داستانیاست

کوتاه،

از یک پیشنهاد عمل گرا براي پدید آوردن جریان هواي مطبوع

و بهبود شرایط زیست محیطی

در یک کالن شهرخیال آشناعلی پویان

1

سخنی با خواننده گرامی؛، ترم بهار سال "کنترل آلودگی محیط زیست"این کتاب، نتیجه ي پروژه ي کالسی در درس

تنها حدود یک ماه براي نوشتن آن زمان .در دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی است،1385اي داشتم تا تالش پیوسته و فشردهداشتم، و با توجه به عالقه ي فراوانی که براي آن داشتم،

پخش کنم،به این روش این کتابم همیخواپس از چند سال،هم اکنون که. به هدف برسمپخش و به همان صورت نخست1385ي سال به چند دلیل، همان نوشته هامیدهمترجیح

آن زمان حس نخست اینکه در همین نوشته ها میتوانم تغییرات روحی فراوان خودم را ازشود؛ آشکار است که خواننده ي .من، خودم نیز خواننده ي نوشته ي آن روز خودم هستممروز ا.کنم

یک ؛وع تفکر آن روزگار مندوم، ندلیل .را خواهد فهمیدو بیش اینهادقیق و باهوش هم کم شتر حس یاین حس در بخش دوم کتاب ب. قه به بهبود استعالدانشجوي جوان، پر از امید و

هرچند این .که فکر می کنندکسانی استهمه يدلیل سوم هم انگیزه دادن به . خواهد شداست از پرساده است، اما نوع نگاه و حس نویسنده براي امروز من هم نوشته از نظر ادبی بسیار

.نکته هاي روشن و لذت بخشپایان، منتظر دریافت هر نکته و هرگونه پیشنهادي، و نیز بازخوردهاي خوانندگان درباره ي در

pouyan@gmx.us.این کتاب هستم

پویانعلی 1390بهمن

2

فهرست

4بخش نخست !ن استیئله امس. . .دآوردن بادیپديط الزم برایشرا

د آوردن بادیشهر تهران در پدعوامل مؤثربایسرسبز و زيتهران؛ شهر

ریکويران در پهنهیایشهر باستانز؛ باغیمهردر شهريانده رود؛ رودخانهیزا

24بخش دومسفر به تهران. . .

3

4

بخش نخست

!ن استیمسئله ا...

ط و با ی، در شرايگریديدهیعت گرداگرد ماست؛ مانند هر پدیطبياز اجزااست کهيادهیباد، پدهوا در تماس با صورت، يان آهستهیهرچند، جر. آور باشدانیا زیتواند سودمند یاشکال مختلف، م

ش یمطبوع؛ سرماهیستم تهویهوا، در سيبرايز سرعت محدودیشود، نیمحسوب ميندیاحساس خوشااز موارد ) طوفان(ان تند هوا یگر، جریديدر سواماش است؛ یط آسایاز شرایکیش ساختمان، یو گرما

ست موجودات یزیعیط طبیمحياز اجزایکین وجود، باد یبا ا.انسان استیط زندگیمحيناپسند برانه . ، متوجه خود اوستيط شهریاز حذف آن در محیناشيبهایاز جمله انسان، است؛ که آسزنده، و

یجهانيک مسئلهیاز حذف باد را به عنوان یناشيبهایآستوانیمیدرون شهر، که حتيبهایتنها، آسشت که د در نظر دایاما با.دانندیمعضالت مياریانسان را علت بسیت صنعتیفعالیگروه. شودیبررس

م که قابل یباشید به دنبال راهین بایبنابرا. توان دانش، فن، و صنعت امروز را از دست انسان گرفتینمعت یت کردن و احترام به طبیعت، رعایشود؛ در نظر داشتن سهم طبیشنهاد میکه پيراهکار. تصور باشد

د یعت، بایر طبییتغيل انسان براینسن با احترام به پتایبنابرا. انسان استیمصنوعيندهایدر صنعت و فرآاست که در وجود انسان نهاده یاز آثار استعداد فراوانن راهکار، خود یعت را محفوظ داشت؛ که ایسهم طب

. شده است

5

يست شهریط زی، حذف باد از محیو صنعتيت شهریدر فعالينگرندهیت و آیریاز آثار نبود مدشهروندان يتازه براياست از هوايانشانهوشهر است،ياپوتکيهااز نشانهیکیان هوا یجر. است

همانگونه که آب راکد . شودیها مندهیش صدچندان آالیساکن، مانند آب ساکن، سبب افزايهوا. روشنفکرک شهر پرتالش یساکن در يشود، هوایمیفساد و آلودگيخود سرچشمهشود و یل به مرداب میتبد

شود و دریبه خون وارد میمواد سم،شود که با تنفس آنیممحسوبانشهرونديک سم برایخود شود، یجاد باد صرف میايکه برایینه هایه هزیتوجياست برایهیبد.شودیسراسر بدن انسان پخش م

.میف کنیل سودمند بودن باد را توصیالزم است تا دالکه يرفت که با روندید پذید؛ اما بایشیحل آن انديد برایکه بااست یهوا، معضلیهرچند آلودگ

را کاهش داد، یتوان آلودگیش گرفته است، اگرچه میدر پ) صنعت(و کار یزندگيبرايانسان امروزگر، با یدياز سو. و صنعت خود حذف کندیزندگيرا از چرخه یتوان آلودگینميبا دانش امروزیول

ن یجادشده در چنیايهایدهد، آلودگیرخ ميشهربشر در جوامع يتهایشتر فعالینکه بیتوجه به ابه يشهريط هایم، در محیکنرن را تصویاگر سطح زم. شودیجاد میايادیار زیبا تراکم بسیطیمحیاز آنها ساکن شدن نسبیکید که یآیبه وجود میعت به دست انسان، مسائلیطبيهیر روییل تغیدل

یناشیآلودگ. ن مشکالت شهر استیتريادی، از بنییایط جغرافیال شرین مشکل در تهران به دلیا. هواستمنظر یصدا و آلودگیهوا، آلودگیتهران است، که آلودگيدر مناطق شهرین آلودگیاز خودروها مهمترشهر يهوايهیدر تهويباد عامل مؤثر. هوا مورد بحث استین مختصر آلودگیدر ا.از آن جمله است

ق شلوغ هوا در مناطينده هایو تجمع آالشودیشهر پراکنده ميه شده در هواانباشتیآلودگاست،ن باد یهمچن. بازدیهوا در زمستان در نگرش مردم، رنگ میز واژگونیانگابد؛ مسئله هراسییکاهش م

در کل؛ . ه افزوده شده استیل نقلیتواند سبب کاهش محسوس دما شود که در اثر احتراق موتور وسایميبرایشود، اما راه حل درستیشهروندان میزندگيهران براتشهريت هوایفیبب بهبود کباد سمطرح است، از ياهوا در هر نقطهیآلودگید جهانیچرا که در د.ستینید جهانیهوا از دیآلودگ

يروبشر، بریصنعتيتهایاز فعالیر ناشیاما تأث. دور از دسترس انسانیعیشلوغ تا مناطق طبيشهرهاکاهش ن وجود، یبا ا.ر داردیر داشته است، و تأثیز تأثیدور از دسترس انسان، نیعیستم مناطق طبیاکوس

يدر همهیستیط زیبهبود شراتواند سبب یآنها، خود میپراکندگيجهیهوا، در نتينده هایتجمع آال.جهان شود

6

دآوردن بادیپديط الزم برایشرا

ن دو یر فشار بییجاد آن، تغیایاز سرعت است و عامل اصليمحدوديبازه باد حرکت هوا درلکن با به . نداردددر آن وجویست، چرا که نگرش واقعیف کامل نین تعریآشکار است که ا. نقطه است

ن دو نقطه با یباد، اختالف فشار مناسب، بيبه وجود آورنده یعت؛ عامل اصلیحساب آوردن رفتار طبجاد باد در تهران، یايد گفت که برایبا. استیف کلیک تعریز، ینیفین تعریاما چن.حدود استميفاصله

؛میکنیهدف استفاده ميبراين مواردیعت تهران موردنظر ماست، و چگونه از چنیاز طبییچه پارامترها.میکنیده مدن به هدف، استفایدر راه رسیبیرا به چه ترتیو مصالح مصنوعین مسائل انسانیهمچنجاد یاينکه برایضمن ا. میاز است تا به اختالف فشار برسیر دما و رطوبت نییجاد باد، تغیاين، برایبنابرا

7

رند، یقرار بگيند، ساختمانها به گونه ایک فرآییرسد که در طیبه نظر ميو اقتصادیباد در شهر، منطقيت آن به بخش هایت و هدایبلکه باعث تقوباد نشده، يکه نه تنها سبب استهالك باد و جذب انرژ

.شوندمتراکم مرکز شهر ن ید بر سطوح مختلف زمیل تابش خورشیهوا، که به دلیر چگالییتغدر اثر است که يادهیباد پد

کنند، یتابش را جذب مياز انرژیمقدار متفاوتد، یسطوح مختلف در تابش خورش.دیآیاست، به وجود مز ین نیشود و ایهوا میتفاوت دما سبب تفاوت در چگال. رساندیمیمختلفيرا به دمااطراف خود يو هوا

ن به ید بر سطح زمیورشاست که از تابش خيادهین باد پدیبنابرا. شودیان هوا میر فشار و جرییسبب تغنبود لیدلز به یدر شب نشود، یمدر روز دآمدن بادیدسبب پدینکه، تابش خورشیضمن ا. دیآیوجو مد عامل ین جهت، خورشیاز ا.روز باشدشبانهیدآوردن باد در طیپديبرایتواند عاملید، میخورشیمقطع

. ن استیدار شدن باد در سطح زمیپدیاصلب ین فرض کرد؛ اما در هر صورت، ضریا نابرابر در سطح زمیکنواخت یتوان ید را میتابش خورش

اهان کوتاه، درختان بلند، ی، گن، شامل سنگ، خاك، آبیطح زممختلف سياجزايبرایتابشيجذب انرژ.دآوردن باد استیار مؤثر در پدیک عامل بسین یا تنک، برابر نخواهد بود، و ایاهان متراکم و یگ

د آوردن بادیپدبرايشهر تهران در عوامل مؤثر

:شوندیم میعوامل موجود در تهران به دو دسته تقسرعوامل مناسب شه)1

ان استیشهر در جريه یفراوان در حاشيتهران؛ بادهايه ایط کوهپایشرا.رات آب وهواییتغيت کننده یل تقویگوناگون؛ پتانسيهايناهموار .رون شهر هستندیکه در حال انتقال به بیصنعتيفضاها.

عوامل نامناسب)2ارتفاع کم(مرکز شهر يگود(شهريه یاز تهويریجلوگدر مناطق خاص ویمناطق مسکونيشرویپ

8

بایسرسبز و زيتهران؛ شهر

ن یا.در ورود باد به تهران داردییر بسزاین مناطق است که تأثیاز مهمتریکی22يمنطقه از یکین منطقه، یا.باد به شهر استيبرایمهميشهر، و راه ورودیشمال غربيمنطقه در گوشه

و یبا دبن منطقه، باد از آن، یارتفاع ابا توجه به .شودیشهر محسوب ميوهواآبيعوامل بران یمهمترک ی.گذاردیر میتأثياگستردهيمنطقهيوهوابر آبیشود، و به سادگیبه شهر وارد میسرعت مناسببا توجه به جهت .شودیده شدن باد به درون شهر میدر جهت باد وجود دارد که سبب کشکانال بزرگ

سطح کف کانال .ده شده استیکشیبه جنوب شرقیشمال غربيباد، کانال در راستايبراموردنظر کانال، با کفپوش .ان تند و متالطم هوا در کانال نشودیگردوخاك در اثر جرسنگفرش شده است تا باعث

.ودشی، مت باد به جهت دلخواهیند هدایکانال، سبب کاهش افت فشار باد در فرآيدر راستاییهااریشاز يسپس در اثر برخورد با تعداد. شودیپخش می، کميان تند هوا پس از گذر از ورزشگاه آزادیجر

ز به یکاسته شود و نيشود تا از قدرت آن در مناطق شهریم میبلند به چند شاخه تقسيساختمانهاک کانال با مقطع ید آورده اند کهیرا پدیبلند راهيساختمانها.از غرب شهر نفوذ کنديادیزيبخشها

9

مناسب، ساخته يب و در مکانهای، به ترتياریبلند و بسيساختمانها. شودیمناسب و افت کم حساب م- ینه، میز، افت فشار کمینه، نیک بهیدرولیقطر هبا ییجاد کانالهایکل، سبب ادر که يشده اند، به طور

کوتاه يساختمانهاست، اما یصاف نک سطحیکانال، يوارهیک، دیکروسکوپید میهرچند، در د. شونددر . فراهم کنندت باد یهداين حالت برایاند، تا بهتراز هم قرار گرفتهيادیزيب و با فاصلهیوبلند، به ترت

ت هوا در یفیاز لحاظ کان باد، یل جریک بزرگراه شلوغ قرار دارد، که به دلین ساختمانها، یبيفاصلهن، سبب کمک به یقرار دارند، که در سطح زميار بزرگراه، درختان بلنددر کن. قرار داردیط مناسبیشران یا. روها نشودادهیپوآمد در مردم در رفتیشود، تا سبب ناراحتیز کاهش سرعت باد میت باد و نیهدا

ش یآساين تالشها برایايد در نظر داشت که؛ همهیو با. مسئله استيط مرزیاز شرایکینکته، .شهر انجام شده استيهمهشهروندان در

يراههادارد و يشترین منطقه وسعت بیا. مهم باد استيهاياز ورودیکیز یشمالشرق شهر ناما دارد،يشتریرطوبت بو ین منطقه، دبیباد از ا.جاد شده استیت باد از آن بخش ایهدايبرايشتریب

ت باد به شهر اجرا شده یهدايبرايگریراهکار دبه شهر،ياد در مقطع ورودیزيل وجود تپه هایبه دلن یالبته ا. شهر استیبخش شماليه یتهويه براکزان وجود دارد یک کانال مهم در شمال لوی.است

زان تا شمال پارك یدر جنوب لو. ن کانال نداردیبه باد ایاز چندانیاد نیارتفاع زل تراکم کم و یمنطقه به دل:شهر مؤثر استيهیاست که از دو جهت در تهویار مهمیبسيحصارمنطقهسرخهیجنگل

متراکم شهريآسانتر باد به بخشهایبه مرکز شهر، دسترسیکیل نزدیبه دل.1استیمناسبيبادهايبودن دارایل کوهستانیبه دل.2-یح داده میت آنها توضیاستفاده کرد که مزيشتریبيتوان از کانالهایل گسترده بودن میبه دل.3

.دشوشده است یسبز جنگليل به فضایاست که در گذشته تبدیمناطقيدارا.4يبوده است و از ساخت و سازهاینظاميروهایاست که در دست نیمناطق دور از دسترسيدارا.5

. به دور بوده استيشهرت آن یاست که سبب جمع کردن باد در ارتفاع محدود و هدايژه ایويساختمانهايداران منطقه یا

يدارند که باد از البه الیاز طبقات خاليتعدادیثابتن ساختمانها در ارتفاع یا. شودیبه مرکز شهر ميهاهیان باد در الیت جریاز طبقات ساختمان، سبب تقويشدن تعدادیخال.گذردیآنها ميستونهاجبران ن رایک زمینزدياههیک شدن به مرکز شهر، بتوان کاهش سرعت باد در الیشود تا در نزدیباالتر م

در يوجود دارد که بادها) flap(بالکيادیافق، تعداد زينکه در عرض کانال، در راستایضمن ا.کردابانها از یخين ساختمانها و در سطح باالیبالک ها در ب. کنندیت میهداياد را به ارتفاع کمتریارتفاع زبه سمت مرکز شهر يادیب زیدر ورود به شهر، با ش، منطقهنیا.کنندیميریان باد جلوگیجریپراکندگ

10

دارد که از آن یط متفاوتیان کانال شریا. شودیمیدر کنترل باد در ارتفاع خاصيرود، که باعث دشواریم: اندجمله

بودن یطوالن.1میر مستقیر غیمس.2ب منطقهیش.3میمستقجاد کانال ساده ویايها در کانال و مزاحمت برایناهمواریوجود برخ.4

کنترل و جبران يد برایباشده است و یده و طوالنیچیک کانال پیجاد ین عوامل سبب ایايهمه. بزرگ استفاده کردیمصنوعياجزایاز برخر، یاد مسیافت فشار ز

نده یآالییجا به جا(ت انجام کار داشته باشد ینکه باد در مرکز شهر محسوس باشد و قابلیايبراچرا شود،یمحسوب ميگریب دین خود آسیباشد، که ايتند و قوين باد در مناطق وروداید جری، با)ها

يرا براین زندگیهمچن. شودیان هوا و مخلوط شدن ذرات جامد در هوا میکه سبب مغشوش شدن جريباد اطراف برايجمع آورين جهت، در بخش هایاز ا. دینمایدشوار مین مناطقیشهروندان در چن

ز یز، تعداد آنها نیجاد شوند و نیکانال ها اياشده است تا در بخش گستردهیه درون شهر، سعت بیهداک شدن به یاما با نزد. ين حال نه چندان قویان باد تحت کنترل باشد و در عیتا جر،قابل توجه باشدباشند و ياندازه قوبهينفوذ به مناطق متراکم شهريوندند، تا هم برایان کانالها به هم بپیمرکز شهر، جر

همان طور که . شودیده میدیبه خوبیشرقيمهین نکته در نیا.ابدیر کاهش یهم افت فشار آنها در مسباد يبرایآن سرعت قابل قبوليدر همهباشد و ی، گسترده میموردنظر شمالشرقيگفته شد منطقه

با . جاد شده استیز، ساختمانها ایو نمنطقه يهايو بلندیتوسط پستيادیزيکانال ها.وجود داردگر یدر آن رشد نکرده اند؛ اما از جهت دین منطقه، مناطق مسکونیدر ایسات نظامیتوجه به وجود تأس

توان یدر کل م.باشدیار دشوار می، بسيحل معضالت شهريبرايت مواردیبه آنها و الزام به رعایدسترس:کردم یه تقسیشهر را به چند ناحیبخش شرق

زان و شمال آنیلويمنطقه.1.م تراکم استکنسبتاً یمسکونيک منطقهیزان و سرخه حصار؛ که ین لویبيهیناح.2سرخه حصاریپارك جنگل.3ح یتفريمطبوع در گذشته برايل آب وهوایسرخه حصار، که به دلیپارك جنگلیجنوبيهیناح.4

.شده است که قابل جبران استياژهیوين منطقه، استفادهیاز ا. حاکمان استفاده شده استو یرساندن باد به مرکز شهر، باد شمالشرقير براین مسیدر مرکز شهر، بهتريبا توجه به گود.5

.استیشرق:د چند مسئله را در نظر داشتیت باد به آن بایهداي، برايمرکزيهیتهران در ناحيبا توجه به گود

ان باد یکه سبب کاهش قدرت باددر اثر تقابل با جرياونهکاهش تراکم نامنظم ساختمانها، به گ.1.شود

11

گسترده در مرکز شهريجاد چند باغ شهریا.2طبقه در25تا 4ن یبيساختمانهاکاهش و یبلند در مناطق مرتفع شرقيکاهش ساختمانها.3

.ت باد سودمند هستندیبلند در هدایلیخيساختمانها. اطراف مرکز شهر

يان حال گستردهیعف و پراکنده، و دریضعين، بادهایزميل همواریبه دل،یدر بخش جنوبيان هایبزرگ، با استفاده از جرياچهیک باغ و دریجاد یبا ا. دارندیل خوبیان دارند، که پتانسیجر

ان باد، توسط ین جریا. دیآید میو هماهنگ، در جهت مناسب پديان قویک جریباد، يپراکندهساختمانها، ن یا. شودیت میمتراکم شهر هدايبه منطقهیشهر، به سادگیمرز جنوبيساختمانها

يک برایدرولیبا قطر هیمقطع مناسبکنند، که با توجه به سرعت باد، یجاد میايمتعدديرهایمس.سکونت، دارندينه از سطح برایبهيکاهش افت فشار و استفاده

است یباال و رطوبت کميدمايگرم و خشک، دارايادشتهيل گذر از رویبه دلیجنوبيبادهاح داده یتوضيکه در بخش بعد. رسدیمیط مناسبیشهر، به شرایک فضا، در مرز جنوبیجاد یکه با ا

ل ین وجود، به دلیبا ا.جهت وزش متفاوت استيدر روز و شب دارایجنوبيبادهاالبته. شودیمباد و یر است و از پراکندگیپذدر دوجهت و کنترلمرتب از ساختمان، جهت باديوجود صف ها

زه کردن باد، سبب یکانال. ابدیش یت انجام کار باد افزایشود تا قابلیميریانها جلوگیتداخل جرل تداخل یباز به دليدر فضا. شودیآن مو سرعت یان و بهبود دبیاز برخورد و تداخل جريریجلوگ

ان مغشوش یجران یل جریارد و سبب غبار آلود شدن باد، به دلان وجود دیدر جريادیان، افت زیجرط ید توجه داشت که شرایدارد، اما بايت انجام کار کمتریباز، باد قابلين جهت، در فضایاز ا. شودیم

مقاطع کانال، به مقدار یزه کردن باد، سرعت باد در برخیبا کانال. استيط کارین شرایبهتر،یعیطباز یناشيبهایکاهش آسيد برایشود و بایب مطرح مین به عنوان آسیابد که اییش میافزايادیز

.دیشیاد باد چاره اندیسرعت ز

12

ریکويران در پهنهیایشهر باستانز؛ باغیمهر

شوند یميمحدوديش رطوبت در منطقهیدرون شهرها سبب کاهش دما و افزایعیطبيفضاهاز یو نکاهش تراکميدر تهران در مناطق متراکم شهر، برا. شودیجاد باد میاان هوا وین باعث جریو اکه یاز مناطقیکینکه یبا توجه به ا. د آورده شده استیپدياگستردهیجنگلير آب و هوا، فضاهاییتغ

ت شلوغ و پررفيبه آن وجود دارد، محدودهیساماندهيبراياریدارد و مشکالت بسيتراکم فوق العاده ادر یشود که مسئوالن از منافع شخصیاست؛ تصور م12يو آمد بازار تهران و اطراف آن در منطقه

. گام بردارندين منطقه ایحل مشکل شهر و بهبود آن در راه حذف چنيمنطقه چشم پوشند و براار یبسیک پارك جنگلیبه يو مولویر، وحدت اسالمیرکبی، اميريابانهاین خیبين، محدودهیبنابرا

ن ین محدوده از پر رفت و آمد ترینکه ایبا توجه به ا. ل شودیمتراکم مرکز شهر، تبديمؤثر در محدودهن یدر ا. ر تالش کردیمدرن وکنترل پذيآن به مجموعه هايهايانتقال کاربريد برایمناطق است، با

13

بزرگ یمصنوعياچهیک دریز یده از درختان مناسب و نیپوشیسبز جنگليک فضایجاد یمحدوده با اک عامل مؤثر ید در نظر داشت که درخت همچنان که یبا.شهر دارديهمهيدر آب و هوایر شگرفیتأث

از ینوع خاصيمثالً ناسازگار. شوديگریدیطیست محیتواند باعث مشکالت زیت هواست، میفیدر کا به همراه آوردن نوع یرقابت با آن و در يو جانوریاهیگر گید انواع دیک منطقه باعث تهدیبا درخت

نش نوع یدر گزيمتعددين پارامترهایهميبرا. شوديگریا مسائل مشکل ساز دیاز آفتها و یخاصبا یطیست محیتناسب ز: رد؛ از جملهیگیشهر تهران مورد توجه قرار ميبرایجنگلیاهیپوشش گبه ) سطح برگ(نسبت سطح سبز درخت رخت، ديهیسا) سطح(ر آب، نوع و مقدار یزان تبخیمنطقه، م

ن درخت که در تهران کاشته یشتریالبته در گذشته ب. ا نبودنیشه سبز بودن یحجم و ارتفاع درخت و هميد گونه هایعصر است، اما بایابان ولیخیمین ادعا درختان قدیشاهد ا. شده و بوده، چنار بوده استیماستفاده از آنها يبرايشهريفضاهاياد و مناسب براینسبتاً زبا عمر یبومیاز درختان جنگليگرید

و تنوع گونه يمناظر شهرییبایسبب تنوع و زت هوا، یفیکيبرايرد، تا ضمن سودمندیمورد توجه قرار گيشهريط هایتواننند در محیکه ماز جمله جانوران . شونديمناطق شهريمناسب برايجانوريها

از آنها در يادیزيخوب باشند، پرندگان کوچک هستند که نمونه هايهواينه هاکنند و از نشایزندگدر يماریا بیو یجانوران باعث آلودگيارید بسیاز د. ز پارك شهر وجود دارندیو نیجنگليپارك ها

که به همراه دارد، ییهايماریدرخت در کنار بد دانست که همچنان که یهستند، اما بايمجامع شهرسود آنها، يبدون در نظر داشتن همهیز سودمندند، حتیگر نیاست، جانوران ديشهرها ضروريهوايبرا- یبه نظر ميضرورن نمودن آن یانسان و دلنشيبرایعیدلخواه طبيبه فضايشهريفضایکینزديبرا

يک مجموعهیبه شود آنراین محدوده است، تصور مین مراکز در اینکه بازار از مهمتریبا توجه به ا.رسدن چند دستگاه یهمچن. در اطراف تهران انتقال داده شوديآزاد تجاريک منطقهیدر يامروزیبازرگان

ابندیانتقال يگریديز به فضاهاین منطقه نیگر ایديو اداره هايز شهرداریمانند وزارتخانه ها و نیدولتيمراجعهیمنظم و پراکنده سبب آسودگيه هابدتر نشود، بلکه در مجموعیت کنونیکه نه تنها از وضع

و ارتباطاتيآورشرفته، با استفاده از فنیپيایر بودن در دنیز کنترل پذیو نيط امروزیدر شراشهروندانشود ین مورد تصور میدر ا.بشودیدولتيدستگاه هايار کم برایبسينه هایو با هزبدون حضور افراد

مهم در ي، وزارتخانه ها و سازمان هاياست جمهوری، شامل نهاد ریمهم دولتيدستگاه هايهمهعصر، بزرگراه چمران و بزرگراه یابان ولیمحدود به خيدر منطقه"دولتيمجموعه"به نام يامجموعه

- همهيشهیت تهران؛ که همانا ریکاهش جمعيم، برایکه تصور کنیالبته به شرط. ش گرد هم باشندیاین، یصنعتيبنگاه هايدر انتقال هوشمندانهیمناطق محروم، سعيتوسعهين است، و براضالت تهرامعي

.شده استیشیانداز تهران چارهيو اقتصادیبازرگان

ان هوا در یاد، از نظر جریزيل گودیسکونت نامناسب است و به دليکه برايگریديمنطقهآن يهیفرو رفته است و تهويبه اطرافش در گوده است که نسبت یزعفرانيقه قرار دارد، منطقهیمض

14

جاد یرا ایش تراکم در آن منطقه، مشکل بزرگیندارد، اما در صورت افزايادیهرچند وسعت ز. دشوار استکه از یمصنوعياچهیک دریبه ل آن یآن از سکونت و تبديهیتخلين جهت، برایاز ا. خواهد کردانتقال باد يباز برايک فضایاچه ین دریا. میکنیشود، تالش میمهیکم آب شمال شهر تغذيرودخانه ها

. ک خود استیع باد به مناطق نزدیدر توزيآورد و عامل مؤثریفراهم مه، یزعفرانياز درون درهیشمالهرچند که .آوردید میرا در محالت کم تراکم شمال شهر پدییبایار زیبسیعیط طبینکه محیضمن ا

-ین کار نه چندان دشوار انتظار نمیاز اين اثریچنیدر مناطق دورتر ندارد، وليادیر زیثتأیین فضایچن.داشته باشندیر کمید تأثین کارها شایمؤثر، دشوار هستند و آسانتريم که کالً کارهاید بدانیبا. رود

رات آب و هوا ییتغيتواند برایرون شهر، میبه بيل انتقال کاربریکه به دلیگر از مناطقیدیکی- یدارد و میدسترسيادیبزرگ در غرب شهر که به مناطق متراکم زيبه کار گرفته شود، منطقه ا

یجمله؛ آلودگ، ازياریل مسائل بسیم که به دلیدانیم. تواند در آنها مؤثر باشد؛ فرودگاه مهرآباد استيبرایالمللنیبياستانداردهاين اجباری، قوانیط مسکونیبا محیز ناهمخوانیو نیصوتیهوا، آلودگ

ل یماها به دلیاز موتور هواپیناشیچرا که آلودگ. وضع شده استرون از شهرهایانتقال فرودگاه ها به ببه . ار دشوار استی، بسیآنها در مناطق مسکونين تحمل صدایهمچن. اد استیار زیاحتراق ناقص، بس

ک باال و حرکت موجودات یبا حجم ترافيط شهریمحک یفرودگاه ها در يروزت شبانهیفعالعالوه، -نین جهت، در عرف بیاز ا. داردیان فراوانیمدت، زیانسان در طوالنيک، برایدر آسمان نزدیمیعظ

یمسکونيک منطقهیدر )مانند فرودگاه مهرآباد(یست که فرودگاهیرفته نیچ وجه پذیالملل، به هک فرودگاه یرون شهر وجود دارد، استفاده از یدر بياه مجهزکه فرودگیاست که هنگامیعیطب. باشد

فرودگاه مهرآباد ياست که با انتقال کاربریهین، بدیبنابرا. استیه نشدنیمانند فرودگاه مهرآباد توج. ف نشودیتعریین فضایچنيبرايش تراکم شهریافزايدر راستاياتازهيفهیرون شهر، وظیبه ب

ياز همهیشهر، که نيت هوایفیبهبود کيبرايرینظیبين فضایاز چنکه، رسد یمبه نظریمنطق. وه استفاده کردین شیمردم است، به بهتر

يهايناهموارياست و دارایابانیبيک منطقهیغرب تا جنوب شهر، يمنطقهنکه یبا توجه به ا. بهبود هوا به کار گرفتيرا براتوان آنهاین، نمیهميبرا. ان نداردیجریمناسبيست، بادهاینيادیز

ه شده توسط یتعبيست، اما انتقال آنها در کانالهاینیالبته سرعت و توان آنها قابل چشمپوشدهد؛ اما از یها را کاهش میناً آلودگیقیکند، که یجاد میدر شهر اییان هوایبلند، جريساختمانها

یتنفسيش ذرات غبار در هوایز افزایننامطبوع شدن هوا در اثر رطوبت کم وگر سبب یديسو- ین فضا میا.باشدیار مؤثر میو بسيمهرآباد، ضرورين جهت استفاده از فضایاز ا. شودیشهروندان مرا در خود یلین پتانسینتواند چنيگریديچ نقطهیدار سازد که هیشهر پديرا برایتیتواند موقع- فوقیمصنوعياچهیک دریز یمتراکم و نیسبز جنگليک فضایدآوردن یتوان با پدیم. تصور کند

15

ان است و در حد دانش امروز؛ یرانیایخیتاريسابقهکه در يرینظیبیزهکشيالعاده، به همراه شبکهامده یدر تصور شهروندان تهران نیش از آن حتیشهر در نظر آورد که پيهیرا در تهويندیآنچنان فرآ

.باشد

ده از درختان یپوش(شه سبز یهمیجنگليک مجموعهیدآوردن ی، با پدمهرآباديدر منطقه-یکن پر ميآن که با رودخانهیبزرگ در بخش غربياچهیک دریو ) شه سبزیمناسب و همیجنگل

با توجه به . باشدیشهر میغربيمهیژه در نیتهران، به ويدر بهبود آب وهوایشود، عامل مهمن یاحداث کرده اند، تا کمتریآنرا در بخش غربياچهی، دريدان آزادیميمجموعه به بنايایکینزدشه سبز، یهمیگلل پوشش جنیز، به دلیو ن. ن وارد شودیدر اثر نفوذ آب به زميآزاديبه بنایبیآس

یجنوب غربیرمسکونیرود و به بخش غیرون میبیغرباز جنوب آب .شودیکاسته مياریاز آن به آبینش رطوبت یان هوا به شهر در شب، به همراه افزایت جریمهرآباد سبب تقویپارك جنگل.رسدیشهر م

که سبب یشود، عاملیرون میهوا شهر به بيهیو در روز، سبب تخل. شودیآن ميو کاهش دمال کاهش یدر روز به دل.شودیمیو جنوبیغربيمهیبه نیو شرقیشماليمهیان باد از نیش جریافزایغربيهیحاشيهوايدمای، و فزونیجنگليمجموعهيا به خاطر رطوبت موجود در هواهويدما

يشهر از رويمهرآباد به سمت غرب، و بالتبع، مکش هوايان هوا از روی، سبب جر)رون شهریب(گذارد؛ چرا یان هوا در شهر میدر جريزیانگرتیار حین اثر بسیا. شودیمهرآباد، میجنگليمجموعه

تواند کمک ین اثر در کنار ورود هوا میا.شودیشهر ميجاهوا در همهیان کلیت جریباعث تقوکه ان وارونه شده یل گرمتر بودن آب نسبت به خاك، جریاما در شب به دل.دیشهر نمايهیبه تهویانیشا

ان یجريبراکه تاکنون يگرینکه موارد دیبا توجه به ا. شودیمرطوب به شهر ميک هوایو سبب ورود -یان باد محسوب نمیجريبرایم، در روز مؤثر بوده و در شب عامل محسوسیباد در شهر به کار گرفت

گر، یاز جهت د. گذاردیروز مشبانهیت هوا در طیفیدر کيرینظیشبانه اثر بيان هواین جریشوند، اشد، الزم است تا از شهر وجود داشته بايهیحاشیدر بخش غربیبزرگیکه بخش صنعتیدر صورتدار شده در روز یان باد پدیجر. شوديریبه شهر جلوگیصنعتيندهایاز فرآیناشيآلودهيورود هوا

ع ید صناینجاست که نبایمهم اياما نکته. رسدیبه نظر مین مشکلیحل چنيبرایراهکار مناسبو یصنعتيال بنگاه هاتقبر انیکه سعیدر صورت.شهر وجود داشته باشندیکینده در نزدیآال

مطبوع در تهران يتوان به هوایدوچندان شده و ميندین فرآیر چنیاز تهران باشد، تأثياقتصادنظم صورت یار بیرون شهر، بسیدر بیالزم به ذکر است که رشد احداث مراکز صنعت.مطمئن بودمد و سود است، به مسائل درآد و یکه هدف کار و تولیصنعتيک مجموعهیهرچند در . گرفته است

با یصنعتين مجموعهیايابد که در همهییت میاهمین موضوع هنگامیشود، اما ایتوجه نميگریداگر هدف از کاشت درخت یدا نشود؛ حتیک درخت پییکاشت حتيبراياچ نقطهیاد هیزیآلودگ.با باشدیزيک درختچهیبا ساختمانيک نمایییبایهوا نباشد، و هدف تنها زیاز آلودگيریجلوگ

16

دگاه ید و دیشیدر تهران اندیت تک تک مراکز صنعتیفعالين الزم است نسبت به ادامهیهميبرا.کردینینه ها را بازبیزميدر همهییکالن کشور در تمرکزگرايها

که يادیبنيل مسئلهیم، اما به دلیرا اعمال کرديارات عمدهییدآوردن باد در تهران تغیپديبرايت شده به سویدار شده و هدایپديتوان گفت که باألخره بادهایم. ستینیوجود دارد، هنوز کاف

م، یاکه تاکنون انجام دادهییم که کارهاید بدانیاست؛ اما بایمساحت آن کافيهمهيهر برامرکز شف یم آنگونه که توصیانتویم که نمید مطمئن باشیبانیهمچن.اجرا نشده استجنوب شهر يفضايبرا

حال انجام شده است، وجود تالش و فکر در آنچه تابهيبهتر شدن جايو برام، یانجام دهکاملم،یکردم و از آن یشیاندیج آن بیش کرد و پس از انجام آن به نتاید، مشورت کرد، آزمایشید بارها اندیبا. دارد

.میم، استفاده کنیاه انجام دادهاصالح آنچيبرا

ش از حد یبیل آلودگیوجود دارد که به دلیسنتيدر بخش جنوب تا غرب شهر، مزارع کشاورزر و یب پذیار آسیشود که جامعه را بسیمیمقطعيهايماریوع بیاستفاده شده، باعث شيآبها

د محصوالت یمناطق تولشرفته، یپيک جامعهیشود که در ینکه تصور میايبرا. کندیحساس ماز مناطق مستعد کشور در ياریست که بسینيازیشود و نیژه در نظر گرفته میويکاربربايکشاورز

خالف ) به ظاهر(يو مردمان آن به کارهانابود شونديه گذاریل عدم سرمایبه دليکشاورزينهیزمت یفیکيکشاورزينهیصاحبنظران در زميمثالً همه.بپردازند) مانند قاچاق(خواست حکومت

الم، کردستان، یستان و بلوچستان، خوزستان، ایخراسان، سمانند ییاستانهايکشاورزيانهیزمدر يدیکار توليق حکومت برایو تشويه گذاریدانند، اما سرمایمیل را عالیجان و اردبیلرستان، آذربا

ه کستینیمنطق!استیا کردستان مثال زدنیالم و یستان و بلوچستان، ایمانند سییاستان هاد و یر از تالش و تولیکه به غیینه هایش رود؛ زمینه ها پیزميحکومت در همهییاست تمرکزگرایس

يهمه!شودیحکومت محسوب نميبرايگریدان یدر مناطق محروم، زیش و گذران زندگیبالتبع آساوب آن ز در قسمت جنیشود و نیميگسترده ایل به پرك جنگلین منطقه، تبدیايکشاورزينهایزم

ن احداث یمردم وراميکشاورزينهایزمياریآبيبرایمصنوعياچهیک درین، یک دشت ورامیو نزديآلوده ايتهران، با آبهایجنوب غربيهیدر حاشيکشاورزيهانینکه زمیبا توجه به ایعنی. شود

و به ). اف شوندمع(از مردم ساقط شوند ین محصوالت موردنید و تأمیشده است، آنها را از تولياریآبک یگر نزدیديدر بخش هايمدرن و امروزيدر رشد کشاورزی، سعيت از کشاورزیآن، با حمايجا

و آبادیهاردانگه، علن، چیمحالت مبارك آباد، حسن آباد، پالئیرمسکونیغينهایدر زم. ن شودیورامبزرگ یمصنوعيچهایک دریآن، یجاد شود و بخش جنوبیایسبز جنگليک فضایقاسم آباد خشکه

يجنوب شهر شده، هم برایمطبوع در بخش مسکونيان هوایک جریجاد یجاد شود تا هم سبب ایا. آن به کار رودیکیدر نزديگریدينهایزمشرفته در یپيکشاورزيمورد استفاده براينهایزمياریآبدآوردن باد در یر پدن عامل دیسبز در تهران و مؤثرترين فضایگسترده تریسبز جنگلين فضایا

17

-درون شهر، مانند سرخهیجنگليپارکهايهرچند الزم است تا همه.شودیجنوب شهر محسوب ممجموعه از یابند؛ اما اثر ناشیگسترش يادیدره تا سطح زسان و خرگوشی، پردیزان، طالقانیحصار، لو

ين اثر مجموعهیهمچن.ق تر و محسوس تر استید آمده است، عمیمثالً در مهرآباد پدکه ییهابه یز دسترسیو ن،شلوغ شهريدر کنار منطقهیدگیو کشیل گستردگیبه دل،یجنوب غربیجنگل

سات ین منطقه، تأسیم که در ایتوجه دار. ار مهم استیخود بسيشهر در جاینمسکويمنطقهییل به محل هایتبداست که در حال حاضر یمیقديآجرپزيکوره هايماندهیمانند باقياندهیآاليآلودهيکه در اثر نوع خاك تهران آبهاییز چاله هایشده است و نيشهريزباله هايآورجمعيبرا

ط یمحيار خطرناك برایبسییخود جمع کرده اند و محل هازباله ها را در يرابه هایو شیسطحدر یفراوانيهايماریبوع یز سبب شیآب و نیآلودگخاك و یهوا، آلودگیست؛ اعم از آلودگیز

ل عدم یت، به دلین داشتن مجوز فعالیکه در عیین کشتارگاه هایهمچن.شودیجانوران و انسان مکه در يادیزيهايز دامدارین. باشدیمضر ميشهريجامعهیسالمتيبرا،یاصول بهداشتياریبسبه ياژهیويهايماریو بیآلودگپردازند که باعث انتقال یور میپرورش دام و طآلوده بهيط هایمح

يآورآنها با فنینیگزیو جاين نابودیهميبرا.شوندیميمحصوالت خود، به جوامع شهريواسطهيرسد با توجه به تناسب آب و هوایبه نظر م.دینمایميشهروندان، ضروریسالمتيشرفته برایپ

یاختصاصياز، تالش مسئوالن برایموردنوریا طیپرورش انواع خاص دام و يمناطق کشور برایبرخن یا.ط آن، مورد انتظار است یم متنوع کشور، متناسب با شرایمحصوالت هر منطقه از اقليساز

و بعضاً پس از (شود یکه از قول مسئوالن گفته ميادیزياست بر شعارهايش درآمدیاست، پیسدار یپاي، توسعهییتمرکز زدا: مانندییه هاگفت). !شودیب میجه، از طرف همان مسئول تکذیگرفتن نت. . . . و یسطح فرهنگ عموميارتقا!) عدالت یو حت(و مساوات يمناطق کشور، برابريدر همه

د یباد پدهران احداث شده است، که بالتبع،گسترده در جنوب تیسبز جنگليفضاکین یبنابراگر ارائه شده یديآن متفاوت با آنچه در بخش هايژهیط وین باد، با توجه به شرایاستفاده از ا. دیآیم

نکه، در یبا توجه به ا. گران استین تفاوت آن با دین منطقه، مسطح است که مهمتریا.باشدیاست، مبلند به صورت يد از ساختمانهایبلند استفاده نشده است، بايت بودن، از ساختمان هاین پرجمعیع

ل قدرت کمتر باد که در یکه به دلین معنیبه ا. ت پراکنده استفاده کردمنظم در جهت باد و به صوران آن به مرکز شهر وجود یر جریدر مسید استهالك چندانید آمده است، نبایمسطح پديک فضای

شوند، اما در جهت عمود بر یان باد ساخته میجريدر راستايبلندين، ساختمانهایداشته باشد؛ بنابرادارند، که سبب یمناسب و افت کمیکیدرولیبزرگ قطر هيان کانال هیا. دارنديادیزيباد، فاصله

جهت باد در روز و شب به مرکز شهر شود؛ ضمناً یکیدر جهت نزديتریت باد تا مسافت طوالنیهداا مجموعه یو گستردهين مجموعهیکه چنییت هایمزيون بر همهآشکار است که افز.ر استیمتغش ینده ها و افزایت هوا، به لحاظ کاهش آالیفیدآوردن باد و بهبود کیدر جهت پدد آن، ماننيها

18

یقابل توجهينکتهشهروندان ياستفادهيبا برایزیحیتفريک مجموعهیدآوردن یرطوبت دارد؛ پدکا اجرا یورك در آمریویدر نيندین فرآیچن. شودیمانند تهران، محسوب ميت کالن شهریریدر مد

يهیناح: متفاوت وجود دارديهیشهر چند ناحیجنوب غربیجنگليمجموعهدر اطراف.ه استشدوزد که یباد در روز در جهت ورود به شهر م،ن جهتیاز ا. اچه در جنوبیدر شمال و دریمسکون

- ید میپدیمسکونيرا در منطقهیمطبوعيشود و هوایمجنوب شهر ش رطوبت هوا در یسبب افزاز پارك یو ن12جاد شده در منطقه یایعیطبين فضاهایمورد نظر، در بیمسکونيمنطقه.آورد. دیآیدر آن به وجود میط فعلینسبت به شرایار عالیبسين هوایهميبرا. مهرآباد قرار داردیجنگل

شود، اما با یشهر محسوب میگر در شهر وجود دارن که هرچند از مناطق نظامیديدو نقطهيال پردازینکه خیاما با توجه به ا. ابدید انتقال ی، باقرار گرفته استیمناطق مسکوننکه دریجه به اتوست؛ یما قابل بحث نینرسیپرایت، اما در نظام حکومتیک به واقعیز، هر چند نزدینجا نیتا به ايها

با . چشم بپوشندیمرغعهتپه و قلدوشانیاز دو فرودگاه نظامیکیشوند تا از یم که راضیکنیتصور مکه سرتاسر شرق تهران را فرا گرفته است، تجاوز ینظامياالت به منطقهین خینکه در ایتوجه به ا

يدن به هوایرسيدر راستايگریديکاربرتپه را بتوان به فرودگاه دوشانم یکنینشده است، تصور م. ل نمودیخوب تبد

شده عمل کرد، عالوه بر نوع درختان و عوامل مهم در د کامالً حساب یز بایدر کاشت درختان نب کاشت درختان در یز مدرن، نوع ترتیو نیانریایسنتيباغ به روشهاينش آنها، در اصول معماریگز

ک هم و استفاده از ینزدیاهیگيآنها، تنوع گونه هايو فاصله) کاشتیب هندسیترت(ک مجموعهیت باد را دوچندان یز جهت هدایدآوردن باد و نیدرختان، اثر پديالژه در البهیويدرختچه هایبرخ

پربرگ، در کنار درختان بلند سبب ياهان کوتاه، مانند چمن و درختچه هایمثالً استفاده از گ. کندیما در یاچه ها و یب کاشت درختان در کنار دریز نوع ترتین. شودیدرختان ميالان هوا از البهیت جریتقودآوردن ین جهت مراجعه به اصول پدیاز ا.ف کندیا تضعیت یتواند اثر باد را تقویختمانها، مسایکینزد

یستیبه رفتار زد یبااست، و در کنار آن یالزامییعوامل اجرايو مدرن، برایسنتيباغ ها، در روشهان پروژه، تنها یهرچند که در ا.توجه شودک آنها یولوژیبيهایژگیواهان به عنوان موجود زنده و یگ

ک یبه ياژهیويموارد با گونه هایکه در برخییر هایشود، اما تأثیهوا توجه میبه جوانب آلودگسبب يست، که در مواردیوارد شده است، نه تنها کمتر نیجبران نشدنيان هایم در قالب زیاقل

ت، نه از ین حساسیا. شودیمحسوب میب بزرگیار آسیشده است که بسیبوميگونه هاينابودآن قابل تصور يبرایاست راه برگشتياست، که از جهت آن است که کارییا بزرگنمایجهت آزار

ک یالبته در . پروژه استيژهیت ویاز حساسین ناشیق انجام شود، ایار دقیبسيوهید به شیست و باینکاربودنش يد به اندازهیاشد بابیگرفت، هرچند کار کوچکيد آنرا جدیا نه، بایباشد یکار، مهندس

. آنيهیا سرماینه یآن، هزیا بزرگییت داد، نه به خاطر کوچکیاهم

19

20

در شهريارودخانهنده رود؛یزا

حال نوبت آن است که یسبز در سطح شهر کوشش شد؛ وليدآوردن فضاهایپديبران جا یتا به ايه هایدر کوهپا. میشیندید آمده بیپديباغهاياندگارشهر و ميرات آب و هواییدار کردن تغیپايبرا

را یجربان قابل توجهيچندان دورنهيان است که در گذشتهیدر جریکوچکياطراف تهران رودهال یان کم وجود دارند که به دلیبا جررودخانه،يدر حال حاضر تعداد انگشت شمار.در خود داشته اند

در يکه در شهر رودخانه ایدر صورت.شودیاز آنها نمیدرستيدهمسئوالن، استفايبرایتیاهمیبرات ییتواند تغینکه میضمن ا. شودیشهر ميت هوایفیش رطوبت و بهبود کیان باشد، سبب افزایجر

يدر شهر شده، هوایطین شرایچنيداریت نموده، سبب پایدآوردن باد را تقویپدياعمال شده براياژهیط ویشرامتعدد تهرانيهايناهموار. وندان در سطح شهر ارمغان آوردشهريهمهيرا برایخوب

شوند، ید مآب از شمال شهر واررود کميتعداد. کندیل میتحمدآوردن رودخانه در شهر یپديرا براهمراستا با بزرگراه چمران به ن رودخانه،یا. آورندید میو رود درکه را پدوندندیپیمن رودها به همیا

.رسدیمیدان فاطمیبه م،رآبادیکند و پس از گذر از امیجنوب حرکت ميسو

يبرا. شوندیبه شهر وارد میز حصارك از شمال غربیبه نام کن و نيگریديهارودخانهافته یرییر آنها را در تصور، تغیم مسیاکردهیشهر، سعين امکان در راه بهبودیشتر از ایبياستفاده

یبه سمت جنوب شرقکن پس از گذر از کن، يرودخانه. میابیدست يباالتريوره بهرهم، تا بیبدان. ونددیل حصارك بپیبا، به مسیدان شهرزیمی، در حوالیکند تا همراستا با بزرگراه کاشانیحرکت م

ه تازيرودخانه. رسدیادگارامام میابد، تا به بزرگراه ییادامه میبزرگراه کاشانيسپس در راستانکه یايبرا. جان برسدیابان آذربایکند تا به خیادگارامام به جنوب حرکت میل، به همراه بزرگراه یتشک

يک کانال، به نحوهیر رودخانه در یر مسییامکان ندارد، تغیال به سادگیک سیر در حرکت یر مسییتغاطراف در اثر تالطم ط یز محیرودخانه و نيبه سازهیب کمیدارد تا آسیو ساخت آن بستگیطراح

.ده شودیاز هر منطقه، برگزیکانال ها، با توجه به نير براین مسیشده است تا بهتریسع. آب وارد شودیحوالدرجان، به همراه آن تایابان آذربایدن به خیر، پس از رسیاخيتصور شده است که رودخانه

. ، به بزرگراه نواب برسديدان جمهوریم

سد . شودیت مین هدایبه پارچاز جاجرود يگریديرودخانه، یاز شمال شرقگر شهر، یاز طرف دت تهران یدن جمعید برق، به مصرف آشامیش از تولیاطراف تهران است که بياز سدهایکیان یلت

21

، ییبزرگراه بابايآب، واقع در ابتدايخانههی، به تصفیآن، در شمال شرقياز شاخه هایکی. رسدیماست که ياآنست که سطح آب به گونهيست، اما نشاندهندهینیمصرف کافيد که براهرچن. رسدیم

البته با توجه . انتقال داديشهريک رودخانهیدآوردن یپديرا برايشتریتوان مقدار بیمیبه سادگاطراف يمصرف، مقدار آب سدهايموسوم به الگومصرف آب يت تهران و با توجه به روشهایبه جمع

احداث شده است ینیان، در زمیشود که سد لتین گفته میهمچن.ت استیاز جمعیش از نین بتهرا. ر استیار نفوذپذیز بسیالبته بستر رودخانه ن. ن نداردینفوذ آب به زمدر برابرییکه مقاومت باال

ست آن، آن و باالديب به سرچشمه هایدست رودخانه، بدون آسنییاد از آب پایزين استفادهیبنببراک جاجرود است و ی، نزدیان در کوهستان شمال شرقیسدلت. میاست تا اتالف آب را کاهش دهیمنطق

انتقال آب به تهران ي، برایشمال شرقيارتفاع بستر سازگار با ارتفاع منطقهکم و يل فاصلهیدلبهياز کشاورزیه نان دارد کین جریپارچيدر منطقهک رودخانهیالبته در حال حاضر .مناسب است

که در راه انتقال آب از جاجرود یفراوانيل تپه هایبه دل.کندیت کشاورز آن روستا را برطرف میجمعرا در گذر از يادیروز الزم است تا آب زيآوربا فنیبه تهران وجود دارد، استفاده از کانال کش

انتقال يبرایداتید تمهیبته باز قابل تأمل است، الیر کانال نیمس. میخشک از دست ندهينهایزم. دیشیان اندییروستایبرخ

ل یبه دل. ، دربردارندیرا به صورت فصلیفراوانیسطحياتهران، آبهیشمال شرقيکوهستانهاانتقال آنها، مورد توجه يکم براينهیک شهر و با هزینزدياز به قطره قطره از آبهاینعدم احساسِن آب یتأميبرایط دشوار کنونیاما در شرا. ن نشده استیاز آنها تدويبرداربهرهيبرايانبوده، برنامه

و یسطحيم، الزم است در کنار توجه به آبهایاکردهيبرداربهرهیاد تهران، که به هر منبعیت زیجمع، دور از هرگونه سوءاستفاده ازیواقعيک برنامهیدر ییتمرکززداياجراياطراف شهر، برايپراکنده

. اقدام شودياحساس و فکر مردم، به صورت جد

يسپس مواز.شودیبه شهر وارد مییشهر، به همراه بزرگراه بابایاز شمال شرقن رودخانهیاابان به سمت جنوب حرکت ین خیرسد و به همراه ایابان هنگام میابد تا به خییبزرگراه وفادار ادامه م

رسد یمیابان دکتر بهشتیرسد و در حرکت به سمت غرب، به خیابان جانبازان میسپس به خ. کندیم. ونددیپیدرکه ميبه رودخانهیدان فاطمیز در مین رودخانه نینکه ایتا ا

ل ین پتانسیا. د آمده استیپدیدان فاطمیسه رودخانه، در ميپرآب از گردآوريک مجموعهیشهر،ییبایت هوا؛ که در زیفینه تنها بر ککهیلیشرفت تهران دارد؛ پتانسیپيرا براياالعادهفوق

ن مجموعه تحت کنترل به یا.منظر مؤثر خواهد بودیز بهبود آلودگیآرامش روح و روان شهروندان و نرسد و پس از آن، در ید میدان توحیبه میابان دکتر فاطمیک شاخه، از خی. شودیم میدو شاخه تقس

رسد؛ سپس در حرکت به سمت غرب یمینیابان امام خمیبه خبزرگراه نواب،يجهت جنوب در راستا

22

اما . رودیرون میکن از شهر بيرسد و پس از آن، با رودخانهیمهرآباد ميمجموعهياچهیبه درل یکند و سپس به طرف شرق ماین به طرف جنوب حرکت میابان فلسطیبه همراه خدوم،يشاخه

یجنگلير به طرف جنوب، به مجموعهیر مسییپس از آن با تغبرسد، یدان فردوسیشود تا به میمدان یآن، به طرف مياچهین مجموعه و گذر از دریاياریپس از آب.رسدیم12يشهر در منطقه

، به یرغمبزرگراه قلعهيسپس در راستا. کندیم حرکت میدان رباط کریگمرك، و سپس به سمت مو جنوب یکه از قسمت جنوبيادو رودخانه.شهر برسدیت جنوبرسد تا به قسمیان میبزرگراه تندگو

کنند و سپس به یمياریرا آبیجنوب غربيگستردهیجنگلياند، مجموعهاز شهر خارج شدهیغربهمان گونه که گفته شد، .رسدین پارك احداث شده است، میکه در بخش جنوب ایبزرگياچهیدربه سمت جنوب و (رون شهر یاز بزرگراه آزادگان به سمت بیلبا پوشش درختان جنگک مجموعهی

یاز هوا با رطوبت به سمت بخش مسکونیان مناسبیدآوردن جریسبب پدد آمده است و یپد) غربن یاز مهمتریکیدارد که یقیدقیاز به طراحینياگستردهين محدهیچنياریآب.شودیجنوب شهر مش از آنکه ناچار به یپد استیام. آنهاستيافتن راه حل برایان و دن به معضالت تهریشیموارد در اند

نه یار کم هزیبسيریش گیپ. دید آیدر مسئوالن پدینشیبن یچنم،ینه شویپرهزيکارهایبرخياجرا. ن راهکار استیدشوارترناچار بودن و ياز رو، يماریحاد بيتر از درمان است، و درمان در مرحله

ياچهیک دریباغ، در کنار یدر طراحیرانیايژهیوي، با معماریجنگليابیزيک مجموعهیکالن شهر تهران يهوايدر بهبودییر به سزایان، تأثتهرين نقطهیتریپرآب و گسترده، در جنوب

- ع فنیرشد سردهد، تا انسان بتواند در کناریقرار ميادیت زیبا را در دسترس جمعیک باغ زیداشته، ، لحظه ینیجهان ماشان یمدر یآرامش روحيعت را حفظ کند، و برایروز، سهم طبجهان امدر يآور

.به اصل خود بازگردديا

قاسم آباد خشکه تا ) 20يدر منطقه(مبارك آباد يدگان، در محدودهبزرگراه آزایدر بخش جنوبیمصنوعياچهیک دریآن به یجنوببخشدرود آمده استیپدک باغ گستردهی، )19يدر منطقه(

. شودیه میتغذ) جاجرود(شمال تهران و شرق تهران يکه از آبها

. از دارندینیکافيبه فضا، یمسکونير حرکت خود در محدودهیادشده در مسیيرودخانه هاط را نگه داشت ایآنها، الزم است تا جانب احتیشهروندان در هنگام پرآبیمنیت ایرعاين، برایهمچن

دآوردن یل موجود، الزم است تا در حد امکان نسبت به پدیاز پتانسيبرداردر بهرهيوربهرهيبرازیو نينهایزميهیاز به تخلیپس ن. دیرودخانه، کوشيهیدر حاشیسبز مصنوعيک از فضایک نوار باری

در اثر . شودین مسئله، به چند نکته توجه میحل ايبرا. ر حرکت رودخانه ها استیدر مسیفراوانییبخش ها. ل شده استیک شهر چندتکه تبدید آمده است، تهران به یشهر پديکه در فضایراتییتغ

ل بلندمرتبه ینکه، به دلیگر ایدينکته. انداز هم جدا شدهیجنگليمجموعهل یدر مرکز شهر به دلکه

23

تپه و دگاه دوشانن فرویب(باد در شمال شرق، شمال غرب و در شرق يوروديدر کانال هايسازشود، ین داده مشهر اسکايگوشه هارا در یت فراوانیو در جنوب، جمع) شرق تهرانینظاميمنطقهتراکم ییجا، جابهيندین فرآیچنياز سود هایکی.دیآید میاحداث رودخانه ها پديبرایکافيو فضا

ن مفهوم یبه ا. ن در بلندمدت استآيریوکنترل پذيزیت برنامه ریشهر و قابلياز مرکز به گوشه هاو با تا نه تنها در کوتاه مدت؛ که در بلندمدت را فراهم آورد یتین انتقال جمعیچنينه هاید زمیابکه،

دانش امروزن مطابق با یهمچن.نده نشودیدر آيجاد مشکالت جدیت، سبب ایجمعيبراينده نگریآک یيف مدرن برایطبق تعر(يرضروریل مراکز غو انتقاییدر تمرکززدایسع،يشرفت شهریپيبرابهبود يبرايزیرابد و برنامهییاصالحات کاهش مياجراينه برایشود، که هزیاز تهران م) تختیپا

و دفتر یبازرگاني، بنگاه هایسات صنعتیتأسيبه وجود همهيازیاست که نیهیبد.شودیتر مساده. ستیتخت نیدر پاو شهرستانیيامنطقهيشرکتهاياریبس

24

بخش دوم

. . .سفر به تهران

ساعت .میدیبه تهران رسیساعت پرواز، از بندر مارس6روز صبح، پس از ید. شنبه استکیامروزپس از . میاده شدیما پیاز هواپرانیدر ایانگزار حکومت مذهبیبه نام بنياشرفتهیصبح در فرودگاه پ7

ان، هر یرانیایسنتيفرودگاه، که با استفاده از هنر معماريبایار زیردش در ساختمان بسقه گیدق10قطار مترو، مانند آن . رفتمیکیستگاه مترو، در همان نزدیداد، به ایر قرار میرا تحت تأثیکس

نم دایاما نم. بودیو شهر من، نوف لوشاتو در حرکت است، قطار راحتین مارسیبود که بییقطارهاها به یرانیايل عالقهید به دلیند، شایگویمترو ميالهین وسیران، به چنید در ایچرا در تهران و شا

يزهایها در اختالط چیرانیا. باشديامروزيآورخود، در اختالط با فنیاصول سنتاستفاده از از نکات مثبت یکید یشا. ار مهارت دارندی، بسیین معجون هایهوشمندانه از چنيمختلف و استفاده

25

ن کار یناً در ایقیخود استفاده کنند، البته، يدر کارهایهر روشيتهایآنهاست که بتوانند از مز!ا نهید هستند، ین مردم به آن مقیدانم ایت وجود دارد که نمیمحدود

دم که یدییزهایها شدم و از فرودگاه تا مرکز شهر تهران آمدم، اما در راه چیتهرانيسوار متروبه يل کاریاز دوستان که به داليش از سفر، با تعدادیچرا که پ.ده بودمین شهر نشنین، از ایش از ایپ

ده بودم؛ تا دچار مشکل و یپرسرانیايتفاوت ها و اصول جامعهیتهران آمده بودند، در مورد برخین مردمیاز چنمندم که ار عالقهیبا آنها رابطه برقرار کنم؛ چرا که بسیو به آسان؛تقابل با مردم نشوم

بر مردم جهان یر بزرگیتأثدارند، و يپرباریو اجتماعیخیتارينهیشیران پیشتر بدانم، مردم ایبز از تعامالت یو پرهیجهانيل دور شدن از جامعهی، به دلیخیمقاطع تاریاند، هرچند در برخداشته

ر بر مردم یز، عدم تأثینسبت به روابط جهان و نیونک انفعال دریمختلف، دچار يگسترده با کشورهايبرايادیزيتهایوار هوشمند فرودگاه که مزیپس از گذر از د.اندشدهیین زمانهایجهان در چن

، مانند پرندگان، دور از چشم يااز ورود هر موجود زندهيریاز جمله جلوگ(دارد يامروزيفرودگاه ها.میدیآن رسيژهیویاهیبا پوشش گیابانیبيهیک ناحیبه ؛)ماهایهواپيانهیمأموران، به باندها و آش

ران هستند، و از لحاظ یایابانیمناطق بیاست که بومیابانیبيبوته هايدارایاهین پوشش گیال نکرده یستم، تحمیرا به اکوسیمعضلچگونه یران سازگارند، و هیستم ای، کامالً با اکوسیکیژاکولوا یافراد مطلع، از جمله استادان دانشگاه ها و یسفر و از برخیانیپايالب را در روزهان مطیا. است

- یم که نمیدیرسيانبوه و سرسبزيتهران، به جنگل هايلومتریک10اما از حدود . دمیمسئوالن شن. ده استیرا در تهران نديزین چیچ کس چنیسال گذشته، ه10اند، چراکه تا جاد شدهیدانم چگونه ا

که در يهوشمنديکنترل آنها توسط دستگاه هاز یالبته نظم در کاشت درختان و تنوع گونه ها و نط یآنها دارد، هرچند که محیدآوردن مصنوعیشد، نشان از پدیده مین درختان دیبیخاليفضایبرخم یشتاچه گذیک دریط آکنده از درخت، از کنار یدر درون آن مح. استیعیطبيه جنگل هایشبآن

وجود داشته است، اما آشکار است که از آن سالهاي دورازد یست و شایتهران دور از انتظار نيکه برايدر گوشه. دیاچه فهمیتوان از ظاهر دریها را میتهرانيت آن برایشود، اهمیمينگهداریبه خوب

از مردم در حال ورزش يادیار زین هموار، تعداد بسیک زمیک بود، در یر ما نزدیاچه که به مسیدرتا مسافت . ر کردییب درختان تغیب و ترتیاچه ناگهان ترکیبعد از در. نفر1000ش از ید بیبودند، شا

اچه و یدن به دریرسيبرایار طوالنیک صف بسیدرختان را پشت سر هم کاشته اند، يهمهيادیزن یسال اجرا شده و باعث شده ا10که در عرض یقیدقيهامسافران همراه من، از برنامه. دن آبینوشیرانیک ایسته است، ک پنجره نشیکه در کنار من و نزديفرد. کردندید آورد، صحبت میط را پدیمح

هاسالد که یگویاست، خودش میبیامده است، آدم عجیسال است که به تهران ن20بیش ازاست که انگار . زدیریان برود، اما اآلن دارد اشک مریخود را رها کند و از ايش، ناچار شده است تا کارهایپ

- یم. اشک از چشمانش روان استوکندیف میاز گذشته تعرآرامشست، بایارش نیچشمانش در اخت

26

پس از ورشکستگی . در سهام آن شریک بوده استهمسرشمدیر شرکتی بوده است که با گفت که ي همسرش را به یکی از دستگاه ي ورشکستههبعد از اینکه کارخان.رها کرداین شرکت، همسرش او را

ي دیگرش را نیز فروخته است و براي فراموش کردن هاي دولتی آن زمان فروخته است، کارخانهآرام یلیالبته خ.کندیمیگفت که پسر بزرگش در فرانسه زندگیماو .هایش از ایران رفته استسختی

يکشورم نه، بلکه برايتوانستم برایم و تا آنجا که مماندیها میسختهنگام آنکاش در يگفت که ا. گشتمیکاش مرده بودم و به تهران بازنميا؛دمکرینم تالش میتم، سرزمیهويدل خودم، برا

شوند کهیده میديبلندي، برجهااز پنجره.ن همه شکست، دشوار استیگذشته، آن هم با ايادآوریيهایاند، مانند بازب قرار گرفتهین برجها به ترتیهم در بيتاهترکويساختمانها. ستاده اندیبه صف ا

ن یظاهر ا.انداند و مرتب کردهجا کردهنگونه ساختمانها را جابهیا،يک بازیگانه، انگار در بچهرت من آگاه شده است یک من، از حینزدیرانیمتفاوت است، مسافر اییاروپايساختمانها با ساختمانها

دور تا به امروز، البته من از سبکيها، از گذشته هایرانید، از هنر ایگویمیرانیايمعمارم از یو برايرويب رنگ ساختمانها و نقش هایترک.ده بودمینداینها راکنونده بودم، اما تایشنيمعمارهاي

يهايبا نوآورر یاخياست که در سالهاینیچو گرهيکاریهنر کاشيهی، بر پامهمسفريآنها، به گفتهمانند ، در بلندي ساختمانهايهمهنکه یبا ا. رودیبلند، به کار ميساختمانهاياد در معماریزالبته مانند جنگل . میرسیک پارك بزرگ میدوباره به .دارندياژهیها نقش وگرند، اما هر کدام آنیکدیکوچکتر بوده است که یلیخد که پارك شهر است، قبالًیگویمیرانیست، مسافر ایرون شهر نیب

ع یسال است که ناگهان آنرا وس8ت و مساحت شهر در گذشته داشته است و حدود یمتناسب با جمعگر هم ید دیو جدیمیبزرگ قدید که چند پارك جنگلیگویم. شهر باشديکنند تا پاسخگویم

از . میاده شدیپ.میرسیستگاه میبه ا. به نشاط مردم شهر کمک بسیاري کرده استهستند که . داندیآن ميز را دربارهیران رفته، چه طور همه چیسال است از ا40نکه یدم که با ایهمسفرم پرس

از یلیخیحت. دمیپرسیران میاتفاقات ايهر روز از همههستم، یرانیآرام گفت که من ا،بعد. دیخندنش یبه سرزميدیشديواقعاً عالقه. انده استخویآنها را مرا نام برد که در فرانسهیرانیايهاروزنامه

م،یک پارك شهر بودینزد؛ هرچندشهر تعجب کردميرون آمدم، از طراوت هوایستگاه که بیاز ا. دارددن کرده یکه سال گذشته از تهران دیکسيالبته طبق گفته.اما چنین هواي خوبی باورنکردنی است

از .بوده استدولتهاياستهای، که از سکاهش یافته استکمی است که چند سالیت تهران یبود، جمعییخواهد مرا راهنمایکه مهمان آنها هستم، مگفتپذیرفت وما او نکردم، ایخداحافظیرانیهمسفر ا

دن آنها بروم، صحبت یبه دباید که ییزهایچبارهدرچند دقیقه ايم و یبا هم به پارك شهر رفت.کنداست، يادیزیمیقديساختمانهايداراشهر که یمیشهر است، در بخش قدن پارك، در مرکز یا.کرد

نسبت آشکار است که اما رسد، یميدورين پارك به گذشتهیاساخت. ان پارك قرار دارندیکه در مقرار دارد که آب از بخش یبزرگياچهیدر وسط پارك، در. ار بزرگتر شده استیبه حالت نخست، بس

.شودیخارج میبخش جنوباز پرآب، و يک رودخانهیق یشود، از طریبه آن وارد میشمال

27

برج دن یبا هم به دآن، يصفابايدر فضايک صحبت کوتاه در پارك شهر به همراه گذریپس از را در شهر يرینظیبيفضا.میدیدر سطح شهر دییبایار زیبسيهادر راه رودخانه .میالد رفتیم

شهر ياند تا هواد آوردهین رودخانه ها را در شهر پدیاز چنيادیعداد زگفت که ت.فراهم کرده بودا یتخت آسین پایزترید تمیبود، شایار عالیشهر بسين نبود، هوایجز ايزیت هم چیواقع. ابدیبهبود

يار بلندیساختمان بسالد یبرج م. ییاروپايوهوابا و خوش آبیزيشهرهایباشد، هم سطح با برخن کاربردها استفاده یايساخته شده است، اما از آن برایونیزیو تلویمخابراتيکارهايکه برااست،

ک دانشگاه، یمارستان، یک بیدر کنار آن . باتر شده استیزیرانیبا هنر ابود کهییبایبرج ز.شودینمسال 10ر د. قرار داردیو ارتباطیمخابراتياداريساختمانهايادیو تعداد زیحیتفريک مجموعهی

ين راههایاز مهمتریکی. بوده استالکترونیک مطرح در صنعت ياز کشورهایکیران یگذشته، اک رشد شگرف یز ینيالبته کشاورز.استهمین بوده ن، یسنگیصنعتين هایران، بعد از ماشیدرآمد ا

در سطح ،عفرانران، مانند انار و پسته و زیايژهیويمحصوالت کشاورزیبرخبازرگانیداشته است، يبرايادیبه مقدار زینتیزيمانند مرکبات و گلهايگریران است و محصوالت دیار ایدر اختجهان

ز یو نیخصوصيت شرکتهایفعاليحکومت برايون اجازهیران، مدیايرشد کشاورز. درآمد داردرانیايساختمانهايدن مجموعهیبعد از آن، به د. استیخصوصيشرکتهايالعاده و هوشمندانهتالش فوق

-ناً در درون آن مجموعهیقیاست، اما یبه ظاهر آراميمجموعه.میالد رفتیبرج میکی، در نزدیحکومتيالبته همه. کشور انجام شودين حالت ادارهیان است تا به بهتری، فکر و تالش در جرياداري

شود تا ین مجموعه صادر میاز امهميم هایختگان جامعه، در حکومت نقش دارند، اما تصمیفرهش یان، به پیرانیاير درست مطابق خواست همهی، در مسیجهانيمتالطم رخدادهايایکشور را در

شرفت یکشور و بالتبع، پياز جهان باشد، استفاده از استعدادهايادر هر گوشهیرانیمسلماً هر ا. بردم درست یشند، تصمیندیبتوانند خوب بت که ختگان جامعه اسیخواهد؛ و آن حکومت فرهیکشور را م

.شندیندیان بیرانیايهمهیرند و آنرا اجرا کنند، تنها به مصالح جمعیرا بگ

رودخانه به تهران چهار. میرویمیدان فاطمیتهران در مين نقطهیبه پرآب تر. است11ساعت اچه ها و یدست، درنییاز پایابق با نشود و مطی، جمع من نقطه آب دو تا از آنهایشوند که در ایوارد م

ن یا. ماستیکینزدآب تهران در يخانههین تصفیتریمیقد. شودیم میسبز، به دو شاخه تقسيفضاآب تر از شاخه ها، که کمیکیبه همراه . تهران در آب استين نقطهیاست که مهمتریرزمانیمنطقه دم یزنین شده در کنار رودخانه به سمت جنوب قدم مینگچسيروادهیدر پ. میافتیاده به راه میاست، پ

کنم و از خاطرات تلخ و یمواقع هم حرفش را قطع میبرخ. شنومی، میرانیو از گذشته و حال دوست اشهر يهوا. ب را احساس کردمیار عجیز بسیر چند چیمسيدر همه.میگویخودم مین زندگیریشنکه رطوبت هوا مناسب یضمن ا. اروپایرصنعتیکوچک و غيهازتر از شهریتمیز است، حتیار تمیبس

، ياست، هرچند که در ماه جوالیهوا عاليرطوبت مناسب است و دما. ار مطبوع استیاست، هوا بس

28

از سمت آب، صورتم را یم خنکینسم و در اواسط روز؛یتابستان، هستيچله: هایرانیايا به گفتهیرودخانه، که همواره يهیم و در پارك حاشیشویعت قدم زدن، خسته مک سایبعد از . کندینوازش م

قه یدق10حدود . مینینشیمیصندليکرد، رویر مییآن تغي، پهناجاهایدر کنار ما بود و در برخن یاز معروف تريابان آزادیخ. میرویماست، میکیکه در نزدیابانیبه خآنم و پس ازینینشیمیمیقدن و یکه از مهمتريدان آزادیميبنا. میرویميدان آزادیتا میبا تاکس. تتهران اسيابانهایخيکه معمارییبایزيبنا. گذشته بوده استيتهران است، تنها نماد تهران در سالهاين بناهایتر

د از یپس از بازد12:50در ساعت .وند داده استیبا هم پیرا به خوبیغربيران و معماریایسنتدان یهنوز از م. میمهرآباد حرکت کرديبود، به طرف مجموعهيبرج آزاديکه در باالیکوچکيموزه

- دگرگون شد، چهرهیرانیدوست ا. دیدان به گوش رسیاز طرف مرکز مییم که صدایخارج نشده بودز یچاز همه . قه به خود فرو رفتیچند دق. اذان: آه از نهادش بلند شد و آرام گفت. برافروخته شداش

. محروم بودميان لحظهیچنيتجربهازسالها: زد و گفتپس از آن دستش را به پشت سرم. جدا شد، يبرج آزاديکه در باالي، وضو گرفت و به مسجدیرانیم و دوست مسلمان ایدان برگشتیبه سمت م

پس از حدود .از مسجد، نشستميامن هم به دنبال او رفتم و در گوشه. کنار موزه قرار داشت، رفتم یرون رفتیبا هم از مسجد ب. دارديادین مسجد خاطرات زیمن آمد و گفت که از ايقه، به سویدق20

که با ین، از دورانیار غمگیبسیبا حالت. میمسجد، نشستیرونیبيک سکو، در محوطهیيو روبه . ف کردیاست، تعرن مسجد آمده بودهین بار به اینخستيهمسرش تازه ازدواج کرده بوده است و برا

.او بوده استیبت زندگین مصیهمسرش بزرگتريرسد که دورینظر م

از مردم صحبت يدان، با تعدادیدوستم در اطراف م.میشویدور ميدان آزادیو مياز برج آزاد. اش را کامالً به خاطر دارديدانم، اما مشخص است که زبان مادرینمیکند، هرچند که فارسیم

و یرانیايخواهم تا با غذاهایرم، میگیک رستوران را میگفت که سراغ از . دیگویدم که چه میپرسياددر راه در مورد تعد. میک رستوران رفتیبه عصر است که2ساعت حدود .يپخت ما آشنا شودست

جان داد که نامش فسنییم و او سفارش غذایدیسپس به رستوران رس. ح دادیتوضیرانیاياز غذاهايگرینامند و دیبرنج است که آنرا پلو میکیشان، دو بخش دارند که یها در غذاهایرانیا ایگو. بود

.دارد، از جمله خورشت فسنجانيادیخورشت است که انواع ز

در یخارجیاسیتهران که افراد سين هتل هایاز گرانتریکیم، یپس از آن به هتل استقالل رفتش یاستراحت پيخواهم تا برایم میرانیاز دوست ا.حکومت استيمجموعهکیآن اقامت دارند و نزد

هن خود بازگشته است، چشم یسال به م20که پس از ين روزید، اما او قصد ندارد در نخستیایمن ب-ید که عصر به دنبالم میگویم. خواهد در شهر بگردد، به همه جا سربزندید که میگویم. برهم گذارد

. اتاق من رو به شمال است.رومیشوم و به اتاقم میاز او جدا م. میم در شهر گردش کند تا با هیآده یک دهانه کشی.امدهیحال ندرا تابهیین نمایچن. عتیاز ساختمان و طبیبیبا، با ترکیار زیبسیینما

29

ف یدو رددر ) طبقه40د یشا(ار بلند یبسيکه توسط ساختمانهاياه به درهیشده در جهت شمال، شبکوچک، اما ياچهیک دری، یفرضين آنها، در کف درهیدر ب. ده شده اندیاد مرتب چیزيبا فاصله

توان از ین را میا. وزدی، مین کانال ساختمانیدر درون ايدیباد شد. شودیده میبا دیار زیبست که چگونه ن اسیتعجب در ا. ک ساختمانها برافراشته شده است، احساس کردیکه نزدییپرچمها

ار ینکه بسیبا ا. من استيروروبهییبایار زیبسيفضا.پابرجا هستنديدین باد شدیپرچم ها در چندر یکوهستان شمال.بپردازمیطین محیچنيپنجره به تماشايخسته هستم، دوست دارم ساعتها پا

.شودیشمال پر مياست که از آب کوهستانهاعیوسیک فرورفتگی.من استيرور روبهیتصوينهیزم- یاچه را به درون شهر میدريدآمده روی، باد پدیکاناليوارهیاچه مانند دیبلند اطراف دريساختمانها

ده شده است، یچییبایزيرنگ، که کف آن سنگهایاچه آبیبا در دوطرف دریزيبرجها.کشداند، همه با هم تابلو فتهکه آنرا دربر گرياچه و درختان بلندیدريپربرگ در خط مرزيدرختچه ها

يرویشتر است و سبب وارد آمدن نیدر ارتفاع سرعت باد ب.اندتجسم کردهعت را یاز طبییبایار زیبسيز در جلویاچه و نیاطراف دريل درختچه هاین به دلیدر سطح زم.شودیساختمانها مبهيشتریب

پس . نداردیحرکت در گذرگاه ها مشکلمردم در حال ين جهت برایاز ا.برجها، سرعت باد کمتر است.استراحت کنمیروم تا ساعتیشتر، مید بیا شایم ساعت، یاز ن

به سرعت آماده . دوستم به دنبالم آمده بود. دار شدمیزنگ تلفن از خواب بيعصر با صدا6ساعت با !د زود باشیگویزد و میخیپس از آن برم. مینوشیميک چایبا هم .رومیدارش میشوم و به دیم

دار یا به دیگو. اش گرفته استد از برادرزادهیگویم. ن داردیک ماشی. میرویرون میرون بیاز هتل بهم بلند، با يف از ساختمانهایم که چند ردیرسیمییبه جا. میافتیباهم به راه م. اش رفته استخانوادهيساختمان ندارد و دوباره باالتر از آن، ادامه، چند طبقه ینیآنها در ارتفاع معياد، که همهیارتفاع ز

اند و طبقه از آنرا خراب کرده7ا ی6ن برجها، یايم در همهیمانند آن است که فرض کن. ساختمانن یان اید که باد از میگویدوستم م.جا بگذارندباالتر، بهيطبقه هاينگهداريتنها ستونها را بران را جبران کند یشود، ایدارد تا در طول کانال، که سرعت باد کم مانیجريشتریستونها، با سرعت ب

یک پارك جنگلیپس از آن به .داشته باشدیر محسوسیمرکز شهر تأثيوهواآبيتا بتواند بر رور، وسعت آن چند یاخيد که در سالهایگویم. دیگویم"زانیلو"اسمش را . میرسیگسترده میلیخ

باد . میشویاده میاز خودرو پ. ستدیایابان مینگ کنار خیچد و در پارکیپیمیدر فرع. برابر شده استتوان یتهران را مياحساس کردم که همه. گردم وپشت سرم را نگاه کردمیبرم. وزدیميدیار شدیبسپرآب يک رودخانهیبه . میرمان ادامه دادیم و به مسیسوار شد.میقرار داشتيادیدر ارتفاع ز. دید

اند تا به درون شهر ر دادهییر آنرا تغیپاسخ داد مس. استین رودخانه، مصنوعیبه او گفتم که ا. میدیرسشهروندان انجام یسطح آرامش کليارتقايبرایبزرگيکارهادم کهیفهم. باتر شودید، تا شهر زیایب

اندازه، با هميچندگانه از برجهايف هایرد.ر صورت گرفته استیاخيشده است که همه، در دهه

30

.دهندیاز شهر انتقال مینيرا برايادین حال متفاوت در ظاهر باد زیسازگار با هم، در عيمعمارن یهستند و ايقويزییپايبادها. نوسان دارندیان باد، که در ارتفاع کمیدر برابر جریمقاوميبرجها

ش مردم در یآسايبرا.دهندیانجام مر جهت باد و انتقال آن را ییتغيفهیبرجها همچنان مقاوم، وظيوارهایجاد دیان باد و ایجاد حفاظ در ارتفاع کم، مانند کاشت درختان مقاوم در جریبا ارفت و آمد،

د یشهر پديبهبود هوايکه برايندیم تا فرآیبا او به شرق تهران رفتسپس.استفاده شده استیبتنيکه رودخانهیراست. میبه تهران انتقال داده شده بود، گذشتيادر راه از رودخانه. مینیاند، را ببآورده

. بودیپرآب

یرسبه آن دستیران است و کسیاینظاميروهایدر دست نيادیار زیبسيدر شرق تهران، فضاست یط زیمح،يو شهرسازيمعمار،یمنید اصول ایبااز شهر،ينگهدارين، برایطبق قوانیول. ندارد

، ییهوايرویز نیتهران نو و نياما در مقابل، در منطقه. ت کنندیشهر را رعاو اصول آرامش در . ده شده اندیکشیغرب- یشرقيف در راستاین ردیدر چند. طبقه ساخته اند20حدود يساختمانها

وزد، جهت ین منطقه، باد از شرق مینکه در ایبا توجه به ا. شودیده میک پارك دیپشت ساختمانها، دوستم گفت که پارك پشت . ت کندیتا باد را کامل به درون شهر هدانگونه است یها اساختمان

"تپهپارك دوشان"آن پارك به نام .ن باد و کشش باد به مرکز شهر مؤثر استیجادایساختمانها، در ادوستم . استیآرامياما منطقه. ، کمتر استیه، سرعت باد نسبت به باد شمال شرقین ناحیدر ا.است

از تهران خارج شوند و در کشور پراکنده يادیان زیگفت که در فکر هستند تا در صورت امکان، نظامز از تهران به مناطق یسات نیتأسيهیبق. است بماننديتهران ضروريتنها آن مقدار که برا. شوندیعیبط طیک محیشهروندان به ياستفادهيبراین صورت بخش شرقیدر ا.از منتقل شوندیموردن

د بهتر ین رخداد، شایالبته در صورت ا. ل شودیمردم تبديد برایمفي، به همراه مجموعه هایحیتفریمنتقل شوند تا مناطق مسکونيان منطقهیدر سطح شهر به چنیسات نظامیخواهد بود اگر تأس

ر انتقال توان در کنایار گسترده است و میشرق تهران بسيمنطقه. نباشندیسات نظامیر تأسیدرگدر کالن شهر ها، به مجموعه . داشته باشدیحیتفريمجموعه هايبرایی، فضایسات نظامیتأسيهمه

از تپه ها، یکیب ین بخش، با تخریدر حال حاضر، در ا. از استیشهروندان، نيمجهز برایحیتفريهاک یب یبا تخر.ارد شودم، ویبه طور مستقيشتریبیآسان شده است، تا دبیراه نفوذ باد به بخش شرق

يمهیکشد و بر نی، به درون شهر میشرقيان تپه هایباد را از مجاد شده است که یایتپه، کانال. گذاردیمیر فراوانیشهر تأثیشرق

که امروز صبح، یپارك بزرگ. میدیم و سپس به مرکز شهر رسیرویميروزیپس از آن به بزرگراه پاز یرا از زمان احداث آن تجربه کرده است وليادیخ زیکه تار"شهریپارك جنگل". میبه آنجا رفت

د یگویم. دهدیح میم توضیهمه را دوستم برا. برابر شده است20زمان نخست آن از لحاظ مساحت، ک یاذان از يصدا. بود و هنگام غروب9ک یساعت نزد.شهر گذاشته استيدر آب و هوايادیر زیتأث

31

ان پارك، وارد شد که یدر میافتن مسجد، به ساختمانییدوست گرانقدر در پ. دیمسجد به گوش رسبه . داردیسنتيبا بناهاياعمدهياست، اما تفاوتهایرانیایسنتيآن مشابه معمارياجزایبرخ

یالمللنیبیبیترکياز سبکهایکیآن يبه من گفت که معمار. اط مسجد وارد شدمیدنبال او، به حآشکار يها در معماریرانیهنر ا. بودیساختمان جالب. ه در مناطق مختلف جهان استاستفاديبرا

که یک نماد شهر، مسجد با ساختمانیدهند، به عنوان یت میمسجد اهمياست و چه قدر به معمارساخت شهر بودم که یو مسائل فنيدر فکر ارتباط معمار. آن ارزش قائل هستندياست برایهیبد

- یزارنو مابان اللهیک رستوران پرسابقه در خیبه . میکه شام بخورشنهاد کردم یپ.م کردیدوستم صدانواز است، ار چشمیآنها بسيکامالً حساب شده است و معماريساخت ساختمانها به گونهينحوه. میرو

ییباالز در آنها در حد ینيانرژينه سازیبهيروشها. اندران ساخته شدهیایسنتيبر اساس معمارکه یدر رستوران معروف.انداستفاده کردهpassiveين در ساختمان از روشهایهمچن. اجرا شده است

اما از مصالح .، استفاده شده استیمیقديدر ساختمانهايانرژينه سازیبهيز از اجزایم، نیما رفت- سبب صرفهط، یر با محو سازگايقويشرفته به همراه معماریمصالح پ. استفاده شده استياشرفتهیپ

ک یيساختمان، و در کل حرکت به سوينندهیبر بیر روانیو تأثییبایو زيدر مصرف انرژییجو.شده استیآرمانيجامعه

.ن کامالً محسوس بودیا. ر کرده بودییان باد تغیم، جهت جریرون آمدیکه از رستوران بیهنگامم، و یپارك شهر هستياچهیک دریچرا که در نزد.استدآوردن بادیر آب در پدیتأثل یگفت که به دل

ر متفاوت یل تأثین، در روز و شب به دلیبراابن. ن منطقه استیش باد در ایدایدر پین عامل مهمیاعت رخ یر طبینکه به ناچار، و به خاطر تأثیده، با این پدیدر کل ا. کندیر مییجهت وزش باد تغاچه،یدراهان، جهت باد سبب انتقال یند فتوسنتز در گیل فرآیچرا که در روز به دلار خوب است، یدهد، بسیم

شود، و یشود، و در هنگام شب، که فتوسنتز انجام نمیمیمسکونيباغ به بخش هايژن از فضایاکسوزش باد از پخش آن در بخش کنند و جهت ید میتولیفراواندکربن یاکسيداد درون باغها، یدرختان ز

ن یدهد و ایرخ ميشتریالبته خروج باد از باغها در هنگام شب، در ارتفاع ب. کندیميریجلوگیمسکونشهر با یمیقديقدم زدن در محدودهیپس از اندک.شودیب به ساکنان اطراف آن میکاهش آسسبب يشرفت شهر، از آنها نگهدارین پیکه در عیمیقدياز ساختمانهايدن تعدادی، به دیسنتيمعمار

از .دادیخبر میفراوانیدوستم، از خستگياما چهره. میه است و همچنان پابرجا هستند، رفتشدد دست ین روز شلوغ، از بازدیپس از ایرفع خستگيشنهاد دادم که برایبه او پ.میدید دست کشیبازدها، رغبت ن ساختمانها و باغیاما دوستم به گردش در هنگام شب و در مناطق آرام شهر، در ب.میبکش

دوستم مرا به .میمؤکول کرديگریآنرا به زمان دش از حد، یبیل خستگیداشت، اما به دلیفراوانمرا او .رفتمینپذییل ناآشنای، به دلیرانیايک خانوادهیاق به مالقات یخانه دعوت کرد، اما با وجود اشت. به هتل برد و خود به خانه رفت

32

يصبحانه. همکف رفتميصرف صبحانه به رستوران در طبقهيابر. دار شدمیاز خواب ب6ساعت به سراغش . دمیهتل ديش از آن دوستم را در ورودیمنتظر شدم، اما پيچايبرا. خوردمیمفصل

دن یپس از نوش. دادمياو هم سفارش چايبرا. ل نداشتیمیرفتم و او را به صبحانه دعوت کردم، ول15پس از حدود . ، آماده شومرفتنرون یبياتاق برگشتم تا براداشت، به یبیعجيکه مزهيچااو گفت که در . دمیپرسيب چایعجيدر راه از مزه. میرون رفتیقه، به همراه دوستم، از هتل بیدق

ن یا. گالباییمو امانیلن ویهل، دارچ: کنند، از جملهیدم ميبه همراه چايادیزيهایران افزودنیا. هل بوديخوشمزه، چايچا

م و یاطراف آن دور زديابان هایدر خ. میمهرآباد رفتیجنگليامروز صبح به سمت مجموعهآن بود، يک گوشهیکه در یبزرگياچهیک دریبه نزذ. میاده شدیقدم زدن در آن، پيسپس برا

درختان مجموعه،. دیرسیگذشت و سپس به آن میميادیان درختان زیاچه از میآب در. میرفتش یسال پ8دوستم، کمتر از يبر طبق گفته. گذردینماز کاشت آنهايادیکوچک هستند، مدت ز

یخوبيزیرار برنامهیده شده است، بسیآن کشيبرايادیدم که زحمت زیفهم. اندن پارك را ساختهیاشهر یغربيمهین مجموعه در نیا.اندنه کردهیهزاریمفرح، بسين فضاهایجاد ایايبرااند وداشته.باً ساکنان آن، از کارگران کارخانه ها هستندیتهرانسر است که تقريآن محلهیدر بخش غرب. است

کرج در غرب . ن تهران وکرج هستندیشتر آنها در بیک تهران هستند، بیدر نزدياژهیويکارخانه هايسال گذشته، در شهرها10اند که در در تهران متمرکز بودهیبزرگيکارخانه ها.تهران قرار دارد

پا، یاست، به خراسان منتقل شده است، سایبزرگيخودرو که خودروسازرانیا. اندپراکنده شدهنکه یدارد، ضمن ایآزاد چابهار منتقل شده است و بازار خوبياست که به منطقهيگریديخودروساز

. د کشور، به آنجا انتقال داده شده استاقتصايآور براانیزياز شغل هايریجاد کار و جلوگیل ایبه دلگران، مانند یار دیآن در اختيهیو بقاستیا سازمان دولتیار یدر اختيخودروسازيکارخانه ها%49

يدارد و شرکتهایران سود خوبیدر ايالبته، خودروساز. استیرانیرایا غییرانیایخصوصيشرکتهاران است و یانه، در دست محصوالت ایخاورميتمام بازار خودرو. اندکردهيگذارهیران سرمایدر ايادیز

ر یاخيران، در دههیايجهش اقتصاد.شودیز صادر میانه و خاور دور نیميای، به آسیرانیمحصوالت اان از یرانیژه ایهمه، به ويگذارهیسرمايآسوده براط یدآوردن محیار روشن، و پدین بسیر قوانیو در تأث

يقويبا پشتوانهيبرنامه هاین روند در پیا. رخ داده استق دولت یدقيزیربا برنامهوسراسر جهان، آغاز شده است، و با ،ی، و بالتبع رشد صنعتيع در جهت رشد اقتصادیار سریحرکت بسيق برایو دق-قفويل هایران، در کنار پتانسیاییایر جغرافینظیت بیموقع. شودیميریگیت از طرف همه، پیجد

يژه مسئوالن دلسوز برایکار کارآمد و خالق، طراحان هوشمند و خالق، و به ويرویالعاده از جمله نمردم و بهبود یط روحیو بهبود شرايجهش اقتصاديبرایار مهمیکشور، عوامل بسيندهیمردم و آ

. بوده استیت زندگیفیک

33

با، و مهمتر یار زیبسيبزرگ، با معمارياکتابخانه. میرویران میایمليپس از آن به کتابخانه، یمیار قدیبسيتا کتابهايامروزيمتنوع و پرمحتوايدارد؛ از کتابهایار باارزشیآنکه، منابع بس

ار پرمحتوا هستند و در نوع ین که بسیران زمیبزرگان ايهزار و چهارصد ساله، کتابهایخطيکتابها.رندینظیخود ب

ن منطقه را از یايادید که با تالش زیگویم. بردیشمال تهران ميدن درهیدوستم مرا به دداشته است و در يادیر زیتأثتهران کمک کند؛يهوايهیشدن، دور نگه داشته اند، تا به تهویمسکون

اند؛ پس از کردهيادیمردم مخالفت ز،او گفت که در آغاز کار. هستندیار راضیحال حاضر مردم بساند تا مطابق اند و به دست دولت سپردهه کردهینجا را تخلیاق ایت آن با اشتیبه اهمیبا آگاهيچند

اتاقم، ياز پنجره،ن منظره را از دوریا.ل شودیختگان دولت، به کانال تنفس شمال تهران تبدینظر فره، يامندانهطرز هنربه.دمیآن فهمییبایجز زيگریديزهایک چیدر هتل، تماشا کرده بودم، اما از نزد

ه ین ناحیاز درختان در ایمتفاوتيهاگونه. اندد آوردهینه چندان بزرگ را پدين فضایاياچهیباغ و در.اده، آسوده باشندین بوده است تا مردم پیک سطح زمیل کاهش باد در نزدیبه دلا یکاشته شده اند، گو

یلیآب آن خ. بایار زیام است، و بساچه آریشود، اما دریده میديادیکوچک و زياچه موجهایدر درد، گذشته از یگوین باغ میايهنرمندانهیدوستم از طراح. نوازار چشمیجذاب است و رنگ آن بس

دارند و از نفوذ آب به ییبایاچه به کار رفته است، رنگ زیدر کف درکهياژهیويدرختان، سنگهاآن يا کفسازیگو. کنندیميرین تر، جلوگییاع پادر ارتفيژه خانه هایاطراف آن، به ویمناطق مسکون

يت کنترل شدهیهداياچه و برایر دریدر زینیرزمیآب زک راهیتنها .انجام شده استيادیبا دقت زيهاهیمنتقل کرده و از آنجا به اليادید آمده است که آب را به عمق زین، پدیبه زميآب نفوذ

يندارد، برایچ خروجیجمع شده است و هیآب زاللاچه،یدردر .کندیه مین تخلیمتخلخل عمق زمبه مناطق یکیل نزدین به دلیهمچن. ب نزندیکنند تا به ساختمانها آسیآنرا کنترل مين ورودیهم

شوند؛یده میان درختان دیا در میاچه، ویدريدر رويادیزیرون شهر، پرندگان وحشیبیکوهستان- یمینجا زندگیا چهار ماه گرم سال در ایروند و در سه یميگریديکه در زمستان به جایپرندگان

م و از خانواده یط ماندین محیحدود دو ساعت در ا. فراهم شده استیط مفرحیار محیبس.کنندهمسرش را یار دوست دارد، حتیخود را بسيخانوادهیرانیدوست ا. میف کردیهم تعريمان برایها

وجود داشته است و آنها یط سختیکند، شراید که همسرش را درك میگویم. که از او جدا شده استرا دوست همه . استیمن، احساس مبهميبرا. کندیميزاریاحساس بيزیرد، اما هنوز از چیپذیرا م

یول. شناسدیشناخته است و اآلن هم می، چند نفر که آنها ميبه جز تعدادان را؛یرانیايدارد، همه. شناسمینممن آنها را

يجادن همهیديبرايادیتالش زافته است و ییآراميهیبود، دوستم هم روحیامروز، روز آرامبا هم . داندیخود ميرا از خانوادهکساش باشد، او همهل مالقات خانوادهید به دلیکند، شایشهر نم

34

ک یبه . ش نام داشتیکه تجرم یدیرسییپس از چند لحظه، به جا. دانم کجاینمم، یافتیبه راه مدر ینماد جالب. میش رفتین تجردایپس از آن به م. م تا خودرو را پارك کندینگ چندطبقه رفتیپارک

-یه مدیاروپا هم دياست که در شهرهاسمیبه سبک پست مدرنيسازک حجمیدان بود که یوسط مو ین است که از طرف بخش خصوصدایتحوالت لباس در کنار ميک موزهی. دانهایشود، البته نه در م

از ياریس گذاشته اند که بسیک تندیآن يدر ورود. استیسنتيزنده کردن لباسهايبراخ تحوالت یمهم در تارياکه، هر بخش در مورد دورهچند تیسیتند. اندشان را در آن گفتهیحرفها

ک انسان را با یدهد و باالتر یمهر تکه، اصول بارز جامعه در هر دوره را نشانيهیدر پا. لباس استدرون . استیس کاملیتند.دهدیژه و نوع کار در دست او، و تصورات او در ذهنش نشان میلباس ويع و بدون مقدمه، از ورودیسريفهماند، به قدریرا ناخودآگاه به انسان میخیر تاریک سیموزه،

به زمان . بردیش میدهد و او را با زمان به پیمط دوره ها قرار یرا در شرایموزه، شروع شد که هر کسشه و تصور انسان را به یکند، اندیميادآوریگذشته را يهمهید، به صورت موضوعیکه رسیکنون

ر ید تأثیشا. فرديم به عهدهیتصم. گذاردیننده وامیرا به بيریگجهیان نتیکشد و در پایچالش مییگاه واالیواقعاً هنر جا. ق تر باشدیعم. . . شنهاد و اجبار و یپ، شتریاز صدهزار، بلکه بین تجسمیچن

.دارد

قطور، اما یدرخت. میرویدان میبه آن طرف مرون آمدنیپس از ب. میحدود دو ساعت در موزه بوديکارنهی، با سردر آیمیقدک ساختمان یيادر گوشه. باز قرار دارديامه خشک، در وسط محوطهین

ياز سابقهیکم. کندیمیمعرف"امامزاده صالح"آنرا یرانیدوست ا. کندیبه خود جلب مشده توجه رايو به گفته. ن بنا قرار داردید که آرامگاه او در ایگویمیدر آخر، از کس. دیگوین بنا میایطوالن

اذان يگذشته است و صدا13از یساعت کم.حاضر به خاطر آرامگاه آن فرد واال استيخودش، بنا. میگذاریقدم مییبایابان زیبا هم به خپس از نماز همراه مسلمان، .شودیانداز منیدر محوطه، طن

پهن با يروادهیپرآب دوطرفش، و از همه مهمتر، پيکه درختان اطرافش، جويبداریابان شیخبه ينهیزمبا رو، ادهیب رنگ سنگفرش پیترک. کندیرنگارنگش، انسان را مبهوت خود مسنگفرش

و زرد، یآبيشود، و رنگهایاستفاده میرانیدستباف ايهای، که در قالیدوستم، قرمز الکيگفتهلومتر یک25ش تا حدود یدان تجریاز م. شهروندان، گسترانده استير پایبزرگ را در زیک قالیانگار

در گذشته . ابان جهان باشدین خیباترید زیر است، شاینظیابان، بین خیا. آهندان راهین تر، تا مییپاس؛ اما اکنون یزه در پاریشاندليبایابان زیخيجهان بوده است، خواهرزادهيبایابان زیاز دو خیکی

.عصر نام داردیابان، ولین خیا.باتریار زیباتر از آن است، بسیار زیبس

در رستوران یم ساعتینم و پس از ناهار،یرویمیکیدر همان نزدیصرف ناهار، به رستورانيبرانگ یکه در پارکییم، خودرویمان خودرو را فراموش کردیهردو. عصر است3ک یساعت نزد. مینینشیم

عصر ممنوع است، با یابان ولیبه خیشخصينکه، ورود خودرویبا توجه به ا. دان پارك شده استیدر م

35

ن اتوبوس ها یا.میرویبا، میابان زیخنیآهن، آنطرف ادان راهیمي، به سويزیصدا و تمیبياتوبوسهامطبوع يشود تا مسافران، هوایاز سقف باز میخوب، بخشيمتحرك دارند، در هواياشهیسقف ش

. نندی، ببياشهیبا را از پشت سقف شی، مسافران، درختان زیبارانيابان را احساس کنند، و در هوایخن یايجاهمه. یساسانيک درشکهیس یتندز، بایبزرگ و تمیدانیم. میرسیآهن مدان راهیبه م

در سرتاسر . باست، اما متفاوت استیاش، زن نقطهیآن، مانند باالترين نقطهین ترییباست، پایابان زیخدرختان در .انددر شهر، سبب آن شدهیل مختلفیکه داليباد. وزدی، باد میجنوب- یابان شمالین خیا

یآن، در سرتاسر آن، مانند قاليروهاادهیز است، و پیار تمیابان بسیکنند، خی، حرکت میمیباد مال.داردییبایار سنگفرش زیاست، بس

دوستم يبا خودرو. میگردیش بازمیآهن، به تجرراهيبایدان زیوگذار در مگشتیپس از ساعت- ین بار به درون آن میا. مینیگر، آنرا ببیکبار دیم تا یرویالد تهران میبه برج م. میافتیدر شهر راه م

برج 10ن برج از یا. امدهیشنن را چند بار در اخبار یا. استياشرفتهی، برج پيااز لحاظ سازه. میرويهی، بر پایبیترکمدرنپستيل معمارین به دلیهمچن. برج بلند10شرفته در جهان است، و در یپ

، در يکاریبا استفاده از هنر کاشیبین ترکمدرپستيز معماریرون آن و نیدر بران، یایسنتيمعمار. منحصربفرد استيدرون آن، در نوع معمار

-یآن می، مجذوب طراحيدر ورود.استيزیانگخاطرهيم، لحظهیگذاریميالد پایبه برج مهر يهیدر حاش. اندن کردهییتزيکارنهیو آيکاریب کاشی، از ترکییبایوارها را به صورت زید. شوميکاریسبک کاش. يکاریه، کاشیشده است و در بقيکارنهیها، آیو شکستگییه، در مرز جداپوست

تال در یجیتوان گفت که از هنر دیم. را دربردارديارات عمدهییه به گذشته است، اما تغیشبیقیموس. ماستيروهمکف، روبهيبزرگ در طبقهيک فضای.ها استفاده شده استيکاریکاش

شده یک هنر جهانیل به یر گذاشته است و تبدیجهان تأثیقی، که در همه انواع موسیانریک ایکالسدر یر شگرفی، پنجره ها تأثيفانتزيهوشمند در ساختمان هايمانند معمار. انداز استنیاست، طنر هر ، دیرانیايواقعاً معمار. میشویزده مم، دوباره شگفتیشویبه سالن وارد م. فضا داردينورپرداز

- فوقير شکسته، به نمایک مسیچ، یک پیدر . داردیدارد که انسان را به شگفت وامي، هنریخطکند نسبت به یکند، آگاه میار میوجود انسان را هوشيهمه. میخوریسالن برميدر جلوياالعاده.د داردوجورانیایسنتيدر سراسر معماریکیزیاحساس متافکه یراست. انسانيرمادیغيجنبه

را در هم جمع ياز معمارياژهیمختلف وي، خطوط همرس، پوسته هایمنحنیسقف سالن با حالتم که از یشویمیعیدوم، سوار آسانسور سريدر طبقه. میزنیگر سرمیبه طبقات د. کرده است

به بخش. رون داردیط بیبا محيسازگاریداخلین حال طراحین ها در جهان است، در عیعتریسرناً یقیماست، ير پایب تهران زیترکم، شهر خوشیکنیرون نگاه میاز آن به ب. میرسیمياشهیش

مختلف کنار هم و منطبق به هم، شهر را يفضاها. خود استيز سر جایهمه چ. ب استیترکخوش

36

یپرآبياچهیدراد و یاست، با مساحت زیار بزرگیباغ بس. کنمیجنوب شهر را نگاه ميباغها. اندساخته. میرویجنوب شهر ميبه باغها. میگذریظرافت ها مياز برج با همه.شودیده میان آن دیدر م

. کاشت منظميو نحوهیمتنوع درختان جنگلياست، با گونه هایعیار وسیبسيمجموعهن یه در همکییبای، و پرندگان متنوع و زدهیکشتهران با شکل يپر از آب زالل رودخانه هايااچهیدريبه سویدرستيوهیمنظم، باد را به شيف هاین مجموعه، در ردیدرختان ا.اندساختهانهیراف، آشاط

کاشته يگریديبه گونهدرختان اچه، یاما در بخش جنوب در.کنندیت میشهر هدایمناطق مسکونشده یسعیش جنوبدر بخ. اچه با هم متفاوت استیدو طرف درت باد در یجهت و نوع هدا. شده اند

اچه، رطوبت یدرين باد در گذر از رویت کنند ایاچه هدایدريش درختان، باد را به سویاست تا با آرااچه، با کاهش یدريهوا در گذر از رو.وزدیشمال، ميرا به همراه دارد و پس از آن، به سویمناسب

. شهر مناسب باشدیر بخش جنوبتنفس شهروندان ديشود تا برایرو مروبهش رطوبتیدما و افزا

ک یرم و با هم به جمع یپذیم. کندیدوستم مرا به خانه دعوت م. میاخستهغروب شده است و ، ينوازمهمان. ب بودیز آنها عجیهمه چ. من استين تجربهیم؛ نخستیشوی، وارد میرانیايخانواده

. ن بودیز دلنشیارتباط آنها با من، همه چن افراد خانواده و یبیخانوادگي، ارتباط هاییرایروش پذ

ران یاز ايگریديدن شهرهاید به دیفردا با.رومیبه خواب میرانیک ایيشب است و در خانهاست و ياختهیانسان فره. راهم باشدي، همسفر من در ادامهیرانین دوست ایدوست دارم تا ا. بروم

.یعاليهمسفر

37

38

ناً، یقیاست که یت و فکر فراوانین مطلب حاصل خالقی، ایگراميخوانندهاست یمطلب. ک ماه بوده استیذهن نگارنده، در زمان یعمده و اصليدغدغه

تا در شده استیسع. آن، از ذهن نگارنده تراوش کرده استيکه کلمه به کلمهر باشد تا موجود در همه سطوح جامعه، سازگايهاهیبا رويادیار زیسطح بس

يهر فرداست، اما یالیهر چند که کامالً خ.آن را نشان داديریبتوان امکانپذ-یقابل لمس است و م، یط واقعیک بودن به شرایل نزدیکند که به دلیق میتصدعاجزانه خواهشمند است ن رهگذر، یاز ا.دانستيت مجازیک واقعیآنرا توان

خواهشمند است . دیباشن مطلب، ین اتماد نگارنده در سپرداعکه امانتدارِ، با ذکر نام پروژه و نگارندهنوشتهنیالقائات اا یمطلب ن یعهرگونه استفاده از

ا یابق با نظر و گران، مطید به استفاده از حاصل تالش دیخود را مق. همراه باشد.می، به جهت احترام به تالش او بدانخواهش تالشگر

سپاسگزارم

پویانیعل