albertus magnus. opera omnia [borgnet ed.]. 1890. volume 20

8/6/2019 Albertus Magnus. Opera omnia [Borgnet Ed.]. 1890. Volume 20.

1/732

AEAOINCItOOM

;


2/732

Digitized by the Internet Archivein 2011 with funding from

University of Toronto


3/732


4/732


5/732

D. ALBERTI MAGNI,RATISBONENSIS EPISCOPI, ORDINIS PRJIDICATORUM,

ENARRATIONESIN EVANGELIUM MATTH^EI (I-XX)


6/732


7/732

B.ALBERT1 MAIiNI,RATISB0NEN8IS EPISCOPI, ORDINIS PRjEDICATORUM,

OPERA OMNIA,i:\ BDITtONE LUGDUNBNSI LIELIOIOSI UA8TIOATA, 1.1 PRO kUOTORlTATIBUS

\n MDi:\l \ i i.i.ai i \ BR8IONIS VI 01 B \l IORI MQl iPATROLOGI rBXTUUM BBVOOATA, kUOTAQUE B ILBERTI \n\ \r BIBLIOORAPHU 'M

OPBRUM \ PP. QUETIF BT EOHARD BXARATIS, ETIAM BBVI8A Bl LOOUPLBTATACUKA \i: l.\HOHK

AUGUSTI HOIUINKT,dotis diu ccsis tlemensis.

ANNIKNTK KAYKNTEQUE PONT. MAX. LEONE XIII.

V O JL. U JU Jil JN V I O JE S 1 M U MENARRATIONES IN EVANGEUUM MAHII II (I-XX)

PARISIIS


8/732

kOA,

0CT2730


9/732


10/732

D. ALB MAG OKD. PR/ me propter peccati ind

[al lieeum, qui est liber generationis Jesu Christi. Nehe-,r. viu 3: Aur* iu(i erant erects aU Librum.

Gran lcm, - gran li;i ooatinentetH.Znchar. v, 2: Video votumen volant : ton-gitudo ejus viginti cubiforum, et lalitudo ejus . iet tantum eonvertentes requiretitoum i-i \wiv, iii : Requirite diligenterin libro Domini,et leqite: unumex

n 'irfuit, alter alterum nonqutetivit.


11/732

PROLBt tcribi in 00 Oontra, Jofa kxxi, 16 Librum irribat // qut judi

Hi', po iii.ui. \. \& h> nic iltescriptit. Deui enim scribil in corde Joremxxxi, 33 : In corde eorum scribam eam. Mattho?us iiApocnl i. ii Quod videt, tcribein libro Styio hominis, rju i i a ira nitChriitui humanitatU Baruch, m.

ln terris visns est, et cum hominibus conversatus est. Joan. i. I ' Verbum factum est, ct habitavit in nnbis. \


12/732


13/732

Avgwnentufn Suncti Hieronytni in ftvangelium iecundun\Malthceum.

MhIIIi.tiis ex .IimI.i.i. sicui m ordine primui j>- .1 1 i i u r, ii.i Evangelium in Ju-d;c;i primiis scripsil : ciijus VOCStiO ld l>nim < K publicanil aotibui fuil.Duorum in generstione Ghristi principis praesumens, uniui cujui primi

oiroumoiiio in carne, altorius oujus sccundum cop electio fuit: ex utriiquecuim patribui Chriitui. Sicque quaterdenario aumero triformilor posito,prinoipium i credendi flde in electionis tempui porrigens, el ex electioneque in transmigrationii diem dirigeni, atque .1 tranimigrationii die uiqueiu Christum definiens, decuriam adventus Chriiti oitendil generationem : ulnumero satisfaciens et temporii et se quid esset oitenderet, el Dei in se opoimonstrans, etiam in his qUorum genus posuit, Christi operantis i principiotestimonium non negaret.Quarum rerum omnium tempus, ordo, numerus, dispositio vel ratio, quodftdei neoessarium est, Deus Christus est. Qui factus esl ex mulierc, factussub

lege, natuscx Yirgine, passus in carne, omnia in oruoe lixit : ut triumpham eain sometipso resurgens in corpore, et potris nomen in patribus filio, et filiinomcn patri restituatur in filiis, sine principio el sine Rne, ostendens sc nnumcum Patre esse, quia unus est.

In quo Evangelio utile est desiderantibus Deum, siopropria vel medis vel per-! co ta oognosoere : ut et vooationem Apostoli, et opus Evangclii, ot diloctio-nem Dci in oarne nascentis peruniversa legentes intelliganl, atque id in eo inquo apprehensi sunt et apprehondoro appetunt, recognosoant.Nobis enim hoc instudio argumenti fuit, et (idem rei faetse tradere, etoperan-

tis Dei intelligendam diligenter esse dispositionem quaerentibus non taoere.

ARGUMENTI S. H1ER0NYM1 1N MATTH.Cl MEXPLANATIO.

Matthseusex Juda^a, siout in ordineprimus ponitur, ita Evangelium in

Primo tangil Scriptoris ad scribendumidoneitatera : secundo, materiam el cir-curastantias scripti : tertio, (inem.

Idoneitatem pstendit ex quinque :


14/732

G n. \i.r. mag. onn. ptu-.d.de mille, qui videlicel al> eo vocatus e8t,qui vocatur Admirabilis, consiliarius ':vel, Becundum Septuaginta : Magniconsilii Angelus. Iluju< enim praesagiumfuit, quod in conversione mutato aomi-ne, Matlhceus dictus est. Isa. lxv, l."> ell( : Servos suos vocabit nomine a/io : inquo f/i/i benedictus rsi super terram be-nedicelur in Deo amen.

Secundo, describi! ex loco natrvrtatis,qui prcesignat scripturam salutis. Joan.iv. 11 : Salus ex Judseia est. Psal.i.xxv, 1 : Notus inJudeea Deus. Baruch,iv, l : Beati sumus, Israel,


15/732

|\ \|H. - llll ItnN |\ h \| \ | IIIbulatores, t tvqulsitorei prudtmtim ttiil/rl/n/i n/l.r iniiu milriii sn/mii 1nucitrvnt, neqv* enmmmormti innt " l0rufn '"iniins gjm \g*\ anhma intarpratntur, oipia ppaaumena, uniot signiflcat extraneosin Dei li ,11 cipcumci io In cnrne, nltoriui puoi i vi ni sapionteiin mundanii \'i Oalal ecundum oor i lcctio fuil ex utii, l:; r/>/rr eminentem scien- choat ab tbraham, < ujui i in um< isio pitunii .Irsn Christi Domini mei, propter signal concupiacentias pra?cisionem iu(jiirm mimiii detrimentum feci % ei arbi- quod assumptum esl a Christo : quia ali-//'!/ ut stercora, ut Christum htcri/a- ter non prodessel ad medicinam. Gemriiiin, etc. Pubiicanus dioitur a publico : xvn, li : Wasculus, cujus praputii caroquia illi qui publicis tributis, vectigalibufl circumcisa nm> fuerit, delebitur animascilicel pra3erant, dioebantur publicani. ilia depopulosuo. Et, ibidem, f. \0:flocNon autem b Publio dicitur, nl quitlam est pactttm meuut quad obseroabitis intermale dicunt, quta ante Publinm muiti me et vos, et semon tuum post te.publicani dicebantur : et ideo, infra, Quoad regnum autem , quod sani\, '.). in telonio sedere dicitur. T4X< redemptoa introduxit, inrhoat a David.autem Greece, Latine sonatvec/i^o/,qnod Ad Coloss. 1, 13 : Transtulit nos m >>-publice ct his (jui publioa gerebanl offl- gnum filii dilectionis suse. Et idicia, solvobatur in stipendia pro Republi- cundum cor eligitur '. ut per hoc reg-ca manutenenda. Licel autem bsec ulititer num immobile signiflcetur. Ad Hebr. xnsolvantur pro pace communi : propte 2


16/732

I). AI.B. M A(i. ORI). PR.ET).parabitur in misericordia solium ejus,et sedebit super illuil. etc. Ad heec enimduo vriiii Christus : at Bcilicel curaretnaiuram assumeudo el patiendo, el in-troducerel in regoum resurgendo el

endendo. Ki hoc dicil ralio se-quena

Sicque quaterdenario numero trifor-milor posito, principium a oredendilitlo in electionis tempus porrigens, et\ electione usque in transmigratio-nis diem dirigens, atquo a transmigra-

Lionis die usque in Ghristum definiens,decursam adventus Domini ostendit

nerationem : nt nnmero satisfacienset tempori, eto.

S cundo, tangil genealogue decursum,dicens : Sicque quaterdenario numerotriformiter, hoc est, in tribus formis, -cundum tres dignilates quibus regebaturantiquus populus, patriarcharum, regum,pontificum. A patriarchis natura corpu-lentae substantise d iscendit, quaB in ro r i-hus ad regnum permanens exaltata fuit :et a regibus in captivitatem deficiena,per pontificea redempti gubernati sunt.Sicut Christus corpulentam Bubstantiamaccepit, quam in regnum permanensexaltavil : et oblatione simul et officio

cerdotis secundum ordinem ftfelchise-dech populum a captivitate redemil : etiil"') dicit, iriformiter : ibrmam patriar-charum, el regni, el pontificatus innuens.De primo, ad Hebr. u, 16 : Nusquam enimAngelos apprehendit, sed semen Abrahstapprehendii. De secundo, fsa. \\\ r n, 11 ;Oominus legifer noster, Dominus rexnoster : ipse salvabit nos. De tertio,ad Hebr. ix, I I : Christus assistens ponti-fex futurorum bonorum, etc,

l.i bo esl quod lequitur : Princi-

niinatur secundum formam por tesscras-decades.

Tessera osl quadratum, et decas esldenum : quia ox quatuordigito, el deceraarticulo componitur.

Ki quatuorquidem quadrifidam morteraa qua redempti sumus, signifioat : trans-gressiones videlicel legum naturae, Moysi,gratias, el mortem gehennss : vel, mortemIransgressionis prseceptorum, experienticein paradiso, natura in mundo, decalogi, etLegis gratias : ant mortem culpaa, pcense,naturae, el gehennae. Aut, quia in qua-tuor plagis mumli disperai suut redi-mendi. Aut, quia per quatuor Bvangeliainstruendi de Redemptore. Aut, quia qua-tuor habitibus iniormandi lii qui redi-muntur: habitu videlicel virtutts, donisancti Spiritus, beatitudinum quas inhoc libro docet, iufra.v. 3-12,e1 fructuumSpiritus quos tangil Apostolus, ad (ja-lat. v, 21 et 23: Fructus autem Spiriiusest: earUas, etc. De donis langtt, Isa. \i,1 : Requiescet super eum Spiritus I)o-i/ii/ii. I)t> virtutilnis tangit, Luc. xxiv, 19Sedeie in civitate, quoadusque indua-mini virtute ex alio. De quatuor Evan-^eliis. Genes. u, lu : Et fluvius egredie-batur de loco voluptatis ad irrigandumparadisum, qui inde dividitur in quatuorcapita. Do quatuor plagis mundi, Ezechiel.xxxvu, 9 : I quaiuor ventis veni, spiri-tus, et insuffla super interfectos istos, < tnari magno. lu magnaamaritudine impugnal culpa vento ten-lationis : pcena, vento iluiditatis, quia perillam ventufl esl vita nostra: mora na-tur.i', vento exsufflalionis, Lunc enim im-miiiit se toiiira navim vRaa ventus lypho-nicufl confringens eam : more autemgehennae pugnal venlo tempestatis.1's.il. \. 7 : fgnis, et sulphur, etspi-riins procellarum, part caiieis


17/732

l\ \Ui.. S. IIIRHON, IN l M \ l l IIiic l,- 1 1 1 1 .1 1 1 1 1 1 1 . .Im.I i, i \um reducnm ra/ttioitatt n tn nb ,

Hesiduum erucm comedit locusta,et re* l>on erii ulilis, ttspteria vitulamina non dabunt radieesaltas, etc. K contra, de aliis primaniinstitutionem sequentibos dicitur, Tob.xiii, 20 : Beaius ero si fuerint reliquiseseminis mei ad oidendam claritatem Je-nualem. Sapient. iv, I : guampulchraeet easta generatie cum clarUale/ Pro-verb. v, 19: Cerva charissima, ei gratis-simus fdnnulus. Aristoteles dicil quodcerva fugiens accipit semeo : significansi-tos fugientes concupiscentiam in se-

minis propagatione : unde Patriarcha-rum proprium fuit bomo dictura. Tob,viii, 9 : Tuscis qttia non luxurise causaaccipio sororem meam conjugem, sedsola p&steritatis dileetione, in gua bene~dicatw nomen tuum. Tertium opus fe-i it Christus iu Palribus, promissa complendoet(juramente verificando. Ad Hebr.vi. 13: Abrahse promittens Deus, etc.Ibidem, jr. 17 et 18: Votens Deus osten-dere poilicitalionis hseredibus immobi-I tatem consitii sui, interposuit jus-jurandum, ut per duas res immobi-bs. quibus impossibile est men-firi Deum, firmistiimtm solatium Ihi-beatttus, qui confugimus, etc. Luo. i,7 I : Jusjurandum quod juravit -. /// lonitus est >siiAbraham />-mina vocat, hoe est, micantiura sacra-mentorum.

1 1 mositio retertur ad 8a ifa-mentornm io Evangelio contentoram


19/732

IN \IH.. S IIII.IMIN |\ I M \l I II IIvii, 20 Vapirntia est tuper omnem dispositionem stettarum, Sapient \m. IAttingit a /ine usque ad finem foriiier,. a < 1 1 1 . i - refertur ad oaulapiontii enim e i nihil line oauia liquia aliter eni nt opera \ ai ua. ftapient.m\ , ; / / iiou essent vaeua sapicntim iuseopera. Job, v, fl : Nihii in itrra sinecuusa fit, etc.

n Quod lidei neceasariutn eit. > Hic tangil (Inern, el dicit duo : tangit enim (inem,v\ adjungil ea per qu iini> ipse conse-quitur intentionem, quaa esl linisultiraus.Pinis est, >< quod Rdei neceBiariura est,Deus Chriitus eil : o quia aliter vacuaeisel Qdes : quia non lah al aiii fidei inDeum. Luc.vu, 50 : Fides tuatesalvamfe-eii. Matth. xv, 28 : Magna eei fldes iua:fiut tif/i sirut ris. Ad Hebr u, I : Estau-trm /ii/rs sperandarum substantia rerum.Et, ibidera y. 39,dicitur, quod omnes te-stiraonio fidei probati in\ enti sunl '. Marc.ix. 22. dicitur : Omiiia possibi/ia simtrmleiiii. Nec sunl possibilia omnia, nisicredenti omnipotentiara in eo in quemeredil : et hoc non est nisi in Deo. Luc.i, 37 : Non erit impossibite apud Deumomnr verbum.

Qui factus est ex muliere, factussub lege, natus ex Virgine, passus inearne, omnia in cruce (ixit: ut trium-phans ea in semetipso resQrgens incorpore, et patris nomen in patribusfilio, et filii nomen patri restituaturin filiis, sine principio etsine fine, os-tendens se unumcum Patre esse, quiaunus est.Quatuor dieit : prinmm, materiale prin-

cipium. Ad Galat. iv, 4 : At ubi venitplenitudo temporis, misit Deus Filium

siiiiui faetum ej mulirre, faetumKaclu dicil quin

l.i lio aclive i i n pi in< ipitrineei u^. quod ilr iuli lan i nihilponil iii fa< i" 'i

in i 'ii' eptu t iln M i . -t i'l ioheil pater ejui lecundum i ai nem, iii uldixil Helvidiui. Joan. i, l ' erburn i/iiitiiin est. \>\ Roman. i, 3 : Qui fae.hu

nine Davidsecundum earnem.l ,n muliere autem dicil non propter

mollitiem, led proptei i< nura el main.

i Kactui lub legc . I i un- liiin. Primnm pertinel ad aaturam,se< iiinliiiii ad veritatera exhibitam. I Isul lege esl licul veritas >ul nrabrapraefigurante : implevil enim legem lic-ui contentum implel continena vacuum.lulVii, v, I" : Non veni soivere legem,adimplere.

Natus de Virgine. Ecce ler-tiuin quoad modum nativitatia linelege concupiscentiae. Isa. vn, I i : /virgo eoncipiet, et pariei filium. l.t lii< -dicit, uiiius, quia Virgo non fecit,deaua substantia generavh eum. Luc.i,34: Quomode fiet istud, quoniam >


20/732

12 D. ALR. MAG. ORD. VHMD.prteputio carnis vestrse, convivificavit vit con/ormcs fieri imagini Filii sui...,cum illo, donans oobis omnia delicta : hos et vocavit. Rationabile autem esl boc,delens quod adversum nos erat chirogra- ut per filium verum et naturalem, ;i


21/732

I\ \IH. S IIM.ItMN IN h M \ I III Iin quo Kvangelio utile o i de idc

rantibua Deum, lo propria \ el raodin\ n 1 1 .nilrlll luc ililu, srili, ,|,qualiter studondura eat, el fruclusBtudii.Modus autera Btudii, Bive qualiter

Btudendura : quia in desiderio Dei.Psal. civ, i : QuMrite faciem ejussemper. Isa. xxvr, 8 : Nomen tuum etmemoriale tuum in desiderio aninue.

Sicpropria vel media. Ecce fructuastudii, el esl duplex : secundura cogni-tionem videlicet, e! secundura affectio-nem.Secundum cognitionem duo sunl

attendenda : Littera videlicet, et Littoraintentio.

1 ii Littera tria sunt cognoscen-da : prima videlicet quae pertinent adhumanitatis assumptionem, media quaesunt ad vocatorum illuminationem, per-fecta quae pertinenl ad illuminatorum re-demptionemel gloriQcationem. In primo,Joan. i, il : Verbum earo factum esl. lnsecundo, Joan. i, 9 : Erni lux vera


22/732

IV I). ALB. MAG. ORD. VKJED.dtrt ni/iil audebant, et ntper illos


23/732

1). A.LBERT1 MAGNI,DOCTRINA TOTO OBBE CELEBERRIMl

1 II! j TTI.EILUCULENTA KXPOSITIO.

CAPUT I.

A quibus majoribus Christus secundum cirnem descendcrit. Angelus instruitJoseph de Marice sponsce suce conceptione, partujue futuro.

i. Liber generationis Jesu Christi.filii David 1 , filii Abraham.

Abraham genuit Isaac '.. Isaac autem genuitJacob \Jacob autem genuit Judam et fra-

tres ejus 4 .3. Judas autem genuit Phares et

Zaram de Thamar .

Phares autem genuit Esron 6 .Esron autem genuit Aram.

4. Aram autem genuit Aminadab.Aminadab autem genuit Naasson-.Naasson autem genuit Salmon.

5. Salmon autem genuit Booz deRahab.

1 5


24/732

16 I). AI.H. MAG. OKI) IMI.Kh.Booz autcm gcnuit Obcd cxRuth '.

Obcd autcm genuitJesse.Jcssc autem gcnuit David regem

6. David autcm rcx gcnuit Salomo-nem cx ea quasfuit Uria7. Salomon autcm gcnuit Roboam '.Roboam autcm genuit Abiam

Abias autcmgcnuit Asa a .s . Asa autcm genuit Josaphat.

Josaphat autem genuit Joram.Joramautcm gcnuit Oziam.


25/732

I\ BVANti MM III II. CAP. l-l n

IN I \IM II M M III I II NN MIIIA IIH.

i.iIht generationii Jeeu Ohristijlilii David, liln Alu.ihiim '. i

Liber

llir Bvangelista librum buudi intitu-l;it, quod sit de generatione Jesu Chri--ti : faciem hominis in principio libri adD08 con\ ertens.

Dividitur autem iste totalisliber in ti-tulum, et in tractatum.

1 ii titulo autem lit mentio de quatuor :de Porma, de materia, et cui attribuiturgeneratio quce esl materia libri, el a qui-lius cst ortus ipsius, quia ab Abraham,et a David. Est autem in Utulo oratioecliptica, el sic supplenda : [ste es1 libergenerationis, etc.

Sed lunc tncidit qiuestio : quia cuni //-tulus dicatur a tixdw grsece '. quod eslradius, eo quod irradiat totum opus dequo lit, isto videtur inconveniens essetitulus : quia non totus liber est de ge-neratione, nec etiam major pars ipsius.Adhuc, cum Lucas expressius dicatmodum generationis et annuntiationis, et

consequentia generationem, sicut Cir-cumcisionem, et Ipapantin 3 : potiussuum Evangelium intitulandum erat :De Generatione.

Adhuc, Joannes scribit de utraqueVerbi generatione. Iste autem non niside una. Potius ergo Joannis Evangeliumde generatione est intitulandum.

Si dicas, quoniam Matthaeus scripsitJudeeis, quibus moris erat a principiislibrorum intitulare libros, et ideo morem

pritni ptrts librum intitui . 1 1 1 videtur olutio inili i, quii fund itui mpei fiUum II nim quando,i | ipii i libroi um libi < intitulant,eamdem pi n equuntur materiam \ matei ii genera-tionis Jesu i Ihristi pi osequatur.

Si ijui- autem dical materialiter idictura, ut sil liber generationis, h,us tuut. Sapient. i\ , l Oquampuii hi,i r\f catta gmeratio cutn clariiatiPsal, \\hi,i> //'' tist generatio quserentnnii riiui , Boiliod Dominum U

Oenerationis, pan i\ < in I >hi isto,ci Botivo iii nobis, Sed Monndum l


28/732

iio I). ALB. MAG. ORl). PH/KDSi.-iit et Christas Rei esl e1 9acerdos.Luc. i. 32 : Regnabit m et sacerdos m ssternumvndum >>> Melchisedeeh, Ideo

Melchisedecfa figura ejus, rex fuit iBacerdos '. Utrumque autem, rognumscilieet et sacerdotium per h.'ereditatemdevolvebatur ad ipsum.

Filii David, filii Abraham.

YA ideo sequitur : Filii David pro-|ii"r regttum, el Filii Abraham pro-pter sacerdotium, quia Abraham obtuiitprimum sacriticium, quod expressio etfjgora fuit ejua quod Christus obtulit se-ipsum. Genes. xxn, - : Tolltj filixmtuum : et Apostolus, ad llebr. XI, 17 :Ah> aliam... unigenitum offerebat %


29/732

|\ I \ \\i. M \l III I I I -

iiim naiiii.r divinn el o% illa genttlo mtextio vcro ip ifittribuif ii: io ptttbttur. preeemur Deum hodie, et "-[nfrt, xv, 22 : Miserere mei, Domine, dumeras, quia hit iribm noctibus Deo/i/i David : et, Infra, xxi, 9 : Hoeemna jungimur : tertia auiem transacla nocte,filio David/ iii nestra erimus conjugio i filu quippe

sanetorum itimiai et non possumus ttaeonjungifieutgentes qumignorantDeum.

a fcbrtham genutt Lsaao. tstao au- I talibus igiiur emor potttriutii pra,,,,,. ., lii nt subiicitur lex concupiscentiae. Bt>tein geiuut Jneob. Jneob nutem gonuit l" l '""'l f .

etitm esl caust, iul dicitur Patrutr-Jiu nm el Iru ivs eius. , . . . . .._;#.J cha, tt non Arcaimtntus : quia mtntt-Judas autem genuit Pbares et Zn- Us co[niUx nun Bemper ,..., , l( | atud, itdrnra rie Thnmnr. aliquando in medicinam : in qua libido

non Bubjicitur proprie loquendo, ied ex-Iste tractttus libri duts htbel ptrtes cipitur ne rutt in turpitudinem fornict-

in quaruin primt ponitur vera Christi se- tionis. Propter hoc dicitur < 1 vi * >< l Christnscundum faeiem hoininis generttio. In se- semen Abra/i.c apprehendit '. quii Abra-Ounda, quee incipit in kertio capitulo, hani signum subjectionis legis concupi-Ctusttttb ista ponitur nostra regeneratio. scentia? incepit. Et haec est ctusa quod

Ailhuc. prior dividitur in duo. Xani ;1 b Abraham genealogia incipit. Anteprimo ponitur generalio Christi. Secun- enim lex coneupiscentia? regntvit, itado, ponitur manifeslatio genili, ibi, n, 1 : quod diluvio eam dilui oportuit a . Et Cum ergo natus esset Jesus. ideo non incipit ab Adam. in quo lex

Christi autem generttio describitur ista incepit, nec ab aliquo sub quo lexdupliciter : materialiler videlicet secun- dicta regnavit, sed ab eo qui signumdum descensum a patribus factum : et subjectionis et amputationis ejus accepit.formaliter et eflicienter secundum mo- Christus enim non accepit nisi corpu-dumgenerationisfactEBexmatre,ibi,y.l8: lentam substantiaui, quse medicina est C/iristi auiem ijcneratio sic erat. legis et languoris concupiscentiae. HocAdhuc, materialiter generatio facta ex est ergo quod dicit :

patribus describitur dupliciter, scilicet,per modum exsecutionis et contextionis a Abraham genuit Isaac. genealogiae, et per modum epilogi capi-

texit


30/732

22 D. AI.B. MAG. ORD lR.^n.aem, ut superius diximus. Etideoconti-nue ponit eam usque ad Deum. Nec eeitt-per veros patres ponit, sed etiam legales,et aliquando adoptivos, et aliquando pu-tativos. El ideo etiam non potesl uti hocverbo genuil, Bed utilur verbo qui fuithujus, vel illiu>. Sed Matthsaus verosponit : et ideo nlitur verbo genuil.

Attende autem quodcircasemen, quodper patres descendit, quinque sunt ingenere notanda, scilicel segregatio inBeminis sanctitate ab alieuo semine, quod

ii) concupiscentiffi sequitur : natura-litas in profusione : libertas in seminisnotabititate : dilatatio in seminis benedi-ctione : et exallatio in seminis honore.Segregatio perfecta facta est in tribusprimis ' : profusio correcta est in quar-to cum filiis suis : libertas adcpta inquatuor sequentibus. Esron videlicet.Aram, Aminadab, Naasson : dilatatio de-bita in tribus qui illos sequuntur cumfilio 3 : et exaltatio facta est in ultimo :propter quod etiam rex solus inter istosnominatur k .

S _ ^atio autem ex opposito congre-gationem Jiabet : ut ea quffi similis suntsanctitatis, congregentur : et, qusdissi-niilis sunt sanclitatis, Begregentur, nccommisceatur semen sanctum cum im-mundo. Est autem segregandum semenservile et degenerans : co quodnon sequuntur uterum, seilioet senn ngenerosum. Et ideo iit mentio de oinni-bus filiis Jacob. Sed quia Christus nonnisi per unum descendit, illc tantum no-minatur, et alii communi nomine fra-trum designantur.

Et hoc est, quod dicit : Jacob autem genuit Judam et fra-

tres ejus.

Et significant eos qui vel nobilitatemspiritus retinent in virtute activa, sive inspecie veritatis conlemplativae : vel i \filiis carnis per semen gratiae in filiosspiritus sunt mutati. Et ab ista restri-ctioneseminis, isti/7a/riarcAa?8untvocati.Eccli. xliv, JO et II : Cum semine eo-rnm permanent bona '. hsereditas sanctanepotes eonnn. Genes. xviu. 19, de Abra-Jiam dicitur : Scio quod prxoepturus sitfiliis sttis, ei ilomni nue \jost se, /// custo-diani oiam Domini, tt faciantjudiciumrt justitiam : ut adducat Dominus /iro-pter Abraham oninia qUB locutut eti adeum.

Judas autem genuit Phares et Za-ram de Thamar.

Ejecto Esau lamqnam ex libero dege- Facta hujusmodi - atione el eon-aerante, qnod significal eos qui ex ii- gregatione, lit eorrectio uaturalis pro-ritu ad concupiscentiam mntantnr. Ma- fusionis. E( ideo oon lit mentio 1'lach. i. _' el '.\ : Ihlr.ri Jacoby Esau au- Her, qui Dequam fuit in Mtnrali coitu :tem odio habui. Sapient. \u, 10 el II : el de Oban, qui polluendo Bemen fnn-

'".


31/732


32/732

21 D. ALB. MA.43 ORJ). PR ftD.Isa. xux, ' : 1'arum est ut sis tnihi ser- gruitas pra?cedcns : et alterum, exaltatiovus ad suscitandas tribus Jacob, et fseces sequena. Congruitas autem notatur infsrmel convertendos : ecce dedi te in lu- Jeaae, et exaltatio complelur (alias, im-eem geniittm, ut sis salus mea usque ail jtletur) in David. Et hac de causa, nonextremum terr.v. proprio nomine, sedcognoinine .lesse po-Tria autein exiguntur aci rivenlis.

Il.x'c igitur estcausa, quod proptcr taiunohiles conditioncs lihcri scminis, ! tamjucunda myateria, foamHue ista' propriisnominibus nominantur.

Obed autem genuit Jesse. Jesse au-tem genuit David regem

ii quintum. Semmie exahatio, ad

xi, 1, ubi de gloria regni dicitur, sic no-minatur. cum dicitur : Egredietur virgade radice Jesse. Calida enim in radice altcgerminant et fructificant.

Solus autcm rex David dicitur : eoquod solus secundum cor Dei in regnniuprofecit, sicut constat ex superius dictis.Et alii sequcntesmerito ipsius ad regnumsuntpromoti:sicutdicitur in Psal.i.xxxviu,34: Misericordiam nicam non disper-gam ab co, etc. Item, in codem, t. 38Throuus ejus sicut sol in conspectu met sicut luna perfecta in .rternum : ct t


33/732

|\ I \ Wi. M M III I I |-flI niiiii quidom, quotl sicul catalogUM pu unrdo ,

t III III |l llll.llllll |HI (i.lllrs, (luCtil ll iImIIIIM, pOtl III "l I. iii ijel judii es ci v>\ ii in re ;uuin 1 1 un . i atu , (Ilium -I" ida /iIiiim cor Dei olecti, ita catalogu n uin dotem, interfocil Proplur quod mcipaulftlim dufiuil in oaptivitatem : oiten huju habelur iu I lio, quoddens (alias, descundens) quoniam licet n u tintei tomplum ut allurc lgnura Christi liguraturasil jno li m l piphaniu . quod i i Luoc r< ponporalii laraen regnura Chriili noo esl l runl dari uphoo miiiiilii, aodpoliuiiui inmundoprea- < propitiatorium. Hic eliam ihesauisurara habebunt, el vinoula, et carceroi. domui mub fa quimurum interrupil


34/732

26 I). ALB. MAG. ORD. PR.EI).quod tunc sit aut boni pater, aut boni pue tamen, quia cum esset enorme valdelilius : quia sicul pater frequenter puni- pulaverunt quiilam per illud evacuandamfurm lilio, ita paler multoties remunera- esse promissionem Factam ad David detur in lilio. Joram ergo, qui pessimus nascituro per eum Christo merito crimi-fuit, qui Atbaliain, liliaui Jezabel, uxo- num adulterii, et prodilionis, et homici-rem duxit, fratres auos meliores bc occi- dii. Propter quod cum pcenitens eauereldit, idolapopulum adorare coegit, corre- psalmumquiuquagesimum,^#iferereffte/,ctiones Elise per epistolam ad eum dela- Deus, dixit: Uljustifieeris insermonibustam sprevitj cujua lempore Iduma?a tuis, implens proraissum : et oincastum,a domo Judss rccessit, Arabes autem civi- ab liominibus scWicel, judicaris , supple,tates Judae et domos regias vastanles, promissum te non impleturum. Ut ergouxores suas acceperunt, et filiossuosom- sciatur quod peccatum non proejudica-nes, prsster Ochoziam occiderunt.chroni- vitveritati promissionis, ideo per eam-casegritudine visceraegessit, et secundum dem mulierem implevit promissionis veri-Josephum extra sepulcra Regum sepul- tatem : etmentio ejus lit ab Lvangelista,tus est : tamen praeter patrem Josapbat ubi ostendilur impleta veritas, el taceturbonum ponitur in Catalogo. Sequentes nomen propter verecundiam delicti. Filautem Joram usque ad quartam genera- tamen mentio facti propter promisstoniationem sunt ejecti, quia et mali fuerunt, veritatem ostendendam ad convinceudumet malorum lilii, et malorum parentes. fallax judicium. Quiasicut dicitur, Tobiffi,Licet enim Amasias pater fuerit Osioe, m, 20 : Non est in kominis pofestate con-qui quwdam bona fecit, tamen lantum silium Dei. Et hoc est quod dicit, Psal.desipuit, ut usurpato sibi sacerdotio in- lxxxv, 17 : Fac mecum sitjnum in bo-censum vellet ponere in templo. Proptcr num, ul videant oui oderunt >ne, et con-quod terraemotus factus est, qui montem /undantur : uuoniam tu, Domine, adju-ante civitatem scindens viamclausit, bor- visti me.tos regales oppressit. Lumen cceleste ineum excanduit, ct lepra pcrcussus extrareges, in borto quodam sepullus fuit : Salomon autem genuit Roboam. et ideo merito ipsius Amasias pater ejusin catalogo poni non potuit. Hegni declinalio per duo in genere

llisita pnenolalis, dicimus : Regnum perllcitur : per scissuram videlicet, el iin-horum regum paulalim ex statu per bel- pugnationem exterarum nattonum, quaelum intestinum et divisionem delicere per captivitatem et inortem .regnantiumin coarctationem potestalis, et ex boc in completur.mulctam quamaliis regibus solvit, et re- Scissura autetn perficitur in tribus suc-gum captivitatemetoccisionem, eamdem eedenlibus sibi regibus. Scissura enimabire incaptivitatemettransmigrationem< paulatim venil instatum. Kt ideo consi-

Et peneshoc accipiturnumerusRegura deratur secundum tria qme suntinipsa:hic positorum. Primus qui regnum posi et quartum proponil ^ibi ul causAm, ctDavid accepil fuil Salomon, de quo


35/732


36/732

28 1. \\M. MAG. nhl). IMI.Kh.

IO

post) pcenitentiam, tamen exhoc regnumnullam aocepil coniortationem : Bed excaptivitate plorimam aceepit labefacta-tionem, eo quod captivator plurimam inregno fecit depopulationem.

[nterfectio regum consistit in duobus:in indignitate regnantis, et divima indi-gnatione contra regnum regionis. Et priornarum esl in Amon, queo indignum re-gno servi sui interfecerunt. Indignationeautem Dei contra regnum regionis in-terfectus esl Josias optimus rez : qui li-cet pietate meruissei differri captivitatemet transmigrationem regni in diebussuis, tamen ezpresse comminatus eslDominus, quod postmortcm suam totumregnum transmigraturum in Babylonemesset. Sic ergo isti reges inducunturhic.

Joram autem genuit Oziam.De quo, IV Reg. xv, et II Paralip. xxvi.

Ozias autem genuit Joatham. De quo, Ibidem.

Jontham autemgenuit Achaz. IV Reguin. xvi.

Achnz autem genuit Ezeehiam. IV Regum, xviu.

Ezoohias autem genuit Manas-sen.

iv EUgum, x*.

lianasses nutem genuit Amon. IV Regum, xxi.

Amon autem genuit Josiam. Ibidem.

Ecce completa regni traiiMiii-ratio ettcaptivitas : ideo namque iste eum fratri-lnis Miis nascitur iturus in transmigratio-nem Babylonis. Et quia islo non solu>regnavit, sed etiam frutrt- ejus : licetper omnes (alias, eos) Ohristus non de-scendit, sed peristuni lantum : tamen litmentiode fratribus ineommuni nomino,quia regnum istud fnil figura regni Ghri-sti. Nota autem hic historiam. Legiturenim, f Paralipom. m, 13 et 16, quodfilii Jostie fucrwit : primogenitus, ./-hannam : secundas, Joakim : tertius,Sedecias : quartus, Sellum. De Jon/:i>natus e.st JecJioniaS) ei Sedecias. Et itaJechonias videtur nepos fuisse Josin?, (>tiion lilius. Scd ad hoc respondetur prrHieronymum, dicentem quod secundusnatus Josiae, quem Joakim vocatuin esaediximus, trinomius fuit : quia dicebaturEliakim el Joakim el Jechonias. Kiliusvero istius ejusdem nepos Joeis, bino-mius fuit : dicebatur eniin Joakim et Je-chonias : qui etiam sublata prima sylla-ba, dicitur aliquando Chonias. Hierony-mus : Numquid vas fictile atque con- tritum vir iste Chonias? Dicit eliamHieronymus, quod Joakim, qui filius

Josiffi fuil, in ullima syllaha BCribitur/> : lilius autem hujus cjui nepos Josiso fuit, soribitur in nltima svllaba per cyn : quod Bcriptorum vi- tio et longitudine tcmporum apud gra?- cos latinosque confiisiini est. Bt ideostal generatio per Josiam iu filium Je-choniam, qui el Joakim dicebatur : el


37/732


38/732


39/732

IN I \ \M. \l \l III 11. II I 11, \ohaboc facta eit, ia quinquo videlui Matban auti|M-i (li i . quoi um iiimiiii eil ju litio i ooilantia, et allerum mutuum au^jul im, Videtui nconti Iquod libi ferebant, licut legitui ia llfl el Malhcum quin Lucai,ohabceii, quod indoflexibilei a juilitia le Joieph filium lloli, el lloli lilium \lgii, ol libimol rorliuiuium ferebonl ad- Ihat. Sed ad li


40/732

32 D. ALH. MAG. UHD. llU.h.sum esse : i|ui;i, Numer. xxvn, H et-t ,|., dicitur, quod ad foeminaa devolyi-tur hsereditas, quando aliquis non ha-buit lilios. Communiter autem respon-detur, quod soror Nahasson el filia Saulcum fratres habuerunt, non habebanthsereditatem : el ideo libere nubere pote-raut cui volebanl sine Bortium coufusio-ne. Sed Heata Yir^o fratres ante se, necposl se habuit : el ideo hsereditas adipsam devoluta fuit : propter quod con-tribuli suo jungenda fuit. Haec etiamrausa est, quod per foeminas genealogianulla texi potuit, quia sa?pc de tribu adtribum traducebantur : quod non liebatdeviris. Sicutet inistagenealogia el Ha-bab ct Hutb e1 Thamar positse sunt, etforte alise multa. de diversis tribubusaationibus existentes.

Damascenus autem 1 ponil _:cnealo-giam quamdam usque ad Beatam Yirgi-iiii) . Scd quia nescitur origo ejus, etneci i -I omnem genealogiam confu-sam esse quae per fceininas texitur, utpatel ex prsedictis, pertranseo.Unum est, quod relinquitur inquiren-

dum : Quare dicatur hic : genuil, cum_ merare dicatur esse \iii, gignere autemuxoris : .sccundum illud quod dici con-suevit, quod generare ''st agentis, gigne-re patientis el materiam exhibentis. Adboc dicil Glossa, quod genuit ponrt, utille cognoscatur qui dicil : Ego hodiegenui te*. El est sensus Glossse, quodChristus ;i patribus non descendil nisi se-andum corpulentam Bubstantiam, qusa

-I sicul principium materiale. Sed efficiens faciendo, non generando, fuil Spi-rilus sanctus. Possel tamen dici, quodgignere cpnvenit e1 viroel fneminse : quiadistinctio inter generare el gignere nonvidetur habere rationem magnam Biculdii ii verso

I 'i -111111.1 sola pai ii . nii uterque.

/oseph, virum Marise. Vir diciturpotius a vigore el virore : quia castitatisvigore et virore ftoruit, similis propositiexistens cum Beata Yirgine. Jerem.xvn, 7 : Benedietus vir qui confidit inDomino, ei erit Dominus fiducia


41/732

i\ i.\ \m, \i \i iii i.i. i-n, ih..< Omnoi Itaque genorntioncM m!> Dicit w o lituluin :

aIm.iIi.iiii ii que ini David, generatio-, - i n . . i " * 'hri ii uulerane quBtuordooim : ''i a Mn\ m usque

ad transmigrationem Babylonie, gene\.pii qtiod nil iilfiniiii > il ili

ral Onc .iiialiinnhTim . rl ,i I r.in im1i humaiwi ^< 1101 ntio 111 niiiiiu

itlone Babylonia ueque ad Chri* 1|11( | ,.,!, , ,,,,, ,\ >IMlllsiiiin. generntionea quatuordecim ( \ virgiuo. Qualitor nutom de Spiritu

i. to, el qunliter ox vii ginc fuil un-o ubi opilognl generationos. Et de dum linguln, indicibile i I. Psal. xvm,

hii dictum osl in procemiis : Qualitoi r. /,, golc posuit tabernaculum uum,Bcilicol triformes sunl tessercBdecados Pa- eto. Sol enim nimio spleudolii.n charum, Regum, i'i Pontificum : el pat oculoa intuentiura : ita fulgor miiquid Bignificanl nu ii hic posili. Sunl bilium liujui nativilatis reverberal iautera quadraginta dus generationes hio, tellectum, Eccle. \i. 5 : Quomodopor t|iias venitur ad Ghristura, Bicut m ras guse sit via spiritus, et : Septies tate et devotione e1 obsequio procum-cadet justus, et resurget : impii vero, qui bentes cum Joaime Baptista', non ra-nolunl resurgere, corruunt iu molum, nius digni per subtilem intellectum sol-accipil quilibel casus per Christum un- vere eorrigiam unionis, qua colceamen-decim resurrectiones : decem quidem tum nostrs mortalitatis cum pede deita-in observantia prffioeptorum : etunam tis (quem in Tdumaeam nostram extendit)in fideChrtsti, peT quem omnis Btremis- colligatum est. MLulto autem minussio. El ideo in sanctifioatione tabernaculi mus opera Dei, quo omnium fabricatoret populi, primo legebatur omne manda- Trinitas in fabricam uteri virginalis sieuttum legis, e1 postea aspergebantur san- in nobile triclinium introvit, el eum, quoDruine 1 . omuia fahrieaverat, filium veri fabri fa-

bricando perfecit. Isa. xli, 7 : Confortn-vit faber serariuspercutiens malleis eum,

Ghristiautem generatio sic erat. qui cudebat tunc temporis, dicens : Glu-tino bonum cst: et confor/avit cum clavis,Peracta generatione Christi seCundum ut non moveretur : quia ab huma-

materialem deseensum geneologias, ton- nitate, cui ogglutinatus est, numquamgit Christi generationem secundum mo- est remotus. Sic ergo est generatio,dum causce tam efticientis quam forma- ut dicitur in communi. Per singulalis et finolis. autem nulli hominum est ad plenum

Sed primo praemittit titulum, et post- nota.tractatum.


42/732

I). Al.il. MAU. om>. Nt ED.u Gum essel desponaata. Dtto dicil circa itionem : sio.ce-

ritatem a carnali commercio, el diligen-tiam quam ordinavit in obsequio gene-ralioni, bi ilicet necessaria et puero, etmatri. lit hanc Langil, ibi, v. 19 : Jo-seph autetn vir ejus.

Circa primum tangit conceptus, et ge-nerationis Binceritatem,

Et tangit septem per ordinem : 1110-rum primum est custodia contra malamopinionem : et hoc est Desponsatio. Se-cundum pertinetad summam beatitudi-nem, quod 1 -l mater Jesu. Tertium, addignam clari nominis cognitionem, quodvocatur ct est Maria. Quartum, ad vir-tutis Laudem : quod justum Joseph acce-pii sponsum et conservaiorem. Quintum,aJ munditias sincerissimae pudorem :quod anU 1 convenirent, inventa est,

I Hili.lJiiiuili Lip '!1-I H-

ptimum, u> : exhibitione sci-lioet, oroatu, et promisso. Exhibitione :quia viiis c\liii)i'l).iiiliir, snut ilicuiit ulos-sa-. Oraatu : quia illi> ornamenta custo-diain significantia dabantur. Promisso :quia aofl loquitur Scriptura de spoasioiM

la in fuluruni, qua aliquando *ji >n>aliaperalium contrahuntur, sed despoasionequae lit per \ erba de prcesenti, qua fat-inina in sii.iin d.ii sesponso,e1 eaosvereo,vir in Miiiin il.ii se sponsse : et hi vooaa-lur oonjuges. Infra, > . _o : Noli timerem 1 \ia !>nn conjugem tuam, etc

l-.i per istam sponsionem \ ir eat habi-lui .1 Bpoflsa, el e converso liabol Bpoa-

I. Propter hocdioit, Pnilosophus, quoditraneissimua modui est habendi, ojuo

c betttr reliquo. Etesl relatio parita-Uet et sup irpositioniSj et suppositionis. lujure cniin quod uterque habet in reliquo,relatio esl paritatis quia iu illn ad similiajudicantur coujuges. Tn hoc lamenqnod vlr caput mulieris esl ', in regimincsuperpositionie est. E1 in hoc quod mu-liec eet in adjutoriam data \ riro, et aoae converso (quia vir esl faciens '! ope-i.ins per se), suppositionis est. \A sic in-diviilua vita tripliciter (alias, triplicatur).In juii" fiiini utcrque pariter obligatus esldebito. In regimine, capul non est sineoorpi ', nec vir Bine muliere : quia se-um particlpat regimen, licet informatio-iininis eit ex parte viri, Etideodici-

tur. Tob. x, L3, quod docuerunt eam di-ligere maritum in recognitii ie jurijtrimonii : el regere lainiliani in participtione regimiais : et a viroinforoiari^quiadirectio perttael d virum. ln adjutorioeti ! ! individuil 1- : [uia licet sit se-

. tamen in omnibus quae sual ua-trimoaii, eosdem actus participat .rando el subserviendo in omnibus. IIcnini dicit adjutorium, I.t hoc est, quoddicilur, Gones. u. I(S: Faciamus eiadju-torium simile siii. Nonenim adjutoriurasiiuilc sihi (liccrciiir. ni>i in omnibus eos-dem actus participare (alias, participaret)suluniiiisliaiulo in ci>. et in aliquo ad si-imlia judicaridur. lianr individuitatcinnolat A|)(tolus. I ad I '< nc.lli. XI, II :Neque cir .siuc muliere, neque muliersine viro, in Domino. EJsbc autem indivi-duitas causatur ex consensu conjugaliante carnalem copulam. El ideo carnaliscopule cobseqaeas eet raa4rimonium,nihiIexistens de substantia ejus. Propter quodveram fuii matrimonium beataj Virginiset Josoph, et eo aaaclius, quod a carnaliaooaimercii concupiscenlta fuil imraunius :quia Banctiora sunl conjugia pari votocontinentium , ul dicit Vugustinua.

PrilBUfll induiloruin liiuin tan-itur.


43/732

|\ I \ \M. M \ I III II. I IMrl />,u i> t /il/iiiu >. \l iii. i ,mi I. iii i I > ii I" Oiun l.i i-ht , i,ditu i o quod pai anj nipli lita rclur, nicut fen maII .1.1 < lOI llltll Kl I />' \/>ll'll lllll.l. II \ I ,. \ M I

o virginem castam exhibere Christo, relur. I>>li. ixv, 1 el 2 l lh I ii i iMnin exhib batur, (ieneH. citum pirilui meu quII. 24 /trliiu/ur/ liiniiit /iii/rrui siium, Imlii \ DcQ if liniuiiiilni . V i i im> i n 111 ,

Deornatu dicitur, Genes.xxiv, Hmuiiei bem tiui consetipendi iiniiii es inl iii iiuiiiliiiii faciem i /ii | iii diabolu partur/ armitias in manibus ejus, luaurie ratur. Sed nonni Mil pei nalui

i niticat aurem unto omnibai patulam, virginita Dicenduiu, quod tolummodo Uin iihIiii.iI.iiii \iinill.r aiil>-m m\ st> i nnii lin.n n.il 1..111-. lUpri li.il 111 .1111manue opern esBG colligata ad unum. eet: el ideo o diabolo um. ICanlic. vh, I : Juncturm femorum />.< laudes auriuii sicut monilia, . muniendo diota, vimu$,gloriamJusti, l.iquia muniunt sinum, ui dicit Isidoru*, meum mi/ii, secretum meui bne adulter inserat manum. I i lic dc aliis. i>st, sccrotum in matrii pudore, elDe promiseo, Luc. u, lcl S : [soendit tum in inearnatione. [ob. xii, 7 :

Joseph .. ui prefiteretur eum Maria,


44/732


45/732


46/732


47/732

IN KVANIi M W III I I I I* r..ii 1 1 1 1 1 -- . Hoi 'i i ii inli i \|'i iuiilni |ni axproi ' i" iii uominiii I \\ idooisiinl c>i ijii.u iiiin. quod .nl l.niilr- \ iiluii i . l'< i ini . quin i iIihi olula ruiiii . 1 1 1 1 1 1 . nuhilihua oxisten -. non jusluiu

III' llllll .1. . ]'l lOt.I,;uis ,inii in Joseph exprimtlur ifl qua

tuoi iii [)ei \ itlil < 1 1 I . ' tiiili.it ii ite, Iqoi iiiu viroi m 1 1 1 ,i-.|iu\ ... atione, io

propositi lam titate, b1 in \ irtutin i omiuriiil.ii ione.

I .iiMih.il itas Dei notatur in duobui :iii nominii expn ssione, bI iii \ n_ rli.i iiiucrebi .i \ isitatione. De primo babenI \"il. \\\iii, 17 : lnrniisti tjiain.niiiim inr. r/ (eipsum novi eu nemJoan. \, 3 : Proprias aves vocat nomhut-lim. l-.i. i w . 15 et 16 ; Servos suos i oca-bit nomine alio : inguo quibenedic usestsuper terram, benedicetur in Dee amen.De secundo autem multum esl hio el insequenti oapitule. Instruil Vngelua duhi-tantem doccl in /E>;vptum fu&rientera

( . i

diriirit revertentem : erudit in Nasarethomanentem. Psai. lxxxviii, 20 : Ctmuiusrs iu visione sanetis tuis. El ksec nmniaoomplel non per enigmata el figuras,Bed potius aperte bI oiara revelatione.Numer. xn, 8 : Oread os loquor ei. npalam, rt non per tmigmata rt figurasDoiiiiiium videt, hoc est, Angelum locoDci revelantem : quia etiam ad Moysenaon nisi Angelus ioquebatur. Osee, xu,10 : Kijo risionrm nui/tip/irari. illisseilicet.

Ciarerum vireram equivoeatio e-t .lo-ieph Patriarcbai prteoedentisj el Joseph;ih Arimathflea sequentis. Quorum unustypum gerij Salvatoris l , aller exhibetmortno Christo oftieium pietatis, Unusin venditione fere cum Jesu similia pati-tur : alter autem in sepeliendi obsequio,Virginem matrem exemplariter imitatur.Sepelit enim in sepulero, m quo nonduniquisquam positus fuerat -, unde elausissignaculis exivit : sicut et in utero solus

' n inilnil. .1.1.I II i ii ' . i . . J

el in.iii i ub .(iniiii iii t. : iin. . i ii. ii" impi ndil i

in I \ |.iiiin iu. ii ii i .1.. . |.i. i-il\ iin . ' i \| i,il. \rini.iiii.i i Iillnni /i i it iii ql<


48/732

10 D. ALR. MAG. ORD. PR7ED.Dtillo modo adinittere posse. Hsbc antemsinceritas virginea (aliaa, sinoera virgini-tas) in quinque consistit. Namsecundumcausam esl in divina munditia, quamcontemplatur : Becundum exemplum inpuritate Angelica, cui comparatur : se-cundum essentiam esl in corde, quodafficit : secundum effectum in corporcquod continel : e1 secundum signum insensibus, quos grato quodam pudoreconcludit.

Causa enim sinceritatis sancta^ es1integritas et munditia divina, quam con-tinue meditatur Virgo sancta. Propterquod Auguslinus dicit, quod (< Virgini- tas est in carne corruptibili incorru- ptionis perpetuae meditatio, nl illi se(i spiritui studeal jungere per affectum sapientise, qui marcescere nou potest per concupiscentiam. Sapient. vu,2 i el 2'i : Propler suam munditiam... ni-hil inquinatum ineam incurrit. Et, il)i-dem, vhi, 2 : Hanc amavi, et exquisivin juventute mea, et quxsivi sponsamniihi ciim assumere, et atnator faetussum formse illius.

Per exemplum autem assidue se com-paral Angelis, quibus grata est sanctavinrinitas, et in medio sanctarum vir-uiiniiin libenter assistunt. Quia, Matth.wii. 30 : In resurrectione, neque nu-bent, neque nubentur : sed erunt sicutAngeli !>


49/732


50/732


51/732


52/732

ii D. ALR. MAG. ORD. PR.ED.permittitur enarrare verbum Dei, inPsal. \ii\. 16 : Peccatori autem di.riiDeus : Quare tu enarras justificationesmeas ? etc., multo minus permittereturtractare el edncare.

Soil objicitur : Videtur enim non essejustus. >i pntabat adulteram, el hanc ce-lare voluit, occnlte dimittendo eam.Quia, Levit. v, I. deputatur crimen illiijui celal criminosum. Ad Roman. 1, -52 :Qui lnlin agunt, digni sunt morte : etnon soium qui ea faciunt, sed etiam quiconsentiunt facieniibus. Glossa, ibid. : Consentit, qui cum possit arguere ta- cct. Respondco, secundum Chryso-stomum : ?Son habutt suspicionem : quia credrbat possibilius csse quod virgo concepissct, quam quod nefas perpe- trasset. El ideo dixi, quod cx jn^li-tia laudatur de idoneitate ad custodiamcastitatis et educationis obsequium.

Potest tamen etiam dici secnndumalios, quod justus in dubiis non statimprodit. Scd si crimcn ccrtuni essct, tuncproderet, si incorrigibilitatem videret.Et, sicul dicil Chrysostomus : Boni animi magis esl se habere ad hoc in dubiis, quod nocens evadat, quam (juod innocens condemnetur : quia no-

Q8 poenitere potest, si evadil : inno- center autem interfectus non redil ad vitam.

E1 nollet eam traducere. I ce tertium. In quo notantur dueB ip-

mh^ virtutes : pietas scilicel ad conju-gem, el humilitas ad seipsum. Quiaciini ilnliius lnil. noii spiritu zelotypiaeincitatus, statim accusavil eam. Undeubi ims habemus : Nollet eam tradu-cere, Graecus sermo habet : Nolleleam propalare.

I ude < ilossji dicit, quod vera \ irtuscura nec pietas Bine justitia, nec Bine

pietate justitia est : quae virtutes separa-

quid gratiae accepit ex conceptu conjugis,qui postea et ream el accusatam el con-victam, juste et pie liberavit. Juste qui-dcm : quia dixil similem in crimine nondebcrc quemquam accusare. Pie autem,quando eam, quam ipse sinecrimine exi-stens condemnare potui.t, absolvil Chri-stus, dicens, Joan. vm. II : AVv ego tecondemnabo : vade, et jam amplius nolipeccare. Justitia autem Pharissorum est,quae non quaeril corrigere, sed condem-narc, ct cst separata a pietate, Malth. v,20 : Nisi abundaverit justitia vestraplus(/ ini iii Scribarum, et Pkariseeorum, uunintrabitis in regnum coelorum. Pietasenim est benevolentia in homines, elniaxiine in parcnti s. Et ideo illa dulce-dinc mulcet eor in angore justitiae, et perclementiam mitigat judicium in paeneeinlliclionc.

Alitcr cxponcrclur :

Nollet eam trnducere, Scilicet in domum suam ad cohabitan-

dum : quia licel jara traduxerit, tamenquiaexieratad obsequium Elisabeth, opor-tebal iterari traductionem, ethanc nole-bal facere propter humilitatem : repu-tans, quod tam gloriossB Dominae (quamDeus Pater Pilio, de corde suo sibi con-Bubstantiali genito, matrem prseparavc-rat, ct in qua Deus Fiiius corporaliterhabitaverat, el quam Spiritus Banctussanctificaveral in matrem ejus, iir. quiahomo peccator sum, Domine. Sicut elMoyses texil oculos, quando vidil ignemin rubo : quod signum fnil deitatis inVirgine '.

Voluif ocoulte dimittere eam.


53/732


54/732

I). \I.I5. M \


55/732


56/732


57/732


58/732


59/732


60/732

1). ALB. MAG. IU>. i'|{.l-;i).illuminationis per doctrinam i>// etinvina. El potesl considerari in prseordina- r< ,su)r>> multorum i>> Israel.tione : el sic vocatum es1 ab Angelo cui Sed adhuc queritur : Cura Christusordinatio illa patefacta est. El potesl con- non uascatur Joseph, quod etiam signi-siderari in actu, proul notam facil do re ficatur in modo loquendi : quianon dicit:quam nominat. El sic impositum esl a pariei tibi ftlium, sicul i >)>>> novum t quod os Virgini : quare non injungil impositio-Domininominabit. nem nominis Beatse Virgini, ul iilavoca-

ret, cui natus esl partus ? Responsio* Ipse enim salvum faciet populum Becundum Chrysostomum, quod com-

suiim ,-i pecc&tis eorum. munem usum servavit, ul partum celaret.Communii autem usus erat, quodpatrea


61/732

I\ I \ \\l. \l \ I III 1 1 I\iIIhm uulom iii' nlii quiotliu (Juun

\n .liis Jnitoph non imtruxit, untequain\ onii el iii .1 kiuin liuhii quiu uumquamdubitassot, ii ante tnnuntialionem onini-bu plone insl > uctui lui il ' \n > futun lic- ni prwsenl i.i. I i ideo tunc instruxit,( iiin niaxime credibilii rail imtructioDioi etiam potest, quod illuminatio di-vinanondatur opporlunenisi cum devoteel avide petitur, ! hoc est, quando boraoesl iii dubiis, b| anxius quid faciat, Isa.xxvi, 16: /// augustia requisierunt te\in tribulaiione murmuris doetrina tuaiis. Baruch, ui, I : Anima in angusiiis,et tpiriius anxius clamai ml te.

Hoc autem totum factum esl uladimpleretur quod dictum csl a Do-mino per Prbphetara dioentem.

Ecce pars illa, in qua esl conGrmatiototius per Scripturam. I.t oirca boc dicitdiio : quorum primum e>t, quod hist < riam referl congruere Scripturae. El se-cundo, inducil Scripturam prophetise.

Circa primum inquirenda sunl tria,quorum primum bs1 : Quomodo dicat, totum, cum non sil mentio nisi detiiid : et tolum ct mnnt' velint esse ad mi-nus in tribus, sicut dicit Philosophus inprimode Ccslo et Mundo. Secundum est,qualiter dicatur factum istud esse t utprophetia impleatur : quasi prophetianecessitatem facto imponal ? Tertium estde divisitine prophetiaB, qusest in Glossa,in prophetiara pnescientia? el pra&desti-nationis. e1 comminationis, sive etiampromissionis.

Et ad primum liorum respondel quae-dam Glossa, dicens quod totum illud dequo lit hic inontio, est in multis : ut soi-licet Virgo propinquo suo desponsarelur,

nuui loq Iiii ln |ili |m ni ii l i etui . mi | i . i i noiiu m I. iiinmi \ niundiv


62/732

51 D. ALH. MAG. OKO. PR.ED.qtiod iitud factum cst, ut adimpltretur, etc, non notat nisi terminum. Pro-phetia ''111111 fuit Bignum futuri, sicutBtatim determinabitur. Et ad hoc lifrnumdetcrminata est veritas istiui factl : neeessel vera prophetia neque prophetia,ni>i factum ad ipsum terminaretur : et-enira neutrum es1 causa alterius. Scdprophetia esl signum, et istud factumesl signatum.

Etu1 hoc melius intelligatur, sciendumquod quredam siint signa fulurorum -t nonLusn : qusedam autem sunt futurorum

causee. Signa futurorum sunt qualitatesqueedam el indicia causarum : sicutdirimus, quod rubor lunsB signum eslpluvi, 1'iiin tamcn nullus dicat coloremruheum causare pluviam. Sed quia rn-bor in luna significal vaporem aqueumjam congregatum esse, et incipere in-spissari in aquam,ideo indicando causam,signiGcat fnturam pluviam. Slmiliter fu-turi facti in nalivitatc Christi causa estprteordinatio el consilium divinum, quodnihil aliud est, ul dicit GregQrius, nisiimmohilis dispositio de futaris. Revela-tio autcm de hoc facta prophetae QOB estcausa fuluri facti, scd signum, pcr hocquod csi eausai verae indteium : el hocdicil Giossa Hieronymi. Nec veritasprophetiee esl immobilis, nisi perahocquod esl signum immobilis causea defu-turis, que esl Dei consilium.

id id. quod lertio quseritur, Dioea-dum, quod praedestinatio in Glossa ac-cipitur stricte pro so eujus non c^t nisipreparatio Dai, ei quod horoo nullomodo operando prseparat. Ei boc sst'|ii",i it.i iit f quod omnino lit sine nostroopere : sicut quod \ ii icepil et pe-perit, ct quod Deui homo faotus est. \


63/732

i\ BVANO M \i ill I i iot ii 'riiiinii.il mu | 1 1 < I 1 1 1 i \ 11 1 1 ii,i-l ulcu iiuli liunl iii i ,-, 1 1 r i 1 1 1 1 1 iiil. i io -I r I .iii^.i . . i-l .st.iiililni . lllls, ^tlllll .ci imii.iiis illis, iiiiii.uiiiir. Bl pei bo Cinlclli iiiiIiii- iiiiini.i i|ii.i lliBl in Glo I

u i.cc.- virgo iii utoro habeb}) . !pariel Rlium i el vooabunl nomenejus Emmanueli quod ea1 Interpreta-inm : Nobiaoum Deui '

I cce pi ophetia. El dicil in i'.i ii i.i :oonceptum \ ideliceti ! partumi el ao-iniiiis impositionem,

( Ecoe virgo in utero babebit.

Cirea primum dicil tria, facti videlicelevidentiam, miraculi excellentiam, et ip-siun miraculum. De primo, [sq. m , tS :Revelabitur gloria Domini, ei videbitomnis caro pariter quod oi Domini (o-cutum est,

De secundo est, quod virgo nianensvirgo ooncepit. Et de hoc dicil Cii\> r nsponsal tioriui conciutus, fons tigna-/us. Ilortiis conclusua, i 'i quod ea1 cella.iiiiiii, iiiiin. iii iju.i 1 1 iji-.i aromata 1

uiit el consen antur, Arometa dii o g ra-liarum. I nih autem propter hoc quod1'udii fontem, qui de looo voluptatiiarternse progreditur, irrigans omnemsuperficiem paradisi, hoc esl EcclesisB .Propter quod in alia metaphora dicitur,Cantic iv, 13 \ Kmissionei tuw para*disus maiorum punicorum, cum pomo-rum fructibus. Quifl quidquid emittitparadisus quidom in dulcedin tionisel pomorum, Eructus sunl virtutum sa-poro et udoro bona' upiniunis aliaa, I pe-rationis).

Lt vocnbunt nomen eju Lmma-nuel.

Ecce nominis impositio : quia ab effe-ctu vocabunt nomen ejus Emmanuel.%Et Evangelista interprotatur dicena, quodhoc sonat Nobiscum Deus, boc ast|in naiura nostra Deus.

Sed vidotur, quod prophetia hiatoriasnon rospondeat. quia historia dicit. quodvocatur Jesus, hic autom dicit. (juodvocatur Emmanuel : et ita male prubatquod inductum est.Ad hoc diccndum, quod licet sit dis-sonantia in modo loquendi, tamen estconcordia socumlum rcm. Supra enini di-


64/732

D M.li. MAG. OHl). V\\ I I.ctum est, quod Jesus ex deitate


65/732

i \r ii mm iii i ilni, ilmir, ticcarcntur (ujufr tnpei lei JVrl mmIii iliritm />>ram, r.i , 1 .\>\ i ili kvi, !.1 Oportet li" iii | i 1 1 1 1 < i iilliim regnare, donec />>>iuii inimu nioi Supienl kviii, I' Ifno >>tuos sub pedibus ejus, It. iii Paal. I liiiili,,,, l hinimicostuos scabellum pedum luorum ripitui liii \'l Roman irin, K) /|,| .Hlll ilhilin \u|| |ui|iirli.il III llllliin i> i/isr /iiiuIih/>,ii/>i\ ni multli /itllii/>"mih. iliiin > intorforil riiiu. \| il i > /' imugenitu

i niii, et /ii in' eps ifi/uui fenn Filium auum primogeuilum, natura genitus, esl princep uorum qni

I>< i adoptionit tpii ituni oali iunl , I

llin eat, priocipem omuium flliorum XMNi 17 : J teph,qw natuDei : quia primogenitum dicitur tribui princept fratrum, firmamentum gerumodis, tur fratrum, ttabilimentum popuii.Prirao quidem raodo dioitur inter mul- Joaeph oeni tigntAcal Christum,tos secundo et deinoeps genitos, ille qui qij profieiebat titia, / principium doloris mei, ,. El vocavit nomen ejusJesumetc.Seoundo modo dicitur primogenitum, Eoce impositio nominis ab efTectu, qui

qaod aperil miIv.hu. tive sequatur Be- superius inductus est. Jerem. xxiii, 'i :cundo genitum, sivenon.Exodi, xiu, 2 : Indiebus illissalvabiturjuda, et IsraelSanctifica mihi omne primogenitum, habitabit confidenter. Psal. xliii, Bi/uml aperit vulvam in filiis Israel, Salvasti nos de affligentibus nos : etiinn de hominibus quam dejumentis, odientesnos confudisti.

CAPUT II.Quomodo Magi cum muneribus ad Christum natum pervenerint : de Herodis in

infantes sasvitia, ei Christi in Egjrptum exsilio ipsiusque reditu in terramIsracl.

1. Cum ergo natus esset Jesus in batus est, et omnis JerosolymaBethlehem Juda, in diebus He- cum illo.rodis regis, ecce Magi ab Orien- 4. Et congregans omnes principeste venerunt Jerosolvmam -, sacerdotum et scribas populi,

1. Dicentes : Ubi est qui natus est sciscitabatur ab eis ubi Christusrex Judreorum ? vidimus enim nasceretur.stellam ejus in Oriente, et ve- 5. At illi dixerunt ei : In Bethlehemnimus adorare eum. Jud;e : sic enim scriptum est


66/732

38 D. ALB. MAG. ORD. PR/ED.6. Et tu Bethlehem, terra Juda, ne-

quaquam minima es in princi-pibus Juda : cx te enim exictdux, qui regat populum meumIsrael '.

7. Tunc Herodes, clam vocatis Ma-gis, diligenter didicit ab eis tem-pus stellas quse apparuit eis.

8. Et mittens illos in Bethlehem, di-xit : Ite, et interrogate diligen-ter de puero : et cum invene-ritis, renuntiate mihi, ut et egoveniens adoremeum.

9. Qui cum audissent regem, abie-runt. Et ecce stella quam vide-rant Oriente, in antecedebateos, usque dum veniens staretsupra, ubi erat puer.

Videntes autem stellam gavisi

7

18.

10.

1 1

sunt gaudio magno valde.Et intrantes domum, inveneruntpuerum cum Maria matre ejus,et procidcntes adoraverunt eum :et apertis thesaurissuis, obtule-runt ei munera, aurum. thus etmyrrham s .

12. Et responso accepto in somnis neredirent ad Herodem, per aliamviam reversi sunt in regionemsuam.i3. Qui cum recessissent, ecce ange-lus Domini apparuit in somnisJoscph. dicens : Surge, et acci-pe puerum et matrem ejus, etfuge in /Egyptum : et esto ibiusquedum dicam tibi. Futurumest enim ut Herodes quaeraipuerum ad perdendum eum.

1 ( Qui consurgens. accepit pucrumct matrcm cjus uocte, etseccssitin /Egyptum.

15. Et erat ibi usque ad obitum He-rodis : ut adimpleretur quoddictum est a Domino per pro-phetam dicentem : Ex /Egyptovocavi filium meum 3 .

16. Tunc Herodes, videns quoniamillusus esset a Magis, iratns estvalde. Et mittens occidit omncspucros qui erant in Beihlehcm.et in omnibus finibus ejus, abimatu et infra, secundum tem-pus quod exquisierat a Ma-gis.

Tunc adimpletum est quod di-ctum cst per Jeremiam prophe-tam dicentem :

Vox in Rama audita est, ploratuset ululatus multus : Rachel plo-rans filios suos. et noluit con-solari, quia non sunt *.

19. Defuncto autem Herode. ecce an-gelus Domini apparuit in som-nis Joseph in /Egypto,

20. Dicens : Surge, et accipe puerumet matrem ejus, et vade in ter-ram Israel : defuncti sunt enimqui qucerebant animam pueri.

Qui consurgens accepit puerumet matrem cjus, et venit interram Israel.

Audiens autem quod Archelausregnaret in Jiraaea pro Hero-de patre suo, timuit illo ire : etadmonitus in somnis, seccssitin partcs Galilaese.

s3. 1 t veniens habitavit in civitatcquse vocatur Nazareth : utadim-pleretur quod dictum estper pro-phctas : Quoniam Nazanuusvocabitur.

2 1

22.

1 Mich. v, 2 ; Jo.in. vii. i2.1. LXXI. 10.

* Osee, xi. 1.m. xxxi. 13.


67/732


68/732

60 D. ALH. MAG. ORD. PR.ED.Dicit autem : In Bethleem^ tangens totam tenebal regni monarchiam: sed

locum. lilii ejus quatuor regnum in letrarchias Jiuhi, autem ad differentiam alte- diviserunt, ttt inferins patebit. Fuil au-

rius Rethleem, quss erat in Galilaea, in tera iste Herodes Idumseus, quem \ugu-sorte Zabulon sita. Locus autera iste prius stus Caesar Judaeispraefecerat, utrexesset,dictus esl Ephrata, ab uxore Caleb il>i el tributa Romanis solveret, et Romanosepulta : vel quia frugifer erat. Cum au- pareret imperio. El ideo etiam milites,tem accidissel ibi fames, propter quam qui il>i crant in prsesidio et subditi Hero-inde peregrinata esl Noemi et Elimelech di, Herodiani dicebantur. Fil ergo mentiocum Gliis suis, sicut diciturRuth, i. I et dierum Herodis regis, el non Augustisci[., postea tanta ubertasloco restituta Csesaris, ul sciatur alienigena regnare su-est, quod nomine mutato, domtts panis per Judseos : el ita regnum Judaeorumvocabatur, quod interpretabatur Beth- defecisse, el prophetias de lempore na-leem. tivitatis Christi esse completas. Genes.

Mystice autem hoc significabat, quod xli\, 10 : Non au/eretur sceptrum delosi famem diutinam verbi Dei,


69/732

IN EVANG m \ i iii I i Mi.putunlen lne i dovotionom quain i|i > i In Joru aluiu i|iui'rrrru(, i ibi |habolianl .i.l 01 nlenti \ 01 b I i i i|.im.i ijj it, iiln lnn, .1 : Fiuent ii'/ ri/m omnes geni vonironl lli ^ 1 iiii M. > in |i

H.llli I . ' . . I I : mt,.. m.i... i ol . iii.l.iui ilo di i ipuli .1. .i i

l. .iii' nii liilclitoi mJ int, .1

linii i|ui, ol qualos, el |" mti. 1 Kp opi , . i m i mlcii i iii Im.i iiniil importanlui in \< il">. I i qui ol qualo-a iati ruorunt.Magi, Quia Ghrysostomus diciti | u I Quanli otiam fuerunt, inlclligituia ish 1 1 1 1 ii.i pati ii' ua M i i. ive M . hoi , i| I i- i>. > I.. gusei vocati sunt. El esl sccundum dicantur. Magi onim irrammatice uiagtiiciiin n ni4*ii rl.u.i' cujusdam nationis 60- sunt. Iia. klv, li i Viri tubiimen


70/732


71/732

IN IV \\., M\| III |.| |L2nequltur, >\ 88 ,' Proptoi /ttd iradidiiiiios Deua iii nii.

I iji iiiiin . i ui |n ultationa lu>ii uerontur de h ibus. I quod leiri nlquantum r.i, ii inalorura soi iolai ijuwlumen i oeli occumbore i


72/732

fU I). \\A\. MAG. ORD. IMt.EI).Qostcr animus per Bigni communitatem,vidimus stellam e/uf, scilicet sibi pro-priam, quas qod aliud loquitur nisi no-vam regia nativitalem. El aecredatur diuorta, el sic tempus qod determinaris, vi-dimus r.iin in primo suo oriente. El ideo de tempore el nalo rege qoqquaerimus, sed solum * I ^ loco, quem qodnisi communem aobis stella iadicavit,hoc est, Judaeam.

De primo igitur dicunt Vidimus,

Non visu exteriori tantum, sed intusper intellectum advertentes prodigium.Joel, n, 30, et Act. u, L9 : Daboprodigiain caelo sursum, etsigna in terradeorsum.Luo. x, '2'.\ : Beati oculi qui vident qusevos videtis.

Stellam.

Numer. xxiv, I" : Orietur stella exJacoh, et consurget virga de Israel.Baruch, ui, 34 et 35 : Stellse dederuntlitmcn in custodiis suis, et Isetatse suntvocatse sunt, et dixerunt: Adsumus : etluxerunt ei cum jucunditate, t/ni fecit il-lns. Et attende, quod isti Lumenluminerequirunl : cceli regemcceli lumine petunt.Isa. i.\, ;{ : Et ambulabunt gentes iu lu-niinr /110, etreges in splendore ortus tui.

Haec autem stella differebal in quin-que a >icllis ,ilii> secundum omnes com-muniter, oatura videlicet, siiu, motu, cla-i itate, el Bigaificatione.

Natura, quia corruptibilis fuit, cl nonde natnra cceli : el ideo peracto fti < i )! rsl li

Isti ii .1 bao


76/732


77/732

I\ I \ \\l. \l \l III I I IIJudffi lc enira lorlptum t i i" p Pro l)i< ii iphetam*Bl iii Bethleem, terra Juda, nequi ' Ll h

iiimiiii iiiiniiiii e iM pri iniiiiliii Juda : n , .1 ' ijuaii dical Lne* teenimexiel dux, qul regal popu iropolitanai dc potentia, .1 1lum meurn lerael. lorii laudaverim U a,

lln ponitur e> ideni atteitatio ft< 1ptura de nato Re

Diountur duo : Primo enira edoeti perScripturam, veritatem reipondent. S quod illa jure el libortate elprivilegiis principatur aliis. El intelligi-turex hoc eminens dignitas : quia ex quonequaquam minima esl inter civitatesprincipes aliarum civitatum, multo ma-sris dignitate excellit omnes alias.

Sed videtur hoc contrarium ei, quoddicit Propheta : Et tn. BethletmEphrata, parvulus es in miilibus Juda,hoc cst, parvulus vicus es in sortc Juda,in qua sunt vicorum ei villaram el eivi-tatam millia. Ergo secundum Prophe-tam ininor est aliis. nondico principibuscivitatibus, sed etiam vicis. Responsioest quod Sacerdotes ponunt sensumPropheta, non verba. Intendit IVo-


78/732


79/732

I\ |\ \M, \l \ III Ll II ! 8,11I i eliani Idi u, quii fluud intti pl li

1 1 III . faolliUI lll.lllllr l.lllll \ ul< It.ll lllltoin hoc \ urbuin llerodi nci ultuiniii 1 1 1< i i. nii.iiii publii arotui i i quotlprobabiliu llorel quod 61 devotionrpuerum iuouiroi st< I s, nvi, \ \ tni < on -iHittin, coge toncilium : pone quati no-vtem umbram tuam in meridi I lorubal enim id i| I dieitur, Sapimil . i, 8 :Qui loquituf iniquQ% non poteet fatiihr j)i:riiiiii illiim eorripittu judi-riuiU . I'.l pOSt nioilii -11111. \ . '.I il III :Sermonum autenx iliius auditio

Secundo, tangil diligentiam inquisi-li.mis temporis, ui cognito jam loco aSacerdotibufl el Scribis, disoat kempus n\iagis. Iia quod non restel nisi personceinterfectio, oognita pefsona

interroj

l.lili^ , V.l ulii il |n:'I

I le (iilri ii. "

l i les circum lantiai . quaa di pue-po eranl . in\ i i : ul ic omnibus,qii.r de puero eranl cognitis, nullo modolatere vel effugere possot. Se l, Proverb.i, 17 : Frustra facitUr rete ante octtlotfirniniiiiruiii . Psal. ivi. 7 . Foderunt an-/r farinn inrum /urr/im. rl inridrniiitin rani.

Et ciitn inv merltis, renuntimilii. ut etego veniens, adorem eum.

Ecce (juaiiuiu : ul omnibus bis cogni-tis, sibi renuntietur.

Et dicuntur tria. Primo enim tangitquod certificentur ante renuntiationem,ruiu dicit : tt cum inveneritis, Scundo, sibi petit renuntiari certissimeinventum, cum dicit : Benuntialemihi. s Tertio, simulatio, ne deprehen-datur, adjungit devotionis causana, cumdicil : Ut r/ rgu veniens, etc

Iste deridetur. Joh, xi, 7 et seq. :Forsitan vestigia Dei comprehendes,c/ usque ad perfectum Omnipotentemreperies? Excelsior caelo est, et quidfacies ? profundior inferno, et undecognosces ? Longior terra mrnsuraejus, et latior inari. Si subverteril om-nia, vel in unum coarctaverit, quis con-tradicet ei ? U-iu, Job. ix. 12 : Quis di-cere. Deo scilicet, potest : Cur ita /a-


80/732

fa D. ALB. MAG. Oltn. PILED.9 )ui eum audissenl regem, abie- Balvator ejus velut lampas est accensus *.

nin l. >, Prscessio Bignificabat directionemvifflfidelium ad ipsum. Peal. v, 9 : Domme,

Ba3c est pars, in qua agitur de pueri deduc me in justitiss tua : propler inimi-inventione. cos meos dirige in conspectu tuo viown

l.t tanguntur quatuor, quorura pri- meam Psal. lxxxviii, lii : Domine,mum


81/732


82/732

71 D Al.B. MAG. ORD. PR.ED.dutn litteram Siptuaginti : Roeepuermeus electus, quem elegi : posui Bupefeum spiritum meum '. PittrVera n pu-ritate vocatur.

ii Cum Maria, matre ejusN ig lit mentio de Joseph, ue aliquid

maln luspicionis orireturi ut quidam di-cunt. 9ed hoC Frivolttttl mihi videtur,quia niliil talium in malatn Ittipleioneminduxissel Magoi. Undeideonon lit men-tioejui,quia > I < i u i - ostendebatur divinltaiejus, inqua nihil operii habebat Joseph:maler autnn eum D^o in lilio eommu-nicavil i Bl ideo lli mentio ipsius.

\ Imiratione nutem dignutn Btt, quodaorj videfttnl ourias regalil Ffequentatio*nem (aliaS) Frequentiani), et pro pa-

i diversorium : pro throno, prajse*pium : pro purpuia regalii Faioias con-s< isias : pro splendorc et cullu rl>tabulum. Bl tamen ha?c omnia in do-mo Berodii videntei, ah ipso diverte*runl : it nihil horum apud pueruminvenientel) eum Regem mundi esseconfessi sunt.

VA procidentes adoraverunt eum. ll,i r esl pars illa, in qua cirea inven-

1 1 1 ii i Gdei iuae devotionem habebant.i diountur duo : adoratie ridelieet, el

oblaiio.\ loratio in fluobus ooniistil : in pn>-

stratione, il eratiene.Prostrationam imiai. oum dicil :i El procidentesProstratio, toto corpore Faetai i

nitionem signilicat, quod homo de le ni-lul eil niii ptilvii el oinii. Reiurreotioautem signilical, quod erigitur ex pul-

in mu < Ireatoris el plasmatorii) ut

runt ijuod vititatitt Dominus filios it*rnp/. r/ ijtiod rcspej-issrt afflirlumrm il-m : et proni adororrrunf. PSiL\\\l, 7 I Adorarimus in lorn, uhi strtr-run> ptdtt tJUi, r.l pnrvedit. t. I : .1//-dirimus ram iu /'plirntn : inrruimu^ram in tQrfipU iihtt, SCilicet in con-defllO nnindi hiijiH. I,i1rnibimus in ta-bernaculum ejus, hoc est, in divefRO*rium : et lunc adorabintUt, elc. Isa.\lv, li : Te adoraburU, teque deprcca-bunlur.

i Adornverunt eum.Eoti itrHtio. Psal. xxvm. _ : Adtrate

Dominum in atrio sancto ejus. Genes.xr.iu. 28, lecundnm litteram Beptuagin-ta : Cum inveneritis. adoratc eum *u-per lerram.

Et apertis thesauris suis, obtule-runt ei munprn, nurum, thttl et myr-rham.

Tang-it oblalionem. VA dicit tria, sci-lieet munerum pnepatationem : miine-rum ohlationem : el muneriMii Ipteiflcationem.

De pra?paratiune dicit :

Apertis thesauris suis.

Tht-aiirus dicitur llnva ami. Kl inIi..( Bigni&cator abundantia Toh. iv, '* :Si miillum fibi furrif. abundauler tri-bur. Matth. xii, 33 : Bonuthomo debo-rm thesauro, cordis Bcilicet sni. profertbmium


83/732

|\ I \ \M. M \l III I I. II II I.'I \iinini, llm || iiivrrli.iin

l , , , munoi iiiii | i i i iii" I i Irudunlc munitor Sancli quod ipociflcatio

iiriiiin, profc i I lM'i M i i)i iiiii.\ 1 1 iiiii riiiiu obtulerunl in ilgnum

dignitatii . quia (idelea veneral con : Umide Saba venient, aurum et thus t/rfr-rm/rs, rt lomlrm Domiim annunfiaa/r^LJndl al lirri Persidia (unde liti \ '-n.--rant) Babel l quodim fluVlo 9aba dietO,vOnta eit>

Di iftyrrha, Cantlc. \. " : Manus me5stillaverunt myrrham, et digiti mei />/r-ni mi/rrlia />n>/>>tri.

Di aiirn. Vggtei) u, n : \feum rst m-t/ea/um r/ inr/tm rsf aurum. Apocal. ni.18 : Smit/ro tibiemere a me aurum igni*-lum probatum, ut locuples fia^. Ganttc.\. II : Caput ejus aurum optimum,Heac notitia reftalis nt rijrni Christi.De thure dicitur, in Psal. cxl, 1 : Diri-(/ti/ur oratio aira sirut incensum in rou-spectu tuo. Livit. u. I rt 2 : Anima cunioblulcrit obiationcm sacrificii Doiaino.simiia cril cjus oblalio: funtlctt/uc su/icrtam olrum, ct /lonet thttS t ac ,/cferrl a Ifi/ios Aaron sacertioirs : t/uoruni unustollei pugillum plenum similse ct olei ,ac totum tlius, etponei menwriale superaltare in odorem suuvissimum Domino.

De myrrha simul et thure. Cantic. m,(i : Asrrm/i/ prr deserlum sicut ciroulafuaii c.r aromatibus mi/rr/ue. ct t/iuris,el universi puiveris piginentarii . CatttiC.iv, 6 : Vadam ad montem mijrrlue, et

ilcin ili tem pnntillcilom qu i i ix,i II, dicitur /

, tini,

1 1 1 1 ni um \ n iiiiinii iii ii.i I '\/,/ri /m

,. ///,// ,i ,/,,, \\i li.i iMiiiii, i|u.f iii I "ii pol

.< iii.n i l iii . AapilMll .VI, 19 l "j( ttitadilio tegum, roritumntntio

ri, I >i,i, 1//,.

,. tfto/it,- so/itnifi.r ,/r,l,t't/ ,1,1 regnum perpetuum,

El responso accepto in lomnia neredlfent ttd Herodem, p


84/732

-, D. ALB. MAG. ORD. PILED

meo requiescerem. Psal. iv, 9 : fn paeei/i idipsum dormiamt et requiescam.

Ne redirent ad Herodem. Ecoe oraculum : ostendil puer, quod

dicitur, Joan. u, 24 b1 2.'i. quod oon cre-debal Bemetipsum Herodi, el aon eral eiopus, ii t quis ferrel testimonium


85/732

I\ I \ \\. \l \l III I I II l ; 77KovelantiN dispo itionem dii it poi \ irura i uui \n Imli

ijn.ii uoi i' iii, .1 iiloo - 1 ulu i ilipcr ovidonliauii nu dubitotui \ lorneliu . i idii in i wu Vn : Vigil, >i Joseph. sanetus de caslo descendil, circaquem esl

vigilandum Proverb. vm, ; ! : BeatusA.versus enim a sensibus, siiperioribus homoqui audit >>i>\ et qui vigiiai ad f-

se inseruit luminibus Angelorum, situl res meas quotidie, et observat ad postesdicitur in l*sal cxxxvm, II : Noxillu- ostii mei. II ad Timoth. iv. .'> : Tu oeraminatio mea in delieiis meis. Nox esl mgila, in omnibus labora, >>jius fncsensuum obscuritas. .Mioli. vii, S : Cum Evangelistx, ministerium tuum imple.sedero in tenebris, Dominus lux mea est. Sobrius esto.Kt linc esi, quod dicitur, Kxod. xix, ',) :Jam nunc veniam ad te in caligine na- - Accipe puerum et matrem. bis. Caliginem non habitat Dominus, sedpotius lucera inaccessibilem, sieut dici- Hoc est, curam impeude : quia jam-lur, I adTimoth. vi, l(i. Sed caligo esl dudum acceperat in habitationem. Kt di-obscuritas sensuum omnium, luce spi- cit npuerum primo, quia dignitaiemrituum et aninise festinante ad altissi- habel per se, et prior debet esse in cura.mam Lntellectus revelationem : ut tota el postea matrem : quia dignitas insimul convoluta anima, certius et lueu- (eiias, et) cura matris est propter pue-lentius percipiat ea quae apparent. rum. Nec lit mentio quod dicatur, con-


86/732

7* 1). ALB. MAG. ORH PR/Fin.ittendil .li^rph qii.iin eonjugium,

i luit. inind fuit malcr pueri. Bl idcoetiam doh iiniii postea tramieni per mediumi oi uiii ili.it iii . :>iiuli>. E1 iIji videturliic f l < t j 1 quia i inventuifuissel ili II' rode, omnibui fuiue! par- iiiini infantibai :


87/732


88/732


89/732


90/732

82 D. ALR. MAG. ORI). PIL-ED.gare, quia a iiliis citatus fuit Romam adImperatorem, ab Alexandro scilicet etAristobulo (quibua inregem volebat pr.r-Gcere puerum ex ignobili conjuge suscep-tuin, eis b regno abjectis) oportuit ireRotnain. Sed ibi cum filiis pnevaluissel,et Licentiam haboret instituere quem vel-let.eoquod excepisset contra Rlios, quodvolobant eum interficere, consilium quse-sivit ab Imperatore, quid ageretur defaina pueriJesu : non cnim ausus fuittan-tam stragem puerorum committere sineauctoritato Imporatoris. Habons autemlicentiam, ot rediens victor supcr lilios,fluxit annus a Nativitate Christi et tresdios. quarta dic interfecit eos : secundumquod etiam celebratur solemnitas eorum.Et ideo praeponitur festum testis Christi,qui actu ct voluntato martyr, hoc est te-stisest, hocest, Stephani:ct conjungiturilli festum Joannis, qui voluntate, nonactumartyrfuit : et tertio ponitur fostumpuerorum, qui actu, non voluntate testossunt : quia praeconium Ghristi non lo-qucndo, sod moricndo confessi sunt.

Gratia igitur illius totius tcmporis dicit

Tanc Herodes. Et subjungit causam perturbationis,

cum clicit Videns quoniam illusus esseta Ma-

gis.

Quin rediens in Jud.Tam multa famapueri venit ad eum. Inde etiam trans-ions in via por Tbarsum CiliciflB iuvonitnaves quce asportaveranl Magos in ter-ram suam revertentes, et combussil easin ira furoria siii. Ut implorotur, quoddixit 1'salmus xi.vn, s : /n spiritu vehe-menti contera na\ Tharsis.

Utende autem, quod dicit :

non illusorunt, sed potius profucrunt :sod ipse hoc, quod non redierunt, illusio-nem reputavit. Proverb. 111, 34 : Ipsede-lndct iltusores, et mansuetis dabit r/ra-tinrn. Isa. xxix. 19 et 20: Addrnl mitesin Domino hr/itiam, ct panpercs homi-nes in sanclo Isracl exsultabnnt : quo~niam defecit qui piwvalcbat, consumma-tus est illusor. Proverb. xm, I : Filiussapiens, doctrina patris : qui autcm illu-sor es/, non audit cum arguitur. Proverb.ix, 12 : Si sapiens fueris, tibimetipsierU : siautem il/usor,solus portabis um-Imii. Quia hic Herodes illusor fuit, ideoomne quod ad votum malitiae suse nonobtomperavit, illusionem reputavit.Deinde subjungit ipsam suam exacer-

bationem, dicens :

lratus est valde.

Similis est da?moni Fferodes, cujus ma-lum est furor irrationabilis, demens con-cupiscentia, phantasia proterva. Namquia dementer tcrrenum regnum concu-pivit, ideo cceliRege nalo, irrationabiliteriratus fuit : et contra ordinationem Dei,quam prophctiaet stellre indicio audiorat,non ex ratione, sed ox phantasia frustraproterviebat. Gencs. xlix, 7 '.Maledictusfuror eorum, quia periinax : cl indiqna-tio eorinn, quia dura. Judith, iu, 11:Nec ferocitatem ejus pectoris mitigmre po-tuerunt. Fit autcm iratus dc opinala ma-lorum (alias. Magorum) illusiono. Valdeautom iratus fuit de crrscente puero Jesubona opinione. Job, v. 2 : I ert stultuminfcrficif iracundia, ef parvulum occiditinvidia. Pravi ruim animi ost tristari dobono statu, el opiniom bonorum.

VA mittens, occidit omnes puerosqui eranl in Bethleem, et in omnibusflnibusejus, o bimatu et infra, secun-


91/732

I\ I \ \\(, \l\l III 1 1 II Ifll\t diountui i \ . \ idi lii el II ti-

. ,il i m, il.i , in.ilili.r -nui ilii inli hl.i . loOUI iiiii, fl iflas |\ltti per ordinem di< untur in littei bPer li"' enim, rjuod dioil

Mittens, i

Notatur limiditae, quia per eipsum li-bentiut tvissol : sed timuit, quod aliquiaparentum irruerel in eum, cogitans quodiiiii Bil odiosuSi non sequetur vindiota.

autem alioamisit, preMervavit,imebanl parentes pueroram vindictamequentem, Bi in mioistroa sceleria irrae*

rent. Diounl etiam quidam, quod regisest, non per se, sed per alium

isa. wi, t> : Superbia ejus, et nr-ejus, et indignatio ejus, plus

foriitudo BJUS.

Occidit.

Eooe atrocitas. Sapient. xii, 5 : Xeca-sine misericordia, et comestores

scerum hominum, ei devoratores san~Pueri onini innocentes propter

dieuntur ciscera homi-um. Omnes. Ecce malitisQ generalitas, quia nulli

pepercit. Exod. i, 10 : 5/ mascu-lus fueril, interficite eum. Et ibideni,

22, prcecepit onmi populo dicens : Quid-masculini sexus natum fuerit, in

projicite. Similis enim crudelitaset malitia fuit Pharaonis et Herodis : He-rodes tamen vicit Pharaonem in hoc,quod qua^sivit interficere Deum coeli na-tum Regem : Pharao autem diminuereDei populum.

Pueros.

enduts Cum I I i SpI > ii 1 Pro bno< ente, foi itan upple, iii liberel eum I

1 ii mtei oran I"Qui < i udt h cst t etiam , i opi , /.

I ii Bethleem i i e loous. I I dicil duo I". um u lli-

1 1 1 nattvitatis, .-i lo juneta n ttivHtls

Locum tangtl , ' iiin iln it : in Bethleem, el in mii i hus Bni-

lnis ejus.

Ne forte biI portatua ad villas adjai i n-tes, ut lateat.

Bethleem fecil occidi. Thren. i, 20 :Foris interfieit gladius, et domi ///-similis est.

A bimntu et infra. llic determinal tempus statis occiso-

rum. Ei t autein hiinatus a>tas duorumannorinn. Et dicit hic tria. scilicet quodbinius occidit, el eos quiinira erant, oc-cidit. Et dicit rationem. Infra bimos au-tem esse dicitur dupliciter, quoad nume-rum, et quoad tempus. Si quoad nume-rum annorum. tunc major numerus fitinfra minorem in ordine numerandi : tuncilli qui erant infra bimos, erant majorisaetatis. Et ita dicit Chrysostomus, quodbinios oceidit, et majores usque ad lu-strum. quod est spatium quinque anno-rum. Cuju> signum est. quia qucedam oInnocentium inveniuntur. qua prak-n-dunt aetatem quinque annorum per quan-titatem suam. Hujus autem causa potuitcsse, quia timebat, cum tot mirabiiiadicerentur de puero, quod cetatis majo-ris assumeret sibi formam. Si autem in-


92/732


93/732

i\ i \ \\. \i \i iii 1 1. ii \n, i'.iM. i\ , i iini i dtioni obliti |" nitu Vec ii< li unl antuquam Inl

irabatur Herode rhrenorum, i, - \>- imium i^iir,! , ,. miuPtorans ploravii m noct?,


94/732


95/732


96/732

88 D. ALR. MACt. ORD. PR^D.

2.1

suum in tetrarchiaa sub Imperatore Ro-mano diviserunt. Archelaus autem in-ter ulios elevabatur ambiens totum re-gnum : et ideo pro ambitione illa el prosede regni Jerusalem quam tencbat, re-gnare dicitur, non quod in veritate intoto regnaverit.

Et lior esl quod dicit :

Audiens autcm quod Archelaus re-gnaret in Judsea.

Floe est, in sorte Judae.

Pro patre suo.

Cum similis patri fuit in crudelitate etambitione.

Timuit illo ire,

Supple, in Juda?am et Jerusalem, ubiputabat convenientius educandum essepucrum. Proverb. l, 15 et 16: Prohibepedem luum a semitis eorum : pedesenim eorum admalumcurrunt, et fesli-nant ui effundant innoxium sanguinem.

Sed objicitur, quod eadem rationenon debuil ire in


97/732


98/732

90 I) ALB. MAG. ORI) PR/ED.

CAPUT III.

Joannes Baptista (cujus vitx austerilas describitur) poenitentiam juxta Isaia*vaticinium in deserto prxdicat : et populo ad ipsum conjluente, reprehenditl}harisa?os una cum Sadducxis^ docens ut dignos faciant fructus pccnitientia*et quantum suus a Christi baptismo differat : super Christum autem a Joannebapti^atum descendit Spiritus sanctus, et vox Patris ccelitus audita est.

i. In diebus autem illis venit JoannesBaptista predicans in desertoJud&ge,

2. Et dicens : Poenitentiam agite :appropinquavit enim regnumccelorum '.

3. Hic est enim, qui dictus est perIsaiam prophetam dicentem :Vox clamantis in deserto : Para-te viam Domini : rectas facitesemitas ejus 3 .

4. Ipse autem Joannes habebat ve-stimentum dc pilis camelorum,ct zonam pelliceam circa lum-bos suos : esca autem ejus eratlocustae et mel silvestre.

5. Tunc exibat ad eum Jerosolyma,et omnis Judasa, et omnis regiocirca Jordanem J .

6. Et baptizabantur ab eo in Jorda-ne, conritentes peccata sua.

7. Videns autem multos Pharisa.0-rum et Sadducaiorum venientesad baptismum suum *, dixiteis : Progcnies vipcrarum, quisdemonstravit vobis fugere a vcn-tura ira?

8. Facite ergo fructum dignum pce-aitentis.

9. Et ne velitis dicere intra vos :Patrem habemus Abraham 5 . Di-co enim vobis quoniam potensest Deus de lapidibus istis susci-tare filios Abrahae.

10. Jam enim securis ad radicem ar-borum posita est. Omnis ergoarbor quee non facit fructumbonum excidetur, et in igncmmittetur.

11. Ego quidem baptizo vos in aquain pcenitentiam 4 : qui autempost me venturus est iortiorme est, cujus non sum dignuscalceamenta portare : ipse vosbaptizabit in Spiritu sancto et

^ igni.12. Cujus ventilabrum in manu sua,

et permundabit arcam suam :ct congregabit triticum suumin horreum, paleas autem com-buret igni incxstinguibili.

i3. Tunc venit Jesus a Galihca in Jor-danem ad Joannem, ut baptiza-retur ab eo 7 .

14. Joannes autem prohibcbat eum,dicens : Ego a te debeo bapti-zari, et tu venis ad mel

i5. Respondens autcm Jcsus, dixit


99/732


100/732

I. VLB. MAG. ORD. PR.ED.erat incipims quasi annorum trigvnta.Ya hoc tempore David regnavil ', et Ize-chiel prophetare incepit '. e1 Joannes prse-dicare incepit. Quse autem gesta Mintme-dio tempore per totara infantiam Salva-toris, dod exprimunl Bvangelistse, nisiquod, Luc. 11, 2 et seq., dicitur, quodcum factus essetJesusannorumduodecim,ascendit cum parentibussuis inJerusalem,et ostendit Bapientiam in medio Docto-rum : seil postea descendit cum parenti-bus, et erat subditus illis.

umlum quod notaturin tempore, de-terminatio a Deo facta, et congruitas exparte regnantium temporibus illis. Ethanc describit Lucas, m, 1 : Anno quin-todecimo imperii Tiberii Caesari

albertus magnus. opera omnia [borgnet ed.]. 1890. volume 20

Documents