alden biesen zomeropera 2016: jevgeni onegin

26
Zomeropera Alden Biesen 2016 Jevgeni Onegin Lyrische opera van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski Inleiding door Cat'rina Vandersteegen

Upload: catrina-vandersteegen-mercurius-dm

Post on 02-Aug-2016

236 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

Inleiding tot de lyrische opera van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, naar de gelijknamige roman van Aleksandr Poesjkin.

TRANSCRIPT

Page 1: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016  

 

   

Jevgeni  Onegin    

Lyrische  opera  van  Pjotr  Iljitsj  Tsjaikovski                          

                           

Inleiding  door  Cat'rina  Vandersteegen    

Page 2: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

2  

                                 

Page 3: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

3  

Inhoud  

 

 

Het  verhaal             5  

De  componist:  Tsjaikovsky  (1840  -­‐  1893)     8  

Het  libretto:  Poesjkin  (1799  -­‐  1837)     11  

De  opera             14  

De  rolverdeling           15  

Verhaalstructuur           17  

Aktes  &  scenes           18  

Achter  de  schermen           20  

Page 4: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

4  

Page 5: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

5  

Het  verhaal    Het  drama  speelt  zich  af  rond  1820  op  het  platteland  rond  Sint-­‐Petersburg  in  het  milieu  van  de  Russische  aristocratie.  Het  land  zucht  onder  het  tsarendom  en  de  verarmde  landadel  verveelt  zich  in  ledigheid  en  romantische  wanen.  Een  romantiek  met  de  donkere  kanten  van  behaagzucht  en  jaloezie.  Een  romantiek  waar  het  fenomeen  van  het  duelleren  zijn  wortels  heeft.    Eerste  akte  Eugene  (Jevgeni  in  het  Russisch)  Onegin  is  een  arrogante,  luie  edelman.  Zijn  leven  staat  in  het  teken  van  nietsdoen,  feesten  en  rokkenjagen.  Hij  is  bevriend  met  Vladimir  Lensky,  een  dromerige  dichter  die  verloofd  is  met  de  jonge,  mooie  Olga.  Lensky  stelt  Onegin  voor  aan  Olga's  zuster  Tatjana,  een  onschuldig  plattelandsmeisje,  een  boekenwurm  die  verlangt  naar  de  romantische  verlokkingen  van  de  stad.  Ze  voelen  zich  duidelijk  tot  elkaar  aangetrokken.  Tatjana  trekt  haar  stoute  schoenen  aan  en  schrijft  Onegin  een  brief  waarin  ze  hem  haar  liefde  verklaart.  Maar  Onegin  wijst  haar  omstandig  af.  Er  kan  alleen  maar  vriendschap  tussen  hen  zijn.  Gebonden  zijn  aan  één  persoon  past  niet  in  het  imago  dat  hij  van  zichzelf  wenst  uit  te  dragen  noch  in  de  levensstijl  die  daarbij  hoort.  Hard  to  get  spelen  hoorde  ook  wel  bij  het  hoofse  van  de  toen  geldende  conventies.  Een  zware  klap  voor  het  meisje.    

 Tatjana  leest  een  boek  van  Elena  Samokysh-­Sudovskaya  

 

Page 6: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

6  

Tweede  akte  Maanden  later  vindt  er  een  bal  plaats  ter  ere  van  Tatjana's  naamdag.  Natuurlijk  zijn  ook  Olga,  Lensky  en  Onegin  van  de  partij.  De  laatste  laat  zijn  oog  op  de  mooie  Olga  vallen  en  danst  intens  met  haar.  Zij  laat  het  zich  welgevallen.  Een  doorn  in  het  oog  van  Lensky.  Als  hij  het  niet  meer  kan  aanzien  roept  hij  zijn  vriend  ter  verantwoording.  Een  en  ander  loopt  uit  op  een  hevige  ruzie  en  Lensky  daagt  Onegin  uit  voor  een  duel.  Hetgeen  in  de  mores  van  die  tijd  haast  onvermijdelijk  was  na  de  'belediging'  die  Lensky  van  Onegin  te  verduren  kreeg.  Onegin  moet  aanvaarden.  Op  het  veld  van  eer  doet  ook  Zaretsky  niets  om  het  drama  af  te  wenden  en  bij  het  treffen  schiet  Onegin  zijn  vriend  dood.  Gekweld  door  wroeging  vertrekt  Onegin  op  reis  ...    

 Schilderij  van  Ilja  Repin  (1899)    

Page 7: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

7  

Derde  akte  Er  zijn  enkele  jaren  voorbij  gegaan.  Tatjana  is  inmiddels  een  gevierde  prinses,  getrouwd  met  Prins  Gremin  die  veel  van  haar  houdt.  Onegin  heeft  zijn  lege  leven  voortgezet.  Tijdens  een  society-­‐feest  ontmoeten  zij  elkaar  opnieuw.  Nu  ziet  de  jongeman  in  wat  hij  op  het  spel  heeft  gezet.  Zijn  grote  liefde  behoort  nu  een  ander  toe,  al  houdt  zij  nog  steeds  van  hem  en  is  ze  niet  gelukkig.      

"Ik  haat  dit  klatergouden  leven,  Onegin,  al  die  pronk  en  praal,  mondain  succes,  me  toegeschreven  door  wie  ‘k  in  mijn  paleis  onthaal.  Ik  zou  die  glans  en  die  parade  en  heel  die  dwaze  maskerade  met  grote  vreugde  en  met  dank  nu  geven  voor  een  boekenplank,  een  wilde  tuin,  ons  schamel  huisje,  voor  ’t  plekje  waar  ik  op  een  dag,  Onegin,  voor  het  eerst  u  zag,  voor  ’t  stille  kerkhof,  waar  een  kruisje  een  graf  bewaakt,  de  lommerlust  waarin  mijn  arme  njanja  rust." Fragment uit de onthulling van Tatjana  

 Onegin  onderneemt  een  toenaderingspoging  door  Tatjana  zijn  spijt  te  betuigen  en  zijn  liefde  te  verklaren  in  een  brief.  Tatjana  is  hevig  geëmotioneerd  maar  wijst  hem  op  haar  beurt  af.  Zij  redt  haar  huwelijk  en  blijft  trouw  aan  haar  echtgenoot,  haar  prins.  Onegin  blijft  alleen  achter...    

Page 8: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

8  

De  componist:  Pjotr  Iljitsj Tsjaikovsky  (1840  -­  1893)    

       Pjotr  (of  Peter)  Iljitsj  Tjaikovski  is  een  geliefde  Russische  componist  die  -­‐  hoewel  nationalisten  zijn  werk  te  westers  vonden  -­‐  zijn  plaats  heeft  bij  de  allergrootsten.  Hij  situeert  zich  tussen  Mozart  en  Mendelsohn,  maar  liet  zich  ook  beïnvloeden  door  Beethoven,  bijvoorbeeld  (noodlotmotief).  Hij  verwief  bekendheid  met  zijn  pianoconcerto's,  sinfonieën,  baletten  en  opera's.      Bekende  voorbeelden  van  zijn  oeuvre:  Concerto:  https://www.youtube.com/watch?v=ItSJ_woWnmk  Ballet:  https://www.youtube.com/watch?v=tk5Uturacx8    Tjaikovski's  werk  was  dan  weer  een  bron  van  inspiratie  voor  Rachmaninov,  een  toegewijde  leerling.    Levensloop  Tsjaikovski  was  eerst  ambtenaar,  ging  muziek  studeren  aan  het  Conservatorium  van  Sint-­‐Petersburg  en  werd  toen  leraar  aan  datzelfde  conservatorium.  Tegen  de  zomer  van  1867  had  hij  al  zijn  eerste  pianostukken  geschreven  en  liet  ze  publiceren.  Een  rijke  bewonderaarster,  gravin  Nadezjda  Filaretovna  von  Meck,  bood  hem  in  1877  de  mogelijkheid  zijn  leven  geheel  aan  het  componeren  te  wijden.  Jarenlang  onderhielden  zij  een  innige  briefwisseling,  maar  Tsjaikovski  heeft  haar  nooit  willen  ontmoeten.  In  1890  zette  de  gravin  haar  financiële  steun  om  onduidelijke  redenen  stop.  Een  theorie  is  dat  zij  zich  niet  kon  verenigen  met  zijn  seksuele  geaardheid.  

Page 9: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

9  

 Nadezjda  von  Meck    Hij  trouwt  in    1877  met  de  traditionele  en  naïeve  Antonina  Millukova,  nadat  deze  hem  romantische  brieven  stuurde  in  de  tijd  dat  hij  aan  de  briefscene  van  Eugene  Onegin  werkte.  Hij  is  daardoor  gecharmeerd  en  bovendien  wil  hij  de  kwaadsprekerij  over  zijn  geaardheid  de  kop  indrukken.  In  tegenstelling  tot  Antonina  is  hij  niet  verliefd.  Afgezien  van  het  feit  dat  hij  homoseksueel  is,  blijkt  zijn  schoonfamilie  een  haard  van  ruzie  en  haatdragendheid  te  zijn  en  zijn  babbelzieke  vrouw  totaal  niet  van  zijn  intellectueel  niveau.  Zijn  huwelijk  is  een  ramp  en  na  6  weken  gaan  de  echtgenoten  uit  elkaar,  nadat  Tsjaikovski  een  zenuwinzinking  had.  Hij  zou  zelfs  een  poging  tot  zelfmoord  ondernomen  hebben  door  zich  in  de  Moscow-­‐rivier  te  gooien.  Hoewel  ze  nooit  officieel  gescheiden  zijn  hebben  man  en  vrouw  nooit  meer  samengewoond.  Tsjaikovsky  kreeg  een  regelrechte  afkeer  van  haar  en  heeft  nooit  vrede  gekregen  met  dit  deel  van  zijn  leven.    

 Pjotr  Tsjaikovski  &  Antonina  illukova  

Page 10: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

10  

 Tsjaikovski  reist  veel,  wordt  overal  geëerd,  maar  is  een  eenzelvig  en  eenzaam  mens.  Hij  komt  uiteindelijk  terecht  in  Clarens  (Zwitserland)  -­‐  waar  ook  Stravinsky  en  Nobokov  verbleven  -­‐  en  overlijdt  op  53-­‐jarige  leeftijd  aan  cholera.  Er  wordt  echter  steeds  weer  aan  deze  doodsoorzaak  getwijfeld.  Het  gerucht  dat  hij  zelfmoord  gepleegd  zou  hebben  door  vergiftiging  is  erg  hardnekkig.  Zijn  broer  Modest,  die  een  biografie  over  hem  uitbrengt,  zou  hebben  gepobeerd  dit  geheim  te  houden.    Naast  zes  symfonieën  schreef  hij  onder  meer  symfonische  gedichten,  opera's,  pianowerken  en  werken  voor  viool.  Vooral  zijn  eerste  pianoconcert,  zijn  vioolconcert,  zijn  laatste  drie  symfonieën,  de  Ouverture  1812  en  zijn  balletmuziek  (bijvoorbeeld  de  Notenkrakersuite)  worden  vaak  uitgevoerd.      Tsjaikovski  slaagde  erin  om  invloeden  uit  de  West-­‐Europese  klassieke  muziek  succesvol  te  verbinden  met  de  Russische  muziek.  Zijn  werken  zijn  ook  geliefd  vanwege  de  zeer  welluidende  orkestratie  en  de  rijkdom  aan  (romantische)  melodieën  (lyriek).  Tsjaikovski  verwerkte  in  een  aantal  composities  op  bijzondere  wijze  de  wals,  niet  alleen  in  zijn  balletten,  maar  ook  in  zijn  symfonieën.      

Page 11: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

11  

Het  libretto:  geïnspireerd  door  Poesjkin  (1799  -­  1837)    

 Schilderij  van  Orest  Kiprenski  (1827)    Tsjaikovski  baseerde  zijn  opera  op  de  roman  in  versvorm  van  Aleksandr  Poesjkin,  een  bejubelde  Russische  schrijver  die  overal  in  het  land  vereerd  wordt  in  standbeelden  en  verwijzingen.  Nog  steeds  wordt  Aleksandr  Poesjkin  in  de  Russische  wereld  en  daarbuiten  bewierookt  en  gelezen.  Vanaf  zeer  jonge  leeftijd  horen  de  kinderen  zijn  poëzie  in  Russische  sprookjes,  maar  ook  volwassenen  lezen  hem  omwille  van  zijn  vloeiende,  muzikale  taal.    Poesjkin  is  de  achterkleinzoon  van  de  ethiopische  adoptiefzoon  (1696-­‐1781)  van  tsaar  Peter  de  Grote  en  Catharina  I.  (In  die  tijd  werden  zwarte  kinderen  als  exotische  cadeau's  geschonken  aan  voorname  personen.)  Inmiddels  is  zijn  adelijke  familie  verarmd.  Hij  wordt  opgevoed  in  het  Frans  en  zijn  kindermeisje  (njanja)  maakt  hem  vertrouwd  met  de  Russische  volkscultuur.    De  dichterlijke  held  staat  ook  bekend  om  zijn  drukke  uitgangsleven  en  turbulente  liefdes.  Hij  wijdde  zich  evengoed  verder  aan  de  literatuur  en  de  dichtkunst.  Daarbij  spaarde  hij  de  gevestigde  macht  niet.    In  het  tsaristische  Rusland  was  de  censuur  echter  streng  en  de  pen  van  Poesjkin  vlijmscherp.  Zijn  doen  en  laten  werden  nauwlettend  gevolgd  en  een  gedicht  zoals  Ode  aan  de  vrijheid  (1818)  en  talrijke  opschriften  circuleerden  in  vrijheidsgezinde  en  anti-­‐tsaristische  kringen.  In  1820  werd  Poesjkin  verbannen  uit  Sint-­‐Petersburg.  Dit  redde  waarschijnlijk  zijn  leven,  want  het  belette  hem  om,  zoals  vele  van  zijn  literaire  vrienden,  deel  te  nemen  aan  de  Dekabristenopstand  tegen  het  tsarisme  van  1825.    

Page 12: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

12  

Tijdens  zijn  ballingschap  op  het  platteland  schreef  Poesjkin  een  groot  deel  van  zijn  meesterwerk  Jevgeni  Onegin,  waaraan  hij  werkte  van  1823  tot  1831.  In  1826  hief  tsaar  Nicolaas  I  onder  strikte  voorwaarden  zijn  verbanning  op.  Aleksandr  Poesjkin  keerde  terug  naar  Sint-­‐Petersburg,  maar  was  min  of  meer  een  'gevangene'  van  de  tsaar.    Na  talloze  amoureuze  escapades  trouwde  Poesjkin  in  1831  met  Natalja  Nikolajevna  Gontsjarova  (1812  -­‐  1863),  zijn  '113de  liefde',  zoals  hij  haar  zelf  noemde,  maar  ook  zijn  'Madonna'.  Natalja  schonk  hem  vier  kinderen.  Het  huwelijk  tussen  Aleksandr  en  Natalja  schijnt  gelukkig  geweest  te  zijn.  ware  Poesjkin's  jaloersheid  speelde  hem  echter  parten.  Een  vermeende  'affaire'  van  Natalja  was  de  directe  aanleiding  tot  het  fatale  duel  van  Poesjkin  met  Georges  d'Anthès,  de  stiefzoon  van  de  Nederlandse  gezant  (hoewel  velen  er  toen,  en  ook  nu  nog,  een  complot  van  de  regering  in  zagen).  Aleksandr  Sergejevitsj  Poesjkin  stierf  ten  gevolge  van  dit  duel  op  29  januari  1837.      

 Schilderij  van  Alexander  Pavlovich  Brullov    In  het  leven  van  Poesjkin  zelf  zien  we  de  roman  tot  stand  komen.  In  1833  verscheen  het  werk  voor  het  eerst  in  zijn  geheel.  De  vier  jeugdige  hoofdfiguren  in  Jevgeni  Onegin  -­‐  de  verwende  Onegin,  de  plattelandsjonkvrouw  Tatjana,  die  uitgroeit  tot  de  echte  heldin  van  het  verhaal,  de  romantische  dichter  Vladimir  Lenski  en  Tatjana's  oudere  zus  Olga  -­‐  zijn  gebaseerd  op  de  eenvoudige  plattelandstaferelen  uit  zijn  eigen  leven.  Poesjkin  beschrijft  ze  tegen  de  achtergrond  van  de  natuur  en  de  seizoenen,  het  stadsbeeld  van  Sint-­‐Petersburg  en  Moskou  en  de  maatschappij.  Op  die  manier  schetst  Poesjkin  een  humoristisch  beeld  van  zijn  doelpubliek  en  de  bevolkingslaag  waartoe  hij  zelf  hoorde,  namelijk  de  mondaine  grootstedelijke  burgerij  en  de  adel  van  het  platteland.    

Page 13: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

13  

 Literaire  vernieuwing:  innerlijke  ontwikkeling    Jevgeni  Onegin  werd  reeds  direct  na  verschijnen  door  critici  geroemd  om  zijn  innovatieve  rijmschema’s,  de  lichte,  ongedwongen,  humoristische  toon  en  de  natuurlijke  dictie,  alles  zo  geheel  anders  dan  de  toentertijd  gangbare  zware  classicistische  stijl.  Los  van  de  stijl  wordt  Jevgeni  Onegin  ook  algemeen  gezien  als  baanbrekend  in  haar  thematiek.  De  complexe  wisselwerking  tussen  kunst  en  leven  en  de  vermenging  van  westerse  en  Russische  begrippen  zijn  typerend  voor  Tatjana  en  de  cultuur  waarin  ze  leeft.  Het  ene  moment  leest  ze  een  romantisch  boek,  het  volgende  moment  luistert  ze  naar  de  verhalen  vol  volksbijgeloof  van  haar  kindermeisje.  Ze  wordt  verscheurd  door  de  aantrekkingskracht  van  alles  wat  Europees  is  enerzijds  en  haar  Russische  wortels  anderzijds.  Een  tweestrijd  die  die  ook  heerst  in  de  Russische  aristocratie  uit  het  begin  van  de  19e  eeuw  en  de  Russische  cultuur  kenmerkte  in  de  overgangstijd  van  de  laatste  tsaren.    Jevgeni  Onegin  werd  vijf  keer  in  het  Nederlands  vertaald,  verwerkt  in  de  opera  van  Tsjaikovski,  meerdere  keren  als  toneelstuk  opgevoerd  (onder  meer  door  Guy  Cassiers)  en  in  1999  verfilmd  door  Martha  Fiennes  met  Ralph  Fiennes  en  Liv  tyler  in  de  hoofdrollen.    Tsjaikovski  schreef  het  libretto  samen  met  Konstantin  Sjilovski.  De  opera  ging  op  23  januari  1881  in  officiële  première  in  het  Bolsjojtheater  van  Moskou.      

Page 14: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

14  

De  opera    Eugene  Onegin  is  een  zogenaamde  lyrische  opera,  een  stijl  die  nieuw  was  voor  Rusland.  De  nadruk  ligt  op  melodie,  romantiek  en  verbeelding.  Grote  zangers  kunnen  zich  van  hun  beste  kant  laten  zien  en  worden  gekoppeld  aan  een  zo  groots  mogelijk  orkest.      Een  twijfelende  Tsjaikowski  liet  zijn  werk  voor  het  eerst  opvoeren  door  de  studenten  van  het  Moskou  Conservatorium  in  mei  1879.  Pas  twee  jaar  later  kwam  de  opera  in  het  Bolshoi  Theatre.    Buiten  Rusland  werd  Eugene  Onegis  in  eerste  instantie  lauw  onthaald,  het  publiek  ontving  het  stuk  als  een  Russische  curiositeit.  De  tekst  staat  ook  bekend  als  bijzonder  problematisch  om  te  vertalen.  Toch  veroverde  het  werk  uiteindelijk  de  wereld  na  achtereenvolgende  nationale  premières:  -­‐ December  1888  in  Praag  in  het  Tsjechisch,  gedirigeerd  door  Tsjaikovsky  zelf    -­‐ Januari  1892  in    Hamburg,  gedirigeerd  door  Gustav  Mahler  in  aanwezigheid  

van  de  componist  -­‐ oktober  1892  in  Londen  in  het  Engels  -­‐ November  1897  in  Wenen,  gedirigeerd  door  Gustav  Mahler  -­‐ Maart  1920  in  New  York  in  het  Italiaans.    Tsjaikovski  was  een  diepgravende  schrijver,  die  grondig  research  deed  en  inging  op  de  details  van  zijn  werk.  Over  het  einde  van  zijn  verhaal  heeft  hij  lang  nagedacht.  Hij  heeft  verschillende  versies  uitgeprobeerd.  Het  nam  twee  jaar  tijd  in  beslag  vooraleer  hij  een  besluit  nam.    Er  zijn  parallellen  te  vinden  tussen  het  verhaal  en  zijn  eigen  leven.  Het  personage  dat  meest  centraal  staat  is  Tatjana  en  hij  zag  in  haar  een  verbeelding  van  zijn  eigen  vrouw,  van  de  tragiek  die  hij  in  haar  leven  veroorzaakte.  Het  illustreert  zijn  innerlijke  strijd  met  betrekking  tot  zijn  geaardheid,  relaties  en  zijn  huwelijk.    Lensky,  de  romantische,  melancholische  dichter,  even  belezen  als  Tatjana,  zou  eigenlijk  beter  gepast  hebben  bij  het  eenvoudige  meisje  dat  van  boeken  hield.  Ook  hierin  ziet  Tsjaikovsky  een  parallel  met  zijn  eigen  levenskeuzes.    Het  verhaal  straalt  nostalgie  uit,  heimwee  naar  het  verleden  dat  nooit  meer  terugkeert  (veel  voorkomend  thema  in  opera's).  Wat  wel  nieuw  was  voor  de  Russen  is  dat  er  zoveel  belang  gehecht  wordt  aan  de  innerlijke  wereld  van  de  personages.  De  persoonlijke  ontwikkeling  van  Onegin  bijvoorbeeld.    Tsjaikovsky  klaagt  ook  het  dubbelzinnige  aan  van  de  lichtheid  van  de  aristocratische  moraal  met  zijn  ledigheid  en  romantiek  en  de  duistere  kantjes  ervan  -­‐  alweer  iets  wat  hij  ook  in  zijn  leven  heeft  moeten  ondervinden.  Het  duistere  dat  ook  in  de  personages  terugkomt.  Het  society  leven  met  zijn  verveling,  de  lege  jonge  levens,  zijn  tegenstrijdige  en  twijfelachtige  moraal  (zoals  sociale  onrechtvaardigheid,  afgunst  en  de  gewoonte  van  het  duelleren).    

Page 15: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

15  

De  romantiek  wordt  op  een  heel  Russische  manier  gepresenteerd,  in  de  wijze  van  zingen  en  met  zigeunerinvloeden.  Het  ambiguë  van  het  hoofse  en  het  wrede;  het  gruwelijke  van  de  romantiek.  Er  is  verder  geen  coloratuur  -­‐  muzikale  versieringen  -­‐,  geen  ingewikkelde  structuren;  alles  komt  uit  het  hart,  uit  de  emotionele  onderbuik  ...    De  rolverdeling  in  Alden  Biesen    Personage   Stem   Zanger(es)    Larina,  de  vrouw  des  huizes  

Mezzo-­‐sopraan  

Margo  Weiskam  

 Tatjana,  haar  dochter  

Sopraan   Mojca  Bitenc    Stella  Motina  Margarida  Hipólito  

 Olga,  Tatjana's  zuster  

Contra-­‐alt   Nuška  Drašček  Rojko  Flaka  Goranci  

 Filippyevna,  de  nanny  

Mezzosopraan   Natascha  Meißner                

Vladimir  Lensky   Tenor   Alejandro  del  Cerro  Juraj  Hollý  

 

Page 16: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

16  

Eugene  Onegin   Bariton   Domen  Križaj  Christoph  Plessers  Artur  Rozek  

 Prins  Gremin   Bas   Piet  Vansichen  (B)  

 Legerofficier   Bas      Zaretsky,  Lensky's  secondant  

Bas   Koen  van  Agtmael  

 Triquet,  Tatjana's  leraar  Frans  

Tenor   Eric  Vignau  

 Guillot,  Onegin's  lakei  

Stil   Tom  Baert  

   Koor  (landarbeiders,  gasten  op  het  bal,  landeigenaars  en  dames,  officieren):  Zomeropera  Orkest  en  Koor  (amateurs)    Artistiek  directeur:  Piet  Vansichen  Regie:  Carlos  Wagner  Choreograaf/regie-­‐assistent:  Tom  Baert  Decor  &  kostuums:  Marnik  Baert  Dirigent:  Enrico  Delamboye/Leslie  Sugnandarajah    

Page 17: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

17  

Verhaalstructuur    Akte  1  

Nr  1  –  Duet  &  kwartet  Nr  2  –  Koor  &  arbeidersdans  Nr  3  –  Scene  &  Olga's  Arioso  Nr  4  –  Scene  Nr  5  –  Scene  &  kwartet  Nr  6  –  Scene  Nr  6a  –  Lensky's  Arioso  Nr  7  –  Sluitingsscene  Nr  8  –  Introductie  &  scene  met  nanny  Nr  9  –  Briefscene  Nr  10  –  Scene  &  duet  Nr  11  –  Koor  van  dienstmeisjes  Nr  12  –  Scene  Nr  12a  –  Onegin's  Aria  

 Akte  2  

Nr  13  –  Entr'acte  &  wals  Nr  14  –  Scene  &  Triquet's  lied  Nr  15  –  Mazurka  &  scene  Nr  16  –  Finale  Nr  17  –  Scene  Nr  17a  –  Lensky's  Aria  Nr  18  –  Duelscene  

 Akte  3  

Nr  19  –  Polonaise  Nr  20  –  Scene  &  Schotse  dans  Nr  20a  –  Prins  Gremin's  Aria  Nr  21  –  Scene  Nr  21a  –  Onegin's  Arioso  Nr  22  –  Finale  

   

Page 18: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

18  

Aktes  &  scenes    EERSTE  AKTE  Scene  1:  de  tuin  van  het  Larina  landgoed  Madame  Larina  en  Filippyevna  (de  kindermeid)  zitten  buiten  in  de  tuin.  Ze  horen  Larina's  dochters,  Tatjana  en  Olga,  een  liefdesliedje  zingen.  Larina  begint  te  mijmeren  over  haar  eigen  vrijage  en  huwelijk.  Een  groep  landarbeiders  viert  dansend  en  zingend  de  oogst.  Tatjana  en  Olga  kijken  toe.  Tatjana  leest  een  roman  en  is  in  de  ban  van  het  verhaal.  Haar  zorgeloze  zuster  wil  meevieren.  Madame  Larina  vertelt  Tatjana  dat  het  echte  leven  heel  anders  is  dan  in  haar  verhalen.    Filippyevna  kondigt  bezoek  aan:  Olga's  verloofde  Lensky,  een  jonge  dichter,  en  zijn  vriend  Eugene  Onegin  die  Sint-­‐Petersburg  bezoekt.  Lensky  stelt  hem  voor.  Onegin  is  verwonderd  dat  Lensky  de  extraverte  Olga  boven  de  meer  subtiele  oudere  zuster  verkoos  als  zijn  verloofde.  Tatjana  voelt  zich  onmiddellijk  en  sterk  aangetrokken  tot  Onegin.  Lensky  drukt  zijn  vreugde  uit  Olga  te  zien  en  zij  beantwoordt  hem  flirtend.  Onegin  vertelt  Tatjana  over  zijn  verveling  op  het  platteland  en  beschrijft  hoe  zijn  oom  hem  een  nabijgelegen  landgoed  heeft  nagelaten.  Filippyevna  ziet  dat  Onegin  een  diepe  indruk  op  Tatjana  maakt.    Scene  2:  de  kamer  van  Tatjana  Tatjana  is  klaar  voor  de  nacht,  maar  rusteloos  en  ze  kan  niet  slapen.  Ze  vraag  Filippyevna  haar  te  vertellen  over  haar  jeugd  en  vroege  huwelijk.  Tatjana  biecht  op  dat  ze  verliefd  is.  Als  ze  alleen  is  drukt  Tatjana  haar  gevoelens  uit  in  een  brief  aan  Onegin.  Ze  vertelt  hem  dat  ze  van  hem  houdt  en  gelooft  dat  ze  dit  nooit  nog  kan  voelen  voor  een  ander.  Ze  smeekt  hem  haar  te  begrijpen  en  haar  te  helpen.  Het  is  al  ochtend  als  ze  klaar  is,  we  horen  een  herdersfluit  in  de  verte.  Filippyevna  komt  binnen  om  Tatjana  te  wekken.  Die  overtuigt  haar  de  brief  aan  Onegin  te  laten  bezorgen  door  haar  kleinzoon.    Scene  3:  een  ander  deel  van  het  landgoed  Dienstmeisjes  plukken  fruit  en  zingen  tijdens  hun  werk.  Tatjana  wacht  bang  de  komst  van  Onegin  af.  Hij  arriveert  om  haar  zijn  antwoord  te  geven  op  haar  brief.  Hij  legt  haar  vriendelijk  uit  dat  hij  niet  makkelijk  verliefd  wordt  en  niet  geschikt  is  voor  het  huwelijk.  Hij  is  haar  liefde  niet  waard  en  kan  haar  enkel  broederlijke  affectie  schenken.  Hij  waarschuwt  haar  dat  ze  in  de  toekomst  niet  zo  te  koop  moet  lopen  met  haar  gevoelens.  We  horen  opnieuw  de  stemmen  van  de  zingende  dienstmeisjes.  Tatjana  voelt  zich  verpletterd  en  is  niet  in  staat  te  antwoorden.    TWEEDE  AKTE  Scene  1:  de  danszaal  van  het  Larina  landgoed  Er  wordt  een  bal  gegeven  ter  ere  van  Tatjana's  naamdag.  Onegin  danst  met  haar.  De  roddels  van  een  groepje  gasten  over  hem  en  Tatjana  irriteren  hem.  Hij  ergert  zich  op  Lensky  dat  die  hem  heeft  overtuigd  om  naar  het  bal  te  komen.  Om  zich  op  hem  te  wreken  danst  en  flirt  hij  met  Olga.  Lensky  staat  verstomd  en  wordt  extreem  jaloers.  Hij  spreekt  Olga  erop  aan  maar  ze  ziet  niet  in  dat  ze  iets  

Page 19: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

19  

verkeerds  doet  en  vertelt  Lensky  dat  hij  zich  belachelijk  maakt.  Onegin  vraagt  Olga  opnieuw  ten  dans  en  ze  stemt  in  om  Lensky's  jaloezie  af  te  straffen.    De  oudere  leraar  Frans,  meneer  Triquet,  zingt  een  lied  ter  ere  van  Tatjana.  Waarna  de  twist  tussen  Lensky  en  Onegin  weer  opflakkert.  Lensky  zegt  zijn  vriendschap  met  Onegin  op  in  het  bijzijn  van  de  gasten  en  daagt  hem  uit  voor  een  duel.  Onegin  is  verplicht  om  -­‐  met  bange  voorgevoelens  -­‐  te  accepteren.  Tatjana  stort  in  en  het  bal  eindigt  in  grote  verwarring.    Scene  2:  op  de  beboste  oever  van  een  stroom,  vroeg  in  de  ochtend  Lensky  wacht  op  Onegin  in  het  gezelschap  van  zijn  secondant  Zaretsky.  Hij  denkt  na  over  zijn  leven,  zijn  doodsangst  en  zijn  liefde  voor  Olga.  Onegin  arriveert  met  zijn  lakei  Guillot.  Zowel  Lensky  als  Onegin  voelen  weerstand  tegen  het  komende  duel.  Ze  hebben  het  over  de  zinloosheid  van  hun  plotse  vijandigheid.  Maar  het  is  te  laat.  Geen  van  beide  heeft  de  moed  om  het  duel  af  te  zeggen.  Zaretsky  geeft  het  signaal  en  Onegin  doodt  Lensky.      DERDE  AKTE  Scene  1:  het  huis  van  een  rijke  edelman  in  Sint-­Petersburg  Er  zijn  jaren  voorbij  gegaan.  Onegin  heeft  veel  door  Europa  gereisd.  Hij  staat  aan  de  kant  tijdens  een  bal  en  denkt  na  over  de  leegheid  van  zijn  leven  en  zijn  wroeging  over  de  dood  van  Lensky.  Prins  Gremin  komt  binnen  met  Tatjana,  zijn  vrouw,  die  uitgegroeid  is  tot  een  grootse,  aristocratische  schoonheid.  Ze  wordt  door  haar  gasten  met  grote  eerbied  begroet.  Onegin  is  onthutst  als  hij  Tatjana  ziet,  diep  onder  de  indruk  van  haar  schoonheid  en  edele  houding.  Tatjana  op  haar  beurt  is  overweldigd  door  emoties  als  zij  hem  herkent.  Prins  Gremin  vertelt  Onegin  over  zijn  grote  liefde  voor  Tatjana  en  zwijmelend  van  geluk  introduceet  hij  hem  opnieuw  bij  zijn  vrouw.  Onegin  voelt  zich  plotseling  weer  vol  levenslust  en  realiseert  zich  dat  hij  verliefd  is  op  Tatjana.  Hij  besluit  haar  te  schrijven  en  een  ontmoeting  te  regelen.    Scene  2:  een  kamer  in  het  huis  van  Prins  Gremin  Tatjana  heeft  Onegin's  brief  ontvangen.  Die  doet  de  passie  die  ze  voor  hem  voelde  als  jong  meisje  weer  hoog  oplaaien  en  dat  verwart  haar.  Onegin  komt  binnen.  Tatjana  herinnert  zich  haar  vroegere  gevoelens  en  vraagt  waarom  Onegin  haar  nu  najaagt.  Is  het  omwille  van  haar  sociale  positie?  Onegin  ontkent  elke  cynische  motivatie:  zijn  passie  is  echt  en  overweldigend.  Tatjana,  in  tranen,  bedenkt  hoe  dicht  ze  eens  bij  het  geluk  stonden,  maar  vraagt  hem  weg  te  gaan.  Hij  smeekt  haar  om  medelijden.  Tatjana  geeft  toe  dat  ze  nog  van  Onegin  houdt,  maar  verzekert  hem  dat  hun  samenzijn  onmogelijk  is,  aangezien  ze  nu  getrouwd  is.  Ze  is  vastbesloten  trouw  te  blijven  aan  haar  echtgenoot,  ongeacht  haar  ware  gevoelens.  Onegin  smeekt  haar  zich  te  bedenken,  maar  ze  zegt  hem  voor  altijd  vaarwel.  Hem  alleen  en  in  wanhoop  achterlatend.    Belangrijkste  hoogtepunten  Akte  1:  briefaria  van  Tatjana  Akte  2:  wals  +  Lensky's  aria:  "Kuda,  Kuda  ..."  (Waarheen,  Waarheen  ...)  Akte  3:  polonaise  +  aria  van  Prins  Gremin  +  finale  van  Onegin  &  Tatjana    

Page 20: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

20  

Achter  de  schermen    De  diepste  Belgische  bas  en  Artistiek  Directeur  van  De  Zomeropera,  Piet  Vansichen,  vertelt  hoe  de  repetities  verlopen  -­‐  na  de  castings  die  zich  in  heel  Europa  afspelen:    • het  'droog'  instuderen  van  muziekstukken  en  teksten  in  verschillende  fases.  

Individueel  van  buiten  leren,  samen  lezen  en  doorspelen.  Vele  uren  na  elkaar.  • 7  orkestlezingen  • de  pianorepetities  voor  de  zangers  en  het  koor  • de  B&O  repetitie  =  Bühne  &  Orkest  (waarvan  we  de  eerste  mochten  

bijwonen)    • generale  repetitie  

 

   Piet  Vansichen  neemt  ook  de  rol  van  de  oude  prins  voor  zijn  rekening      

Page 21: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

21  

   De  Artistiek  Directeur  trekt  regisseur  en  orkestleider  aan  en  samen  bepalen  zij  hoe  het  stuk  eruit  zal  zien.  Eugin  Onedin  is  een  co-­prodcutie  van  Alden  Biesen  Zomeropera  en  Theater  Koblenz.  

   Orkestleider,  pianist/dirigent  Enrico  Delamboye  is  een  Maastrichtenaar  geboren  in  Wiesbaden,  Spreekt  door  elkaar  vloeiend  Nederlands,  Duits,    plat  Limburgs  en  een  beetje  Frans.  Werkt  met  grote  Duitse  orkesten  en  opera's,  hoofdvakdocent  orkestdirectie  aan  het  Conservatorium  Maastricht  en  Musikdirector  und  Chefdirigent  bij  het  Theater  Koblenz.  Tijdens  de  uitvoering  kan  je  hem  aan  het  werk  zien  om  de  televisieschermen  die  rond  de  tribune  staan  opgesteld.  

Page 22: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

22  

 Stand-­in  en  assistent-­dirigent,  Leslie  Sugnandarajah.    

 Koorleden  zijn  amateurs  van  alle  leeftijden.          

Page 23: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

23  

   Tien  jonge  hoofdrolspelers  voor  de  vier  protagonisten:  drie  sopranen  (Tatjana),  twee  contra-­‐alten  (Olga),  twee  tenoren  (Lensky)  en  drie  baritons  (Onegin).  Het  zijn  dé  beloftevolle  jonge  operatalenten  van  het  moment.  Veelal  uit  Slovenië,  vreemd  genoeg.  Maar  ook  Christophe  Plessers  (34)  uit  Meeuwen,  die  Onegin  speelt,  jammer  genoeg  niet  op  18  juni,  noch  op  de  B&O  repetitie,  noch  tijdens  de  'lesvoorstelling'.    Er  zijn  altijd  meerdere  zanger-­‐acteurs  voor  de  hoofdrollen,  omdat  de  inspanningen  en  stembelasting  van  een  voorstelling  te  groot  zijn  voor  hen  om  avond  na  avond  gedurende  meerdere  weken  te  blijven  spelen.    Nieuwsgierig  naar  de  Limburgse  bariton  uit  Meeuwen?    Hier  zie  je  hem  aan  het  werk  in  de  versie  van  Theater  Koblenz.  (Opgelet:  spoiler!)  https://www.youtube.com/watch?v=shO0nNCouUk    

Page 24: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

24  

   Na  de  grote  tragedie  wordt  het  decor  wit  ...    (Piet  Vansichen  rechts  achter  de  zetel  als  prins  Gremin  -­  met  wandelstok  want  herstellende  van  een  zware  val  van  de  trap.  Tot  enkele  weken  voor  de  première  was  het  niet  zeker  dat  hij  voldoende  op  de  been  zou  zijn  om  mee  te  spelen.)                        

                       

Page 25: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

25  

                                               

     

Geniet  van  de  voorstelling!  Cat'rina  

           

Page 26: Alden Biesen Zomeropera 2016: Jevgeni Onegin

Zomeropera  Alden  Biesen  2016              

26