มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 40 เรื่อง...

มาตรฐานการบญช มาตรฐานการบญช ฉบบท ฉบบท 4040

เรอง เงนลงทนในเรอง เงนลงทนในตราสารหนตราสารหน

และตราสารทนและตราสารทน

วตถประสงควตถประสงคเพอกำ�หนดวธปฏบตท�ง

บญชสำ�หรบเงนลงทนในตร�ส�รหนและตร�ส�รทนทก

ประเภท ไมว�เงนลงทนนนจะเปนเงนลงทนชวคร�วเงนลงทนระยะย�วเงนลงทนใน

คว�มตองก�รของตล�ด หรอเงนลงทนทไมอยในคว�ม

ตองก�รของตล�ด

ม�ตรฐ�นก�รบญชฉบบนไดกำ�หนดวธปฏบตเกยวกบก�รบนทกบญชและก�รเปดเผยขอมลสำ�หรบเงนลงทนทเปนตร�ส�รหนและตร�ส�รทนไมครอบคลมถง เกณฑก�รรบรร�ยไดดอกเบย ค�สทธและเงนปนผลทไดรบจ�กเงนลงทน ก�รบญชสำ�หรบเงนลงทนในบรษทยอย ก�รบญชสำ�หรบเงนลงทนในบรษทรวม ก�รบญชสำ�หรบกจก�รรวมค� ก�รบญชสำ�หรบกจก�รทดำ�เนนธรกจเฉพ�ะด�นก�รลงทน ก�รบญชเกยวกบค�คว�มนยม สทธบตร เครองหม�ยก�รค� หรอสนทรพยอนทมลกษณะคล�ยคลงกน ก�รบญชสำ�หรบก�รเช�ก�รเงน ก�รบญชสำ�หรบกจก�รประกนชวต หรอเงนลงทนของโครงก�รเงนบำ�เหนจบำ�น�ญซงเปนหนวยง�นทเสนอร�ยง�นแยกจ�กกจก�รทเปนน�ยจ�ง

เงนลงทนเงนลงทนเงนลงทน(investment)

เปนสนทรพยทกจก�รมไวเพอใชประโยชนในก�รห�ดอกผลจ�กเงนลงทนนน ซงอ�จจะอยในลกษณะของสวนแบงทจะไดรบในรปของดอกเบยรบ เงนปนผลรบ หรอ

อ�จอยในลกษณะทสนทรพย ซงไดลงทนจดห�ไวนนมร�ค�สงขน จนทำ�ใหกจก�รมกำ�ไรในอน�คต

ตราสารหนตราสารหน หม�ยถงสญญ�ทแสดงว�ผ

ออกตร�ส�รมภ�ระผกพนทงท�งตรงและท�งออมทจะตองจ�ย

เงนสดหรอสนทรพยอนใหแกผถอตร�ส�รต�มจำ�นวนและเงอนไขทไดกำ�หนดไวโดยชดเจนหรอโดย

ปรย�ย

ตราสารทน ตราสารทน หม�ยถง สญญ�ท

แสดงว�ผถอตร�ส�รมคว�มเปนเจ�ของในสวน

ไดเสยคงเหลอของกจก�รทไปลงทน

ตราสารหนเปนตราสารทผลงทน หรอผถอตราสาร มสทธเรยกรอง

เหนอสนทรพยของธรกจของผ ออกตราสารในฐานะเปนเจาหน

ซงจะไดรบผลตอบแทนเปนดอกเบยในอตราและระยะเวลาท

กำาหนดไว ตราสารหนมหลายประเภท

ตราสารทน เปนตราสารทกจการผออกตราสาร ม

วตถประสงคเพอระดมทนและจดหาทนใหกบกจการ การออกตราสารทนถอเปนสวนทนของกจการผออกตราสารทน ไดแก หนสามญ และหนบรมสทธหน

สามญเปนเงนทนสวนของเจาของกจการ (residual ownership ) เปนหนทไมมการกำาหนดระยะเวลาทตอง

ชำาระเงนคน

ตนทนของเงนลงทนตนทนของเงนลงทนในวนทกจการไดเงนลงทนท

เปนตราสารหนและตราสารทนมา กจการตองบนทกบญชเงนลงทน

ดวย ราคาตนทนของเงนลงทน ซงหมายถง จำานวนเงนสด รายการเทยบเทาเงนสด หรอมลคายตธรรมของสงตอบแทนทผลงทนจายไป ณ วนทมการซอเงนลงทน เพอการไดมาซง

เงนลงทนนน โดยปกตในการดำาเนนการซอเงนลงทนหรอจดหาเงนลงทน

นอกจากราคาทกจการจายสำาหรบมลคาของตราสารหนและตราสารทนแลว กจการยงอาจตองจายสำาหรบรายจายอนทเกดขนดวย ซงกจการ

ตองแยกใหไดวา รายจายดงกลาวนนเปนรายจายโดยตรงหรอรายจายทไม

เกยวของโดยตรงกบการ

มลคายตธรรม หมายถง จำานวนเงนทผซอและผขายตกลงแลก

เปลยนสนทรพยกนในขณะททงสองฝายมความรอบรและเตมใจในการแลกเปลยน

และสามารถตอรองราคากนไดอยางเปนอสระในลกษณะของผทไมมความเกยวของกน

การบนทกรายการเกยวกบการบนทกรายการเกยวกบตนทนของเงนลงทนตนทนของเงนลงทน

ตวอยางท 1 การลงทนซอหนสามญ

บรษทแหงหนง ไดลงทนซอหนส�มญของบรษทหนง จำ�กด (มห�ชน ) ซงมร�ค�ตร�ไว 300,000บ�ท ร�ค�ต�มบญชในสมดบญชของบรษทหนง จำ�กด (มห�ชน ) 350,000 บ�ท และร�ค�ตล�ด 400,000บ�ท ในก�รซอหนครงน บรษทไดจ�ยเงนสด 420000, บ�ท ซงรวมค�น�ยหน� 12000, บ�ท และค�ตอบแทนในก�รศกษ�วเคร�ะหก�รเงนของบรษทหนง จำ�กด (มห�ชน )

8000, บ�ท

ตนทนของเงนลงทน ประกอบดวยตนทนของเงนลงทน ประกอบดวยราคาตลาดของหนสามญ

- 400000, . บาทบวก คานายหนา

1 2 ,0 0 0 .- บาทรวม

412000, - . บาท สำาหรบคาตอบแทนในการศกษาวเคราะหงบการเงน

เปนคาใชจายเกยวกบการบรหารทวไปจะไมถอเปนตนทนของเงนลงทน จงตองรบรเปนคาใชจายในงวดบญชน การบนทกบญช เปนดงน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพย412000,

คาใชจายการบรหาร 8000,

เครดต เงนสด 420000,บนทกการซอหนสามญของบรษทหนง จำากด

(มหาชน)

ตวอยางท ตวอยางท 2 2 การลงทนซอหนกการลงทนซอหนกในวนท 1 กรกฎ�คม บรษทแหงหนง

ไดลงทนซอหนกของบรษทสอง จำ�กด (มห�ชน ) จำ�นวน 200 หน ร�ค�ตร�ไวหนละ

1000 บ�ท อตร�ดอกเบย 4 % ตอป กำ�หนดจ�ยดอกเบยทก วนท 1 เมษ�ยน และ 1 ตล�คม หนกมร�ค�ตล�ดในวนทซอหนละ 950 บ�ท บรษทตองจ�ยค�ธรรมเนยมในก�รซอ 2500, บ�ท และในก�รซอบรษทตองจ�ยเงนสำ�หรบดอกเบยค�งรบดวย เนองจ�กซอในระหว�งวนทจ�ยดอกเบย

ตนทนของเงนลงทน ประกอบดวยตนทนของเงนลงทน ประกอบดวยร�ค�ตล�ดของหนก

จำ�นวน 200 หน หนละ 950 บ�ท - 190000, . บ�ท

ค�ธรรมเนยม 2 , -500. บ�ท

ตนทนของเงนลงทน 192,500.- บ�ท

จำ�นวนเงนสดทบรษทตองจ�ย ประกอบดวยตนทนของเงนลงทน

192,5 - 00. บ�ทดอกเบย 3 เดอน 200,000 X 4/100 X

3/12 2,000.- บ�ทรวมเงนสดทจ�ย

194,500.- บ�ท

การบนทกบญชในวนท การบนทกบญชในวนท 1 1 กรกฎาคม เปนดงนกรกฎาคม เปนดงน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยประเภทหน 192500,

ดอกเบยค�งรบ 2000,

เครดต เงนสด 194500,บนทกก�รซอหนกของบรษทสอง จำ�กด (มห�ชน)ก�รบนทกบญชในวนท 1 ตล�คม เปนดงนเดบต เงนสด 4000,

เงนลงทนในหลกทรพยประเภทหน xxx

เครดต ดอกเบยค�งรบ 2000, ดอกเบยรบ

xxxบนทกก�รรบดอกเบยหนกจ�กบรษทสอง

จำ�กด ( มห�ชน )และปรบปรงเงนลงทน

เงนลงทนชวคราว เงนลงทนชวคราว ((Temporary Temporary investmentinvestment))

หรอเงนลงทนระยะสน (shot-term investment ) เปนเงนลงทนทกจก�รผลงทนตงใจจะถอไวไมเกน 1 ป กจก�รมก�รลงทนซอหลกทรพยจ�กเงนสดทเหลอเกนคว�มตองก�รใชในบ�งชวงเวล�โดยมจดประสงคจะห�ดอกผลจ�กก�รลงทนนน หลกทรพยทซอและจดประเภทเปนเงนลงทนชวคร�ว

เงนลงทนชวคราว

ตราสารหน ตราสารทนในความตองการตลาด

• หลกทรพยเพอค� หลกทรพย•เพอค�

• หลกทรพยเผอข�ย • หลกทรพยเผอข�ย

• ตร�ส�รหนทจะครบกำ�หนดภ�ยในหนงป

เงนลงทนระยะยาว เงนลงทนระยะยาว ((long-term long-term investmentinvestment ) )

เปนเงนลงทนทกจก�รผลงทนมคว�มตงใจจะถอไวเปนเวล�น�นเกน 1 ป เงนลงทนระยะย�ว รวมถงตร�ส�รทนและตร�ส�รหนทกจก�รผลงทนมไวเพอข�ย แตกจก�รผลงทนไมมคว�มตงใจจะจำ�หน�ยไปในระยะเวล�อนใกล ร�ยไดหรอผลตอบแทนจ�กก�รลงทนในตร�ส�รทน คอ เงนปนผลรบ สวนร�ยไดหรอผลตอบแทนจ�กก�รลงทนในตร�ส�รหน คอดอกเบยรบ เชนเดยวกบกรณทเปนเงนลงทนชวคร�ว และเมอมก�รข�ยหลกทรพยนนออกไปต�มเวล�ทกำ�หนดไว กจก�รอ�จเกดกำ�ไรหรอข�ดทนจ�กก�รข�ยหลกทรพยได

เงนลงทนระยะยาว

ตราสารหน ตราสารทนในความตองการของตลาด

• หลกทรพยเผอข�ย หลก•ทรพยเผอข�ย

• ตร�ส�รหนทถอจนครบกำ�หนด

การลงทนในหลกทรพยเพอคา (trading investments ) ผลงทนจะลงทนในหลกทรพยไดในตราสารหน และตราสารทนในความตองการของตลาด ปกตหลกทรพย

ในกลมนตองเปนหลกทรพยทมสภาพซองายขายคลอง และ

สามารถเปลยนมอไดบอย ซงควรจะเปนหลกทรพยทมการซอขายกนในตลาดหลกทรพย ผลงทนถอหลกทรพยเหลานไวเปนการชวคราว เพอมงหวงกำาไรทจะไดจากการ

เปลยนแปลงขนลงของราคาของหลกทรพยในชวงเวลาสนๆ

ก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย (Available-for-sale investments) ผลงทนจะลงทนในหลกทรพยไดทงในตร�ส�รหน และตร�ส�รทนในคว�มตองก�รของตล�ดหลกทรพยเผอข�ย เปนหลกทรพยทผลงทนถอไวโดยมไดมวตถประสงคหลกทจะค�หลกทรพยนน และในขณะเดยวกน ผลงทนมไดถอหลกทรพยทเปนตร�ส�รหนไวโดยมวตถประสงคจะถอจนครบกำ�หนดไถถอน ดงนน ก�รลงทนในหลกทรพยทผลงทนไดม�โดยไมมวตถประสงคทแนนอน จงตองจดประเภทเปนหลกทรพยเผอข�ยในทนททไดม�

ก�รลงทนในตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด (Held-to-maturity investments) ผลงทนจะลงทนในหลกทรพยประเภทตร�ส�รหน โดยมคว�มตงใจแนวแนและมคว�มส�ม�รถทจะถอหลกทรพยไวจนครบกำ�หนดโดยทกจก�รจะไมข�ยตร�ส�รหนนนกอนครบกำ�หนดไถถอนต�มทระบไวในตร�ส�รนน ในขณะทผลงทนถอตร�ส�รหนไว เพอรอวนครบกำ�หนด

เงนลงทนทวไปเงนลงทนทวไปในกรณทบรษทผลงทนได

ลงทนในตร�ส�รทนทไมอยในคว�มตองก�รของตล�ดจดประเภทตร�ส�รทนเปนเงนลงทนทวไประยะย�ว เนองจ�กโดยปกตก�รลงทนประเภทนเกดจ�กคว�มตงใจทจะถอไวในระยะเวล�เกนกว� 1 ป เพอไดรบผลตอบแทนอย�งตอเนอง ตร�ส�รทนประเภทนไมมร�ค�ตล�ดทจะซอข�ยกน จงไมมก�รถอไวเพอเกงกำ�ไร

เงนลงทนในบรษทยอยและบรษทรวม

ในกรณทกจก�รผลงทนถอหนส�มญของบรษทอน โดยมวตถประสงคทจะ

ควบคมก�รดำ�เนนง�นหรอเข�ไปมอทธพลอย�งเปนส�ระสำ�คญในก�รดำ�เนนง�นของบรษทนน ทำ�ใหผลงทนตองถอหนส�มญของบรษทอนเปนจำ�นวนม�ก และถอเปนระยะเวล�น�น เงนลงทนในลกษณะนจด

เปนเงนลงทนระยะย�ว เรยกว� เงนลงทนในบรษทยอย เงนลงทนในบรษทรวม

การจำาหนายเงนลงทนเมอกจก�รนำ�เงนลงทนในหลกทรพย

ทถออยออกไปข�ยกจก�รอ�จมกำ�ไรหรอข�ดทนจ�กก�รข�ยหลกทรพยซงเกดจ�กผลต�งระหว�งสงตอบแทนสทธทกจก�รไดรบกบร�ค�ต�มบญชของเงนลงทนในขณะทข�ยนน กำ�ไรหรอข�ดทนจ�กก�รข�ยหลกทรพยจะถอเปนร�ยไดหรอค�ใชจ�ยทนท และแสดงไวในสวนของร�ยไดหรอค�ใชจ�ยอนในงบกำ�ไรข�ดทนของ

งวดทเกดก�รข�ยนน

ตวอยางท 3 การบนทกการซอหลกทรพยเพอคา

ในระหว�งป 25x1 บรษทแหงหนง ไดลงทนซอหนส�มญของบรษทส�ม จำ�กด (มห�ชน ) บรษท ส จำ�กด (มห�ชน ) และ

บรษทห� จำ�กด (มห�ชน ) บรษทละ 40,000 หน โดยจ�ยเปนเงนสด หนส�มญของบรษททงส�ม มร�ค�ตร�ไวหนละ 10

บ�ท บรษทซอหนของทงส�มบรษทไดในร�ค�หนละ 10 บ�ท 12 บ�ท และ 15 บ�ท ต�มลำ�ดบ โดยจ�ยค�ธรรมเนยมในก�รซอ

0.5% ของร�ค�ซอ

การบนทกรายการเปนดงนการบนทกรายการเปนดงนเดบต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�

1,487,400 (trading investment)

เครดต เงนสด1,487,400

บนทกก�รซอหลกทรพยเพอค�

การคำานวณตนทนของหลกทรพยเพอคาเปน ดงนหนส�มญ บรษทส�ม จำ�กด (มห�ชน ) 40,000 หน x 10 บ�ท =

400,000 ค�ธรรมเนยมในก�รซอ 2,000

402,000หนส�มญ บรษทส จำ�กด (มห�ชน ) 40,000 หน x 12 บ�ท = 480,000

ค�ธรรมเนยมในก�รซอ 2,400 482,400

หนส�มญ บรษทห� จำ�กด (มห�ชน ) 40,000 หน x 15 บ�ท = 600,000

ค�ธรรมเนยมในก�รซอ 3,000 603,000

รวม 1,487,400

ตวอยางท 4 การบนทกผลตอบแทนจากการลงทนในหลกทรพยเพอคา

ผลตอบแทนจ�กก�รลงทนในหลกทรพยทเปนหนส�มญ คอ เงนปนผลรบ ร�ยไดจ�กเงนปนผลรบจะถอว�เกดขนเมอบรษทผถกลงทนประก�ศจ�ยเงนปนผล จ�กตวอย�งข�งตน ถ�บรษทส จำ�กด (มห�ชน ) ประก�ศจ�ยเงนปนผลหนละ 2 บ�ท ก�รบนทกร�ยไดจะเปนดงน

เมอบรษทส จำ�กด (มห�ชน ) ประก�ศจ�ยเงนปนผลเดบต เงนปนผลค�งรบ 80,000 (Dividend receivable)

เครดต เงนปนผลรบ80,000

(Dividend revenue)บนทกก�รรบรร�ยไดจ�กเงนปนผลของบรษทส จำ�กด

(มห�ชน)

เงนปนผลหนละ 2 บ�ท จำ�นวน 40,000 หนเงนปนผลรบ = 40,000 หน x 2 บ�ท

= 80,000 บ�ท

เมอบรษทส จำ�กด (มห�ชน ) จ�ยเงนปนผลเดบต เงนสด 80,000

เครดต เงนปนผลค�งรบ80,000

บนทกก�รรบเงนปนผลจ�กบรษทส จำ�กด (มห�ชน)

ตวอยางท 5 การบนทกการเปลยนแปลงมลคาของหลกทรพยเพอคา

และการแสดงรายการเกยวกบเงนลงทนในหลกทรพยเพอคาในงบการเงน

การแสดงเงนลงทนในหลกทรพยเพอคาในงบดล จะตองแสดงในราคาตลาดปจจบน ดงนน ในวนสนงวดบญช บรษทตองบนทกการเปลยนแปลงมลคาของหลกทรพยเพอคาในบญชเงนลงทน เพอใหบญชเงนลงทนแสดงในราคาตลาดปจจบน และในขณะเดยวกนบรษทจะตองบนทกรายการกำาไรหรอขาดทนสทธไวในบญชดวย จากตวอยางขางตน ถาในวนสนงวดบญช ราคาตลาดของหนสามญบรษทสาม จำากด (มหาชน ) บรษทส จำากด (มหาชน ) และบรษทหา จำากด (มหาชน )เทากบหนละ 11 บาท 13 บาท และ 14 บาท ตามลำาดบ การบนทกการปรบปรงบญชเงนลงทนในหลกทรพยเพอคาทำาไดโดยการบนทกผลตางเพม (ลด ) ในบญชเงนลงทนในหลกทรพยเพอคา และบนทกบญชรายการกำาไร (ขาดทน ) ทยงไมเกดขนจากการลงทนในหลกทรพยเพอคา (unrealized gain (loss) on trading investments ) ซงแสดงไดดงน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�38,000 เครดต ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กก�ร

ลงทนในหลกทรพยเพอค�38,000

ปรบปรงเงนลงทนในหนส�มญของบรษทส�ม จำ�กด (มห�ชน )ใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบน

จำ�นวนหน 40,000 หน ร�ค�ตล�ดหนละ 11 บ�ท = 440,000ร�ค�ต�มบญช = 402,000ก�รเปลยนแปลงมลค�เพมขน ซงเปนร�ยก�รกำ�ไร = 38,000

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค� 37,600 เครดต ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กก�ร

ลงทนในหลกทรพยเพอค�37,600ปรบปรงเงนลงทนในหนส�มญของบรษทส จำ�กด (มห�ชน )ใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบนจำ�นวนหน 40,000 หน ร�ค�ตล�ดหนละ 13 บ�ท

= 520,000ร�ค�ต�มบญช = 482,400ก�รเปลยนแปลงมลค�เพมขน ซงเปนร�ยก�รกำ�ไร

= 37,600

เดบต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขนจ�กก�ร ลงทนในหลกทรพยเพอค� 43,000 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�

43,000ปรบปรงเงนลงทนในหนส�มญของบรษทห� จำ�กด (มห�ชน )ใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบน

จำ�นวนหน 40,000 หน ร�ค�ตล�ดหนละ 14 บ�ท = 560,000

ร�ค�ต�มบญช = 603,000ก�รเปลยนแปลงมลค�ลดลง ซงร�ยก�รข�ดทน

= (43,000)

หลงจ�กก�รบนทกร�ยก�รปรบปรง บญชเงนลงทนในหลกทรพยเพอค�แสดงยอดคงเหลอเท�กบ 1,520,000 บ�ท ดงน

บญชเงนลงทนในหลกทรพยเพอคาเงนสดรายการกำาไรทยงไมเกดขนรายการกำาไรทยงไมเกดขน

1,487,400 38,000 37,600

-

-

-

รายการขาดทนทยงไมเกดขนยอดดลยกไป

43,000 1,520,000

-

-

1,563,000

- 1,563,000

-

อย�งไรกต�ม ในก�รบนทกบญชเพอปรบมลค�ของเงนลงทนใหแสดงต�มร�ค�ยตธรรมหรอร�ค�ตล�ดปจจบน บรษทส�ม�รถบนทกในบญชร�ยก�ร

ปรบปรงมลค�เงนลงทน (securities fair value adjustment หรอ adjustment for valuation of investment ) กได จ�กตวอย�งข�งตน บรษทบนทกร�ยก�รปรบปรง ณ วนสนงวด

ไดดงน

เดบต ร�ยก�รปรบมลค�เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�38,000

เครดต ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กก�ร ลงทนในหลกทรพยเพอค�

38,000ปรบปรงเงนลงทนในหนส�มญของบรษทส จำ�กด (มห�ชน )ใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบน

เดบต ร�ยก�รปรบมลค�เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�37,600

เครดต ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กก�ร ลงทนในหลกทรพยเพอค�

37,600ปรบปรงเงนลงทนในหนส�มญของบรษทส จำ�กด (มห�ชน )ใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบน

เดบต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขนจ�กก�รลงทน ในหลกทรพยเพอค� 43,000 เครดต ร�ยก�รปรบมลค�เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�

43,000ปรบปรงเงนลงทนในหนส�มญของบรษทห� จำ�กด (มห�ชน)ใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบน

ตวอยางท 6 การบนทกการขายหลกทรพยเพอคาเมอบรษทข�ยหลกทรพยทถออยแตละชนดออกไป

บรษทอ�จจะมกำ�ไรหรอข�ดทนจ�กก�รข�ยหลกทรพย เนองจ�กร�ค�ข�ยสงกว�หรอตำ�กว�ร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยทบนทกไว จ�กตวอย�งเดม ถ�บรษทนำ�หนส�มญของบรษทส�ม จำ�กด (มห�ชน ) ออกข�ยทงหมด 40,000 หน ในร�ค�หนละ 12 บ�ท และจ�ยค�ธรรมเนยมในก�รข�ย 0.5% ของร�ค�ข�ย บรษทจะมกำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพย 37,600 บ�ท

ร�ค�ข�ยหนส�มญ 40,000 หน ร�ค�หนละ 12 บ�ท = 480,000

ค�ธรรมเนยมในก�รข�ย 0.5% ของ 480,000= 2,400

เงนสดไดรบจ�กก�รข�ย 477,600

ร�ค�ต�มบญชของหนส�มญทนำ�ไปข�ย (402,000 + 38,000) 440,000

กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพย 37,600

การบนทกรายการเปนดงนเดบต เงนสด 477,600

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�477,600

กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพย 37,600

บนทกก�รข�ยหนส�มญของบรษทส�ม จำ�กด (มห�ชน)

และไดกำ�ไรจ�กก�รข�ย

ถ�บรษทไดบนทกก�รปรบมลค�ไวในบญชร�ยก�รปรบมลค�ของเงนลงทน บรษทตองบนทกกลบบญชร�ยก�รปรบมลค�ของเงนลงทนดวย ดงน

เดบต เงนสด477600,

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�402000,

ร�ยก�รปรบมลค�เงนลงทนในหลกทรพยเพอค� 38000,

กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพย 37600,

บนทกก�รข�ยหนส�มญของบรษท ส�ม จำ�กด (มห�ชน ) และไดกำ�ไรจ�กก�รข�ย

ตวอยางท 7 การจำาหนายหลกทรพยเพอคาเพยงอยางเดยวก�รจำ�หน�ยเงนลงทนเพยงบ�งสวน ร�ค�ต�มบญชตอหนวยทใช

ในก�รคำ�นวณและบนทกกำ�ไรหรอข�ดทนจ�กก�รข�ยหลกทรพยเงนลงทนชนดเดยวกนในตวอย�งนจะคำ�นวณโดยวธถวเฉลยถวงนำ�หนก

บรษทแหงหนง มก�รลงทนซอหนส�มญของบรษทหก จำ�กด (มห�ชน )ซงอยในตล�ดหลกทรพย โดยมวตถประสงคในก�รลงทนเพอค� ร�ยละเอยดของก�รซอข�ยหนส�มญของบรษทหก จำ�กด (มห�ชน ) ในป 25x 1 เปนดงน วนท ร�ยก�ร จำ�นวนหน ร�ค�ตล�ดตอหน (บ�ท) 1 มกร�คม คงเหลอยกม� 3000, 60 1 มน�คม ซอ 9000, 62 15 พฤษภ�คม ข�ย (4,000) 61 10 มถน�ยน ซอ 6000 65 20 มถน�ยน ข�ย (8,000) 67 คงเหลอ 6,000ก�รคำ�นวณตนทนของเงนลงทนตอหนวยต�มวธถวเฉลยถวงนำ�หนก เปนดงน

วนท รายการ

ซอ ขาย คงเหลอจำานวน

หนวย

ราคาตอ

หนวยรวม

จำานวนหนวย

ราคาตอ

หนวย

รวมจำานว

นหนว

ย

ราคาตอ

หนวย

รวม

ม.ค .1

ม.ค .1

พ.ค .15

ม.ย .10

ม.ย .20

ยกม�

ซอข�ยซอข�ย

9,000

6 ,000

62

65

588,000

39,0000

4 ,000

8,000

61.50

63

246,000

504,000

3,00012,0008,00014,0006,000

6061.5061.506363

1800,007380,004920,008820,003780,00

ก�รบนทกบญชเงนลงทนในบรษทหก จำ�กด (มห�ชน) เปนดงนวนท 1 มน�คม

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย 558000,เครดต เงนสด 5 58000,

บนทกเพอก�รซอหนส�มญของบรษทหก จำ�กด (มห�ชน)เพอค� จำ�นวน 9000, หน ร�ค�หนละ 62 บ�ท

วนท 15 พฤษภ�คมเดบต เงนสด 244000, ข�ดทนจ�กก�รข�ยหลกทรพย 2000,

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค� 246000,บนทกก�รข�ยหนส�มญของบรษทหก จำ�กด (มห�ชน)จำ�นวน 4000, หน ร�ค�หนละ 61 บ�ท

วนท 10 มถน�ยนเดบต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย 390000,

เครดต เงนสด 390000,บนทกก�รซอหนส�มญของบรษทหก จำ�กด (มห�ชน)เพอค� จำ�นวน 6000 หน ร�ค�หนละ 65 บ�ท

วนท 20 มถน�ยนเดบต เงนสด 536000,

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค� 504000, กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพย 32000,

บนทกก�รข�ยหนส�มญของบรษทหก จำ�กด (มห�ชน)จำ�นวน 8000, หน ร�ค�หนละ 67 บ�ท

ถ�วนท 30 มถน�ยน เปนวนปดบญช สำ�หรบก�รเงนสนสดในวนท 30 มถน�ยน เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�บญชนจะตอง

แสดงร�ยก�รในงบดลโดยใชร�ค�ตล�ดปจจบน ซงทำ�ใหกจก�รตองปรบปรงร�ค�ของหนทคงเหลอ

จำ�นวน 6000, หน ใหแสดงร�ค�ตล�ด ถ�สมมตว� ร�ค�ตล�ดของหนใน วนท 30 มถน�ยน 25x1 เท�กบ 66 บ�ท

กจก�รตองปรบปรงบญชเงนลงทนเพมขนหนละ 3 บ�ท จำ�นวน 6000, หน เปนเงน 18000, บ�ท ก�รปรบปรงวนสนงวด เปนดงน

วนท 30 มถน�ยนเดบต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�

18000,เครดต ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�ก

ก�รลงทนในหลกทรพยเพอค�

18000,ปรบปรงเงนลงทนในหนส�มญของบรษทหก จำ�กด (มห�ชน)ใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบนหนส�มญ จำ�นวน 6000, หน ร�ค�หนละ 6

6 บ�ท = 396000ร�ค�ต�มบญช จำ�นวน 6000, หน ร�ค�หนละ

63 บ�ท =378000,ก�รเปลยนแปลงมลค�เพมขน ซงเปนร�ยก�รกำ�ไร = 18,000

ขข . . การบนทกรายการเกยวกบเงนลงทนในหลกการบนทกรายการเกยวกบเงนลงทนในหลกทรพยเผอขายทรพยเผอขาย

ก�รลงทนซอหนส�มญ หรอหนกของบรษทอน และถอไวเผอข�ย จะมวธก�รบนทกร�ยก�รในบญช

เชนเดยวกบก�รถอหลกทรพยไวเพอค� เนองจ�กก�รแสดงบญชเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ยในงบดลตองแสดงดวยมลค�ยตธรรมหรอร�ค�ตล�ดในขณะนนเชนเดยวกบก�รถอไวเพอค� จงตองมก�รบนทกร�ยก�รในวนสนงวดเพอปรบปรงบญชเงนลงทนใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบน แตจะแตกต�งกนในก�รนำ�

ร�ยก�รทบนทกไวไปแสดงในงบก�รเงน เนองจ�กเงนลงทนในหลกทรพยเพอค�แสดงในงบดลเปนเงนลงทนชวคร�วเท�นน แตเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ยอ�จแสดงเปนเงนลงทนชวคร�วหรอเงนลงทนระยะย�วไดต�มวตถประสงค และร�ยก�รกำ�ไร(ข�ดทน ) ทยงไมเกดขนของเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย ใหแสดงในงบดลในสวนของผถอหน จนกระทงกจก�รข�ยเงนลงทนนนได จงจะถอมลค�ทเปลยนแปลงไปเปนกำ�ไร

หรอข�ดทนในงบกำ�ไรข�ดทน

ตวอยางท 8 การบนทกการซอและการเปลยนแปลงมลคาของหลกทรพยเผอขาย

บรษทแหงหนง ไดลงทนซอหนส�มญของบรษทเจด จำ�กด (มห�ชน ) 50,000 หน ในร�ค�หนละ 11 บ�ท

หนส�มญของบรษทเจด จำ�กด (มห�ชน ) มร�ค�ตร�ไวหนละ 10 บ�ท ในก�รซอหนครงน บรษทผซอไดจ�ยซอดวยเงนสด และไดจ�ยค�ธรรมเนยมในก�รซอ 05 % ของ

ร�ค�ข�ยบรษทจดประเภทก�รลงทนในหนส�มญของบรษทเจด

จำ�กด (มห�ชน ) เปนหลกทรพยเผอข�ยและถอเปนเงนลงทนชวคร�ว ก�รบนทกร�ยก�รซอหน เปนดงน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย552,750 (short-term available for sale investment)

เครดต เงนสด5 52,750บนทกก�รซอหลกทรพยเผอข�ย จำ�นวน 50000, หน หนส�มญ บรษทเจด จำ�กด (มห�ชน ) 50,000หน x 11 บ�ท = 550000 ค�ธรรมเนยมในก�รซอ 05. % 2750 รวม 552,750

ตอม�บรษทเจด จำ�กด (มห�ชน ) ประก�ศจ�ยเงนปนผลหนละ 2 บ�ท กจก�รผลงทนบนทกร�ยก�ร ดงน

เดบต เงนปนผลค�งรบ100000,

เครดต เงนปนผลรบ100000,บนทกก�รรบรร�ยไดจ�กเงนปนผลของบรษทเจด จำ�กด (มห�ชน)เงนปนผล หนละ 2 บ�ท จำ�นวน 50000, หน เปนเงน 100 000 บ�ท

เมอบรษทเจด จำ�กด (มห�ชน ) จ�ยเงนปนผล กจก�รผลงทนบนทกร�ยก�ร ดงน

เดบต เงนสด100000,

เครดต เงนปนผลค�งรบ100000,

บนทกก�รรบเงนปนผลจ�กบรษทเจด จำ�กด (มห�ชน)

ในวนสนงวดบญช หนส�มญของบรษทเจด จำ�กด (มห�ชน ) มร�ค�ตอหน 13 บ�ท

ก�รบนทกร�ยก�รปรบปรงบญชเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ยแสดงได ดงน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย 97250

เครดต ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขน จ�กก�รลงทนในหลกทรพย

เผอข�ย 97250ปรบปรงเงนลงทนในหนส�มญของบรษทเจด จำ�กด

(มห�ชน ) ใหแสดงร�ค�ตล�ดปจจบนจำ�นวนหน 50000, หน ร�ค�ตล�ดหน

ละ 13 บ�ท = 650000 ร�ค�ต�มบญช =

552,750 ก�รเปลยนแปลงมลค�เพมขน ซงเปนร�ยก�ร

กำ�ไร = 97,250

ตวอยางท 9 การบนทกการขายหลกทรพยเผอขายจ�กตวอย�งท 8 ห�กตอม�ในป 25x 2 บรษทได

ข�ยหนส�มญของบรษทเจด จำ�กด (มห�ชน ) ทงหมดไปในร�ค� 600000, บ�ท จะทำ�ใหบรษทมกำ�ไรในก�รข�ยหลกทรพย เท�กบ 47250, บ�ท

ก�รบนทกร�ยก�รข�ยเงนลงทน เปนดงนเดบต เงนสด

600000, ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขนจ�ก ก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย

97250,เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย

650000, กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพยเผอข�ย

47250,บนทกก�รข�ยหนส�มญของบรษทเจด จำ�กด

(มห�ชน ) และไดกำ�ไร

ตวอยางท 10 การบนทกเงนลงทนในหลกทรพยเผอขาย-หนก

ในวนท 1 มกร�ค� 25x 1 บรษทแหงหนงไดลงทนซอหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) ดวยเงนสดในร�ค� 54580, บ�ท หนกน

มร�ค�ตร�ไว 50000, บ�ท มอตร�ดอกเบยระบไวในใบหน 5 % (contractual interest rate) ตอป กำ�หนดจ�ยดอกเบยทกวนท 31 ธนว�คม หนกนจะครบกำ�หนดไถถอนในวนท 31 ธนว�คม 25x5 ซง ณ วนนหนกมอ�ยไถถอนคงเหลออย 5 ป บรษทผซอมคว�มตงใจทจะถอหนกไวเผอข�ยในอน�คตอนใกล ก�รบนทกร�ยก�รซอหนกในวนท 1 มกร�คม 25x

1 เปนดงน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก54580, เครดต เงนสด54580,บนทกก�รซอหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน)

ในวนท 31 ธนว�คม 25x 1 บรษทจะไดรบดอกเบย 5%จ�กบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) เปนเงนสด 25,00บ�ท แตเนองจ�กบรษทซอหนกในร�ค�สงร�ค�ตร�ไว 4580, บ�ท บรษทจงตองปรบลดบญชเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนกลงทกป จนกระทงร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยมมลค�กบร�ค�ตร�ไว

50000, บ�ท ณ วนทครบกำ�หนดไถถอนของหนก โดยจำ�นวนทปรบลดบญชเงนลงทนจะนำ�ไปปรบบญชดอกเบยรบ เพอใหจำ�นวนดอกเบยรบในงบกำ�ไรข�ดทน แสดงผลตอบแทนทแทจรงจ�กหนกต�มอตร�ดอกเบยทแทจรงในตล�ดเงนลงทน (effective interest rate) จ�กตวอย�งน อตร�ดกเบยทแทจรงในตล�ดเงนลงทนเท�กบ 3 % ตอป

เมอบรษทไดรบดอกเบยของทกป บรษทจะตองปรบดอกเบยรบต�มอตร�ดอกเบยทแทจรง ต�มต�ร�งก�รคำ�นวณดอกเบยรบตอไปน

วนท เงนสดรบ ดอกเบยรบ*สวนเกนมลคาราคาทนตด

ตดจำาหนาย จำาหนาย

1 ม.ค 25 x1 54580,

31 ธ.ค 25 x1 2500,1637, 863 53171,

31 ธ.ค 25 x2 2500,1612, 888 52829,

31 ธ.ค 25 x3 2500,1585, 915 51914,

31 ธ.ค 25 x4 2500,1557, 943 50971,

31 ธ.ค 25 x5 2500,1529, 971 50000,

4580,

*ดอกเบยรบ = ร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยตนงวด x อตร�ดอกเบย ทแทจรงในเงนลงทน

ในวนท 31 ธนว�คม 25x 1 บรษทบนทกร�ยก�รดอกเบยรบ ดงน

เดบต เงนสด2500,

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 863 ดอกเบยรบ

1637, บนทกดอกเบยทไดรบจ�กหนกบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน)

และปรบบญชเงนลงทน

เนองจ�กบรษทถอหนกไวเปนหลกทรพยเผอข�ย ดงนน ถ�ในวนท 31 ธนว�คม 25x 1 ร�ค�ตล�ดของหนกนเท�กบ 53000, บ�ท ขณะทร�ค�ต�มบญชบนทกไวเท�กบ 53717, บ�ท บรษทตองปรบปรงร�ยก�รในหลกทรพยแสดงร�ค�ตล�ด โดยก�รบนทกร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขนจ�กก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย หนก จำ�นวน – 717 บ�ท (53,717 – 53,000) ซงเปนร�ยก�รทแสดงในสวนของผถอหนใน

งบดล เดบต ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขนจ�ก ก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย

717 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 717 บนทกก�รปรบมลค�ของเงนลงทนเผอข�ยในก�รแสดงร�ค�ตล�ด

อย�งไรกต�มในก�รบนทกบญชเพอปรบมลค�ของเงนลงทนใหแสดงร�ค�ยตธรรมหรอร�ค�ตล�ดปจจบนนน ถ�บรษทใชก�รบนทกในบญชร�ยก�รปรบมลค�ของเงนลงทนจะทำ�ใหบรษทส�ม�รถแสดงมลค�เงนลงทนไวในบญชเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก ต�มร�ค�ทนตดจำ�หน�ย คอ 53,717 บ�ทได และแสดงบญชร�ยก�รปรบมลค�เงนลงทนท�งด�นเครดตจำ�นวน 717 บ�ท ซงเมอแสดงร�ยก�รเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ยในงบดล กส�ม�รถแสดงในร�ค�ยตธรรม คอ 53,000 บ�ท ไดเชนกน ก�รบนทกร�ยก�รปรบปรงและแสดงร�ยก�รในงบดล เปนดงน

เดบต ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขนจ�ก ก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย

717 เครดต ร�ยก�รปรบมลค�ของเงนลงทน 717บนทกร�ยก�รปรบมลค�ของเงนลงทนเผอข�ยใหแสดงร�ค�ตล�ด

ตวอยางท 11 การจำาหนายหลกทรพยเผอขาย-หนก กรณถอเปนเงนลงทนชวคราว

จ�กตวอย�งท 10 บรษทข�ยหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) ไปในวนท 1 มกร�คม 25X2 ในร�ค� 54,800 บ�ท บรษทจะไดกำ�ไรจ�กก�รข�ยหนกจำ�นวน 1,083 บ�ท

ก�รบนทกบญชในวนท 1 มกร�คม 25X2 เปนดงน

เดบต เงนสด 54,800 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 53,000 ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขนจ�ก ก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย 717 กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพยเผอข�ย 1,083บนทกก�รข�ยหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) และไดรบกำ�ไร

ถ�บรษทไดบนทกก�รปรบมลค�ไวในบญช ร�ยก�รปรบมลค�เงนลงทน บรษทตองบนทกกลบบญชร�ยก�รปรบมลค�เงนลงทนดวย ดงน

เดบต เงนสด 54,800

ร�ยก�รปรบมลค�เงนลงทน 717

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 53,717

ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขนจ�ก ก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย

717 กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพยเผอข�ย

1,083บนทกก�รข�ยหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) และได

รบกำ�ไร

ห�กพจ�รณ�ตวอย�งน จะเหนว� กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพยเผอข�ย-หนกเกดขนจ�กก�รเปรยบเทยบระหว�งร�ค�ข�ยกบร�ค�ต�มบญชของเงนลงทนในหลกทรพยประเภทหนเผอข�ยซง แสดงก�รคำ�นวณไดดงน

ร�ค�ข�ยของหลกทรพยเผอข�ย-หนก 54,800 บ�ท

ร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยเผอข�ย-หนก 53,717 บ�ท

กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพย 1,083 บ�ท

ในกรณน ร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยเผอข�ย-หนก เท�กบร�ค�ทนตดจำ�หน�ยของหลกทรพยซงเท�กบ 53,717 บ�ท ซงคำ�นวณไดโดย

เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 53,000 บ�ท

บวก ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขน จ�กก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย

717 บ�ท ร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยเผอข�ย-หนก 53,717 บ�ท

ตวอยางอยางท 12 การจำาหนายหลกทรพยเผอขาย-หนก กรณถอเปนเงนลงทนระยะยาว

จ�กตวอย�งก�รถอหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) ถ�บรษทไมไดข�ยหนกออกไปในป 25X2 เมอถงวนสนป 25X2 บรษทตองปรบบญชเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก ใหแสดงร�ค�ตล�ดในวนนน ซงสมมตว�เท�กบ 54,000 บ�ท จงทำ�ใหร�ยก�รทเกดกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ยในงบดลวนท 31 ธนว�คม 25X2 แสดงยอดเครดต เท�กบ 1,171 บ�ทคำ�นวณไดดงน

เงนลงทน 1 มกร�คม 25X2 53,000 บ�ทหก ปรบปรงสวนเกนมลค�ตดจำ�หน�ย 31 ธนว�คม 25X2

888 บ�ทร�ค�ต�มบญชของเงนลงทน 31 ธนว�คม 25X2

52,112 บ�ทร�ค�ตล�ดของเงนลงทน 31 ธนว�คม 25X2

54,000 บ�ทกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-เครดต

1,888 บ�ทข�ดทนทยงไมเกดขนจ�กก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ยทบนทกไวในปกอน-เดบต 717 บ�ทกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย31 ธนว�คม 25X2 – เครดต

1,171 บ�ท

ก�รบนทกร�ยก�รในวนสนป 25X2 เปนดงนเดบต เงนสด 2,500 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก888

ดอกเบยรบ 1,612

บนทกดอกเบยทไดรบจ�กหนกบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) และปรบบญชเงนลงทน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก1,888

เครดต ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขนจ�ก ก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย

1,888บนทกก�รปรบมลค�ของเงนลงทนเผอข�ยใหแสดงร�ค�

ตล�ด

ถ�บรษทข�ยหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) ในวนท 1 มกร�คม 25X3 ในร�ค� 56,000 บ�ท ทำ�ใหบรษทมกำ�ไรจ�กก�รข�ยเงนลงทนเท�กบ 3,171 บ�ท

ก�รบนทกร�ยก�รข�ยเงนลงทน เปนดงนเดบต เงนสด 56,000 ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขนจ�ก

ก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย 1,171 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 54,000

กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพยเผอข�ย 3,171

บนทกก�รข�ยหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) และไดรบกำ�ไร

ดงไดกล�วม�แลว จะเหนว�กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพยเผอข�ยในครงน ซงเท�กบ 3,171 บ�ท เกดขนจ�กก�รเปรยบเทยบระหว�งร�ค�ข�ยกบร�ค�ทนตดจำ�หน�ยของเงนลงทนในหลกทรพยประเภทนเผอข�ยในวนนน ซงแสดงก�รคำ�นวณไดดงน

ร�ค�ข�ยของหลกทรพยเผอข�ย-หนก56,000 บ�ท

ร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยเผอข�ย-หนก52,829 บ�ท

กำ�ไรจ�กก�รข�ยหลกทรพย 3,171 บ�ท

ในกรณน ร�ค�ต�มบญชหลกทรพยเผอข�ย-หนก เท�กบร�ค�ทนตดจำ�หน�ยของหลกทรพยซงเท�กบ 52,829 บ�ท ซงคำ�นวณไดโดย

เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก54,000 บ�ท

หก ร�ยก�รกำ�ไรข�ดทนทยงไมเกดขน จ�กก�รลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก

1,171 บ�ท ร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยเผอข�ย-หนก 52,829 บ�ท

ร�ค�ทนตดจำ�หน�ย หม�ยถงร�ค�ทนของตร�ส�รหนทผลงทนไดม�หรอโอนม�ตงแตเรมแรกปรบดวยมลค�ก�รตดจำ�หน�ยสะสมสวนต�งระหว�งร�ค�ทนเรมแรกกบมลค�ท

ตร�ไวของตร�ส�รหนนน ถ�ร�ค�ทนเรมแรกสงกว�มลค�ทตร�ไวของตร�ส�รหนนน

ตวอยางท 13 การบนทกเงนลงทนในตราสารหนทถอจนครบกำาหนด-หนก

จ�กตวอย�งท 10 ถ�บรษทถอหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) โดยมคว�มตงใจถอไวจนครบกำ�หนดไถถอนในวนท 31 ธนว�คม 25X5 ต�มต�ร�งก�รคำ�นวณดอกเบยรบและร�ค�ทนตดจำ�หน�ย

ก�รบนทกร�ยก�รในสมดบญช เปนดงน1 มกร�คม 25X1

เดบต ตร�ส�รหนทถอจนครบกำ�หนด-หนก 54,580

เครดต เงนสด 54,580บนทกก�รซอหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน)

31 ธนว�คม 25X1เดบต เงนสด 2,500 เครดต ตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด-หนก 863 ดอกเบยรบ

1,637บนทกดอกเบยทไดรบจ�กหนกบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน)และปรบบญชตร�ส�รหนใหแสดงร�ค�ทนตดจำ�หน�ย

ในวนสนงวดตอ ๆ ไป ก�รปรบปรงดอกเบยรบและปรบบญชตร�ส�รหนใหแสดงร�ค�ทนตดจำ�หน�ยจะมวธปฏบตเชนเดยวกบป 25X1 ดงน31 ธนว�คม 25X2

เดบต เงนสด 2,500 เครดต ตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด-

หนก 888 ดอกเบยรบ

1,612บนทกดอกเบยรบจ�กหนกบรษทแปด จำ�กด

(มห�ชน)และปรบบญชตร�ส�รหนใหแสดงร�ค�ทนตด

จำ�หน�ย

31 ธนว�คม 25X3เดบต เงนสด 2,500 เครดต ตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด-หนก 915 ดอกเบยรบ

1,585บนทกดอกเบยรบจ�กหนกบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน)และปรบบญชตร�ส�รหนใหแสดงร�ค�ทนตดจำ�หน�ย

31 ธนว�คม 25X4เดบต เงนสด 2,500 เครดต ตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด-หนก 943

ดอกเบยรบ 1,557 บนทกดอกเบยรบจ�กหนกบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน) และปรบบญชตร�ส�รหนใหแสดงร�ค�ทนตดจำ�หน�ย

ในวนท 31 ธนว�คม 25X5 เมอบรษทจนทกบญชเชนเดยวกบทกปทผ�นม� ดงน

31 ธนว�คม 25X 5เดบต เงนสด 2 ,500

เครดต ตร�ส�รหนถอจนครบกำ�หนด-หนก 971

ดอกเบยรบ 1 , 529บนทกดอกเบยรบจ�กหนกบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน)และปรบบญชตร�ส�รหนใหแสดงร�ค�ทนตดจำ�หน�ย

ตอม�เมอบรษทไดรบเงนสดจ�กก�รไถถอนหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) บรษทจะบนทกร�ยก�รในสมดบญช ดงน

เดบต เงนสด 50, 000เครดต ตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด-หน

ก 50, 000บนทกก�รรบเงนสดจ�กก�รไถถอนหนกของบรษท

แปด จำ�กด (มห�ชน)

ถ�บรษทนำ�เงนลงทนในหนกของบรษทแปด จำ�กด(มห�ชน ) ออกข�ยในวนท 1 ตล�คม 25X5 ในร�ค�ตล�ดขณะนน คอ 51,000 บ�ท ในวนนจงตองบนทกก�รตดจำ�หนวยสวนเกนมลค�ในชวงเวล� 9 เดอน ตงแตวนท 1 มกร�คม 25X5 จำ�นวน 78225 912 971. ( / × ) ในบญชดวย ก�รบนทกร�ยก�รข�ยหนก เปนดงน

1 ตล�คม 25X5 เดบต ดอกเบยรบ

72825. เครดต ตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด-หน

ก 72825.ปรบปรงก�รตดจำ�หนวยสวนเกนมลค�ของหนก

การคำานวณกำาไรหรอขาดทนจากการขายหนก เปนดงน ร�ค�ข�ยของหลกทรพยหนก (ไมรวมดอกเบย)51,000.00 ร�ค�ต�มบญชของเงนลงทนในตร�ส�รหน ณ วนท 1 ต�คม 25X5 ร�ค�ทนตดจำ�หน�ย 1 มกร�คม 25X550,971.00 หก ก�รปรบปรงก�รตดจำ�หน�ย 1 ตล�คม 25X5 728.25 50,242.75 บ�ท

กำ�ไรจ�กก�รข�ยหนก 75725. บ�ท

เดบต เงนสด 52,875เครดต ตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด-หนก 50,242.75 ดอกเบยรบ

1,875.00 กำ�ไรจ�ก�ก�รข�ยหนก

75725.บนทกก�รข�ยหนกของบรษทแปด จำ�กด (มห�ชน ) และไดกำ�ไร

ง . การบนทกรายการเกยวกบเงนลงทนในบรษทยอยและบรษทรวม

ก�รบนทกเงนลงทนในหนส�มญในร�ค�ทน และบนทกเงนปนผลรบเปนร�ยไดเมอบรษทผถกลงทนประก�ศจ�ยเงนปนผลดงไดกล�วม�แลวข�งตน เปนวธก�รบญชทเรยกว� วธร�ค�ทน (Cost method ) ซงวธนหลงจ�กวนซอหน บญชเงนลงทนจะยงคงแสดงร�ค�ทนเดมทซอม� และร�ยไดจ�กก�รลงทน คอ เงนปนผลรบ วธนไมส�ม�รถใชกบเงนลงทนในบรษทยอยและบรษทรวมได เนองจ�กวธนไดไดสะทอนใหเหนถงอำ�น�จก�รควบคม และอทธพลอย�งเปนส�ระสำ�คญทผลงทนมอยในบรษทยอยและบรษทรวม

ตวอยางท 14 การบนทกเงนลงทนในบรษทยอย

ในวนท 1 มกร�คม 25X1 บรษทใหญ ซอหนส�มญของบรษทยอย 80% หรอ 16,000 หน เปนเงนสดในร�ค�หนละ 15 บ�ท ในวนสนงวดบรษทยอยปดบญชและแสดงผลก�รดำ�เนนง�นเปนกำ�ไรสทธ 80,000 บ�ท ประก�ศจ�ยเงนปนผลหนละ 150. บ�ท ร�ค�ตล�ดขอหนส�มญบรษทยอยในวนท 31 ธนว�คม 25X1 เท�กบ 14 บ�ท ก�รบนทกบญชยอย เปนดงน

1 มกร�คม 25X1 เดบต เงนลงทนในบรษทยอย 240,000

เครดต เงนสด240,000

บนทกก�รซอหนบรษทยอย 16,000 หนในร�ค�หนละ 15 บ�ท

31 ธนว�คม 25X1เดบต เงนลงทนในบรษทยอย 64,000

เครดต สวนแบงกำ�ไรในบรษทยอย 64,000บนทกสวนแบงกำ�ไรในบรษทยอย 80% ของ 80,000

บ�ท

เดบต เงนปนผลค�งรบ 24,000เครดต เงนลงทนในบรษทยอย

24,000บนทกเงนปนผลทบรษทยอยประก�ศจ�ย จำ�นวน 16,000 หนร�ค�หนละ 150. บ�ท

ตวอยางท 15 การบนทกเงนลงทนในบรษทรวม

ในวนท 1 มกร�คม 25X1 บรษทแหงหนง ซอหนส�มญของบรษทรวม 25% หรอ 5,000 หน เปนเงนสด ในร�ค�หนละ 17 บ�ท ในวนสนงวดบรษทรวมปดบญช จะแสดงผลข�ดทนสทธ 10,000 บ�ท แตเนองจ�กบรษทรวมมกำ�ไรสะสมคงเหลออยจงประก�ศจ�ยเงนปนผล 4,000 บ�ท ก�รบนทกบญชเงนลงทนในบรษทรวม เปนดงน

1 มกร�คม 25X1 เดบต เงนลงทนในบรษทรวม 85,000

เครดต เงนสด 85,000บนทกก�รซอหนบรษทรวม 5,000 หน ในร�ค�หนละ

17 บ�ท31 ธนว�คม 25X1 เดบต สวนแบงข�ดทนในบรษทรวม 2,500

เครดต เงนลงทนในบรษทรวม 2,500บนทกสวนแบงข�ดทนในบรษทรวม 25% ของ

10,000 บ�ท

เดบต เงนปนผลค�งรบ 1,000เครดต เงนลงทนในบรษทรวม 1,000บนทกเงนปนผลทบรษทรวมประก�ศจ�ย 25% ของ

4,000 บ�ท

การดวยคาของเงนลงทน (Impairment of Investment)

ก�รดอยค�ของเงนลงทนเกดขนจ�กร�ค�ต�มบญชของเงนลงทนสงกว�มลค�ทค�ดว�จะไดรบคน เมอเงนลงทนเกดก�รดอยค� กจก�รตองลดร�ค�ต�มบญชลงใหเท�กบมลค�ทค�ดว�จะไดรบคนดงนน ณ วนสนงวด กจก�รจะตองประเมนว�มขอบงชทแสดงว�เงนลงทนอ�จเกดก�รดอยค�หรอไมตวอย�งของขอบงชททำ�ใหเกดก�รดอยค� อ�จเนองจ�กร�ค�ตล�ดของเงนลงทนลดลงเกนกว�ทควรเปน อตร�ดอกเบยในตล�ดเพมขนจนน�จะมผลกระทบตออตร�คดลด ร�ค�ต�มบญชของเงนลงทนสทธสงกว�ร�ค�ตล�ด

1. กรณทมการบนทกรายการขาดทนทยงไมเกดขนไวกอนณ วนทซอหน ก�รบนทกร�ยก�รเปนดงนเดบต เงนลงทนเผอข�ย-หนก 1,000,000

เครดต เงนสด 1,000,000

บนทกก�รซอหนก

เมอปรบร�ค�เงนลงทนเผอข�ยใหแสดงร�ค�ยตธรรม สมมตว�ร�ค�ยตธรรม เท�กบ 800,000บ�ท กรบนทกร�ยก�รเปนดงน

เดบต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน 200,000

เครดต ร�ยก�รปรบมลค�หลกทรพย 200,000

หรอ เดบต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน 200,000

เครดต ร�ยก�รปรบมลค�หลกทรพย 200,000

ก . ถ�ตอม�ไดพจ�รณ�ว�มคว�มเปนไปไดคอนข�งแนทกจก�รจะตองเกดก�รข�ดทนจ�กก�รดอยค� โดยกจก�รไดพจ�รณ�ว�มลค�เงนลงทนควรจะเปน 800,000 บ�ท และกจก�รไดคำ�นวณก�รดอยค�เท�กบ 200,000 บ�ท ก�รบนทกร�ยก�รเปนดงน

เดบต ข�ดทนจ�กก�รดอยค� 200,000

เครดต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน 200,000

หรอ เดบต ข�ดทนจ�กก�รดอยค� 200,000

ร�ยก�รปรบมลค�หลกทรพย 200,000

เครดต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน 200,000

ค�เผอก�รดอยค� 200,000

ข . แตถ�ไดพจ�รณ�ว�มลค�ของเงนลงทนควรจะเปน 750,000 บ�ท นนคอ มข�ดทนจ�กก�รดอยค� สงกว�ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขนทไดบนทกไวกอนแลว ก�รบนทกร�ยก�รเปนดงน เดบต ข�ดทนจ�กก�รดอยค� 250,000 เครดต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน 200,000 ค�เผอก�รดอยค� 50,000หรอ เดบต ข�ดทนจ�กก�รดอยค� 250,000 ร�ยก�รปรบมลค�หลกทรพย 200,000 เครดต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน

200,000 ค�เผอก�รดอยค�

200,000

2. กรณทมการบนทกรายการกำาไรทยงไมเกดขนไวกอนกจก�รซอหนกและถอเปนเงนลงทนเผอข�ยในร�ค�

1,000,000 บ�ท ตอม�บรษทปรบร�ค�เงนลงทนเผอข�ยทซอม� 1 ล�นบ�ท ใหแสดงร�ค�ยตธรรมเท�กบ 1,100,000 บ�ท ก�รบนทกร�ยก�รเปนดงน

เดบต เงนลงทนเผอข�ย-หนก

100,000 เครดต ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขน

100,000

หรอ เดบต ร�ยก�รปรบมลค�หลกทรพย 100,000 เครดต ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขน

100,000

ก . ถ�ตอม�ไดพจ�รณ�ว�มคว�มเปนไปไดคอนข�งแนทกจก�รจะตองเกดก�รข�ดทนจ�กก�รดอยค� โดยกจก�รไดพจ�รณ�ว�มลค�ของเงนลงทนควรจะเปน 800,000 บ�ท ก�รบนทกเกยวกบก�รดอยค�ของเงนลงทน เปนดงน

เดบต ข�ดทนจ�กก�รดอยค� 200,000 ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขน

100,000 เครดต ค�เผอก�รดอยค�

300,000

หรอ เดบต ข�ดทนจ�กก�รดอยค�200,000 ร�ยก�รปรบมลค�หลกทรพย100,000

เครดต ร�ยก�รปรบมลค�หลกทรพย100,000

ค�เผอก�รดอยค�200,000

ข . แตถ�ไดพจ�รณ�ว�มลค�ของเงนลงทนควรจะเปน 750,000 บ�ท นนคอ มข�ดทนจ�กก�รดอยค�เกดขน ก�รบนทกร�ยก�ร เปนดงนเดบต ข�ดทนจ�กก�รดอยค�250,000 ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขน100,000 เครดต ค�เผอก�รดอยค�

350,000

เดบต ข�ดทนจ�กก�รดอยค� 250,000 ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขน 100,000 เครดต ร�ยก�รปรบมลค�หลกทรพย

100,000 ค�เผอก�รดอยค�

250,000

การโอนเปลยนประเภทเงนลงทน

เนองจ�กวตถประสงคในก�รมสนทรพยประเภทเงนลงทนแตกต�งกนในแตละกจก�ร ทำ�ใหก�รแยกประเภทเงนลงทนจะตองกำ�หนดไวชดเจนตงแตเรมแรกทไดเงนลงทน ซงห�กกจก�รไมมวตถประสงคทชดเจน กจก�รตองจดประเภทเงนลงทนนนเปนหลกทรพยเผอข�ย

เมอมก�รโอนเปลยนเงนลงทนประเภทหนง ไป เปนเงนลงทนอกประเภทหนง กจก�รผลงทนตองใช

มลค�ยตธรรม ณ วนทโอน ในก�รบนทกบญชเงน ลงทนประเภทใหมทโอนไป สำ�หรบผลต�งทเกดขนจ�ก

ร�ค�ต�มบญชทบนทกไวในเงนลงทนประเภทเดมกบ มลค�ยตธรรมทใชบนทกบญชเงนลงทนประเภทใหม ให

พจ�รณ�ในแตละกรณ ซงจะไดยกตวอย�งในกรณต�ง ๆ

ดงน

1. การโอนเปลยนเงนลงทนจากหลกทรพยเพอคาไปเปนเงนลงทนประเภทอน

เงนลงทนในหลกทรพยเพอค� ทงตร�ส�รทนและตร�ส�รหน แสดงร�ค�ยตธรรมในบญชและถอร�ยก�รกำ�ไรหรอข�ดทนทยงไมเกดขนแสดงในงบกำ�ไรข�ดทน ดงนน เมอมก�รโอนเปลยนเงนลงทนประเภทน จงไมมบญชสวนตำ�กว�ทนทเกดจ�กก�รเปลยนแปลงมลค�ของเงนลงทนทเกดขนกอนก�รโอน ผลต�งทเกดขนในวนทโอนเปลยนจงเกดจ�กมลค�ยตธรรมกบร�ค�ต�มบญชของหลกทรพยเพอค� ซงตองรบรผลต�งนนเปนกำ�ไรหรอข�ดทนในงบกำ�ไรข�ดทนทนท ไมว�บรษทโอนเปลยนเงนลงทนจ�กหลกทรพยเพอค�ไปเปนเงนลงทนประเภทใดกต�ม

ตวอยางท 16ในระหว�งป 25x1 บรษทแหงหนง

ซอหนบรษท ก จำ�นวน 100,000 บ�ท โดยตงใจถอไวเพอค�หนบรษท ก มร�ค�ยตธรรมในวนสนป 25x1 จำ�นวน 110,000 บ�ท บรษทจงปรบบญชเงนลงทนในหลกทรพยเพอค�ขน 10,000 บ�ท ในป 25x2 บรษทตดสนใจโอนเปลยนเงนลงทนเปนก�รถอไวเผอข�ย ในขณะทมลค�ยตธรรมของหลกทรพยเท�กบ 130,000 บ�ท ก�รบนทกร�ยก�รโอนเปลยนประเภทเงนลงทนลงทนเปนดงน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย130,000 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค�

110,000 ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กหลกทรพยเพอค� 20,000

บนทกก�รโอนเปลยนประเภทเงนลงทนจ�กหลกทรพยเพอค�เปนหลกทรพยเผอข�ย

ในงบกำ�ไรข�ดทนของบรษทป 25x2 แสดงร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขนจ�กหลกทรพยเพอค� 20,000 บ�ท เปนร�ยได

2. การโอนเปลยนเงนลงทนจากประเภทอนไปเปนหลกทรพยเพอคา

บรษทอ�จตดสนใจเปลยนเงนลงทนในตร�ส�รทนและตร�ส�รหนจ�กเงนลงทนประเภทอนไปเปนหลกทรพยเพอค� ในก�รโอนเปลยนอ�จจะพบว�เงนลงทนทบนทกไวบ�งประเภทอ�จมบญชทเกยวของซงไดมก�รบนทกไวกอนก�รโอนเปลยน ดงนน เมอมก�รโอนเปลยนเงนลงทนประเภทเดมออกจงจำ�เปนตองโอนกลบบญชทกบญชทเกยวของออกไปดวย เชน เงนลงทนประเภทหลกทรพยเผอข�ยซงตองใชมลค�ยตธรรมในก�รร�ยง�น และบญชร�ยก�รกำ�ไรหรอข�ดทนทยงไมเกดขนบนทกไวเสมอ

ตวอยางท 17 ในระหว�งป 25x1 บรษทแหงหนง ซอหน

บรษท ข จำ�นวน 140,000 บ�ท โดยตงใจถอไวเผอข�ยหนบรษท ข มร�ค�ยตธรรมในวนสนป 25x1 จำ�นวน 120,000 บ�ท บรษทจงปรบบญชเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ยเปน 120,000 บ�ท และมบญชร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขนจ�กหลกทรพยเผอข�ย ท�งด�นเดบต 20,000 บ�ท แสดงในสวนของผถอหน ตอม�ในป 25x2 บรษทตดสนใจโอนเปลยนเงนลงทนเปนก�รถอไวเพอค� ในขณะทมลค�ยตธรรมของหลกทรพยเท�กบ 130,000 บ�ท ก�รบนทกร�ยก�รโอนเปลยนประเภทเงนลงทน เปนดงน

เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเพอค� 130,000 ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขนจ�กหลกทรพยเพอค� 10,000 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย 120,000

ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขนจ�กหลกทรพยเผอข�ย 20,000บนทกก�รโอนเปลยนประเภทเงนลงทนจ�กหลกทรพยเผอข�ยเปนหลกทรพยเพอค�

ในงบกำ�ไรข�ดทนของบรษทป 25x2 แสดงร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน จำ�นวน 10,000 บ�ท เปนค�ใชจ�ย สวนร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขนจ�กหลกทรพยเผอข�ย 20,000 บ�ท นนเปนก�รโอนกลบบญชทบนทกไวเดม

3 . การโอนเปลยนตราสารหนจากหลกทรพยเผอขายไปเปนตราสารหนทจะถอจนครบกำาหนด

ตร�ส�รหนทถอไวเปนหลกทรพยเผอข�ย จะมบญชร�ยก�รกำ�ไรหรอข�ดทนทยงไมเกดขนแสดงเปนบญชประกอบเสมอ

ดงนน ห�กบรษทตองก�รโอนเปลยนจ�กหลก ทรพยเผอข�ยไปเปนตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด

บญชร�ยก�รกำ�ไรหรอข�ดทนทยงไมเกดขนจะยงคงแสดงอยและปรบปรงดวยสวนเกนทนหรอสวนตำ�กว�ทนทเกดจ�กผลต�งของก�รเปลยนแปลงมลค�จ�ก

ร�ค�ต�มบญชเปนมลค�ยตธรรม ณ วนทโอน บญชร�ยก�รกำ�ไรหรอข�ดทนทยงไมเกดขนจะยงคงแสดงเปนร�ยก�รแยกต�งห�กในสวนของผถอหนในงบดลแตตองตดจำ�หน�ยบญชตลอดอ�ยทเหลออยของตร�ส�รหนในลกษณะเดยวกนกบก�รตดจำ�หน�ยสวนเกนหรอ

สวนลดมลค�ของตร�ส�รหน

ตวอยางท 18 ในวนท 1 มกร�คม 25x1 บรษท

แหงหนงซอหนกของบรษท ค จำ�กด (มห�ชน ) 40,000 บ�ท มอตร�ดอกเบย 5% ตอป จ�ยดอกเบยทกวนท 30 มถน�ยน และ 31 ธนว�คม หนกมอ�ย 5 ป บรษทมคว�มตงใจทจะถอไวเผอข�ย บรษทซอหนกม�ในร�ค� 41,799 บ�ท อตร�ดอกเบยทแทจรงเปน 4 % ต�ร�งคำ�นวณเกยวกบดอกเบย เปนดงน

วนท เงนสดรบ ดอกเบยรบ สวนเกดมลคา ราคาทน ตดจำาหนาย ตดจำาหนาย 1 ม.ค . x1 41,79930 ม.ย. x1 1,000 836 164

41,63531 ธ.ค. x1 1,000 833 167 41,46830 ม.ย. x1 1,000 829 171 41,29731 ธ.ค . x1 1,000 826 174 41,12330 ม.ย. x1 1,000 822 178 40,94531 ธ.ค. x1 1,000 819 181 40,76430 ม.ย. x1 1,000 815 185 40,57931 ธ.ค. x1 1,000 812 188 40,39130 ม.ย. x1 1,000 808 192 40,19931 ธ.ค. x1 1,000 804 199 40,000

1,799

มลค�ยตธรรมของหนกในวนท 31 ธนว�คม 25x1 เท�กบ 41,400 บ�ท ในวนท 1 กรกฎ�คม 25x2 บรษทตดสนใจโอนเปลยนเงนลงทนจ�กก�รถอเปนหลกทรพยเผอข�ยไปเปนตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด มลค�ยตธรรมของหนก ณ วนทโอนเปลยนเท�กบ 42,000 บ�ท ก�รบนทกร�ยก�รเกยวกบเงนลงทนใหหนก เปนดงน1 มกร�คม 25x1 เดบต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 41,799 เครดต เงนสด

41,799 บนทกก�รซอหนกของบรษท ค จำ�กด(มห�ชน ) เพอเปนหลกทรพยเผอข�ย 30 มถน�ยน 25x1 เดบต เงนสด 1,000 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก

164 ดอกเบยรบ

836 บนทกดอกเบยรบ 6 เดอน และปรบบญชเงนลงทน

31 ธนว�คม 25x1 เดบต เงนสด1,000

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 167

ดอกเบยรบ 833 บนทกดอกเบยรบ 6 เดอน และปรบบญชเงนลงทน เดบต ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน 68

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 68

บนทกก�รปรบปรงบญชเงนลงทนหลกทรพยเผอข�ยใหแสดงมลค�ยตธรรม ร�ค�ต�มบญช 41,468 บ�ท มลค�ยตธรรม 41,400 บ�ท ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน 68 บ�ท

30 มถน�ยน 25x2 เดบต เงนสด 1,000

เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 171

ดอกเบยรบ 829 บนทกดอกเบยรบ 6 เดอน และปรบบญชเงนลงทน1 กรกฎ�คม 25x1 เดบต เงนลงทนในตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด-หนก

42,000 เครดต เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย

41,229 ร�ยก�รข�ดทนทยงไมเกดขน

68 ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขน

703 บนทกก�รโอนเปลยนประเภทเงนลงทนจ�กหลกทรพยเผอข�ย เปนเงนลงทนในตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด

จำ�นวนกำ�ไรทยงไมเกดขน 703 บ�ทน อ�จคำ�นวณจ�กผลต�งระหว�งมลค�ยตธรรมกบร�ค�ทนตดจำ�หน�ยในขณะทโอนเปลยนประเภทเงนลงทนกได ดงน

มลค�ยตธรรม42,000 บ�ท

ร�ค�ทนตดจำ�หน�ย 41,297 บ�ทร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขน 703

บ�ท

4 . การโอนเปลยนตราสารหนทจะถอจนครบกำาหนดไปเปนหลกทรพยเผอขาย

เงนลงทนในตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนดไดบนทกบญชไวในร�ค�ทนตดจำ�หน�ย ห�กตอม�บรษทตองก�รโอนเปลยนตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนดไปเปนหลกทรพยเผอข�ย บรษทตองใชมลค�ยตธรรมของตร�ส�รหนในขณะนน เพอบนทกบญชเงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก ผลต�งระหว�งร�ค�ต�มบญชหรอร�ค�ทนตดจำ�หน�ยกบมลค�ยตธรรม ณ วนทโอน ใหบนทกไวในบญชร�ยก�รกำ�ไรหรอข�ดทนทยงไมเกดขนของหลกทรพยเผอข�ย ซงแสดงเปนร�ยก�รแยกต�งห�กในสวนของผถอหนในงบดล

ตวอย�งท 19จ�กตวอย�งท 18 ถ�บรษทซอหนกของบรษท

ค . จำ�กด (มห�ชน)และมคว�มตงใจแตเรมแรกทจะถอไวจนครบกำ�หนดไถถอน บรษทจงบนทกบญชโดยใชร�ค�ทนตดจำ�หน�ย ตอม�ในวนท 1 กรกฎ�คม 25x2 ในขณะทร�ค�ต�มบญชของหนกบนทกไวเท�กบ 41,297 บ�ท บรษทตดสนใจโอนเปลยนเงนลงทนจ�กก�รถอไวจนครบกำ�หนดไปเปนหลกทรพยเผอข�ย ซงตองบนทกเงนลงทนต�มมลค�ยตธรรมคอ 42,000 บ�ท ผลต�งทเกดขนจำ�นวน 703 บ�ท ตองบนทกไวในบญชร�ยก�รกำ�ไรหรอข�ดทนทยงไมเกดขน ดงน

เดบด เงนลงทนในหลกทรพยเผอข�ย-หนก 42,000

เครดต เงนลงทนในตร�ส�รหนทจะถอจน ครบกำ�หนด-หนก 41,297

ร�ยก�รกำ�ไรทยงไมเกดขน 703 บนทกก�รโอนเปลยนแปลงเงนลงทนจ�กตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนดไปเปนหลกทรพยเผอข�ย

การเปดเผยขอมลการเปดเผยขอมล กจก�รตองเปดเผยขอมลในงบก�รเงนหรอในหม�ยเหตประกอบงบก�รเงน ดงตอไปน• นโยบ�ยก�รบญชสำ�หรบ • นโยบ�ยบญชทกจก�รใชในก�รกำ�หนด • ก�รบนทกบญชก�รเปลยนแปลงมลค�ยตธรรมของเงนลงทนชวคร�ว• ร�ยก�รทมนยสำ�คญทรวมอยในงบกำ�ไรข�ดทน • ขอมลเกยวกบหลกทรพยเผอข�ยและตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด โดยแสดงแยกตร�ส�รหนทจะถอจนครบกำ�หนด• ขอมลสำ�หรบก�รข�ยหรอก�รโอนเปลยนแปลงประเภทตร�ส�รหนทจะ ถอจนครบกำ�หนด • ก�รวเคร�ะหเงนลงทนระยะย�วต�มประเภทของเงนลงทน