06. Усходнеславянскія плямёны на тэрыторыі Беларусі. На...

Усходнеславянскія плямёны на

тэрыторыі Беларусі

Засяленне Беларусі славянаміКаланізацыя Беларусі славянамі

Але!На тэрыторыі Беларусі – ужо балты

Узаемадзеянне

Узаемадзеянне славян з балтамі

Спачатку – мірнае.Прычына:Славян і балтаў мала

Але!Кан. VII – пач. VIII стст. – новая

хваля славян

Войны

Балты гінулі Балты зліваліся са славянамі

Падабенствы паміж балтамі і славянамі• Рэлігія (язычніцтва);• Лад жыцця;• Мова.

Адрозненні паміж балтамі і славянамі

Славяне – больш высокі ўзровень развіцця.Доказы:• Племянныя правадыры;• Моцнае войска;• Больш развіта земляробства;• Больш развіта рамяство.

Славянізацыя балтаў

Славяне запазычылі ў балтаў:

Гарадзішчы;Упрыгожанні.

Саюзы плямёнСлавяне + балты = своеасаблівыя саюзы плямёнVIII – IX стст. – склаліся славянскія саюзы плямён:Крывічы;Дрыгавічы;Радзімічы.

КрывічыСамы буйны ўсходнеславянскі саюз плямёнаў.Тэрыторыя рассялення:• Вярхоўі Дняпра і Заходняй

Дзвіны, да Волгі на ўсходзе, Чудскага возера на поўначы.

Падзяляліся на групы:Пскоўская;Полацкая;Смаленская.

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання

Крывічы-палачане

Дрыгавічы Радзімічы

Паходжанне назвы

Тэрыторыя рассялення

Галоўны горад - Суседзі

Скроневыя кольцыПахаванні - -

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання Крывічы-палачанеПаходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці

слова “крэўныя”. “Палачане” – ад горада і ракі Палаты.

Тэрыторыя рассялення

Галоўны горадСуседзі

Скроневыя кольцыПахаванні

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання Крывічы-палачанеПаходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці

слова “крэўныя”. “Палачане” – ад горада і ракі Палаты.

Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі

Галоўны горадСуседзі

Скроневыя кольцыПахаванні

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання Крывічы-палачанеПаходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці

слова “крэўныя”. “Палачане” – ад горада і ракі Палаты.

Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі

Галоўны горад ПолацкСуседзі

Скроневыя кольцыПахаванні

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання Крывічы-палачанеПаходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці

слова “крэўныя”. “Палачане” – ад горада і ракі Палаты.

Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі

Галоўны горад ПолацкСуседзі Ільменскія славене, продкі латышоў

Скроневыя кольцыПахаванні

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання Крывічы-палачанеПаходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці

слова “крэўныя”. “Палачане” – ад горада і ракі Палаты.

Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі

Галоўны горад ПолацкСуседзі Ільменскія славене, продкі латышоў

Скроневыя кольцы БранзалетападобныяПахаванні

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання Крывічы-палачанеПаходжанне назвы “Крывічы” – ад старэйшыны Крыва ці

слова “крэўныя”. “Палачане” – ад горада і ракі Палаты.

Тэрыторыя рассялення Поўнач Беларусі

Галоўны горад ПолацкСуседзі Ільменскія славене, продкі латышоў

Скроневыя кольцы БранзалетападобныяПахаванні Спальванне, пахаванне у доўгіх

курганах – валатоўках.

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання ДрыгавічыПаходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя

Драг/Дрыгавіт.

Тэрыторыя рассялення

Галоўны горадСуседзі

Скроневыя кольцыПахаванні –

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання ДрыгавічыПаходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя

Драг/Дрыгавіт.

Тэрыторыя рассялення Поўдзень Беларусі, сярэдняе цячэнне Прыпяці, пасля – басейн Свіслачы і сярэдняе цячэнне Бярэзіны, Брэстчына.

Галоўны горадСуседзі

Скроневыя кольцыПахаванні –

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання ДрыгавічыПаходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя

Драг/Дрыгавіт.

Тэрыторыя рассялення Поўдзень Беларусі, сярэдняе цячэнне Прыпяці, пасля – басейн Свіслачы і сярэдняе цячэнне Бярэзіны, Брэстчына.

Галоўны горад ТураўСуседзі

Скроневыя кольцыПахаванні –

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання ДрыгавічыПаходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя

Драг/Дрыгавіт.

Тэрыторыя рассялення Поўдзень Беларусі, сярэдняе цячэнне Прыпяці, пасля – басейн Свіслачы і сярэдняе цячэнне Бярэзіны, Брэстчына.

Галоўны горад ТураўСуседзі Валыняне

Скроневыя кольцыПахаванні –

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання ДрыгавічыПаходжанне назвы Ад слова “дрыгва” – балота ці ад імя

Драг/Дрыгавіт.

Тэрыторыя рассялення Поўдзень Беларусі, сярэдняе цячэнне Прыпяці, пасля – басейн Свіслачы і сярэдняе цячэнне Бярэзіны, Брэстчына.

Галоўны горад ТураўСуседзі Валыняне

Скроневыя кольцы Дротавыя (пацеркавыя)Пахаванні –

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання РадзімічыПаходжанне назвы Ад імя родапачынальніка Радзіма.

Тэрыторыя рассялення

Галоўны горад – Суседзі

Скроневыя кольцыПахаванні –

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання РадзімічыПаходжанне назвы Ад імя родапачынальніка Радзіма.

Тэрыторыя рассялення Усход Беларусі, вакол ракі Сож.

Галоўны горад – Суседзі

Скроневыя кольцыПахаванні –

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання РадзімічыПаходжанне назвы Ад імя родапачынальніка Радзіма.

Тэрыторыя рассялення Усход Беларусі, вакол ракі Сож.

Галоўны горад – Суседзі Вяцічы (на ўсходзе), севяране (на

поўдні).Скроневыя кольцыПахаванні –

Славянскія саюзы плямёнКрытэрый параўнання РадзімічыПаходжанне назвы Ад імя родапачынальніка Радзіма.

Тэрыторыя рассялення Усход Беларусі, вакол ракі Сож.

Галоўны горад – Суседзі Вяцічы (на ўсходзе), севяране (на

поўдні).Скроневыя кольцы СяміпрамянёвыяПахаванні –

Лёс радзімічаў

Пачатак Старажытнай Русі.

984 г. – паражэнне радзімічаў ад кіеўскага князя Уладзіміра Святаславіча на р. Пяшчань.Кіраўнік войска князя – ваявода Воўчы Хвост.

885 г. – падпарадкаваны князем Алегам. Да гэтага ён авалодаў Кіевам.

На шляху да дзяржавы

Знаць: шляхі фарміраванняСпачатку:Карысныя для грамадства

людзі;Найбольш паважаныя і

ўплывовыя людзі;Мудрыя старцы;Багатыя людзі.

Пасля:Дзеці і ўнукі гэтых людзей.

Шляхі ўзбагачэння:• Старанная земляробчая праца;• Занятак гандлем;• Удзел у рабаўніцкім набегу.

Багаты чалавек – любімец багоў.

З’яўленне князёўПрычыны:

Перасяленне славян на новыя землі

Войны

Патрэбен добры правадыр

Такі племянны правадыр – князь

КнязьРысы князя:З ліку знаці;Перадаваў сваё становішча

ў спадчыну.

Функцыі князя:Ваенная – абарона і

нападзенне;Размеркаванне здабычы;Суд.

З’яўленне даніны

Даніна – натуральны падатак (футра, мёд, прадукты і г.д.), які насельніцтва абавязана было штогод выплачваць на карысць вярхоўнай улады – князя.

Князю патрэбна аплата

З’яўленне даніны

ДружынаДружына – атрад узброеных і спецыяльна абучаных ваеннай справе людзей.Рысы:• Займаліся вайсковай службай;• Адбіраліся асабіста князем;• Былі вершнікамі;• Умацоўвалі ўладу князя.

Крок да стварэння дзяржавы

Ваеннае апалчэннеВойны паміж асобнымі славянскімі плямёнамі

Стварэнне ваеннага апалчэнняВаеннае апалчэнне – ваеннае фарміраванне, у якое ўваходзілі ўсе мужчыны аднаго племені.

Але!Слабей за княжацкую дружыну

Стварэнне дзяржавыПастаянныя войны

Неабходна добрая абарона

Аб’яднанне плямён у саюзыАле!

Яны слабыя

Неабходна стварыць дзяржаву

Веча

Праблема:Славяне жылі на вялікай

тэрыторыі

Цяжка часта збіраць веча

Бягучыя справы вырашаў савет старэйшын

Веча – народны сход у грамадстве ўсходніх славян, які склікаўся для вырашэння важных спраў. Правам удзелу ў ім карысталіся ўсе паўнапраўныя вольныя мужчыны.

Функцыі веча:• Вырашэнне пытанняў

вайны і міра;• Выбар князя;• Спачатку – усе

судовыя справы(пасля – толькі самыя складаныя).

Змяншэнне ролі вечаПаступова функцыі веча – да князя;У яго – дружына;Веча – у надзвычайных абставінах.

З’яўленне гарадоў

Некаторыя гарады – з гарадзішчаў:• Там хаваліся ад небяспекі;• Быў запас прадуктаў;• Было месца для грамадскіх

мерапрыемстваў;• Сяліўся князь з дружынай.

VIII – IX стст. – пачатак зараджэння гарадоў на беларускіх землях.

Пасяленні саюзаў плямёны

Крывічы – селішчы на месцы Полацка, Віцебска, Лукомля (ІХ ст.);

Дрыгавічы – Тураў (Х ст.);Радзімічы – гарадзішча на

месцы Гомеля.

Племянныя княжанніПлемянное княжанне – славянскі саюз плямён, у якім існавала княжацкая ўлада.Рысы:• Захоўвалася веча;

Але!• Важнейшыя пытанні вырашаў князь і знаць;• Спадчынная ўлада князя;• Вялікае значэнне – войны.

Усходнеславянскія княжанніБылі ў крывічоў-палачан і дрыгавічоў.Х ст. – князь Рагвалод у палачан.Прыйшоў «з-за мора»(магчыма, скандынаў-вараг).