Ψυχιατρική νοσολογία

Ψυχιατρική ΕξέτασηΨυχιατρική Εξέταση

• Εμφάνιση & Συμπεριφορά• Λόγος - Ομιλία• Διάθεση

• Σκέψη – Διαταραχή δομής, περιεχομένου, ροής– Αυτοκτονικότητα

• Αντίληψη• Αισθητηριακή κατάσταση

– Συνείδηση Προσανατολισμός ΣυγκέντρωσηΜνήμη – άμεση,απώτερη Αφαιρετική ικανότητα

• Εναισθησία

• Ψύχωση: ανικανότητα διαχωρισμού ανάμεσα στο τι είναι πραγματικό και τι όχι, ακόμη κι όταν οι αποδείξεις της πραγματικότητας είναι ξεκάθαρες (διαταραγμένη ικανότητα ελέγχου της πραγματικότητας).

• Νεύρωση: αποτυχία του ατόμου στην ομαλή προσαρμογή του στην πραγματικότητα (αδυναμία η οποία είναι εφμανής στο άτομο).

Παραληρητικές ιδέεςΠαραληρητικές ιδέες – – ΟρισμόςΟρισμός

• Πεποίθηση ιδιαίτερα ισχυρή παρά τις αποδείξεις για το αντίθετο και η οποία δεν εντάσσεται σε θρησκευτικές, κοινωνικές ή πολιτισμικές πεποιθήσεις

• Διάφορη θεματολογία– μεγαλείου, δίωξης, ζηλοτυπίας, ελέγχου, σωματικές,

συσχέτισης…

ΨευδαισθήσειςΨευδαισθήσεις - - ΟρισμόςΟρισμός

• Αντήληψη επί απουσίας ερεθίσματος

• Μπορεί να είναι φυσιολογική εμπειρία – υπναγωγικές/υπνοπομπικές

• Διαφόρων αισθήσεων– ακουστικές (2ο, 3ο πρόσωπο, σχολιασμός, σκεπτική ηχώ)– οπτικές (συνήθως οργανική αιτιολογία)– γευστικές– οσφρητικές– σωματικές

ΣχιζοφρένειαΣχιζοφρένεια

• Χαρακτηριστικές διαταραχές σκέψης & αντίληψης• Ακατάλληλο ή επιπεδομένο συναίσθημα• Παραληρητικές ιδέες• Αιφνίδια ή σταδιακή έναρξη• Α=Θ - μεγαλύτερη σε ηλικία έναρξη για Θ• Γενετικό υπόβαθρο

– 1 γονέας 13% κίνδυνος για παιδιά– 2 γονείς 46% >>– 1 συγγενής 10% στους άλλους συγγενείς– MZ δίδυμα 48% εμφάνιση

• Γνωσιακές αλλαγές - έκπτωση

ΣχιζοφρένειαΣχιζοφρένεια

Πρώτου βαθμού συμπτώματα– Σε 3ο πρόσωπο ακουστικές ψευδαισθήσεις– Σχολιασμός – Σκεπτική ηχώ– Έλεγχος πράξεων ) – Τοποθέτηση σκέψεων ) Παθητικότητα– Εκπομπή σκέψεων )– Σωματική παθητικότητα )

Σχιζοφρένεια Σχιζοφρένεια

Ορισμός: ICD 10 κριτήρια– τουλάχιστον 1 μηνός διάρκεια συμπτωμάτων– 1 καθαρό πυρηνικό σύμπτωμα ή >= 2 συμπτώματα από τη δεύτερη ομάδα συμπτωμάτων

πυρηνικό σύμπτωμα – Σκεπτική ηχώ, παρεμβολή ή απόσυρση σκέψης, εκπομπή σκέψηςπαραληρητικές ιδέες ελέγχου, παθητικότητας ή

επίδρασης, όσον αφορά το σώμα ή τις κινήσεις των μελών ή συγκεκριμένων σκέψεων, πράξεων ή αισθήσεων, παραληρηματική αντίληψη

ψευδαισθήσεις (φωνές σχολιασμού, φωνές που συζητούν μεταξύ τους, προερχόμενες από μέρος του σώματος)

επιμένουσες παραληρηματικές ιδέες

Δεύτερη ομάδα - εμμένουσες ψευδαισθήσεις – δχες λόγου & σκέψηςκατατονική συμπεριφοράαρνητικά συμπτώματα (απάθεια, αβουλία,

απρόσφορο ή επίπεδο συναίσθημα)

Σχιζοφρένεια - ΤύποιΣχιζοφρένεια - Τύποι

• Παρανοϊκός – συνηθέστερος, ψευδαισθήσεις +/- παραληρηματικές ιδέες κυρίαρχα

• Ηβηφρενικός– Έναρξη μεταξύ 15-25 ετών, πτωχή πρόγνωση.– Συναισθηματικές αλλαγές, ανεύθυνη, ακατάλληλη συμπεριφορά

• Κατατονικός – Κυρίαρχη η ψυχοκινητική δχη

• Μετασχιζοφρενική κατάθλιψη– Κυρίαρχη η καταθλιπτική συμπτωματολογία, ^κίνδυνος αυτοκτονίας

• Υπολειμματική σχιζοφρένεια – Τουλάχιστον ένα προηγούμενο ψυχωτικό επεισόδιο– Περίοδος 1 έτους με επικράτηση αρνητικής συμπτωματολογίας

• Απλή σχιζοφρένεια– ασυνήθης, χρόνια, υφέρπουσα έναρξη– Λειτουργική έκπτωση, χωρίς ιστορικό θετικής συμπτωματολογίας

Διαταραχές της διάθεσηςΔιαταραχές της διάθεσης

• Κατάθλιψη • Διπολική δχη• Εμμένουσες δχες της διάθεσης

– κυκλοθυμία– Δυσθυμία

Κατάθλιψη Κατάθλιψη

• Καταθλιπτικό συναίσθημα, απώλεια ευχαρίστησης – ενδιαφέροντος ή ικανοποίησης σε πρότερα ευχάριστα γεγονότα

• Έλλειψη συναισθηματικών αντιδράσεων• Πρώιμη αφύπνιση• Καταθλιπτικό συναίσθημα χειρότερο τις πρωινές

ώρες• Ψυχοκινητική επιβράδυνση ή ευερεθιστότητα• Σημαντική απώλεια της όρεξης• Σημαντική απώλεια βάρους (>=5%)• Σημαντική απώλεια της Libido

Διπολική δχηΔιπολική δχη

• >=2 αλλαγές της διάθεσης• Πλήρη ύφεση μεταξύ των επεισοδίων• Α = Θ• Μανιακό επεισόδιο – μέση διάρκεια 4 μηνών• Καταθλιπτικό επεισόδιο – μέση διάρκεια 6 μηνών• Πρώτο επεισόδιο συνηθέστερα μεταξύ 20-29 ετών• Γενετική προδιάθεση

– ΔΔ 11% κίνδυνος κατάθλιψης σε 1ου βαθμού συγγενείς– ΔΔ 8% κίνδυνος ΔΔ σε 1ου βαθμού συγγενείς

• ΥΨΗΛΗ θνησιμότητα αυτοκτονία/ατυχήματα/άλλα νοσήματα

Διπολική δχηΔιπολική δχη

Χαρακτηριστικά

«Ανεβασμένη» διάθεση

Ιδέες μεγαλείου & υψηλή αυτοεκτίμηση

Αυξημένη ενέργεια, δραστηριότητα

Φυγή ιδεών

Πίεση λόγου

Αυξημένη libidoΈκπτωση της κρίσης & παρορμητική συμπεριφορά

Μειωμένη ανάγκη για ύπνο

Αυξημένη δημιουργικότητα

Έκπτωση προσοχής και συγκέντρωσης

Ψυχωτικά συμπτώματα

Διπολική δχηΔιπολική δχη

Διάγνωση

>=2 επεισόδιατουλάχιστον 1 μανιακό

Ταχεία εναλλαγή = 4 ή περισσότερα επεισόδια / έτος

Σοβαρότητα

υπομανία μανία μανία με ψυχωτικά στοιχεία

Εμμένουσες δχες της διάθεσηςΕμμένουσες δχες της διάθεσης

Κυκλοθυμία

εμμένουσα αστάθεια της διάθεσηςπρώιμη έναρξη (εφηβεία)χρόνια πορείαόχι τόσο σοβαρή ώστε να πληροί τα κριτήρια ΔΔ

Δυσθυμία

χρόνια έκπτωση της διάθεσηςδύναται συνήθως να αντεπεξέρχεται στις καθημερινές υποχρεώσεις

Αγχώδεις δχεςΑγχώδεις δχες

- Αγοραφοβία

- Κοινωνική φοβία

- Ειδική φοβία

- Δχη πανικού

- Γενικευμένη αγχώδης δχη

- Ψυχαναγκαστική – Καταναγκαστική δχη

- Μετατραυματική αγχώδης δχη

ΑγοραφοβίαΑγοραφοβία

Χαρακτηριστικά

- η περισσότερο αναπηριογόνος εκ των φοβιών- Θ:Α = 3:1- έναρξη μεταξύ 15-35 ετών

- συμπτώματα από το αυτόνομο/ψυχολογικά δευτερογενή στο άγχος

- τρόμος κατάρρευσης / έλλειψης βοήθειας μπροστά σε κοινό

- άγχος γενικά περιορισμένο σε: πλήθος/μέρη με πολύ κόσμο/ταξίδια - Η συμπεριφορά αποφυγής φοβικών καταστάσεων κυρίαρχη - ύπαρξη άλλων δχων πανικός, κατάθλιψη

Κοινωνική φοβίαΚοινωνική φοβία

Χαρακτηριστικά- 8% όλων των φοβιών

- επικεντρωμένη γύρω από ΦΟΒΟ ή ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ από άλλους

- αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων

- Θ = Α

- συσχέτιση με χαμηλή αυτοεκτίμηση και φόβο κριτικής

- μπορεί να υπάρχει ερυθρίαση/τρόμος χεριών/ναυτία

Ειδικές φοβίεςΕιδικές φοβίες

Χαρακτηριστικά- περιορισμένη σε ειδικές καταστάσεις

- εμμένων μη λογικός φόβος

- επαφή με αντικείμενο φόβου άμεση αντίδραση άγχους

- αποφυγή αντικειμένου φόβου

- ο φόβος αναγνωρίζεται ως υπερβολικός/μη λογικός

- έναρξη στην παιδική ηλικία/πρώιμη ενήλικη ζωή

Δχη πανικούΔχη πανικού

Χαρακτηριστικά- υποτροπιάζοντα επεισόδια άγχους, μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρά

- μη προβλέψιμη, αιφνίδια έναρξη

- σχεδόν πάντα λόγο φόβου θανάτου/απώλειας ελέγχου/τρέλας

- τα επεισόδια κρατούν κάποια λεπτά

- 20% των ενηλίκων τουλάχιστον ένα επεισόδια στη ζωή τους

- Έναρξη μεταξύ 20-30 ετών

- κρίση πανικού: αυξανόμενος φόβος συμπτώματα από το αυτόνομο τρέλα, θάνατος

Γενικευμένη αγχώδης δχηΓενικευμένη αγχώδης δχη

Χαρακτηριστικά- βασικό το άγχος, το οποίο είναι γενικευμένο, εμμένων και μη περιοριζόμενο σε κάτι συγκεκριμένο (πλέων ελεύθερα)- +/- σωματικά συμπτώματα- Θ > Α, ποικίλη πορεία- συχνά σχετιζόμενο σε χρόνιο περιβαλλοντικό stress- Διάγνωση:

- κύριο σύμπτωμα το άγχος (τις περισσότερες μέρες, για εβδομάδες/μήνες)

- περιλαμβάνει προσμονή, αίσθημα τάσης, υπεραντιδραστικότητα του αυτόνομου

Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική δχηΨυχαναγκαστική Καταναγκαστική δχη

Χαρακτηριστικά

- βασικά ψυχαναγκαστικές σκέψεις +/- καταναγκαστικές πράξεις

- Θ = Α

- έναρξη στην παιδική / πρώιμη ενήλικη ζωή

- Οικογενειακό ιστορικό ΨΚΔ/Tourette Syndrome