LC 1

Ötücü Karakulaklı kuyrukkakan

Eastern Black-eared Wheatear

Oenanthe melanoleuca

LC 1


Kerkenez Common Kestrel Falco tinnunculus LC 1

Ötücü Kuyrukkakan Northern Wheatear Oenanthe oenanthe

LC 1

Ötücü Saz kamışçını Eurasian Reed-

warbler Acrocephalus

scirpaceus LC 1

Ötücü Sarıasma Eurasian Golden Oriole Oriolus oriolus LC 1

Ötücü Uzun kuyruklu

baştankara Long-tailed Tit Aegithalos caudatus LC

Ötücü Çam

baştankarası Coal Tit Parus ater LC 1

Ötücü Kınalı keklik Chukar Alectoris chukar LC

Ötücü Mavi baştankara Blue Tit Parus caeruleus LC 1

Ötücü Ebabil Common Swift Apus apus LC

Ötücü Ak yanaklı baştankara

Sombre Tit Parus lugubris LC 1

Ötücü Saka European Goldfinch Carduelis carduelis LC 1

Ötücü Büyük

baştankara Great Tit Parus major LC 1

Ötücü Florya European Greenfinch Carduelis chloris LC 1

Ötücü Serçe House Sparrow Passer domesticus LC

Ötücü Kamış bülbülü Cetti's Warbler Cettia cetti LC

Ötücü Söğüt serçesi Spanish Sparrow Passer

hispaniolensis LC

Ötücü Tepeli guguk Great Spotted Cuckoo Clamator glandarius LC 1

Ötücü Ağaç serçesi Eurasian Tree Sparrow Passer montanus LC

Ötücü Kaya güvercini (ve evcil

güvercin) Rock Pigeon Columba livia LC

Ötücü Tepeli

karabatak European Shag

Phalacrocorax aristotelis

LC 1

Ötücü Tahtalı Common Wood-

pigeon Columba palumbus LC

Ötücü Çıvgın Common Chiffchaff Phylloscopus

collybita LC 1

21

Ötücü Kuzgun Common Raven Corvus corax LC

Ötücü Saksağan Black-billed Magpie Pica pica LC

Ötücü Gri leş kargası Carrion Crow Corvus corone LC

Ötücü Taşkuşu European Stonechat Saxicola rubicola LC 1

Ötücü Küçük karga Eurasian Jackdaw Corvus monedula LC

Ötücü Küçük iskete European Serin Serinus serinus LC 1

Ötücü Guguk Common Cuckoo Cuculus canorus LC

Ötücü Sıvacı Wood Nuthatch Sitta europaea LC 1

Ötücü Ev kırlangıcı Northern House-

martin Delichon urbicum LC 1

Ötücü Anadolu sıvacısı Krueper's Nuthatch Sitta krueperi NT 1

Ötücü Ortanca ağaçkakan Middle Spotted

Woodpecker Dendrocopos medius LC 1

Ötücü Kaya sıvacısı Western Rock-nuthatch Sitta neumayer LC 1

Ötücü Alaca ağaçkakan Syrian Woodpecker Dendrocopos syriacus LC 1

Ötücü Kumru Eurasian Collared-dove Streptopelia

decaocto LC

Ötücü Kızıl kiraz kuşu Cretzschmar's

Bunting Emberiza caesia LC 1

Ötücü Üveyik European Turtle-dove Streptopelia turtur LC

Ötücü Bahçe çintesi Cirl Bunting Emberiza cirlus LC 1

Ötücü Karabaşlı

ötleğen Blackcap Sylvia atricapilla LC 1

Ötücü Kara başlı çinte Black-headed Bunting Emberiza

melanocephala LC 1

Ötücü Bıyıklı ötleğen Subalpine Warbler Sylvia cantillans LC 1

Ötücü Kızılgerdan European Robin Erithacus rubecula LC 1

Ötücü Ak gerdan Common Whitethroat Sylvia communis LC 1

Ötücü İspinoz Eurasian Chaffinch Fringilla coelebs LC

Ötücü Küçük ak

gerdan Lesser Whitethroat Sylvia curruca LC 1

Ötücü Tepeli toygar Crested Lark Galerida cristata LC

Ötücü Maskeli ötleğen Sardinian Warbler Sylvia

melanocephala LC 1

Ötücü Alakarga Eurasian Jay Garrulus glandarius LC

Ötücü Ak karınlı ebabil Alpine Swift Tachymarptis

melba LC 1

Ötücü Ak mukallit Eastern Olivaceous

Warbler Hippolais pallida LC 1

Ötücü Karatavuk Eurasian Blackbird Turdus merula LC

Ötücü Kızıl kırlangıç Red-rumped

Swallow Hirundo daurica LC 1

Ötücü Öter ardıç Song Thrush Turdus philomelos LC

Ötücü Kaya kırlangıcı Eurasian Crag-martin Hirundo rupestris LC 1

Ötücü İbibik Eurasian Hoopoe Upupa epops LC 1

Ötücü Kır kırlangıcı Barn Swallow Hirundo rustica LC 1

Sukuşu Akça cıbılıt Kentish Plover Charadrius

alexandrinus LC 1

Ötücü Kızıl sırtlı örümcekkuşu Red-backed Shrike Lanius collurio LC 1

Sukuşu Karaleylek Black Stork Ciconia nigra LC 1

Ötücü Kızıl başlı örümcekkuşu Woodchat Shrike Lanius senator LC 1

Sukuşu Sutavuğu Common Moorhen Gallinula chloropus

LC

Ötücü Orman toygarı Wood Lark Lullula arborea LC

Sukuşu Gümüş martı Yellow-legged Gull Larus michahellis LC

Ötücü Bülbül Common Nightingale Luscinia

megarhynchos LC 1

Sukuşu Karabatak Great Cormorant Phalacrocorax

carbo LC

Kuş türleri kısmi olarak alınmıştır. Bölgede 150 çeşit kuş türü vardır.

22

6.ALAN YÖNETİM PLANI

GİRİŞ

En eski adı Kilizman olan Güzelbahçe 1936'da Kızılbahçe adını alarak Urla'ya bağlı bucak merkezi olmuş, 1954'te belediyeye kavuşmuş, 6 Temmuz

1957'de bugünkü adını almış ve Urla'dan ayrılarak Merkez ilçeye bağlı bucak merkezi olmuştur. İlçenin doğusunda Narlıdere ve Karabağlar, batısında ve

güneybatısında Urla, güneyinde Seferihisar ilçeleri, kuzeyinde İzmir Körfezi bulunmaktadır. Sahil bandı Limanreis, Narlıdere ile Çamlıçay, Urla arasında kalan

bölümdür.

Güzelbahçe İlçesi, İzmir Anakentinin batı aksında ve anakent yerleşik alanının sınırları içinde yer almaktadır. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nin

2019 verisine göre 33.725 kişilik nüfusuyla Güzelbahçe, İzmir'in otuz ilçesi arasında yirmi altıncı sıradadır. İlçenin en fazla nüfusa sahip olan mahallesi 6.078

kişiyle Yalı olup ardından 5.219 kişi ile Kahramandere ve 4.822 kişi ile Yelki gelmektedir. En az nüfusa sahip olan mahallesi ise 240 kişilik nüfusu ile

Küçükkaya'dır. İlçenin net nüfus artışı 1.133 kişi seviyesindedir.Yıllık nüfus artış hızı %3,48 ile İzmir ortalamasının üzerindedir.Nüfus yoğunluğu km2 başına

438 kişidir. İlçe nüfusunun 17.489'unu kadınlar, 16.236'sını erkekler oluşturmaktadır.

YIL TOPLAM ŞEHİR KIR

2019 33.725 33.725 VERİ YOK

2018 32.592 32.592 VERİ YOK

2017 31.429 31.429 VERİ YOK

2016 29.835 29.835 VERİ YOK

2015 29.774 29.774 VERİ YOK

2014 28.470 28.470 VERİ YOK

2013 27.389 27.389 VERİ YOK

2012 28.469 26.900 1.569

2011 25.335 23.838 1.497

2010 24.462 23.048 1.414

2009 24.296 22.990 1.306

2008 22.138 20.978 1.160

2007 19.255 15.651 3.604

2000 18.190 14.924 3.266

Tablo 1:Yıllara göre kent-kır nüfus dağılımı

Güzelbahçe ilçesinde, Merkeze bağlı Çamlı, Küçükkaya ve Payamlı ile toplam 3 köy bulunmaktadır. Çamlı Köyü, Güzelbahçe – Seferihisar karayolu

üzerinde düz bir arazide kurulu olup, kırsal karakterini kısmen yitirmiştir. Küçükkaya ve Payamlı köyleri ile Çatalkaya Dağı’nın kuzeybatı uçlarında yer alan

dağ köyleridir. ADNKS verilerine göre 2007-2012 yılları arasında Yarımadanın kırsal nüfusundaki değişime bakıldığında, Çeşme ve Güzelbahçe ilçelerindeki

köy nüfuslarında genel bir artış gözlenmektedir. Güzelbahçe nüfusunun % 5,9’luk bir kısmı köy ve bucaklarda yaşamaktadır. Güzelbahçe’de şehirleşme

nedeni ile köy ve kent yaşamı iç içe girmiştir.

Urla’da Klazomenai, Çeşme Ildırı’da Erythrai, Seferihisar’da Teos gibi eski yerleşimlerin yanı sıra, Urla, Çeşme, Karaburun, Seferihisar kasabaları, ilçe

merkezleri olarak ve kentsel nitelikli yerleşimler olarak uzun yıllardır var olmuşlardır. Urla ve Güzelbahçe yerleşimi, İzmir ana kentinin günümüzde kesintisiz

olarak devam ettiği “yerleşik alan” sınırları içinde yer almaktadır.

2013 yılı itibariyle, anılan beş ilçeden üçü, İzmir Büyükşehir Belediyesi (İBŞB) sınırları içinde yer almaktadır. Güzelbahçe, Urla ve Seferihisar ilçeleri ve

bu ilçe sınırları içindeki yerleşimler ve kırsal yerleşimleri İBŞB sınırları içindedir.

Güzelbahçe yerleşimi, İzmir-Çeşme otoyolu ile doğu-batı doğrultusunda ikiye bölünmüştür. Otoyolun bir bölümü, zeytinlik alanları da ikiye bölerek

geçirilmiştir. Otoyolun güneyinde ve yamaçlarda yer alan yerleşimde, daha az katlı ve kısmen müstakil konutlardan oluşan yapılar yer almaktadır. Otoyol ile

sahil arasında kalan tarım alanlarında ise halen tarım yapılmaktadır. Tarım alanlarına doğru, çok katlı yapılaşma eğilimi alanda gözlenmektedir.

Tablo 2:Tarım alanlarının dağılımı

Tarım Alanları (Dekar) Güzelbahçe Çeşme Karaburun Seferihisar Urla Yarımada Toplamı İzmir Toplamı Yarımada’nın İzmir’deki Payı (% )

Tarla Alanı 1.060,00 2.935,00 3.815,00 3.683,00 11.300,00 22.793,00 1.356.551,00 1,70

Sebze Alanı 642,00 7.259,00 1.280,00 2.698,00 15.810,00 27.689,00 425.633,00 6,50

Süs Bitkileri Alanı 209.3 0,00 416,00 335,50 1.406,00 2.366,80 9.691,50 24,40

Bağ Alanı 1.502,00 2.050,00 687,00 4.119,00 1.700,00 10.058,00 112.799,00 8,90

Meyve Alanı 32,00 258,00 175,00 678,00 357,00 1.500,00 290.988,70 0,50

Narenciye Alanı 1.050,00 187,00 1.050,00 13.017,00 870,00 16.174,00 45.794,00 35,30

Zeytin Alanı 3.300,00 3.800,00 30.650,00 51.051,00 54.805,00 143.606,00 969.485,00 14,80

Kavaklık Alanı 0,00 0,00 0,00 0,00 50,00 50,00 11.590,00 0,40

Nadas Alanı 500,00 810,00 898,00 1.106,00 0,00 3.314,00 71.388,00 4,60

Tarıma Elverişli Boş Arazi 6.365,00 1.200,00 0,00 391,00 7.836,00 15.792,00 126.372,00 12,50

Toplam Tarım Alanı 14.660,30 18.499,00 38.971,00 77.078,50 94.134,00 243.342,80 3.420.292,20 7,10

Yüzölçümü (da.) 110.000,00 257.000,00 484.000,00 386.000,00 704.000,00 2.685.000,00 12.086.112,00 16,10

23

DEMOGRAFİK YAPI

İzmir merkez kent ile Yarımada nüfusunun yaş gruplarına bağlı nüfus verileri uyarınca Yarımada için en temel olgu, yaşlı nüfusun varlığıdır. Bölge

genç nüfus göçü vermekte, yaşlı nüfus göçü almaktadır. Yarımada içinde yaşlı nüfus yoğunluğu en yüksek ilçe Karaburun, yoğunluğun en düşük olduğu ve en

yüksek aktif nüfusu bünyesinde barındıran ilçe Güzelbahçe’dir.

Güzelbahçe nüfus oranı 5 ilçe arasında en yüksek dördüncü değerdir. 0-14 yaş grubu nüfusun İzmir il düzeyindeki payı % 19,7 iken bu oran

Güzelbahçe’de % 15,6, 15-65 yaş arası nüfusun İzmir İl düzeyindeki payı % 71,5 iken, toplam nüfus içindeki payı % 74, 65 yaş üzeri nüfusun İzmir il

düzeyindeki payı % 8,8 iken Güzelbahçe’de % 10’dur.

İSTİHDAM

Yarımada’da toplam 69.130 işgücüne dâhil nüfus mevcuttur. Bölgede işgücü sayılarına göre ilçeler Urla (20.110 kişi), Seferihisar (17.448 kişi), Çeşme

(16.213 kişi), Karaburun (8.333 kişi) ve Güzelbahçe (7.026 kişi) biçiminde sıralanmaktadır. İşgücü sayılarının sektörel dağılımı Tablo 3,1’de, sektörel

işgücünün yüzdelik değerleri Tablo 3,2’de verilmiştir. İzmir’deki toplam işgücünün yaklaşık % 5’i Yarımada kapsamındaki ilçelere aittir.

Tablo 3.1

Sektör Tarım Madencilik

İmalat Sanayi

Elektrik, Gaz ve

Su İnşaat

Ticaret, Lokanta, Oteller

Ulaştırma, Haberleşme

Finansal Hizmetler

Toplum Hizmetleri

Diğer Faaliyetler

Toplam

Güzelbahçe 2.035 10 828 25 412 1.123 256 358 1.972 7 7.026

Çeşme 5.181 12 1.210 41 1.505 3.311 776 1.017 3.088 72 16.213

Karaburun 5.145 3 383 27 455 632 210 379 1.094 5 8.333

Seferihisar 8.418 3 1.548 23 1.404 1.540 412 718 3.372 10 17.448

Urla 7.041 23 1.654 48 1.452 2.683 682 958 5.555 14 20.110

Yarımada 27.820 51 5.623 164 5.228 9.289 2.336 3.430 15.081 108 69.130

Merkez Kent 19.886 734 200.380 3.244 45.892 143.253 43.500 48.657 207.942 973 714.461

İzmir 365.627 1.929 257.380 4.347 67.829 186.299 56.283 58.824 281.110 1.380 1.281.008

Tablo 3.2

Sektör Tarım Madencilik

İmalat Sanayi

Elektrik, Gaz ve

Su İnşaat

Ticaret, Lokanta, Oteller

Ulaştırma, Haberleşme

Finansal Hizmetler

Toplum Hizmetleri

Diğer Faaliyetler

Toplam

Güzelbahçe 29,0 0,1 11,8 0,4 5,9 16,0 3,6 5,1 28,1 0,1 100

Çeşme 32,0 0,1 7,5 0,3 9,3 20,4 4,8 6,3 19,0 0,4 100

Karaburun 61,7 0,0 4,6 0,3 5,5 7,6 2,5 4,5 13,1 0,1 100

Seferihisar 48,2 0,0 8,9 0,1 8,0 8,8 2,4 4,1 19,3 0,1 100

Urla 35,0 0,1 8,2 0,2 7,2 13,3 3,4 4,8 27,6 0,1 100

Yarımada 40,2 0,1 8,1 0,2 7,6 13,4 3,4 5,0 21,8 0,2 100

Merkez Kent 2,8 0,1 28,0 0,5 6,4 20,1 6,1 6,8 29,1 0,1 100

İzmir 28,5 0,2 20,1 0,3 5,3 14,5 4,4 4,6 21,9 0,1 100

Güzelbahçe ilçesi arazi varlığı, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen lejanta göre dört ana başlık altında toplanmıştır. Bu

yasa kapsamında ve ayrıca 4342 sayılı Mera Kanununda, kullanımı ve korunmasının gerekli olduğu belirtilen mera alanlarına arazi varlığı içerisinde yer

verilmiştir.

Güzelbahçe İlçesi arazilerinin % 36,18 lik bölümü orman mülkiyeti altındadır. Bunun dışında, büyükşehre yakınlığı nedeniyle, yarımadadaki diğer

ilçelere göre yerleşim alan kullanımı daha geniştir. Bu nedenle, mevcut yerleşim alanları ilçe yüzölçümünün % 9,84 lük bölümünü oluşturmaktadır. İlçe

sınırlarında orman ve yerleşim alanı dışında kalan 4.494.71 ha alan, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi kullanım Kanunu lejantına göre sınıflandırılmaktadır.

Arazi Kullanım Şekli Toplam (ha)

Yerleşim 842,64

Köy Yerleşik 17,74

Orman 3.097,27

5403 Sayılı Kanun Uygulama Alanları 4.494,71

Orman+Yerleşim 108,4

Genel Toplam 8.560,76

Tablo 4

Yukarıdaki bilgiler ışığında kent ile kır arasında bir köprü vazifesi gören bölgenin azalan tarım alanlarının ve buna bağlı tarım istihdamının azaldığı,

artan nüfus ve yapı yoğunluğunun yıldan yıla artması ile bölgenin geleceği için önemli bir eşik olan alanın tehdit altında olduğu söylenebilir. OliVelo

projesinin paydaşlarından birisinin de tarım kooperatifleri olması gerektiği açıktır. Sürdürülebilir ekolojik yaklaşımı yaygınlaştırmak, koruma-kullanma

dengesinin oluşması için yerel yönetimlerin kooperatifçiliği desteklemesi gerekmektedir.

24

AMAÇ VE KAPSAM

OliVelo Proje alanı, kuzeybatısında bulunan Urla Klozemenai arkeolojik alanı ve güneyinde bulunan Teos antik kenti ile birlikte kültürel miras

niteliğinde alanlara yakın olması, aynı zamanda kültürel ve doğal miras değeri taşıyan zeytinlik ve yaşlı kızılçam dokusuyla birlikte Türkiye’nin ilk yavaş şehri

olan Seferihisar ilçesine yakın bir alanda yer almaktadır. Yakın geçmişte ilk etabı hayata geçirilen; “ İzmir Yarımada Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi”

yarımadanın binlerce yıldan süzülüp gelen doğal, kültürel ve tarihi mirasını geleceğe taşıma misyonunu üstlenmiştir. Proje alanı koruma alanı sınırları

içerisindedir ve iki ayrı alandan oluşmaktadır. Bunlar;

1) Nitelikli Doğal Koruma Alanı

2) Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanlarıdır.

Ülkemizde alan yönetimi kavramına ilişkin yasal altyapının oluşmuş olması, doğal ve kültürel anlamda değere sahip peyzajların korunarak

yönetilmesi için bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Bu kapsamda konumu ve nitelikleri nedeni ile kır ve kent arasında bir ara yüz olduğu belirtilen proje

alanının yönetim planında, tarafımızdan oluşturulan mekânsal stratejilerin ve tasarım kararlarının somut olarak ortaya çıkmasına ve sürdürülebilirliğini

sağlayacak yönetim yaklaşımın ortaya çıkarılmasıdır.

YÖNETİM PLANININ TEMEL İLKELERİ

Sürdürülebilirlik; ekonomik, ekolojik ve sosyal bağlamı içerir,

Katılımcılık; paydaşların tasarımdan üst ölçekli stratejilere kadar olan ölçeklerde katılımlarını, süreçte yer almalarını içerir.

Paydaşlar; Yönetsel kurumlar, Finans sağlayıcılar, Alanda yaşayan ve alanla ilgisi olan kuruluşlar, eğitim kurumları, enstitüler, ulusal ve uluslar arası

kurumları içerir.

İzleme; Uzun, orta ve kısa vadeli hedeflerin belirlenme ve gerçekleşme süreçlerini içerir.

Bu mekanizma içinde, OliVelo’yu tüm zenginlikleri ile gören ve tüm zenginliklerin korunması ve sağlıklı şekilde gelecek nesillere aktarılması için

çalışacak herkesi ve tüm kurumları ahenkle bir araya getirmek hedeflenmektedir.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

“ Yavaş şehir ve sürdürülebilirlik kavramlarına yönelik hem akademik çalışmalar hem de sektörle ilgili söylemler gün geçtikçe artmakta, birçok

sektörde olduğu gibi turizm alanında da önemli birer kavram halini almaktadır. Gerek akademik çalışmalar gerekse sektörle ilgili yazında

turizmin temellerinin doğal ve kültürel değerler olduğu sıklıkla görülmektedir. Doğayı ve turizmi bütünleştiren projeler yaratma güdüsü çevreci

ve sürdürülebilir bir yaklaşım sergilemeyi hedefleyen çevrelerce yoğun olarak dillendirilmektedir. Ayrıca performans ölçüleri, vatandaş katılımını

sağlayıcı mekanizmalar ve sürekli stratejik değerlendirmeler sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında hayati önemi olan araçlar olarak

vurgulanmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma ve çevre hususunda bu ve benzeri birçok görüş yaygın şekilde sunulmaktadır. Sürdürülebilirlik

kavramı ve gelecek nesillere taşınması gerekliliği de bu konudaki literatürde farklılık yaratacak bir diğer boyuttur. Turizm işletmeleri için arzın

oluşturulmasında doğal faktörlerin önemi büyüktür. Çevre duyarlılığı ve sürdürülebilir kalkınma konusu, turizm sektörü ve yaşanabilir bir dünya

için büyük bir önem taşımaktadır. Kültürel ve doğal kaynakların sürdürülebilirliği, ekolojik dengenin korunması gelecek nesillerin de bu

kaynaklardan yararlanmasını sağlayacaktır. Sürdürülebilir kalkınma ve çevre dostluğu ancak toplumsal bilinç ile yerleşebilir. Bu bilinç genç

yaşlarda ve eğitim ile ortaya çıkmaktadır. Bir yandan marka kent yaratma çabaları verilirken, unvan sahibi olma kaygısı taşınırken (yavaş

yemek, yavaş şehir, yavaş kent), turizm politikaları oluşturulurken; diğer yandan da sürdürülebilir bir gelişim ve tüm bunların devamlılığı hususu

göz önüne alınmalı, gelecek nesillerin kaderinin günümüz gençlerinin elinde olduğu unutulmamalıdır. Burada çocukların ve gençlerin

bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi sağlanmalı ve bunun için çocuklar ve gençler için gelişim ve eğitim uzmanlarıyla işbirliği içerisinde olunmalıdır.

Yapılan etkinlikler, festivaller ve yerel üretimlere çocukların ve gençlerin katılımı sağlanması ve öncelikli hale getirilmesi ise çok önemli bir unsur

olacaktır.”(SARIBAŞ,KÖMÜRCÜ,GÜLER,2016)

YÖNETİM PLANIN YASAL DAYANAKLARI VE KONUMU

Olivelo Alan Yönetimi Modeli

Alan Yönetimi;

Yönetim alanının tüm değerlerinin ve öneminin tespit edilmesine,

Sürdürülebilir bir yaklaşım ve katılımcı yollar ile korunmasına,

Yaşatılmasına ve değerlendirilmesine,

Var olan problemlerin çözülmesi, ihtiyaçlarının giderilmesi için politikaların, hedeflerin, kısa-orta-uzun vadede yapılması gereken faaliyetlerin

belirlenmesine,

Buna yönelik olarak ilgili kurum ve kuruluşlar arasında eşgüdüm sağlamayı amaçlayan, planlama, uygulama, izleme, denetleme ve güncelleme

çalışmaları ile bir bütün olan süreçtir.

27.11.2005 tarih ve 26006 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Alan Yönetimi İle Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri İle

Yönetim Alanı’nın Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Alan yönetiminin hedefleri şu şekilde açıklanmıştır:

a) Alan sınırlarının tespit edilmesi,

b) Koruma, erişim, sürdürülebilir ekonomik kalkınma ihtiyaçları ile yerel toplumun ilgisi arasında uygun bir denge oluşturmanın yollarının Yönetim Planı ile

gösterilmesi,

c) Alanın değerini arttıracak genel stratejiler, yöntemler ve araçların geliştirilmesi, mali kaynakların belirlenmesi ve yaratılması,

25

d) Kültür turizmini geliştirmek amacıyla uluslararası işbirliği ve paylaşımı yaratacak etkinlik ağının kurulması,

e) Belirli bir bölge içinde birbirleriyle ilişkilendirilerek sektör oluşturma potansiyeli bulunan sit alanlarında, bölgesel kültür sistemlerinin gelişimi için

uygulama planları oluşturulması,

f) Yönetim Alanı’nın korunması ve değerlendirilmesinde katılımcılık ve işbirliği sağlanması,

g) Sit alanları ve ören yerleri ile etkileşim sahalarının bakım, onarım, restorasyon, restitüsyon, teşhir, tanzim ve çevre düzenlemesi ile birlikte Alan Yönetim

amaçları doğrultusunda uluslararası koruma prensipleri ve sözleşme hükümleri çerçevesinde korunarak yaşatılmasının yanı sıra kullanım ve gelişim

ilkelerinin ve sınırlarının belirlenmesi,

h) Kültür varlıklarının yönetiminde, konservasyon alanında, tasarım ve uygulamada, uzmanlık ve ekipmanda yüksek standartların kullanılması.

Bu hedeflere kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri, alanda mülkiyet hakkı bulunanlar, gönüllü kişi ve kuruluşlar ile yerel halkın koordinasyonu

sağlanarak ulaşılacaktır.

Alan Yönetim Planı’nın nasıl uygulanacağı ve denetleneceği yönetmelikte (Madde 13) şu şekilde açıklanmıştır:

a) Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler, Eşgüdüm Ve Denetleme Kurulu’nca onaylanan Yönetim Planı’na uymak zorundadırlar.

Yetkili idareler, plan kapsamındaki hizmetlere öncelik vermek ve bu amaçla bütçelerine gerekli ödenekleri ayırmakla yükümlüdürler.

b) Yönetim Planları’nda tanımlanan görevlerin gerçekleştirilmesi sürecinde alan başkanı, uygulamadan sorumlu kurum ve kuruluşlar ile yetkili idare

koordineli olarak çalışır.

c) Yönetim Planı’nda tanımlanan çalışmaların projelendirme ve uygulanması sürecine teknik katkı sağlamak üzere yetkili idarelerce geçici proje ekipleri

oluşturulabilir.

d) Yönetim Alanı kapsamındaki taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile sit alanlarında Yönetim Planı ile yapılması öngörülen çalışmalara ilişkin her türlü inşa ve

fiziki müdahale ve fonksiyon değişiklikleri ile bunlara ait plan ve proje için Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararının alınması zorunludur.

e) Alan Yönetimi tarafından, koruma, sunum, tanıtım ve ziyaretçi yönetimi stratejileri doğrultusunda denetim birimince alana yönelik yapılan çalışmaların

yıllık performans değerlendirmeleri ve bir sonraki yılın çalışma programı ile bütçe taslağı yapılır. Bu değerlendirmeler sonucunda hazırlanacak raporlar

Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu’nca değerlendirilir ve bir yıl sonraki çalışma programı ve bütçesi onaylanır. Yıllık incelemenin dışında denetim birimince beş

yılda bir vizyon, amaçlar ve politikalar gözden geçirilerek Eşgüdüm ve Denetleme Kurulunun değerlendirmesine sunulur.

f) Eşgüdüm ve denetleme kurulunca Yönetim Planı’nın uygulanma sürecinde vizyon, amaç ve politikalarında denetleme birimi tarafından bir değişiklik

önerilmesi halinde, öngörülen değişikliklere ilişkin yetkili idarece Yönetim Planı değişiklik taslağı hazırlanır ve danışma kurulunun görüşleri alınarak, eşgüdüm

ve denetleme kurulunca onaylanır.

“Alan Yönetimi İle Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri İle Yönetim Alanı’nın Belirlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” esaslarına ve

uluslararası uygulamalara göre hazırlanmış, yönetim planı sürecine ait işleyiş şeması aşağıdaki şekilde verilmiştir.

EŞGÜDÜM VE ÖRGÜTSEL YAPI

Alan Yönetimi, yetkili kamu kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları arasında eşgüdümü sağlayacak bir araç, Yönetim Planı ise bu eşgüdümü

somutlaştıracak eylemleri aynı hedefe odaklayan paydaş eksenli bir rehberdir.

Söz konusu eylemlerin hayata geçirilmesi için, uygulamadan sorumlu kurum ve kuruluşların sekiz başlık altında ele alınan sorun ve hedeflere bağlı

olarak oluşturulan eylemleri sahiplenmesi ve kurumlar arası işbirlikleri (ortak hizmet protokolleri vb.) çerçevesinde uygulama adımlarını tanımlaması

gerekmektedir.

Örgütsel, teknik ve kültürel altyapıda yaşanan sorunlar; bilgi, veri, proje, program, eleman, mali kaynak, uygulama, yöntem paylaşımını ve

birbirinden farklı niteliklere sahip mevcut örgütlerin ortak hedef doğrultusunda birlikte hareketini engelleyici nitelik göstermektedir. Bu nedenle, dinamik,

katılımcı, hedeflere odaklı, ikna ve uyum yeteneği yüksek bir örgütlenme anlayışına sahip, paydaşlar arası koordinasyon ve işbirliğini sağlayacak, bağlı olduğu

yerel yönetimin (İzmir Büyükşehir Belediyesi) bir uzantısı olarak hareket edecek alan yönetimi organizasyonu oluşturulması düşünülmüştür.

Alan yönetimi aynı zamanda, ortak hedeflere ulaşmak için kritik öneme sahip merkezi ve yerel yönetim kurum ve kuruluşları ile sivil toplum ve özel

sektör kuruluşlarının katılımcılık, algının arttırılması, bilinçlendirme, bütünleşme ve uyumlu çalışma kapasitelerin geliştirilmesini temin etmiş olacaktır.

OliVelo Alan Başkanlığı, mevzuat gereğince alan başkanı, koordinatör, uzmanlardan oluşan çalışma ekibi ve ilgili kurullardan oluşturulacaktır. Bu

kurullar, Danışma Kurulu ile Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu’dur.

Doğal ve kültürel mirasın korunması konusunda ilgili kurumlar ( kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri, meslek odaları, hak sahipleri ve

bölgenin kullanıcıları) arasında ortaklaşa yürütülmesi gereken çalışmalarda eşgüdümü sağlamaya yönelik önemli bir araç olan Yönetim Planı hazırlanması

kapsamında hem şeffaflık gereği hem de alandaki tüm paydaşların sürece katılımını sağlamak amacıyla ulusal ve yerel katılımlı arama toplantıları yapılması

gerekmektedir.

26

İzmir Büyükşehir Belediyesi koordinasyonunda yürütülen koruma çalışmaları içinde yer alan resmi kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, STK’lar ve

gönüllüler tarafından sadece fiziki koruma değil, kültürel değerlerin yaşatılması, gelecek nesillere tanıtılması, turizm olgusu ile kentin barışık bir ilişki

geliştirmesi ve modern hayatın getirdiği hızlı yaşam şekli içinde yerel halkın sahip oldukları kültürel değerlere daha fazla sahip çıkması için neler yapılması

gerektiği araştırılmaya başlanmıştır.

Proje alanı içerisindeki kurgudaki hedef, alanın kendi içerisindeki döngüyü dışa bağımlı olmaksızın kendi içerisinde sağlayabilmesidir. Bu döngüyü

sağlamaya çalışırken izlenen yöntem;

-Seçilen kadim ürünlerin, yerel halk tarafından kadim üretim yöntemleri ile üretip yine burada bulunan ticaret noktalarında, bölge halkı ve ziyaretçilere

sunabilmek,

-Alan içerisindeki enerji ihtiyacını, alanın çeşitli bölgelerine yerleştirilmiş güneş enerji panelleri ile karşılayabilmek,

-Mevcut bisiklet rotaları geliştirilerek EuroVelo ve bademler gödence rotalarının birleştirilmesi ile yeni bağlantı oluşturulup, kent içinde kesintisiz bir şekilde

bisiklet kullanımını desteklemek,

-Yağmur suyunu; biyolojik göletlerde ve sürdürülebilir koruma alanı sınırlarında yer alan birimlerin çatısında bulunan su kanalları içerisinde toplayıp,

biyolojik çeşitliliği desteklemek, bölgede yaşayan hayvanların su ihtiyacını karşılamak, peyzaj sulamasında kullanmak, yangın anında ilk müdahalede

kullanmak gibi ihtiyaçların karşılanmasını sağlanarak, kuruyan dere yataklarının canlandırılması gibi hedefleri içermektedir.

YÖNETİM PLANI’NIN REVİZYONU

Yönetim planının etkin şekilde uygulanması bir planlama, uygulama, gözlem, değerlendirme ve geri bildirim döngüsü gerektirmektedir. Bu döngünün

sürekliliği; eylem planları, yıllık çalışma programları ve bütçe taslakları, yıllık faaliyet raporları, değerlendirme raporları, EDK kararları ve yönetim planı

revizyonu ile sağlanacaktır.

Bu döngünün amaçları:

a) Paydaşların yönetim planı uygulamasın değerlendirmesini sağlamak;

b) Yönetim alanı kültürel mirasının zaman içinde sürdürülüp sürdürülmediğinin değerlendirilmesini sağlamak;

c) değişen koşulları ve varlıkların muhafaza durumunu kaydetmek üzere kültürel miras hakkında güncel bilgi sağlamak;

d) Paydaşlar arasında işbirliği, bilgi ve tecrübe alış verişi için bir mekanizma oluşturmak.

Eşgüdüm Denetleme Kurulu’nun periyodik raporların sunduğu bilgiler sonucunda aldığı kararlara göre yönetim planının beş yılda bir gözden

geçirilerek güncellenmesi öngörülmektedir.

alani yakin Çevresİ ve mevcut durumu - İzmir · 2020. 4. 19. · tablo- 9/2 İşletme türlerine...

Documents