alb islam nr 77:numri 55 v5.qxd · por gjetën muslimanët si viktima të reja për ta, sepse si...

1ALBISLAM | 1 Dhjetor 2009 | 14 Dhul Hixhe 1430

EDITORIALI

ZVICRA,REFERENDUMKUNDËR SHQIPTARËVE?!

Në Zvicër Islami është feja e dytë më e përhapur pas krishterimit, por ai nuk është edheaq i dukshëm. Atje ka gjithsej katër minare, një nga ato është e improvizuar nga një oxhakfabrike ndërsa tani shërben si minare. Në Zvicër jetojnë afër gjysmë milioni muslimanë,prej të cilëve mbi 50% janë shqiptarë nga vendet ballkanike. Me këtë lirisht mund të themise shqiptarët janë bartës të Islamit në Zvicër, ata bëjnë organizimin e jetës fetare dhe atamundohen të sigurojnë kushte modeste për besimtarët për të ushtruar adhurimet ditore,javore apo më të rralla. Në Zvicër, shqiptarët janë ata që më së shumti parashtrojnëkërkesat për të ndërtuar xhami, normalisht me minare.

Mirëpo, minaret si duket i pengojnë dikujt, prandaj Partia Popullore Zvicerane (SVP),forca e djathtë që e paraqiti propozimin për ndalimin e ndërtimit të minareve, thotë se atojanë simbole të forcimit të islamit militant. Ky propozim u përkrah nga votuesit me 57.5 %,numër ky i cili na bën të dyshojmë në drejtësinë e supozuar zvicerane për të cilën narrëfenin bashkëkombësit tanë që jetojnë atje. A thua çfarë fshihet pas këtij referendumi? Aduhet të supozojmë se mirëseardhja zvicerane vlen vetëm atëherë kur je punëtor ipalodhur, pastrues apo shofer autobusi? Subhanalla, ashtu ishim të mirë edhe për sllavët nëpërgjithësi, a thua s’ka dallim mes tyre?

Ambasadori zviceran në Egjipt mundohet të arsyetojë këtë referendum duke thënë se“Qeveria e vendit të tij respekton demokracinë, ndaj edhe votimi i referendumit përndalesën e ndërtimit të minareve është në saje të demokracisë së vendit, pra, rezulton ngavetë populli, sepse fjala e fundit është e tij”. Por të gjithë e dimë se populli shpeshherë bëhetviktimë e medies, që në këtë rast u manifestua – ndër të tjerash – me pllakatet trishtueseqë ftonin zviceranët në referendum, ndërsa aty dukeshin ca minare të zeza dhe një grua membulesë që ishte edhe më e madhe sesa minaret, dhe ashtu bënin të ndihesh sikurse dikushdo ta pushtojë, ndërsa vota jote do ta shpëtojë Zvicrën.

Shkelja e të drejtave elementare nuk duket ndryshe përveçse kështu, por padituria bënqë njeriu të armiqësojë gjithçka që nuk njeh. Padyshim, minaret luajnë një rol shembullorpasi janë një simbol i dukshëm për xhamitë dhe këndimi i ezanit përhapet më lehtë, mëgjerë dhe më shumë. Minaret pra, kanë një qëllim të lëvduar dhe të mirë. Minaret do t’imundësonin zviceranëve shumë shpejt të kuptojnë mirësitë e kësaj Feje dhe do tëmbushnin shpirtrat e tyre me lumturinë, kënaqësinë dhe rehatinë që ndjejnë shpirtrat eatyre që e falin namazin me përulësi.

Ai është qëllimi i minareve, ndërsa namazi i besimtarit mbetet fuqiplotë dhe i saktëpavarësisht falet në xhami ku ka apo s’ka minare. Mungesa e minareve do t’i dëmtojë vetëmzviceranët dhe askënd tjetër.

Në emër të redaksisë: Omer BERISHA

2

PËRMBAJTJA

AKTUALEMuri i Berlinit ra por ka mbetur muri i mosre-

spektimit 3-6

KËNDI IMNuk jemi kundër islamit, por… 7-9Modernizmi dhe prejardhja e kësaj

rryme 10-14Natën kur hëna mungoi 15-18Udhëzime për shfrytëzuesit e internetit 18-19Lumturia shpirtërore 20-23

AKIDEMbështetja tek Allahu sa nevojë kemi për të?

24-27

FIKHPastërtia, gjysma e besimit 28-31

AVANCIMI PERSONALFuqia e vullnetit 32-33

PREZANTIM I LIBRIT“Forma e namazit e të dërguarit 34-37

FAMILJA“Çështja e gruas” problem që nuk ekziston 38-43Përse e zgjodha mbulesën?!... 44-45

TEFSIRMe të vërtetë, pas vështirësisë – vjen lehtësimi!

46-47

HADITHKur të flasin mendjelehtët për çështje madhore

prite kiametin 48-52

FETVA DHE KONSULTIMEKremtet e fundvitit 53-56

HISTORIRebi Ibën Huthejmi – një burrë që peshon sa

malet (I) 57-60

REDAKSIAOmer BERISHA – kryeredaktor

Anëtarë të redaksisë:Ahmed KALAJA, Bekir HALIMI, Agim BEKIRI, Driton LEKAJ, Ali SHABANI, Ismail BARDHOSHI,

Talha KURTISHI, Bledar HAXHIU, Sedat SHABANI, Agron TERZIQI, Lulzim SUSURI, Genc PLUMBI, Zeki ÇERKEZI,Enver AZIZI, Bashkim BAJRAMI, Bilal TEQJA.

Bashkëpunëtorë: Ekrem AVDIU dhe ENIS RAMARoald HYSA – redaktor gjuhësorHalil BERISHA – redaktor teknik

Dorlir KRAJA (ENSARTDESIGN Studio) - ballinaSedat RAMADANI - shpërndarje dhe marketing

Boton: AlbIslam

Adresa: rr: 110 nr: 5 | Çarshia e vjetër | Shkup 1000email: [email protected]

sms: +389 75 436 718 | fax&tel: +389 2 3230 827Revista është e regjistruar pranë Agjencisë për

Informata të Maqedonisë nr. 02-124/2ISSN: 1409-6250

Tirazhi: 2000

ABONIMI NJË VJEÇARPër Maqedoni: 600 den, Jashtë vendit: 20 euro

(në çmim janë të përfshira edhe harxhimet postare)e-mail: [email protected]

ALBISLAM DOOELXhirollogaria: 300000002770453

Komercijalna Banka A. D. – SkopjeNumri tatimor: 4030008038784

Abonimet me euro mund t'i bëni online nëpërmjet shërbimitPAYPAL. Të dhënat mund t'i gjeni në www.revista-albislam.com


AKTUALE

ABDULBAKI HALIFE

Më 9 Nëntor 1989 pas plot 28 viteve tëndarjes midis Berlinit lindor dheperëndimor u hapën kufijtë midis dy

Gjermanive atëbotë, duke lajmëruar kësisojnjë periudhë të re për Gjermaninë në veçantidhe për Evropën në përgjithësi. Ajo periudhëu shënua me veprime të përbashkëtapavarësisht se disa shtete kundërshtonin, nëkrye të të cilëve ishte Franca. Rënia e murit

personifikonte shkëlqimin e agimit të njëperiudhe të re, mirëpo efektet e saj pozitivenuk e kapërcyen Perëndimin për të përfshirëkështu edhe shtetet tjera të botës, sidomosnë Afrikë dhe Azi. Madje, as muslimanët eGjermanisë nuk arritën t’i prekin ato efekteashtu si i prekën qytetarët e Gjermanisëlindore. Ndërkohë kur qytetarët eGjermanisë lindore po merrnin në dorëdosjet sekrete të tyre të përgatitura nga ish-shërbimet inteligjente, filluan të përgatitendosje të tjera për muslimanët në Gjermani

MURI I BERLINIT RA PORKA MBETUR MURI IMOSRESPEKTIMITMe rastin e përkujtimit të rënies së murit të Berlinit po ndërtohen mure kundër muslimanëve evropianë nëShqipëri, Bosnjë dhe Kosovë, sepse serbëve, malazezëve dhe maqedonasve do t’u lejohet hyrja në Evropë paviza, kurse përballë muslimanëve do të ketë vetëm mure.

dhe perëndim në përgjithësi. Ajo që dihet,nuk është vetëm periudha fatkeqe ekomunizmit, por edhe inkuizicioni, të cilinshtiren sikur e harrojnë ndërsa në anëntjetër nxorën në pah viktimat çifute nënazizmit, sikur ata të ishin viktimat e vetmetë Luftës së Dytë Botërore, ku gjetën vdekjen60 milionë njerëz dhe vajtojnë vetëm për 6milionë çifutë?! Plus kësaj, çifutët nuk ishinviktimat e vetme të Hitlerit, sepse me tëgjitha përmasat ata ishin më pak se viktimate Stalinit për shembull, që arrijnë numrin 20milionë. Me plot bindje, ata ishin më pak seviktimat e kryqëzatave në Andaluzi, numrine të cilëve nuk e di askush përveç Allahut.Madje ka një tendencë serioze që masakra esupozuar naziste kundër çifutëve tëparaqitet si masakra e parë1, që u ka ndodhurjokrishterëve në kontinentin plak. Nuk dihetsaktësisht sa do të presin muslimanët nëGjermani, Britani, Francë, Itali, Spanjë,Belgjikë dhe Ballkan për t’i hapur dosjet etyre të sigurisë, të cilat u përgatitën nëperiudhën e demokracisë.

Siç duket, racistët e perëndimit nuk epanë Islamin vetëm si një armik alternativ,por gjetën muslimanët si viktima të reja përta, sepse si duket nuk mund të jetojnë paviktima. Prandaj, sakrifikojnë njerëzimin meqëllim që të shpëtojnë, meqë besimi ihyjnizimit të njeriut tashmë ka përparuardhe kështu secili i krishterë të bëhet zot nëvete – i Lartësuar është Allahu nga ajo që tëtjerët bëjnë – . Mirëpo, sakrifikimi i vetë“zotit” me qëllim që të shpëtojnë të tjerët(sipas besimit të tyre) tashti ështëshndërruar në sakrifikimin e të tjerëve meqëllim që ata vetë të shpëtojnë me pasuritë etë tjerëve. Luftërat që u bënë mes tyre dhepastaj kthimi drejt okupimit të tjetrit,marrjes së pasurisë dhe në fund sakrifikimi ityre sikur këta të mos ishin njerëz e dëshmon

këtë realitet.Këtë e ka shprehur ndoshta më me qartësi

shkrimtari britanik Robert Fisk me fjalët:“Muslimanët që para qindra vitesh janë nëgjendje mbrojtje të vazhdueshme...Perëndimi duke përfituar nga forca e tijushtarake ka qenë shkak i eksplodimit tësituatës në botën islame dhe nuk i ka lënëasnjë shans që ta rishikojë veten”, si dhe“numri i trupave amerikanë në Lindjen eMesme është 22 herë më i madh se numri iushtarëve të kryqëzatave”.

Pyetja që parashtrohet është: Prishja emurit të Berlinit mori 28 vjet kohë, por kurdo të prishen muret që perëndimi po vendosbrenda tij, mure politike, ekonomike,kulturore dhe mediatike që nga projekti injohur Sykes-Picot. Mure të shumtë dhe tëshpeshtë, aq shumë, sa kufijtë që na ndajnëneve në botën arabe dhe islame. Kufijtë eevropianëve po hapen për njëri-tjetrin, porpër neve po mbyllen. Ato janë mure të atillasi iu intereson të djathtëve ekstremistë nëPerëndim, siç ishte thirrja e politikanit belg,kryetari i partisë “Interesat flamande” FilipDe Vinter, i cili kërkoi që Evropa t’i mbyllëdyert e saja për emigrantët muslimanë. Ai ka

4

AKTUALE

...Ai ka botuar një libër metitull “Islamizimi i Evropësinshalla”, ku Islamin e për-shkruan si të dhunshëm dheagresiv, kurse islamistët ponxituakan ta islamizojnëEvropën dhe t’i japin emrin“Urabija”...

“

“

1 Pogromet cariste ndaj hebrenjve rusë janë arkivuar dhe nuk përmenden pothuajse fare (shën. R.H.).


AKTUALE

botuar një libër me titull “Islamizimi iEvropës inshalla”, ku Islamin e përshkruan sitë dhunshëm dhe agresiv, kurse islamistët ponxituakan ta islamizojnë Evropën dhe t’ijapin emrin “Urabija”. Nejse, të dobëtinçdoherë e fajësojnë, por në realitet duhet tëshohim kush-kë po sulmon, kush-kë popushton, kush-kujt po i imponon ideologji tëcaktuara dhe kush-kë po përçan?

Përderisa ekstremistët e djathtë akuzojnëIslamin dhe muslimanët me ekstremizëmnga ana tjetër mbyllin sytë, madje nxisinveprime ekstremiste dhe terroriste kundërIslamit dhe muslimanëve, sikurse djegia exhamisë në Athinë, pasi u përdhos Kuraninga ana e policisë, kur një numër njerëzishme maska më 22 Maj të këtij viti hodhën nëxhami koktej molotov dhe ndezën zjarrin qëshkaktoi shpërthimin dhe prishjen e njëpjese të xhamisë dhe plagosjen e pesëbesimtarëve.

Në Danimarkë, partia popullore djathtistehapi fushatë kundër ndërtimit të xhamiveduke thirrur kandidatët që të shprehenkundër ndërtimit të tyre. Në Spanjë dhe nëvende të tjera po burgosen të pafajshëm meakuzën, se janë anëtarë të Al Kaedës, pastajlirohen me një kaucion prej 6,000 eurosh. Metë vërtetë ky është një operacion i ndyrë, qëkur të akuzuarit për terrorizëm paskanfilluar të lirohen me kaucion?!

Ndërkaq vazhdon ndërhyrja perëndimorenë çështjet e shteteve muslimane dhendërtimi i mureve midis muslimanëve dhebesimit të tyre, midis muslimanëve dhesheriatit, midis muslimanëve si shtete dherajone... këtë gjë na e përcjell gazeta “Times”në numrin e botuar më 23 Prill të këtij viti,nga ish-kryeministri britanik Toni Bler:“Qeverisja e sheriatit në botën arabe, ngritja enjë kalifati për të gjithë muslimanët dhelargimi i prezencës perëndimore atje janë tëpatolerueshme dhe nuk mund të lejohenasnjëherë”. Madje një film dokumentar

amerikan ia tërhoqi vërejtjen shteteveevropiane nga ngritja e një shteti muslimannë Evropë në vitin 2016. Ky film nxit urrejtjenevropiane kundër Islamit dhe muslimanëveme fjalët: “Islami po shtrihet me shpejtësinëpërmjet emigrimit, ndërkohë që përqindjae natalitetit në Evropë vazhdimisht po bie,çështje kjo, e cila e bën triumfues Islamin nëbotë brenda pesë viteve”. Një gazetë tjetërshkon edhe më larg: “Dominimi Islam më pasdo të luftojë Shtetet e Bashkuara pas Evropës,sepse ata janë synimi kryesor imuslimanëve”. Duart e çifutëve duken qartëbrenda këtyre fushatave. Muri i ndarjesraciste po vazhdon të qëndrojë si një thikë nëPalestinën e pushtuar. Shkrimtariamerikano-izraelit Herb Deninberg bën njëndërlidhje të ndyrë mes entitetit izraelit dhePerëndimit: “Synimi i muslimanëvemomentalisht ndoshta përkufizohet meIzraelin, mirëpo synimi kryesor i tyre ështëdominimi mbi Evropën”.

Jo vetëm arabët dhe muslimanët janë atapër të cilët përgatiten dosje nëpër ministritëe brendshme dhe shërbimet inteligjente nëPerëndim, por kjo po përfshin edheperëndimorët që mendojnë në mënyrë tëpavarur. Gazeta franceze “Le Monde” pak mëherët zbuloi se studiuesi Fansua Gejsarakuzohet se admiron Islamin, prandaj “do tëmbikëqyret nga ana e aparatit policor, nënvellon e luftimit të terrorizmit”. Kjo epërforcon realitetin, që disa në Perëndim emohojnë. Lufta kundër asaj që quhetterrorizëm në realitet, jo me metaforë ështëluftë kundër Islamit si fe dhe kundërmuslimanëve si bashkësi, pavarësisht sa janëpraktikantë të Islamit. Gejsari, më herët kabotuar librin “Islamofobia e re” dhe ai ështënjë studiues që refuzon idetë dheparagjykimet mbi Islamin. Kur muslimanëtpo përgatiteshin të prisnin muajin e bekuartë Ramazanit, disa ekstremistë kishinvenduar një kokë thiu në një xhami të qyteti

6

AKTUALE

francez Tuluz dhe aty pranë kishin shkruar“mos e prek thiun tim”.

Franca zyrtare, e cila po ndërton muretkundër Islamit nëpërmjet ndalimit tëshamisë dhe nikabit, i dha çmimin Simon DeBovuar shkrimtares që lufton IslaminTesnime Nesrin. Ky është një mur tjetër qëpo ndërton Franca midis saj dhemuslimanëve. Çështja nuk mbaron këtu,sepse edhe kisha është thelluar shumë nëkëtë luftë kundër Islamit dhe muslimanëve.Kardinali italian Anxhelo Baniaskokundërshtoi mësim-besimin islam nëpërshkolla duke thënë: “nuk është pjesë ekulturës tonë”, që nënkupton mohimin etjetrit dhe ndërtimin e murit përballë tij. Kjoshpreh mungesën e vetëbesimit dhe frikënnga përhapja e të vërtetave islame në Itali.Kështu synohet të parandalojnë Islamin tenjerëzit duke ndërtuar mure psikike,mediatike etj. Në Itali gjithashtu po bëhenpërgatitjet për të hartuar një ligj që do tëkushtëzojë organizimin e referendumevepopullore përpara se të ndërtohet një xhami.

Çështja ka arritur deri aty që të ndërtohenmure midis zemrave, Sekretari i Përgj -ithshëm i Këshillit të peshkopëve italiane,Mon senjor Mariano Kruçata kërkon tëndalojë martesën e muslimanëve me graitaliane: “martesa mes muslimanëve dhefemr ave të krishtera nuk duhet të inkur -ajohet”. Nuk më lejon vendi të flas për muret e ndërtuara nga karikaturat lënduese tëDani m arkës, të cilat e shpërblyen kryem i n i s -t rin e Danimarkës, duke e bërë Sekretar tëPërgjithshëm të NATO-s. Asnjë nga vendetanëtare nuk e kundërshtoi këtë përveçTurqisë.

Me rastin e përkujtimit të rënies së murittë Berlinit po ndërtohen mure kundërmuslimanëve evropianë në Shqipëri, Bosnjëdhe Kosovë, sepse serbëve, malazezëve dhemaqedonasve do t’u lejohet hyrja në Evropëpa viza, kurse përballë muslimanëve do të

ketë vetëm mure.Në Amerikë muslimanët dëbohen nga

puna, kur punëdhënësi apo drejtori kuptonse punëtori i tij është musliman. Gazeta“America in arabic” publikoi një ngjarje tëtillë të ndodhur më 26 Shtator të këtij viti nëkorporatën Sprint. Në Amerikë veprimetraciste kundër muslimanëve vazhdojnë edhekundër xhamive. Një gjë të tillë kapërmendur burimi i sipërshënuar, sesi disanjerëz kishin shkruar “vdekje përmuslimanët” brenda një qendre dhe xhamieamerikane në bulevardin Meridian nëKarolinën Veriore. Një prift amerikan injohur si Terri Xhons kishte shkruar megerma të mëdha fjalinë “Islami është idjallit”. Të njëjtën gjë kanë shkruar edhedisa qarqe mbi bluzat dhe veshjet e tyre përtë dy gjinitë dhe për moshat e ndryshme.Kush është pra, ai që po përhapmosrespektim dhe po ndërton mure?!

Shumica e gjermanëve nëpër sondazhet endryshme ndajnë mendimin, se shkaqet që ishtyjnë në armiqësimin me muslimanët dhendërtimin e mureve ndarës midis tyre dhemuslimanëve, pas vrasjes së “martires sëmbulesës” Merva Sherbini qëndrojnëparagjykimet.

nga arabishtja: Omer BERISHA

...Kur muslimanët po për-gatiteshin të prisnin muajin ebekuar të Ramazanit, disaekstremistë kishin venduarnjë kokë thiu në një xhami tëqyteti francez Tuluz dhe atypranë kishin shkruar “mos eprek thiun tim”...

“

“


KËNDI IM

PROF. DR. XHAFER SHEJH IDRIZ

Politikani perëndimor i drejtohetthirrësit musliman me fjalët: Ne kemirezervat tona karshi jush, për faktin se

ju nuk jeni besnikë në përcjelljen e imazhittonë para publikut tuaj, duke napërshkruar si njerëz që jemi kundërIslamit, ndërkohë që e vërteta është se nukjemi kundër tij.

Thirrësi: Kundrejt cilit Islam nuk jenikundër? Thelbi i Islamit është dëshmia: Lailahe il-lallah, Muhamedun resulullah (Nukka Zot të adhuruar me të drejtë përveçAllahut dhe Muhamedi është i dërguari iTij) dhe se Kurani është fjala e Allahut. Ajeni kundër diçkaje prej këtyre parimeve?

Perëndimori: Sikur t’i besonim të gjithakëto do të ishim muslimanë. Unë nukthashë: “Ne nuk jemi muslimanë”, porthashë: “Ne nuk jemi kundër Islamit”, që

DIALOG ME NJË PERËNDIMOR

NUK JEMI KUNDËRISLAMIT, POR…

Kështu ne nuk ia lejojmë muslimanit për shembull, që të martohet me më shumë se një grua, edhe pse ialejojmë –sipas ligjeve dhe traditave tona- që të bashkëjetojë me cilëndo grua apo burrë që dëshiron dhe tëbëjë me to atë që ju e quani “paturpësi”

8

KËNDI IM

do të thotë se ne nuk jemi kundër atij që ibeson ato që përmende, sepse ne si liberalëbesojmë se është e drejta e çdo njeriu, që tëbesojë në atë fe që ai dëshiron, që tapropagandojë atë dhe ta zbatojë atë.

Thirrësi musliman: A mund të kuptojprej kësaj fjale, se ju ia lejoni të gjitha këtomuslimanëve që jetojnë në mesin tuaj?

Perëndimori: Po, për aq kohë sa ajo nukbie në kundërshtim me ligjet dhe vlerattona. Kështu ne nuk ia lejojmë muslimanitpër shembull, që të martohet me më shumëse një grua, edhe pse ia lejojmë –sipasligjeve dhe traditave tona- që tëbashkëjetojë me cilëndo grua apo burrë qëdëshiron dhe të bëjë me to atë që ju e quani“paturpësi”, përderisa kjo realizohet mepajtimin e tyre. Ndoshta tani kemi shkuaredhe më larg duke i konsideruar disa gjëra,si shembulli i shamisë, si gjëra që bienndesh me vlerat tona.

Thirrësi: Pra, Islami ndaj të cilit ju nukjeni kundër është ai Islam, që sillet brendakufijve tuaj shekullarë dhe nëse ai itejkalon ato ju e harroni liberalizmin tuaj.Cili është qëndrimi juaj karshimuslimanëve që nuk janë qytetarë tëvendit tuaj, të cilët dëshirojnë taorganizojnë jetën e tyre sipas parimeve tëfesë së tyre?

Perëndimori: Duke marrë nëkonsideratë faktin që ne jemi liberalë,besojmë se çdo popull gëzon të drejtën qëta organizojë jetën e tij sipas parimeve tëveta, por ne besojmë se parimet tonaliberale dhe vlerat tona, siç ështëdemokracia dhe të drejtat e njeriut, nukjanë vetëm vlera perëndimore, por janëedhe vlera njerëzore. Për këtë arsye nepërpiqemi me të gjitha rrugët paqësore, qëvlerat tona të jenë ato mbizotëruese nëbotë, duke përfshirë këtu edhe botënislame.

Thirrësi musliman: Pra, në botën islame

ju jeni kundër gjithçkaje, që bie ndesh meatë që e quani “vlerat tuaja liberale”, edhenëse janë çështje, të cilat i urdhëron Islamidhe përpiqeni që t’i ndryshoni.

Perëndimori: Po, por ne këtë erealizojmë me rrugë paqësore, ku bëjnëpjesë presionet politike, ekonomike dhemediatike, sepse mendojmë që është nëinteres të popujve muslimanë, që tëpërqafojnë parimet liberale, të cilat janëkthyer –siç ju thashë- në parime njerëzore,jo perëndimore.

Thirrësi musliman: Por realiteti tregonqë ju nuk i përmbaheni këtyre kufijve–pavarësisht dhunës që demonstrohet nëto- por i tejkaloni ato deri në përdorimin earmëve.

Perëndimori: Po. Ne e bëjmë këtë për tëndihmuar popullin në një shtet të dobët, qënuk i ka mundësitë për të mbrojturvetveten kundër agresorëve pushtetarë,ashtu siç vepruam në Irak.

Thirrësi musliman: Ke si qëllim tëthuash, se të gjitha vendet perëndimore si:Kanadaja, Evropa, Australia, Zelanda e Reetj., u bashkuan për të luftuar Irakun, përtë vrarë me mijëra banorë të tij, për taprishur dhe për ta rrënuar, me qëllimin evetëm për ta shpëtuar atë nga pushteti i njënjeriu të vetëm?!...

Perëndimori: Ju po e teproni në këtëpikë. Tani Iraku është një vend demokratik,që drejtohet nga një president i zgjedhurdhe gëzon shumë liri, të cilat nuk mund t’igëzonte në periudhën e pushtetitdiktatorial.

Thirrësi musliman: Atëherë le të lejmëmënjanë pretendimet tona dhe le të

...Ai përdor fjalë të ëmbla, porne nuk mashtrohemi vetëmme fjalë të ëmbla...“ “


KËNDI IM

dëgjojmë dëshmitë e institucioneveperëndimore.

Perëndimori: Cilat janë ato dhe çfarëthonë?

Thirrësi musliman: Kjo është revista epolitikave të jashtme Foreign Policy, e cilanë numrin e saj elektronik, që është botuarnë muajin Qershor të këtij viti thotë:

“Iraku ishte një vend me popullsi tëpërbërë nga shtresa e mesme, të cilatzotëronin shtëpi, makina dhe shkollaprivate, por ai u shkatërrua. Në këtë luftëkanë vdekur 4300 forca aleate, 20,000ushtarë dhe forca të sigurisë irakiane,90,000 qytetarë kanë vdekur nga luftimet,50,000 vetë nga shkaqe indirekte, janëvrarë 163 gazetarë dhe kanë humbur rreth1500 sende me vlerë nga muzetë egrabitur.”

Këto fakte i ka përmendur kjo gazetë nënumrin e saj më datë 22 Qershor të vitit2009, por shkatërrimi dhe vdekjetvazhdojnë ende. A do të më thuash, se egjithë kjo vdekje dhe shkatërrim u bë për tëshpëtuar një vend musliman nga njëdiktator që mbiu nga i njëjti popull? Amund ta pranojë këtë fjalë dikush, që kaqoftë edhe një grimcë mendje?

Perëndimori: Mos harro! Edhe psehedhja e një diktatori ishte një ngaelementët që na nxiti për të hyrë në luftë,përsëri ekzistonin shtysa të tjera edhe mëtë fuqishme për ta bërë diçka të tillë, siçishte mbrojtja e interesave tona ngakërcënimi i armëve të shkatërrimit nëmasë, që kishte në dispozicion Sadami.

Thirrësi musliman: Më lejo të them, sekjo nuk ishte një shtysë, edhe pse mund tëjetë një alibi për të justifikuar agresionin.Argument për këtë është fakti se luftavazhdoi, edhe pse një pjesë e madhe eshkatërrimit dhe vrasjeve ndodhi pasi egjitha bota mësoi dhe pasi qeveriaamerikane e pranoi, se Sadami nuk

zotëronte armë të shkatërrimit në masë.Perëndimori: Përse të mos e pranojmë

se presidenti i ri i SHBA-së fitoi nga sloganii ri për ndryshim dhe se premtoi hapjen enjë faqeje të re me botën islame?

Thirrësi musliman: Po! Presidenti i ri epremtoi këtë, por u vërtetua se ndryshimi itij ishte vetëm me ligjërimin me të cilin idrejtohej muslimanëve dhe të tjerëve. Aipërdor fjalë të ëmbla, por ne nukmashtrohemi vetëm me fjalë të ëmbla.

Po! Ai premtoi tërheqjen nga Iraku, porkëtë e premtoi edhe presidenti imëparshëm, sepse mendonte që misioni ityre atje mbaroi, por presidenti i ri doli ngaIraku për t’u përqendruar në një vendtjetër musliman, që ishte Afganistani,madje edhe Pakistani. Në të njëjtin numër,gazeta që sapo të përmenda përmend seKarzai, presidenti i vendosur ngaamerikanët, si i pari i vendit ka thënë:“Nëse jam kukull për faktin se i njohmeritat e Amerikës, atëherë le të jetë kyemri im.” Gazeta gjithashtu përmend se nëluftë kanë vdekur 1,160 forca të aleancës,të paktën 10,000 forca të sigurisë afgane,11,000 qytetarë për shkak të luftës, 20,000vetë nga shkaqe indirekte, 6 gazetarë dhejanë grabitur aq shumë sende tëtrashëgimisë kulturore, sa ministri ikulturës është shprehur: “Afganistaniështë një muze i madh, që po grabitet pak enga pak.”

Them se kjo ka ndodhur që kur ështëpublikuar ai numër, por lufta vazhdon dhevetëm Zoti e di sesa do të jenë humbjet esaja përfundimtare.

10

KËNDI IM

XHEMALUDIN ZARABOZO

Ideologjikisht lëvizja moderniste epërhapur në ditët e sotme rrjedh nga njësekt që i përket të kaluarës. Ky sekt i

quajtur Mutezile u shfaq në shekullin e tretëhixhri. Edhe pse këta njerëz pranuanKuranin dhe Sunetin, ata kanë bërë tevil(interpretimin e tyre të Kuranit) dhe thanë:akli (logjika) ka përparësi mbi naklin (tekstetfetare). Megjithatë kjo shkollë u shua. Lëvizjamoderniste nuk u zhvillua prej tyre, por atajanë shumë të ngjashëm me ta.

Lëvizja moderniste në të vërtetë origjinëne saj e ka në Evropë (në kohën e Mesjetës). Në

kohën kur metoda shkencore u zbulua nëSpanjë, prej aty është parë se atë që kishtepredikuar kisha nuk ishte e vërtetë. Kjo çoinë një revoltë të ngadaltë. Pikëpamjathemelore e modernizmit është se: feja duhettë ndryshojë, sipas rrethanave dhe se ajo nukështë statike.

Një gjë e tillë nuk mund të merret si evërtetë absolute. Modernistët hebrenj dhe tëkrishterë i përgjigjeshin kohës në Evropëduke u përpjekur që t’i shpjegojnë njerëzve,se si feja është ende e rëndësishme përpopullin. Ata sajuan risi të ndryshme vetëme vetëm për t’i mbajtur njerëzit të interesuarpër fenë (të tilla si të kënduarit në kishë,vetëm në vitet 1900).

MODERNIZMI DHEPREJARDHJA E KËSAJ RRYME

Për të shmangurzbatimin se çfarëthotë Kurani dheSuneti,modernistët thonëse ne duhet tëndjekim“shpirtin” eIslamit. Por ështëshumë e qartënga Kurani dheSuneti, se neduhet t’i marrimtë dyja


KËNDI IM

Ata u përpoqën t’i thonë njerëzve, sehyjnorja dhe njerëzorja janë përzier në Bibëldhe që disa pjesë të cilat janë të vërteta,duhet të jenë ato që kanë dalë jashtë mode.Gjithashtu, feja është duke u përmirësuar mekalimin e kohës dhe nuk ka të vërtetëabsolute në Bibël.

Kjo ishte koha, kur shumë muslimanëkërkonin Evropën. Kjo çoi në tre zgjedhje përata muslimanë: të pranojnë Perëndimin, tërefuzojnë Perëndimin, ose të përzihen mePerëndimin. Ata që pasuan këtë të tretën(modernistët) u edukuan, dhe u fokusuan në:Turqi - sepse ishte nën ndikimin britanik dhenë Egjipt – Al Az’har, sepse ishte vend i dijesislame.

Njerëzit nga kjo lëvizje moderniste egjykonin Islamin sipas logjikës të tyre.

Disa nga gabimet e tyre në lidhje me të janë:e përdorin atë për gjëra të cilat nuk mund

t’i përfshijnë (kuptojnë);i referohen çdo gjëje me të: e pranojnë atë

që pajtohet me të, e refuzojnë atë që nukpajtohet me të;

e gjykojnë shpalljen hyjnore nga ajopikënisje (logjika). Megjithatë Ehli Sunetibeson se shfrytëzimi i shëndoshë i aklit(logjikës) duhet të çojë në konkluzionin, seKurani dhe Profeti janë të vërtetë dhe semësimet e tyre duhet të kenë përparësi mbiaklin.

Ndikimi i modernizmit në Amerikë Modernistët thonë se Perëndimi dhe bota

ka ndryshuar dhe se Islami duhet të bëhet më“i civilizuar”. Modernizmi është përhapurmë shumë në SHBA, sepse:

nuk ka studiues në dispozicion për t’ihedhur poshtë pretendimet e tyre, sepsenjerëzit nuk duan t’i kritikojnë ata;

i lejon muslimanët nga jashtë për t’u bërëpjesë e shoqërisë amerikane dhe ata mund tëmos njihen se janë muslimanë. Gjithashtu

muslimani i ri amerikan nuk është i detyruartë ndryshojë stilin e jetesës së tyre të vjetër;

shumë letrarë, studiues dhe institucionenë SHBA reflektojnë të menduarit modernist.

Për shembull, në një libër që flet përjetëshkrimin e Pejgamberit është thënë sePejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem ështësi çdo njeri tjetër. Një tjetër përpiqet të thotëse Suneti nuk është në favor të Sheriatit dhese ndonjëherë duhet ta hedhim larg hadithin,ngase Allahu nuk i ka korrigjuar gabimet eProfetit kur ai ka dhënë mendimin e tij. Ngalëmi i fikhut, modernistët thonë se interesi(kamata) është i lejuar, gratë gjatëmenstruacioneve mund të falen dhe gratëmuslimane mund të martohen me burrajobesimtarë. Ata thonë se fytyra e grave nukka qenë e mbuluar deri 150 vjet pas kohës sëProfetit, edhe pse ajo ka ekzistuar në kohën etij, dhe se gratë duhet të falen gjithmonë nëxhami, edhe pse hadithi tregon që gratë nëxhami duhet të paraqiten në jaci dhe nëkohën e sabahut, ngaqë ashtu nuk mund tënjihen në errësirë. Ata gjithashtu përhadithin “një popull me një sundimtar gruanuk do të ketë sukses”, thonë se nuk është ivërtetë sot dhe se poligamia është e ndaluarme përjashtim kur ka kushte të caktuara.

Duhet theksuar se kjo lëvizje është eorganizuar dhe ka burime të saja, si revista,televizione, konventa dhe literaturë.

Disa nga pikëpamjet e tyreModernistët ndikojnë në të menduarit e

njerëzve dhe njerëzit i përhapin pikëpamjet

...Pikëpamja themelore emodernizmit është se: fejaduhet të ndryshojë, sipasrrethanave dhe se ajo nukështë statike...

“ “

12

KËNDI IM

e tyre pa e kuptuar. Mënyra e tyre e tëmenduarit është gjëja më e rrezikshme përta. Ata përpiqen gjithashtu për të hequrSunetin dhe thonë se sistemi i shkencëtarëvetë hadithit është i pamjaftueshëm. Shumica etyre thonë se ne kemi nevojë për një kritikë“të lartë” të hadithit dhe se konkluzionet(ixhma) e para të dijetarëve nuk janë tëmjaftueshme. Megjithatë ne si muslimanëkuptojmë se Profeti ishte i udhëzuar ngaAllahu dhe se neve nuk na lejohet tëkundërshtojmë diçka në hadithet e tij nëseato nuk i kupton logjika e ndonjërit prejnesh.

Është diçka e zakonshme që modernistëttë vënë në pikëpyetje rolin e Sunetit nëSheriat. Njëri prej tyre tha se i gjithë Sunetiështë i kësaj bote dhe jo nga feja. Një tjetërthotë se ndryshimet e kohës dhe të vendittek Suneti krijojnë vështirësi për t’upërdorur. E gjithë kjo që thuhet bëhet vetëmpër të dobësuar Sunetin. Modernistëtpërpiqen të nxjerrin në pah dallimet në mestë Dërguarit tonë, si njeri dhe si pejgamber.Ata gjithashtu iu shmangen pasimit tëSunetit, duke e ndarë jetën e Profetit, paqjaqoftë për të, në disa pjesë (imam, gjykatës,udhëheqës ushtarak, profet etj), duke thënëse disa nuk janë mësime hyjnore e as ligj qëduhet ndjekur. Disa thonë se gjithkush ështëi lirë të bëjë ixhtihad. Një tjetër tha se njëvendim i sheriatit mund të ndryshojë, edhenë qoftë se është nga Kurani dhe Suneti.

Si devijojnë modernistëtVëzhguesit mund të nxjerrin shumë lehtë

në pah pikat e mëposhtme si forcë lëvizësepër këtë prirje:

premisat dhe supozimet e tyre janë tëpadrejta. Modernistët përpiqen që tëriinterpretojnë fenë “e vjetër” me shkencënmoderne dhe kohët moderne. Ata supozojnëse:

gjendja e tanishme është më e përparuar

apo e ndryshme. Megjithatë ideja e progresitdhe se gjërat janë më të mira tani është idemarksiste dhe hegeliane. Kjo është kundërhadithit, që Profeti tha se çdo brez vjen dukeu përkeqësuar. Shoqëri e përparuar sipasIslamit është ajo që shkon më afër Allahut; ekupton dhe e zbaton Islamin më mirë. Nëfakt, shoqëritë e sotme kanë probleme ngaato të shoqërive të vjetra (të tilla sihomoseksualizmi, alkooli etj) dhe qëpërmenden në Kuran;

feja është në lidhje me kohën dhe vendin.Modernistët janë “njerëz të shkencës” dhe egjykojnë Islamin sipas shkencës moderne.Ata mendojnë se Perëndimi është i bazuar nëshkencë, por ata dështojnë të vërejnë se jo egjithë shkenca është e bazuar në fakte dhe joçdo gjë zbulohet me shkencë. Në realitet,shumë nga shkencat janë vetëm hipotezë (jofakte).

mënyra e të menduarit të një shoqërieështë një produkt i mjedisit të saj.Modernistët thonë se pjesa më e madhe efesë është nga njerëzit, dhe nga mjedisi i tyre,dhe kjo mund të rigjykohet nga kohët emëvonshme, ndërsa hadithi është i lidhurvetëm për atë kohë. Megjithatë, nuk kandonjë dëshmi për hipotezat e modernistëve,se e vërteta fetare është relative.

Metodologjia që përdorin është e gabuar.Metodologjia e modernistëve është rrugë qëpo i çon njerëzit drejt konkluzioneve të

...Ata mendojnë se Perëndimiështë i bazuar në shkencë,por ata dështojnë të vërejnëse jo e gjithë shkenca është ebazuar në fakte dhe jo çdo gjëzbulohet me shkencë...

“

“


KËNDI IM

gabuara. Ata pretendojnë se janë shkencorë,por zakonisht ata janë në kundërshtim, osenuk kanë asnjë provë për besimet e tyre. Disanga mjetet dhe parimet që ata përdorinpërfshijnë:

Suneti dhe Hadithi. Ata pretendojnë seKurani është autentik dhe se ata ndjekinvetëm hadithet “autentike”. Kjo nënkuptonse ata kanë një mënyrë për të gjykuarhadithin (e ndryshme nga ajo e dijetarëvetradicionalë), por akoma nuk japin asnjëmënyrë të re për të gjykuar hadithin, dhepërdorin logjikën e tyre për ta përcaktuaratë.

Modernistëve veçanërisht nuk iu pëlqejnëhadithet që kanë kuptime të veçanta dhepreferojnë vetëm ato që kanë parime tëpërgjithshme.

Përdorimi i hadithit të dobët për tëndihmuar pikat e tyre dhe argumentet. Përshembull, në çështjet e gruas në Islam, atapëlqejnë t’i citojnë dy tregimet nga koha eOmerit: 1) kur Omeri ishte duke mbajtur njëhutbe ai u përpoq të kufizojë sasinë edhuntisë (pajës për bashkëshorten), një gruae kundërshtoi, dhe Omeri e korrigjoi vetendhe e falënderoi gruan; 2) Omeri emëroinënën Shifa si një rregulluese të tregut (kjo epërdorur nga modernistët të thonë se gratëmund të punojnë në qeveri). Megjithatë tëdyja këto histori nuk janë autentike.

c) Përdorin terma të paqarta, papërkufizimin e tyre. Modernistët i përdorintermet si demokraci, liri dhe barazi, por atanuk e kanë të përcaktuar, se çfarënënkuptojnë ato sipas tyre. Rreziku nëpërdorimin e termave të paqarta është që njëperson i ditur do të kalojë mbi ndonjë fjalëose koncept, duke menduar se ata e kuptojnëpërkufizimin islam apo të pranueshëm, kursenë fakt ata nuk e kuptojnë, ndërsa të tjerëtmund të besojnë se çfarë ata thonë është evërtetë.

Nuk e paraqesin të gjithë informacionin

përkatës, që është në dispozicion për ndonjëtemë. Kjo është nga Kurani, Suneti etj. Ataparaqesin vetëm atë që do të mbështesëpikëpamjet e tyre.

Forca e tyre mbi interpretimin e tekstit.Kjo është ajo që i bëri Mutezilet, kur atathanë: mendja merr përparësi mbi atë qëështë nga Profeti. Ata theksojnë se Islamiështë një fe “racionale”, por ne u themi: kjoështë e vërtetë përderisa thoni se çdo gjë qëështë prej Allahut nuk ka asnjë kundërshtim,por të thoni se ne duhet të studiojmë çdo gjënë Islam, për ta gjykuar vetëm me logjikëntonë është krejtësisht e papranueshme.

Për të shmangur zbatimin se çfarë thotëKurani dhe Suneti, modernistët thonë se neduhet të ndjekim “shpirtin” e Islamit. Porështë shumë e qartë nga Kurani dhe Suneti,se ne duhet t’i marrim të dyja. Ataargumentojnë se teksti i Kuranit thotë përgratë vetëm se duhet të vishen në mënyrëmodeste, ndaj nuk preferojnë të flasin përdetajet e veçanta për hixhabin, dhe thonë sene vetëm duhet të ndjekim “shpirtin” e ligjit.

Ata e kanë si tendencë për tëkundërshtuar dijetarët, duke thënë se atanënkuptojnë diçka tjetër. Ata thonë se deraështë e hapur për ixhtihad, që është diçka epranuar nga Ehli Suneti. Megjithatë kjo derënuk është e hapur për të gjithë. Modernistëtpretendojnë se çdokush mund të bëjëixhtihad derisa ka bërë Imam Shafiu mekualifikime të vogla (jo e vërtetë), dhekushdo sot mund ta bëjë këtë. Në një revistë,në pyetjen e poligamisë dhe divorcin, disathanë se këto dy gjëra mund të kufizohen meixhtihad. Ata shpesh i citojnë gabim dijetarëtdhe japin kuptimet e tyre për atë që thonëata.

Shpesh pasojnë mendime të çuditshmedhe të refuzuara.

Ata përpiqen të ringjallin disa ngamendimet e vjetra, sepse ata i pëlqejnë ato.Modernistët përpiqen për të hapur derën për

14

KËNDI IM

këto mendime dhe të zgjedhin atë që ështëmë e përshtatshme dhe më e lehtë për t’undjekur. Ata zakonisht sjellin hadithe tëdobëta të tilla si “dallimet në Umetin tim janënjë mëshirë”, ose refuzojnë hadithin autentiksi ai rreth shpërbërjes së Umetit në 73 grupe.

pasojnë dëshirat e tyre. Ata shpeshmarrin vendime dhe fetva pa argument.Njëri tha se muzika është e lejuar, sepse ainuk kishte parë diçka të keqe në të, kështu qëtha se është hallall. Por ai nuk e shikoi seçfarë thonë Kurani dhe Suneti në lidhje mekëtë temë.

Islami dhe modernizmiEhli Suneti dhe Xhemati besojnë se ka

vetëm një Islam të vërtetë. Kjo është evërtetuar në Kuran dhe Hadith. Në një hadithqë përcjell Ibën Mesudi, radijallahu anhu,thotë: “Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selembëri një vijë e pastaj tha: “Kjo është rruga edrejtë e Allahut”,- pastaj bëri disa të tjera nëtë djathtë dhe në të majtë e pastaj tha: “Nukka asnjë prej këtyre rrugëve përveç se në tëështë nga një shejtan, i cili thërret në te.”,pastaj lexoi fjalën e Allahut: “Dhe se kjo ështërruga (feja) Ime e drejtë pra, përmbajunikësaj, e mos ndiqni rrugë të tjera e t’ju ndajnënga rruga e Tij. Këto janë porositë e Tij për ju,ashtu që të ruheni.” (Enam, 153) .

Modernistët ndryshojnë nga Ehli Sunetinë këto pika:

çdo gjë që është në përputhje me Kuranindhe Sunetin është Hak (e vërtetë) dhe ajo metë cilën ata nuk pajtohen është e gabuar (disamodernistë nuk pajtohen me këtë);

ixhmaja (konsensusi) i sahabëve (dhe igjeneratave të hershme) është një dëshmipër të gjithë muslimanët. Modernistët thonëse sahabët janë njerëz, edhe ne jemi njerëz,madje edhe për çështjet që kanë qenëunanimë thonë se mbesin të hapura përdebat;

Çdo gjë në Kuran dhe Sunet nuk mund të

kundërshtohet nga logjika, arsyeja, mendimi,apo analogjia. Kjo është e mbështetur nëKuran dhe nuk është e hapur për diskutimdhe votim. Një modernist tha se prerja edorës së hajdutit është një “Islam iprapambetur” dhe nuk është etike;

Në Islam ka pandryshueshmëri në lidhjeme adhurimin, besimin etj., dhe këto janë tëmira, të shëndosha, të sigurta dhe të saktapër të gjitha vendet dhe kohët.

Ky mendim është i pranuar nga EhliSuneti, por jo edhe nga shumë modernistë,që thonë se e gjithë e vërteta është relativedhe nuk ka pandryshueshmëri. Megjithatëkëto parime themelore konstante janëpikëpamje të Ehli Sunetit dhe janë në Kuran,Sunet dhe te sahabët. Ato nuk janë çështje tëdiskutueshme ose të ndryshueshme. Nëshumë nga këto gjëra modernistët thonë sene kemi nevojë për ixhtihad dhe ripërtëritje(reforma).

Përfundime1) Lëvizja moderniste në tërësi është nga

Bidati (shpikja në fe). Ata kanë parimet dhemënyrat e tyre, të cilat janë në kundërshtimme ato të Ehli Sunetit.

2) Ata janë shumë të gatshëm për tërefuzuar dhe për të kundërshtuar ixhmain(konsensusin) e sahabëve në çështje të qarta.

3) Një nga pikat kryesore të modernizimitështë që të ndryshojë rolin e grave. Atathonë, se është e lejueshme që të përzihenburra e gra dhe të mos veshin hixhabin.

Përshtati nga anglishtja: Fitim NUHIU

...Ehli Suneti dhe Xhematibesojnë se ka vetëm një Islamtë vërtetë. Kjo është e vërtet-uar në Kuran dhe Hadith...

“ “


XHEMILE MUHAMED XHUFAN

Shtëpia u trazua nga lëvizje tëshqetësuara, telefoni nuk ndalej sëcingëruari, ndërsa zëra të përzier

ngriheshin në heshtje. Të gjithë po rrinim tëtrishtuar, të frikësuar dhe të dëshpëruar. Si tëmos ishte ashtu, kur çështja kishte të bënteme atë njeri? Të gjithë ishim të trishtuar dhetë frikësuar përveç tij, ai qëndronte ashtu siçdoherë që ishim mësuar ta shohim, ibuzëqeshur, i ngrohtë dhe durimtar.

Tek ulësja e tij e zakontë afër ngrohjespinte në heshtje çajin në gota xhami. U ulëmpërreth tij dhe nëna ime e filloi bisedën dukeu munduar të thyente këtë atmosferë tërëndë. Bëhej një bisedë me ndërprerje, evijonte me pauza, ndërsa ai rrinte në heshtje.Motra ime e vogël po mundohej të nxirrte njëhurmë nga kutia... ishin hurma të njoma, tëngjitura dhe me ngjyrë mjalti, tamam nga ailloji që ai i pëlqente... ajo më thirri mua që t’inxirrja hurmat... ndërsa unë me humor ithashë: Ti e fillove këtë, ti mbaroje.- Atëherë

ajo me zemërim më tha: -Jo, ti do ta bësh!- Jo,ti – ia ktheva unë.

Ai buzëqeshi dhe tha: -Ju jeni si Fatmiridhe Fatmira!- Thashë më vete: oh, çfarëfatmirësie, ai sërish po flet, sërish iu kthyetregimeve të lezetshme, ai qenka mirë pra!Buzëqesha dhe thashë: -Çfarë thotë tregimi iFatmirit dhe Fatmirës?

Të gjithë ngritën kokën me ngazëllim tëmadh, ai na u kthye prapë! Rrufiti edhe njëherë çajin dhe ma dha gotën që t’ia mbushpërsëri. Pastaj nisi:

- Fatmiri dhe Fatmira ishin burrë e gruadhe jetonin në varfëri të skajshme. Ata nukkishin më shumë se një raft me hurma,mirëpo ato ishin të thata dhe të vjetra, ndajishte e vështirë nxjerrja e tyre. Ata u grindënduke i kërkuar njëri-tjetrit nxjerrjen ehurmave derisa u pajtuan që të mos flasënjeri: kush flet i pari ai detyrohet të marrëpërsipër nxjerrjen e hurmave.

Filloi loja e heshtjes... vazhdimisht eshikonin njëri-tjetrin me shikim gllabërues...kaloi një udhëtar pranë tyre dhe ipërshëndeti, por asnjëri nuk ia ktheu

NATËNKUR HËNAMUNGOI

KËNDI IM

16

KËNDI IM

përshëndetjen! O njerëz, jam një udhëtar qëpo vdes nga uria, çfarë keni për të më dhënë?

Prapë, nuk mori asnjë përgjigje përkërkesën e tij përveç disa shikimeve tëheshtura. Fatmiri zgurdullonte sytë e tij drejtFatmirës dhe Fatmira gjithashtu izgurdullonte drejt Fatmirit.- Rrufiti prapëçajin dhe vazhdoi tregimin: - Kur njeriu pahallin, zbrazi raftin me hurma dhe iku meshpejtësi. Atëherë Fatmira shikoi Fatmirinduke dashur t’i thotë t’i shpëtojë hurmat...ashtu që bërtiti: Fatmir... hurmat... kapenjeriun! Fatmiri buzëqeshi dhe tha: Humbe!Tani t’i detyrohesh t’i nxjerrësh hurmat ngarafti!

Na bëri të qeshim mendjelehtësia e këtyredy bashkëshortëve, buzëqeshëm sepse aibuzëqeshi... dhe kështu biseda ecte si një ujë ipastër dhe i kulluar. Krejt papritur ai sërishheshti dhe kapi kokën me duar. E kuptuam seishte një tjetër dhimbje koke... dëshpërimi ukthye përsëri, por ai nuk ankohej, nukofshante, as nuk e shprehte dhimbjen. Gjatëgjithë kohës ai përsëriste “Subhanallah –Vetëm Allahu është pa të meta” dhe “La hauleue la kuvete ila bilah – Nuk ka lëvizje dhe asforcë pa ndihmën e Allahut” dhe i thoshte atome zë. Atëherë e kuptonim se dhimbjet ishinrritur dhe mundimi i ishte shtuar. Në këtëhall me një dhembshuri dashamiri e pyesnim:-A je mirë? Mirë jam, mirë! – na thoshte ai mevendosmëri. -Mirë jam me lejen dhe ndihmëne Allahut, falënderimi i takon Allahut në çdogjendje.

Në errësirën e natës, rrotullohesha nështrat, mundohesha më kot të fle, por parezultat. Pastaj u ula dhe e ndeza dritën, moranjë libër dhe e hapa të lexoj, por shumë shpejtm’u mërzit dhe e mbylla. U shtriva dheshikoja tavanin e dhomës kot e kot. Pasiguriakaploi zemrën time, ndërsa dhimbja po mështrydhte shpirtin. O Zoti im! Çfarë të bëj?!...

Ashtu në qetësi, në veshët e mi u përvodhnjë zë tingëllues, i ëmbël që lexonte ajete nga

Shpallja e të Urtit. Po, ai është...E njoh këtë zë shumë mirë, që kur isha

vashë e vogël e dëgjoja këtë zë çdo natë. Eshikoja si qëndronte në këmbë me përulësiduke u falur, duke u lutur dhe duke qarë, pornuk mund të paramendoja se po e dëgjoj edhesonte! Si ka mundësi në këtë gjendje? Kur poe përcillja më kaploi një rehati e lezetshme,qetësi e çuditshme dhe shkova në gjumë tëthellë.

Të nesërmen filloi udhëtimi drejt ilaçit,nga një mjek te tjetri, nga një spital në spitalintjetër dhe filluam të dëgjojmë zëra të pasigurtqë thoshin: “mjeku nuk e di sëmundjen e tij”,“i dha vetëm një bar qetësues”, “mjeku tjetërështë më i mirë, pse nuk e dërgojmë tek ai”,“duhet ta dërgojmë te spitalet e kryeqytetit,janë më të mira”...

Debat që na ngulfate vazhdimisht,mendime kundërthënëse, dyshim dhepasiguri... u ktheva nga ai dhe e pashë të qetë,symbyllur duke bërë tesbih me gishtat e tij.Nuk e di si mund ta durojë këtë? Ku e gjen aikëtë sabër?

Midis mbrëmjes dhe mëngjesit tëshndërrohesh nga njeri i aftë e i mbështeturnë vetvete, njeri i lirë që lëviz si të duash dhekur të duash, njeri i shëndoshë dhe aktiv nënjë trup krejt dhimbje që ecën pa kontrollnëpër një botë krejt zhurmë dhe potere, dukeu mbështetur në krahë të tjetrit... është njëngarkesë shumë e rëndë që nuk e bartin asmalet.

Sot pasdite u vendos ta dërgojmë përmjekim në kryeqytet. Nëna filloi të përgatisësendet e duhura me gjithçka që i nevojitej, sidhe nuk reshte duke e urdhëruar që të hantedisa kafshata para udhëtimit. Ha, që dje nukke shtyrë asgjë në gojë përveç pak... pije këtëqumësht të përzier me mjaltë, është i lehtëpër lukthin... ja një gjevrek të lezetshëm... apodëshiron të përgatis një përshesh të lehtë mekos...?

Pas gjithë kësaj këmbëngulje, ai mori


KËNDI IM

gotën, rrufiti njëherë dhe me kaq u mjaftua.Ne vërtiteshim dhe ecnim përreth tij kot ekot, pa asnjë qëllim. Merrnim ndonjë teshë...e palosnim... pastaj e shpalosnim... futnim njëkëmishë në çantën e tij, pastaj e nxirrnim dhefusnim një këmishë tjetër. E mbushnimçantën pastaj e zbraznim sërish, për tëkuptuar nëse kemi harruar diçka dhe embushnim prapë, por pas pak çasteve ezbraznim edhe një herë...

Erdhi momenti për të ikur... u ndalëm tedera në rresht... e puthëm në ballë disa herëdhe mezi i shprehnim lutjet, që nuk i thoshimtë plota dot... rrahjet në gjoks i duronim mevështirësi dhe u ndalëm të këqyrim si pohipën në veturë. Ngriti dorën dhe me njëbuzëqeshje të ngrohtë na përshëndeti, hipi nëveturë, e mbylli derën dhe nuk shikoi mbrapafare. Vetura humbi në horizont, ndërsa nembetëm koçanë te dera duke ndenjur tëzbrazët.

Në mbrëmje, secili nga ne shkoi te shtratii vet me qetësi dhe u mbështoll me plafin evet duke u shtirë se është në gjumë të thellë,por në realitet më i lumturi do të ishte ai qëdo të bënte vetëm një gjumë të lehtë, por si dotë ndodhte e gjitha kjo kur lumturinë epërcollëm nga shtëpia në atë çast që epërcollëm atë. Tashmë vendi i tij ishte izbrazur dhe shtrati i tij i braktisur. Nuk ekuptuam madhështinë e pranisë së tij nëjetën tonë, përveçse kur e humbëm atë. Aiishte i pranishëm çdoherë për shkakun tonësaqë prania e tij ishte gjë e ditur, e kryer dherealitet i domosdoshëm i jetës tonë.

Më kujtohet kur vëllai i vogël qante natënnga dhimbja e këmbës. Ai zgjohej dhe i frynteduke i lexuar suren Fatiha derisa qetësohejdhe flinte. Nëse jo, e merrte me veturë që taqetësonte derisa të rehatohej. Vëllai im qanteçdo natë dhe ai vepronte kështu çdo natë. Tëgjithë e dinim, pavarësisht a ishte i lumtur, imërzitur, i ngushtuar, i sëmurë, i gëzuar, menevojë apo çfarëdo gjendje... e dinim se ai

ishte pranë. Për ne çdoherë ai ishte gjoks imbushur plot me dhembshuri, mendje mepeshë, zemër e mirë, mendim i qëlluar dhe ipërgatitur kurdoherë për ndihmë dhepjesëmarrje.

Nata m’u duk e gjatë dhe pambarim,shtyllat e shtëpisë më dukeshin tëdëshpëruara dhe sikur po qanin, u ngrita, ecjadhe po kërkoja por nuk e dija çfarë...

Kalova pranë dhomës së motrës, e cilaishte mbështjellë brenda plafit të saj, ndërsanjë zë i dhimbshëm dilte me zor nga brenda.Si t’i jap gajret asaj, ndërsa edhe unë kam tënjëjtin hall? Dhoma e vëllait kishte dritë dhepasi trokita hyra brenda. Ai po luante mecelularin, kurse unë e pyeta: Pse nuk fle?Është bërë vonë... Ai ma ktheu me një zë dukeu munduar ta bëjë të fortë dhe burrëror: Nukmë flihet. Pastaj shtoi: Po ti, pse nuk ke fjeturakoma, a nuk është vonë?

Më befasoi më këtë pyetje, u ndala pak dhei thashë: Unë... unë do të fle tani. Por deshat’ju shoh a jeni mirë të gjithë para se të fle.

Ne jemi mirë, të lutem na lër të qetë ngakontrolli policor i natës,– ma ktheu ai me njëvendosmëri serioze dhe aspak i prekur ngasituata. O sa zemër të fortë, sa shpirt tëngurtë! A nuk humbi edhe ai atë që nehumbëm? Kapa dorezën e derës për tambyllur dhe papritur dëgjova: -Mos ki frikë,do të shërohet!

E shikova vëllanë... i pashë sytë e tij tëmbushur me lot, që do të rridhnin nëse ai nukdo t’i mbante me forcë. E mbylla derën meshpejtësi dhe ika drejt sallonit të madh. Atyvërejta derën e mbyllur te dhoma e nënëstime, një gjë e pazakontë. U afrova dhe ja podëgjoj një zë më të lartë... ajo ishte dukedëgjuar valët e radio Kuranit Fisnik.Domethënë edhe ajo nuk paska fjetur, deshatë trokas, por preferova të tërhiqem. U kthevate dhoma ime, u hodha në shtrat... por ndjejazbrazëti dhe rrënim... djegie të ashpër nëbrendi dhe zjarr që merrte flakë, dhimbje

18

KËNDI IM

lodhëse, shpirt të dëshp -ëruar, heshtje vrasëse...dhe qetësi të gërditshme.

Menjëherë m’u duksikur po e dëgjoja. Zëtingëllues dhe i ëmbël qëlexonte ajetet e Kuranit mepërulësi. Shikova orën evarur në mur... po, ai ështëai... tamam kjo orë... i njëjtizë.

Kërceva me lehtësi dheu nisa drejt vendfaljes sëtij, aty te salloni i madhpranë drurit të madh që ekishim blerë për zbukurim,aty ku falej gjithmonë...gjeta sexhaden e tij tëvjetërsuar, të cilën nukdëshironte ta ndërronteassesi. Sexhadja ende ishtee shtruar drejt kibles dheanash kishte KuraninFamëlartë në format tëmadh.

Për herë të parë, që kurkam njohur kuptimin ejetës i gjej këto dyja tëvetme, pa praninë e tij.Kështu që me një përulësiqë e mësova nga ai,qëndrova mbi sexhaden etij, ktheva fytyrën drejtShtëpisë së Lashtë, ndërsalotët lagnin fytyrën timedhe pikonin mbi sexhadene tij. U luta me gjithëshpirt: O Zoti im! Ruajebabanë tim dhe bëje të nakthehet me shëndet!

Përshtati ngaarabishtja: Omer Berisha

www.islamway.comE para: Kur një musliman

dëgjon thirrjen për namaz, aiduhet të ngrihet tëpërkujtojë Allahun dhe asgjëtjetër të mos e pengojë atëpër t’iu përgjigjur kësaj ftese.

Allahu thotë në Kuranin etij Fisnik: “(ajo dritë) Ështënë shtëpitë (xhamitë) qëAllahu lejoi të ngrihen, e qënë to të përmendet emri i Tij,t’i bëhet lutje Atij mëngjes embrëmje. Ata janë njerëz qënuk i pengon, as tregtia elargët, as shitblerja në vendpër ta përmendur Allahun,për ta falur namazin dhe përta dhënë zeqatin, ata ifrikësohen një dite kur do tëtronditen zemrat dheshikimet”. (24: 36-37)

E dyta: Interneti ështënjë mënyrë komunikimi, qëkonsiderohet si një thikë medy tehe. Kur ai jep përfitime,ai bëhet një dhuratë. Dhe kurai jep të keqen, ai bëhet njëfatkeqësi. Muslimanët duhetta përdorin anën e mirë të

kësaj vegle për t’i shërbyerfesë dhe jetës së tyre, por joanën e keqe të saj që prishjetën dhe fenë e tyre.

E treta: Është shumë erëndësishme për përdoruesite internetit, që të mbrojnësytë e tyre nga skenat endaluara. Skenat e ndaluarakonsiderohen shigjeta tëshejtanit, arma e tij që aipërdor për të prishur zemrëne muslimanëve, duke i ofruarkënaqësi të menjëhershme,të ndjekur nga ndjenja tëgjata që vonojnë pendesëndhe keqardhjen. Dukeshikuar skenat që Allahu i kandaluar shkakton errësirë nëzemër, mërzi në gjoks dherëndesë dhe hezitim për tëkryer adhurimet ndajAllahut. I privon shpirtit tëgëzuar ëmbëlsinë e thellë tëbesimit. Padyshim se ështënjë mjet që djalli i mbulonme një shtresë me sheqermëkatet dhe robi bie në këtëkurth menjëherë. Shejtanimerr kontrollin e plotë të

UDHËZIME PËRSHFRYTËZUESIT E INTERNETIT

zemrës së tij dhe luanme atë, si një vogëlush, icili luan me top. Fundi ështëgjithmonë një humbje fatale.

E katërta: Mos lejoni që interneti t’iumarrë kohën dhe përpjekjet e juaja për asnjëvlerë. Kjo ndodh kur ju lundroni nëpër faqe tëndryshme dhe kontaktoni grupe të ndryshmeme orë të tëra. Ju shpenzoni orët e çmuara tëjetës suaj, këtë kohë që duhet t’ia kushtoninjerëzve që doni, si familjes, prindërve,fëmijëve dhe të afërmve, ose profesionit tënd,me të cilin ju fitoni nga ai, duke i siguruarvetes dhe familjes suaj një jetë më të mirë.

E pesta: Vizitoni faqe islame shpesh.Vizitoni faqe të dobishme, që të shtoniinformacionet e dobishme, në mënyrë që tëzgjeroni fushën e njohjes tuaj. Qëndro largnga faqet që nxisin prishjen e besimit dhe tëmoralit, ato grupe që të kërkojnë përhapjen efitneve ose polemikave, edhe nëse kjo është elidhur me çështjet fetare. Polemika është ekeqe dhe pa dobi. Mos ndërhyni në biseda mekundërshtuesit e Islamit, nëse nuk keninjohuritë e nevojshme dhe aftësinë që tëmerreni me këtë detyrë. Dhe nëse e bëni këtë,atëherë më mirë kërkoni një studiues(dijetar) që të merret me të, ose edhe t’jundihmojë.

E gjashta: Bëni kujdes kundër faqeve mebiseda të kota. Ato janë kurthe për meshkujtdhe femrat, që i tërheqin drejt një

marrëdhënie të ndaluar, që shpesh fillon menjë hyrje të pafajshme dhe përfundon thjeshtduke shkaktuar dhimbje dhe dëme për jetëntuaj dhe besimin.

E shtata: Ose e merrni kontrollin e tij ju,ose kontrolloheni nga kurthet e internetit.Nëse e keni vënë atë nën kontrollin tuaj,atëherë ju do të merrni përfitimet e tij dhe dot’i shmangeni dëmit të tij, kështu që internetibëhet një dhuratë nga Allahu për mirëqenientuaj. Ndërsa nëse bini nën kontrollin e tij dot’i mjegullojë sytë tuaj me bukuri shkëlqyesedhe kënaqësi të përkohshme, do t’iu vjedhëparatë tuaja, kohën, jetën dhe detyrat tuaja,që keni ndaj familjes dhe të dashurve të tu. Judo të bëheni pre’ pa qenë të vetëdijshëm përatë që po ndodh. Ruaje veten nga ky kurthpara se të jesh i humbur dhe para se të jetëtepër vonë.

Përshtati nga anglishtja: Fitim NUHIU


KËNDI IM

Duke shikuar skenat qëAllahu i ka ndaluarshkakton errësirë nëzemër, mërzi nëgjoks dhe rëndesëdhe hezitim për tëkryer adhurimetndaj Allahut. Iprivon shpirtit tëgëzuar ëmbëlsinë ethellë të besimit

...Qëndro largnga faqet qënxisin prish-

jen e bes-imit dhe të

moralit, atogrupe që të

kërkojnë përhap-jen e fitneve ose

polemikave, edhe nëse kjo është e lidhur me

çështjet fetare....

“

“

20

KËNDI IM

IBËN KAJIM EL XHEUZIJE

Duke folur për faktorët që sjellin hapjen egjoksit (lumturinë shpirtërore), IbënKajimi i rendit kështu:

1- Faktori më i madh që sjell hapjen egjoksit dhe lumturi shpirtërore ështëteuhidi (njëjësimi i Allahut). Lumturiashpirtërore e njeriut do të jetë në varësi tëpërsosjes, fuqisë dhe shtimit të teuhidit. Samë të përsosur e të fuqishëm, që njeriu taketë Teuhidin, aq më të hapur do ta ketëgjoksin dhe aq më shumë do të ndjejëkënaqësi shpirtërore. Allahu i Lartësuarthotë: “A është njëlloj si ai që Allahu ia kahapur kraharorin për të pranuar Islamin,duke qenë kështu në dritën e Zotit të vet,(ashtu edhe ai që e ka zemrën të mbyllurndaj besimit?!) Prandaj, mjerë ata që e kanëzemrën të pandjeshme, kur përmendetAllahu! Njerëz të këtillë janë në humbje tëqartë!” [Zumer: 22]. Po ashtu thotë: “Allahuia hap zemrën për (të pranuar) Islamin atijqë dëshiron ta udhëzojë, ndërsa atij qëdëshiron ta lërë në humbje (ia mbyll zemrëne) ia shtrëngon gjoksin si të jetë duke ungjitur në qiell”. [Enam: 125].

Kësisoj, udhëzimi dhe teuhidi janë ndërfaktorët më të mëdhenj të hapjes sëkraharorit, ndërsa shirku (vënia shokAllahut) dhe devijimi nga rruga e drejtë janëndër faktorët më të mëdhenj të shtrëngimitdhe ngushtimit të kraharorit.

2- Drita që Allahu e hedh në zemrën e

robit, pra, drita e imanit. Drita e imanit ehap dhe e zgjeron gjoksin dhe e mbush megëzim zemrën. Nëse kjo dritë nuk gjendet nëzemrën e robit, ajo ngushtohet dheshtrëngohet, ajo bie në burgun më tëngushtë dhe më të vështirë. Tirmidhiushënon në librin ‘Xhami’, se Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kur hyndrita në një zemër, ajo hapet dhezgjerohet”. Të pranishmit e pyetën: “Kushështë shenja e këtij zgjerimi, o i Dërguari iAllahut?” Ai u përgjigj: “T’i kushtoheshvendbanimit të përjetshëm, të distancoheshnga vendbanimi i rremë dhe të përgatiteshpër vdekjen para se të të bjerë”.1 Kështu,njeriut do t’i hapet gjoksi sipas hises së tijprej kësaj drite. Në fakt, e këtillë është edhedrita e dukshme, fizike dhe errësira edukshme: e para ta hap kraharorin dhe tëjep qetësi, kurse e dyta ta shtrëngon.

3- Faktori i tretë është dija, pasi ajo e hapgjoksin dhe e zgjeron atë, duke e bërëndoshta, shpirtërisht, edhe më të gjerë sesadynjaja, ndërsa padituria shkaktonngushtim, kufizim dhe izolim në zemër. Samë e gjerë të bëhet dija e njeriut, aq më ihapur dhe më i gjerë bëhet kraharori i tij.Megjithatë këtu nuk është fjala për çdo llojdije, por për dijen e trashëguar nga iDërguari i Allahut, pra, për dijen edobishme. Pikërisht, zotëruesit e kësaj dijejanë njerëzit me gjoksin më të hapur,njerëzit më zemërgjerë, njerëzit me sjelljenmë të mirë dhe njerëzit që bëjnë jetën më të

LUMTURIA SHPIRTËROREnuk duhet te merret parasysh hapja e kraharorit të njërit për një shkak aksidental dhe as ngushtimi ikraharorit të tjetrit po për një shkak aksidental, por për vetinë e qëndrueshme të zemrës, e cila i sjell hapje ezgjerim ose ngushtim dhe izolim. Pikërisht ajo është kriteri i lumturisë ose i mjerimit. Allahu na ndihmoftë!

1 Në fakt, hadithin nuk e shënon Tirmidhiu, siç e ka përmendur Ibën Kajim më sipër, por Taberiu, Ibën EbiShejbe dhe Ibën Ebi Dunja. Gjithsesi hadithi është i dobët.


KËNDI IM

mirë, më të këndshme dhe më tëkënaqshme.

4- Të kthehesh tek Allahu i Lartësuar mependim dhe duke bërë punë të mira, taduash Allahun me gjithë zemër, t’ikushtohesh Atij dhe të prehesh duke eadhuruar Atë. Nuk ka gjë që mund ta hapëgjoksin e t’i japë kënaqësi zemrës më shumësesa kjo. Një njeri që prek një përjetim tëtillë shpirtëror ndonjëherë mund të thotë:“Nëse do të jem në xhenet në një gjendje sikjo, atëherë unë do të bëj një jetë tëkëndshme”. Dashuria për Allahun eLartësuar ka një ndikim të habitshëm nëhapjen e gjoksit, kënaqjen e prehjen eshpirtit dhe lumturinë e zemrës, gjë të cilëne di veçse ai që ka një ndjesi të tillë. Sa më emadhe e më e zjarrtë të jetë dashuria përAllahun, aq më i gjerë e më i hapur bëhetkraharori. Ai që ka një dashuri të tillë ndjenngushtësi në zemër veçse kur shikonnjerëzit e papunë, të ngeshëm e të zbrazëtnga kjo lloj dashurie: shikimi i tyre ështëpluhur për syrin e tij, kurse shoqërimi me taështë ethe për shpirtin e tij.

Ndër shkaqet më të mëdha të ngushtimitnë kraharor është shmangia nga Allahu iLartësuar, lidhje e zemrës me diçka tjetër

veç Allahut, shkujdesja ndaj dhikrit(përmendjes) të Tij, dashuria për diçkatjetër veç Tij2, pasi ai që dashurohet pasdiçkaje tjetër veç Allahut, do të torturohetpër shkak të saj, duke e pasur zemrën tëburgosur në dashurinë për atë gjë. Kjo bënqë të mos gjendet mbi faqen e tokës njeri mëtë mjerë, më të trazuar, më të trishtuar, eme zemër më të shqetësuar sesa ai. Kështupra, janë dy lloje dashurie, njëra prej tëcilave është xheneti i dynjasë, ështëkënaqësi për zemrën, është hare, lumturi,

...Që dashurohet pas diçkajetjetër veç Allahut, do të torturo-het për shkak të saj, duke epasur zemrën të burgosur nëdashurinë për atë gjë. Kjo bën qëtë mos gjendet mbi faqen e tokësnjeri më të mjerë, më të trazuar,më të trishtuar, e me zemër mëtë shqetësuar sesa ai ...

“

“2 Dashuria për diçka tjetër veç Allahut është dy llojesh, njëra prej të cilave është shirk (idhujtari) dhe ajo ështëdashuria e idhujtarëve për idhujt e tyre. Idhujtarët i duan hyjnitë e tyre krahas Allahut, ashtu siç duan Allahun.Kjo është dashuri adhurimi dhe pasohet me frikë, shpresë dhe lutje nga adhuruesi për hyjnitë. Lloji i dytë ështëdashuria e natyrshme, e cila nuk e çrrënjos teuhidin dhe nuk të nxjerr nga feja, por në ndonjë rast mund tëcenojë përsosjen e sinqeritetit dhe të dashurisë ndaj Allahut. E këtillë është dashuria për gratë, për fëmijët, përarin dhe argjendin, për pasurinë etj. Njeriu mund të pasionohet pas gjërave të tilla, ashtu si pasioni i të urituritpër ushqim dhe të eturit për ujë. Njerëzit në raport me këtë dashuri ndahen në tre kategori. Kategoria e parëjanë ata që i duan për hir të Allahut, duke i përdorur pra, si mjete për të arritur tek Allahu. Kështu, nëse njeriui do këto gjëra, për t’i përdorur si mënyrë për të arritur tek Allahu dhe për t’i shfrytëzuar si mundësi për t’i bërëibadet Allahut e për të bërë atë që pëlqen Ai, shpërblehet për to. E tillë ka qenë dashuria e njeriut më të përsosurpër gratë dhe erën e mirë, gjë të cilën e ka shprehur vet në një hadith të vërtetë. Pasioni për këto dy gjëra endihmonte atë për të dashur më fort Allahun dhe për të përçuar sa më mirë mesazhin e Tij te njerëzit. Kategoriae dytë janë ata që pasionohen pas këtyre gjërave thjesht nga prirjet e natyrshme dhe dëshira vetjake, porgjithsesi ata nuk u japin atyre përparësi kundrejt asaj që do e që pëlqen Allahu. Në këtë rast pasioni pas këtyregjërave nuk quhet gjynah, pasi ato konsiderohen prej gjërave të lejueshme, për të cilat njeriu nuk dënohet.Megjithatë pasioni pas tyre në këtë rast bëhet pengesë për përsosjen e dashurisë ndaj Allahut. Kategoria e tretëjanë ata që pasionohen pas këtyre gjërave, duke i shndërruar ato në qëllimin dhe objektivin e jetës. Ata u japinpërparësi atyre kundrejt asaj që do e që pëlqen Allahu. Në këtë rast njeriu konsiderohet i padrejtë ndaj vetvetesdhe pasues i epshit të tij. [Marrë nga libri i Ibën Kajimit “Shpirti”].

22

KËNDI IM

ushqim dhe ilaç për shpirtin, madje ështëjeta e shpirtit dhe kënaqësia e syrit, dhe ajoështë dashuria me gjithë zemër vetëm përAllahun. Në këtë gjendje njeriu i kushtohetAllahut me prirjet, pasionet, dëshirën dhetërë dashurinë. Dashuria tjetër ështëmundim dhe pikëllim për shpirtin, ështëburg për zemrën dhe ngushticë në kraharor,është shkaku i dhimbjes, i trishtimit, ibrengosjes dhe i mundimit, dhe ajo ështëdashuria për diçka tjetër veç Allahut tëLartësuar.

5– Përmendja pandërprerë e Allahut tëLartësuar në çdo gjendje dhe në çdo vend.Dhikri ka një ndikim të çuditshëm në hapjenshpirtërore të gjoksit dhe në lumturinë ezemrës, por nga ana tjetër edhe shkujdesjandaj dhikrit ka ndikim të çuditshëm nëngushtimin, izolimin dhe mundiminshpirtëror të gjoksit.

6- T’u bësh mirë krijesave dhe t’u bëshdobi atyre me të gjitha mënyrat emundshme, si me pasuri, me pozitë, duke indihmuar me trup, e të tjera mënyramirëbërje. Kjo, pasi bujari, mirëbërësi ështënjeriu me kraharorin më të hapur, bën jetënme të këndshme dhe ka zemrën më tëlumtur, ndërsa koprraci, pra, ai që nuk bënmirë, është njeriu që ndjen ngushticën mëtë madhe në kraharor, bën jetën më tëmjerueshme dhe është më i pikëlluari e më ibrengosuri.

Në një hadith të saktë, Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem, ka dhënë njëshembull për koprracin dhe mirëbërësin,duke thënë se shembulli i tyre është si dyburra që janë veshur me parzmore hekuri:Sa herë që mirëbërësi bën mend të japësadaka, parzmorja e tij hapet, shtrihet mbitrup dhe zgjerohet, aq sa ia mbulon krejtrrobat e trupin dhe i fshin edhe gjurmët që

lë duke ecur në tokë, kurse koprraci sa herëqë bën mend të japë sadaka, çdo hallkë eparzmores ngjitet dhe shtrëngohet në vend,duke mos lejuar që të hapet e t’i mbulojëtrupin”3. Ky është shembulli i hapjes dhe izgjerimit shpirtëror të kraharorit tëbesimtarit që jep sadaka dhe shembulli ingushtimit dhe shtrëngimit të zemrës sëkoprracit.

7- Trimëria, pasi trimi e ka kraharorin tëhapur, mendjen krejt të qetë dhe zemrën tëgjerë, ndërsa e kundërta ndodh mefrikacakun: ai është njeriu me kraharorinme të ngushtë dhe zemrën më të kufizuar emë të izoluar. Gëzimi, hareja dhe kënaqësia,që mund të përjetojë frikacaku është njësojsi ajo e gjallesës shtazarake, pasi ai është iprivuar nga gëzimi, kënaqësia, lumturia dhehareja e shpirtit, sikurse është i privuar prejtyre çdo kurnac, madje edhe çdo njeri që ika kthyer shpinën Allahut, që është ishkujdesur ndaj përmendjes së Tij, që nuk enjeh Atë dhe as emrat, cilësitë dhe fenë e Tij,që e ka zemrën të lidhur me diçka tjetër veçTij. Sigurisht që kjo lumturi e hareshpirtërore në jetën e varrit shndërrohet nëkopshte të gjera e të bukura, ndërsangushtimi dhe izolimi shpirtërorshndërrohet në vuajtje dhe burg. Kështupra, gjendja e njeriut në varr, për sa i përketlumturisë ose mundimit, burgut ose hapjesdhe lirshmërisë do të jetë si gjendja ezemrës në kraharor. Këtu nuk duhet temerret parasysh hapja e kraharorit të njëritpër një shkak aksidental dhe as ngushtimi ikraharorit të tjetrit po për një shkakaksidental, por për vetinë e qëndrueshme tëzemrës, e cila i sjell hapje e zgjerim osengushtim dhe izolim. Pikërisht ajo ështëkriteri i lumturisë ose i mjerimit. Allahu nandihmoftë!

3 Shënojnë Buhariu dhe Muslimi. Kuptimi i ilustrimit të mësipërm është se njeriu bujar kur bën mend të japësadaka, i hapet kraharori dhe i priret shpirti për të bërë mirë e për të dhënë sadaka, ndërsa koprraci kur çonnëpër mend sadakanë, shpirti i tij kursehet, e për rrjedhim i ngushtohet kraharori dhe i shtrëngohen duart.


KËNDI IM

8- Ndër faktorët më të rëndësishëmështë edhe nxjerrja e asaj që dëmtonshpirtërisht zemrën, domethënë eliminimi itipareve të dëmshme e të dënueshme, tëcilat i shkaktojnë zemrës ngushtim dhemundim dhe që bëhen pengesë përshërimin e saj. Kjo për vetë faktin se pajisjame faktorët, të cilët zgjerojnë shpirtërishtkraharorin, pa nxjerrë vetitë korruptuese etë këqija prej zemrës, nuk jep efekt përhapjen dhe zgjerimin e kraharorit. Efektimaksimal që mund të japë veprimi ishkaqeve për një njeri të tillë është fakti senë zemrën e tij vërtiten dy veti, njëra edëmshme dhe tjetra e mirë, kështu qëgjendja shpirtërore e këtij njeriu do të jetësipas vetisë që do të dominojë në zemrën etij.

9- Lënia e shikimit të tepërt, bisedës sëtepërt, dëgjimit të tepërt, shoqërimit tëtepërt me njerëzit, ngrënies së tepërt dhegjumit të tepërt, pasi këto tepricashndërrohen në dhimbje, pikëllim dhedëshpërim për zemrën, çka bën që ajo tëkufizohet, të izolohet, të ngushtohet dhe tëmundohet. Madje përgjithësisht vuajtja edynjasë dhe e ahiretit vjen prej tyre. Mendosa i ngushtë është kraharori i atij, që i ka tëgjitha të metat e mësipërme, sa emjerueshme është jeta e tij, sa e keqe ështëgjendja e tij dhe sa fort e izoluar ështëzemra e tij. Dhe nga ana tjetër, mendo sa elumtur është jeta e atij që i ka të gjitha atocilësitë e lavdërueshme, që i aspiron ato dheqë prej secilës prej tyre ka bërë pjesë përvete. Ky person do të ketë pjesë të bollshmeprej fjalës së Allahut të Lartësuar: “Vërtet,të devotshmit do të jenë në lumturi”.[Infitar: 13]. Ndërsa i pari do të ketë pjesë tëbollshme prej fjalës së Allahut të Lartësuar:“Dhe vërtet që të ligjtë, keqbërësit do të jenënë xhehim (zjarrin flakërues)”. [Infitar: 14].Ndërmjet këtyre të dyve ka mjaft rangje të

ndryshme lumturie e mjerimi, numrin e tëcilëve e di vetëm Allahu i Lartësuar.

Qëllimi është që të bëjmë të ditur, se iDërguari i Allahut ka qenë krijesa më epërsosur në çdo veti me të cilën arrihethapja e kraharorit, zgjerimi i zemrës,kënaqja e syrit dhe jeta e shpirtit.Muhamedi sal-lallahu alejhi ue selem ështëkrijesa më e përkryer në këtë hapje, këtëjetë dhe këtë kënaqësi, dhe kjo përveç faktitqë Allahu i Lartësuar e veçoi atë edhe mehapjen fizike të kraharorit.

Sa më përpiktë që njeriu të pasojëPejgamberin sal-lallahu alejhi ue selem, aqmë të plotë do ta ketë hapjen shpirtërore,kënaqësinë dhe lumturinë. Në varësi tëpasimit të Pejgamberit sal-lallahu alejhi ueselem, njeriu do të gjejë hapje shpirtërore,kënaqje të syrit dhe lumturinë e shpirtit.Pejgamberi ynë sal-lallahu alejhi ue selem,qëndron në majën e përsosmërisë së hapjestë kraharorit, ngritjes së famës, heqjes sëbarrës e gjynaheve, por edhe pasuesit e tijdo t’i arrijnë këto gjëra në varësi të pasimittë tij sal-lallahu alejhi ue selem.

Po kështu Allahu do t’i ruajë pasuesit ePejgamberit sal-lallahu alejhi ue selem, dot’i mbrojë nga të këqijat, do të largojë prejtyre dëmet, do t’i fuqizojë dhe do t’u japëndihmë sipas përpikërisë së tyre në pasimine tij sal-lallahu alejhi ue selem. Rrjedhimishtdo të ketë njerëz, që do t’u jepen këto mirësime pakicë dhe do të ketë të tjerë që do t’ujepen me shumicë. Kush gjen mirë le t’ishprehë lavdi dhe mirënjohje Allahut dhekush gjen diçka ndryshe le të qortojë veçsevetveten.

Përktheu: Ismail Bardhoshi

24

SHKRUAN: BLEDAR HAXHIU

Falënderimi i takon vetëm Allahut Zotit tëgjithë botëve; nderimet, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi vulën e

profetëve Muhamedin, mbi familjen e tij tënderuar, mbi shokët e tij besnikë dhe mbi tëgjithë ata që ndjekin rrugën e tij deri nëDitën e Gjykimit.

Pa dyshim se mbështetja tek Allahu iLartësuar ka një pozitë të madhe në FenëIslame. Një gjë të tillë e vëren çdokush qëmediton në tekstet që flasin për të. Çdokushka nevojë për të, aq sa nuk mund tazëvendësojë me diçka tjetër qoftë edhe sahap e mbyll sytë.

Nga ana tjetër mbështetja tek Allahukonsiderohet prej adhurimeve më të lartapër nga lidhja e ngushtë që ka ajo menjësimin (Teuhidin) e Allahut të Madhëruar,i Gjithëpushtetshmi thotë në KuraninFamëlartë: “Mbështetu në të

Gjithëjetshmin, që nuk vdes kurrë”.1 Ky ajetpërmban një urdhër nga Allahu për Profetine Tij2, që të mbështetet në Të dhe të mos ivarë shpresat tek askush tjetër veç Tij, sepseAi është i Gjalli, që nuk vdes kurrë; është iForti që ka mundësi për çdo gjë, ndaj dhekush mbështetet tek Ai patjetër që do t’imjaftojë me mbështetje dhe ndihmë. Ndërsaai që mbështetet në dikë tjetër pos Allahut,padyshim që mbështetet te dikush, të cilitdo t’i vijë vdekja dhe do të zhduket, që ështëi pamundur dhe dobësia e rrethon nga çdoanë. Për këtë shkak çdokush që mbështetetnë të tillë, do të humbë e do të shuhet,sikurse çdokush që i var shpresat te dikushtjetër pos Allahut i gjithë mundi dhe lodhjae tij do t’i shkojë kot dhe dëm.

Në një ajet tjetër Allahu i madhëruarthotë: “Dhe mbështetu në të Plot-fuqishmin,Mëshirëplotin, i Cili e sheh qëndrimin tëndnë këmbë (gjatë namazit) dhe lëvizjet e tuamidis atyre që përulen në sexhde”.3

E gjitha kjo tregon për vlerën që ka

MBËSHTETJA TEK ALLAHUSa nevojë kemi për të?Mbështetja tek Allahu nënkupton: lidhjen dhe mbështetjen e sinqertë dhe me besnikëri tek Allahu për të përfituar tëmirat dhe për të larguar apo parandaluar dëmet, qofshin ato në lidhje me çështjet e kësaj bote, apo të botës tjetër

1 Furkan: 58. 2 I cili sigurisht është urdhër edhe për mbarë besimtarët. 3 Shuara: 217-219.

AKIDE


AKIDE

mbështetja tek Allahu, si dhe për rëndësinëqë ka lidhja e fortë e zemrës me Të.Mbështetja tek Allahu nënkupton: lidhjendhe mbështetjen e sinqertë dhe mebesnikëri tek Allahu për të përfituar tëmirat dhe për të larguar apo parandaluardëmet, qofshin ato në lidhje me çështjet ekësaj bote, apo të botës tjetër. Thënë mefjalë të tjera: që robi ta lërë çështjen e tij nëdorë të Allahut, si dhe të rrënjosë në zemërbindjen, se nuk jep dhe nuk ndalon, nukdëmton dhe nuk sjell mirë, askush tjetër veçAllahut të Madhëruar. Prandaj dhe Allahu iMadhëruar i ka nxitur shpeshherëbesimtarët në librin e Tij, që t’i mbështetenAtij fuqishëm dhe nga ana tjetër u kasqaruar atyre dobitë dhe vlerat që kambështetja tek Ai.

Prej këtyre ajeteve mund të përmendim:“...Në qoftë se jeni besimtarë, atëherëmbështetuni tek Allahu!”4 “Allahu i mjaftonkujtdo që mbështetet tek Ai”.5 Ndërsa në njëajet tjetër e përmend atë si lavdërim përbesimtarët, të cilët e kanë bërë mbështetjencilësi të pandashme të tyren: “Besimtarë tëvërtetë janë vetëm ata, zemrat e të cilëve,kur përmendet Allahu, fërgëllojnë dhe, kuru lexohen shpalljet e Tij, u forcohet besimidhe vetëm te Zoti i tyre mbështeten…”.6

Edhe në Sunetin e pastër të shumtë janëtekstet, që flasin për mbështetjen tek Allahui Madhëruar, prej tyre mund të përmendimhadithin e Omer ibën Hatabit, se Profeti sal-lallahu alejhi ue selem ka thënë: “Nëse do tëmbështeteshit tek Allahu me një mbështetjetë plotë, Ai do t’ju furnizonte ashtu sikursefurnizon zogun, i cili del nga foleja e tij iuritur dhe kthehet i ngopur”.7

Hafëz Ibën Rexhebi –Allahu emëshiroftë-, ka thënë: “Ky hadith është bazë

në çështjen e mbështetjes, dhe sembështetja tek Allahu është nga shkaqet mëtë mëdha për të arritur dhe për të përfituarriskun (furnizimin). Prandaj dhe Allahuthotë: “Ai që i frikësohet Allahut, Ai do t’igjejë rrugëdalje (nga çdo vështirësi) dhe dot’i japë risk prej nga nuk e pret. Allahu imjafton kujtdo që mbështetet tek Ai”.8

Hadithi i mësipërm shpalos qartë atë, qënëse njeriu do të ndërmerrte qoftë edheshkakun më të vogël pas mbështetjes tekAllahu, ai sigurisht që do të arrintefurnizimin sikurse zogu që del nga foleja etij i uritur dhe kthehet në mbrëmje ingopur.

Po ashtu përcillet nga Xhabir ibënAbdullahu, se Profeti sal-lallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Askush nuk do të vdesë pae plotësuar riskun e tij, ndaj frikësojuniAllahut dhe kërkojeni atë në rrugë të mira,merreni atë që iu është lejuar dhe largohuniprej asaj që ju është ndaluar”.9

Këtu duhet të pohojmë diçka shumë tërëndësishme e të themi se: mbështetja evërtetë është ajo që ngrihet mbimbështetjen e plotë tek Allahu dhe kryerjene shkaqeve, të cilat Allahu i ka krijuar për t’urealizuar ajo që kërkon njeriu. Allahu iMadhëruar thotë: “Frikësojuni Allahut!Besimtarët le të mbështeten vetëm tekAllahu!”10 Në këtë ajet Allahu e ka shoqëruarmbështetjen me devotshmërinë dhendrojtjen ndaj Tij, që përmban edhekryerjen e shkaqeve, të cilat e plotësojnëatë. Kjo për faktin se mbështetja tek Allahu,duke mos kryer shkaqet e kërkuara përplotësimin e asaj që kërkon nuk është tjetërveçse paaftësi edhe nëse ajo është e veshurme një farë mbështetje, ndaj besimtari nukduhet që ta kthejë mbështetjen tek Allahu

4 Maide: 23. 5 Talak: 3. 6 Enfal: 2. 7 Tirmidhiu, Nesai, Ibnu Maxha dhe Ahmedi.

8 Talak: 2-3. 9 Ibnu Maxha, Hakimi dhe Ibnu Hibani. Sahih Albani. 10 Maide: 11.

në paaftësi, sikurse dhe paaftësinë nukduhet që ta konsiderojë si mbështetje tekAllahu i Madhëruar, përkundrazi ai duhet tabëjë mbështetjen si një prej shkaqeve me tëcilin ai do të arrijë qëllimet e tij. Rreth kësajargumenton edhe hadithi, të cilin e përcjellEnesi se një burrë i tha Profetit sal-lallahualejhi ue selem: “O i Dërguari i Allahut! A talidh devenë e pastaj të mbështetem tekAllahu, apo ta lëshoj e vetëm të mbështetem?Ai tha: “Lidhe dhe më pas mbështetu”.11

Në këtë çështje kanë gabuar shumënjerëz, duke ia varur paaftësinë e tyrembështetjes e kështu humbën shumë tëdrejta dhe detyra ndaj vetes dhe familjeve tëtyre, ndërkohë që Profeti sal-lallahu alejhiue selem ka thënë: “Mjafton si mëkat përdikë, nëse dëmton ata që duhet t’iushqejë”.12 Për të tillë persona Profeti,bekimi dhe nderimi i Allahut qoftë mbi të,ka thënë: “Muslimani i fortë është më i mirëdhe më i dashur tek Allahu, se muslimani idobët, por tek të dy ka mirësi. Kujdesu përatë që të bën dobi, mbështetu tek Allahu dhemos u trego i paaftë. Nëse të godet diçka,mos thuaj: sikur të kisha bërë kështu do tëndodhte kështu, por thuaj: Caktimi iAllahut, çfarë deshi bëri, sepse (shprehja)sikur i hap portën shejtanit”.13

Duhet të vëmë theksin këtu, sembështetja e dobët tek njeriu rrjedh sishkak i besimit të dobët që ai ka në caktimine Allahut, kjo sepse ai që ia lë çështjet e tijAllahut, patjetër që duhet të kënaqet me

ç’ka zgjedhur dhe përcaktuar Allahu për të.Ndërsa ai që ia dorëzon çështjet e tij dikujttjetër veç Allahut dhe e lidh zemrën e tij metë, padyshim që ai është i mashtruar, iposhtëruar dhe i pakujdesshëm ndaj Zotit tëtij Fuqiplotë. Ibën Mesudi përcjell, se Profetibekimi dhe nderimi i Allahut qoftë mbi të,ka thënë: “Çdo kënd që e godet vështirësia(fukarallëku) dhe ai ia paraqet atë njerëzve(duke u mbështetur tek ata), nuk do tëmund ta largojë vështirësinë që i ka rënë,ndërsa ai që ia paraqet Allahut (duke umbështetur tek Ai), gati sa nuk i ështëpërgjigjur Allahu me furnizim...”.14

Shejhul Islam Ibën Tejmije –Allahu emëshiroftë-, ka thënë15: “Çdokush qëshpreson prej krijesës dhe mbështetet tekajo do të zhgënjehet për atë që mendonterreth saj, sepse ai është idhujtar. Allahu iLartësuar thotë: “Kush i shoqëron Allahutdiçka (në adhurim), i ngjan atij që bie ngaqielli e që e rrëmben zogu ose i ngjan atij qëstuhia e erës e ka hedhur në një vend tëlargët e të humbur”.16

Ndërsa dijetari Abdurrahman ibën HasenAlu Shejh –Allahu e mëshiroftë- ka thënë:“Mbështetja është dy llojesh17:

26

AKIDE

...Mbështetja e vërtetë ështëajo që ngrihet mbi mbështet-jen e plotë tek Allahu dhekryerjen e shkaqeve...

“ “11 Tirmidhu, Ibën Huzejme dhe Taberani. Hasen Albani. 12 Ebu Daudi. Këtu qëllimi është dëmtimi i familjes duke mos u kujdesur si duhet për ta, ose për shkak të

paaftësisë, ose për shkak të keqmenaxhimit të pasurisë. 13 Ibnu Maxha. Sahih Albani. 14 Ebu Daudi, Tirmidhiu. Sahih Albani. 15 Mexhmuatul Fetava, 10/275. 16 Haxh: 31. 17 Ky dijetar këtu shpjegon fjalën e Shejhul Islam Ibën Tejmijes në lidhje me mbështetjen e njeriut tek krijesat

duke sqaruar se një gjë e tillë është shirk i madh, që e nxjerr njeriun nga feja, ose shirk i vogël, i cili edhe kyështë shumë i rrezikshëm. Kështu që njeriu duhet që ta vari shpresën e tij vetëm tek Allahu i Madhëruar dhevetëm Atij t’i mbështetet.


AKIDE

Një: Mbështetja për gjëra të cilat mundt’i realizojë vetëm Allahu i Madhëruar, sirasti i atyre që i mbështeten të vdekurvedhe tagutëve, duke shpresuar përrealizimin e kërkesave të tyre, siç është:fitorja, ruajtja e riskut (pasurisë) apokërkimi i ndërmjetësimit. Kjo llojmbështetje është shirk (idhujtari) i madh.

Dy: Mbështetja në shkaqet e prekshme,si rasti i atij që i mbështetet një princi apopushtetari, për gjëra të cilat Allahu i kadhënë fuqi dhe mundësi prej furnizimitapo largimin e ndonjë lëndimi prej tij. Kyështë shirk i vogël.

Mbështetja e lejuar është ngarkimi i njënjeriu për të bërë diçka të mundshme përtë në vend të tij, por jo t’i mbështetet atijpër gjërat me të cilat e ka ngarkuar, por t’imbështetet Allahut që t’ia lehtësojëçështjen, të cilën ai apo i ngarkuari kërkontë realizojë. Kjo bën pjesë në grupin eshkaqeve, të cilat lejohen të kryhen e tëshfrytëzohen, por jo që të mbështetet nëto, përkundrazi duhet të mbështetesh nëKrijuesin e shkaqeve dhe të pasojave.18 Ajoqë e sqaron më qartë realizimin embështetjes tek Allahu, duke marrëparasysh dhe shkaqet dhe lidhjen e zemrësme Allahun e vetëm, është ajo që tregonEbu Bekri në hixhretin e Profetit për nëMedine ku thotë: Pashë këmbët eidhujtarëve, të cilët ishin mbi kokat tona,ndërkohë që ne ishim fshehur në shpellë.Thashë: O i Dërguari i Allahut! Nësendonjëri prej tyre do të hedhë sytë poshtëkëmbëve të veta do të na shohë. Ai tha: “Simendon ti, o Ebu Bekër, për dy, i treti19 i tëcilëve është Allahu”.20

Çdokush që mbështetet tek Allahu,

patjetër që do të arrijë të përfitojë prejmirësive dhe fryteve të tij -në vartësi tërealizimit të tij-, atë që nuk ia pret mendjadhe që nuk mund të përshkruhet. I këtillido të jetë njeriu më i qetë dhe me jetën mëtë mirë, ashtu sikurse ka thënë edheAllahu: “Allahu i mjafton kujtdo qëmbështetet tek Ai”.21

Në mbyllje dhe në përfundim të këtijshkrimi, nuk mund të anashkalojmëmënyrën se si duhet të sillen muslimanëtnë raste të tilla, si ai që po kalon sot egjithë bota me virusin e gripit të derrit A(H1N1), ajo që kërkohet prej muslimanëveështë mbështetja e vërtetë dhe e fuqishmetek Allahu për t’i ruajtur nga kjo epidemidhe të tjera si këto. Gjithashtu ata duhet tadinë, se asgjë nuk ndodh pa caktimin eAllahut dhe se fenomene të tilla janëdënim për jobesimtarët dhe sprovë përbesimtarët. Megjithatë besimtari duhet takuptojë se kjo është jetë e sprovës dhenëse preket nga diçka e tillë nuk duhet tëalarmohet, por të mbështetet tek Allahudhe të shpresojë shërimin prej Tij. Sëfundmi, e lusim Allahun të na ruajë nevedhe të gjithë muslimanët nga çdo e keqe, ecila përhapet si shkak i gjynaheve tërobërve dhe të na bëjë prej atyre qëmbështeten vetëm tek Ai dhe shpresojnëvetëm prej Tij.

18 Fet’hul Mexhid, 426. Mbështetja e të Lavdishmit në shpjegimin e librit të Teuhidit, 376. 19 I treti me mbrojtje e përkujdesje dhe jo me qenien e Tij. I lartësuar është Allahu nga ajo që mund të shpifin

për të gënjeshtarët. 20 Buhari dhe Muslimi. 21 Talak: 3.

28

FIKH

SHKRUAN: TALHA KURTISHI

Epidemi të llojeve të ndryshme po epërmbysin botën. Krahas epidemive tëdegjenerimit moral dhe shpirtëror, që

mbesin pa jehonë mediale, ne sot jemidëshmitarë edhe të pandemisë së gripit tëshkaktuar nga virusi A (H1 N1) i njohurndryshe si gripi i derrave (fillimisht ietiketuar si “gripi i derrit”, por që shumëshpejt me ndikimin e industrive ushqimore uetiketua me emrin shkencor “A (H1 N1)“ ngastudiuesit). E tërë makineria informativeështë angazhuar në ballafaqimin me këtëgrip. Higjiena personale, pastërtia dheshmangia e tubimeve masive janë këshillat,të cilat dëgjohen e lexohen më shpesh...

Dilemat e ndryshme rreth këtij gripi,rreth vaksinave, të dëmshme apo jo tëdëmshme, rreth përfitimit, rreth

laboratorëve që kanë ringjallur virusin tëzhdukur qysh në vitet e njëzeta të shekullittë kaluar nuk janë tema e këtij shkrimi.Megjithatë vlen të përmendet, se sipasstatistikave botërore pandemitë “e reja” sizakonisht “paraqiten” në kohë të recesionit.Pandemia e parë e gripit spanjoll (të cilin eshkaktoi virusi i tipit H1 N1) u paraqit nëvitin 1918. SIDA u paraqit në vitin 1982, kurnë SHBA kishte recesion, edhe tani pandemiae gripit të derrave e arriti kulmin në kohënkur e tërë ekonomia botërore vuan nga krizafinanciare. Rastësisht ose jo sëmundje tëpërmasave të këtilla nuk paraqiten nëgjendje mirëqenieje. Nga ana tjetër vendet evarfra me vite të tëra nuk kanë qasje tek ilaçepër sëmundjet e varfërisë, si tuberkulozi,malaria etj. Si duket myshterinjtë e synuarjanë vendet e pasura, të cilët e blejnë ilaçin ejo ato vende, të cilët duhen t’i marrin këto

“Pastërtia është gjysma e besimit...” Fjalët e këtij hadithi të cilat, sipas një dijetari, hyjnë në zemrën enjeriut pa kërkuar leje dhe janë nxitëse për vepra të mira, në vetvete përmbajnë disa dispozita për të cilat kanevojë çdo besimtar.


FIKH

ilaçe si dhurata. Profiti prej 8-18 miliardëdollarë për kompanitë farmaceutike në kohëkrize nuk është aspak i “vogël”. Sidoqoftëpastërtia dhe higjiena që trumbetohen, simënyrat më efikase për parandalim janëpjesë e pandarë e modelit Islam të jetesës.

Pastërtia si normë IslameKoncepti islam për pastërtinë paraqet një

sistem mahnitës rregullash që inkorporohetnë të gjitha aspektet e jetës, ështëemergjencë e jetës islame në nivelinindividual dhe atë shoqëror. Në shumë ngatekstet e Shpalljes Hyjnore pastërtia truporedhe shpirtërore vihet në spikamë. Islamiështë një shembull unik për theksimin epastërtisë dhe për mënyrën e trajtimit të saj.Përderisa tek të tjerët pastërtia është vetëmnjë prej atributeve të preferuara, Islamikëmbëngul në domosdoshmërinë e saj dhelidhshmërinë me besimin/imanin. Pastërtiaështë pjesë esenciale e jetës islame dhekuptimi i saj shkon përtej limiteve tëkoncepteve sipërfaqësore të pastërtisëkonvencionale.

Nuk ka dyshim se parimet islame tëpastërtisë janë në korrelacion të plotë menormat më precize të mjekësisë preventivedhe asaj terapeutike. Sheriati islam merregullat e pastërtisë është shumë parasistemeve të ndryshme të shëndetësisë në tëkaluarën dhe në të tashmen. Allahu,subhanehu ue te’ala, në Kuran thotë:

“Pa dyshim, Allahu i do ata që pendohenfort (për gjynahet) dhe ata që pastrohen.”(Bekare, 222). Kurtubiu në komentin e këtijajeti thotë: Të penduarit në këtë ajet janë ataqë pendohen prej mëkateve dhe shirkut,ndërsa “...ata që pastrohen” janë ata qëpastronin me ujë trupin e tyre (gusli dheabdesi) dhe që largohen nga mëkatet, siç janëedhe marrëdhëniet me gratë gjatë ciklitmenstrual.

Në një ajet tjetër Allahu thotë: “Ndërsa

xhamia e themeluar në përkushtim (ndajAllahut) që në ditën e parë, pa dyshim qëështë më e denjë për të falur namaz në të. Atyka njerëz që duan të pastrohen. Allahu i doata që pastrohen shpesh.” (Teube, 108)

Kurtubiu thotë: Allahu i lavdëron ata që eduan pastërtinë dhe që i japin rëndësinë eduhur asaj. Pastërtia është shenjë fisnikëriedhe detyrë fetare. Për rëndësinë e pastërtisënë Islam argument i mjaftueshëm është edheajeti me të cilin abdesi ligjësohet, siparakusht i namazit: “O besimtarë! Kur donitë falni namaz, lani fytyrën dhe duart deri nëbërryla, kurse kokën fshijeni me dorë tëlagët; lani edhe këmbët deri në nyje.” (Maide,6) Për pastërtinë fizike madje edhe të asaj mëintime flasin edhe shumë hadithe tëPejgamberit, alejhi salatu ue selam. Kur njëprovokues iu drejtua sahabiut të ndershëmSelmanit me këto fjalë provokuese: “A edhemënyrën se si kryhet nevoja ua ka mësuar iDërguari juaj, ai pa ngurruar i tha: Po, ai nandaloi të drejtohemi kah Kibleja gjatëkryerjes së nevojës së madhe dhe asaj tëvogël, na ndaloi të pastrohemi me dorën edjathtë dhe të pastrohemi me më pak se tregurë...” (Muslimi).

I Dërguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ueselem, në hadithin që e përcjell Muslimithotë: “Pastërtia është gjysma e besimit...”Fjalët e këtij hadithi të cilat, sipas një dijetari,hyjnë në zemrën e njeriut pa kërkuar leje dhejanë nxitëse për vepra të mira, në vetvetepërmbajnë disa dispozita për të cilat ka

...Në një testim mikrobiologjikështë vërtetuar ulja e përqind-jes së baktereve në hundën eatyre që përsërisin shpesh ritine marrjes së avdesit...

“ “

30

FIKH

nevojë çdo besimtar.Pastërtia e përmendur në këtë hadith në

të vërtetë është angazhimi i vazhdueshëmpër ta ruajtur pastërtinë trupore dheshpirtërore. Për pastërtinë e përmendur nëkëtë hadith ka dy mendime. Sipas të parit,bëhet fjalë për pastrimin e papastërtive jo tëdukshme, që njollosin shpirtin dhegjymtyrët, si shirku dhe shtirja (rijaja),veprimi i ndalesave dhe moszbatimi iurdhëresave fetare. Këtë kuptim dijetarët embështesin në njërin nga dy komentet eajetit: “...petkat e tua pastroji”, sipas të cilitnë ajet bëhet fjalë për pastrimin prej shirkutdhe papastërtive jo të dukshme. Komentuesite Kuranit ajetin: “Dëbojeni familjen e Lutitprej qytetit tuaj, sepse ata janë njerëz qëpastrohen” (Nemël, 56) për pastërtinë epërmendur në ajet thonë se këtu flitet përlargimin nga veprat e shëmtuara, siç janëedhe marrëdhëniet homoseksuale, që ishinshumë të përhapura tek populli i Lutit, alejhiselam. Duke u mbështetur në këtë komentdijetarët thonë, se pastërtia e përmendur nëhadithin e sipërpërmendur është pastërtia ezemrës, gjymtyrëve dhe gjuhës nga harametnë mesin e të cilëve pjesë bën edhemoskryerja e obligimeve. Sipas mendimit tëdytë pastërtia e përmendur në hadith ështëpastërtia trupore me anë të abdesit dheguslit.

Koncepti Islam i pastërtisë dhe të vërtetat shkencore

Sipas studimeve mjekësore avdesi ndikonnë relaksimin e nervave dhe muskujve, ulshtypjen e gjakut, ndikon në largimin estresit dhe të dhimbjeve të ndryshme. Këtë evërteton studimi i mjekut Ahmed SheukiIbrahim, specialisti i mjekësisë interne dheanëtar i Shoqatës Mbretërore të Mjekëve nëLondër.

Në një testim mikrobiologjik ështëvërtetuar ulja e përqindjes së baktereve në

hundën e atyre që përsërisin shpesh ritin emarrjes së avdesit. Pastrimi i gojës me anë tëgargarës parandalon infektimin e gojës dheështë e dobishme për parandalimin ekariesit. Larja e duarve, fytyrës dhe këmbëvelargon prej lëkurës pluhurin dhe yndyrat, qëjanë mjedis ideal për shumëfishimin ebaktereve. Avdesi është i dobishëm përstimulimin e qarkullimit të gjakut në pjesëtperiferike të trupit në të cilat qarkullimiështë paksa i ngadalshëm. Një qarkullim irregullt i gjakut i jep gjallëri trupit dhe e rritefektivitetin në punë. Gjitha lëngjet dhesekrecionet (urina, gjaku menstrual, fecesi,sekrecioni i hundës etj.), të cilat Islami kaurdhëruar të pastrohen janë strofull imundshëm i zhvillimit dhe riprodhimit tëbaktereve dhe viruseve.

Pastrimi i dhëmbëve me misvak, si sunet ivërtetuar, prej më tepër se katërmbëdhjetëshekujsh, tregon se sa përparimtar kaqenë/është Islami në aspektin e higjienësorale. Me prerjen e thonjve, higjienën eorganeve gjenitale dhe me rruajtjen e qimevegjenitale dhe të nënsqetullave parandalohensëmundjet e shumta të lëkurës.

Krahas pastërtisë individuale nuk mundete të mos përmendet pastërtia e mjedisit. Nëdisa hadithe ndalohet ndotja e mjedisit.Shembull janë hadithet që ndalon uriniminnë ujin që nuk rrjedh, kryerjen e nevojës në

...Në librat e historisë islamegjendet shembulli i parë i mb -ikëqyrjes ekologjike, siç ishteposti i mbikëqyrësit të furravedhe rregullorja e rreptë, qëkishte të bëjë me pastë r ti nëgjatë përgatitjes së bukës...

“

“


FIKH

vendet ku kalojnë njerëzit, ose i marrin sivendpushim dhe hadithi i cili largimin e asajqë i pengon njerëzve nga rruga e ka quajturlëmoshë. Në librat e historisë islame gjendetshembulli i parë i mbikëqyrjes ekologjike, siçishte posti i mbikëqyrësit të furrave dherregullorja e rreptë, që kishte të bëjë mepastërtinë gjatë përgatitjes së bukës, si dhegjatë pjekjes. Për shembull ishte kusht, qëçdo furrë të ketë oxhaqe të gjëra përnxjerrjen e tymit, si dhe ndalohej brumi tëzihet me këmbë ose gjunjë... e gjithë kjo vintesi pasojë e vetëdijes së lartë për rëndësinë epastërtisë kolektive dhe mjedisore.

Disa rregulla fetare lidhur me epidemitë- Sëmundjet, fatkeqësitë natyrore,

aksidentet janë caktim i Allahut prandajbesimtari i vërtetë pajtohet me caktimin eAllahut dhe me durim shpreson të arrijë nëshpërblimin e pakufizuar, të cilin Allahu e kapërgatitur për durimtarët. I Dërguari iAllahut, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë:“Për t’u habitur është çështja e besimtarit,çdo gjë që i ndodh është hair për të. Nëse indodh ndonjë e mirë e falënderon Allahundhe bëhet mirë për të dhe nëse e godetndonjë vështirësi duron dhe bëhet mirë përtë. Këtë nuk e ka askush pos besimtarit.”

- Sëmundjet me të cilat ballafaqohemi dheme të cilat sprovohen njerëzit janë raste qëbesimtarëve duhet t’ua kujtojnë begatitë eshumta të Allahut dhe domosdoshmërinë eshprehjes së falënderimit ndaj Allahut. Këtoraste na kujtojnë edhe nevojën e mbështetjessë plotë tek Allahu.

- Për të sëmurin parapëlqehet mjekimi meilaçet, që nuk janë të ndaluara fetarisht dhekjo assesi nuk është në kundërshtim metevekulin.

- Vaksinimi si metodë parandaluese ështëi lejuar, por me kusht që vaksina të jetëefikase, të jetë me përbërje të lejuar fetarisht(hallall) dhe jo e dëmshme për shëndetin e

njeriut. Për rrethanat tona (kur muslimanëtjanë pakicë dhe kur mundësia përkeqpërdorime është e madhe) konsultimi memjekun që është ekspert në këtë lëmi, e që nëtë njëjtën kohë është musliman dhe besnikështë i domosdoshëm.

- Islami nuk e mohon mundësinë einfektimit pas kontaktit me të sëmurin. Ajoqë Islami e mohon është bindja se vetëmkontakti me të infektuarin me ndonjësëmundje ngjitëse mjafton për infektim tësigurt. Besimtari është i bindur, se asgjë nukndodh pa caktimin e Allahut. Megjithatëështë parim fetar t’i shmangësh kontaktetme ndonjë të infektuar me sëmundjengjitëse. I Dërguari i Allahut, sal-lallahualejhi ue selem, ka thënë: “Ik prej tëgërbulëtit si prej luanit.”

- Parimet e higjienës në Islam përposshpërblimeve të Allahut janë edhe veprime,që parandalojnë shumë sëmundje të llojevetë ndryshme.

- Nëse në ndonjë vend paraqitet ndonjëepidemi besimtarit i ndalohet të shkojë nëatë vend. Nëse epidemia përhapet kur aiështë brenda atij vendi atij i ndalohet tëlargohet nga vendi i goditur nga epidemia. IDërguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ue selem,ka thënë: “Nëse dëgjoni se në një vend ështëpërhapur murtaja mos hyni në të, nëse ajopërhapet kur ju jeni atje mos dilni prej atij(vendi).”

- Forcimi i lidhjeve ndër-njerëzoreshfaqet në situata të këtilla. Besimtarët duhetqë këto raste t’i shfrytëzojnë duke u ofruarndihmë dhe informacione të sakta fetare përkësi situatash.

Allahun e lus t’i mbrojë muslimanët ngasprovat e rënda, t’i mëshirojë dhe t’iudhëzojë në rrugën e drejtë islame, që ugaranton atyre jetë të lumtur në dynja dhelumturi të përhershme në ahiret. Amin.

32

AVANCIMI PERSONAL

PËRMBLODHI: AGRON TERZIQI

Ne zakonisht gjërat (materiale) që narrethojnë jemi mësuar që me pakangazhim t’i llogarisim, t’i vërtetojmë

dhe po ashtu t’i varim mbi to shpresat tona.Në anën tjetër zotërojmë energji dhe aftësi tëbrendshme për të pasur një ndikim tëjashtëzakonshëm në këto gjëra, mirëpofatkeqësisht ne nuk i shfrytëzojmë këtomundësi dhe kështu që nuk përfitojmë prejtyre, për shkak se nuk jemi të ndërgjegjshëmpër to dhe nuk i perceptojmë siç duhet.

Vullneti konsiderohet si forcë ejashtëzakonshme, të cilën Allahu ia dhuroiracës njerëzore. Ai që është mirënjohës përkëtë dhunti, punon për ta rrënjosur dhe përta forcuar atë, si dhe duke e ngritur nivelin evendosmërisë në planifikim dhe angazhim.Është e mirënjohur nga të gjithë, se nuk kamundësi të realizohet asnjë punë veçse meplotësimin e dy elementeve: vullnetit dhepotencialit. Kur dikush pyet cila prej tyreështë më e rëndësishme, atëherë pa dyshimqë vullneti është më vendimtar dhe më mepeshë, ngase njeriu kur vendos për të arritursinqerisht dhe me ngulm diçka, ai nxiton qët’i sigurojë mekanizmat e duhur për tëfinalizuar atë. Vullneti i çeliktë zbulonaftësitë e fshehura, i konsolidon ato, si dhearrin që t’i zgjojë forcat e përgjumura dhe tëheshtura që gjenden brenda nesh.

Nëse meditojmë rreth arritjeve tëcivilizimeve të mëdha përgjatë historisë ne dotë kuptojmë se tërë ato arritje janë meritë e

vullnetit dhe e këmbënguljes. Pa to nuk do tëmund të arrinin pothuajse asgjë, pavarësishtditurisë apo inteligjencies, sepse bota është embushur plot me njerëz gjenialë, pordështakë në veprimtaritë e tyre; të shkolluar,por të papunë. Që ta kuptojmë këtë më mirëdo të shërbehemi me një shembull. Nëse njënjeri vuan nga një sëmundje e rënde dhe afërshtëpisë së tij ekziston një qendër mjekësoremoderne, e cila ofron shërbime falas, dhe atëzakonisht e frekuentojnë ata që lëngojnë prejtë njëjtës sëmundje, dhe ai e refuzon këtëpërkujdesje shëndetësore me apo pa arsye,atëherë si do të jetë rezultati? Të gjithamundësitë mjekësore që mund tëshfrytëzohen, do të konsiderohen tëpadobishme për të, pra, sikur të mosekzistonin fare. Mirëpo, nëse kemi një tësëmurë tjetër, i cili vuan prej ndonjësëmundjeje të rëndë dhe zotëron vullnet tëhekurt për t’u shëruar, mirëpo nuk i kakushtet, ai do të drejtohet në të katër anët, dotë trokasë në të gjitha dyert dhe në fund mendihmën e Zotit do të gjejë përkrahje dhembështetje për të arritur atë trajtim që ekishte si qëllim.

Nëse kemi parasysh diferencën ndërmjetnjerëzve në çështjen e suksesit dhe arritjes nëtë gjitha lëmit do të vërejmë se kjo diferencëndodh pikërisht në saje të vullnetit tënjerëzve, e jo për arsye të diferencës sëmundësive dhe potencialit të tyre. Sidoqoftëky përkufizim i përket aspektit tëpërgjithshëm dhe shumicës së rasteve.Ekziston një numër jashtëzakonisht i madh të

FUQIA E VULLNETITkriza reale prej së cilës vuajnë muslimanët sot në shumë fusha të ndryshme civilizuese, si në aspektine mbrojtjes nga komplotet e armiqve, të çlirimit të vendeve të pushtuara etj., është mungesë e vullnetite jo e mundësive


AVANCIMI PERSONAL

rinjsh dhe të rejash, që nuk kanë kurrfarëproblemi në leximin e një libri në muaj, ashtusiç ka edhe të atillë që mund t’i lexojnë nga 10faqe të Kuranit në ditë, mirëpo fatkeqësisht tëpaktë janë në numër ata që bëjnë gjëra tilla.Këta lloj njerëzish që arrijnë t’i bëjnë këtozotërojnë vullnet të lartë për të vepruar.

Nisur nga kjo mund të konkludojmë sekriza reale prej së cilës vuajnë muslimanët sotnë shumë fusha të ndryshme civilizuese, si nëaspektin e mbrojtjes nga komplotet earmiqve, të çlirimit të vendeve të pushtuaraetj., është mungesë e vullnetit e jo emundësive. Mirëpo njerëzve nuk u pëlqen tapranojnë, se nuk dëshirojnë të lexojnë ose t’izmbrapsin kurthet dhe komplotet ekundërshtarëve, por shërbehen mearsyetimin se nuk zotërojnë forcë dhemundësi. Ata veprojnë kështu se e dinë qëdeklarimi “nuk dëshirojnë” përbën një farënënçmimi për ta dhe nënkupton pranimin ekapitullimit. Në anën tjetër, shprehja “nukmundemi” është më e pranuar, sepse vë nëpah opsionin e pamundësisë, ose tëndërhyrjes së elementeve të jashtme, të cilatnë të shumtën e rasteve është e pamundur qët’u bëhet ballë. Një kamuflim të tillë e bënëedhe hipokritët, të cilët nuk morën pjesë nëbetejën e Tebukut me të Dërguarin, paqja dhelavdërimi i Zotit qoftë për të, duke u arsyetuarse nuk kishin fuqi dhe mundësi: “Dhe ata do tëbetohen në Allahun: ‘Sikur të kishim mundur,me siguri do të dilnim bashkë me ju’; dhekështu ata e shkatërrojnë vetveten; Allahu e dise ata janë gënjeshtarë.” (Teube; 42) dhe“Sikur ata të kishin dashur të dilnin me ty, dotë ishin përgatitur.” (Teube: 46)

Njëra prej mënyrave të shprehjes sëmëshirës së Allahut është mundësia e njeriutpër ta ngritur dhe fuqizuar vullnetin. Kjomundësi është shumë më e madhe se aftësiapër t’i ndezur potencialet e tjera që ka, e poashtu edhe më e madhe se sa fuqia për tëpërmirësuar ambientin, kushtet dhe

rrethanat në të cilat gjendet. Është shumë eqartë gjithashtu se forcimi i vullnetit do tëthotë futja në luftë të brendshme mevetveten, kur njeriu duhet të ndalet parajoshjeve dhe pasioneve të ndryshme, duhett’u bëjë ballë disa veseve, shprehive dheepsheve të ulëta. Kjo është e lehtë vetëm përatë që ia lehtëson Allahu. Prandaj çdo shoqëripërcakton për pjesëtarët e saj një interes tëpërbashkët të ngritur mbi një vullnet tëcaktuar, derisa ai është i dobishëm për të.Shoqëria këtë nivel të vullnetit e ndërtonduke u motivuar me besim, bindje, parimedhe aspirata të saj.

Bazuar në këtë konkluzion vërejmë se njëshoqëri, e cila i kushton rëndësi namazit mexhemat, kërkimit të diturisë, pamjes sëjashtme dhe dekorit ose ushqimit dhe pirjes endërton interesin dhe vullnetin e pjesëtarëvetë saj rreth këtyre gjërave, në harmoni mestandardet dhe kriteret që lidhen me to. Këtoi bëjnë pjesëtarët e tyre, që të punojnë përrealizimin e tyre, pa ndonjë barrë dhepengesë të theksuar. Kjo nënkupton se fuqia evullnetit është prodhim i shoqërisë dhe ingjason kontributit, që ajo u dhuron bijve tësaj varësisht prej pjesëmarrjes së tyre në të.

Kjo na vetëdijeson për diçka shumë tërëndësishme, që të shprehim interesim tëjashtëzakonshëm në përzgjedhjen e njëambienti të shëndoshë dhe të arsimuar për tëjetuar në të, sepse jeta në kësi lloj ambienti ijep njeriut fuqi shtesë në orientimin esuksesit në këtë botë dhe shpëtimit në botëntjetër. Neve na bëhet më i qartë ky koncept saherë që meditojmë për shpërblimin e madhqë Allahu e ka rezervuar për besimtarët, tëcilët migruan nga Meka në Medinë (paraçlirimit të saj) dhe paralajmërimeve qëekzistojnë në thëniet e të Dërguarit, lavdërimidhe paqja e Allahut qoftë mbi të, për jetesënnë vendet e kufrit, përveç në rastepërjashtuese që kanë përmendur dijetarët eIslamit.

34

FIKH

PREZANTIM I LIBRIT:

“FORMA ENAMAZIT E TËDËRGUARIT

Nuk është e mundur ta kryejmë namazin si duhet, e as t’i afrohemi atij, përderisa nuk e dimë formën e hollësishme tënamazit të të Dërguarit, sal-lallahu alejhi ue selem, duke i përfshirë gjërat thelbësore, mënyrat, format, lutjet (duatë)dhe përkujtimet (dhikret) e tij

sal-lallahu alejhi ue selemE PËRSHKRUAR PREJ FILLIMIT DERI NË MBARIM

SIKURSE TË ISHIT DUKE E PARË”

SHKRUAN: SEDAT SHABANI

Kam nderin që në këtë numër të revistës tëparaqes librin e mirënjohur të alimit tëmadh dhe të shquar, muhadithit shqiptar

shejh Muhamed Nasirudin el Albani, Zoti emëshiroftë. Shtëpia botuese “Nun” kësajradhe boton për herë të tretë librin “Forma enamazit”, ku botimi i parë ka qenë një versioni shkurtuar i librit, e më vonë edhe versionine plotë të librit, së bashku me hyrjen e shejhAlbanit.

Muhamed Nasirudin Albani u lind nëShkodër në vitin 1914 (apo 1333 h), kurse vdiqme 02.10.1999 në moshën tetëdhjetë e gjashtëvjeçare në Aman, Jordani ku edhe u varros. Kydijetar ka lënë pas vetes mbi 200 vepra, disanë vëllime e disa në fleta, prej tyre janëbotuar 70 sosh. Prej më të njohurave dhe mëtë rëndësishmeve janë: 1- “Silsiletu ehadithisahiha” (Vargu i haditheve të sakta) në shtatëvëllime, 2- “Silsiletu ehadithi zaife” (Vargu ihaditheve të dobëta) në katërmbëdhjetëvëllime, 3-“Irvaul galil” (Freski për të eturin)

në tetë vëllime, 4-“Muhtesaru SahihulBuhari” (Version i shkurtuar i Sahihul Buhari)në katër vëllime, 5-“Përmbledhja e fetvavedhe ligjëratave të tij” në më shumë setridhjetë vëllime, dhe shumë të tjera. Një prejpunëve të mëdha që ka përfunduar ky dijetarështë përpunimi i tij i veçantë me “KatërPërmbledhjet e mëdha të Suneneve”, të cilatkonsiderohen prej librave bazë më tërëndësishëm të Islamit, si Suneni i Nesaiut, iEbu Davudit, i Tirmidhiut dhe i Ibën Maxhes;të cilat i ka klasifikuar në hadithe autentikedhe jo autentike. Prej veprave të tija tëpërshtatura në gjuhën shqipe janë: “Forma eNamazit”, “Mbulesa”, “Namazi i teravive”,“Dexhalli”, “Xhenazja, ritet dhe bidatet”,“Bidatet e Xhumasë”, “Rregullat e fejesës dhemartesës”, “Paralajmërimi i Falësit” dhe tëtjera.

Çfarë kanë thënë dijetarët e tjerë përshejh Albanin:

1- Ibën Bazi, Allahu e mëshiroftë (ish-myftiu i Arabisë Saudite) ka thënë: “Në këtëkohë, nuk kam parë nën këtë qiell dijetar tëhadithit sikurse eruditi Muhamed Nasirudin


PREZANTIM I LIBRIT

Albani”. Po ashtu ka thënë: “Nuk njoh njeri nëkupolën e orbitës më të dijshëm se ShejhNasiri”. Kur është pyetur Ibën Bazi përhadithin pejgamberik: “Me të vërtetë Allahukëtij umeti në krye të çdo njëqind vjetëve idërgon dikë që ia ripërtërin atij fenë”.- Kushështë ripërtëritësi i këtij shekulli?- Ibën Bazi upërgjigj: “Sipas mendimit tim, hoxhëMuhamed Nasirudin Albani ështëripërtëritësi i këtij shekulli, Allahu e di më sëmiri”.

2- Kurse fekihu i madh, Ibën Uthejmini,rahimehullah, ka thënë: “Albanirahimehullah, është një prej dijetarëve tëSunetit, mbrojtës i tij, prijës në hadith, dhepër kohën tonë nuk dimë që dikush t’ia dalëatij, mirëpo disa njerëz –Allahu na ruajt-, qënë zemrat e tyre kanë zili, kur shohin dikë sepranohet nga të gjithë, nga zilia flasin keq përtë, ashtu siç veprojnë mynafikët, të cilëttallen me besimtarët që japin lëmoshëvullnetarisht...”. Dhe ka thënë: “Njeri mehorizont të gjerë, studiues i madh, bindës imadh në debate”. Dhe ka thënë: “Shumë ikujdesshëm në praktikimin e Sunetit dheluftimin e bidatit, qoftë në besim apo nëvepra”.

3- Kurse Ministri për çështjet islame dhevakëfet i Arabisë Saudite, Salih Alu Shejh kathënë: “Nuk ka dyshim se vdekja e dijetarit tëmadh, Shejh Nasirudin Albanit, është njëfatkeqësi, sepse ai është një prej kolosëve tëumetit dhe muhadithi i tij. Allahu iLartmadhëruar me ta e ka ruajtur këtë fe, dheme ta e ka përhapur Sunetin”.

Libri: Forma e namazit e të Dërguarit, sal-lallahu alejhi ue selem, e përshkruar prejfillimit deri në mbarim sikurse të ishit duke eparë

Të nderuar lexues në prezantimin e këtijlibri të begatshëm dua që të citoj sa më shumëvetë autorin e librit shejhun tonë, pasi njëra

nga veçoritë e selefit në shkrimin e librave

ka qenë, se ata pikërisht qysh në hyrje kanështjelluar metodologjinë dhe përmes hyrjessë librit ata kanë dhënë porositë e tyreumetit, rrugën dhe mënyrën e tyre nëshkrimin e veprës. Shejhu jonë ka qenë nëkëtë i përpiktë dhe këtë e ka praktikuarkështu që shpesh shohim se hyrjet në librat etij janë me më shumë faqe, e cila gjë përsëritetedhe me “Formën e namazit”, ku hyrja ka 34faqe gjegjësisht një e pesta e librit. Vlen tëpërmendet se shejhu librin “Forma enamazit” e shkroi ne vitin 1946 menjëherëpas Luftës së Dytë Botërore, në kohën kurkomunizmi fillon të okupojë tokat muslimanetë Ballkanit dhe botës në përgjithësi. Në atëkohë shejhu ishte rreth 33 vjeç.

Çfarë e shtyu shejhun në shkrimin e këtij libri?Shejhu shkruan: “Kur e kreva leximin e

“Kapitullit të Namazit” në “Et Tergib uetTerhib”1 nga Hafëz Mundhiriu, ra himehullah,dhe shpjegimin e tij vëllezërve tanë pa rakatër vitesh na u bë e qartë të gjithëve pozitae rën dë sishme e namazit në Islam; dheshpërblimi, mëshira e respekti që i pret ata tëcilët zbatojnë dhe e kryejnë siç du het; dhe setërë kjo ndryshon varësisht nga afërsia mena mazin e të Dërguarit, sal-lallahu alejhi ueselem. Është kjo për të cilën ai na e bën medije në thënien e tij: “Me të vërtetë, ro bi falnjë namaz nga i cili nuk i shkruhet asgjë,përveçse një e dhjeta, e nënta, e teta, e shtata,e gjashta, e pesta, e ka tërta, e treta, ose

1 Në shqip mund ta gjesh me titullin “Inkurajimi dhe kërcënimi” botuar nga Gjurma, Prishtinë.

...Ibën Bazi u përgjigj: “Sipasmendimit tim, hoxhë MuhamedNasirudin Albani ështëripërtëritësi i këtij shekulli,Allahu e di më së miri”...

“ “

36

PREZANTIM I LIBRIT

gjysma e tij”. Prandaj ua tërhoqa vë rej tjenvëllezërve, se nuk është e mundur ta kryejmëna ma zin si duhet, e as t’i afrohemi atij,përderisa nuk e dimë formën e hollësishme tënamazit të të Dërguarit, sal -lallahu alejhi ueselem, duke i përfshirë gjërat thelbësore,mënyrat, format, lutjet (duatë) dhepërkujtimet (dhikret) e tij, dhe kur tëmundohemi atëherë që këtë dije ta zbatojmënë praktikë me kujdes, vetëm atëherë mundtë shpre soj më që namazi ynë do të na ndalojënga veprat e turpshme e të këqija, dhe seshpërblimi dhe bekimi i përmendur në tran -smetime do të shkruhet për ne.”

Metodologjia e këtij libriShejhu në shkrimin e librit i është

përmbajtur vetëm haditheve të vërteta dhemedhhebit të muhadithinëve, ku edhepërmend: “Kam dhënë vetëm atë që nëmënyrë autentike është dëshmuar prej tij,sal-lallahu alejhi ue selem, siç edhe ka qenëgjithmonë drejtimi i dijetarëve të hadithit, si itë mëparshmëve ashtu edhe i tëmëvonshmëve, siç flet kjo thënie e bukur:

“Njerëzit e hadithit janë Njerëzit e tëDërguarit,

edhe pse nuk e shoqë rojnë atë, në çdo mo ment janë me të.”Kështu, ky libër me Dëshirën e Allahut do

të për mb lidh te tërë atë që është e shpërndarënë librat e hadithit dhe të fikhut, pa marrëparasysh dallimet mes medhhebeve, mirëpoqë ka të bëjë me temën tonë, kështu qëpërfun dimet e sakta në këtë libër nuk do tëmund të gjendeshin ashtu të plota në asnjëlibër dhe në asnjë medhheb. Mirëpo kymenhexh, rrugë apo metodologji shejhun ebëri të urryer dhe temë polemikash të shumtanë shumë vende arabe dhe joarabe, shumëhoxhallarë dhe universitete e kundërshtuanme ashpërsi metodologjinë e tij, duke eetiketuar me lloj-lloj “izmash” pasi bash në

vitin 1946 të ngjallësh Sunetin e Resulullahutsal-lallahu alejhi ue selem, në popujt erraskapitur nga kolonialistët e ndryshëm dhefillimin e komunizmit të ashpër ishte shumë erëndë të kuptonin dhe t’i hapnin dyert frymëssë Sunetit të pastër. Djaloshi shkodranasokohe tridhjetëvjeçar nuk u përul, por menjë vendosmëri të rrallë u zhyt në fletët ezverdhura të librave të pluhurosura tëbibliotekave dhe me saktësinë e profesionit tëtij të mëparshëm (orëndreqësit) u hyri njënga një misionit të zbardhjes së të vërtetavedhe të rrejshmeve të shumë transmetimeveshekull pas shekulli, që ishin të palosuranëpër raftet e shumta të muslimanëve. Këtëmision me ndihmën e Allahut shejhu e kreume besnikëri, asgjë nuk e tundi dhe nuk etheu në shtegtimin e tij drejt dëlirjes dheedukimit (tesfijeh ue terbijeh), që ishte edhemotoja e tij e preferuar dhe rruga e tij nëdavet.

Shejhu tregon: “Kur i përvetësova këtoparime, d.m.th., t’i përmbahem Sunetitautentik dhe t’i zbatoj në këtë libër, si dhe nëtë tjerët, e dita se me siguri kjo nuk do tëkënaqte çdo grup njerëzish apo sekt, në tëvërtetë do të rezultonte që disa, në mosshumica e tyre, të më fyejnë me gjuhën e tyre,

...Ky menhexh, rrugë apometodologji shejhun e bëri tëurryer dhe temë polemikash tëshumta në shumë vende arabedhe joarabe, shumë hoxhallarëdhe universitete e kundërshtu-an me ashpërsi metodologjinë etij, duke e etiketuar me lloj-lloj“izmash...

“

“


PREZANTIM I LIBRIT

ose të më kritikojnë me lapsat e tyre. Kjo nukmë brengos, sepse unë gjithashtu e di se t’ikënaqësh të gjithë është nocion ipaarritshëm, dhe “Ai që e hidhëron Allahunduke i kë na qur të tjerët, Allahu do ta lërë atënë mëshirën e njerëzve”, siç ka thënë iDërguari i Allahut, sal-lallahu alej hi ue selem.Allahu e shpërbleftë autorin e vargjeve qëpasojnë:

Kurrë nuk do të mund t’u shpëtoj fyerjeve, Edhe sikur të isha brenda në shpellë, në

malet shkëmbore;Ngase askush nuk mund të shpëtojë nga

njerëzit i palënduar, Edhe po qe se fshihet pas krahëve të

shqiponjës?Më mjafton mua, se unë besoj që kjo është

rruga më e drejtë, në të cilën Allahu i kaurdhëruar besimtarët ta ndje kin; dhe që iDërguari, sal-lallahu alejhi ue selem, Zotëria itë Dërguarve e ka shpjeguar. Kjo është rrugaqë kanë hapur Paraardhësit e Devotshëm(selefus salih): sa ha bët, trashëgimtarët e tyredhe ata pas tyre, duke për fshi rë edhe katërimamët e medhhebeve, të cilëve shu mi ca emuslimanëve sot iu përkasin. Të gjithë atajanë pajtuar për domosdoshmërinë e pasimittë Sunetit dhe të refe ri mit në të; përmospërfilljen e çdo mendimi që është në kun -dërshtim me të, pa marrë parasysh pozitën elartë të pro klamuesit të atij mendimi, sepsestatusi i Lajmëtarit të Allahut, sal-lallahualejhi ue selem, është shumë më i madh dherruga e udhëzimit të tij më e drejtë. Prandajkam ecur hapave të tyre dhe kam zbatuarurdhrat e tyre për t’u kapur pas haditheve,edhe nëse kjo kundërshton pikëpamjet e tyre.

Libri “Forma e namazit” dhe ndikimi i tij te shqiptarët

Me librin “Forma e namazit” të shejhAlbanit jemi njohur qysh në mesin e vitevetetëdhjetë, kur ende lexonim fshehuraziliteraturën islame nga droja e pushtetit

komunist të atëhershëm. Në Kosovëgjegjësisht në Pejë ishte një hoxhë që i kishtekryer studimet në Kajro dhe në derset e tijshpjegonte “Formën e namazit”, unë dhe tëtjerët, që nuk kishim mundësi të merrnimpjesë në derset e tij me padurim pritnimvëllezërit tanë më të mëdhenj, kur vinin prejatje dhe sikurse pikat e ujit në nxehtësinë eshkretëtirës na vinin hadithet dhe mësimet eshejh Albanit, se si ishte falur i Dërguari jonësal-lallahu alejhi ue selem, si duhet tëpraktikojmë Sunetin e Resulullahut sal-lallahu alejhi ue selem në namaz dhe nëibadetet e tjera. Kjo ishte në atë kohë shumëpak në krahasim me atë që kemi sot, por ishteshumë e madhe pasi me këto pika filloi davetidhe thirrja islame tek ne dhe dita-ditës vetëmvinin dhe shtoheshin safat nëpër xhami merini të etshme për praktikimin e Sunetit dhedashurinë ndaj Fesë. Allahu e shpërbleftëshejhun tonë për mundin që ka dhënë nëkëtë libër dhe të tjerët në përgjithësi,posaçërisht në edukimin dhe udhëzimin estudentëve të shumtë shqiptarë në njohjene Sunetit, prandaj Shtëpia jone botuese mekrenari të veçantë boton librat e tij dhe mekëtë dëshirojmë afrimin tone tek Allahu iMadhërishëm. E njoftojmë lexuesin, sebotimi i radhës së këtij libri përveçndërrimit të dizajnit të kopertinës, do tëbëjë transliterimin e lutjeve te namazit përt’ia lehtësuar lexuesit shqiptar që t’i mësojësa më lehtë ato nga libri dhe t’i praktikojë nënamazin e tij. Falënderojmë Allahun që na emundësoi ribotimin e librit, po ashtu Allahue shpërbleftë përkthyesin e vyer dheredaktorët e zellshëm, të cilët kontribuuannë daljen sa më cilësor të këtij libri tëbekuar.

38

FAMILJA

“ÇËSHTJA E GRUAS”PROBLEM QË NUK EKZISTONNuk njihet në historinë e muslimanëve gjatë gjithë historisë së këtij umeti problemi me emrin “çështja egruas”, qoftë kjo në kohët e lavdisë dhe krenarisë së tij, apo dobësisë dhe thyerjes. Por kur Perëndimi dhezëdhënësit e tyre i përcollën sëmundjet dhe dhimbjet e tyre tek të gjithë popujt, -bashkë me ta dhemuslimanët-, u shfaq ajo që njihet me emrin “çështja e gruas” duke trumbetuar për emancipimin (lirimin) esaj në shumicën e bashkësive islame me kuptimin laik dhe perëndimor të emancipimit.

DR. IBRAHIM NASIR

Ndaj në lidhje me këtë do të sqarojmëkëtu disa baza të Sheriatit, të cilat janëgjykuese në lidhje me këtë çështje:

Gruaja është njëra pjesë e racësnjerëzore. Allahu thotë: “Dhe Ai (Allahu)është që krijon palët: mashkullin dhefemrën,...” 1 Dhe ajo është njëra pjesë evetvetes. Allahu thotë: “O njerëz! Jini tëbindur (dhe mbushni detyrimet) ndaj Zotittuaj, i Cili ju krijoi ju prej një vete (Ademit)dhe nga ajo Ai krijoi palën (bashkëshorten)e saj,...” 2 Kështu ajo është shoku i burrit nëorigjinë, zanafillë dhe përfundim. Ajo ështëortak me të në ndërtimin e gjithësisë, -çdokush në sferën që i përshtatet- pa dallimmes tyre në aspektin e përgjithshëm të fesë,në njësim dhe besim, shpërblim dhe dënim,si dhe në aspektin e përgjithshëm tëlegjislacioneve rreth të drejtave dhedetyrave. Allahu thotë: “Kushdo që punontë drejtën e të mirën, burrë a grua qoftë,duke qenë besimtar i vërtetë, sigurisht qëNe do t’i dhurojmë atij jetë të mirë (në këtë

botë duke qenë i respektuar e i kënaqur dhefurnizim e jetesë sipas Ligjit të Allahut) dhe(në Botën Tjetër) Ne do t’ua paguajmëpadyshim atyre shpërblimin sipas vepravetë tyre më të mira që ata i kanë punuar.”3

Ndërsa Profeti, sal-lallahu alejhi ue selem,ka thënë: “Gratë janë partnerët e burrave.”4

Duke u nisur nga kjo, Allahu vendosi qëpeshorja e nderimit tek Ai të jetëdevotshmëria. I Lartësuari thotë: “Padyshim

1 Nexhm, 45. 2 Nisa, 1. 3 Nahl, 97. 4 Ebu Daudi dhe Tirmidhiu.


FAMILJA

se tek Allahu më i nderuari prej jush është aiqë është më i devotshmi.”5 Nuk mund tëgjesh diçka më me vend dhe më të saktë përtë shprehur diçka të tillë se shprehja “Ju jeni(pjesëtarë të barabartë) prej njëri-tjetrit.”Në fjalën e Allahut: “Në këtë mënyrë Zoti ityre e pranoi prej tyre (duanë e tyre dhe iu

përgjigj atyre): “Unë kurrë nuk do të lejoj qëtë humbasë vepra e kujtdo prej jush,mashkull qoftë apo femër. Ju jeni (pjesëtarëtë barabartë) prej njëri-tjetrit.”6 Kështu atajanë të njëjtë në aspektin e përgjithshëm tëfesë dhe të Sheriatit, si dhe në peshoren eAllahut.

Ka dashur Krijuesi me Urtësinë e Tij qëburri të mos jetë si gruaja në cilësinë ekrijimit, cilësi dhe ndërtim, kështu që sipasojë e këtij ndryshimi në krijim, ndodhedhe ndryshimi në forcën dhe aftësitëtrupore, ndjeshmëri dhe dëshira. Allahu iMadhëruar thotë për burrin: “…dhe djalinuk është si vajza” 7. Ndërsa për gruan kathënë: “(A duan ata për Allahun) një krijesëe cila rritet në zbukurime (duke veshurmëndafsh e stoli ari, d.m.th. femra) dhe ecila në ndonjë mosmarrëveshje nuk mund tambulojë vetveten, edhe po të jetë e pastër?”8

Në këtë mënyrë si shkak i këtijndryshimi në krijimin mes dy gjinive janë tëvarura një sërë dispozitash dhe ky ndryshimka shkaktuar –me urtësinë e plotë tëAllahut, të Gjithëditurit, tëGjithëinformuarit-, dallueshmëri mes tyrenë disa dispozita të Sheriatit, si dhe nëfunksionet dhe detyrat, të cilat i përshtatencilësive të çdonjërit prej tyre. Allahu iMadhëruar ka thënë: “Padyshim që i Tijështë Krijimi dhe Komandimi. I Shenjtëruardhe i Lartësuar qoftë Allahu, Zoti i të gjithëbotëve.” 9 Kështu që ajo është dëshiraekzistuese dhe përcaktuese e Allahut nëkrijim dhe ekzistencë dhe kjo është dëshirae Tij legjislative dhe ligjvënëse në çështjen edispozitave dhe të drejtimit. Ndaj mund tëthemi se janë takuar dy dëshirat në çështjete burrit dhe gruas, në lidhje me dobitë

...Si shkak i këtij ndryshiminë krijimin mes dy gjinive janëtë varura një sërë dispozitashdhe ky ndryshim ka shkaktuar–me urtësinë e plotë tëAllahut, të Gjithëditurit, tëGjithëinformuarit-, dalluesh-mëri mes tyre në disa dispozi-ta të Sheriatit...

“

“

5 Huxhurat, 13. 6Ali Imran, 195. 7 Ali Imran, 36. 8 Zuhruf, 18. 9 Araf, 54.

krijuese, ndërtimin e universit dherregullsinë e jetës së individit dhe shoqërisë.

Janë vendosur si pasojë e këtij realiteti,dispozita tërësore të Sheriatit, të cilat janëpo aq të pandryshueshme sapandryshueshmëria e këtij realiteti, prejtyre janë: dispozitat e familjes. Në Islam,familja është bashkimi i ndërtimit tëshoqërisë, mbi forcën dhe bashkimin e sajështë i ndërtuar sigurimi dhe mirëqenia eshoqërisë.

Familja në Islam synon plotësimin eqëllimeve të saj duke shkëmbyer qetësinë,mëshirën dhe dashurinë mes pjesëtarëve tësaj. I Lartësuari thotë: “Dhe nga Treguesit eTij është se Ai krijoi nga vetë lloji juaj palën(gratë) në mesin tuaj, që ju të mund të gjeniprehje tek ato dhe Ai vendosi mes jushdhembshuri e mëshirë.” 10

Kështu gruaja ka rolin kryesor nëforcimin e familjes dhe lidhjen e saj, ndajçdo çrregullim që vjen nga gruaja nëkryerjen e rolit të saj ndaj familjes,reflektohet një gjë e tillë negativisht tekpjesëtarët e tjerë të familjes. Shoqëria eshëndoshë qëndron e palëkundur nëpërplasjen me marrëzitë e injorancësbashkëkohore, të cilat e nënvleftësojnërolin e gruas në familje, apo rëndësinë epërgjegjësisë që ajo ka kundrejt saj, e cilaështë puna më e vlefshme që mund të kryejëgruaja në shërbim të interesit të familjesdhe të shoqërisë.

Sikurse në të kundërt, burrit i kërkohetqë të përballojë vështirësitë e kujdestarisë,detyrë kjo të cilën ia ka ngarkuar Sheriati inderuar. I Lartësuari thotë: “Burrat janëmbrojtësit dhe mbajtësit e grave, sepseAllahu e ka krijuar njërën palë prej tyre tëshquhet mbi tjetrën, e edhe sepse atashpenzojnë (për t’i mbajtur ato) nga mjetet

e tyre të jetesës.” Nisa, 34. Ndërsa në një ajettjetër thotë: “Dhe ato kanë të drejta (mbiburrat e tyre për shpenzimet, për jetesën,për pasurinë) të barabarta (me të drejtat eburrave) mbi ta në atë shkallë që është earsyeshme, por burrat kanë një shkallë mëtepër mbi to.” 11

Kujdestaria në këtë kontekst, d.m.th:drejtimi i një shoqërie të vogël –familja-, metë cilën është nderuar burri duke mos qenëi komanduar apo i shtypur për diçka të tillë,sikurse një gjë e tillë është edhe në dobinë egruas, shtëpisë dhe familjes, sepsepërgjegjësia e shpenzimit për të, kërkimi ifurnizimit dhe ruajtja e kujdesi janë detyrëpër burrin, ndaj dhe ai meriton bindjen, ecila është nga veçoritë e drejtuesit, duke editur se kjo bindje është në të mira dhe nukështë e përgjithshme, sikurse ka thënëProfeti, sal-lallahu alejhi ue selem): “Vërtetbindja është në të mira.” 12

Burri është i detyruar të shpenzojë përgruan dhe ky shpenzim është e drejtë egruas dhe pjesë e përcaktuar në pasurinë etij. Kështu që nuk lejohet anashkalimi dhelënia e saj, kur njeriu është i mundshëm tabëjë diçka të tillë. Allahu thotë: “I pasuri letë shpenzojë sipas pasurisë së tij dhe ai,burimet e të cilit janë të kufizuara, le tëshpenzojë sipas asaj që atij i ka dhënë

40

FAMILJA

...Nëse të dy gjinitë ndrysho-jnë në cilësitë organike,energjike dhe psikologjike,atëherë patjetër që do tëkenë dallime në funksionetshoqërore ...

“

“10 Rrum, 21.. 11 Bekare, 228. 12 Buhariu dhe Muslimi.


FAMILJA

Allahu. Allahu nuk rëndon kënd përmbi atëqë Ai i ka dhënë atij. Allahu do të sigurojëpas vështirësisë, lehtësi.” 13 Kjo e drejtë nukka lidhje me të drejtën e saj për të zotëruarpasuri dhe përdorimin e tij për interesa tësaj, përmes dëshirës dhe kujdesit të saj tëpavarur sikurse burri. Kjo e drejtë është epazëvendësueshme -dhe e prerë-, nëSheriatin e pastër. Kështu që nëse injorancabashkëkohore e konsideron gruan tëmangët në aftësinë e saj për përvetësimin epasurisë dhe përdorimin e saj, deripothuajse në gjysmën e dytë të shekullitnjëzetë –sikurse gjendet në ligjet latine-, nëtë kundërtën, gruaja në Islam konsiderohetperson me aftësi dhe juridiksion të plotë nëkëtë fushë, duke mos pasur ndryshim ngaburri.

Marrëdhëniet midis burrit dhe gruas nëshoqërinë islame dhe brenda familjesndërtohen në bazën e plotësimit mesfunksioneve të tyre –ose siç quhet ndrysheplotësimi funksional-, nga qëllimet e të cilitështë: gjetja e qetësisë dhe e prehjes përburrin dhe dashurisë e mëshirës mes tyre.Allahu i Madhëruar thotë: “Dhe ngaTreguesit e Tij është se Ai krijoi nga vetëlloji juaj palën (gratë) në mesin tuaj, që ju tëmund të gjeni prehje tek ato dhe Ai vendosimes jush dhembshuri e mëshirë.” 14 Nëgjuhën arabe nuk ka shprehje më të saktë se“prehje” dhe ndoshta e njëjta gjë është dhepër gjuhët e tjera, ku ajo përmban një sërëkuptimesh, prej tyre: qetësi, mëshirë, siguridhe miqësi, gjë e cila jep pasoja pozitive tekfëmijët e më pas edhe tek e gjithë shoqëria.Kështu që nëse të dy gjinitë ndryshojnë nëcilësitë organike, energjike dhepsikologjike, atëherë patjetër që do të kenëdallime në funksionet shoqërore dheintegrimin mes dy gjinive në përgjegjësitë

dhe të drejtat e tyre, dhe nuk ka dyshim seky është fryti i drejtësisë në të cilin janëndërtuar lidhjet dhe marrëdhëniet në Islam.

Duke u nisur nga ky aspekt Sheriati e kacaktuar sferën e veprimtarisë së burrit nëkëtë jetë dhe karakteret e saj, sikurse e kacaktuar dhe sferën e veprimtarisë së gruas,bazën dhe karakteret e saj, kështu që e gjenatë të përshtatshëm në atë mënyrë që epranojnë mendjet e shëndosha dhenatyrshmëria e pastër, gjë me të cilënndodh plotësimi, ekuilibri dhe siguriashoqërore duke mos bartur askush prej tyremë tepër se sa i takon, gjë kjo që përkon menatyrën dhe zakonet.

Ndaj dhe konsiderohet padrejtësi dhekrim që gruaja të bartë barrën e burrit dukemos pasur nevoja personale apo shoqërore,sepse një gjë e tillë pasqyron agresion ndajdrejtësisë në të drejtat dhe detyrat e tyre,sikurse në të njëjtën kohë pasqyron dheagresionin ndaj dinjitetit të gruas dhefemërores së saj.

Qartësia në caktimin e rolit të gruas nëjetë, sigurisht që të orienton për arsimimine saj, ndaj dhe theksojmë këtu, se arsimimiështë detyrë e caktuar nga Sheriati, në atoçështje me të cilat nuk mund të plotësohetadhurimi i Allahut përveçse me to, si njohjae bazave të besimit, llojet e adhurimeve etj.Kjo është një sferë ku gruaja dhe burri janëtë njëjtë. Profeti, sal-lallahu alejhi ue selem,ka thënë: “Kërkimi i dijes është detyrë përçdo musliman.” 15 Kështu menjëherë mbaskësaj bëhen detyrë me radhë të gjithanjohuritë në saje të funksionit dhe tëpërgjegjësisë që ajo ka, dhe çdo njohuritjetër shtesë është diçka vullnetare, dhe tëcilat nuk duhet që të konkurrojnë mekërkesat dhe veprat jetësore dhe ato tëahiretit.

13 Talak, 7. 14 Rrum, 21. 15 Ibnu Maxhe.

Sheriati Islam –duke u përshtatur menatyrshmërinë dhe duke ruajtur drejtësinë-ka ruajtur për gruan disa të drejtashoqërore, rëndësia e të cilave ka epërsishumë më të madhe, se të drejtat qëpërmban “karta e të drejtave të njeriut” ecaktuar nga Kombet e Bashkuara, e cilaështë e ndërtuar mbi barazinë dhengjashmërinë. Por injoranca bashkëkohoretregohet indiferente nga këto të drejta dhenuk i vë rëndësi atyre. Prej këtyre mund tëpërmendim:

E drejta e gruas në martesë sipasSheriatit Islam, e drejta e saj për të qenënënë dhe e drejta e saj që të ketë një shtëpiku të jetë edukatore, e cila është mbretëria evogël e saj, në atë mënyrë që i mundësonasaj kryerjen e detyrave, të cilat janënormale dhe që i përshtaten natyrshmërisësë saj. Ndaj çdo ligj, i cili shmang mundësitëe gruas për martesë, konsiderohet shkelje etë drejtave të saj dhe padrejtësi për të.

Gruaja -në Sheriatin Islam- ka të drejtënë zgjedhjen e bashkëshortit të saj, brendakufijve të thënies së Profetit, sal-lallahualejhi ue selem: “Nëse ju vjen dikush që jenitë kënaqur për fenë dhe moralin e tij,atëherë martojeni…” 16 Sikurse në të njëjtënkohë ajo gëzon të drejtën që të mosqëndrojë me të –nëse jeta bashkëshortorenuk ecën ashtu siç duhet-. Tekstet qëpërcaktojnë një gjë të tillë janë të shumtë, tëqartë dhe është detyrë kthimi tek ato nëraste mosmarrëveshje dhe në dhënien egjykimit rreth dispozitave të tilla.

Ndershmëria dhe ruajtja e saj është ngabazat tërësore të Sheriatit, e cila ka ardhurpër ruajtjen e pesë gjërave tëdomosdoshme, në konsiderimin e të cilaveka një pajtueshmëri të plotë dhe tek të cilatkthehen të gjitha dispozitat e Sheriatit, dhe

këto janë: ruajtja e fesë, jetës, nderit,logjikës (mendjes) dhe ruajtja e pasurisë.Çdo cenim që i bëhet principit të nderit,sigurisht që është luftë ndaj Sheriatit dhebazave të tij, njëkohësisht dhe shkelje e tëdrejtave të gruas, të burrit, familjes dhe tëgjithë shoqërisë, sikurse në të njëjtën kohëështë dhe përhapje e poshtërsive mesbesimtarëve. Allahu i Lartësuar ka thënë:“Sigurisht ata që duan që marrëdhëniet epaligjshme imorale të përhapen mesbesimtarëve, do të kenë dënim të dhimbshëmnë këtë botë dhe në Botën e Pastajme dheAllahu di atë që ju nuk e dini.” 17

Duke u nisur nga kjo, I Urti dhe IGjithëinformuari vendosi dispozita përruajtjen e këtij principi, kështu që urdhëroipër martesën dhe i dha rëndësi të madheasaj, sikurse e konsideroi aktin e saj një besëtë fortë, ku thotë në fjalën e Tij: “…dhe në tënjëjtën kohë ato kanë marrë prej jush besëtë fortë e të shenjtë?” 18

Po ashtu për të ruajtur nëpërkëmbjendhe shkeljen e këtij principi, ndaloiimoralitetin për të dyja gjinitë –si për burratdhe gratë njësoj- dhe e konsideroi një gjë tëtillë, si ligësi dhe poshtërsi: “Dhe mos iu

42

FAMILJA

...Çdo cenim që i bëhet prin-cipit të nderit, sigurisht qëështë luftë ndaj Sheriatit dhebazave të tij, njëkohësishtdhe shkelje e të drejtave tëgruas, të burrit, familjes dhetë gjithë shoqërisë...

“

“16 Ibnu Maxhe. 17 Nur, 19. 18 Nisa, 21.


FAMILJA

afroni marrëdhënieve të paligjshme(zinasë). Padyshim që ajo është ligësi (kalimi kufijve, poshtërsi) dhe rrugë e keqe.” 19

Gjithashtu i mbylli rrugët, të cilat të afrojnëdrejt saj, si vetmia mes dy gjinive, përzierjene burrave me gratë, lajkatimin në fjalë ngaana e gruas, si dhe u përqendrua nëndalimin rreth dëshirave për përhapjen epaturpësive në mesin e muslimanëve, dukeurdhëruar kështu dispozitat e mbulesës përgruan dhe uljen e shikimit. Për po të njëjtinshkak, gjithashtu vendosi sanksione për ataqë e cenojnë këtë princip, duke vendosurdënimin për imoralitetin, dënimin mbishpifjen, etj., e gjithë kjo për të ruajturvirtytet dhe për rritur kujdesin ndaj nderit.

Mbulesa e gruas konsiderohet një prejmbrojtësve bazë, të cilat e ruajnë virtytin,nderin dhe turpin, po ashtu pengon dhepërhapjen e poshtërsive, dhe nga ana tjetërajo është shenjë e krenarisë me dispozitat eSheriatit, si dhe realizim i nderit të gruas,burrit dhe i të gjithë shoqërisë. Mbulesa nukështë diçka vullnetare, për të mos menduarse ajo është thjesht një simbol në të cilëngruaja mund të zgjedhë mes vendosjes apojo të saj, por ajo është detyrë që Allahu kavendosur për gratë; në mënyrë që t’i mbrojëato dhe si shenjë për ndershmërinë e tyre,njësoj si shembujt e tyre prej nënave tëbesimtarëve, duke mos u lënë kështu venddhe shans të prishurve dhe tëpamoralshmëve, që të prekin nderin e tyre,sikurse ka thënë Allahu i Madhëruar: “OPejgamber! Thuaju bashkëshorteve të tuadhe bijave të tua edhe bashkëshorteve tëbesimtarëve të lëshojnë vellon (mbulesën) etyre mbi gjithë trupin e tyre. Kjo do të ishtemë e mirë, që ato të mund të dallohen (si gratë ndershme), që të mos i shqetësojë (engacmojë) askush. Dhe Allahu është gjithnjëFalës i Madh, gjithnjë Mëshirëplotë.” 20

Në kohët tona ka filluar një luftë e qartëkundër mbulesës, nga armiqtë e kësaj Feje,si dhe nga ata që janë imoralë dhe duan qëtë bëjnë pazarllëqe e tregti me to -qofshinkëta edhe prej muslimanëve të dobët-.Ndoshta kjo luftë ndonjëherë fshihet duke epranuar mbulesën si të drejtë, dukeshëmtuar realitetin e saj dhe konsiderimin esaj thjesht si një traditë, por trashëgimia(tradita) mund të evoluojë dhe reduktohet,gjë e cila më pas çon edhe në anulimin eqëllimeve të saj.

Ne kur të jemi në gjendje të kuptojmërëndësinë e mbulesës dhe vlerat e saj,sigurisht që do të na largohet habia e kësajlufte të ashpër ndaj mbulesës. Perëndimi–p.sh.- ka filluar që ta ngushtojë dhe takufizojë shumë konceptin e mbulesës, gjë tëcilën nuk e bën me asnjë lloj veshje tjetër, eçdo lloj feje apo sekti tjetër, qoftë dhepamjet e shembujt e mos dhënies së tëdrejtave të grave të mbuluara, qofshin këtokushtetuese apo në praktikën e përditshme,janë të qarta për të gjithë ata që e ndjekinkëtë çështje, qoftë kjo në Perëndim –i cilipretendon se nga bazat e tij është mbrojtjadhe ruajtja e të drejtave individuale-, apo nëdisa shtete të botës islame, të cilat kanëadoptuar laicizmin si kushtetutë të tyre.

Islami me këto dispozita ka parë dobinë etë gjithë shoqërisë në përgjithësi, por nëveçanti të gruas për ta vendosur atë nëvendin që i takon.

(Shkëputur nga libri i autorit me titull: “Karta e të drejtave të gruas dhe

detyrat e saj në Islam”)

Përktheu dhe përshtati: Bledar Haxhiu

19 Isra, 3220 Ahzab, 59.

44

FAMILJA

IVONE REDLAY, GAZETARE BRITANIKE

Shumë udhëheqës e gazetarë i kanëzbukuruar shkrimet e tyre ndajkeqtrajtimit të gruas në Islam, duke

mos biseduar, qoftë edhe një herë me gratë, tëcilat mbajnë mbulesën... Thjeshtë ata nukdinë fare për nderimin dhe përkrahjen me tëcilat është begatuar femra në Fenë Islameqysh para 14 shekujve... gjithashtu atashkruajnë për tema që nuk kanë lidhje mekulturën e shoqërisë, si p.sh.: martesa ehershme, vrasja për shkak të nderit, martesame dhunë etj., çdo herë duke u shprehur nëmënyrë arrogante, ku pretendojnë se Islamiështë përgjegjës për këto veprime, në njëkohë kur dihet shumë mirë nga të gjithë, sekëto gjëra nuk kanë lidhje të drejtpërdrejtëme Islamin. U themi atyre: Më falni, ndaluni emos i përzieni kulturën, traditat meudhëzimet e Islamit.

Më është kërkuar që të shkruaj për temën,se si ua lejon Islami burrave rrahjen ebashkëshorteve të tyre? Gjë që nuk është evërtetë... Kritikuesit e Islamit e argumentojnëkëtë gjë me ajete nga Kurani dhe hadithe,duke i marrë argumentet në mënyrësipërfaqësore... nëse një burrë detyrohet tëngrejë dorë mbi gruan e tij, Islami ia kandaluar atij që të lërë gjurmë në trupin e saj,d.m.th.: Islami i thotë muslimanit në mënyrëindirekte të mos e rrah gruan e vet. Më lejonit’ju paraqes disa statistika sipas të dhënave nëSHBA në lidhje me dhunën në familje:

vetëm në periudhën kohore prej 12muajsh, 4 milion femra amerikane janëkeqtrajtuar me dhunë nga bashkëshortët e

tyre.Më shumë se 3 femra vriten për çdo ditë

nga bashkëshortët dhe dashnorët e tyre.Rreth 5,500 femra janë keqtrajtuar deri në

vdekje brenda 5 viteve 2001- 2006.Ndoshta dikush mund të thotë se këto janë

akuza të rënda, që po i adresoni ndaj njëshoqërie të civilizuar siç është shoqëriaamerikane, mirëpo unë ju them: Me të vërtetëdhuna ndaj femrave është dukurindërkombëtare, ata që e manifestojnëdhunën nuk do të thotë se i takojnë vetëmndonjë feje apo kulture të caktuar...

Është e vërtetë e pamohueshme, se çdo trefemra në botë i nënshtrohen rrahjes, dhunësapo keqtrajtimeve në forma të ndryshmegjatë jetës së tyre. Dhuna ndaj femrave ështënjë çështje që nuk karakterizohet vetëm menjë fe, shtresë shoqërore, racë apo kulturë.Femrat para ardhjes së Islamit trajtoheshin sikrijesa të ulëta pa vlerë, ndërsa sot në botënperëndimore femrat akoma përballen meprobleme të ndryshme; ku burrat mendojnëse janë më të privilegjuar, se sa gratë duke uvërejtur qartë në sistemin e jetesës si

Shpesh në të kaluarën ikam konsideruar gratë embuluara me hixhab-mbulesë si krijesa tështypura dhe tëprapambetura, ndërsatani i shikoj ato si femrame aftësi të larta dhe tërespektuara. Lidhja mesfemrave perëndimoreështë shumë e zbehtë nëkrahasim me lidhjen efortë të femravemuslimane

PËRSE E ZGJODHAMBULESËN?!...


FAMILJA

punësimit, rrogat në të gjitha sektorët, dukefilluar nga pastrueset e deri tek ato qësynojnë poste të larta nën ombrellën e“barazisë gjinore”.

Ende femra perëndimore vazhdon tëtrajtohet sikur të jetë prodhim tregtie, kutrupi dhe bukuria e saj përdoret si produktkryesor në tregjet e shumë shteteve, në tëcilat dhuna ndaj femrave është në masë tëmadhe, ndërsa barazia gjinore është vetëmnjë iluzion. Shpesh në të kaluarën i kamkonsideruar gratë e mbuluara me hixhab-mbulesë si krijesa të shtypura dhe tëprapambetura, ndërsa tani i shikoj ato sifemra me aftësi të larta dhe të respektuara.Lidhja mes femrave perëndimore ështëshumë e zbehtë në krahasim me lidhjen efortë të femrave muslimane. E sidomos i kamndryshuar pikëpamjet e mia pas njëeksperience të hidhur në kohën kur kisharënë në duart e Talibanëve nën akuzën espiunazhit në Afganistan gjatë vitit 2001 dhekisha veshur ferexhe. Ndërsa isha e arrestuarvendosa, që nëse më lirojnë do të fillojleximin e Kuranit dhe mësimin e Islamit dhepikërisht e plotësova premtimin tim, mirëpomeqë isha gazetare dhe raportoja për lajmet eLindjes së Mesme ndjeva nevojën përzgjerimin e njohurive rreth fesë, e cila ështësistem jete. Më herët mendoja se të lexuarit eKuranit është vetëm studim akademik,mirëpo më pas mësova se me të vërtetëKurani tregon në mënyrë të qartë se femrattrajtohen si të barabarta me meshkujt në

shumë aspekte, si ai shpirtëror, arsimor, sidhe në shpërblim. Begatia që i është dhuruarfemrës në lindjen dhe edukimin e fëmijëve,muslimanët e shikojnë si një vlerë dhe pozitëtë lartë, femra muslimane krenohet me atë qëështë amvisë dhe mirëmbajtëse e shtëpisë.

E kanë pyetur të Dërguarin e Allahut, sekush nga njerëzit e meriton më shumëmirësjelljen? Iu përgjigj: nëna jote duke epërsëritur tri herë ndërsa në herën e katërttha babai yt. Të gjitha synimet e shoqatave tëgrave gjatë viteve 70-të (të shekullit tëkaluar), kanë qenë në dispozicion të gruasmuslimane më shumë se 14 shekuj më parë.Femra muslimane ka pasur mundësi tëzgjedhë punën e saj dhe ç’ka fituar ka mbeturpronë e saj në kohën kur burri ishtepërgjegjës për familjen.

Ekziston gjithashtu një përkushtim i madhpër temën e veshjes së gruas muslimane esidomos nga disa burra muslimanë, si dhejobesimtarë... Po, është detyrim që gruajamyslimane të veshë rroba modeste, mirëpoka tema të shumta që ka nevojë të diskutohenpër gruan muslimane në kohën e sotme.Shumica e njerëzve përqendrohen nëçështjen e mbulesës... dhe unë u them atyre:kujdes, mbulesa është pjesë e punës sime, ajoju tregon se unë jam muslimane dhe shpresojqë të silleni ndaj meje me një respekt tëveçantë. Paramendo sikur t’i kërkohet njëpersoni në një ndërmarrje të madhe, si p.sh.:në një bankë, që të shkojë në punë mepantallona e këmishë? Nëse ndodh kjo do t’ithuhet pa pikë dyshimi, se uniforma tregonpër personalitetin e tij gjatë orarit të punësdhe se kërkohet që të jetë serioz në raport mepalën tjetër. Bazë e vlerësimit në Islam ështëdevotshmëria e nuk është bukuria, forca,pasuria apo gjinia... Islami më thotë mua: Metë vërtetë unë zotëroj të drejtën emësimdhënies, studimit, pavarësisht a jam emartuar apo jo...

Përshtati: Bashkim BAJRAMI

...Dhuna ndaj femrave ështëdukuri ndërkombëtare, ata që emanifestojnë dhunën nuk do tëthotë se i takojnë vetëm ndonjëfeje apo kulture të caktuar...

“ “

46

TEFSIR

ME TË VËRTETË,PAS VËSHTIRËSISË– VJEN LEHTËSIMI!1

PROF. DR. NASIR OMER

Falënderimi i qoftë Allahut tëGjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit. Paqjadhe Lavdërimi, qofshin mbi Pejgamberin

tonë, Muhamedin sal-lallahu alejhi ueselem, familjen dhe shokët e tij. Në këtëshkrim do të qëndrojmë me fjalën e Allahuttë Madhëruar: “Dhe ua ktheu shpinën e tha:“O dëshpërimi i im për Jusufin dhe ngapikëllimi iu zbardhën të dy sytë, po ipërmbajtur (nga pikëllimi).” 2

Ky ajet kuranor e portretizon me saktësigjendjen e këtij babai, Jakubit alejhi selam,që ka jetuar me vite në pritje të të birit të tijtë dashur, Jusufit alejhi selam, ku papritmasi vjen lajmi edhe për të birin tjetër, i ciligjithashtu ishte një pjesë e veçantë edashurisë së tij që kishte për te. Allahu iMadhëruar e tregon këtë, ku thotë: “Jusufidhe vëllai i tij janë më të dashur tek babaiynë se sa ne.” 3

Nuk mbeti rrugë tjetër para tij, pos tëqëndrojë larg tyre, ashtu i brengosur, ipikëlluar, nuk dëshironte ta tregontepikëllimin dhe dhimbjen para askujt, ngafrika se do të mendojnë se ai është i dobët.Por pavarësisht vetëpërmbajtjes para bijvetë tij, sytë iu verbuan nga mërzia për birin e

tij, sepse kjo është natyra e qenievenjerëzore. Pejgamberët e Zotit ndikohen nëqoftë se ata i godet ndonjë fatkeqësi, por atanuk e shfaqin, as që e kundërshtojnëcaktimin e Allahut. Të ndikuarit ngafatkeqësia nuk e mohon durimin .

Ai ishte Pejgamberi ynë - paqja e Zotitqoftë mbi të – që derdhi lot pikëllimi përIbrahimin djalin e tij, dhe kur disa ngashokët e tij, Allahu qoftë i kënaqur me ta uhabitën nga kjo që panë, Profeti - paqjaqoftë mbi të - u tha atyre: “Syri le të lotojë,zemra le të pikëllohet, ne nuk themi përveç

“Dhe ua ktheushpinën e tha:“O dëshpërimi iim për Jusufin

dhe ngapikëllimi iu

zbardhën të dysytë, po i

përmbajtur(nga

pikëllimi).”

1 Inshirah , 6 2 Jusuf , 84 3 Jusuf, 8


TEFSIR

atë që dëshiron Zoti ynë Fuqiplotë.”Në fjalën e Allahut të Madhëruar: “Dhe,

ua ktheu shpinën e tha: “O dëshpërimi i impër Jusufin.”4

Pse vetëm për Jusufin të dëshpërohej?Thuhet se ai donte të përqendrohet në më tërëndësishmen, e kjo nuk do të thotë setregohej i pakujdesshëm ndaj të tjerëve, meargument se ai kishte thënë para kësaj nëajetin 83: “...është shpresë se Allahu do tëm’i sjellë të gjithë...” 5 Por ai nuk e dinte seku ishte Jusufi, ndërsa Beniamini dhe vëllai imadh i tyre ai e dinte se ishin në Egjipt.

Dëshpërimi më i madh është për atë që nuki dihet vendi, dhe koha që është larguar.

Në fjalën e Allahut të Madhëruar: “Odëshpërimi i im për Jusufin, dhe ngapikëllimi iu zbardhën të dy sytë, po ipërmbajtur (nga pikëllimi).” 6

Kur iu zbardhën të dy sytë Jakubit alejhiselam? Disa mendojnë se ata iu zbardhënpasi i tha këto fjalë, ky është mendimi i disakomentuesve. E vërteta është se në këtëkontekst nuk aludon për një gjë të tillë. Unëjam menduar për këto fjalë dhe kam arriturtë kuptoj – dija i takon Allahut tëmadhëruar - kjo mund t’i ketë ndodhuredhe më parë, se shkronja “uau“ në ajetin 84të lartpërmendur nuk tregon, se pasdëshpërimit atij iu zbardhën sytë,megjithatë mendimi i parë ka epërsi.

Në fjalën e Allahut të Madhëruar “...po ipërmbajtur (nga pikëllimi).”, i pikëlluar, ibrengosur për shkak të sprovave qëpërjetoi, së pari humbi Jusufin, pastaj dyvëllezërit e tij dhe në fund dy sytë, por saherë që sprovat i shtoheshin afrohej edhendihma. Kështu Jakubi alejhi selam nuk ehumbi shpresën nga mëshira e Allahut, aifitoi në të dy botët. Allahu i Madhëruar iasolli të gjithë, ashtu edhe siç ishte lutur, fitoime shpërblimin e durimtarëve dhe Zoti e latë përjetshëm rrëfimin mbi te në Kuran,duke e bërë shëmbëlltyrë deri në Ditën eGjykimit. Fjala e Allahut është më e vërtetakur na thotë “Me të vërtetë, pas vështirësisë–vjen lehtësimi!”. Zoti ynë, na bëj prej atyre,që i pasojmë gjurmët e Pejgamberëve dhe tëshijojmë kënaqësinë me shoqërimin e tyrenë Ditën e Gjykimit .

Përshtati: Rashit ZYLFIU

...I pikëlluar, ibrengosur përshkak tësprovave qëpërjetoi, sëpari humbiJusufin, pastaj dyvëllezërit e tijdhe në funddy sytë, porsa herë qësprovat ishtoheshinafrohej edhendihma. ...

“

“

4 Jusuf , 84 5 Jusuf , 83 6 Jusuf , 84

SHKRUAN: LULZIM SUSURI

Hadithi i sipërshënuar përcillet nga EbuHurejre, Enesi dhe Auf ibën Maliku,radijallahu anhum. Ndërsa atë e

shënojnë në librat e tyre: imam Ahmedi,(2/291, 338. 3/220) nr. 1887, 8440, IbënMaxhe, nr. 4042, Hakimi, (4/465, 512) nr.8571, 8708, Abdurrezak Sanani në: “Musanef”(11/382), nr. 20803, Taberani në: “Muxhemulkebir” nr.14550, 14551 dhe në librin tjetër:“Muxhemul eusat” nr. 3386, Haratiu në librine tij: “Mekarimul ahlak”, fq. 30, Ebu BekërShafiu në librin: “El Gajlanijat” 331, EbuNuajm ibën Hamadi në “El Fiten” nr. 1470,Ibën Adiu në: “El Kamil” 6/105.

Hadithi shënohet në librat elartpërmendur me disa ndryshime të vogla nëtekst. Ndryshime këto të cilat nuk qojnëpeshë në ndërrimin e kuptimit të tij. Tekstimë i saktë i mundshëm është ai të cilin e kemipërmendur më lart deri tek fjala:“ruvejbidah”. Ndërsa pjesa e hadithit e futurnë kllapa ka disa transmetime të ndryshme.Rreth saktësisë së saj, se a është nga Profeti,sal-lallahu alejhi ue selem, apo mund të jetëkoment i transmetuesve pas tij dijetarët kanëdy mendime. Për këtë shkak e veçuam prejhadithit si dhe e futëm brenda kllapave.

Hadithi edhe pse shënohet në shumë libradijetarësh, ai prapë sillet rreth disatransmetuesve, të cilët nuk kanë shpëtuarnga vërejtjet e dijetarëve, ku si shkak edhehadithet e tyre zakonisht kategorizohen në

radhët e haditheve të dobët. Megjithatëhadithi në përgjithësi, pra, edhe me pjesën nëtë cilën komentohet domethënia e fjalës:“ruvejbidah” dijetarët duke ia bashkuar tëgjitha rrugët e transmetimit e konsiderojnëhadith “Hasen” (I Mirë), prej tyre, pra, që ekonsiderojnë të mirë janë Hakimi, Dhehebiu(këta dy e konsiderojnë hadith të saktë), IbënHaxheri në: “Fet’h” 13/84, Albani në: “Silsilesahiha” 4/508, si dhe Shuajb Arnauti nëredaktimin bërë Musnedit të Ahmedit e ndanpo të njëjtin mendim me dijetarët elartpërmendur. Ka disa studiuesbashkëkohorë, të cilët pjesën e fundit tëhadithit, pra, atë në të cilën komentohet fjala:“ruvejbidah” nuk e konsiderojnë pjesë tëhadithit, por sipas tyre ajo është fjalë e disatransmetuesve, të cilët e komentuandomethënien e kësaj fjale. Argumentet në tëcilat u bazuan janë:

-Në transmetimin më të saktë, i cili sipastyre është i vetmi transmetim “hasen”, nukpërmendet kjo shtojcë.

-Rreth komentimit të fjalës “ruvejbida” kaardhur më shumë se një transmetimgjegjësisht janë shtatë sosh, ku sipas tyresikur të ishte nga Profeti sal-lallahu alejhi ueselem, do të ishte një komentim e jo shtatë.

-Të gjithë transmetimet në të cilat është48

HADITH

Ebu Hurejre na përcjell, se e ka dëgjuar tëDërguarin, sal-lallahu alejhi ue selem, duke thënë:

“Para kiametit do të vijnë vite tradhtie(mashtruese, të vështira). Në atë kohë do t’i

besohet gënjeshtarit, kurse do tëpërgënjeshtrohet i sinqerti, do t’i jepet pozita

tradhtarit dhe do të akuzohet besniku, gjithashtuatëherë do të flasë “ruvejbidah”.

(Shokët e pyetën të Dërguarin, sal-lallahu alejhiue selem, kush është “ruvejbidah”? Ai tha:

“Njeriu injorant, i cili flet për çështje të mëdha–të njerëzve-”)

KUR TË FLASIN MENDJELEHTËT PËR ÇËSHTJE MADHORE

PRITE KIAMETIN


HADITH

përmendur ky koment janë transmetime tëdobëta, të cilat nuk mund ta forcojnë njëra-tjetrën, për shkak të jo përputhshmërisë nëfjalët e transmetimeve.

Por bazuar në atë që kam lexuar mendoj seedhe këtë pjesë nuk do të ishte e arsyeshme tandanim nga hadithi për disa arsye:

-Dijetarët e dëshmuar të hadithit nuk endajnë nga hadithi i lartpërmendur.

-Mos përmendja në një transmetim, edhepse ky mund të jetë më i miri transmetim nëkëtë rast, nuk nënkupton mohimin ngatransmetimet e tjera, po ashtu nuknënkupton domosdoshmërish dobësinë e asajpjese duke e ditur se të gjithë shkruesit elibrave të hadithit nga imam Ahmedi e pas efutën si pjesë të pandarë të hadithit. Sikur tëishte koment i dijetarëve, apo të mos ishe farepjesë e cekur në këtë temë, ndonjëri prej tyredo ta vërente e jo ta neglizhonin që të gjithë.

-Ardhja e më shumë se një komenti përfjalën: “ruvejbidah” nuk nënkupton se atojanë në kundërshtim patjetër njëra metjetrën. Po t’i analizojmë që të gjithandërlidhen njëra me tjetrën dhe janë thuajsetë gjitha të përafërta mes vete.

-Nëse në përgjithësi ekziston dhe është ivlefshëm rregulli, se transmetimet e shumta,nëse nuk kanë dobësi të madhe në vetvete,

atëherë e forcojnë njëra-tjetrën e nuk edobësojnë, atëherë pse të mos vlejë ky rregulledhe në këtë rast me këtë pjesë të hadithit,ashtu siç vlejti për Ibën Haxerin, Albanin... poashtu siç vlen për pjesën e parë të hadithit, ecila siç përmendëm më lartë edhe në të kandryshime në fjalët e tij, por kjo nuk ishteprej shkaqeve të dobësimit të hadithit,atëherë përse të jetë shkak për dobësimin e tijnë këtë pjesë të fundit të tij përderisamundësia për t’i bashkuar mes vete është emundshme?!

-Po ashtu ndryshimi në shprehjet ekomentit të kësaj fjale na jep të kuptojmë, sehadithi është transmetuar me kuptim, etransmetimi me kuptim sipas mendimit më tësaktë është i lejuar derisa ai nuk ia humbdomethënien origjinale të hadithit. Kështu qëmendoj se hadithi i tëri është “hasen” (imirë), si pjesa e parë ashtu edhe ajo e fundit.Allahu e di më së miri!

Komenti i hadithit:“Para kiametit do të vijnë vitet e tradhtisë

(mashtruese, të vështira).Në këtë fjali përmenden disa çështje, apo

thënë më saktësisht; tri kryesore:-E para: Kiameti, i cili ndryshe njihet si

kataklizmi dhe do të ndodhë me lejen eAllahut, atëherë kur Ai të dojë dhe të japëurdhër. Fjala: “kiamet” nënkuptonshkatërrimin e tërë gjithësisë dhe vdekjen eçdo gjallese, ku i fundit që do të vdesë ështëmeleku, i cili quhet ndryshe Meleku i Vdekjesdhe ka për detyrë t’ua marrë shpirtin të gjithakrijesave e në fund Allahu atij do t’ia marrëshpirtin.

Data e ndodhjes së kiametit nuk dihet ngaaskush, datë kjo të cilën Allahu e ka veçuarme dije vetëm për Veten e Tij. Allahu thotë nëKuran: “Të pyesin ty për Orën (e Kiametit), sekur do të ndodhë. Çfarë rëndësie ka për ty qëta përmendësh atë? Tek Zoti yt është fundi i(dijenisë rreth) saj.” (Naziat, 42, 43, 44).

Kur jemi duke folur për këtë çështje nuk

50

HADITH

dua të lë pa përmendur faktin, se ka njerëz qëe përziejnë mes vete ndodhinë e Kiametit meatë të Ditës së Gjykimit. Pra, mendojnë se këtody Ditë janë një ditë e vetme. Jo, kjo nuk ështëe vërtetë, Dita e Kiametit është ditë tjetër,kurse ajo e Gjykimit tjetër, në fillim ka për tëndodhur Kiameti e pastaj Dita e Gjykimit. Nëtë parën ndodh shkatërrimi i çdo gjëje, ndërsanë të dytën dalin për t’u llogaritur paraAllahut, për të marrë shpërblimin apodënimin e merituar, sipas veprave të tyre.Këto të dyja jo vetëm që nuk janë një ditë evetme, por në mes tyre do të ketë kohë apodistancë kohore.

-Çështja e dytë: Profeti, sal-lallahu alejhiue selem, në këtë hadith, si në shumë hadithetë tjera na flet për çështje, të cilat kanë tëbëjnë me kohën e ardhme. Kjo gjë nuk duhettë na japi të kuptojmë se ai, sal-lallahu alejhiue selem, ishte njeri, i cili e dinte gajbin (tëfshehtën), apo gjëra të cilat do të ndodhin nëtë ardhmen.

-Çështja e tretë: fjala e Profetit, sal-lallahualejhi ue selem, “vite tradhtie (mashtruese, tëvështira).” Kuptohet qartë nga pjesa ehadithit në vazhdim pra, në ato vite njerëzvetë besuar do t’u shpifen fjalë nga më tëndryshmet, detyrat do t’u besohen njerëzvejo besnikë. Edhe Ibën Ethiri, Allahu emëshiroftë, për këtë fjalë thotë se me të kihetsi qëllim koha në të cilën do të shfaqen gjëratjo sipas realitetit të tyre të jashtëm, pra, nëatë kohë njerëzit tradhtarë do të paraqiten sibesnikë, njerëzit jo të fjalës marrin pozitat epopullit. Në disa transmetime përmendet senë ato kohë do të bjerë shumë shi, por tokanuk do të lëshojë bereqet. (shiko: “En-Nihaje,tek fjala: “hadea” fjala, 991 me radhë. Vëll. 1,fq. 474. Botimi, “Dar marife).

Fjala e Profetit, sal-lallahu alejhi ue selem:“Në atë kohë do t’i besohet gënjeshtarit,

kurse do të përgënjeshtrohet i sinqerti, do t’ijepet pozita të pabesit (tradhtarit) dhe do tëakuzohet besniku”.

Kjo pjesë e hadithit e shpjegon qartë atë qëpërmendëm pak më lart, pra, ajo kohë ështëkur gjërave do t’u ndërrohen vendet,njerëzve u ndërrohen pozitat, kohë në tëcilën do të bëhet padrejtësi. Në atë kohënjerëzve të drejtë do t’u vishen epitete ngamë të ndryshmet. Atij që mundohet taurdhërojë popullin në rrugë të drejtë dhe tandalojë nga e keqja do t’i thuhet se po etepron, apo njeri i prapambetur, i cili lufton“civilizimin”. Njerëzve që praktikojnë fenë eZotit dhe parimet e pastra të saj do të fillojnëtë ofendohen e jo vetëm kaq, por edhe tëakuzohen për punë të tilla që nuk u përkasinaspak atyre. Të këqijtë do të bëhen shkaktarëpër t’ua prishur imazhin të mirëve, për t’ibindur të tjerët, se të mirët nuk janë të tillë,por të mirë janë këta të këqijtë.

Njerëzit që kanë sakrifikuar për popullinçdo gjë, pasurinë, kohën, familjen dhevetveten, kanë kapur pushkën në krah nëkohën kur ka qenë koha e pushkës, vetëm përtë mirën e vendit të tyre dhe për ardhjen editëve më të mira, këta njerëz pas disa kohedo të konsiderohen si jo të besueshëm, siprishës të rendit vendor, bile si tradhtarë dhedestabilizues. Pse kështu? A thua se kanëfakte apo jo, apo për shkak se ata që janë nëpozitë e keqpërdorin pozitën e tyre, duke ibindur të tjerët, se kjo që veproj unë është edrejta e jo ajo që vepron tjetri. E përdorin

...E mira dhe e keqja nuk do tëanalizohen sipas konceptit tësheriatit e as të arsyes, porsipas sistemeve njerëzore tëngritura mbi epshe dhe dëshira,ku pastaj normale është qëpasojat të mos kuptohen ...

“

“


HADITH

mundësinë dhe pozitën e tyre për t’i bindur tëtjerët, se besnik jam unë dhe vetëm unë,ndërsa besniku nuk do të jetë veçse tradhtar.Trim nuk është ai që e ka vendosur veten paraplumbit, atëherë kur ishte koha e trimave dhee armës, dhe ka luftuar kundër armikut tëvërtetë, e pastaj për hir të stabilitetit i kadhënë lamtumirën armës së tij, por trim ështëai që sot e ka kapur pushkën dhe lufton përinteresat e tij private. Kur? Atëherë kur kashkuar koha e luftës dhe e trimërisë, ndërsaky i fundit e ka filluar luftën për një kafshatëbuke, për një grusht parash, apo një karrige.Pse njerëzit jo të besueshëm dhe ata që s’embajnë fjalën kanë aq shumë alergji ndajbesnikëve, pse kjo urrejtje e njëanshme, kaqshumë e madhe? Mendoj për asgjë tjetërveçse për shkak se sikur të kuptohej nga masae thjeshtë, se kush është besniku i vërtetë dheai që e mban fjalën, kush është ai që ua do tëmirën me të vërtetë të tjerëve, atëherëdestabilizuesve dhe thyesve të fjalës së dhënëdhe besës së marrë nga të tjerët nuk do t’umbetej vend në mesin e popullit. Kështu, përtë mbetur aty ku janë duhet fajin e tyre t’uahedhin të tjerëve, gabimet e tyre duhet t’iarsyetojë tjetër kush, dhe patjetër masa egjerë duhet të mos e kuptojë kurrë, se kushështë besniku e kush është mashtruesi, kush imiri e kush i keqi, kush stabilizuesi e kushdestabilizuesi. Kështu masës së gjerë u “lyhetkoka me akull”, siç thotë populli dhe me pakmund, çdo gjë merr fund.

Pse në atë kohë do të ndodhë kështu? Athua se të drejtët dhe besnikët do të jenë nëmëshirë të fatit dhe nuk kanë kurrfarëmundësie ndryshimi? Jo, aspak nuk ështëkështu, por për shkak se peshojat janëndërruar, me kandarin e peshave të rëndamatet ari dhe argjendi me miligram, ndërsame peshojat e vogla matet hekuri dhe betoni,makina e kamioni. Pra peshojat e perceptimitdhe kuptimit të gjërave do të ndërrohen tekshumica e njerëzve dhe kështu e keqja do t’i

prijë të mirës, e shtrembra të drejtës dhe ipabesi besnikut. Atëherë e mira dhe e keqjanuk do të analizohen sipas konceptit tësheriatit e as të arsyes, por sipas sistemevenjerëzore të ngritura mbi epshe dhe dëshira,ku pastaj normale është që pasojat të moskuptohen, të mos parandalohen, por vetëm tëndodhin e të mos dihet pse. Sipas kësaj tëfundit kuptohet, se i tërë populli nuk do tëthotë se do të jenë të këqij, të cilët nuk e duantë mirën dhe të cilët i urrejnë aq shumëbesnikët dhe të sinqertët, por nga kjo qëpërmendëm kuptojmë se sistemet dherrethanat në të cilat jeton në ato kohë botaasisoj e bien gjendjen, si ideologjike ashtuedhe politike e ekonomike etj., që pa qëllimetë këqija apo edhe të detyruar nga gjendjet ecaktuara që të gjykojnë pa menduar shumëapo edhe duke mos guxuar të shprehenndryshe, sepse do të akuzoheshin mizorisht.

Fjala në hadith:“gjithashtu atëherë do të flasë

“ruvejbidah”. Shokët e pyetën të Dërguarin,sal-lallahu alejhi ue selem, kush është“ruvejbidah”? Ai tha: “Njeriu injorant, i ciliflet për çështje të mëdha–të njerëzve- ”

Do të vijë koha në të cilën flet“ruvejbidah”, kjo edhe sikur të moskomentohej nga Profeti, sal-lallahu alejhi ueselem, apo nga dijetarët pas tij mjafton si fjalëarabe nga vetë theksi i saj të shërbejë sinënçmim për këta njerëz, të cilët do të fillojnëtë flasin për çështje madhore, apo për çështjeqë kanë të bëjnë me popullin në përgjithësi.Pra, fjala “ruvejbidah” tregon nënçmim nëvetvete. Sa i përket komentit të kësaj fjale nëdisa transmetime të ndryshme ështëpërmendur domethënia e saj, prej këtyrekomenteve janë:

1- Njeriu injorant, i cili flet për çështje tëmëdha të njerëzve.

2- Mendjelehti që flet në emër të tëtjerëve.

3- Njeriu i ulët (në mendje, pozitë, vlera,

52

HADITH

autoritet)4- Dyfytyrëshi që flet për çështjet e të

tjerëve.5- Në një transmetim përmendet

gjithashtu dyfytyrëshi, por këtu i shtohetedhe shtesa “dyfytyrëshi i vogël”, pra, mefjalën “i vogël” kihet si qëllim nënçmim pasnënçmimi.

6- Ai për të cilin nuk u bëhet vonë tëtjerëve. Pra, ai që nuk qon peshë tek njerëzit,kur rastësisht e sheh se fillon të flasë përçështje të mëdha, kinse interesohet për tëtjerët vetëm që ta përkrahin të tjerët dheashtu në atë kohë do të ndodhë pasi t’ibesohet, atëherë nuk i intereson askush, porvetëm vetja e tij.

7- Njeriu i pavlerë. Edhe pse kjodomethënie futet në disa prej tëlartpërmendurave e veçuam me pikë tëveçantë pasi është përmendur në njëtransmetim të veçantë me një shprehje tëtillë. Komenti i parë për këtë fjalë është ndërmë të saktit në transmetime, si dhe thuajseshumica e dijetarëve dhe e gjuhëtarëve, tëcilët e komentojnë këtë fjalë sjellin të njëjtinpërkufizim. Por e shikuar në përgjithësi tëgjitha këto komente të kësaj fjale thuajse janëtë përafërta mes vete dhe përputhen.

Fjala injorant nuk nënkupton, se njerëzit eatyre kohëve nuk do të kenë dituri shkencore.Jo, ata mund të jenë nga më të shkolluarit, t’ikenë titujt më të lartë që do të ekzistojnë nëato kohë, por prapë do të jenë injorantë. Kjopër arsye se dituria e njeriut nuk matet metitujt shkencorë, por me njohjen e Allahutdhe të detyrimeve ndaj Tij. Kështu që lexuesinuk duhet ta keqkuptojë apo t’i përzihettermi “injorant”, sepse me të kihet si qëlliminjoranti ndaj Zotit të tij.

Kjo shprehje në hadith na jep të kuptojmë,se para Kiametit do të vijë një kohë në të cilënnjerëzit më mëkatarë, njerëzit më injorantëdhe ata më të ulët në pozitë do të fillojnë tëflasin për çështje madhore, të interesohen

për të tjerët, por njerëzit do t’ua dinëhistorinë dhe të kaluarën e tyre dhe shtatëshprehjet në komentimin e fjalës“ruvejbidah” sikur na jep të kuptojmë senjerëzit jo vetëm që do t’ua dinë historinë,por do t’i njohin shtatë fish apo nga shtatëanë, do t’i njohin nga shtatë breza, gjysh pasgjyshi e baba pas babai. Për fat të keq prapë dot’u besojnë, do t’i marrin për të parë(udhëheqës) të tyre dhe do t’u besojnë postete veta. Edhe pse sot premtojnë e nesër nuk imbajnë premtimet, flasin shumë e nukpunojnë ashtu si thonë, kur prapë pas pakvitesh fillon lufta e bindjes së popullit që t’iubesojnë duke ua mbushur së dyti mendjen epopulli i shkretë prapë ju beson. Në ato kohë,para kiametit është vështirë që njerëzit tëmarrin mësim dhe të mbledhin mend, qënjeriut i cili nuk e mban fjalën, njeriut i ciliështë mendjelehtë, jo i fjalës, jo i Zotit, të mose përkrahin, të mos i besojnë, por prapë enjëjta histori vazhdon dhe përsëritet. Në atokohë me vite të tëra populli do të ankohennga udhëheqësit e tyre dhe vetëm presinkohën kur do t’u jepet mundësia për t’indryshuar, por kur t’iu vijë kjo mundësi ataprapë do të mashtrohen dhe nuk do tëndryshojnë asgjë, pse kështu për shkak sevetë nuk janë të mirë. Si do të jetë populli,ashtu do t’i kenë edhe të parët e tyre, prandajaskush në atë kohë nuk duhet të ankohet përudhëheqësit e vet, por duhet të fillojë punënpër ndryshim, ku fillimi i ndryshimit ështëpërmirësimi i vetes. Lind pyetja: a thua kaardhur ajo kohë për të cilën Profeti, sal-lallahu alejhi ue selem, ka folur në këtëhadith, apo do të vijë në të ardhmen? Padyshim kjo kohë ka ardhur, por në tëardhmen ajo mund të vështirësohet apo edhetë lehtësohet, ngase vetëm Allahu e di tëardhmen. Por sido që të jetë sado të shtohenkëto çudi, ato prapë e kanë një fund e pas çdovështirësie vjen lehtësimi.


FETVA DHE KONSULTIME

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen. Pyetjet mund t'i dërgoni në [email protected]

ZGJODHI DHE PËRKTHEU: AGIM BEKIRI

Pyetja e parë. Cili është vendimi i sheriatitpër pjesëmarrjen në kremtet emosbesimtarëve, që janë të veçanta për ataapo përurimin e tyre?

Përgjigje: Pjesëmarrja në festat e veçantatë mosbesimtarëve apo përurimi i tyre mundtë ndodh në disa forma:

Pjesëmarrja mund të jetë thjeshtë njëpasim i dokeve të tyre pa pasur në mendjemadhërimin e simboleve të tyre fetare dhe pai besuar ato. Kjo formë mund tëparamendohet më shumë gjatë përurimit, sesa në pjesëmarrjet në ato festa. Sheriati këtëvepër e vlerëson të ndaluar, ngasepjesëmarrja në këtë rast çon në madhërimin ebesimit dhe simboleve të tyre fetare. Shumëprej dijetarëve të hershëm ajetin kuranor:“edhe ata që nuk dëshmojnë në mënyrë tëgënjeshtërt e kur kalojnë pranë kotësive,kalojnë me dinjitet.” (Furkan: 72), gjegjësisht

shprehjen “...nuk dëshmojnë në mënyrë tëgënjeshtërt” e kanë komentuar si prani nëkremtet e idhujtarëve. Këtë e përforcon edhemë shumë hadithi i Pejgamberit, sal-lallahualejhi ue selem: “...çdo popull ka festën e tij”.

Pjesëmarrja mund të jetë për të përjetuarndonjë kënaqësi, siç veprojnë disa njerëz përtë pirë verëra, për të kërcyer apo për shkak tëpërzierjes mes grave dhe burrave e tëngjashme. Kjo pjesëmarrje është haram edhemë i ashpër në këndvështrimin e sheriatit,ngase përveç pjesëmarrjes në kotësi shtohenedhe veprat e sipërpërmendura që janë tëndaluara.

Nëse bëhet fjalë për kërshëndellat dhedikush merr pjesë në këtë festë të tëkrishterëve, me qëllim që t’i afrohet Allahut,duke shprehur respekt ndaj Isait, alejhi selam,duke përkujtuar lindjen e tij njësoj siç bëjnëdisa muslimanë kur festojnë lindjen eMuhamedit (mevludin), atëherë sheriati këtëvepër e gjykon si bidat (risi), e cila në faktkonsiderohet lajthitje. Ndalimi i kësaj vepre

KREMTET E FUNDVITIT

54


është shumë më i ashpër, se sa ndalimi ifestimit të mevludit, ngase në rastin e parë aishoqëron njerëzit, të cilët mendojnë se Isaiështë bir i Zotit, qoftë i madhëruar Allahu.Këtë besim të kotë ata e shpikën, nuk e zbritiAllahu, nuk e veproi, as Isai, as pejgamberët etjerë. Respektimi i pejgamberëve bëhet duke idashur ata dhe duke pasuar fenë e tyre e jome këto festime.

Pjesëmarrja apo përurimi mund të jetëduke besuar vërtetësinë e fesë së tyre, duke upajtuar me simbolet dhe adhurimet e tyrefetare, ashtu siç kanë thënë më herët: “Iadhuruari është një, edhe pse nëpërmjetrrugëve të ndryshme”, ose siç shprehen nëkohën tonë “për bashkimin e feve” njëparullë masone kjo. Këtë pjesëmarrje sheriatie gjykon si mosbesim (kufër), i cili të nxjerrnga feja. Allahu i Madhëruar thotë: “E kushkërkon fe tjetër përveç Fesë Islame, atijkurrsesi nuk do t’i pranohet dhe ai në botëntjetër është nga të dëshpëruarit.” (Ali Imran:85)

SEFER HAVALI

Pyetja e dytë: A lejohet t’i përgjigjemftesës të krishtlindjes dhe a lejohet të hamënga ushqimi që është përgatitur për këtëfestë?

Përgjigje: Nuk lejohet festimi i kremteve tëndryshme të shpikura, siç janë krishtlindjet,Nevruzi, Mevludi, Israja dhe Miraxhi, as qëlejohet ngrënia nga ushqimet e përgatiturapër këto festa. Nuk lejohet t’u përgjigjemiftesave të tyre në këto festa, ngase përgjigja eftesës i inkurajon ata dhe shpreh një llojpëlqimi ndaj risive të tyre, e pastaj kjo bëhetshkak për mashtrimin e injorantëve me këtëgjë dhe çon deri të mendimi se besimi i tyreështë i vërtetë. Allahu e di më së miri.

ABDULLAH IBËN XHIBRIN.

Pyetja e tretë: Jam revizor në një kompanitregtare. Nëse bashkëpunëtori im më sjell

kartolina në të cilat ka fjalë idhujtarie si fjalavjen “Isai është zoti” apo “Isai të do” dhe unëpasi t’i sqaroj atij dhe ta këshilloj, bëjllogarinë dhe i vendoj paratë në kasë. A mëbën kjo vepër mosbesimtar duke ditur se unëe urrej idhujtarinë?

Përgjigje: Përderisa je besimtar që urrenidhujtarinë mbetesh musliman, përderisanuk vepron ndonjë vepër, e cila të nxjerr ngaIslami. Mirëpo gjithsesi duhet ta dish, se nuk ilejohet një besimtari t’i ndihmojë njëmosbesimtari në çfarëdo lloj mënyre përrealizimin e kremteve të tyre. Pra, nuklejohet, as t’u shesësh atyre gjëra që kanë tëbëjnë me ato festa. Shejhul Islam Ibën Tejmijenë librin e tij të famshëm “Iktidau siratilmustekim” thotë: “Nëse një musliman u shet(mosbesimtarëve) gjëra me të cilat atandihmohen në festat e tyre, siç është ushqimi,veshja, parfume e të ngjashme, apo edhe nëseua dhuron ato gjëra ai në njëfarë mënyre i kandihmuar ata për realizimin e festave të tyretë ndaluara. Kjo çështje është identike merregullin: nuk lejohet t’u shesëshmosbesimtarëve rrush apo lëngun e rrushitpër ta bërë verë. Po ashtu nuk lejohet t’ushitet armë për t’i vrarë muslimanët. – pastajpërmendi fjalën e Abdulmelik ibën Habibit -një dijetar maliki: “A nuk u lejohetmuslimanëve, që t’u shesin verën tëkrishterëve, gjëra që u bëjnë dobi për festat etyre? As mish, as gjellë, as rrobe, nuk uahuazojnë atin, as që u ndihmojnë në diçka qëka të bëjë me festat e tyre, sepse një gjë e tillëlegjitimon idhujtarinë dhe mosbesimin.” (fq.229)

MUHAMED IBËN SALIH MUNEXHID

Pyetja e katërt: Nja vashë e krishtere pyet:A kanë muslimanët festa që s’janë te tëkrishterët dhe cilat janë ato. Cili është simbolii Islamit, për shembull te ne është kryqi, mëintereson a ka ndonjë simbol të caktuar?

Përgjigje: Muslimanët kanë vetëm dy ditë,



të cilat i festojnë, ato janë: Fitër Bajrami, qëvjen pas muajit të Ramazanit dhe KurbanBajrami, që është në ditët e haxhillëkut.Kurban Bajramin muslimanët e festojnë duketherur një kurban në shenjë pasimi tëpejgamberit Ibrahim, i cili u urdhërua ngaAllahu, që të flijonte djalin e tij të vogëlIsmailin. Kur i tregoi djalit të tij për urdhrin eZotit ai iu bind menjëherë, kurse babanë e tije siguroi se do të jetë durimtar. Kur Ibrahimideshi ta therë Ismailin Allahu i çoi njëzëvendësim nga qielli, një kafshë të madhe, tëcilën do ta therte në vend të të birit. Prej këtijmomenti ka mbetur therja e Kurbanit, njëpërkujtim i këtyre dy pejgamberëve, alejhimaselam. Në të njëjtën kohë therja e Kurbanitështë traditë e Muhamedit, sal-lallahu alejhiue selem. Muslimanët pra, festojnë vetëmkëto dy festa e jo edhe festat e të krishterëve.

Sa i përket simbolit të Islamit themi qëmuslimanët adhurojnë Allahun dhe refuzojnëçfarëdo lloj idhujtarie. Ne besojmë se tëkrishterët e marrin kryqin si simbol të zotit tëtyre apo djalit të zotit të tyre siç pretendojnë.Ata kërkojnë bekimin dhe mbrojtjen ngakryqi, kurse muslimanët bekimin dhembrojtjen e kërkojnë vetëm nga Allahu. Përkëtë arsye muslimanët nuk kanë ndonjësimbol si kryqi. Disa muslimanë shpikënHënën si një simbol përballë kryqit, mirëponjë gjë e tillë nuk është e vërtetë madjekonsiderohet si risi e papranuar.

MUHAMED IBËN SALIH MUNEXHID.

Pyetja e pestë: Kam nisur një biznes tëvogël dhe gjatë festave të ndryshme shesmallra që janë specifike për krishtlindje, për 8Mars e të tjerë. A është haram një gjë e tillë?Unë më parë kisha një supermarket, mirëpo ekam shitur, ngase mes të tjerash shitja birradhe mish derri dhe nuk dëshiroj më t’ikthehem asaj pune. Më lejoni që t’ju pyesedhe për disa mallra të tjera, të cilat unë ishes, si prezervativë, disa fotografi qeramike,

cigare, bileta lotarie, disa barëra qëpërmbajnë alkool, ëmbëlsira, të cilat mund tëpërmbajnë materie që janë të ndaluara për nemuslimanët, por mund edhe të mospërmbajnë, pra, a më lejohet që këto mallrat’ua shes klientëve të mi mosbesimtarë?

Përgjigje: Ke vepruar shumë mirë që kelënë shitjen e birrave dhe mishit të derrit.Lusim Allahun të të bekojë ty, furnizimin tënddhe të të japi një zëvendësim më të mirë. Sa itakon pyetjeve të tua i përgjigjemi, si vijon:

Nuk i lejohet besimtarit të marrë pjesë nëfestat e jobesimtarëve, siç janë krishtlindjet.Nuk lejohet as t’ju shesim atyre gjëra që indihmojnë për festat e tyre, ngase Allahu iMadhëruar thotë: “Ndihmohuni mes vete metë mira dhe në të mbara, e jo në mëkate earmiqësi” (Maide: 2). Të ngjashme janë edhefestat e tjera të shpikura, siç është festa enënës, pra, nuk lejohet të shesësh gjëra që dotë ndihmonin këtë festë.

Në esencë lejohet përdorimi iprezervativëve dhe shitja e tyre përpos nëseshitësi e di ose ka supozim të fortë se do tëpërdoret në haram, në atë rast nuk lejohetshitja. Rregulli që shërben si bazament përkëto çështje – siç thotë Shejhul Islam IbënTejmije, Allahu e mëshiroftë – është: “Çdopetk për të cilin ekziston një supozim ifuqishëm, se do të përdoret në haram nuklejohet të shitet apo t’i qepet atij që do tapërdorë për mëkate apo zullum.” (SherhulUmde 4/386). Ky rregull është i përgjithshëmpër çdo mall që shitet apo blihet.

Ndalohet shitja e duhanit dhe e biletave tëlotarisë dhe çdo mall që dihet se do tëpërdoret në haram. Komisioni i Përhershëmpër Fetva 13/55 ka dhënë këtë fetva: “Nuklejohet tregtia me duhan, nargjile dheharame të tjera, ngase ato janë të fëlliquradhe shkaktojnë dëme trupore, shpirtëroredhe materiale.” Sa i takon biletave të lotarisëmu ato janë bixhozi i ndaluar. ShejhUthejmini, Allahu e mëshiroftë thotë:

56


“Pasqyrimin që bëri pyetësi, pra, blerja e njëbilete pastaj mund të fitojë një shumë tëmadhe parash, kjo bën pjesë në bixhozin përtë cilin Allahu i Madhëruar ka thënë: “O ju, qëbesuat, s’ka dyshim se vera, bixhozi, idhujtdhe hedhja e shigjetës (për fall) janë vepra tëndyta nga shejtani. Pra, largohuni prej tyre qëtë jeni të shpëtuar. Shejtani nuk dëshirontjetër, përveç se nëpërmjet verës dhe bixhozittë hedhë armiqësi mes jush, t’ju pengojë ngatë përmendurit e Zotit dhe t’ju largojë nganamazi. Pra, a po i jepni fund (alkoolit ebixhozit)? Binduni Allahut dhe binduni tëdërguarit e kini kujdes (mos kundërshtoni). Enëse refuzoni, atëherë pra, dijeni se detyrim itë dërguarit Tonë është vetëm kumtimi iqartë.” (Maide: 90-92), ky është bixhozi qënënkupton çdo allishverish në të cilinpjesëmarrësi nuk e di do të fitojë apo do tëhumbë, të gjitha janë të ndaluara, madje prejmëkateve të mëdha dhe shëmtia e tyre nukështë e panjohur për secilin që shikon seAllahu e përmendi atë në një rang meadhurimin e idhujve, alkoolin dhe fallin.”(Fetava islamije 4/414)

Nuk lejohet formimi i pamjeve të qenievetë gjalla qoftë njeri, shpend apo gjallesë tjetër.Nëse ato janë me vëllim, atëherë ndalesaështë edhe më e madhe. Nisur nga kjo nuklejohet shitja e këtyre fotografive prejqeramike apo të tjera, nëse janë sipasshpjegimit që u përmend më lart, në tëkundërtën nëse janë peizazhe, atëherë nukjanë të ndaluara. Komisioni i Përhershëm përFetva 13/73 shkruan: “Shitblerja e fotografivetë gjallesave është e ndaluar duke umbështetur në thënien e të Dërguarit tëAllahut: “Allahu dhe i Dërguari i Tij ndalojnëshitblerjen e alkoolit, ngordhësirës, derritdhe idhujve” (Buhariu dhe Muslimi)… dhe nëshumë tekste të tjera që flasin për ndalimin eformimit të pamjeve.”

Barërat që përmbajnë alkool me përqindjetë madhe, aq sa konsumimi i bollshëm i tij do

të shkaktonte dehje, ato në fakt janë alkooldhe si të tilla ndalohet përdorimi aposhitblerja e tyre. Nëse përqindja e alkoolitështë e vogël, aq sa nuk shkakton dehjen e atijqë pi një sasi të madhe prej atij bari, atëherëlejohet përdorimi dhe shitja. Komisioni iPërhershëm për Fetva, në lidhje me parfumetqë përmbajnë alkool ka dhënë këtë fetva:“Nëse përqindja e alkoolit në parfum është aqsa pirja e një sasie të madhe prej tij do tëshkaktonte dehje, pirja e tyre është e ndaluardhe tregtia me to, si dhe të gjitha përfitimet etjera, ngase ai parfum konsiderohet alkool,qoftë pak ose shumë. Nëse përqindja ealkoolit në ato parfume nuk shkakton dehjelejohet përdorimi i tyre dhe shitblerja, duke umbështetur në thënien e Muhamedit, sal-lallahu alejhi ue selem: “Ajo shumica e së cilësdeh, pakica e saj është haram.” 13/54

Gjërat që i ndalohen një besimtari nuklejohet t’ia shesë, as muslimanit, asjomuslimanit, ngase jomuslimanët janë tëngarkuar me të gjitha detyrat e sheriatit sipaspjesës dërrmuese të dijetarëve. Për tandalohet ajo që ndalohet për besimtarët,prandaj nuk lejohet t’u shitet atyre alkooli,mishi i derrit e as gjërat e tjera të ndaluarasipas fesë tonë, edhe po qe se të njëjtat mundtë jenë të lejuara në fetë e tyre, sepselegjislacioni islam i ka shfuqizuarlegjislacionet e feve para tij. Në lidhje me këtëKomisioni i Përhershëm për Fetva ka dhënëkëtë fetva: “Nuk lejohet tregtia me gjëra qëAllahu i ka bërë haram, qofshin ushqime apogjëra të tjera si vera, mishi i derrit madje edheme jobesimtarët duke u mbështetur nëthënien e Muhamedit, sal-lallahu alejhi ueselem: “Allahu kur ndalon një gjë ndalon edhepërfitimin nga e njëjta…”.

MUHAMED IBËN SALIH MUNEXHID


HISTORI

SEDAT ISLAMI

HyrjeHadithi i Pejgamberit, alejhi selam: Njerëzit

më të mirë janë këta të kohës sime, pastaj ata qëvijnë, pastaj ata që vijnë…”

1

...nuk ka si të mos jetë i vërtetë kur vetëm menjë vështrim, qoftë edhe sipërfaqësor, nëbiografitë e njerëzve të atyre gjeneratave të artatë bind për këtë fakt. Sinqeriteti i njëmendtë nëlidhje me fenë e Allahut të Madhëruar i kishtebërë të pathyeshëm dhe të pamposhtur para çdosfide. Ata ishin trajnuar për veprimet e duhuranë çfarëdolloj situate, kështu, nëse bëhej fjalëpër marrëdhënie ndërmjet vete, i shihje të ishinmodestë, të përmbajtur, falnin, mëshironin,ndihmonin, udhëzonin e këshillonin njëritjetrin. Por nëse rrethanat e diktonin nevojënpër mbrojtjen e fesë dhe të nderit, atëherë ishihje ata tek garonin, se kush do të nderohej mepjesëmarrje në betejë. Me një fjalë vizioni i tyresi nxënës të shkollës profetike i kishte bërë qëbalancimin ndërmjet dynjasë dhe fesë ta kenë nënivelin e duhur.

I tillë ishte edhe Rebi ibën Huthejmi, njëfigurë e cila shndrit në horizontet edevotshmërisë dhe hapi shtigje drejt realizimit

të idealit të çdo muslimani, kënaqësisë sëAllahut të Madhëruar. Jeta e tij, edhe pse ai nuku takua me Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ueselem ishte aq shumë e koordinuar me traditëne tij, saqë vetëm emri “sahabi” i mungonte atij.Sjelljet e tij të shkëlqyera dhe edukata epashembullt e bënë atë, me të gjithë kuptimin efjalës, një kolos devotshmërie, një erudit urtësie,një njeri që mësimet dhe këshillat e tij edhe pasmë shumë se njëmijë vjet vazhdojnë të jenë tëfreskëta po aq sa ishin në atë kohë kur u thanë.

Kush është Rebi ibën Huthejmi?Rebia nuk e pati fatin ta takonte

Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ue selem ndajedhe nuk e mban epitetin “sahabi”, pormuhadrem

2( )

3. Familja e tij shquhej për

devotshmëri4. Ishte nga Kufa dhe për lindjen e tij

datat nuk dihen saktësisht në asnjë burim qëkam konsultuar. Për emrin e tij është diskutuar,se a është Rebi ibën Hajthem

5, Hujthem apo

Huthejm, mendime të cilat i përmend Taberiunë Tefsirin e vet dhe zgjedh si më të saktëversionin Huthejm6, madje përmend IbniDurejdin ta ketë vokalizuar kështu këtë emër nëEl Ishtikak

7. Ka qenë prej tabiinëve të mëdhenj,

madje prej ajkës së tyre8. Llagapin e kishte Ebu

Jezid9.

Ka vdekur pas vrasjes së Husejnit, në vitin

REBI IBËN HUTHEJMI – NJË BURRËQË PESHON SA MALET (I)Jeta e tij, edhe pse ai nuk u takua me Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ue selem ishte aq shumë e koordinuar metraditën e tij, saqë vetëm emri “sahabi” i mungonte atij.

1 E përcjell Tirmidhiu në Sunenin e tij nga ImranibënHusajni, kurse Albani në “Sahihu ve Daifu Suneni’tTirmidhijj, 2221”, e ka cilësuar autentik. 2 Takribu’t Tehdhib, Hafidhi, fq. 206. 3 Sahabij quhet muslimani, i cili e ka parë Pejgamberin,sal-lallahu alejhi ue selem dhe ka vdekur si musliman.Kurse Muhadrem është muslimani, i cili ka jetuar sijomusliman në kohën e Muhamedit, sal-lallahu alejhi ueselem, pastaj është bërë musliman, por nuk ka arritur, as

ta shohë dhe as ta shoqërojë Pejgamberin, sal-lallahualejhi ue selem. Shih: Kamusu mustalahatil hadithinebevij, Muhammed Siddik El Minshavi, Darul Fedileh,Kajro, 1996, fq. 72 dhe fq.106-107. 4 Et Tabekatu’l Kubra, http://www.al-eman.com/islamlib/viewchp.asp?BID=185&CID=77. 5 Sijeru a’lami’n nubela, Imam Dhehebiu. 6 Tefsiru’t Taberijj, pj. 2, fq. 284.

58

HISTORI

63 h10

. Imam Dhehebiu përmend vitin 61 h. si vittë vdekjes së tij

11.

Dijetarët për RebianRebia gëzonte respekt të madh tek sahabet.

Imam Dhehebiu përmend në biografinë e tij, sekur Rebia ishte për vizitë tek Ibën Mesudi,atëherë konaku mbyllej për të tjerët. Ngasimpatia që kishte për të dhe i mahnitur mesinqeritetin e tij deklaronte: “O babai i Jezidit! Potë shihte i Dërguari i Allahut do të donte dhe saherë që të shoh, më përkujton të përulurit

12.”

Aliu, Allahu qoftë i kënaqur me të, ka thënë:“Dëshmoj se ky është njeriu më me frikë ndajAllahut në kohën tuaj

13.” Këtë respekt siç duket e

kishte fituar në saje të shoqërimit dhe mësim-nxënies nga Ibën Mesudi dhe jo vetëm ai, poredhe nxënësit e tjerë. Shabiu ka thënë: Nuk kamparë njerëz më të ditur, më të butë dhe më asketse sa nxënësit e Ibën Mesudit. Po të mos ishinsahabet si kohë përpara, nuk do t’u jepnimpërparësi ndaj tyre. Por Rebia dallonte prej tëgjithë nxënësve për zellin e tij të madh

14dhe

devotshmërinë që kishte15

. Alkame ibën Merthedi ka thënë:

Devotshmëria (zuhdi) përkufizohet tek tetëtabiinë, prej tyre është edhe Rebia ibënHuthejmi

16.

Ibën Hibani mendonte se për një personalitetsi Rebia nuk ka nevojë të flitet fare

17. Tek

dijetarët cilësohej si: tabiin, besnik, i dalluar (përmoral e dije), i devotshëm, i edukuar, merrej siargument. Madje Imam Taberiu thoshte, se përnjë njeri si Rebia nuk pyetet fare, gjë që e kishteshtyrë ta llogariste atë ndër tabiinët më tëmëdhenj18. Aq shumë i kishte mbuluar zemrat etyre respekti, saqë edhe në gjërat më të thjeshta

i jepnin përparësi atij. Ebu Vaili kur qe pyetur:“A je më i madh ti apo Rebia?”, kishte thënë:“Unë jam më i madh se ai me vjet, ndërsa aiështë më i madh se unë me mend (dituri)

19.”

Edhe Muhamed Nasirudin Albani,hadithologu më i shquar i shekullit të kaluar patithënë fjalë miradije për të. Më konkretisht, nështjellimin e haditheve dhe rangjeve adekuate,përkitazi me Rebian pati thënë: Ai është besnik,muhadrem

20. Ai ishte i njohur edhe tek masa e

gjerë (xhumhuri). Shekiku rrëfen se ai së bashkume ca nxënës të Abdullah ibën Mesudit kishinshkuar ta vizitonin Rebian. Gjatë rrugës kishinkaluar pranë një burri, i cili i kishte pyetur:

-Për ku jeni nisur kështu?-Po shkojmë ta vizitojmë Rebian- u

përgjigjëm.-Jo, po shkoni tek një burrë, që nëse flet nuk

gënjen, nëse premton nuk e thyen premtimin,nëse i lini diçka në besë nuk tradhton- thanjeriu21.

Dituria e tijPo të mos ishte i ditur, sigurisht se nuk do ta

kishte fituar një respekt të tillë për çfarë thamëmë lart. Siç duket, ai në jetën e tij ishte fokusuarmë shumë në veprim, se sa në transmetim. Ndajai siç e përmend Imam Dhehebiu, kishtetransmetuar jo shumë hadithe

22. Ai transmetoi

nga:Abdullah ibën Mesudi,Ebu Ejub Ensariu, dheAmr ibën Mejmun,Hudhejfe ibën Jemani

23, dhe

Nga gra, siç ishte rasti me një grua ngaEnsarët (medinase)

24.

Kurse prej tij transmetuan:

7 Kështu e kanë përmendur edhe ImamBuhariu në Sahihul Buhari, kapitulli: Maxhae fi kavlilahi teala: Ve huvel ledhijebdeul halka..., pj. 10, fq. 462, SahihuMuslim, kapitulli; Fadlut tehlil vet tesbihved dua, pj. 13, fq. 203, Dr. AbduRrahmanRefet el Basha në “Suver min hajatittabiin”, b.15, Darul Edebil Islamijj, Kajro,1997, fq. 52. 8 Tefsiru Taberijj, pj.2, fq. 284. 9 http://www.almenhaj.net/TextSubject.php?linkid=7487

10 Ibid. 11 Sijeru alami nubela, Imam Dhehebiu. 12 Sijeru alami nubela, Imam Dhehebiu. 13 Tefsiri i Kurtubiut, pj. 4, fq. 283. 14 Tabekatul Huffadh, kapitulli: Et tabek -atu thanijeh min kibarit tabiin, pj.1, fq. 1. 15 ttp://www.almenhaj.net/TextSubject.php?linkid=7487 16 http://www.sahab.net/forums/showthread.php?t=290248 17 http://www.almenhaj.net/TextSubject.php?linkid=7487

18 Tefsirut Taberij, pj.2, fq. 284 19 http://al7ewar.net/forum/showthread.php?p=78397 20 Es Silsiletu sahihah, kapitulli: 953, pj.3, fq. 2721 Et Tabekatul Kubra, cituar sipas:http://www.al-eman.com/IslamLib/viewchp.asp?BID=185&CID=77 22 Sijeru alami nubela, Imam Dhehebiu.23 El Muxhem el Evsat, Taberaniu, pj.8,fq. 493 24 El Muxhem el Kebir, Taberaniu,pj.4,fq. 228


HISTORI

Shabiu,Ibrahim Nahiu,Hilal ibën Jesafi,Mundhir Theuriu,Hubejre ibën Huzejme, e transmetues të tjerë.

Kurse në koleksionet e hadithit, prej tij kanëregjistruar Buhariu

25, Muslimi

26, Tirmidhiu

27,

Nesaiu28

, Ibën Maxhe29

, Imam Ahmedi30

,Taberaniu

31e të tjerë.

Rebia ishte shumë i përpiktë në dituri. Këtë eka dëshmuar edhe me rastin, kur pati trans -metuar hadithin:

“Kush thotë: “La ilahe il-lallah uahdehu lasher ike lehu, lehul mulku ue lehul hamdu ue hu -ve ala kul-li shejin kadir” 10 herë është sikur tëketë liruar nga robëria katër persona nga bijtëIsmailit”.

...për çka u pyet: Prej kujt e ke dëgjuar këtë?E kam dëgjuar nga Amër ibën Mejmuni.Atëherë shkova tek Amri – rrëfen Shabiu

(pyetësi) dhe i thashë: Prej kujt e ke dëgjuar?E kam dëgjuar nga Ebu Lejla- më tha. Shkova tek Ebu Lejla dhe i thashë: Prej kujt e

ke dëgjuar ti?E kam dëgjuar nga Ebu Ejubi, i cili thotë ta

ketë dëgjuar Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ueselem duke e thënë një gjë të tillë”

32.

Sinqeritetin e tij në dituri e dëshmon edhe faktitjetër, që kur i vinte ndokush ta pyeste për diçka,atëherë ai paraprakisht e këshillonte: O robi iAllahut! Respektoje Allahun për atë që di, kurseatë që nuk e di mbështetja Dijetarit të saj!

33

Metodologjia e Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ueselem përkitazi me mentalitetin e njerëzve refle -

kt ohej edhe në programin e tij, ndaj kur dikush ivinte ta pyeste për diçka, ai kërkonte gjënë që iavlente t’i thuhej, edhe nëse pyetësit i dukej pakëze çuditshme. Kështu kur i shkoi dikush tëkërkonte këshillë, ai i lexoi ajetin kuranor:

Thuaj: “Ejani t’ju lexoj atë që me të vërtetë jundaloi Zoti juaj: të mos i shoqëroni Atij asnjësend, të silleni mirë me prindërit, të mos imbytni fëmijët tuaj për shkak të varfërisë, sepseNe u ushqejmë juve dhe ata, të mos u afrohenimëkateve të hapura apo të fshehta, mos embytni njeriun, sepse mbytjen e tij e ndaloiAllahu, përpos kur është me vend. Këto janëporositë e Tij, kështu të mendoni thellë”

34.

-Unë kam ardhur për këshillë!- i tha njeriu.-Mbahu për kësaj që thashë, të mjafton- iu

përgjigj Rebia35

. Rebia urrente që dituria e tij të përcillej me

vargje poetike. Ai dëshironte që gjuha e tij tëthoshte: “Allahu i Madhëruar ka thënë,Muhamedi, alejhi selam ka thënë”, ndaj në njërast kur qe’ pyetur: “Përse nuk thua ndonjë vargpoetik, kur shokët e tu e bëjnë një gjë të tillë?”,Rebia u përgjigj: “Nuk ka fjalë që thuhet e që nukshënohet në librin e veprave tona. Unë urrej qënë librin e veprave të mia të figurojnë edhevargjet poetike”

36.

Dituria e tij ishte e përgjithshme. Nuk kishtefushë fetare ku nuk shquhej. Nëse flet përFikhun, atëherë atë e gjen tek përfill parime qëdëshmojnë për diturinë e tij

37. Nëse kërkon në

Tefsir38

, atëherë do ta gjesh atë si një dijetar, qës’i hidhet fjala poshtë. Madje çka është merëndësi, se për komentet e ajeteve kuranore

25 Sahihul Buhari, kapitulli: Fil emeliue tulihi, pj. 20, fq. 41 26 Sahihu Muslim, kapitulli; Fadluttehlil uet tesbih ued dua, pj. 13, fq.203. 27 Sunen Timidhij, kapitulli: ma xhaefi suretil ihlas, pj.10, fq. 134. 28 Sunen En Nesaijj, bab: El fadlu fikiraeti Kul HuveAllahu had, pj. 4, fq.98. 29 Sunen Ibni Maxheh, bab: El emeluel exhel, pj.12, fq. 279. 30 Musnedi i Imam Ahmedit, MusnedAbdilah Ibni Mesudi, pj.8, fq. 5.

31 El Muxhem el evsat,Taberaniu,pj.8, f. 493, El Muxhem elkebir, Taberaniu,pj. 4, fq. 228 32 Sahihu Muslim, kap. Fadlut tehlilue tesbih ue dua, pj. 13, f. 203,Shuabul iman, Bejhekiu, pj. 2, fq. 160. 33 http://al7ewar.net/forum/showthread.php?p=78397 34 Enam, 151. 35 http://al7ewar.net/forum/showthread.php?p=7839736 Ibid. 37 Mugire thotë se kur bënte mot

me vapë të madhe, Rebia falej nështëpi. (Musannef Ibni Ebi Shejbe,pj. 1, fq. 310) Kjo është ngjashëmme rastin e Ibën Abasit, që kurbinte shi i madh i urdhërontenjerëzit të falen në shtëpitë e tyre.Kur njerëzit e kishin urryer një gjëtë tillë, atëherë ai iu tha: “Këtë e kabërë ai që ka qenë edhe më i mirëse ju (Pejgamberi, sal-lallahu alejhiue selem)”. Hadithin e përcjellBuhariu.

60

HISTORI

sillte, jo rrallë, edhe këshillat e duhura. P.sh. nëkomentin e ajetit:

Ditën kur do të gjurmohen të fshehtat”39

....ka thënë: “Të fshehtat janë ato që i fshihni

nga njerëzit, ndërsa Allahut të Madhëruar nuk ifshihet asgjë. Shërojeni (këtë problem) me ilaçine vet.- E çfarë ilaçi ka për të?- e pyetën. Tha: Tëpendoheni dhe mos t’i ktheheni më atyremëkateve

40.”

Ndonjëherë bazuar në ajete kuranore jepteedhe këshilla që me të vërtetë ishin tëefektshme. Kështu bazuar në ajetin kuranor:

E ti shkunde trupin e hurmës se do të bien tyhurma të freskëta”

41.

...kishte propozuar hurmën për gratëlehona

42.

Devotshmëria e tij dhe reflektimet e sajDevotshmëria ishte elementi më i theksuar

në personalitetin e tij, ndaj ajo me botëkuptimetmë reale të mundshme qe’ rrënjëzuar thellë nëshpirtin e tij, kështu që ngado që e vështrojeshihje vetëm atë. Kjo gjë e kishte shtyrëAbdullah ibën Mesudin ta cilësonte atë si njënjeri që reflektonte besim, dashuri, sinqeritet,një njëri që ua shtonte të tjerëve besimin vetëmme pamjen fizike e lëre më me veprat e tij. IbënMesudi i pati thënë: O babai i Jezidit! Po të shihtei Dërguari i Allahut sigurisht se do të donte. Mua,sa herë që të shoh, më përkujton robërit edëgjueshëm”

43.

Asnjëherë nuk qe’ mashtruar të mendonte,se kjo që kam bërë unë është punë e madhe,përkundrazi e akuzonte vetveten për lëshimedhe mangësi. Nesir ibën Dhaluku rrëfen se Rebiaqante aq shumë, saqë edhe mjekra i lagej.Thoshte: Kemi takuar njerëz (sahabe) që pranëtyre ne nuk jemi gjë tjetër vetëm se vjedhës. Në

një rast tjetër kur qe’ pyetur: Mirëmëngjesi! Si uzgjove sot?- ai u përgjigj: U zgjuam mëkatarë;hamë riskun (furnizimin) tonë dhe presimexhelet tona

44.

Rebia, ngaqë e ulte shumë vështrimin, tekata që nuk e njihnin dukej si i verbër

45. Kur

shkonte tek Abdullah ibën Mesudi trokiste nëderë, por nuk ngrinte kokën lart për të parë, sekush po ia hap derën. Një shërbëtore e remendonte se ai ishte i verbër, kështu që sa herëqë shkonte Rebia dhe Abdullahu pyeste përmysafirin, ajo i përgjigjej: Ai plaku i verbër

46.

Por kjo nuk i kishte penguar disa zemërkëqijqë ta provokonin atë. Ata kishin harruar se njënjeri që për xhenetin ka shitur çdo gjë të kësajdynjaje, nuk i ka mbetur më mall për të. Ai ishtepërqendruar vetëm te Xheneti. U morën veshme një grua të pandershme, e cila me bukurinë esaj mahniste shumë njerëz. Vetëm mashtroje atëdhe do të kesh 1000 dërhem- i premtuan asaj.Ajo veshi rrobat më të mira që kishte, uparfumua me parfumin më të mirë dhe nëkohën kur Rebia doli nga xhamia ajo iu paraqitpërpara duke e hequr shaminë e kokës. Rebia iudrejtua me këto fjalë:

-Si do të jetë puna jote, nëse këtij trupi ishkaktohen ethe dhe ia humbin bukurinë?

-Si do të jetë puna jote, nëse tashti zbretmeleku i vdekjes dhe ta merr shpirtin?

-Si do të përgjigjesh, nëse tashti të marrin nëpyetje Munkeri dhe Nekiri?

Gruaja lëshoi një klithmë trishtimi dhe rapërtokë e alivanosur. Kur u kthjell u pendua dheu bë prej grave të devotshme, saqë kur vdiqmbeti vetëm si një cung i sosur (nga adhurimi ishumtë dhe brengat për mëkatet e bëra)

47. (vijon)

38 Komente prej tij kanëpërmendur: Sahihul Buhari,kapitulli: Ma xhae fi kaulilahiteala: Ue huvel ledhi jebdeulhalka..., pj. 10, fq. 462; TefsirutTaberij, kaptina Et Tekvir, ajetet1-4; Tefsiri i Kurtubiut, pj. 11, fq.96. Musannef Ibni Ebi Shejbe, pj. 8,

fq. 210; Tefsir Ibni Ebi Hatim, pj.46, fq. 286 etj. 39 Tarik, 9. 40 Ed Durrul Menthur, Sujuti, pj.10, fq. 236. 41 Merjem, 25. 42 Musannef Ibni Ebi Shejbe, pj. 5,fq. 461.

43 El Muxhem el eusat, Taberaniu,pj. 8, fq. 492. 44 http://al7ewar.net/forum/showthread.php?p=78397 45 Ihjau ulumiddin, pj. 1, fq. 181. 46 http://www.sahab.net/forums/showthread.php?t=290248 47 Et Tevvabine, pj. 1, fq. 72.

alb islam nr 77:numri 55 v5.qxd · por gjetën muslimanët si viktima të reja për ta, sepse si...

Documents