allergie en voeding 2017-4 - stichting voedselallergie€¦ · raakt je darmwand lek. zo komen...
TRANSCRIPT
// FAMILIEDAG // TENNISVELD VOL BACTERIËN // FEESTELIJK ETEN // PINDAVRIJE SCHOLEN // ECZEEM //
Allergie voeding
KWARTAALBLAD VAN DE STICHTING VOEDSELALLERGIE 4 // 2017
> 4 Allergie & voeding december 2017
Chocolade
Terugkijken in verwondering en bewondering.
Er zit reuring in de wereld van voedselover-
gevoeligheid. Het grote Europees project iFAAM
is afgesloten. We hadden gehoopt dat we
topnieuwe inzichten en adviezen konden ver-
spreiden. De allergische patiënt, behande laar
en voedingsindustrie willen duidelijkheid.
Heel groot nieuws blijft uit. Wat we wel weten:
de introductie van pinda vanaf zestien weken
ver laagt de kans op pinda-allergie van 22,8
procent naar 7,5 procent bij kinderen die een
hoog risico lopen. Voor andere voedselaller-
genen is er meer onduidelijkheid.
Wat we ook weten is dat bij sommige mensen
Reuring in de wereld van voedsel overgevoeligheid
Allergie voeding
In dit nummer 4 // 2017
3 Fijne Familiedag in Dierenpark Amersfoort
4 Reuring in de wereld van voedselovergevoeligheid
6 Een tennisveld vol bacteriën; de sleutel tot je immuunsysteem
Hoogleraar Huub Savelkoul over het belang van gezonde darmen
9 Kort nieuws
10 Over intolerantie Eerlijkheid en reacties van anderen
11 De diëtist Overgevoeligheid voor chocolade,
hoe zit dat?
11
die sterk reageren soms een minimale hoeveel-
heid allergeen al een reactie kan uitlokken; die
van melk is best een nare. De drempelwaarde
daarvan is nu gehalveerd, zelfs tot de helft
van de zo beruchte pinda’s en noten. Op onze
Familiedag eind september in Amersfoort
heeft Marty Blom – van onderzoeksinstituut
TNO – hierover een duidelijk verhaal verteld
(zie pagina 22). Wat is nu eigenlijk ‘kan sporen
bevatten’? De nummer 1 ergernis en onzeker-
heid bij mensen met voedselallergie blijft toch
deze waarschuwing op het etiket. Is het een
mug of een olifant? Nu via IFAAM voor de nare
boosdoeners een betrouwbare drempel is
5 <
Over Koken
18
Allergisch in...
12
Pindavrije scholen?
24
bepaald, kunnen we ermee aan de slag.
Ook de voedingsindustrie staat ervoor open.
Een voorbeeld is SimplyOK, een certificering
die een echt betrouwbaar etiket geeft. Wat er
niet op staat, zit er ook niet in. We zijn hiervan
partner en zeer verheugd dat onder andere
Albert Heijn deze methode gaat invoeren.
De volgende stap is een lobby in Brussel.
Wetgeving is nodig en het kan echt!
Wordt vervolgd in 2018.
Een andere ontwikkeling is de terechte
aandacht voor voedselovergevoeligheid
waarbij je geen specifieke antistoffen (IgE)
vindt. Ai Ai die darm, Ai Ai die slokdarm en Ai
Ai je psyche. Op Europees niveau is er nu een
werkgroep samengesteld. Onverklaarbare
klachten worden zo steeds meer verklaarbare
en behandelbaar! Wat zal dit een bevrijding
kunnen betekenen voor menig onbegrepen
voedselovergevoelig mens.
Onze website is een top-bezochte informatie-
bron. Met jaarlijks 400 duizend bezoekers mag
hij er zijn! Maar er zit ook een andere kant
aan… ledenverlies. Een ontwikkeling die je bij
veel organisaties ziet. Ook dat wordt een
speerpunt in 2018. Duurzame ondersteuning.
De politiek roept wel, maar verder gebeurt er
niet zo veel. Petities worden stralend in
ontvangst genomen, de wil is alom, maar nu
wordt het toch echt tijd dat de stem van de
patiënt wettelijk wordt gewaarborgd!
Op naar 2018! Ze gaan ons tegenkomen.
Jullie steun is zo nodig. De macht van het getal.
Tja.
Erna Botjes // voorzitter
voedsel overgevoeligheid
12 Allergisch in… De Verenigde Staten
14 Mijn verhaal Van allergie, naar intolerante, naar…
16 Is het een allergische reactie of ‘gewoon’ griep ?
Loslaten en accepteren: soms is de oorzaak onbekend
17 Allerkids ‘Mijn vrienden nemen vaak iets
mee wat ik mag’
18 Over Koken Lekker(s) voor de feestdagen
22 Op weg naar een duidelijker etiket Het beoordelen van risico’s van
allergenen in producten
24 Discussie Pindavrije scholen: heeft het zin? Blijf in gesprek met je kind en de
school
26 Wat is er te koop?
27 Mijn verhaal Milan reageert heftig op een stukje
notenburger
28 Goeie vraag Kun je vitamine-D-druppels veilig
gebruiken als je allergisch bent voor pinda?
29 Zo vier ik dat Van oud naar nieuw
30 Ervaringen met voedselallergie Eerste decemberhobbel genomen:
succes door brief aan Allergie-Piet // Barbara
Ook ik wil dolgraag van mijn allergie af // Djoeke Feestdagen: dit jaar zal het anders gaan // Niek
32 Voorkomt smeren eczeem bij je kind?
Preventie van eczeem: weer terug naar de huidbarrière
34 Over Boeken
35 Uit onze webwinkel Colofon
> 6 Allergie & voeding december 2017
Savelkoul: ‘Laten we beginnen met enkele defini-
ties. Als je voedselovergevoelig bent, dan reageer
je op voedselcomponenten. Wie bijvoorbeeld een
enzym mist dat noodzakelijk is voor de vertering
of splitsing van het voedselcomponent, heeft
een voedselintolerantie. Als je immuunsysteem
betrokken is bij een overgevoeligheidsreactie,
dan spreken we van een allergie.’
De functies van het immuunsysteem‘Je stelt je behoorlijk bloot aan de boze buiten-
wereld. Ieder mens is gemiddeld gesproken bedekt
met zo’n twee vierkante meter huidoppervlak.
Als je de longen helemaal platstrijkt met een
strijkbout heb je zo’n tachtig vierkante meter.
De darm is al meer dan een tennisveld, 300 tot
350 vierkante meter opgefrommeld in je buik.
En dat is wat dagelijks gebombardeerd wordt
door virussen, door bacteriën, door schimmels
en door parasieten van buiten. Op dit moment
zijn er in je lichaam zeven virusinfecties bezig.
Daarvan merk je niks, gelukkig, omdat je een
goed functionerend immuunsysteem hebt.
Dat slaat binnen twee minuten alarm en begint
die rommel op te ruimen.
Hoogleraar Huub Savelkoul over het belang van gezonde darmen
Een tennisveld vol bacteriën: de sleutel tot je immuunsysteem
Huub Savelkoul, hoogleraar in celbiologie en immunologie aan de Wageningen Universiteit,
ging tijdens de Familiedag in op het belang van gezonde darmen voor een goed werkend
immuunsysteem. Welke factoren beïnvloeden de werking van je darmen? En wat voor effect
heeft dit op je gezondheid?
Wat is sensibilisatie?
Wanneer men voor het
eerst in contact komt
met een allergeen, zal er
nog geen allergische
reactie optreden. Maar
het immmuunsysteem
produceert wel IgE-
antilichamen tegen het
allergeen. Dit proces heet
sensibilisatie. Bij een
tweede contact met het-
zelfde allergeen herken-
nen de antilichamen het
en volgt een allergische
reactie.
Actinobacteria:
Bacteroidetes:
Firmicutes:
Proteobacteria:
Bifidobacteriaceae
Bacteroidaceae
Andere Bacteroidetes
Veillonellaceae
Lachnospiraceae
Ruminococcaceae
Andere Firmicutes
Alcaligenaceae
Enterobacteriaceae
Andere Proteobacteria
AndereNiet gesensibiliseerd
(N = 154)
Gesensibiliseerd
(N = 12)
Niet gesensibiliseerd
(N = 154)
Gesensibiliseerd
(N = 12)
100
80
60
40
20
0
Microbiota na 1 jaarMicrobiota na 3 maanden
Ge
mid
de
lde
re
lati
eve
ho
eve
elh
eid
(%
)
Verschillen tussen microbioom van wel en niet gesensibiliseerde kinderen. Bron: Azad et al. in Clinical & Experimental Allergy 2015
7 <
Ook van binnenuit komt er gevaar: lichaamseigen
cellen die kunnen veranderen door blootstelling
aan uv-straling, radioactieve straling, voedings-
componenten, giftige stoffen en noem maar op.
Deze cellen kunnen uitgroeien tot een tumor,
die zich kan ontwikkelen tot kanker. Gemiddeld
gesproken ontstaan er zo’n tien tumoren per dag
in je lichaam. Ook daarvan merk je gelukkig niets,
omdat je immuunsysteem je beschermt. Het is
dus wel belangrijk om dat immuunsysteem een
beetje te vertroetelen.’
Chronisch ontstoken darmen‘Het immuunsysteem, dat bestaat uit losse cellen
en moleculen in het bloed, moet leren wat wel
en niet goed is. Daarvoor gebruikt het bacteriën
in je darmen. Dat immuunsysteem van bacteriën
in je darm is veel rustiger en toleranter dan het
immuunsysteem in je bloed. Het hoeft alleen
te reageren als bijvoorbeeld je kipfiletje niet
goed doorbakken is en er ziekmakende bacteriën
inzitten.
Soms gaat dat verkeerd. Dan komt een immuun-
reactie op gang bij ‘onschuldig’ voedsel en krijg je
ontstekingen. Niet handig, want door ontstekingen
raakt je darmwand lek. Zo komen bacteriën en
voedselfragmenten uit je darmen in het bloed
terecht, waarop je ‘snelle’ immuunsysteem weer
gaat reageren en je een allergische reactie kunt
krijgen. Een groot probleem: zo gauw je onze
westerse leefstijl aanneemt, zie je een toename
van chronische darmontstekingen. Eigenlijk is
allergie een chronische ontsteking die in je huid,
je luchtwegen en je darmen kan zitten.
Een mens heeft zo’n tien keer meer bacteriën dan
lichaamscellen. Als je al die bacteriën optelt, heb
je ongeveer anderhalve kilogram. Niet iets triviaals
dus. Bacteriën veranderen tijdens je leven door
voeding, blootstelling aan leefstijlfactoren, giftige
stoffen, maar ook door veroudering. Onderzoek
toont aan dat kinderen die gesensibiliseerd zijn
voor een bepaald allergeen, andere groepen
bacteriën in hun darm hebben dan andere kinde-
ren. Er zit dus een verschil in de manier waarop
vertering in de darmen plaatsvindt, wat weer
consequenties heeft voor de blootstelling aan
allergenen.’
Kolonisatie vanaf de geboorte‘Kinderen worden geboren met een steriele darm.
Als een baby door het geboortekanaal komt, slikt
die wat ontlasting van de moeder in. Daarmee
wordt de darm ‘gekoloniseerd’. Een slimme truc
van de natuur, want de bacteriën van de moeder
zijn afgestemd op de leefomgeving waarin het
kind zal opgroeien. Bij de geboorte zit dat darm-
pje nog helemaal vol met zuurstof, wat ervoor
zorgt dat bacteriën doodgaan. De brokstukken
van dode bacteriën kunnen door het nog lekke
darmpje in contact komen met het immuunsys-
teem. Daarvan leert het immuunsysteem waar-
op het wel en niet moet reageren. In borstvoe-
ding zitten antistoffen en veel bacteriën die hel-
pen de darm zuurstofloos te maken, zodat de
goede darmbacteriën zich kunnen nestelen. Dan
wordt een gezonde darmflora opgebouwd.
Gezonde dikke darm
Eigenlijk is allergie een chronische ontsteking
die in je huid, je luchtwegen en je darmen kan zitten
> 8 Allergie & voeding december 2017
Autisme en voeding
Huub Savelkoul: ‘Een bijzonder feit is dat 30 procent van de kinderen met autisme een beschadigd
darmoppervlak heeft. Dat gaat ook gepaard met afwijkingen in het immuunsysteem.
Met probiotica kun je daaraan misschien iets doen. Daarvoor is weinig goed wetenschappelijk
bewijs, want dat type onderzoek is lastig uitvoerbaar vanwege de grote verschillen in het ziekte-
patroon, de moeilijke ethische afwegingen en de beperkte mogelijkheid voor financiering.
Je ziet wel op websites waar ouders informatie delen, dat ze hun kinderen met autisme vaak
een glutenvrij en caseïnevrij dieet geven, aangevuld met probiotica en soms ook omega-3- vet-
zuren. Dit heeft mij aangezet om uit te zoeken: wat is het in dat dieet wat effect heeft?
Wat blijkt: sommige peptiden uit gluten en koemelk die door de beschadigde darmwand lekken,
kunnen door de bloed-hersenbarrière heen. Daar binden ze zich aan dopaminereceptoren en
hebben zo een effect op het gedrag. Gezonde kinderen hebben een enzym in hun darmen dat
die peptiden kapot kan knippen. Bij eenderde van de autistische kinderen werkt dat enzym niet,
of is niet aanwezig, of wordt geblokt door antistoffen.’
Bij kinderen geboren met een keizersnede is
dat anders: die worden niet gekoloniseerd door
darmbacteriën. Die krijgen hun bacteriën binnen
via huidcontact met de moeder, de verpleegster
en tante Alie, en hebben zo een heel andere
opbouw van het microbioom in de darmen.
Geef je geen borstvoeding maar flesvoeding, dan
krijg je een veel meer gemengde opbouw van je
bacteriën. Dat kan goed zijn, maar dat hoeft niet.
Daarom raad ik aan borstvoeding te geven als
dat kan. In elk geval vier tot zes maanden.’
Relatie tussen je darmen en je brein‘Je immuunsysteem bestaat uit losse cellen en
moleculen die eerst bij elkaar moeten komen om
een reactie op gang te brengen. Dat gebeurt in
je lymfeklieren. De grootste zit precies achter je
navel. Alles wat je opneemt in je darm, filtert
naar die ene ‘poortwachterklier’ toe, waar wordt
beslist of de reactie lokaal blijft, of zich verspreidt
door je lichaam. Zo kan die reactie ook terecht
komen in je brein. We beginnen steeds beter te
beseffen hoe belangrijk die darm-hersen-as is,
omdat het twee kanten op kan. Studenten die
zich druk maken om een tentamen kunnen soms
spontaan diarree ontwikkelen. Omgekeerd, als
je tryptofaan eet, een belangrijk aminozuur in
voeding, wordt dat in de darm omgezet in sero-
tonine, het ‘gelukshormoon’. Meer dan 95 procent
van de serotonine in je lichaam zit niet in je brein,
maar in je darmen. Vandaar dat je darm soms
het ‘tweede brein’ wordt genoemd.
Met bepaalde probiotische bacteriën kun je je
stemming zelfs beïnvloeden. Muizen in het lab
kun je angstig, stoer of vrolijk maken afhankelijk
van de bacteriën die in de darmen leven.
Een dubbelblind onderzoek onder studenten liet
zien dat de groep die probiotica slikte na vier
weken plotseling veel positiever en gelukkiger
was dan de groep die een placebo kreeg.’
De zin en onzin van probiotica‘Probiotica zijn levende micro-organismen.
Bij voldoende hoeveelheid in een actieve vorm
hebben ze een gezondheidsbevorderende wer-
king. Dan bedoel ik poeders en capsules die je op
recept krijgt, niet die drankjes die je bij de super-
markt koopt. Die laatste zitten stampvol met sui-
ker en melk, wat je juist niet wilt hebben.
Bovendien bevatten ze maar één tot drie
bacteriestammen.
Een gezonde darm is egaal bekleed. Geen enkele
bacterie kan daar meer aanhechten, want alles zit
vol bacteriën. Probiotica slikken bij een gezonde
darm heeft dus geen zin. Maar bij een ongezonde
darm met infecties, open plekken en rotzooi,
kunnen de bacteriën uit probiotica wel aanhechten
en kan er een positief effect op de gezondheid
zijn.’
Nieuwe opties‘Naast probiotica, wat kun je nog meer doen om
de werking van je darmen positief te beïnvloeden?
We zijn de worminfecties kwijtgeraakt na de
Tweede Wereldoorlog, maar die kunnen ook iets
goeds betekenen. In Amerika kun je potjes met
levende wormen kopen. Geen aan de mens aan-
gepaste stam: hij komt van een varken. Maar in
de zeventien dagen die die worm in je lijf door-
brengt voordat je hem uitpoept, stimuleert hij
wel het darmimmuunsysteem, waardoor je ont-
stekingen in de darm remt. Dit wordt soms toe-
gepast bij de ziekte van Crohn en andere chroni-
sche darmziekten. Men claimt ook positieve
effecten bij allergie, maar daarvan heb ik nog
niet zoveel resultaten gezien.
Poeptransplantaties worden ook gebruikt om de
darmen te corrigeren als één bacterie de over-
hand heeft genomen, bijvoorbeeld bij mensen
die niet meer op antibiotica reageren. Voor aller-
gieën zijn er wel wat suggesties van positieve
effecten van poeptransplantaties, maar het
wordt nog niet op grote schaal toegepast.
Verder is er onderzoek om uit te vinden wat de
goede bacteriën zijn die bij de meeste mensen
voorkomen. Zouden ze daarvan een goede labo-
ratoriummix maken, dan heb je een gestandaar-
diseerd mengsel dat je aan iedereen kunt geven.
Mogelijk al meteen bij de geboorte, zodat elke
baby het optimale microbioom heeft, waardoor
je allergieën tegengaat en misschien ook wel
een aantal andere ziektes waarbij het immuun-
systeem is betrokken.’
Vera Hendriks //
‘Kinderen die zijn gesensibiliseerd voor een bepaald allergeen
hebben andere groepen bacteriën in hun darm’
Professor Huub Savelkoul
> 16 Allergie & voeding december 2017
Loslaten en accepteren: soms is de oorzaak onbekend
Is het een allergische reactie of ‘gewoon’ griep?
Gisteren was het weer zover en werd ik geconfronteerd met een heftige lichamelijk
reactie van onze dochter. Nu is een aantal gezinsleden al gevloerd geweest door de
griep. Maar onze dochter krijgt jaarlijks van de huisarts de befaamde griepprik vanwe-
ge het feit dat zij longpatiënt (astma) is. Risico al voor een groot deel uitgesloten, zou
je zeggen. Toch heeft ook zij last van hoesten, keelpijn en een snotterende neus.
Tijdens haar sporttraining belt haar coach met de mededeling dat ze zich helemaal
niet lekker voelt. ‘Oh jee’, denk ik, ‘het volgende griepslachtoffer dient zich aan.’
Ik haal haar snel op en constateer dat ze benauwd is, last heeft van zware benen en
hoofdpijn. Ook rilt ze, en ze heeft het koud en warm tegelijk.
Is het de stroopwafel?Thuis meet ik eerst even de koorts op en dan blijkt dat haar lijf eerder onderkoeld is
dan oververhit. ‘Gek’, denk ik nog, ‘de koorts zal zo dan wel verder op komen zetten.’
De benauwdheid en het hoesten nemen langzamerhand af, en de paracetamol doet
de hoofdpijn verdwijnen. Onze dochter wordt weer iets rustiger en haar lijf wordt
geleidelijk iets warmer. Ik ben al iets meer gerust gesteld en laat haar verder bijko-
men op de bank.
In de avond begint ze er zelf nog eens over: dat het zo gek was hoe haar lijf zo plotse-
ling reageerde, heftig en intens, en dat het nu veel minder aanwezig is. Verder vertelt
ze dat ze voor het sporten, een uur voordat de reactie optrad, een stroopwafel heeft
gegeten. Deze stroopwafel mag zij in principe hebben, ze heeft ‘m vaker gehad.
Op de verpakking staat dat er eventueel sporen in kunnen zitten van melk, ei en
noten. En hoewel ze daarvoor allergisch is, geeft de stroopwafel nooit een pro-
bleem.
Onze dochter vertelt nog dat ze bij het eten van de stroopwafel last kreeg van een
prikkelend gehemelte. Maar dat ze daar verder niet lang bij heeft stilgestaan, tot nu.
We kijken samen nog eens goed naar de verpakking. Gek, in theorie zou ze dit pro-
duct moeten kunnen eten. Maar een prikkeling in de mond? En een lichamelijke
reactie een uur na consumptie? Misselijk en benauwd? Tsja, wie zal het weten?
Toch net een ‘kruimel’ van iets binnen gekregen dat haar lichaam niet verdraagt?
Hebben we bij deze stroopwafel nu te maken met een gevalletje ‘kan-sporen-
bevatten’? Of is het toch een vorm van griep? Mijn hoofd duizelt en analyseert,
en dat van mijn dochter ook. Wie zal het weten? En wat levert het op als we dit
weten of kunnen uitsluiten?
Piekeren, puzzelen, afwegenGelukkig voelt ze zich vandaag al een stuk beter, heeft ze goed geslapen, is ze nu
niet benauwd of misselijk meer en blijft de koorts uit. Dus kunnen we het vraagstuk
laten rusten, zou je denken. Toch niet helemaal. Iets in mij blijft nog piekeren, puzze-
len, afwegen. Ik confronteer mijzelf nog maar eens met de vraag: zou het verschil
maken als ik zou weten wat er in het lijf van onze dochter aan de hand was of nog
steeds gaande is? Wat maakt dat ik dit zo graag wil weten? Controle, natuurlijk, aan
de ene kant, en graag alles willen of kunnen uitsluiten. Veiligheid en gezondheid
voor alles.
Maar na al die jaren en ervaringen ben ik mij er van bewust dat die controle er niet
altijd is of niet altijd te handhaven is. Loslaten dus maar en accepteren dat dit soort
situaties erbij horen, vertrouwen hebben in het gezonde lijf van je kind en in het feit
dat het vaak allemaal weer goed komt. Dat is soms best een beetje
lastig…
Marije Bedaux //
Het blijft een grote puzzel:
een lijf dat ergens op
reageert. Is het de voeding
of zijn het de allergenen
in de lucht? Of is het
‘gewoon’ een griepvirus?
Redactielid Marije Bedaux is
regelmatig aan het puzzelen
om de oorzaak van
lichamelijk ongemak bij haar
dochter te achterhalen.
En ze vraagt zich af waaróm
ze het zo graag wil weten.
> 18 Allergie & voeding december 2017
Lekker(s) voor de feestdagenSpeciaal voor de
koffieliefhebbers is hier
nu eindelijk een heuse
mokkataart, vrij van melk
en ei (en als je wilt, soja)!
Ook de andere hapjes
zorgen voor heerlijke
feestdagen.
OverKoken
> 18 Allergie & voeding december 2017
19 <
MokkataartEen droom voor elke koffieliefhebber: mokka-
taart! Nu ook te maken voor wie geen ei en melk
verdraagt. Normaliter bak je voor deze taart een
ronde cake en snijd je er 3 lagen van. Door de
afwezigheid van ei wordt dit werkje hier echter
ernstig bemoeilijkt. Daarom bak ik de drie lagen
elk afzonderlijk, en dat gaat prima. Ik werkte de
taart af in kerstsfeer, maar uiteraard kun je er het
hele jaar van genieten. De chocoladeblaadjes
maakte ik met Kookchocolade van Verkade*.
De vormpjes hiervoor kocht ik online (googel op
‘snoep mallen’ of ‘chocolade mallen’). Je kunt ook
koffieboontjes van pure chocolade gebruiken.
Maak de taart liefst een dag van tevoren, zodat
de crème goed kan opstijven.
BenodigdhedenVoor de cake:
• 240 gram bloem
• 2,5 eetlepel maizena
• 4 sticks instant Espresso (Nescafé)
• 1 theelepel baksoda (zie pag. 26)
• halve theelepel zout
• 150 gram suiker
• 100 gram vloeibare margarine*
• 1 theelepel (appelcider)azijn
• 250 ml bruisend water
• springvorm van 24 cm doorsnee
• bakpapier
Voor de mokkacrème:
• 2 pakjes opklopbare plantaardige room*
• 4 zakjes Klopfix slagroomversteviger
• 8 sticks instant Espresso (Nescafé)
• 4 eetlepels suiker
• elektrische mixer, slagroomspuit
Bereiding• Verwarm de oven voor op 175°C. Teken op
bakpapier drie keer de omtrek van de spring-
vormbodem en knip deze uit. Vet de rand van
de springvorm van binnen in met wat olie en
bedek de bodem met één malletje van bakpapier.
• Zeef in een kom de bloem en maizena en voeg
espressopoeder, baksoda, zout en suiker toe.
Roer margarine en azijn erdoor. Voeg dan in één
keer het bubbelwater toe en meng net zo lang
tot het beslag mooi egaal is.
• Schep een derde van het beslag (anderhalve
soeplepel, ca. 250 gram) in de vorm, spreid uit
over de bodem met de bolle kant van een lepel
en bak in het midden van de oven in 10 minuten
gaar. Haal de rand van de vorm, leg een taart-
rooster ondersteboven op de cakeplak en keer
om. Trek nu het bakpapier voorzichtig weg en
laat de cakeplak uitwasemen.
• Bak zo ook de overige twee cakeplakken. Laat
ze goed afkoelen, liefst alle drie op een rooster.
• Knijp de ‘slagroom’ uit de pakjes in een kom en
voeg al mixend slagroomversteviger, espresso-
poeder en suiker toe. Ga door met mixen tot de
room niet meer in volume toeneemt.
• Als de cakeplakken helemaal zijn afgekoeld:
leg er één als bodem op een presenteerbord.
En mocht er eentje breken, geen probleem.
Gebeurt mij elke keer! Leg deze, terug in model
gepuzzeld, liefst onderop. Smeer er een laagje
mokkacrème met een pannenkoekmes over uit
en beleg met de tweede cakelaag. Breng ook
daarop een laag crème aan en dek af met de
laatste plak. Bedek/bestrijk de taart nu hele maal
met de crème en smeer mooi glad uit.
• Spuit de overgebleven room als versiering op
de taart en werk eventueel nog af met andere
(chocolade-)decoratie. Laat de mokkataart een
nachtje in de koelkast staan, zodat de room
wat kan opstijven.
Dit gerecht kan sojavrij worden bereid.
Hartige mini-cheesecakejesDeze eenhaps-cheesecakes zijn perfect als amuse
of als feestelijk hapje bij de borrel. Je kunt ze
natuurlijk op smaak maken naar eigen inzicht
en dieet. Ik gebruikte hier gedroogde tomaatjes
en basilicum, maar gerookte zalm met dille is
bijvoorbeeld ook een fijne klassieke combinatie.
Of gedroogde ham met een stukje peer. De basis,
van ‘roomkaas’ en roggebrood, blijft steeds
hetzelfde.
Benodigdheden (8 stuks)• 3 plakken Fries roggebrood
• 16 flinke basilicumbladeren + 8 kleine
• half bakje Tufutti Creamy Smooth Naturel
(110 gram) (zie pag. 26)
• 30 gram zongedroogde tomaatjes op olie
(ca. 5 stuks)
• 1 theelepel balsamico-azijn
• een achtste theelepel chilipoeder
• 1 kleine ronde koeksteker (3,5 cm doorsnee)
Bereiding• Leg de plakken roggebrood op een snijplank
tegen elkaar aan (als op kleine foto 1, zie p. 20).
Verwijder de randen van de raakvlakken met
een scherp mes, dan blijven ze beter aan elkaar
kleven. Hak de 16 blaadjes basilicum fijn en prak
met een vork door de Tofutti ‘roomkaas’. Smeer
het mengsel zo uit op de roggebodem, dat je er
straks 8 rondjes uit kunt steken; in het geval
van de hier gebruikte koeksteker zo’n 15 x 8 cm
(foto 2). Dek af met een stukje bakpapier. Zet
de plank nu ongeveer 60 minuten in de vriezer.
• Hak intussen de tomaten in kleine stukjes.
Breng op smaak met azijn en chilipoeder.