amerİka globalİzme karŞi

8/14/2019 AMERKA GLOBALZME KARI

1/70

AMERKA

GLOBALZME

KARI

1993 M.Oktay Y.Eran

1


2/70

Size, iinde yaadmz bu kaotikdnyada,ok ciddi ve tehlikeli boyutlar

kazanan, Dnya Paras Dolara,SermayeSistemine, Globalizme, Eko-sisteme veBirlemi Milletler Tekilat'na ilikintemel sorunlar; makro plandairdeleyen,kuramsal dzeyde zmlerretilmeye allan, bu sayfalar iinde;

misl-i menendi grlmemi bir maarifetnamesunuyoruz.

Bu maarifetnamede, yaadmzdnyadaki temel sorunlarn, pf noktasnn

N E OLDUUNU grecek ve bu kaotik dnyann

Sizleri artacak kadar basit, yaanan; amagrlemeyen,grlse bile, dile getirilemeyenGERE ile, yzyze geleceksiniz.

Ve sonuta, genel olarak insann,zel olarak da insanmzn kanlmaztarihini deitirecek olan, bu basitGEREE dayal; bir projeylekarlaacaksnz.

2


3/70

I. BLM

Vaftiz Treni:

Dolarn dnyasna, salt olgusal planda baktmzda bile,

bugne dek gzard edilmi, u arpc gereklerle yzyze

geliriz.

1- Bugn, ABD dndaki dnya corafyasnda,yalnzca

ABD'nin sahip olduu, zel hakkn kullanlmas yoluyla, en

az be alt trilyon Dolar, dolamaktadr. ABD'nin 1991gayrisafi milli haslasnn, 5 trilyon dolar olduu dikkate

alndnda; dardaki bu dolarlarn miktarnn nemi ve

anlam daha da, arpc olmaktadr.

2- Amerika, kendi ulusal parasn, Dnya Paras olarak

dnya piyasalarna srme ve dolatrma zel hakkn,

kinci Dnya Savann bitimine doru 1944'te, 44 lkenin

katld Bretton Woods toplantsnda ele geirdi.J.M.Keynes'in, sava sonras dnya ticareti iin, gerekli

grd Dnya Paras niteliinde, Bancor ad altnda,

uluslararas bir deme arac, yaratlmas nerisi bu

toplantda, sava galiplerinin birincisi olan ABD delegesi,

i adam ve iktisatc White tarafndan gslenip,

3


4/70


5/70

Nixon'n bu kararna ve De Gaulle'e oynad oyuna,

Batda ve Douda Dnyann hibir yerinde, herhangi bir

tepki grlmedi.

5-Altnla ipini koparan dolarn, 1971'den itibaren

Federal Reserve Bank'n matbaasndaki basm, o tarihe

kadar grlmemi bir rekor krd. Ve 1971 yl para

emisyonu, 250 milyar dolara ulat. 1991 sonu itibariyle,son yirmi yl iinde, ABD para emisyonu toplam ise, 10

trilyon dolar geti.

Senyoraj Hukuku-Amerikan Mucizesi:

Dolarn seyir defterine, ok ksa da olsa, bu gz atn

ne kard, ama genelde gzard edilmi olan olgular,

yle sralanabilir;

Birinci Olgu: Dolar, ulusal para olma kimliine yada karakterine, Bretton Woods anlamasyla bir ikincisini

eklemi ve ayn zamanda Dnya Paras olmutur. Bu

olayn grlmeyen arka yznde u gerek sakldr: ABD,

Dnya parasn basma hakkn, kl hakk olarak ele

geirmi, tm dnyada yepyeni bir Senyoraj Hukuku

yaratmtr.

Bu olay, Dnya apnda, ilk ve tek hakimiyet biimidir.

Son elli yllk Dnya Tarihinde, ABD'nin hemen hemen tm

alanlarda, belirleyici olabilmesinin de ana kaynadr.

kinci Olgu: ABD, dnya zerindeki bu yepyeni

Senyoraj hak ve hukukuna dayanarak, dnya ticareti ve

5


6/70

idnyas iin, gerekli olan yllk ortalama, 120-150

milyar bulan likit paray, Dolar olarak basp, her sene

piyasaya srme tekelini,ele geirmitir.

nc Olgu: ABD dnya zerindeki bu Senyoraj hak

ve hukuku sayesinde, dnya piyasasna srd, maliyeti

be cent olan, bu kat paralar karlnda, son 45

yl iinde, en az be alt trilyon dolarlk, yani heryl ortalama 120-150 milyar dolar deerinde mal,

hizmet, destek, siyaset vb. alm, kaldrmtr

dnyadan.

Drdnc Olgu: ABD'ye giren mal, hizmet, destek,

siyaset vb. karlnda verilen yeil katlar,

aslnda, ABD'nin itibarna dayal bor senetleridir.

Beinci Olgu: Faizsiz ve vadesiz olan bu borsenetlerinin miktar, bu gn en az be alt Trilyona

ulam olup, asli borlusuna, dnyann ihtiyac

nedeniyle dnmemekte, rcu etmemekte ve dnyada elden ele

dolamaktadr.

Altnc Olgu: Dnya Tarihinde, hibir Devletin sahip

olmad, byle bir imtiyazn ve konumun, grnen ve

bilinen yznde okunan gereke; ABD'nin Dnyaya kendi

parasn Ekonomik Gc sayesinde, uluslararas deme

arac olarak, kabul ettirmi olmasdr. Dnyann da,

esasen byle uluslaras bir araca olan ihtiyacdr.

Alann ve satann, tm Dnyay kapsyan biimi ile,

karlkl rza iinde olduklar grnts veren, dnya

6


7/70

apndaki bu fenomene benzer bir baka rnek de, Tarihte

gsterilemez.

Yedinci Olgu: Dolar fenomeninin ierdii srlar ve

gerekler zerindeki aln, bu gne dek kaldrlmam

olmasndadr. Alan-satan arasndaki bu karlkl grnr

rza olgusuna ilave olarak; Gl hakldr anlayn

douran, Gce Tapma mantnn rol ve egemenlii,yadsnamaz. Olay, bu adan insanlara, gayet doal

gelmitir. Pek de alt kurcalanmamtr.Doal grlp,

kabul edilen olaylarn, genellikle kurcalanmasna gerek

grlmedii gibi!..

Sekizinci Olgu: Dnya pazarlarnda, genel ihtiya,

genel kabul, genel benimseme temelinde dolamakta olan,

be alt Trilyon Dolar, ABD Ekonomisine, srekli rantakn salama yannda, ulusal para kimliine de, her

dem, gven ve saygnlk alamas yapmaktadr. Bu

balamda Dnya Ekonomisi; Dolar araclyla, ABD

Ekonomisine,ABD d demeler dengesinde, Senyoraj

hakknn kullanmyla, srekli ak verdirilerek

dorudan mal, hizmet, destek, siyaset vb. girdisi

salama dnda, dolayl olarak ona, Dolarn satnalma

deerini koruyup, kollamak yoluyla da, nemli katkda

bulunmaktadr.

Dokuzuncu Olgu: Dolarn bu ikili kimliini ya da

karakterini oluturan, Senyoraj hukuku ile, Amerikan

mucizesi arasnda, zerinde hi durulmam olan, temel

7


8/70

bir iliki vardr. Baka bir deyile, Amerikan

mucizesinin srr ve ABD'nin bugn, tek Sper G

olabilmesinin hikmeti, dolarn bu ikinci karakterinde,

yani ABD'nin tm dnya zerindeki Senyoraj hukukunda

sakldr.

Onuncu Olgu: ABD'nin Japonya ve F.Almanya ile olan

ticaret bilanosu, son 20 yldr srekli artarak ak

vermektedir. Yani ABD'nin, Senyoraj hukukuna dayanarak

dnya piyasasna srd dolarlarn nemli bir ksm,

bu iki devletle yapt ticaretle gereklemektedir.

Japon Merkez Bankasyla, dier bankalarn kasalar

yeil bor senetleriyle dolup tam durumdadr.

Japonya bu senetlerle, ABD'nin para para satn

alnabileceini grmtr. Bu satn alma olay, bugn

o hale gelmitir ki, Amerikan halknn yzde 90',

Japonyay dnyadaki en byk dman grmektedir.

Ksaca, Japon rnei, ABD tarafndan dnyaya

salan dolarlarn, gerekte kendisini vuran bir

Boomerang olduunu aa karmtr. Ve dnyadaki bu

bor senetlerinin bir ksmnn bile,rnein Japon

yntemi eliyle,sahib-i aslisine rcu etmesi halinde,

Amerikann dnya zerindeki hegemonyas, ekonomisi,

toplumsal ilikileri vb. Alanlarlarda, ok nemli

deiimlere yol aabilecei aktr. Burada ABD'nin

1991 GSMH'nn 5 trilyon olduu, bor senetleri

tutarnn ise, en az be alt trilyonu at

hatrlanmaldr.

8


9/70

Dolarn kiyzl-"Hayr-er" Btnl:

Dolar fenomeninin gzard edilmi, ya da

grlmemi boyutunun biraz kurcalanp, irdelenmesi;

bizi, imdi yepyeni bir durumla, bir gerekle kar

karya getirmi bulunmaktadr. Ulusal para kimliine

ekledii, dnya paras olma kimliiyle, ikili karakter

kazanan Dolar olgusunun, yol at olumlu, olumsuz

fiiller ve ierdii POTANSIYELLER nelerdir?..

Bu alana gemeden nce, yukarda olgular

dzeyinde kalarak, yaptmz belirlemeler ve rtlerini

kaldrdmz gereklere bal olarak, btnsel bir

yargya varmak istediimizde, sanyoruz unu artk

rahatlkla syleyebiliriz:

ABD'nin en byk gcnde, ayni zamanda onun, en byk gszl sakldr. Bu balamda evrendeki

gelimi tm sistemlerde olduu gibi, en gelimi bir

toplum olarak ABD, en yksek arzalanma riskine sahiptir.

Trk-slam kltr dnyasnn, anonim

nermelerinden veya aforizmalarndan biri olan ve Dou

Felsefesinden kaynaklanan bir zdeyi yle der: HER ERDE

BR HAYIR VARDIR!.. ya da tersi.

Doup, geliip, olgunlaan, dalan, ken,

snen, tkenen, biten ve yeniden bir baka formda vcut

bulan sonlu, geici, sreksiz, fani olan tm fizik, imik,

biyolojik, sosyolojik, historik, etik, ideolojik,

ekonomik, politik, psikolojik vb. her biri birer SISTEM

9


10/70

olan alemlerin, dnyalarn; sonsuz, srekli ve ebedi olan

ORTAK zne ve ORTAK temel gereine; Modern Kuantum

Kuramnn, bilim dnyasnda zerinde pek az durulan,

oysa ada "BTNLEYC" bir felsefeye temel

oluturmas asndan son derece nemli olan, danecik-

dalga btnl temel belirlemesinden bakldnda; bu

denli basit, ksa, zl, derin ve kapsaml bir biimde

ifade yeteneine baka hibir dilde ve kltr

dnyasnda, doalllkla bilebildiimiz ve

ulaabileceimiz kadaryla rastlamadk, duymadk...

Sonlu, geici, fani ve somut olan her olayda,

olguda olduu gibi, Dolar fenomeninde de; Senyoraj

hukukunun ve Dnya Paras olmann yaratt birbirini

dlayan, ikili karakterin, Hayr-er btnlnden

oluan grnmyle de, gnmz dnyasnda sahip olduu,

tarihsel bir zgnl ve zgll vardr.

Ondaki bu zgllk, tm dnyay etkileyegelmi

olumlu-olumsuz fiil ve potansiyelleri iermesidir. Ve

ondaki zgnlk ise, bugn hibir parada olmayan, bata

para-sermaye sistemi olmak zere, yerkremiz ve 5

milyar insann yaamnda, karanlk ve aydnlk yeni

ufuklarn almas imkanlarn, barnda tamasdr.

Dolarn bu ikinci karakteri, yani hem ulusal hem

de uluslararas (dnya) para olma kimliklerinden

ikincisi,Japon rneinin aka gsterdii gibi,

birincisini tehdit etmeye balamtr. ABD iin, dn

10


11/70

hayrl gibi grnenin altndaki ER, artk aa

kmtr.

Dier toplumlar, dolar elde etmek iin mal ve

hizmet retiminde, birbirleriyle kyasya rekabet

ederken ve ekonomilerini ihracata ynelik bir yeniden

yaplanmaya sokarken, bunun ar faturasn cann

diine takp derken; ABD, bu dolarlar matbaada, iki-cent'e maletmenin avanta ve kolaylna soyunmakla,

daha iin bandan itibaren Amerikan ekonomisi sessiz,

sedasz, iin, iin oyulmaya balanmtr.

ABD'nin bugn, dnyann en byk borlu devleti

olmasnn ve ABD ekonomisinin rekabet gcn bir ok

alanda yitirmesinin vb. gerisinde; ABD toplumunun

kanna, tam 45 yl nce girip, yava yava etkisini ve marifetini gstermi olan, ite bu ift karakterli

dolar fenomeni ve VRS' yatar.

Yeni Bakan Clinton ve ekibi, ABD ekonomisine

ilikin herkesin grd ve dile getirdii olgu ve

grnmleri, Deiim sloganyla parmana dolayarak,

kolayca iktidar oldu. Ama bu olgularn gerisinde yatan,

esas nedeni, gene herkes gibi hala grememi olmann,ciddi ve tehlikeli sorunlarn yayor..

Amerika bu durumun, dolarn ikili karakterinden

kaynaklanmakta olduunu, kesinlikle farketmi

deildir!.. ABD kamuoyu, bu elde dolar Japon

11


12/70

saldrsn, hala II. Dnya Sava yenilgisinin bir

rvan olarak, yorumlama safl iinde grnmektedir.

Olayn Japonyadan grn, ya da deerlen-

dirilmesi ise, tamamen pragmatik karakterdedir. Ve tpk

herhangi bir tccar gibi deerlendirilmektedir. Elinde

fazlasyla birikmi olan bor senetlerini, piyasada

kullanma imkan bulamaynca, mecburen sahibi aslisindentahsil edebilmenin, kendi kar asndan en uygun ve

mmkn yolunu,ithalat artrmada deil, ABD'yi parsel

parsel satn almada olduunu grm ve ie koyulmutur.

Gene Japonya, elindeki dolar adl faizsiz,

vadesiz bor senetlerinin dier bir ksmyla, Bat

Avrupaya, zellikle ngiltereye ynelmi; ve bu blgede

gzne kestirdii ne varsa, satn almaya balamtr.yleki, bugn Japonya'nn bir numaral dman ABD ise,

iki numaral dman da Bat Avrupa olmutur. Japonya'nn

numaral dmanlar da vardr. Bunlar, be ktann

eitli blgelerinde dank haldedirler.

Japonya, btn bu gelimeler ve sonular

karsnda hem sessiz, hem sesli dnp konuurken,

hilesi hurdas, art niyeti olmayan, susuz-gnahsz birtccar olduunu sylyor! Al-veri sisteminin alfabesini

A'dan Z'ye kadar srekli tekrarlyarak, kendini

savunurken, para kazanmak, kazand parayla mal, mlk

satn almak,ne zamandan beri kabahat oldu, su oldu?

diyor!. Ksaca, sorunun hangi temelden ya da kaynaktan

12


13/70

trediinden habersiz grnyor!.

Japonya'nn iki ve numaral dmanlarna gelince,

onlar da, meselenin kaynandan ok uzaklarda gezinmek-

tedirler...

Grmediler-Duymadlar-Sylemediler:

Dolar fenomeninin, akla kavuturmaya

altmz ana boyutuyla ilgili olarak, dnyanntopyekn iinde bulunduu durumun, dkmn yaparsak,

karmza aadaki gibi arpc bir manzara

kmaktadr:

1. Grup: Souk savan bandan sonuna kadar,

krkbe, elli yllk dnemde, Marksist, Leninist,

Maoisit, Trokist, Fidelist vb.ideolojilere ve bunlarn,

eitli mezhep ve tarikatlarna bal parti, devlet

biimlerinden hibiri, altn ve dolar sahtekarl

dnda, dolar olgusunun ve yaratt olaylarn bu

boyutlarn, farketmemi ve kurcalamamlardr.

2. Grup: Gene ayn dnemde, anti-kapitalist,

anti-emperyalist, anti-amerikan, anti-kolonyalist

yeminler, ayinler, dualar ve kutsamalarla beslenen,

sulanan hrriyet, msavat, adalet, uhuvvet ve istiklal mcahitlerinin hibiri, dolar kalpazanl dnda bu

fenomene dokunmamtr.

3. Grup: Gene bu dnemde, dnya sistemi iinde

olumaya balayan Bat Avrupa, Japonya ve Amerika

bloklar arasnda srdrlegelen ykc, yakc rekabet

13


14/70

ve mcadelelerin doruk noktalara trmand, dolarn

saldrlar karsnda, canhra savunma savalar

verildii zamanlarda dahi, ne Bat Avrupa, ne de Japonya

bloku,kendilerini kahreden bu dolar sorununu bu

boyutlaryla grmemi ve sorgulama giriiminde

bulunmamlardr.

4. Grup: Ve nihayet gene ayn dnem boyunca, BatDnyasnn bilim yuvarlarnda, ta duvarl

akademialarnda, trl eitli cppe, kaftan ve

takkelerle donanm, burunlarndan kl aldrtmayan para

uzman, Nobel dll akademisyenlerin hibiri, dolar

fenomeninin bu boyutlarn sorgulama konusu yapan bir

almayla ortaya kmamlardr...

II. BLM

Dolarn "Sevap" Dosyas:

imdi de Dolarn 1944'lere kadar, salt

Amerikann ulusal paras olarak, ziyaret ettii Eski

Dnyaya, bu tarihten itibaren, resmen tescil edilmi

dnya paras olma ikinci karakterini de kazanarak,

balatt kurtarma operas-yonuyla hem kendisi, hem de

dnya iin, daha sonra ER'e dnecek olan, hayrl,

olumlu gelimeleri eitli dzeylerde ve gene olgusal

planda kalarak, ksaca gzden geirelim..

KTSAD DZEYDE:

1. Olgu: Eski Dnyann, II. Dnya Savayla urad

ykm, ABD, bu savata kazand avantaj ve birikime

14


15/70

dayanarak ve dolar devreye sokarak onard.

Dolar, bu dnyann hemen tm lkelerinin, dnya ekonomisi

iinde fonksiyonel hale gelmelerinde, en nemli olumlu

katky yapt. Bu arada, lkesi iinde de, Amerikan

mucizesini yaratt.

2. Olgu: 1945'lere kadar brndkleri ulusal

kimlikle, dnya pazarlarn paylama ve kapatmamcadelesi vererek, iki kez dnya savana sebep olan,

mark, sterlin, frank, dolar gibi belli bal ulusal

paralara dayanan, para-sermayeler; bu tarihten sonra,

dolarn balatt ve belirledii, yeni ve zorunlu bir

almla, OKULUSLU sermaye, firma dnemini yaamaya

baladlar.

Dnya paras olarak dolar, yaylp ulat hemen herlkede, genelinde yerli ve yabanc para-sermayelerle

evlilikler kurarak OKULUSLU firmalar oluturdu. retim

alannda ok nemli bir belirleyici olan mukayeseli

maliyetler ilkesini, snrl alanlar ve lkelerden

kararak tm dnya yzeyine tad ve uygulad. retimi,

para-sermaye sistemi asndan, sorun olmaktan kard.

Ve sisteme ilk kez, gerekten dnyasallama, kreselleme

boyutunu kazandrd.

3. Olgu: Dolarn nclnde ve belirleyiciliinde

balayan ve yaygnlaan, okuluslu Firmalar; sistemin

ulusal sermayeler evresine cevap veren, kapal ulus-

devlet yaplarnn, kurum, kural ve ilikilerinin

15


16/70

dar snrlar ve engelleriyle, dnya apnda mcadele

balattlar.Ve gene okuluslu Firmalar, Serbest pazar

ekonomisi, da alma, entegrasyon, blgesel ibirlii

ve btnleme, globalleme gibi yeni, temel kavramlar,

dnyann gndemine soktular.

Sermayenin, mallarn, i-gcnn ve genelinde

insanlarn, serbeste dolamn sloganlatrdlar.Yeryznde, grlmedik bir hareketlilik, kaynama ve

kaynama an balattlar.

Bylece, 1945 Birlemi Milletler beyannamesinde irek

olan tek ve btnlemi bir dnya toplumu hedef ve

amacnn gerekli alt-yapsn, farknda ve bilincinde

olmadan gerekletirme yolunda, ok nemli ileri; byk

altst olular, ykm ve telefatlar pahasna,gerekletirdiler.

4.Olgu: Dolarn belirleyiciliinde, kreselleme

srecine giren dnyada, Amerikan gelime modeli

yaygnlat. Pragmatik anlay ve onun ar

varyasyonlaryla birlikte, her eyin para olmad bir

dnyadan, giderek hereyin parayla lld bir dnyaya,

hzl bir gei balad.

Bylece, dne kadar paray horlayan, aalayan insanlar;

otuz, krk yl gibi ksa bir srede, bu geiin

kanlmaz tahribat pahasna, insanolunun en byk

kefi ve icad olan parann, akln yartc gc dnda,

16


17/70

hereyi lebilen bir alet olduunu farketmeye

baladlar. Ve somut gnlk yaamlarnda parann

nemini, belirleyiciliini, derinliine yaayp

tandlar.

ada yaamn en sade ve en basitinden, en

renklisine kadar uzanan geni yelpazede insanlar, parann

kendileri iin olmazsa olmaz olduunu grdler.

XX. Yzyln, zellikle son eyreinde yaanan

doa ve evreye ynelik ykmlar ve artk yumurtann

kapya dayanmasyla, insanlar, u soyutlamay

yapabildiler: nsan-evre, nsan-Doa bir btnlktr.

Para da, insan yaamnda tpk hava ve su gibi

insanla bir btnlk iindedir. Bu btnlkte para,

belirleyici durumda olup, onun bu konumu: Para-insan

btnlnden, nsan-para btnlne, yani insann

belirleyici olaca yeni bir btnlk aamasna; gerek

anlamda Bilgi Toplumuna geilinceye kadar; parann tek

lemedii, beynin yaratc gcnn, insana zg tek

gerek retici g olarak, yaygnlk kazanaca zamana

kadar devam edecektir.

SYAS DZEYDE:

1. Olgu: Bir zamanlar, Demir Perde ya da kinci

Dnya veya Halk Demokrasili lkeler, Sosyalist Blok ,

Sovyet mparatorluu, Halklar Hapishanesi, Asker-Polis

devletleri bloku vb. eitli kalplarla isimlendirilen ve

tanmlanan, bir gereklik vard bu dnyada.

17


18/70

Bu kinci Dnyadaki resmi ideolojinin, ierdeki

ve dardaki sempatizanlarnca da benimsenen, temel

tezlerden biri uydu: Sosyalist Devletler, ya da

Sosyalist Blok, kapitalist-emperyalist gler tarafndan

epeevre kuatlmtr. Bu nedenle, sosyalist toplumu

ve sistemi savunmak iin, tepeden trnaa her trl

konvansiyonel-nkleer silah retmek ve onunla donanmak

zorunluluu vardr.

Bu teze dayanarak silahlanmasn, insanlarn

bugn rl plak grlen, yokluk ve sefaleti zerine

kurarak, dnyann bir numaral silahl gcn oluturan,

bu dnya; ilgintir ki, bir tek kurun attrlmadan,

dolarn yumuak sarmalnda, kurt kapanna alnd ve

tua getirildi.

Bugn, iine dt karanlk kuyudan, gene ayn

Dolar tarafndan, karlmaya allyor. Bylece,

klasik iki kutuplu dnya ve o dnyada yaadmz

siyasal-ideolojik-askeri elli yllk souk, gergin dnem

sona eriyor.

2. Olgu: Dolarn balatt, snrlar aan kre-

selleme atlm; dnn ulusal sermaye alanlarnda

kutsanm olan, VATANDALIK hakknn, sorumluluunun,

bilincinin stne kan, Evrensel nsan Haklar bilin-

cini ve sorumluluunu gndeme getirdi.

Bu balamda, dnn ulusal devletlerinin iinde

snrl kalan hak-hukuk anlay ve kavramlar

18


19/70

almaya, toplumlar birbirleriyle bu Evrensel nsan

Haklar ve Hukuku anlayyla ilgilenerek,

birbirlerine mdahaleye baladlar.

Bylece, Ulusallktan Kresellemeye gei

dneminde, ortaya yeni bir ikili durum, yap ve

anlay kt. Yaygn olarak kullanlan FTE

STANDART deyimi ile fiili, bu ikili yapdan tredi..

3. Olgu: Dolar, dnya paras olma kimliiyle,

vatan olmayan para-sermayenin, evrensel karakterine

uyarl, yukarda belirtilen alt-yapy gerekle-

tirirken; bu arada, insanda da onun tek yaratc-

retici gc olan, beyin gcn, kefetti. Bu gten

yararlanabilmenin, gerekli altyap enstrmanlarn

oluturmaya koyuldu.

Bu ynelimiyle, gene farknda ve bilincinde

olmadan, efendi-kle, bey-reaya, burjuva-proleter

gibi tarihsel kimliklerde yitirilmi olan NSAN'n

evrensel karakterleriyle KEFNN yolunu da am

oldu.

4. Olgu: Dolar bu atlmyla, zellikle Sosyalist

dnyann kmesi, snf mcadelesi ideolojisinin

marjinal hale gelmesiyle, kavga ve kartn yok

etmenin yerini, hogr ve uzlama anlaynn

almasna yol at.

Yaratlmasna n ayak olduu BM ve onun eitli

19


20/70

kurumlar, Helsinki Szlemesi, Paris art, AGK

Anlamas vb. yoluyla, eitli uluslararas ve

uluslarst kurumlar, yaplar araclyla,

dnyann eitli blgelerindeki kavga, atma ve

ihtilaflara; siyasal zm ve dialou esas alan

caydrc, uzlatrc mdahale anlay ve

yaklamn, dnyann gndemine soktu.

5. Olgu: Dolar, Eski Dnyay canlandrmaya

geldiinde, orada egemen olan siyasal, toplumsal

anlay ve felsefe, Cumhuriyeti idi. Kendisi bu

dnyaya akarken, beraberinde demokrasiyi ve demokrat

insan anlayn getirdi.

Bilindii gibi ngiltere hari, tm Eski

Dnyada Cumhuriyeti anlayn temelindeJakobenizmden, Durkheim'a ve Hegel'den, Marks'a

uzanan ortak izginin zellii, Cumhur anlaydr.

Amerikan demokratlnn temelinde ise W. James'in

pragmatik felsefesi yatar. Birinciler cumhurcu, yani

Bizci, dieri ferdiyetci, yani Bencidir.

Dolar, eski dnyada, siyasal arenadaki ar

sa ve solu, zaman iinde marjinalletirdi, siyasal

mcadelenin merkeze yakn ana unsurlarn,glendirdi.

Bylece, gelimenin siyasal dinamiinin oluumuna, byk

katk yapt. Eski Kta Cumhuriyetciliine yaplan,

Amerikan usul demokratlk asnn etkileri, zellikle

sosyal alanda grld ve yaand.

20


21/70

TOPLUMSAL DZEYDE

Birinci Olgu: Bilindii gibi, Klasik Ulusal

Sanayileme srelerinin yaand btn lkelerde,

zellikle de Avrupada toplumlar, burjuva ve proleter

olmak zere, kart iki ana snfn, faizm ve komnizm

ideolojilerinin, birbirini yok etme savalarnda, akln

havsalann alamyaca, korkun ykmlara urad. Aclar

ekti. Devlet, millet, snf, zmre ve aile

btnlklerini paralayp, ortadan kaldrmaya ynelik

Barbarossa Harektlar, soykrmlar, toplu imha kamplar

ve atom bombalarnn korkun deheti, krm yaand.

Btn bu ac deneylerden, Bat Avrupa, kendine gre bir

ders kard. are buldu. Adn da koydu: Snf

uzlamas!. Refah Devleti!.. Yani, Sosyal Devlet!..

kinci Olgu: Bat Alman ve Skandinav Sosyal

Demokrasilerinin bayraktarln yaptklar Refah

Devleti; 1955'lerden 1980'e kadar Bat Avrupann alameti

farikas oldu. Geleneksel Avrupa felsefesinin Cumhurcu

anlaynn son rn olan Refah Devleti; esasnda kart

iki snfl statkoyu temel alr. Ama devletin ve

milletin btnln, zellikle faizme ve komnizme

kar koruyup gelitirmek iin, bu iki snfn belirli

ilkelerde anlap uzlamalar zorunluluuna dayanr.

Refah Devletinin snf uzlamacl; kamu kurum ve

kurulularnn varlna, araclna, gvencesine ve

Keynesci karma ekonomiye dayandrlmdr.

21


22/70

Bu snf uzlamacl; sreklilii, organiklii,

genellii, evrensillii ve doall olmayan, ideolojik-

siyasal ve bu balamda yapay, geici ve totaliter

karakter tayan bir uzlamaclkd. Refah Devleti, bu

yapsal nedenlere bal olarak, deien dnya

koullarna ayak uyduramad. Bu durum, Avrupa Sosyal

Demokrasisini, sendikalizmini, cumhuriyetciliini, radika-

lizmini derin bir krize srkledi ve iflasn eiine

getirdi.

nc Olgu: Dolarn dnya paras kimliiyle, Bat

Avrupaya hzl ve yaygn bir biimde yaylmasyla i ie

olarak, bu blge toplumlarnda, olaanst bir

hareketlenme ve gelime yaand. Temelde dolarn ve onun

oluturduu okuluslu firmalarn yaratt gelime

sreci; bu blgedeki iki ana snfn kartl zerine

oturmu toplumsal yaplarda; sarsntlar, atlamalar

ve zlmeleri balatt. Ve Bat Avrupa, De Gaulle

Fransasnn ban ektii Anti Amerikancl ortak

olan, milliyeti, cumhuriyeti, ven, muhafazakr,

radikal, tepkicilii esas olan, akm ve hareketlerin

hemen her alanda organize, direnilerine ve

rpnlarna sahne oldu.

Drdnc Olgu: te yandan, bu zlmelerden

serbest kalan bireylerin, kk ve orta giriimciler

olarak yaamn her alannda, zellikle Hizmet Sektr

denilen ok geni yelpazede, fkrp yeerdikleri

22


23/70

grld.

Bylece klasik sanayilemenin, byk lde

eritmi olduu eski orta snflarn yerine, yeni bir

toplumsal orta snf olumaya balad. okuluslu

firmalarn ve euro-dolarn yaratt bu kk ve orta

retici-tketici giriimcilerden oluan toplumsal

snfla, okuluslu firmalar, yeni bir toplumsal Btnlkoluturdular.

okuluslu frmalarn, szkonusu bu sreci

balatmalarnn temelinde, onlar motive ve dinamize

eden; mukayeseli maliyetler yasas, daha ok rekabet

koullarnn yaratlmas ve azami kr gdsyd.

Bu yeni toplumsal btnlk iinde; snf kavgasn ve

dmanln dlayan, sermayenin otoritesine bal,ama

totaliter olmayan, doal organik ve demokratik

karakterli, ortak karlar gzeten, gerek anlamda

uzlamaya dayal, rekabeti bir anlay ve yaplanma

olumaya balad ve giderek yaygnlat. Bylesine yeni

bir kitle taban yaratan okuluslu firmalar, bilindii

gibi nce Bat Avrupada, iktisadi entegrasyonu

balattlar. Ve bugn Batsyla-Dousuyla,tm Avrupannbtnleerek, bir Avrupa Toplumu oluturulmasna nclk

ettiler ve ediyorlar..

Beinci Olgu: Refah Devletinde, para-sermaye esas

itibariyle kamu ve zel sektrn belli bal

23


24/70

kurulularnn elinde toplanm ve younlam olduu

iin, alan nfusun byk ounluunu oluturan

cretli ii ve memurlar, bu devlette, snfsal konum ve

statlerini srdrmeye devam ettiler. Bamsz demokrat

bireylere bu nedenle de, dnemediler.

Ekonomik, sosyal kltrel yaam ve

davranlarnda, geleneksel snfsal konumlarnn

biimlendirdii, ideolojik ve politik davran

kalplarna, anlaylarna baml ve Cumhurcu kaldlar.

Refah devletinin zlmeye balamasyla birlikte, bu

kalplanm kitlelerde de zlmeler balad. Oysa, Euro-

dolarla, okuluslu firmalarn yaratt yeni toplumsal

btnlk iinde yeralan, yukarda szn ettiimiz kk,

orta, retici-tketici giriimciler alannda ise, durum,

tamamen farkl oldu. Bu alanda devinen bireylerin,

serbest giriimci olarak ceplerine giderek daha fazla

para girdikce; bu insanlar daha zgr ve bamsz, daha

gvenli ve gl oldular. Ve bu temelde, hzla demokrat

bireylere dntler. Yeni toplumsal btnln

tabann oluturan, retici-tketici bireyler, burjuva-

proleter btnlndeki cretli iilerden farkl olan,

u zellikleri gelitirdiler.

- Bu bireyler, genel olarak kendi ilerini kurmu,

kk ve orta giriimciler olduklarndan, dinamik ve

yaratc olmak zorundaydlar.

- Rekabete dayanan, serbest giriimci konumlar,

24


25/70

onlar risk yklenmeye ak hale getirdi.

- Kk, orta boy, rekabete dayal serbest giriimci

konumlar; geleneksel burjuva-proleter snf ideoloji ve

siyasetlerinin etkilerinden hzla kurtulmalarna, snf

ve kitle gesi artlanma ve tbiyetinden uzaklamalarna

neden oldu.

- Ve onlar, serbest giriimci bireyin, Ben bilincini

pekitirmeye ak insanlar haline getirdi.

zetle, btn bu zellikler, onlarn cumhuriyetci

gelenein sa ve sol kutuplarna yerlemi siyasal

partilerinden kopmalarna ve yeni bir demokrasi ve

demokrat insan anlayna hzla ynelmelerine neden

oldu. Bu balamda,bu yeni toplumsal btnlk

alannda, euro-dolar, kta Avrupasnn Cumhur ve

Cumhuriyetcilik anlay ve geleneini sarst,

paralad.Avrupaya, yeni bir demokrasi ve demokratlk

a yapm oldu.

Altnc Olgu: Dolarn dnya paras olarak, dnyann

drt bucanda meydana getirdii hareketlenmelerin

nemli bir baka boyutu, yine youn olarak Avrupada

yaand. okuluslu yaplanmalarn nclk yapt, Bat

Avrupadaki iktisadi, ticari ve sinai gelimelere bal

olarak, byk bir i-gc talebi dodu. eitli

lkelerden milyonlarca insan, bu blgeye akn etti,

yerleti, yeni kuaklar oluturdu. Bu olgular, Bat

25


26/70

Avrupa toplumlarnn geleneksel yaplarn sarsan ve

sarst lde de yabanc dmanln esas alan, neo-

nazi, neo-faist tepkiler yaratan, bir baka nemli

faktr oldu.

zetle, dolar iktisadi ve siyasi dzeylerde

olduu gibi, sosyal dzeyde de,tm dnyada ve zelinde

Avrupada; yani geleneksel sanayi toplumunun

istikrarl yaplarn oluturmu olan Bat Avrupada, bu

yaplar sarsarak, kresellemeyi gerekletirme

yolunda, yetmiiki buuk milleti farknda ve bilincinde

olunmadan, kendiliinden, tek bir Dnya Toplumu iinde

kaynatrmann, sancl, ama nemli admlarn att.

Dolarn "Gnah" Defteri:

imdi de XX. Yzyln, zellikle son

eyreinde, dolarn belirleyiciliinde devinen ve

dvnen dnyann, halihazrdaki olumsuz manzarasna,

gene olgular plannda kalarak baktmzda, nce

grnenlerden balayarak, bir dkm yapalm.

1. Olgu: Sovyetler Birlii ve Sosyalist Blok

dalm, Souk Sava ve iki kutuplu dnya sona ermitir.

ABD tek Sper G kalarak, dnyadaki belli bal

olaylar ve gelimeleri belirlemede ve ynlendirmede

daha serbest, daha pervasz ve daha gl tek sper TFEK

olmutur.

2. Olgu: Dnyay paylamada, batda Amerikan

bloku, ortada AT bloku ve douda da Japon bloku denen,

26


27/70

byk odan arasndaki bilimsel, teknolojik, ticari,

iktisadi ve siyasi alanlarda giderek iddetlenen,

rekabet ve mcadeleler, daha plak, daha keskin ve

dnya iin, daha tehlikeli hale gelmitir.

3. Olgu: Sosyalist Blokun ve Sovyetler Birliinin

dalp kmesiyle, o dnyada Devletin gl ve zengin,

vatandan ise gsz ve yoksul olduu grnmne ilaveolarak, ad bir devlet yaps olarak da, zayf ve

gsz olduu gerei ortaya kmtr. Siyasal,

ideolojik, askeri g olarak dalan bu blokun,

iktisadi temelde de, nc dnya lkelerinden daha

ileri durumda olmad anlalmtr.

4. Olgu: nc dnya kategorisine dahil olan

kinci Dnyayla birlikte, dnyann Gneylileri ya daYoksullar iki katna km ve bu dnyann toplam nfusu

drt milyar amtr.

5. Olgu: Bylece dnyada, nfusu bir milyardan az

zenginlerin, gelimilerin, oluturduu bir K. Kutbu

karsnda, fakirlerin, gelimemilerin, ezici

arlkta olduu, 4 milyardan fazla insann kaynamakta ve

bilenmekte olduu, bir G.kutbu olutu. Birinciler, dnyagelirinin 4/5'ini, ikinciler ise 1/5'ini lemekteler.

Dnya genelinde, her geen gn derinleen ve keskinleen

bu kutuplama, ayrca gelimi, gelimemi her

lkenin kendi iinde de, tm yap, kurum, l,

deer, hizmet ve ilikilerdeki kutuplamay

27


28/70

yaygnlatryor ve yarnn toplumsal byk kavga ve

yangnlarn hazrlyor.

6. Olgu: Nitekim, bu kutuplamadan kaynaklanan

trl, eitli isim, biim ve ideolojik kalntlarn

bayraktarlnda giderek yaylan, iddetlenen scak,

souk atma ve gerilim ortamlar domu ve

domaktadr. Ve bugn dnyann doksaniki blge ve

beldesinde, insanlar birbirini krmaktadr.

7. Olgu: I. ve II. Dnya savalarn yaayan ve

bunlardan o dnemlerde karlan dersler nda,

halisane niyetlerle ve yaatlmak istenen insanlk

idealleriyle, formle edilen beyannamesiyle birlikte

kurulan Birlemi Milletler Tekilat(BMT); bugn,

fiilen ABD'nin ipotei altndadr. Ve dnyann iinde

bulunduu kaotik durum karsnda, her geen gn,

prestijini tketmektedir.Aciz, gsz zavall bir

dilenci durumundadr. Dnyann her tarafnda srp

giden, kavga ve kanl atmalara, mdahale edebilmek

imkanlarndan yoksun olduu iin, genelde ya seyirci

kalmakta, ya gsteri niteliinde kk merasim

birlikleriyle durumu idare etmeye almakta, ya da

mzran uval delip kmas halinde, bata ABD olmak

zere iri kym devletlerin o andaki durumuna ve

karlarna bal olarak,hareket edebilmektedir. Btn

bunlar iin, daima yere mendil serip sadaka toplamaktadr.

Dnyann klmesi ve kresellemesi olgusuyla

28


29/70

iie, ayn zamanda bir yandan altstlkler, krmlar,

byk maddi kayplar, dine, kana, dile dayal,

kartlklar, dmanlklar krkleyip atee veren,

ok tehlikeli cereyanlar, dnyamz kasp kavururken; te

yandan, Dnya toplumlarnn ortak karlarn temsil ve

kollama ihtiyac ile ve tek, btnlemi bir dnya

hedefini de barnda tayarak kurulmu olan, ama daha

kuruluunda vesayet altna alnm olan BMT, bu

rmlyle, aczi ile aresizdir ve ABD sper bir

dnya devleti olarak hem BMT'n ve hem de dnya

toplumlarnn ortak karlarn, kendi ulusal karlarna

tmden tbi klmtr.

Her eyin para olduu ve parayla yapld bir

dnyada, BMT'nn 1993 btesi bir milyar ikiyz otuz

milyon dolardr. Bu zavall btenin 3/4'n bata

ABD olmak zere 6 byk devlet karlamaktadr.

Paray onlar verdikleri iin, dd de onlar

almaktadr.

8. Olgu: Gne Sistemi iinde, en gelimi sistem

ve yap olarak, ok hassas dengelere ve olaganst zgl

bir konuma ve bu balamda en yksek arzalanma riskine

sahip olan dnyamzn, Eko-Sisteminin ok ynl tahribi

sonucu; doa, isyan edici kerteye gelmitir.

Kapitalizmiyle, sosyalizmiyle doay ve

dengelerini hesaba katmayan, insan-doa btnl, bilgi

ve bilincinden yoksun, snrsz geniletilmi yeniden

29


30/70

retim ve byme hedefine ayarlanm, sanayileme

ideolojisi ve pratii; dnya iin artk HAYIR'dan ok

ERRE dnmtr. er, btn grnmleriyle arlk

kazanm ve S.O.S. vermektedir.

1992 Yaznda Rio'da ve Boenos Aires'te yaplan

Dnya evre Konferanslar, ancak edebi bildiriler

retebilmitir. Ve dnyann Eko-Sisteminin, ancak vesadece parayla kurtarlabilecei artk

anlalmtr. Bu faturann da, bir trilyon dolar

olabilecei hesap edilmitir. Ama para, hem vardr, hem

yoktur!...

9. Olgu: Mevcut Dnya sistemi, kendi tarihinde

grmedii ve yaamad bir para-sermaye bolluu ve

devasa boyutlarda retim zenginlii ve eitlilii iindeiken, ayn zamanda, grnenin ve bilinenin arkasnda

gene tarihinde yaamad bir bunalmla

kvranmaktadr. Yani rettiklerini tketememenin, Dnya

apnda sanc ve sarsntlar iinde rpnrken, mevcut

Para-Sermayeyi ve kapasiteleri kullanp

deerlendirememenin de, sanclarn ve ar sorunlarn

yaamaktadr.

Uzak, yakn gemite yaanan byk, kk

bir ok krizden karlan derslere, alnan ve

gelitirilen tedbir, mekanizma ve kuramlara; tm Dnyada

medyalar ayla, gn 24 saat srdrlen ve her gn yeni

biim ve renklerle pompalanan tketim ideolojisinin

30


31/70

milyarlarca insan batan karan etkilerine ve

yaratt tketim toplumlarna; ada standartlara gre

normal tketicinin satnalma gcnden ok ok aalarda

rpnp duran 4 milyar insann oluturduu potansiyel

pazarla kar karya olmasna, balatt entegrasyon ve

kreselleme giriimlerine ramen; sistem 20 yldr

sanclar iinde kvrand, retim-tketim dengesizliine

ve kaosuna, bir are bulamyor. Ve insanla kendi

tarihinin en byk ykmn, krmn ve aclarn

yaatyor, ektiriyor...

Kapitalist sistemin, dnya apnda

yaamakta olduu, bu retim-tketim dengesizliinden

ve mevcut retim kapasitesinin kullanlp,

deerlendirilememesinden kaynaklanan, yirmi yllk

birikimiyle olumu devasa sorunlar ve gereklikler; iki

kutuplu dnyann sona ermesiyle, ok daha plak ve

arpc hale gelmi olmasna;

ki kutuplu dnya gerekliinin,her iki kutba da,

eitli derecelerde dayatp kabul ettirdii,ideolojik,

siyasal, toplumsal, iktisadi kirelenmeler basklar,

snrlamalar, srlar, yasaklar ve tabular; olumsuz

etkilerini nemli lde yitirmi bulunmasna,

Son ylda, bata i-finans ve ticaret dnyas

olmak zere, diplomasi, siyaset, bilim, kltr ve sanat

dnyalarnda, tarihin btn devirlerinin toplamndan kat

kat fazla bir hareketlilik yaanmasna; temas, iletiim

31


32/70

toplant, mzakere, konferans, haberalma, aratrma,

anlama ve ibirlii yaplmasna ramen;

Ksaca, klen dnyada birok eyin aa kp

grlmesine,

Hele hele, bu klen dnyada para-dolar'n

etkisi,itkisi, destei ve izni olmadan, neredeyse

kularn bile artk uamadnn hergn yaanmasna,

Kuzeylisi, Gneylisi, Doulusu, Batlsyla tm

dnyay kapsamna alarak, Dnya Sistemi haline gelmi

olan kapitalist sistemin, zellikle son yirmi yldr

younlukla yaad, kreselleme dnemine ramen;

iinde rpnd genel retim, tketim dengesizliinin

kronik hale gelmi olmasnn hikmeti, yukarda

sraladmz evreler ve dnyalar iin, hl bir

esrardr, bir bilinmeyendir.

ki yzyl nce ad konulmu olan bu esrar,

retimi, tketimi, yani arz ve talebi belirleyen,

ynlendiren, dengeliyen piyasann grnmeyen elindedir!..

Grnmeyen elin esrar, bu evrelerde hl devam

etmektedir.

Oysa dnyann, zellikle son krkbe yldr

yaamakta olduu Dolar-insan, yani para toplumu

dneminde, btn piyasalarda, fiyatlarn oluumu

zerinde, belirleyici olan temel faktr, kullanm deeri

lt deil, dorudan kar amal mbadele deeri

ltdr. Ve bu olgu, para-sermaye sisteminin ikiyz elli

32


33/70

yl nce doup serpildii, Batnn i dnyasndaki

aktrlerince, ezbere bilinir. Mbadele deerinin ve btn

meta ve deerleri hizaya sokann, belirleyenin, oktandr

para, dolar olduu, bu aktrlerin beyinlerine kaznm bir

gereklik olarak bilinir.

Bilinen bu iki basamaktan ncsne,

gnmzde bir trl klamyor. Yani, piyasalardafiyatlarn oluumunu salayan Grnmeyen Elin, ne

olduuna, hl neden ulalamyor.

10. Olgu: Dolar, ikili karakterinden kaynaklanan

nedenle, sisteme ve onun yeni almna da artk engel

olmaya balamtr. Dnya ekonomisi hem bym, hem de

daha bir btnlemitir son otuz ylda. Bu btnleme

olay, kreselleen sistem asndan, insan ve doa

kaynaklarnda, muazzam atl kapasitelerin varln ve

bunlarn ekonomiye kazandrlmas zorunluluunu

ortaya karm ve dayatmtr. Yani, milyarlarca

insann, retim ve tketim alanna ekilerek, sistemin en

byk sorunu olan retim-tketim kronik dengesizliinin,

dinamik dengelere kavuturulmasn zorlamaktadr.

Bu durum, dnya apnda irili, ufakl yatrm

projelerini ve bunlarn finansmann zorunlu klmaktadr.

Sistem, bir yandan byle bir zorunlulukla kar karya

olmasna ramen, ayn zamanda bir para-sermaye bolluu

iinde olup, bunu deerlendirememenin skntsn, hatta

amazn yaamaktadr. Kredi maliyetlerinin ve

33


34/70

koullarnn ykseklii ve arl; insan ve doa

kaynaklarn harekete geirmeye elvermemektedir.

Dnya Bankas, MF, Avrupa skan ve Kalknma

Fonu, Islam Bankas ve Fonlar vb. kurulularn verdikleri

kredilerin maliyetleri ve koullar, nisbeten daha

elverili olmakla beraber, dnyann ve sistemin, acil ve

devasa sorunlar ve ihtiyalar karsnda, devede kulakkalmaktadr..

Dolarn ulusal karakteri, ite bu noktada

olumsuz rol oynamakta, sistemin kreselleme srecinin

nn tkamaktadr. Dnyadaki atl kapasiteler; yoksulluk

retip, Gneylilii pekitirirken, dolar ikili karakteri

nedeniyle bu duruma, seyirci kalmann tesinde, ayrca

etken olmaktadr. Zira dolarn birinci karakteri,ikinciyi snrlayp, engellemek durumundadr. Yani,

dnyaya sistemin yukardaki sorununu zecek kadar dolarn

srlmesini engellemektedir. nk dolar, ABD tarafndan

dnyaya proje ve yatrm kredisi olarak deil, "senyoraj

hukuku" nun gereine uyarl mal, hizmet destek vb

salamak, transfer etmek karlnda, yani tamamen ABD

yararna olarak dnyadan kaynak transferi arac biiminde

kullanlyor. Ksaca, dnya ABD lehine kan

kaybetmektedir. Oysa dnyann atl kapasitelerinin

canlandrlmas iin, ona kan verilmesi gerekmektedir..

Dolarn ulusal karakteri ise bunun nndeki en byk

engeldir...

34


35/70

III. BLM

Kreselleen Dnya ve eytan geni:

zellikle, son yirmibe, otuz yldan beri dnyada

hzl bir kreselleme sreci yaanmakta olduu, bir

gereklik olarak yaygn bir biimde kabul ve ifade

edilmektedir. Ama bu srecin, kapitalist sistemin yeni

ncleri, okuluslu veya uluslarst firmalarca

gerekletirilmekte olan, bir sre ve sistemsel bir

zorunluluk olduu; ne hikmetse, herkesin anlayaca bir

biimde, sylenmiyor, sylenemiyor. Hep sa elle, sol

kulak gsteriliyor. ocuun ad bir trl konamyor.

Yeni Dnya Dzeni deniyor; Serbest Pazar Ekonomisi

deniyor; ktidasi Entegrasyon deniyor; Uluslarn

ktisadi ve Siyasi Bamszlk dneminden Karlkl

Bamllk ve birlii dnemine geiliyor deniyor,

deniyor olu deniyor... Ama Filin ne kendisi tarif

edilebiliyor,ne de ad sylenebiliyor. Para-Sermaye

Sisteminin, okuluslu firmalar tarafndan balatlp,

srdrlen, kreselleme srecine ait olan yukardaki olgu

ve grnmlerin, sistemle ve onun amzdaki

ncleriyle bir bantlar yokmu gibi sylenmesiya da davranlmas nasl yorumlanabilir?

Cehalet mi? Hinlik mi? Mnkirlik mi?

Batan beri sergilediimiz olgularn, kesinlik ve

aklkla ortaya koyduu, dnya apnda geerlilii

olan, Para-Sermaye dzeninin tm bu gerekliklerin

35


36/70

anas olduudur. Kapitalist Sistem, dnya apnda bir

evrim yaamaktadr. Ulusallktan, kresellemeye

ynelmitir. Ve bu dorultuda,hemen her alanda nemli

mesafeler katetmitir. Dolaysyla Sistem, dnyaya ve

5 milyar insana, son yirmibe yldr, ilgin bir

gereklii de yaatmaktadr. Kresellemenin belirleyici

olduu bu srete, Devlet-Millet ya da Ulus-Devlet

gereklii, hemen her alanda erozyona uramaktadr. Her

iki yapda bu sarsnty, ayn anda birlikte

yaanmaktadr. Yani Sistem, Ulus-Devletlere ve de ayrca

daha geri bir yapda olan Devlet-Milletlere

kresellemeyi dayatyor. Ulus-Devletler ve Devlet-

milletler de, bu dayatma ve zorunlulua, hemen

btn yap, kurum, kural, zihniyet ve ilikileriyle,

eitli deer ve bilin dzeyleriyle, tepki gsteriyor,

direniyorlar.

Bu gereklik, sistemin en gelimi toplumu ve

ulus-devleti olan ABD bata olmak zere, tm lkelerde

sistemin ad, san dillendirilmeden yaanyor.

Bu lkelerdeki tm aktrler; kresellemeyi,

dolaysyla eski Devlet-Millet ve Ulus-Devlet yap ve

erevesinin, deitirilip, dntrlmesini daya-

tann, benimseyip, iselletirdikleri sistem olduunu

kendi toplumlarna aklamakta, itiraf etmekte, byk

skntlar ekiyorlar. Bazen, ksa, orta vadeli

karlarn ve statlerini, koruyabilmek, rollerini

36


37/70

oynayabilmek iin hinlie, bazen de mnkirlie

sarlrken, ounlukla da cehalet rnekleri

sergiliyorlar..

Tarihte ilk kez, ayn zaman diliminde yaanan,

dnya apndaki bu deiim ve dnmn byk sknt

ve aclarnn, yeni ve daha iyi bir Dnya iin

kanlmaz ve geici olduunu bir trl

aklayamyorlar. Kendiliindenliine terkedilmi,

para-sermaye sistemi temelinde, yaanan bu

zorunluluu, toplumlara ve insanlara, cahillik-

hinlik-mnkirlik eytan geninde perende attklar,

bu gene snp kapandklar iin, Aklayamazlar

da!..

nk, bu perdesi de sona ermekte olan

oyunun, milletin devlet iin olduunu terennm eden

ve devlet-millet sahnesinde yer alan aktrlerle,

devletin millet iin olduunu rarak, ulus-devlet

sahnesinde, sahne alan aktrlerin tm; bu yaplar

iinde sulanp, beslenmi, boyatmlardr. Ve bir ou

bu sahneye, bu yaplara uyarl senaryolar yazmak,

oyunlar koymak ve oynamak iin biimlenmi ve

yetimilerdir. Seyircilerini de, onlardan esas

itibariyle bunu bekler hale getirmilerdir.

okuluslu firmalarn nclnde balayan

kreselleme sreci, 1980'lere gelindiinde, dayatan

yapsal dnmler ve deiimler, Reagan, Bush, zal,

37


38/70

Thatcher vb. liderleri sahneye kard. Bu liderlerin

diline Deiim szc pelesenk olurken, bunlarn

azndan deiimi dayatan okuluslu para-sermaye

dzeniyle, kreselleme arasndaki sk ba ifade

eden bir tek laf iitilmedi. Ve nihayet, gerek

nedenleri ve zorunluluklar aklanmayan, ayn

Deiim lafyla yrtlen ABD'nin son bakanlk

seimlerinde de oyun, ayn gen iinde oynand.

te tarihin bu en byk, zorlu, dramatik,

komik ve paradoksal oyunu da, bu balamda byle bir

gereklik ortamnda gndeme gelmitir.

Sistem, kendisine tam bir teslimiyet iinde

olan uyur gezerlere, geri dn olmayan yeni bir

evreye girdiini bildiriyor ve onlar buna zorluyor!.Ulus-devlet ve Devlet-millet aktrleri ve

seyircileri de szn ettiimiz eytan genine

kapanm, direniyorlar!.. Peki kim kazanacak? Hi

kukusuz Sistem!.. Ama acl, ama sancl, ama byk

ykmlar pahasna ve ok byk kayplarla!. Fakat her

zamanki gibi, ad san anlmasa da sistem, eskimi

yaplar, kurumlar ve ilikileri deitirecek,

kresellemeyi gerekletirecek!. Grnen ky deil,

artk kent bu olduuna gre, bu gei dneminde, en

byk ve en hayati soru u olmaktadr:

Kente,kentlilemeye, daha insanca bir yaam ortamna

giden yolda, olabildii kadar az ac ekmek ve hz

38


39/70

artrarak ykm ve kayb asgariye indirmek, NASIL

MMKN OLABLR?

CEVAP: Dolarn, artk Sistem asndan da ERRE

dnm olan, Emperyal Krallnn ilgasyla!..

Dilegelen Tarih:

On bin yllk Genel G likileri Sisteminin

amzdaki biimi olan, Para-Sermaye sistemi, parannevrensel karakterine uyarl olarak izledii evrim

srecinde, Kreselleme aamasna ulamtr. Ve tm

insanl da tarihsel bir dnemece getirmitir.

Bu dnemete bir ok iareti ve bir de pano var. Ok,

NSAN-para btnlnn yaanaca, kl dnya ufkunu

gsteriyor. Panoda ise, ksa notlar halinde yolculara

u tarihi bilgi sunuluyor.

"Ey Yolcu,

yzbinlerce yldr akan insanlk nehrinde, elinde

bir bayrakla yzen ve nefesi tkendike bayra

bir bakasna teslim eden bir insansn Sen!

Sen bu noktaya, onbin yl sren uzun ve

zahmetli bir yolculuk sonunda ulatn. Dahanceki yzbinlerce yl, otlayp, toplayp

tketerek ve naiz bedenini daha az zahmetle

ayakta tutabilmenin birikim aralarn ve

yntemlerini farknda olmadan, el yordamyla

39


40/70

arayarak geti.

Ve Sen bu dnemde, ifti oldun, ektin,

bitin; oban oldun elinde sopa, hayvanlar

terbiye ettin, gttn. Ama sadece yedin, itin

redin, hibir birikim yapamadn. Dada,darda,

zorda kaldn, ovada ki iftiyi yamaladn.

Neticede, elindeki sopann gcn kefettin.

iftinin tepesine bindin, stne reklendin:

onun Efendisi oldun!

inde bulunduun koullarda, Senin

elinde tuttuun bayran simgeledii, hi

farknda olmadn evrensel, en az emek-en azenerji ilkesine tabi olan eilimine, ynelimine

ve arayna en uygun, mbadele ve birikim arac

olan SOPA ile insanlk tarihinin LK BYK

DNEMEC'ni dndn. Ve kendi trn dokuz bin yl

gderek, yolculuunun ikinci evresine balamak

iin, gerekli olan birikimi, bu dnemde

klelerini kan, revan iinde brakarak,

tamamlamak zorunda kaldn. Ve her erde bir hayr

vardr nermesini, ite bylesi bir tarihsel

pratik sonunda oluturdun.

40


41/70

Ama bu arada, dnyann bir yerlerinde

senin elinden karak kanat rpmaya balam

olan parann, Senin geleceinde yarataca

etkilerden habersizdin, bilemezdin!

Yolculuunun yaklak bin yl sren ikinci

aamasnda, Sopa-para dnyasnda, nisbeten daha

rahat ettin. nk dokuz bin ylda gelien

byyen donanmnla, klelerini bedenen azd

edebildin. Ama bu srede zahmetin ke'i kldn

nesillerin ruhunu, artk ele geirmi olduun

iin, birikimini daha ksa srede tamamlayp,

nc aamaya balayacak hale geldin.

nc aama, daha da ksa srd: 200-250

yl. Bu dnemde para ne gemi, Para-sopa

birlikteliinin mbadele ve birikim dnemi

balamt. Ve Sen, bu dnemde parann

belirleyiciliinde ve sayesinde birikiminde

nitel ve nicel olarak olaanst bir srama

yaptn. nk, parada ifadesini bulan ve sermaye

denen birikiminin olaanst sramay

yapabilmesi iin parann olabildiince ok

insan arasnda gidip-gelmesi, tpk bir mekik

gibi sermayeyi dokumas iin ZAHMET'KE'lerin

41


42/70

zgr klnmas gerektiini rendin.

Son elli yllk aamada Sen, genelinde

parann, zelinde de dolarn belirleyiciliinde

youn bir Para-insan dnemi yaadn, yaamak

zorundaydn. u, ufukta grdn kl diyara,

daha hzl gidebilmen iin bu kanlmazd.

Paray ok ynl tanman lazmd. nk, evrende

ve dnyada tm sistemlerin, varlklarn

gelitirerek srdrebilmeleri iin uymak ve

uygulamak zorunda olduklar en az enerji , en az

emek ve en ksa yol ilkesinin, bundan sonraki

yolculuunda daha dolaysz, daha plak ve daha

etkili biimde oynayaca ok nemli rol, Sen

ancak pratikte, hereyi lp, bien para

sayesinde renip kavrayabilirdin. Bu ilkenin

evrenselliinin hikmetine ve srrna henz

varamam olsan da, bugne kadar devraldklarn

ve bu dnemde yarattklarnla gerekli birikimi

esas itibariyle yaptn. Ama ufukta grdn yere

ulancaya kadar paray, bu balamda kavramann

tesinde, onun sngsn drmeyi de renmen

gerekecek. Bu laf Sana paradoks gibi gelebilir.

Ama para ile ilikisi ve btnlemesi en fazla

42


43/70

olan ve bu nedenle onun lemedii tek eyin, NE

olduunu ilk farkedecek olan Sen; ncelikle,

parann sngsn drmek zorunda kalacaksn.

Sistemi, yani evrensel mbadele ilikisi,

enerji al-verii, sistemini ynlendiren ve

Senin henz derin boylu bilincinde olmadn

en az enerji, en az emek ilkesi, Sana bir tarihte

trn kle etmeyi nasl dayatt ise, bu defa da

insanln KNC BYK DNEMEC olan bu evrede,

onbin yllk birikiminle bu ilke, Sana

zahmetkelerin zahmetkelik'den kurtulmalar

gerektii gereini, dayatp, retecek.

Sistemin Sana dayataca bu zorunluluklara uyarl

davrandka, insan olarak Sen, trnle birlikte

deimekte olduunu farkedecek, iinde bulunduun

evreyi para toplumunu, hzla aacak ve sistemin

ufuktaki yeni nsan-para evresine, gerek

NSAN'a dnm olarak gireceksin. Bu deime

srecinde Sen, parann nelere kadir olupolamadn, herkesten daha iyi bildiin iin,

onun lemedii, dolaysyla belirleyici

olamad tek eyin, dnyadaki tm mahlkat

43


44/70

arasnda sadece insanda varolan, gelimi bir

beyin gc, onun yaratc gc olduunu bileceksin.

Dahas var!. Seni homo-sapiens'e

dntren bu yeni tabakann, Neo Korteks

dediiniz beynin, nc ve son tabakasnn,

teekklnden itibaren, bu gne kadar srp gelen

ve sen varolduka devam edecek olan, bu gcn

servenine, ciddiyetle ve dikkatle eildiinde,

onun arkasnda; Sana sopa ve para balamnda

anlatmaya altm kendi tarihinin DNAM'ni

greceksin. Bu motoru, insanlk tarihini

yaratt iddia edilen masaldaki "snf

mcadelesi motoru" ile kartrma sakn!.

Bu dinamik; Senin bedenine gre ok az

3-4 watt`lk enerjiyle alabilen, ama snrsz

enerji rgtleme kapasitesine sahip olan, BEYNN

ile, ok daha fazla enerji tketmesine karlk,

beyninin enerji rgtlemelerini ok snrl

ekilde somutlatrabilen, nesnelletiren ve bu

balamda ok yetersiz kalan, BEDEN'in

arasndaki uyumsuzluk ve dengesizlikten

kaynaklanr.

44


45/70

Bu dinamik uyumsuzluk BTNL iinde,

beyninin rgtleyip biriktirdii, BLG ve

bedeninin somutlatrp kendisine eklemledii her

trl ORGAN, ara, gere, bilim ve teknolojinin

tm harikalar; Senin, evrensel en az enerji, en

az emek, en ksa yol ilkesi dorultusundaki

devinimini, geliimini ve evrimini belirler ve de

dinamiza eder.

Ve ite Siz, sahip olduunuz bylesi

bir uyumsuzluun dinamize ettii beyin gcnz

kavrayp, bilinlice ve ok ynl, yaygn biimde

kullandka, parann sngsnn dmeye

baladn da yaayarak greceksiniz.

Ufukta ldayp duran Dnya`ya

ulatnzda, parann artk siz NSAN larn

emrinde ve Sizden kopmayarak, sadece hassas bir

lm arac olarak, varln srdreceine de

tank olacaksnz...

Dolara gelince; u anda gemekte oldu-

umuz bu dnemete, ondan, en ksa srede

kurtulman lazm. Onunla, bundan sonraki yolcu-

luuna kamazsn. Sana ve para temelinde yryen

mbadele ilikisi sistemine, bu yolculukta,

45


46/70

herhangi bir ulusun zel paras deil, btn

uluslarn olan; ortak bir para, ortak bir lm

arac gerekli. Ancak ve sadece byle bir zm

sayesinde, Dolar-insan bamllndan kurtulur,

dolaysiyla dolarn sahibi olan ABD nin, hepimizi

gtmesine de son verebilirsin.

Byle bir gdlmeden syrlmadkca, u

trafik iaretinin gsterdii dnemeci de,

kolay kolay dnemezsin!.

Ksaca, bu dnemeci dnmek artk,

sadece bir birikim sorunu deil; BLNL BR

GRM SORUNUDUR. Ve bu da Senin,bilinli

KARARINA baldr!.."

Sistem kendini tandka, kartn da farkedecek:

Son elli yllk Para-insan btnl

aamasnda, sistemin zsuyu olan yaatarak-yaama

karakterestii; g ilikileri Genel Sisteminin dnya

apndaki muazzam birikimiyle ulat olgunluk

koullar iinde, artk filizlenmeye balad. Sistem,

Kresellemeye dnk zorunlu alm nedenleri

arasnda, pratik olarak bu karakterestiinin de

farkna vard.

Vermeden, almann sopaya, almadan,

vermenin Allaha, vererek alma'nn ise sisteme zg

46


47/70

bir karakteristik olduunu nihayet grebilme kertesine

geldi. O ancak, bu karakteristiini gelitirebildii

ve vererek, alma'nn olabildiince hassas ller ve

yntemlerle devreye sokularak yaplabildii durumda,

Sistem olarak varln srdrebileceini sezinlemeye

balad. Bu hassas l aracnn Para, en uygun

yntemin de Demokrasi olduunun bilincine ulat. Yanikendinin ne olduunun bilincine!.

Btn bu sezgilere, bilince ve zorunlu

Kreselleme ynelimine ramen; sistem ile onun

somutta elli yldr Hr dnya nizam sloganyla

koruyuculuuna ve temsilciliine soyunmu olan ABD

nin; hem potansiyel, hem de fiili olarak kar

kartl ve ztl iinde olduklarnn henzbilincinde deiliz.

Ama, Kresellemeye ynelerek, yeni bir

evreye girmi olan Sistem, yoluna devam edebilmesi

iin nndeki en byk aktel engelin Dolar olduunu,

grmek durumunda kalacaktr. Zira sistem, ulus-devlet

dnemine ait bir ulusal para birimiyle, onun ayn

zamanda Dnya paras olmas arasndaki kartln,kendisinin en byk amaz olduunu pek yaknda

grecektir.

Kreselleen Sistemin, hibir ulus-devlete

ait olmayan, tm devletlerin stnde, hepsinin

47


48/70

ortaka kabul ettii bir Dnya Parasna sahip olma

zorunluluu pek yaknda gndeme gelecek ve o anda,

ABD ile Dnya Sistemi kar karya olduklarn

hayretle grecekler.

Bu karlamada, daha nce bir baka balamda

ifade ettiimiz gibi, gene SSTEM kazanacaktr. ABD

bu kavgada ulusal karlarn sisteme ramen srdrmek

isterse, dolar fenomeninin tad olumsuz potansi-

yeller, ABD' de dahil tm dnya iin, fiili tehlikelere

dnecektir. Ve Dolarn emperyal krallnn LGASI, hi

kukusuz uzun ve sancl bir mcadele sonunda gerek-

lemi olacaktr.

Klavuzu Karga Olann!..

nsanlarn, sistemin ve yerkrenin temel

sorunlarnn dkm olan tm bu somut ve plak olgular

karsnda; bata Sistemin siyasal arenadaki irili

ufakl, etkili, yetkili aktrleri, idnyasnn

yetenekli, becerikli, ibitirici sorumlu patronlar ve bu

iki dnyaya akl, ilim, bilim satan amatr ve profesyonel

akademisyen proflar, uzmanlar, dnrleri ve ke

yazarlar:

a) Genelde, ait ve mensup olduklar airet,

cemaat, mmet, tarikat, millet, memleket, devlet,

menfaat, zihniyet ve ferdiyet dnyalarnn, dar,

snrl, geici, sonlu, kart, badamaz tabiatna ve

48


49/70

bu tabiat sulayp, besleyen ezeli g-kuvvet mantna

ve pragmatik felsefeye tbiyet ve teslimiyet iindedirler.

b) zelde ise, Dnya apnda ilk kez, tarihte

grlmedik ba dndrc hzl deiimlerin, sarslma,

paralanma ve kntlerin, irili ufakl boluklarn,

ukurlarn, ortamlarn, yani olaan st anaforlarn,

dengesizliklerin, belirsizliklerin gncel akntsnda;tm aktrler, bireyler ve gruplar, kanlmaz olarak ksa

erimli ve ksa sreli yn belirleme, frsat kollama ve

varln koruma tela ve aknl iindedirler.

Bir avu Ftriste, Megatrendciye ve Spervizyon-

cuya gelince:

Bunlarn kuma dokular ayn olup, ortak bir

paydada toplanrlar. Olgulan koklama hassalar, daha bir

gelikindir. Bu nedenle de, iinde bulunduklar durumu,

yukarda zetlediimiz, a d, akn, avc guruplar

nezdinde, zel bir itibara sahiptirler.

Bunlar, olaylarn gncel belirsizliinin ve

anaforlarnn be, on yllk zaman dilimi iinde alaca

biimleri kestirmede, kiiye zel bir feraset sahibi

olmalarnn meyvelerini; insanlarn her yerde ve her

ada, Ademden bu yana ezeli ve ebedi olan yarn ne

olacak merakndan toplarlar.

amzn bu modern kahinleri, ksa erimli

kehanetlerini, kestirimlerini, yani olay ve olgularn

seyir ynn, vukuu muhtemel yeni olaylar tahminde;

49


50/70

minareden evreyi gzleyen adamn yntemini

kullanrlar. Sokakta yryen bir insann u sokak

sonra neyle, yani hangi sokakta, hangi duruml, olayla

karlaabileceini yryen insanlardan ok daha nce

grebilir, kestirebilirler.

Bu yntemleri ile, genelde ortak olduklar

pozitivist, olgucu ve pragmatist, faydac krmasfelsefeleri arasnda, bir uyum vardr. Pozitivizm

olsun, Pragmatizm olsun her ikisi de znde Benin ve

imdinin felsefesidir. Yani, geici olan Benin, sonlu

olan bedenin, altm, yetmi yllk mr olan bireyin

ve nihayet ana rahmine olaan st bir

rastlantsallk sonucu den ve geliip-serpilen

varlmzla kaim, ksa erimli bir imdinin,

felsefedir. Bu felsefede, yaayan bireyin, benin,

ncesi ve sonrasi yoktur. Bu felsefede, yzbinlerce

yldr bir nehir gibi akan nsan trnn, bugn var

olan, yaayan beni ve bizi belirleyen ve donatp,

gelitirerek yarna tayan, srekli ve sonsuz olan

nsan soyunun, yani soyutta ki Bizin ismi, esamesi

ise hi yoktur. Bu felsefede ki biz, yaayan imdiki

benlerin aritmetik toplam olan bizdir. Bu felsefenin

klavuzluunda yol alan ve avlanan tm zevat iin

diyebiliriz ki: ol mahiler ki nehr iredirler, nehri

bilmezler, ol mahiler ki sistem iredirler, sistemi

bilmezler... Bu gidile de, Dnyann ve insanln iki

yakasn: gneyli ile kuzeyli'yi, ben ile bizi biraraya

50


51/70

getiremezler!.

IV. B LM

Sonuca yaklarken :

Manzara-i Umumiye

Para-insan btnl dnemini, yani paratoplumu gerekliini son otuz, krk yldr youn ve

yaygn biimde yaayan Sistem, hem parann, hem de

insann evrensel karakterine uyarl bir geliim ve

deiimle, kreselleme srecine girdi. Dnyay

kltt ve sosyalist, komnist Sopa-insan dnyasnn,

zamanmzdaki en byk ve en gl kalesini ykt.

Bylece Para-insan ile Sopa-insan dnyalarnn

oluturduu iki kutupluluu ve bundan treyen souk

sava ve nkleer dehet dengesini sona erdirdi..

Ortaya, Kresel boyutta, dnya tarihinin kaydetmedii

en byk ve en tehlikeli boluu, dizginsiz, dengesiz

deheti, belirsizlii, yaam ve deerler kargaas,

ksaca kaos kt..

Sistem, bu kaos karsnda imdilik akndr

ve de acizdir. nk:

a) Sistem Kresellemeye, yani parann

evrensel karakterine uyarl olarak, ortak karlar

dnyasna, kendiliinden ynelirken; ulus-devlet ve

devlet-millet yaplar, anlaylar, menfaatleri ve

51


52/70

kartlklar da, fiili olarak dimdik ayakta ve i

bandalar..

b)Kendisinin yneldii kresellemeye,

btnlenmeye, dnya apnda en uygun organizasyon olan,

Birlemi Milletler Tekilat, iki kutuplu dnyann

realitesi iinde geliip, serpilmek yle

dursun, fonksiyonsuzlatrlm, gdkletirilmi vetabela rgt durumuna sokulmutur. Ne,paras, ne pulu,

ne de gc vardr. ABD'nin ve vetocu'larnn POTEG

altndadr.

c) Sistemin, kresellemeyle dorudan bal

beklentileri, sorunlar ve zorunluluklar ile, bata ABD

olmak zere, tm ulus-devletlerin ve devlet-milletlerin

yaplar, menfaatleri ve zlemleri, kartlk iindeolduu iin, dnyann her brantaki ve alandaki tm

aktrleri, her allahn gn FTE STANDART talimi

yapmaktalar.. Ve kopkoyu ulusal formalar iinde, evrensel

arklar sylemekteler...

d) Kresellemenin alt-yapsn pragmatik,

pratik bir zihniyetle oluturmaya soyunmu okuluslu veya

Uluslarst firmalar; btnsel bir sistem bilgisinden ve bilincinde yoksun olduklar iin, Sistemin Makro

dzeydeki sorunlarn Btnsel bir bak asyla

grebilmekten uzaklar.. Genelde hl, Pragmatik

felsefenin atgzlkleriyle dnyaya bakmaya devam ediyorlar

ve bununla da vnyorlar!.

52


53/70

e) Yazls, szls ve grntlsyle tm

MEDYA, Dolar-insan dneminin ve kreselleme srecinin

bir baka olumlu boyutu ve alm olan

demokratiklik,zgrlk,aklk,farkllk, effaflk,

bireysellik, oulculuk, , eitlilik, renklilik vb.

temalarn ve bunlara bal olgular; pragmatik azlara

sakz yaparak, mterilerine bir gnde, bir saatte, hatta

bir dakikada tketilip, unutturulacak haber-bilgi

nesnesine ve metasna dntrme yarnda, varln

srdryor...

f)Dnya Medyalarnn, biimlendirip bu

ereveye soktuklar Mterileri de, kolay, abuk

kullanlp atlan sakzlarn ve etkileri anlk olan

erez ve haplarn tiryakisi olmu durumda..

Uzun szn ksas, manzara-i umumiye mthi i

karartc, kafa kartrc ve de karanlk!.

Byle durumlarda, gemiten bu yana insanlar bir

mesih ve halaskr beklerken; ya sopaya ya da Allaha

snmlardr.. Bugn de bunlara snmann AIRILARI

ve pratikleri yaplmakta. Her allahn gn, yeni

mesihler ve tarikatlar ortaya kmakta, ve insanlar

Douda, Batda bu hercmerte, dengeyi, uyumu, gvenceyi

ve kurtuluu; mritlikte, kandalkta, dildalkta ve

kirpileip,iine kapanmada aramakta!..

Bu kaotik manzara-i umumiyenin pf noktas:

Batan beri sergilediimiz olgu ve olaylar

53


54/70

zincirini, insanln ve dnyann en az on bin yllk

gemiinden yakalayp, bugne balayan BTNLK bir

Bak Asndan hareketle, Modern KAOS Kuramnn Kelebek

etkisi denilen pf noktasna gelip dayandk. Ve bu noktada

genelde PARA ile, zelde de DOLARla karlatk..

Bu pf nokta deyiminden neyi murat ettiimizi, tam

da bu kertede aklamak zorunluluu vardr.

Sistem kavramyla buraya kadar ifade ettiklerimizi

iki kategoride toplayabiliriz;

Birincisi: Para-sermaye sistemi,

kincisi : Genel g ilikileri sistemi olup,

birincisini kapsamakta ve iermektedir.

imdi, zellikle Kelebek etkisini anlatabilmek

iin, bunlarn her ikisini de ieren ve kapsayan, Byk ve

evrensel, Ana Sistemden sz etmemiz gerek.

Mbadele ilikisinin, enerji al-veriinin

oluturduu bu Ana Sistem, tm Evrendeki sistemsel

yaplanmann, gelimenin ve evrimin dayand TEMEL

ilikidir. Bu balamda, bugne kadar ilim, bilim, siyaset,

ideoloji ve i Dnyalarnda, kapitalizmin dar snrlarna

hapsedilip, onunla zde klnarak ifade edilen meta

mbadelesi ilikisi anlay ve kavrayyla, Evrenin

temel gerei skalanmtr. Ve de Evrensel Ana sistemle,

onun bir paras olan dnyadaki tm sistemsel btnlkler

arasndaki ba bu anlamda grlememitir.

54


55/70

Bu kavraya bal olarak da, yukarda

belirttiimiz g ilikileri sistemi ile, onun trevi

olan para-sermaye sistemi ve alt sistemlerinin,

kendisinden tredii ve insanolunun varoluundan bu yana

iinde devindii; mbadele ilikisine dayal Ana sistemi,

grp kavramalar mmkn olamamtr.

Dolaysyla da, anas-danas btn sistemlerin;

hangi biime, kla girmi olursa olsunlar, bunlarda srp

giden, yani evren varolduka sonsuz ve srekli kalacak olan

ortak temel karakteristiinin, bir enerji mbadelesi ilikisi

sistemi olduu grlemiyor. Yukarda sz konusu edilen

dnyalarda, rol alm aktrlerin feyz alp

biimlendirdikleri bilim dallar; bir Sibernetik biliminin

domu olmasna ve bu dallar, disiplinler aras iliki ve

balar kurmaya ve zellikle, BTNSEL bir bak asn

oluturmaya, tpk kresellemenin ulus-devletleri

zorlamas gibi zorlamasna ramen; bilhassa beeri

ilimler (!), dn paraladklar beerin, ellerinde kalan

paralar zerine younlamlar, o paralarda

uzmanlamlar, grece para olann btnle, btnn ise

dier btnlerle olan ilikilerini; Evrensel enerji

mbadelesi ilikisi sistemine dayandrp, bir trl

yerli yerine oturtamamlardr.

nsann varoluundan itibaren, kendi tr iinde

kurduu enerji alverii, mbadele ilikisi, tarihsel

evrimi iinde nasl gelierek, birok merhaleden geip,

55


56/70

bugn Para-insan btnlnde biimlenmi ise; bu

ilikinin arac-amac olan nesne de, bu ilikiye paralel

olarak, sopadan,takasdan, pstekiden balayarak evrilip

gelimi ve bugn karmza, dnya apnda, Dolar olarak

kmtr. Ve somutta, Dolar-insan btnlnde, bu

iliki yaanr olmutur. Szn ksas dolar, bugn tm

dnya da, insanlar arasndaki mbadele ilikisinin, hem

arac, hem amac, hem de temsilcisi ve simgesi olmutur.

Bu balamda Dolar, para-sermaye sisteminin, tm bu

kaotik ve karmak yap ve grnmnn altndaki, Temel

likinin somut grnmdr.

Modern KAOS Kuramna gre, her kaotik yap ve

grnm altnda, temelinde; bu yapy varedip srdren, ama

kolayca grlemiyen, bir temel iliki, bir temel etkivardr. Yani bir grnmeyen el dzeni vardr. Bu temel

iliki iledike, bu etki srdke, yani Kelebek kanat

rptka, ortaya kan ya da oluan yap, gittike

geliir, karmaklar ve uzay-zamanda, akln basmyaca

Kaotik bir grnm kazanr...

Evrenin kaotik, karmak yap ve grnmnn

temelindeki, mbadele ilikisi sistemine bal altsistemlerden biri olan para-sermaye sisteminin,

amzdaki dolar-insan aamasnda, batan beri

anlattmz serveni iinde Dolar; sistemin temel

ilikisinin arac, amac, temsilcisi ve simgesi konumuna

gelerek, sistemin kaotik yap ve grnmnn dzenleyici

56


57/70

KELEBE olmutur.

Kelebek kanat rptka, dolar dalgalandka,

kaotik ve karmak sistemin btn organlar, mekanizmalar

ve yaplar etkilendi, iledi ve son elli ylda, dnyadaki

hemen tm geliim ve oluumlar belirledi, ynlendirdi.

Ve dnyaya, bu balamda dolar-insan dnemini yaatt.

Sistemin szkonusu dnemde Kelebei olan

dolar, zerinde ok ynl durarak gsterdiimiz ikili

karakteriyle, dnyada dolamaya balad gnden

itibaren, sistem asndan negatif olan,bir tohumu da

barnda tad. Ve zaman iinde, bu olumsuz tohumun

filizlenip yeerdi. Kreselleen sistemin temel

ilikisinin, yani mbadele ilikisinin, dnya apndaki

arac, amac ve temsilciliini stlenen dolar,

sistemin karsna temel bir sorun olarak dikildi.

Sistem; Kreselleiyor, dnyasallayor, ama sistemin

temel ilikisinin arac, amac,simgesi ve kelebei olan

dolar ulusalln koruyor,kolluyor!..

te dnyada yaanan kzl, kyamet de bundan,

bu terslikten kaynaklanyor!. Ve bu terslikten tr

de dolarn, sistem asndan suyu kaynamtr, miyad

dolmutur, erre dnmtr diyoruz...

Sistem, yani mbadele ilikisi sistemi,

tarihsel geliimi iinde temel ilikisinin arac, amac

ve simgesi olan birok Kelebek denedi, kulland.

Sistemin dnyas byyp gelitike, bunlara zaman

57


58/70

iinde gle gle dedi,diyebildi. imdi, yeni bir veda

zaman geldi. Sra bu ikili karakteriyle, dnya paras

olmamas gereken dolarla vedalamaya geldi!..Sra,

hayryla, erriyle miyad dolan, dnya paras rolndeki

dolarla vedalamada artk!.

SONU

1) Elli yldr Dolarn, Dnya zerinde kurduu

emperyal hak ve hukuk temeline dayanan egemenlik ve

saltanatnn, batan beri olgusal planda dkmn ve

kuramsal planda zmlemesini yapmaya altmz

olumlu-olumsuz, hayrl-erli tm birikimleri ile, bugn

bizim nmze serdii POTANSYELLERN; Bize bir eyi

dayattn, bir yol ayrmna geldiimizi ve Dnyann

gerekte artk bir KARAR arifesinde olduunu gryoruz.

2) Bunun yannda, gemiteki nemli

dnmlerden farkl olarak bu defa, Dnya apnda byk

bir dnmn arifesinde olduumuzu gsteren KRESEL

boyutta bir altst olu yaanmaktadr.

Ve insanlar, toplumlar ve Devletler, bu kaos

iinde kendilerine bir k yolu ararken; onbin yldr

eskitilemeyen g mantna dayal ben merkezli biranlayla,frsat ve menfaat kaplarn zorluyorlar.Bu

yoldaki arlarn ve frsatlarn peinden kouyorlar.

Ve yaadklar bu gerekliklerin iinde; kendilerini

hizaya sokan en byk gcn, dolarn, doal kabul

ettikleri grnmnn arkasndaki geregi

58


59/70

gremiyorlar. Oysa Dolarn, yukardan beri sergilediimiz

doal grnmnn arkasndaki basit gerek, gzmz

rten hav dklm kadife perdenin hafife aralanmas

ile grlebilecek kadar plaktr, yakndr ve de

ekicidir.

Biz buraya kadar ki aklamalarmzla perdeyi

biraz araladmz dnyoruz.

imdi sra, plak, yakn ve ekici olan ortaya

koymaya geldi. Ama nce, genelde parayla, zelde de Dolarla

ilgili temel gerekleri, bir kez daha, bir ka noktada

ksaca toparlayp, nmze koyalm.

1) Dnyadaki 5 milyar insann, gnlk, somut yaamnda

para, temel faktrdr ve yaamn tm alanlarnda, yani

ekonomik, siyasal, toplumsal, bilimsel, teknolojik,

kltrel, sanatsal, ideolojik etkinlikleri ve oluumlar

iten, drten, motive edip, biimlendiren ana

belirleyicidir. Para olmadan, insann yaayabilmesi

olanakszdr. 5 Milyar insan iin para, olmazsa olmaz

olmutur. Bu somut gerein bilimsel, soyut ifadesi "Para-

insan" btnl ya da Para Toplumu formlasyonudur.

2) Dolar, Dnyadaki btn somut para birimleri

hiyerarisinin tepesinde oturan ve onlarn tmn

belirleyen ve ynlendiren Dnya parasdr. Dolar bu

nitelii ve konumu nedeniyle, son elli yllk Dnya

tarihinde olumlu, olumsuz btn gelimelerin motoru,

59


60/70

lokomotifi olmutur. Bu motorda, u ya da bu lde bir

tekleme, ya da arzalanma, tm Dnyaya yansm ve tm

dnyay etkilemitir.

3) Yukarda iaret edilen somut yaam gereklerinden ve

tesbitlerden hareketle, Dolar fenomenini rten al

kaldrdmzda ortaya tabak gibi u basit gerek

kverir;

a) Hayr-er btnlnden oluan, Dolar gerei ve

fenomeni, tarihsel bir dnemece gelmitir. Btn

iaretler, alametler artk "er" gesinin ne kp, ar

basmaya, belirleyici olmaya baladn gstermektedir.

ABD'nn gllnde sakl olan, gszlk de apack ortaya

kmtr.

b) Bu geree bal olarak, ABD'nin elli yllk

senyoraj hukuku veya Emperyal hukuku; gvenli, salam,

yararl ve hayrl zeminden kayp bolukta kalm, sistem

ve dnya iin gerekli ve yararl olmaktan km, tmyle

zararl olmaya balamtr. Bu hukuk, bizatihi ABD iin de,

artk tehlikeli ve zararl hale gelmitir.

c) Dolara ilikin sr ve gerekler; znde, sokak-

taki sradan, donanmsz sade insanlarn bile rahat-lkla alglabileyecekleri kadar basit ve plaktr.

d) Bu nedenle, ABD'nin emperyal hukukunu sona

erdirme amacna ynelik, Dnya apnda bir siyasal

irade oluturma hareketinin; potansiyel olarak

60


61/70

milyarlarca destekleyicisi olabilir ve vardr .

ABD'nin emperyal hukukunu, ortadan kaldrmay,

yani Dolarn dnya paras olma hukukuyla, boynumuza

geirdii kemendi kesmeyi amalayan bir hareket; bu

hukukun yerini alacak bir zm yolu nerisini de

ortaya koymak durumundadr:

Ancak Siyasetin Fendi, Bu Kemendi Keser:ABD'nin Emperyal hukukunu kkten ortadan kaldr-

ma sorunu, ksa ve zl olarak u ekilde zlebilir:

Bu zmde;

a) Dolarn, Dnya paras olarak, artk ABD' de dahil,

tm dnya iin erre dnm olan gereine bal

olarak sergilediimiz temel gerekeler yannda, 1944

Bretton Woods, uluslararas szlemesinin, tek tarafl bozulmas ve yrtlp atlmas gibi bir olgunun

argmanna da dayanlarak; Birlemi Milletler

Tekilat, kendi alametine, otorite ve itibarna

sahip, yepyeni bir Dnya paras, rnein Glob ad

altnda, kabul ettiini ilan eder.

b) 1944 deki, Bretton Woods kararn kabul eden 44

lkenin, o zaman ABD'ye altn verip, Dolar almalargibi, bu defa Birlemi Milletler Tekilatna ye

devletlerin Merkez bankalarndaki dolarlar, dnya

paras Globlar karlnda, BMT hazinesine transfer

edilir. Ve bu yolla, BMT Parlamentosu, Globlara da

teminat olan birka trilyon dolarlk, ilave bir gelir

61


62/70

salam olur.

c) Dnya ticaretinin byme ve genilemisine orantl

olarak; her yl ihtiya duyulan likit paray ABD Merkez

Bankas yerine, bundan byle, BMT Parlamentosu

tarafndan bastrlp piyasalara srlmekle, Dolar

deeri zerinden yaplan hesaba gre, senelik en az

120-150 milyar dolar edeerinde, srekli bir "Glob"geliri yaratlm olur.

d) BMT; kendi kasasnda toplanan dolarla, belirli bir

plan erevesinde Dnya ve ABD Ekonomisini, btn

halinde canlandrma hedefini gzeten bir uygulamaya

ynelerek; ABD'den dolarlar karlnda, bata

Dnyann eko-sistemini, dengesine kavuturacak

projeler iin mal ve hizmet retmesini istiyebilir.

Dnyann iki yakasn biraraya getirecek projeler iin,

gelimi ve gelimekte olan tm lkeleri de, elindeki

GLOBlarla devreye sokabilir.

e) Birlemi Milletler Tekilat, bylece, artk kendi

parasn yaratan bir organizasyondan, bir Ortak Dnya

Devleti olma yoluna girmi saylr. Elindeki Glob ve Dolar

gibi glerle donanm olan BMT, Dnyann doksan ksr

blgesinde ve beldesinde birbirlerini kran insanlarn

arasna, dorudan kendisinin olan genel gvenlik ve asayi

kuvvetlerini sokarak, Ortak Dnya Devlet olmann ikinci

admn da atm olur. Byk Devletlere, bata ABD olmak

zere tbiyet ve teslimiyetten kurtulur.

62


63/70

f) Sistemin, ulus-devlet evresine zg anlay ve

yaklamlarn bizzat BMT'nn kendi yaplanmasna yansyan

uygulamalaryla olumu bnyesinde; bata Gvenlik

Konseyinde, veto hakknn elli yldr zerine oturmu,

be byk devletin, bu imtiyazlarnn sona

erdirilmesinden balayarak, kkl demokratik

deiimler gerekletirilir.

g) BMT, Kresel,ortak bir devlet olma srecini yaarken,

kreselleme evresine girmi olan dnyamzda insanlar da,

karlkl etkileimle sistemde ;

1- Dnyann, insan ve doasyla, gneylisi ve

kuzeylisiyle bir btn olduunu,

2- Bu btnlkte kendi varln ve geliimini

tehdit eden amazlarn ve sorunlarn; 9 bin yllk salt

sopa dnyasnn yarattklarna ilave olarak, sistemin

ticari ve snai sermaye evrelerinde sopa ile kurmak zorunda

olduu ittifak ve evlilikler dnyasnda da baat olan

yokederek yaama zihniyetinin trl, eitli

uygulamalar sonunda oluup, evrilip, birikip bu

gnlere devredildiini,

3- Sopa ile balarn koparp, ondan uzaklatkca,

sistemin sopadan nitelikce ok farkl yap ve zsuya,

yani yaatarak-yaama, vererek-alma tabiatna sahip

olduunu, hayatn bu kanalda aktn; bata ABD'ninki

olmak zere irili, ufakl btn ulus-devlet sopalarnn

bu nedenle de mutlaka yok olmalar gerektiini; giderek

63


64/70

daha ak ve daha derinden kavrayarak, uzun gemiin

btn kamburlarndan hzla kurtulma ihtiya ve

zorunluluunu daha bir iddetli yaayacaklar.

Bu srete insanolunun bilinli katlm, katks

ve mdahalesiyle, Onun tm ilikileri; tryle ve

doas ile olan tm ilkileri, hzla insanileecek ve

parsel, devletlerin vatanda olmaktan kp,

yarataca dnya toplumunun esi, bir nsan

olacaktr. Yani ksaca, para toplumu dneminin

limitlerine ulamak iin, tm dnyada cokulu,

bilincli, hzl bir dnm sreci yaanacak. Ve

nsan-para dnyasnn kaplar zorlanacaktr...

Aksi halde;

a) Dolarn bu olumsuz erre dnm niteliiyle ikili

kimliinin devam etmesinde, ABD her eye ramen

direnirse, kreselleme sreci, ok ynl ar ve

sancl olacak; dnya apnda iddetli krizler

yaanacak, ve gei sreci dnemi de, uzayacak. Byle

bir dnyada, zengin, fakir insanlar ve toplumlar

arasndaki kartlk ve dmanlk keskinleip

iddetlenerek, Sosyal dnyay byk atma ve

patlamalara srkleyecektir.

b) G edecei bir baka gezegeni olmayan be, alt

milyar insann, ana-ata yurdu olan mavi kremizin,

bann birok ynden dertte olduu bir dneme

gelindii, bir sr deildir. Bu dertlere, tez elden bir

64


65/70

are bulunmasnn, bilimsel hesaplara gre 1 trilyon

dolar gerektirdii ortaya kmtr. Ve nmzdeki 8-

10 yl iinde, dnyamzn bu dertlerden kurtulmas

zorunlu hale gelmitir. Fakat, hibir ulusa ait

olmayan, ama herkesin olan, gerek bir dnya paras

yaratlmasna, ABD, pire iin yorgan yakarak kar

karsa; bu para oluturulamayacaktr bulunam-

yacaktr.Ve mavi kre de, be, alt milyar insanyla

birlikte, gzgre gre byk dengesizliklere decek

ve trsel zenginliklerini yok edecek; olumsuz

mtasyonlara ve dejenerasyonlara srklenecektir.

te bu nedenlerle diyoruz ki;

Bizi, olmak ya da byk kesimimizle yok olmak

dnemecine getirmi olan Dolar sorununun, zm iin,

nsan olmann gereini yerine getirmek zere;

1- Bata kreselleme srecini balatan okuluslu,

uluslarst firma ve kurulularn,

2- Bu firma ve kurulularn etki alan iindeki

siyasi, iktisadi, sosyal, kltrel yaamn iri kym

aktrlerinin,

3- Dnya kamuoyunu biimlendiren, hatta yaratanmedyalarn,

4- Tm dnyadaki ulus-devlet ve devlet-millet

parlamentolarnn ve de eitli ad ve boydaki kurum ve

kurulularn ve tm bilim, sanat evrelerinin;

apkalarna terkettikleri akllarn, balarna

65


66/70

toplayarak, tarihsel, evrensel, yaamsal nitelikte ve

kapsamda, bir karar retmelerinin ve bunun BMT'da

tezelden siyasi iradeye dnmesini salamalarnn zaman

artk gelip atmtr.

Dolarn, emperyal krallnn ilgasna ilikin bir

siyasal irde oluturup, gerekletiren Dnya, bu

eylemiyle; onbinlerce yldr taknlaryla, ykmlaryla,krmlaryla, bozgunlaryla, sapmalaryla, anafor-

laryla, ters akmlaryla ve cokulu alayanlaryla,

kendiliinden akan insanlk nehrinin bu servenine, kendi

tarihinde ilk kez bilinlice mdahale etmi olacaklardr.

Bu balamda Dnya, kendi yaamnn servenlere ve

belirsizliklere braklmayacak kadar deerli ve

vazgeilmez olduunu grm olacaktr. Ve gene kendi

tarihinde ilk kez, bylesine bir ortak iradeyi oluturma

dzeyine ykselen insanolu, gerek anlamda Eref-i mahluk

olmann bilincini ve hazzn tatm olacaktr.

66


67/70

D A V E TYoun bir ilgiyle ve muhtemelen aarak

okuduunuzu sandmz, ama ne kadar baarl

olduumuzu kestiremediimiz bu maarifetname"nin

eksii, gedii ve de kusuru olabileceini

dnebilirsiniz. Elli, altm sayfaya sdrlan

temel sorunlarn, irdelemesinde kanlmaz olan youn

anlatmda, mkemmeli yakalamay hibir ekildednmedik.

Amacmz;

olabildiince ksa,zl ve

anlalabilir bir biimde bilinebilir-

lerin altn izerek va onlara

dayanarak; bugne kadar grlp dile

67


68/70

getirilmemi olmasna atmz,

be,alt milyar insan ilgilendiren bir

GEREE k tutmak.

Ik tutarak grlebilir hale getirdi-

imiz, yadsnamaz geree,

kreselleme ile dolarn ikili

karakteri arasndaki temel kartla;

bu gereklikte yaayan, akl-canlinsanlarn dikkatini ekmek,

ve de bu temel kartln

zlp,ortadan kaldrlmas iin

zorunlu olan pratie,ncelikle

lkemizdeki akl-canl insanlar

katkda bulunmaya davet etmek.

Bildiiniz gibi knt,kargaa ve belirsizliin,yaygn

ve youn olduu her kaos ortam, akl-cansz insanlar

iin FIRSATLAR ortamdr.Kurtlar,yani benler, dumanl

havay sever.Bu havada kendinden geer...

Ayn kaos ortam,akl-canl nsanlar iin,zlemi

duyulan, daha iyi ve yeni bir dnyaya gei iin koul-

larn olgunlat bir sre olarak grlr ve deer-

lendirilir. Deiim ve dnmn, imkn ve frsatlar

aranr. te biz bu balamda ncelikle lkemizdeki

akl-canl nsanlara yneliyoruz ve de dnyoruz ki;

akl-canl nsanlarmzn nclnde

balayacak bir hareket, lkemiz, toplu-

mumuz ve insanmzn maks tarihini

deitirebilir.Ve insanlk camiasnda

Ona, zlemi duyulan saygn

ve onurlu bir konum kazandrabilir.

68


69/70

Bu deerlendirmeler nda,lkemizdeki akl-canl

nsanlarn ncelikle biraraya gelerek,bu ama dorul-

tusunda ortak irade oluturmalarn mmkn klacak bir

ortama, bir zemine ve yapya ihtiya olduunu dn-

yoruz.

Dnyadaki akl-canl nsanlarla ve onlarn etkin ol-

duu kurum ve yaplarla ilikiye geebilmek ve onlarla

bu ortak iradeyi paylaabilmek iin de byle biryaplanmann gereine inanyoruz.

Ve Trkiye koullarnda, belirttiimiz amaca

ynelik bir yaplanmann en uygun modelinin de bir

VAKIF olacan dnyor ve bunu neriyoruz.

Bu davet,dynceleriniz,nerileriniz vu kat-

lmnzla deerlenip,gerekleecek.

Sayglarmzla

,

30 Mays 1993/ Pendik-ISTANBUL

Mustafa OKTAY Yurdaer ERAN

NOT;Genel G likileri Sisteminin paralad insanlarn

dnyasnda,her zaman ve her yerde olduu gibi lkemizde

de aydnlar, kendilerinden sdir olmayan dnceler,

grler, bulgular, giriimler vb. karsnda; sopann

yada parann, zoru ve otoritesinin dayatmas dnda,genellikle bu tr giriimlere duyarsz,ilgisiz ve

sessiz kalmlardr. Giderek birbirlerine sirayet

ettirdikleri, bir susu kumkumasna gmlmlerdir.

Bylece, gerek anlamda aydnlarn ortak zellii

69


70/70

olan, insanal duyarllklarn da kreltmilerdir. Biz,

btn bu gereklii bile bile, yaadmz dnemin

zgnlne ve yaadmz tarihsel ezikliklerden kur-

tulma zlemimize dayanarak, bu davetin yank ve ilgi

bulacan mid etmek istiyoruz.

70

amerİka globalİzme karŞi

Documents