№5 urag turliin baiguulal

№5 : МОНГОЛ НУТАГ ДАХ ЭРТНИЙ ХҮМҮҮС

Э.ЦЭРЭНБААТАР

Түүхэн баримт эх сурвалж

Багаж зэвсэг Эртний хүмүүсийн суурин , дархны газрууд Хадны сүг зураг Оршуулга, булш / хиргисүүр дөрвөлжин

булш, онгон /Буган хөшөө

Чулуун зэвсэг

Хадны сүг зураг

Булш

Эртний хүний гавлын яс

Монгол нутаг дахь эртний хүмүүс

“Монгол нутаг бол хүн төрөлхтний өлгий нутаг мөн “ гэсэн үзлийг нотлох баримт

Төв азийн газарзүйн тогтоц , баримт сэлтэд тулгуурлан анх хүн дүрст мичний өвгийн Төв азид ,тэр дундаа монголын нутагт Миоценийн үед одоогоос 25-11 сая жилийн өмнө үүссэн гэж үзжээ.

Судлаачид Америк, Европын амьтны аймгийн түүхийг судлаад энэ газруудын амьтны аймгийн өвөг Төв азиас шилжсэн болохыг тодруулжээ.

Археологчид Төв ази , монголын говиос хүн Ази , Европод тархсан байж болох замыг тодорхойлжээ.

Археологчид “говийн үлдэц” гэсэн нэртэй гурвалжин хэлбэрийн үлдэц чулуугаар хийсэн зэвсгийн монголын говиос олсон байна.

Эртний үе

Хуучин чулуун зэвсэг : Палеолит \ 800,000-15000 жил \

Дунд чулуун зэвсэг :Мезолит \ 15000-8000 жил \

Шинэ чулуун зэвсэг: Неолит \ 8000-3000 жил \

Хүрэл зэвсгийн үе \ III мянганаас I мянганы эхэн үе \

Төмөр зэвсгийн түрүү үе\ НТӨ IX-III зуун хүртэл \

Палеолит

мезолит

Неолит

Хүрэл зэвсэг /НТӨ 3000-1000 /

Чулуун зэвсэгтний эрхлэх аж ахуй

Түүвэрлэх аж ахуй Ан гөрөөний аж ахуй

Ан гөрөө бол хүмүүсийн хамтын хөдөлмөрийн анхны

хэлбэр юм

Чулуун зэвсэг

Чулуун зэв Чулуун хутга Жад Бороохой Хянгар Хугадас Хагадас

Төмөр зэвсэг

№6 : Эртний хүмүүсийн эрхлэх аж ахуй

Э.Цэрэнбаатар

Мал аж ахуйн үүсэл

Мезолитийн үе буюу 15000-8000 жилийн өмнө мал аж ахуйн үүслийн эхлэл тавигдсан байна

Мал аж ахуй үүсэхэд нөлөөлсөн хүчин зүйлс

Байгаль цаг уурын өөрчлөлт Хүмүүсийн амьдралын туршлага улам бүр

нэмэгдэв Хоол хүнс хадгалах шаардлага гарав –амьд

консервийн үеМАА үүсэхэд хүний үйл ажиллагаанаас

гадна амьтдын бие махбодийн биологийн онцлог, экологийн зохицол ихээхэн нөлөөлсөн байна.

Хамгийн анх гаршуулж тэжээсэн мал бол үхэр юм . Нотолгоо нь : Увс аймгийн Сагил суманд орших Можоогийн хадны зураг . Энэ зураг нь мезолитын үед хамаарна.

.

НТӨ II мянганы II хагаст монгол нутагт нүүдлийн мал аж ахуй үүссэн байна

Газар тариалангийн үүсэл

Эртний хүмүүсийн хамгийн анх гэршүүлсэн ургамал нь үр тариа, жимс байлаа .Гэвч үүнийг удаан хугацаанд хадгалах хэрэгтэй болсон ба ийнхүү амьдралын хэрэгцээ шаардлагаас улбаалан газар тариалан бий болжээ.

Газар тариаланг монгол нутагт 8000-3000 жилийн өмнө буюу Неолитийн үед үүссэн гэж үздэг .

Ураг төрлийн байгууллын нийгэм

Ураг төрлийн байгууллын үеийн соёл

Эдлэг соёл

Үүр Агуй Сууц

Хувцас Тэрэг Бүсний

аралМорин тэрэг

Ховд аймгийн

Хойд цэнхэрийн

агуй Чойбалсан

хотын Овоот толгой

Баянхонгор аймгийн

бичигтийн хад

Дундговь аймгийн

Дэлийн зүүн Билүүний

хадны зураг гм

Утгын соёл Хэл дуу авиа

Мэдлэг ухаан

Урлагийн үүсэл

Шүтлэгийн анхны

хэлбэрүүд Одон орон , цаг тоолол, геометрийн

ухаан Тоо тоолол\ 10,12, 40,60\

аШавар ваар , сав суулга

Амьтны загвартай

гоёмсог хүрэл эдлэл

Уран зураг – хадны зураг \ ан агнуур , аж

байдлын , дайн

байлдааны сэдэв бүхий \

Хээ угалз \ чулуу, хүрэл ,

яс ,алт Буган хөшөө