บทที่ 2 การใช้ภาษาไทยในการ ......ส านวน...

บทท 2

การใชภาษาไทยในการสอสาร

ตอนท 1 ความรพนฐานเรองภาษา

1.1 ความหมายของภาษา

1.2 ความส าคญของภาษา

1.3 ธรรมชาตของภาษา

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

1.5 ระดบภาษาในภาษาไทย

ตอนท 1 ความรพนฐานเรองภาษา

• ภาษาเปนเครองมอส าคญของมนษยในการสอสารความคดความรสกของ ผสงสารไปยงผรบสาร • บคคลทกคนควรมความรพนฐานเรอง “ภาษา” ไมวาจะเปนค า ประโยค ส านวน โวหาร หรอ ค าทมาจากภาษาตางประเทศ เพอใหการสอสารม ประสทธภาพ และสมฤทธผล

1.1 ความหมายของภาษา

• ความหมาย “ภาษา” คอ - ถอยค าทใชพดหรอเขยนเพอสอความของชนกลมใดกลมหนง เชน ภาษาไทย ภาษาจน - ถอยค าทใชพดหรอเขยนเพอการสอความหมายเฉพาะวงการ เชน ภาษาราชการ ภาษากฎหมาย ภาษาธรรม

ความหมาย “ภาษา” คอ - เสยง ตวหนงสอ หรอกรยาอาการทสอความได เชน ภาษาพด ภาษาเขยน ภาษาทาทาง ภาษามอ - (คอม) กลมของชดอกขระ สญนยม และกฎเกณฑทก าหนดขนเพอสงงานคอมพวเตอร เชน ภาษาซ

1.1 ความหมายของภาษา

• นววรรณ พนธเมธา (2558, หนา 1) ใหความหมายไววา “ภาษาเปนเครองมอใชสอสาร ถายทอดความคดจากบคคลหนงไปยงอก บคคลหนง”

• นตยา กาญจนะวรรณ (2555, หนา 199) ใหความหมายไววา “ภาษาเปนเครองมอสอความหมายทมระบบ ใชเปนสอกลางเพอแสดง ความคดของมนษย และเปนทยอมรบกนในหมชนทใชภาษาเดยวกน”

1.1 ความหมายของภาษา

• ประสทธ กาพยกลอน (2514,หนา 9) ใหความหมายของภาษาไววา “สญลกษณทมระบบระเบยบแบบแผน ท าใหคนเราสอความหมายกนได”

• จากความหมายขางตน พอสรปความหมายของภาษาไดวา ภาษาเปนเครองมอในการสอสารทมระบบระเบยบ ชวยใหมนษยถายทอด

ความหมายระหวางกนได

1.1 ความหมายของภาษา

1.2 ความส าคญของภาษา

• ความส าคญของภาษาแบงได 2 ประเภท 1) ความส าคญตอบคคล

2) ความส าคญตอสงคม

ความส าคญตอบคคล

1) ภาษาชวยใหรบรความคดความรสก ภาษาเปนเครองมอในการสอสาร ไมวาจะเปนการสอสารดวยวจนภาษา หรออวจนภาษา การสอสารดงกลาวชวยใหมนษยเขาใจ สงทผสงสาร ตองการสอสารออกไป

2) ภาษาชวยพฒนาความรความคดของมนษยในทกชวงวย - ในวยเดก ภาษาชวยท าใหเดกเรยนรตวอกษร เสยง ค าพดทถายทอดจากมารดาหรอครชวยใหเดกมพฒนาการทเหมาะสมตามวย - ในวยของผก าลงศกษาเลาเรยน ภาษามบทบาทชวยใหเกดความรความคดทถายทอดมาจากครอาจารยหรอการอานบทเรยน ซงจะน ามาพฒนาความคดอานตนไดตอไป

ความส าคญตอบคคล

2) ภาษาชวยพฒนาความรความคดของมนษยในทกชวงวย (ตอ) - ในวยของผก าลงท างาน ภาษามบทบาทในการพดคยตดตอประสานงาน การน าเสนองาน หรอการเขารวมประชม

3) ภาษาชวยใหไดรบรขอมลขาวสาร เทาทนสถานการณ ภาษาชวยใหมนษยรบรขาวสารดวยการฟง การอาน และการดจากสอตาง ๆ ไมวาจะเปนทางโทรทศน วทยหรออนเทอรเนต เพอใหรความเคลอนไหวของสงคม และท าใหบคคลหาวธการรบมอ การ แกไข การตงรบหรอยอมรบเหตการณทเกดขนอยางมความพรอมได

4) ภาษาชวยใหเกดความจรรโลงใจและความบนเทง

เชน ฟงสนทรพจน ฟงโอวาท หรอฟงเทศนชวยใหเกด การขดเกลาจตใจใหละเอยดออน เชน การอานค าประพนธ การอานหนงสอธรรมะ หรอหนงสอ ชวยใหแงคดในการด าเนนชวต

ความส าคญตอบคคล

เชน เขยนอวยพร เขยนรอยกรอง เขยน

ค าชนชมสดด ชวยใหทงผเขยนและผรบมความสข และตระหนกรคณคาของตน เชน การชมภาพยนตร การฟงเพลง การฟงเรองตลกขบขน

การอานเรองข าขน การอานการตน

การอานนยาย

5) ภาษาชวยในการประกอบอาชพและการท างาน ภาษาชวยในการตดตอประสานงานภายในองคกร เชน การพดคยตดตอประสานงาน การประชม การปรกษาหารอ การแจงนโยบาย การเขยนจดหมายสมครงาน จดหมายธรกจ ภาษาเปนเครองมอส าคญในการท างานหรอเปนอาชพหารายได เชน งานพธกร นกรอง นกแสดง ผด าเนนรายการวทย พอเพลงแมเพลง ลเก โขน หมอล า

ความส าคญตอบคคล

ความส าคญตอสงคม

1) ภาษาชวยใหเกดการเรยนรสงคมวฒนธรรม

โดยการเรยนรนอาจถายทอดมาจากบรรพบรษ การสงสอนของครอบครว โรงเรยน หรอการสงเกตพฤตกรรมของคนในสงคม ดงน ในรปของวฒนธรรมทเปนมขปาฐะ ในรปของวฒนธรรมทบนทกเปนลายลกษณอกษร ในรปของประเพณ ขนบธรรมเนยมหรอจารต

ในรปของวฒนธรรมทเปนมขปาฐะ อาท เรองเลา ต านาน เพลงและดนตรพนบาน การละเลน การแสดง สภาษต คตเตอนใจตาง ๆ ในรปของวฒนธรรมทบนทกเปนลายลกษณอกษร อาท วรรณคด จารก หรอ บนทกทางประวตศาสตร ในรปของประเพณ ขนบธรรมเนยมหรอจารต

2) ภาษาชวยใหสงคมด ารงอยไดอยางสงบสข เชน ตวบทกฎหมายทบนทกเปนลายลกษณอกษร

กฎระเบยบทไมไดบนทกเปนลายลกษณ แตอยในรปของจารตประเพณ มารยาททางสงคม ซงสงเหลานนบเปนภาษาทชวยควบคมพฤตกรรม ความคดจตใจของคนใน

สงคมใหอยในกรอบทเหมาะสมและดงาม และชวยใหสงคมมความปกตสขเรยบรอย

ความส าคญตอสงคม

3) ภาษาชวยแสดงเอกลกษณของชาต เชน ภาษาไทยเปนค าโดด มความหมายอสระ ไมตองเปลยนรป ไมมเพศ หรอกาล ภาษาไทยเปนภาษาทถายทอดมาจากบรรพบรษจากรนสรน

- ภาษาในวรรณคด ฉนทลกษณในงานรอยกรอง - การอานท านองเสนาะ - การขบเสภา - การรองเพลงพนบาน

ความส าคญตอสงคม

1.3 ธรรมชาตของภาษา

• ธรรมชาตของภาษา คอ ลกษณะของภาษาในแตละชาตทมเหมอนกน เปนสากล ไมวาภาษาใดจะมลกษณะนอยรวมกน ดงน 1) ภาษาเปนพฤตกรรมทางสงคม

มนษยสามารถเรยนรภาษาไดจากการสงเกต เลยนแบบ หรอไดรบการ สงสอนมาจากบคคลในสงคมเดยวกน

2) ภาษาเปนเครองมอในการสอสารของมนษย มนษยอยรวมกนเปนสงคม จงจ าเปนตองตดตอรบรเรองราวซงกนและกน ผานภาษาทก าหนดขน

3) ภาษามโครงสรางทมระบบระเบยบ ภาษาแตละภาษาจะมโครงสรางทเปนระบบกฎเกณฑ กฎเกณฑของบาง ภาษาอาจแตกตางหรอมลกษณะของภาษารวมกนกบอกภาษาหนง 4) ภาษามการเปลยนแปลงได การเปลยนแปลงของภาษามทงสรางจ านวนเพมมากขน การตดทอน และการเลกใช การกลายทงเสยง และความหมาย

1.4 ลกษณะของภาษาไทย 1) ภาษาไทยเปนภาษาค าโดด 5) ค าในภาษาไทยมเสยงสงต าตามเสยง

วรรณยกต

2) ค าไทยแทสวนใหญมพยางคเดยว 6) ภาษาไทยมการสรางค า เพอใหมความหมายมากขน

3) ภาษาไทยมลกษณะนามใชจ านวนมาก 7) การเรยงล าดบค าตามหลกไวยากรณไทย

4) ค าไทยแทมตวสะกดตรงตามมาตรา 8) ภาษาไทยมระดบการใชและการใชเฉพาะบคคล

1) ภาษาไทยเปนภาษาค าโดด คอ ภาษาทมค าใชไดโดยอสระ ค าแตละค าน าไปใชโดยไมตองเปลยนรปค า เพอบอกเพศ พจน หรอกาล เชน ประโยค “ฉนก าลงกนขาว” กบ “ฉนไดกนขาวแลว” จะเหนวาค ากรยาวา “กน” ในประโยคหลงไมเปลยนรป เปนอดตกาล

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

การท าความเขาใจความหมายของ “ค า” หรอ “ประโยค” นนสามารถพจารณา

จากความสมพนธกบค าอน ๆ หรอบรบทในประโยค เชน พจารณาจากหนาทของค า เชน ประโยค “นกเรยนเกงเพราะอานเกง”

ค าวา เกง ตวแรกเปนค า

สวน เกง ค าทสองเปนค า

ขยายค านาม

ขยายกรยา

2) ค าไทยแทสวนใหญมพยางคเดยว และมความหมายเดยว

เชน พอ แม กน นง นอน หม หมา แมว ค าทน ามาจากภาษาตางประเทศมกมหลายพยางคและมตวการนต - ค าไทยทมาจากภาษาบาลสนสกฤต เชน บลลงก ศพท วญญาณ เกษยณ อศจรรย อาทตย อาจารย - ค ายมทมาจากภาษาเขมร เชน ส ารวจ เผชญ บ าเพญ

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

3) ภาษาไทยมลกษณะนามใชจ านวนมาก ลกษณนามทใชจะเรยงตามหลงจ านวนตวเลข เชน

ไก 1 บาน 2 หลง เรอ 3

ลกษณนามยงวางไวหลงค านามเพอแสดงลกษณะค านามทอยขางหนา เชน นกตวนนก าลงบน บานหลงนใหญมาก

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

ตว ล า

4) ค าไทยแทมตวสะกดตรงตามมาตรา

ค าไทยแทจะมพยญชนะทายตรงตามมาตราตวสะกด อาท มาตราตวสะกดแมกน เชน ค าวา กน ดน เดอน นอน เลน มาตราตวสะกดแมกม เชน กม จาม ผอม ผม ลม สวนค าไทยทน ามาจากภาษาตางประเทศมกมตวสะกดไมตรงตามมาตรา เชน ค าทมาจากภาษาบาลสนสกฤต เชน เนตร จต โจร มตร เพศ

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

5) ค าในภาษาไทยมเสยงสงต าตามเสยงวรรณยกต

ภาษาไทยมเสยงวรรณยกตเปนตวก ากบการออกเสยงและความหมาย โดยการ เปลยนวรรณยกตจะท าใหความหมายเปลยนไปดวย เชน คา คา คา , มา มา มา

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

6) ภาษาไทยมการสรางค าเพอใหมความหมายมากขน

การเพมค าของไทยนนมหลายลกษณะ เชน - การสรางค าจากการประสมค ามล เชน แมน า น าปลา ไฟฟา - การสรางค าโดยใชการซ าเพอใหเกดความหมายทตางออกไป เชน เดกๆ, พๆ นองๆ, กลมๆ การสรางค าโดยใชวธการซอนค า เชน นมนม เจบปวด ใกลชด

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

7) การเรยงล าดบค าตามหลกไวยากรณไทย

ภาษาไทยจะมการเรยงล าดบตามโครงสรางไวยากรณไทย คอ ประธาน กรยา และกรรม เชน ฉนกนขาว การเรยงล าดบค าขยายในประโยคภาษาไทยนนจะเรยงล าดบโดยค าขยายจะ

เรยงตอค าทถกขยาย เชน “ปลาสแดง” ค าวา “ปลา” เปนค านามซงเปนค าหลก “สแดง” เปนค าขยาย

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

8) ภาษาไทยมระดบการใชและการใชเฉพาะบคคล

ลกษณะทเหนไดชดคอ ภาษาไทยม ค าราชาศพท ค าทใชกบพระสงฆ หรอค าทใชกบผอาวโส ลกษณะค าทแตกตางกนไปตามบคคล ตามเพศ และวย เชน การบรรยายรปรางของ “ผชาย” จะใชค าวา บกบน ก าย า ล าสน การบรรยายรปรางของ “ผหญง” จะใชค าวา ออนแอน อรชร บอบบาง ค าทใชกบ “เดก” จะใชค าวา จ าม า หม า

1.4 ลกษณะของภาษาไทย

1.5 ระดบภาษาในภาษาไทย

• ระดบภาษา หมายถง ระดบชนของภาษาหรอถอยค าทพจารณาตามลกษณะการใชค า ประโยค ส านวนภาษาเพอใหสอดคลองกบวตถประสงคการใช

• การเลอกใชระดบภาษาจะสมพนธกบผรบสาร กาลเทศะ โอกาส เพศ วย และวตถประสงคของการสอสาร

• ระดบภาษาแบงไดหลายระดบ เชน แบงเปน 5 ระดบ ไดแก ระดบพธการ ระดบทางการ ระดบกงทางการ ระดบสนทนา และระดบกนเอง (ดรายละเอยดใน บทท 1 )

• ในบทน จะแบงระดบภาษาออกเปน 3 ระดบตามลกษณะการใช ดงน ภาษาระดบปาก ภาษาระดบกงทางการ ภาษาระดบทางการ

1.5 ระดบภาษาในภาษาไทย

ภาษาระดบปาก

• เปนภาษาทใชพดในชวตประจ าวนกบคนทสนทสนมคนเคย เชน - การพดคยระหวางเพอนกบเพอน - การพดกบพกบนอง • ลกษณะของภาษาเปนภาษาทมกใชค างาย • ไมเนนความสละสลวยหรอระเบยบแบบแผนมากนก แตเนนสอความใหเขาใจกนได • เชน เพลง เพลงพนบาน ภาพยนตร นวนยาย พาดหวขาวหนงสอพมพ โฆษณา จดหมายสวนตว อเมล ไลน

ตวอยางภาษาระดบปาก

• ภาษาระดบปากมกใชค างาย ๆ หรอภาษาทไมเปนทางการ ซงพอสรปไดกวาง ๆ ดงน

1) ค ายอ เชน ผบ.เหลาทพ นายกฯ พ.ร.บ. ผอ. 2) ค าสแลงหรอค าคะนอง เชน กก ชวชว เกาเหลา หมเหลอง 3) ภาษาถน เชน แซบหลาย คดฮอดขนาด ไผวาสบทมกน 4) การยอค า เชน คอม โรงบาล

ภาษาระดบปาก

5) ส านวนภาษาหรอค าขวญทคดขนมาใหมเปนการเฉพาะ เชน “เทยวไทยครกครน เศรษฐกจไทยคกคก” “งดเหลาเขาพรรษา” “รวมใจคนไทย สวกฤตไฟฟา: ปดไฟ ปรบแอร ปลดปลก”

6) ภาษาทคดขนมาใหมและสอสารเฉพาะกลม ซงไมอยในหลกการสอสาร ภาษาไทยตามระเบยบแบบแผน เชน ภาษาวยรนทมกใชค าสแลง ภาษาในสงคมออนไลนทมกใชตวยอ เชน เฟซ พก ไอจ ภาษาภาพ หรอสญลกษณแสดงอารมณ (emoticons) ภาษาในกลมเพศทสาม (ภาษาร)

ภาษาระดบกงทางการ

• เปนภาษาทอยระหวางภาษาปากกบภาษาทางการ • จะใชค าทไมยากนก เปนค าสภาพ ประณต มากกวาภาษาปาก

• เหมาะส าหรบการพดคยสนทนาระหวางผทไมสนทสนมคยเคย ผอาวโส หรอผทมวยวฒและคณวฒมากกวา

• เชน การสนทนากบอาจารย พระภกษสงฆ บดามารดา หรอ การเขยนบทความ สารคด ประชาสมพนธ

ภาษาระดบทางการ • ภาษาระดบทางการ เปนภาษาทใชอยางถกตองตามแบบแผน • มส านวนภาษาทสละสลวย ใชค า ประโยค และส านวนไดถกตอง • เหมาะส าหรบงานพระราชพธและพธการอนๆ • ภาษาระดบนใชไดทงการพดและการเขยน เชน การกลาวสนทรพจน การกลาวใหโอวาท การกลาวเปดงาน การเขยนประกาศ แถลงการณ ตวบทกฎหมาย ต ารา วทยานพนธ หนงสอราชการ รายงานการประชม

ตวอยางระดบภาษา

• ภาษาปาก - ในวนขนปใหมขอใหเธอและครอบครวแฮปป สนก และฟนกบทกชวงชวตนะ • ภาษากงแบบแผน - ในวาระขนปใหม ขอใหพระพทธ พระธรรม พระสงฆ จงดลบนดาลใหเธอและครอบครวมความสขตลอดไป • ภาษาแบบแผน - ในศภวารดถขนปใหม ขออาราธนาคณพระศรรตนตรย ดลบนดาลใหทานและครอบครวประสบความสขตลอดไปเทอญ

2.1 การใชค า

2.2 การใชประโยค

2.3 การใชโวหาร

2.4 การใชส านวน

2.5 การใชค าภาษาตางประเทศในภาษาไทย

ตอนท 2 การใชภาษาไทยในการสอสาร

2.1 การใชค า

• มนกวชาการหลายทานใหความหมายของค าไวหลากหลาย ดงน • พระยาอปกตศลปสาร (2514, หนา 59) ใหความหมายของค าไววา “ค า คอ เสยงทพดออกมาไดความอยางหนง ตามความตองการของผพด จะเปน

กพยางคกตามเรยกวา ค าหนง บางค ากมพยางคเดยว บางค ากมหลายพยางค”

2.1 การใชค า

• นววรรณ พนธเมธา (2558, หนา 3) ใหความหมายของค าไววา “ในฐานะผใชภาษา เราพอจะทราบวาเสยงทเปลงออกมาครงหนง ๆ นนเปน

ค าหรอไม ตองดทเสยงเปลงออกมาแลวมความหมาย ถาเสยงทเปลงออกมายง

ไมมความหมาย เรากยงไมถอวาเปนค า”

• สรวรรณ นนทจนทล (2556, หนา 54) อธบายความหมายของค าไววา “ค า คอเสยงทเปลงออกมาแลวมความหมาย เกดจากการประสมเสยงพยญชนะ เสยงสระ และเสยงวรรณยกต”

• จากความหมายของค าขางตน อาจพอสรปไดวา “ ค า ” หมายถง เสยงทเปลงออกมาแลวมความหมาย

2.1 การใชค า

ชนดของค า

• ในทนจะแบงชนดของค าตามการสอสารความหมาย ซงแบงออกไดเปน 2 ชนด 1) ค าทมความหมายโดยตรง

2) ค าทมความหมายโดยนย

1) ค าทมความหมายโดยตรง

• หมายถง ค าทมความหมายตามรปศพท สามารถสอสารความหมายไดอยางตรงไปตรงมา เชน

ค าวา “นง” หมายถง อาการทหยอนกนใหตดกบพนหรอทรอง เชน เกาอ • ค าทมความหมายโดยตรงนยงแบงไดอก 2 ลกษณะ ไดแก - ค าทมความหมายโดยตรงเพยงความหมายเดยว

- ค าทมความหมายโดยตรงหลายความหมาย

• ค าทมความหมายโดยตรงเพยงความหมายเดยว คอค าทมความหมายหนงเดยว ไมมความหมายอน เชน

ค าวา “เกาอ” หมายถง ทส าหรบนง มขาและพนกพง มกยกยายไปมาได มหลายชนด, ถามรปยาวใชนอน เรยกวา เกาอนอน, ถาใชโยกได เรยกวา เกาอโยก, ลกษณนามวา ตว.

• ค าทมความหมายโดยตรงหลายความหมาย คอ ค าทมความหมายมากกวาหนง โดยเปลยนไปตามบรบทของค านน เชน ค าวา “ฉน”

ฉน หมายถง

ฉน หมายถง

ฉน หมายถง

ค าใชแทนตวผพด พดกบผทเสมอกนหรอผใหญพดกบผนอย, เปนสรรพนามบรษท ๑.

กน (ใชแกภกษสามเณร).

เสมอเหมอน, เชน, อยาง, เชน ฉนญาต.

2) ค าทมความหมายโดยนย

• หมายถง ค าทมความหมาย ไมตรงตามรปศพท แตมนยประหวดไปยงความหมายอน โดยผรบสารจะเขาใจความหมายจากบรบทแวดลอมในการสอสาร

“เธอเปนดาวของหอง”

ค าวา ดาว หมายถง “พอแมไฟเขยวใหคบหากนได”

ค าวา ไฟเขยว หมายถง

ความสวยหรอความโดดเดนกวาคนอน

ยนยอม อนญาต

หลกการใชค า

• การใชค าในการสอสารนน ผสอสารควรรหลกการใชและใชใหถกตองเพอใหการสอสารนนเกดผลสมฤทธ

• หลกการใชค ามหลกเกณฑกวาง ๆ ซงแบงได 3 หลก 1) การใชค าใหถกตอง

2) การใชค าใหกะทดรด ชดเจน

3) การใชค าใหสละสลวย

1) การใชค าใหถกตอง

1.1 การใชค าใหตรงตามความหมาย คอ การทผสงสารใชค าทมความหมายหนงไปใชใหตรงตามความหมายนน เนองจากค าในภาษาไทยนนมหลายค าทมความหมายคลายคลงกนแตใชแทนกนไมได เพราะใชในบรบทตางกน

ตวอยางค าทมความคลายคลงกน

1) การใชค าใหถกตอง

1.2 การใชค าใหถกตองตรงตามชนดของค า คอการใชค าใหตรงตามหนาทของค าตามหลกไวยากรณ ชนดของค าทมกใชผดคอ ค าบพบท คอ ค าทมหนาทเชอมค าตอค า อยหนานาม สรรพนาม หรอกรยา มค าวา ดวย, กบ, แก, แด, ตอ

- การใชค าวา “ดวย” จะใชวางหนาค านาม เชน “ บนทกเกาเลมนเขยนดวยดนสอ”

ค าวา “ดวย” เปนบพบทเพอบอกหนาทของดนสอวาใชเขยนบนทก - การใชค าวา “กบ” ใชเปนค าทเชอมค าหรอความเขาดวยกนมความหมายวา รวมกนหรอเกยวของกน เชน “ฟากบดน” “หมากบแมว”

- การใชค าวา “แก” ใชน าหนานามฝายรบ โดยจะใชกบผรบทอายนอยกวาผให “ผใหญใหเงนแกเดก” “ครใหของขวญแกนกเรยน”

- การใชค าวา “แด” ใชน าหนานามฝายรบ โดยจะใชกบผรบทมอายมากกวา ผใหหรอผทเคารพ เชน “ลกใหของขวญปใหมแดพอแม”

“นกศกษามอบของทระลกใหแดวทยากร”

- การใชค าวา “ตอ” จะใชน าหนาแสดงความเกยวของกนตดตอกน เฉพาะหนา ประจนหนา หรอการเทยบจ านวน เชน “เขายนค ารองตอเจาหนาท”

“เราคยกนสองตอสอง”

1) การใชค าใหถกตอง

1.3 การใชค าใหถกตองตรงตามตวสะกด คอ การสะกดใหตรงตามรปศพทใหถกตองตามอกขรวธ เนองจากภาษาไทยมค าพองเสยงและมค าทเสยงคลายกนจ านวนมาก อาจท าใหใชค าผดหรอสะกดผดค า

ค าพองเสยง

มาส (พระจนทร)

มาศ (ทอง)

มาตร (เครองส าหรบวดขนาด จ านวน เวลา)

ค าทขนตนดวย “กะ” หรอ “กระ”

กระเพรา

กะทะ กะเพาะ

กะเพรา

กระทะ กระเพาะ

2) การใชค าใหกะทดรด ชดเจน

• การใชค าใหชดเจนนน อาจแบงไดเปน 3 ลกษณะ ไดแก 2.1 การใชค าใหกระชบ ไมฟ มเฟอย 2.2 การใชค าทสอความหมายชดเจน ไมก ากวม 2.3 การใชค าทงายตอความเขาใจ

2.1 การใชค าใหกระชบ ไมฟมเฟอย คอ ใชค าทไมเกนจ าเปน โดยหากตดค าทมความหมายซ าหรอไมจ าเปนตอง ใสออกไปแลวกไมเสยความ เชน

2) การใชค าใหกะทดรด ชดเจน

2.2 การใชค าทสอความหมายชดเจน ไมก ากวม คอการไมใชค าทอาจตความได หลายความหมาย มความหมายลกลน ท าใหผรบสารเกดความเขาใจผดได เชน

2.3 การใชค าทงายตอความเขาใจ คอการเลอกใชค างายหรอค าทคนเคยใน การสอสาร ไมใชค ายากหรอค าศพทเฉพาะทไมใชในชวตประจ าวน เชน

กลว

3) การใชค าใหสละสลวย

• คอ การใชค าอยางประณต ตรงตามความหมาย ตรงวตถประสงคในการสอสารและบรบทของรปประโยคทงส านวนภาษา ระดบภาษา และบรบทของการสอความหมายอน ๆ แบงได 3 ลกษณะ

3.1 การใชค าภาษาตางประเทศอยางเหมาะสม

3.2 การไมใชค าตางระดบกนในประโยคหรอขอความเดยวกน

3.3 การใชค าใหเหมาะสมกบบคคล กาลเทศะ และบรบททางสงคมวฒนธรรม

3.1 การใชค าภาษาตางประเทศอยางเหมาะสม คอ ไมควรน าเอารปประโยค ภาษาตางประเทศมาเขยนเปนประโยคภาษาไทย หรอใชค าภาษาตางประเทศมา ใชสอสารมากนก เชน เราพบตวเองอยบนเตยงนอน ควรแกเปน เราอยบนเตยงนอน มนเปนอะไรทดมากๆเลยหนงสอเลมน ควรแกเปน หนงสอเลมนดมากๆ

3) การใชค าใหสละสลวย

3.2 การไมใชค าตางระดบในประโยคหรอขอความเดยวกน คอ ไมใชค า ตางระดบกนในประโยค และตองเลอกใชระดบภาษาใหเหมาะกบบรบท การใชดวย

3) การใชค าใหสละสลวย

3.3 การใชค าใหเหมาะสมกบบคคล กาลเทศะและบรบททางสงคมวฒนธรรม

จบการน าเสนอ เตรยมท าแบบฝกหด

ตวอยาง •รถชนควายตาย ขอบกพรองคอ ใชภาษาก ากวม แกไขเปน รถชนควายทตายแลว รถชนควายจนควายตาย

2.2 การใชประโยค

• ประโยค คอ การเรยงรอยค าเขาไวดวยกนจนไดใจความเพอน ามาสอสาร • โดยประโยคมองคประกอบ และมชนดของประโยคหลายลกษณะ ซงเปนสงทควรเรยนรเพอใชประโยคไดอยางถกตองและมประสทธภาพ

องคประกอบของประโยค

องคประกอบของประโยค ประโยคม 2 องคประกอบ คอ “ภาคประธาน” ประกอบดวยประธาน ค าขยายประธาน “ภาคแสดง” ประกอบดวยกรยาและค าขยายกรยา อาจมกรรมและค าขยายกรรมดวย

ตวอยางองคประกอบของประโยค

ประธาน (+ ขยายประธาน) + กรยา (+ ขยายกรยา) ผปวย โรคหวด ควรพกผอน มากๆ ประธาน (+ ขยายประธาน) + กรยา + กรรม (+ขยายกรรม)

สถาปนก หนม ออกแบบ อาคาร หลายหลง

ชนดของประโยค

• ชนดของประโยคแบงได 2 ลกษณะใหญ ๆ คอ 1) ชนดของประโยคทแบงตามการสอสารความหมาย

1.1 ประโยคความเดยว 1.2 ประโยคความรวม 1.3 ประโยคความซอน

ชนดของประโยค

• 2) ชนดของประโยคทแบงตามจดมงหมายของผสงสาร

2.1 ประโยคบอกเลา 2.2 ประโยคค าถาม 2.3 ประโยคปฏเสธ 2.4 ประโยคค าสง 2.5 ประโยคขอรอง

1) ชนดของประโยคทแบงตามการสอสารความหมาย

1.1 ประโยคความเดยว คอ ประโยคทสอสารความหมายเพยงประการเดยว ประกอบดวยภาคประธานเดยว และภาคกรยา แตอาจมสวนขยายประธานและกรยาได ไมมสนธานเชอมประโยค เชน นกบน แมวจบหน แมท าแกงสม

1) ชนดของประโยคทแบงตามการสอสารความหมาย

1.2 ประโยคความรวม คอ ประโยค 2 ประโยคขนไปมารวมกน และน าเสนอความหมายตงแตสองความหมายขนไป โดยการน าเอาประโยคความเดยวมา ผกกน มกมค าสนธานเปนตวเชอม

1) ชนดของประโยคทแบงตามการสอสารความหมาย

1.3 ประโยคความซอน คอ ประโยคทมเนอความหลกและมประโยคเนอความขยายหรออนประโยคซอนกนอย

โดยประโยคทเปนเนอความขยายอาจเปนสวนขยายค านาม กรยาหรอ ค าวเศษณกได ประโยคความซอนมกมค าเชอมหรอบพบท อาท ท ซง อน วา ท ให

2) ชนดของประโยคทแบงตามจดมงหมายของผสงสาร

2.1 ประโยคบอกเลา คอ ประโยคทผสงสารมเจตนาบอกหรอแจงเรองราวตาง ๆ ใหผรบสารรบรและเขาใจ เชน ประสบการณ เหตการณ นทาน เมอวานฝนตกหนกมาก

เมอคนนฉนดละครเรองสามสทองดวยนะ

วชาการใชภาษาไทยไมยากอยางทคด

2) ชนดของประโยคทแบงตามจดมงหมายของผสงสาร

2.2 ประโยคค าถาม คอ ประโยคทผสงสารมจดมงหมายตงค าถามเพอใหผรบสารตอบหรอใหฉกคด ประโยคค าถามมกมค าทแสดงค าถาม อาท ใคร ท าไม อะไร อยางไร เทาไร เชน ท าไมถงมาเรยนวชาภาษาไทยสาย จะกนอะไรกนด ใครจะไปเทยวทะเลบาง ดมนมมประโยชนอยางไร

2) ชนดของประโยคทแบงตามจดมงหมายของผสงสาร

2.3 ประโยคปฏเสธ คอ ประโยคทผสงสารมจดมงหมายทจะไมท า ไมรบ ไม ยนด มกมค าวา ไม ไมได ไมใช หามได ประกอบกรยาหลก เชน ฉนจะไมไปกบเขา

นกศกษาหลายคนไมอานหนงสอสอบ

ฉนไมเหนดวยกบความคดน

2) ชนดของประโยคทแบงตามจดมงหมายของผสงสาร

2.4 ประโยคค าสง คอ ประโยคทผสงสารตองการสอสารใหผรบสารท าตาม ปฏบตตามทผสงสารตองการ เชน อยาเดนลดสนาม

หามสงเสยงดง

หามสตวเลยงเขามา

ปดประตเบา ๆ

2) ชนดของประโยคทแบงตามจดมงหมายของผสงสาร

2.5 ประโยคขอรอง คอ ประโยคทผสงสารตองการขอรองใหผรบสาร ชวยเหลอและปฏบตตามความตองการของผสงสาร เชน โปรดอยาสงเสยงดง

กรณาวางหนงสอไวทชน

ชวยหยบปากกาใหหนอย

ขอยมหนงสอเลมนนหนอย

หลกการใชประโยค

• การใชประโยคใหมประสทธภาพนนตองพจารณาองคประกอบหลายอยาง ซงพอสรปได ดงน

1) การใชรปประโยคทสมบรณและสอสารความอยางครบถวน 2) การเลอกใชค าในประโยคใหเหมาะสมสอดคลองกน

3) การล าดบค าในประโยคอยางเหมาะสม สละสลวย

4) การเนนความส าคญในประโยคใหเหมาะสม

5) การเวนวรรคค าในประโยคใหถกตอง

6) การไมใชรปประโยคตามส านวนภาษาตางประเทศ

1) การใชรปประโยคทสมบรณและสอสารความอยางครบถวน

• ผสงสารควรใชประโยคทสมบรณ ไมควรใชกลมค าหรอวลในการสอสารซงอาจท าใหสอความไดไมครบถวน ไมจบความ

• ไมควรละบางสวนไป เชน ละภาคประธาน หรอละภาคแสดง “จบโจรขนบานเสยใหญพรอมของกลาง” ประโยคนขาดอะไร? ขาดประธาน

2) การเลอกใชค าในประโยคใหเหมาะสมสอดคลองกน

• ผสงสารควรเลอกค าใหเหมาะสมกบความหมายของประโยคและตองล าดบค าใหเหมาะสมและสละสลวยดวย เชน

ฉนซอขนมจากแมคา, แมคาขายขนมใหฉน

ถงแมเขาจะไมหลอแตเขาเปนคนด

ความรกท าใหคนมความสขฉนใด กท าใหมความทกขไดฉนนน

3) การล าดบค าในประโยคอยางเหมาะสม สละสลวย

• คอ การล าดบค าใหตรงตามความหมายและรปประโยคภาษาไทย ไมควรวางต าแหนงของค าผดทในประโยค

4) การเนนความส าคญในประโยคใหเหมาะสม

• การเนนความส าคญนนจะอยทผสงสารวาตองการเนนความสวนใด โดยความส าคญนนมกกลาวถงกอน เชน

5) การเวนวรรคค าในประโยคใหถกตอง

• การเวนวรรคในประโยค มความส าคญ ถาเวนวรรคผดทงการเขยนและการพดจะท าใหความหมายผดไปดวย เชน

- เขาขนไปรบรางวล นกเรยนดเดนเพอนของเขากปรบมอให

- เขาขนไปรบรางวลนกเรยนดเดน เพอนของเขากปรบมอให - การออกก าลงกาย ท าใหแขง แรงไมม โรคภยเบยดเบยน - การออกก าลงท าใหแขงแรง ไมมโรคภยเบยดเบยน

6) การไมใชรปประโยคตามส านวนภาษาตางประเทศ

2.3 การใชโวหาร

• ในบทเรยนนจะกลาวถงโวหารทหมายถงชนเชงหรอส านวนการแตงหนงสอหรอพด โวหารอาจแบงตามจดมงหมายออกเปน 4 ประเภท

1) บรรยายโวหาร

2) พรรณนาโวหาร

3) เทศนาโวหาร

4) สาธกโวหาร

1) บรรยายโวหาร

• บรรยายโวหาร คอ การใชส านวนภาษาเพอเลาเรองหรออธบายเรองแบบตรงไปตรงมา เพอใหเขาใจความ

• ไมเนนใหผรบสารเกดอารมณความรสก โดยใชไดกบทงการพด และการเขยน เชน การบอกเลาเหตการณ ขาว การเขยนบทเรยน หรอสารคด

ตวอยางบรรยายโวหารในสารคดเรอง “อาหารวางไทยประยกต”

อาหารวางไทยนบเปนอาหารททรงเสนห ไมเพยงความชาญฉลาดของ คนไทยโบราณทผสมผสานวตถดบใหเขากนไดอยางลงตว แตรปลกษณสสนก ท าออกมาใหดชวนกน และยงประดดประดอยท าชนใหกนไดแบบพอดค า ภมปญญาทางอาหารเหลานคนไทยเราประดษฐคดคนมาเนนนานงดงาม และ อรอยไมนอยหนาคนชาตใด

ตวอยางบรรยายโวหารในสารคดเรอง “แลหลาดใตเคยม”

“หลาด” เปนภาษาพดของชาวปกษใตทพดสน เรว ไดใจความ หมายถง ตลาด หลาดใตเคยมเปนตลาดนดแหงใหมทเกดขนจากความคดสรางสรรค ของผน าในทองถนทตองการใหชาวบานในสวนปกครองของตนไดเผยแพร วฒนธรรม ความสามคค ประเพณ อาหาร อาชพพนถน ความเปนอย ใหมา รวมกน และเปนสถานททองเทยวแหงใหมใตความรมรนใตตนไมทเรยกวา ตนเคยม

2) พรรณนาโวหาร

• พรรณนาโวหาร คอ การใชส านวนภาษารอยแกวเพอน าเสนอเรองราวอยางประณต ละเอยดลออ

• เนนใหผรบสารเกดความรสก สะเทอนอารมณ เกดจนตภาพ และอารมณคลอยตาม

• พรรณนาโวหารอาจใชภาพพจน เชน การเปรยบเทยบหรอการใชสญลกษณ เขามาประกอบเพอใหกระทบอารมณความรสกของผรบสาร มกปรากฏในนวนยาย เรองสน บทละคร

ตวอยางพรรณนาโวหารในเรอง “เขาวาภเกตจะเหมอนพทยา ถา...?” พระอาทตยชกรถหลบใหลอยในหมเมฆ เหมอนจะเกยจครานมากกวา แสงแดดทแผดจาไดลดความแรงลงเหลอแคความอน ทะเลหนาอาวไรคลน นง เหมอนพรม สน าเงนเขมปไปจนสดสายตา ตดกบตนสฟาทไลน าหนกของสขาว น าเงนและเทาของปยเมฆ เวงอาวสนๆ ของหาดไนหานเรยงรายดารดาษไปดวยรางของฝรงผวขาว ตางวย ตางเพศ เปลอยอกนอนผงแดด กบหนงสอฉบบกระเปาในมอ หรอไมก นอนหลบเหมอนกบจะไมตน ตราบใดทดวงอาทตยยงสาดแสง

ตวอยางพรรณนาโวหาร “โปงกอนเสา กบมตรภาพทไมเศราไปตามชอ” พวกเราเดนทางไปโปงกอนเสาทามกลางพายฝนทโหมกระหน า เสยงฟารอง ดงครนๆ และแสงฟาแลบแปลบๆ พรอมกบถนนททงลนทงชน ท าเอาพวกเราใจ สนขวญผวากบภาพทอยตรงหนาแลวคดไปตางๆ นานา กลววาจะหลงทางบาง กลววาฟาจะผาลงมาบาง แตกยงอนใจเมอหนไปมองขางๆแลวเจอเพอนรวมทาง ขบรถไปไดสกพกกเจอกบรถมอเตอรไซคทขลงมาจากเขา “พวกเราไมหลงทาง แลว” ความดใจนเปนแรงผลกดนทท าใหเราเดนทางตอไป ไมนานนกพวกเรากได เจอกบปาย “ศนยศกษาธรรมชาตและทองเทยวเชงนเวศ เจดคด-โปงกอนเสา”

3) เทศนาโวหาร

• เทศนาโวหาร คอ การใชส านวนภาษาเพอใหเกดความรคด โนมนาวใจผฟงผอานใหปฏบตตามหรอเกดความเขาใจ

• เทศนาโวหารอาจใชประกอบการบรรยายหรอการพรรณนากได • เทศนาโวหารไมจ าเปนตองเปนธรรมะหรอค าสงสอนหรอคตธรรมทางศาสนาเพยงอยางเดยว แตอาจอยในโอวาท สนทรพจน ทท าใหผรบตระหนกถงคณคาบางอยาง ไดรบความรความจรงหรอความเขาใจเกยวกบการใชชวต การเรยน การท างาน การครองเรอน

ตวอยางเทศนาโวหารเรอง “การออนนอมถอมตน”

การออนนอมถอมตน คอความสภาพออนโยน และออนนอมเขาหากน ไมเยอหยงถอด เปนจรยธรรมเครองประสานสมพนธระหวางตนเองกบผอนท ส าคญประการหนง ผรจกออนนอมถอมตนยอมไดรบความรก ความยกยอง และความรวมมอจากบคคลทกฝาย และไดรบความส าเรจ ความเจรญมนคงใน การปฏบตงานทกอยาง

• ตวอยางเทศนาโวหารเรอง “การอบรมสงสอนลก” การอบรมสงสอนลกเครงครดมากมายเกนไป กอาจเปนผลรายได เหมอนกน เพราะฉะนนวธเลยงลกทดกคอ เดนตามทางสายกลาง อยาใหตง หรอหยอนเกนไป ควรเปดโอกาสใหเดกหรอลกไดใชความคด ไดทดลอง ไดมประสบการณตางๆไดรวธชวยตวเอง ไดฝกแกปญหาของตวเองใหมาก สวนทจะควบคมกนควรเปนแตเรองกรอบของกฎหมายและศลธรรมเทานน การสอนใหเขาไดท ากจกรรมทเปนประโยชนทเขาพอใจใหมากกวาการหาม หรอการใหท าตามค าสงแตฝายเดยว

4) สาธกโวหาร

• สาธกโวหาร คอ การใชส านวนภาษาเพอใหเกดความชดเจน ชวยใหผรบสาร สามารถเขาใจเรองราวหรอเหตการณไดโดยงาย ดวยการยกตวอยางเหตการณ ต านาน นทาน หรอค าพดของผรมาประกอบเนอความ

• สาธกโวหารนเปนโวหารทใชกบการบรรยาย การพรรณนาและการเทศนา

ตวอยางสาธกโวหาร

เปนมนษยสดดทท าชอบ จงประกอบกรรมดไวไมสญหาย มเรองจะท าดไดมากมาย อยาเหนอยหนายทอใจใฝท าด วรชนของไทยใจกลาหาญ ไดตอสศตรพาลสมศกดศร แมยาโมทาวสรนาร ยอดสตรนามระบอลอทวไทย

2.4 การใชส านวน • ส านวน หมายถง ถอยค าทใชสอความหมายแบบไมตรงไปตรงมา ผรบสาร ตองตความส านวน หากตความไมไดจะไมเขาใจส านวนนน

• พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหความหมายของส านวนไววา “ถอยค าหรอขอความทกลาวสบตอกนมา ชานานแลว มความหมายไมตรง ตามตวหรอมความหมายอนแฝงอย เชน สอนจระเขใหวายน า ร าไมดโทษปโทษ กลอง”

ทมาของส านวน

• ส านวนไทยมทมาหลายทมา สรปไดดงน 1) ส านวนไทยทมาจากลกษณะของธรรมชาต เปนส านวนทเทยบเคยงมาจากสงทเกดขนตามธรรมชาต เชน - ส านวน “กาฝาก” หมายถง แฝงกนอยกบผอนโดยไมไดท าประโยชนอะไรให มทมาจากตนไมทเกาะเบยดเบยนอาศยอาหารจากตนใหญ เลยงตว - ส านวน “คลนกระทบฝง” หมายถง เรองราวทครกโครมขนแลวกลบเงยบ หายไป มทมาจากทะเลมคลนวงเขาหาฝงตลอดเวลา

2) ส านวนทมาจากวถการด ารงชวต เปนส านวนทมาจากปจจยส อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย พาหนะ เปนตน เชน - ส านวน “ชบมอเปบ” หมายถง คนทไมชวยท า พอถงเวลามารบประทาน, คนทฉวยประโยชนจากคนอน โดยไมลงทนลงแรง มทมาจากการกนขาวดวยมอ กอนจะกนอาหารจะเอามอลงชบน าเพอลางมอใหสะอาด และไมใหขาวตดมอ

ทมาของส านวน

3) ส านวนทมาจากวฒนธรรมในสงคม เปนส านวนทมาจากอาชพ ประเพณ การเรยน การปกครอง เชน - ส านวน “ท านาบนหลงคน” หมายถง การแสวงหาผลประโยชนใสตนโดยขดรดผอน มทมาจากอาชพการท านา - ส านวน “ความรทวมหว เอาตวไมรอด” หมายถง มความรมากแตไมรจกใชใหเปนประโยชน มทมาจากการศกษา

ทมาของส านวน

4) ส านวนทมาจากความเชอและศาสนา เปนส านวนทมาจากความเชอของสงคม หรอความทางศาสนา เชน - ส านวน “กรวดน าคว าขน” หมายถง ตดขาดไมขอเกยวของดวย มทมาจากความเชอเรองการท าบญแลวกรวดน าอทศสวนกศล - ส านวน “ผซ าด าพลอย” หมายถง การถกซ าเตมเมอพลาดพลงลงหรอเมอคราวเคราะหราย มทมาจากการนบถอผบรรพบรษ

ทมาของส านวน

5) ส านวนทมาจากศลปะ ดนตร เปนส านวนทมาจากศลปกรรม การแสดง ดนตร เชน - ส านวน “ชกใย” หมายถง มผบงการอยเบองหลง มทมาจากการเลนหนและหนงตะลง - ส านวน “ประสมโรง” หมายถง พลอยเขารวมเปนพวกดวย มทมาจากการตงคณะละครโดยเอาตวละครจากทตาง ๆ มารวมกนเปนโรง

ทมาของส านวน

6) ส านวนทมาจากวฒนธรรมลายลกษณและมขปาฐะ เปนส านวนทมาจากวรรณคด ภาษา นทาน ต านาน เชน - ส านวน “ชกแมน าทงหา” หมายถง พดจาหวานลอมโดยยกยอบญคณเพอขอสงทตองการ มทมาจากวรรณคดเรองมหาเวสสนดรชาดก ชชกกลาวขอสองกมาร ตอพระเวสสนดร

ทมาของส านวน

ประเภทของส านวน

• ราชบณฑตยสถาน ไดจ าแนกประเภทของส านวนไทยไว 3 ประเภท ดงน 1) ประเภทคลองจอง

2) ประเภทเปรยบเทยบ

3) ประเภทค าซ า

1) ประเภทคลองจอง ส านวนประเภทนมการเรยงค าเปน 4 ค า 6 ค าและ 10 ค า มเสยงสมผสคลองจองกน ท าใหมจงหวะชวยใหจดจ างาย กอกรรมท าเขญ ขาวแดงแกงรอน ขงกรา ขากเเรง

กอความเดอดรอนใหร าไป

บญคณ

ตางกจดจานพอ ๆ กน, ตางกมอารมณรอน พอ ๆ กน, ตางไมยอมกน

ประเภทของส านวน

สวยเเตรป จบไมหอม

ดชางใหดหาง ดนางใหดเเม

มทองเทาหนวดกง

นอนสะดงจนเรอนไหว

มรปรางงาม แตมความประพฤตทาทวาจาและ กรยามารยาทไมด

ใหรจกพจาณาผหญงทจะเลอกเปนคครองโดยดจากนสยใจคอและความประพฤตของมารดา

มสมบตเพยงเลกนอยแตกงวลจนนอนไมหลบ

2) ประเภทเปรยบเทยบ ส านวนประเภทน มกจะมค าตงแต 3-7 ค า โดยม ลกษณะส าคญคอ การกลาวถงสงหนงเเทนอกสงหนง กาคาบพรก ไขในหน ยกภเขาออกจากอก

คนทมผวด าแตแตงตวดวยเสอผาสแดง

ของทตองคอยระมดระวง ปกปอง ดแล ทะนทนอม เปนอยางด

โลงออก หมดวตกกงวล

ประเภทของส านวน

3) ประเภทค าซ า ส านวนประเภทน มการเรยงค า 4 ค า ค าท 1 จะซ ากบค าท 3

ขามหนาขามตา

คงเสนคงวา

ผเขาผออก

ท าโดยไมไวหนาผใด

เสมอตนเสมอปลาย

เดยวดเดยวราย ไมคงท

ประเภทของส านวน

หลกการใชส านวน

• การใชส านวนมหลกการสรปไดกวาง ๆ ดงน 1) การใชส านวนอยางถกตองสมบรณ

2) การใชส านวนใหตรงตามความหมาย

3) การใชส านวนใหสอดคลองกบบรบท

1) การใชส านวนอยางถกตองสมบรณ ผใชควรตองเรยนรวาส านวนเขยนอยางไร ไมควรตดหรอเตมค าลงไปเอง เชน

2) การใชส านวนใหตรงตามความหมาย ผใชจะตองรและเขาใจความหมายของส านวนอยางถองแท เพราะมส านวนทมค าใชคลายคลงกนแตมความหมายตางกน ใชแทนกนไมได อยาไดทขแพะไลเพราะเทาทมนกพออยแลว “ไดทขแพะไล” ใชในความหมาย การซ าเตมผอนทเพลยงพล า ตองใช “ไดคบจะเอาศอก” หมายถง ความตองการไดมากกวาทไดมาแลว

2) การใชส านวนใหตรงตามความหมาย (ตอ)

สดาบอกไมชอบวนย แตพอวนยชวนสดาไปเทยวกไป เขาต าราปากหวาน กนเปรยว

“ปากหวานกนเปรยว” กลาวถงคนทพดจาออนหวานแตไมจรงใจ

ตองใช “ปากวาตาขยบ” ใชในความหมายวา พดอยางหนง แตท าอกอยางหนง หรอปากกบใจไมตรงกน

3) การใชส านวนใหสอดคลองกบบรบท ผใชตองเรยนรการใชส านวนใหสอดคลองกบบรบทแวดลอม ไมวาจะเปนสถานการณ กาลเทศะ อาชพ บคคล หรอวฒนธรรม ตวอยางการใชส านวนไมสอดคลองกบบรบท คบาวสาวคนเหมาะสมกนอยางกบผเนาโลงผ เธอเปนแกะด าเพราะเธอสวยทสดในหอง

2.5 การใชค าภาษาตางประเทศในภาษาไทย

• การสอสารของคนไทยนนไมใชมแตเพยงการสอสารผานภาษาไทยแทเพยงอยางเดยว หากแตมการผสมผสานปะปนกบค าภาษาอนดวย

• ภาษาตางประเทศในภาษาไทยมาจากการยมค า ทงการทบศพท การแปลศพท และการยมความหมาย โดยอาจมการเปลยนแปลงรปค าเสยงดวยกได

สาเหตการเขามาของภาษาตางประเทศ

• การเขามาของภาษาตางประเทศในภาษาไทยนนมหลายสาเหต สรปไดดงน 1) ความสมพนธทางประวตศาสตร ประเทศไทยมประวตศาสตรมายาวนาน โดยมการเดนทางยายถนฐาน การท าศกษาสงคราม หรอ การเจรญสมพนธไมตรกบตางประเทศซงท าใหเกดการแลกเปลยนและถายทอดภาษาได 2) ความสมพนธทางเชอสาย คนไทยจ านวนมากมสายสมพนธทางสายเลอดคอมการแตงงานหรออยรวมกบคนตางชาตตางภาษา ยอมท าใหเกดการถายทอดภาษาได

3) การตดตอคาขาย ไทยมการตดตอทางการคากบตางชาตมายาวนาน โดยการตดตอการคานนท าใหเกดการถายทอดสงตอภาษาได 4) สภาพทางภมศาสตร ผทมถนฐานในบรเวณพรมแดนระหวางอาณาจกรกบอาณาจกร โดยอาจมการไปมาหาสหรอการท าการคาซงท าใหเกดการถายทอดแลกเปลยนภาษาอยางหลกเลยงไมได

สาเหตการเขามาของภาษาตางประเทศ

5) การเผยแผศาสนา ตามประวตศาสตรไทยนน มชาวตางชาตเขามา เผยแผศาสนามานานแลว เชน มมชชนนารมาเผยแพรศาสนาครสต ซงท าใหเกดการเรยนรถายทอดภาษา 6) การศกษา การศกษามบทบาทส าคญในการถายทอดสงตอภาษา เชน การสงนกเรยนไทยไปเรยนตางประเทศหรอมครตางชาตเขามาสอนภาษาใหกบนกเรยนไทย

สาเหตการเขามาของภาษาตางประเทศ

ความรพนฐานเรองค าภาษาตางประเทศในภาษาไทย

• ภาษาตางประเทศในภาษาไทยนนมหลายภาษา ซงในบทเรยนนจะกลาวถงภาษาตางประเทศในภาษาไทยเบองตนทคนไทยใชหรอเขามาปะปนกบภาษาไทยอยจ านวนมาก

1) ภาษาในกลมประเทศอาเซยนในภาษาไทย 2) ภาษาจนในภาษาไทย 3) ภาษาบาลและสนสกฤตในภาษาไทย 4) ภาษาองกฤษในภาษาไทย

1) ภาษาในกลมประเทศอาเซยนในภาษาไทย

• ภาษาในกลมประเทศอาเซยนในภาษาไทยทส าคญคอ ภาษาเขมรหรอภาษาทมาจากประเทศกมพชา ภาษาชวา-มลายทมาจากภาษาอนโดนเซยและมาเลเซย ภาษาลาว ในภาษาไทย

• ค าภาษาเขมรเปนค าทมวธการสรางค าเหมอนกบค าภาษาตดตอ คอมการเตมหนาค าหรออปสรรค และการเตมกลางค าหรออาคม โดยไมมการเตมทายหรอปจจย

• ไทยน าค ายมภาษาเขมรมาใชในภาษาไทยในหลายลกษณะ เชน น าตวเขยนมาใช เชน ตรง ไทยใช ตรง , กงวล ไทยใช กงวล เปลยนตวสะกด เชน ถนล ไทยใช ถนน เปลยนตวเขยนและเสยง เชน ก เดา ไทยใช ก าเดา • ตวอยางค าเขมร ทใชในภาษาไทย เชน จมก ระเบยบ ขจ ถนน สนก เสดจ โปรด บนได กะท ผกา สงบ กระจก ก าไร เพลง

• ภาษาชวาและมลายเปนภาษาตระกลค าตดตอ • ภาษาชวาหรอภาษาอนโดนเซยในภาษาไทยนนนยมใชในภาษาเขยน เชน วรรณคด

• ภาษามลายหรอภาษามาเลเซยในภาษาไทยมกปรากฏใหสอสารในชวตประจ าวนมากกวาภาษาชวา

• ตวอยางค ายมภาษาชวา-มลายในภาษาไทย เชน กระดงงา ตลบ นกยง ตนาหงน ประทด ทเรยน นอยหนา กะลาส ปนเหนง มงคด สละ

• ภาษาลาวปะปนอยในภาษาไทยจ านวนมาก โดยภาษาลาวเปนภาษากลมตระกลไท • มหลายส าเนยง มการประกอบค าดวยพยญชนะ สระและตวสะกด และมเสยงวรรณยกตก ากบคลายกบภาษาไทย

• ตวอยางค ายมภาษาลาวในภาษาไทย เชน - แมน แปลวา ใช - บแมน แปลวา ไมใช - ขอบใจ(หลาย) แปลวา ขอบคณ (มาก) - ขอย แปลวา ฉน - ฮก แปลวา รก - อาย แปลวา พผชาย - เออย แปลวา พผหญง

2) ภาษาจนในภาษาไทย

• ภาษาจนเปนภาษาค าโดดและเปนพยางคเดยว มวรรณยกตท าใหเสยงเปลยนไป • ไทยน าค าจนเขามาโดยการสรางค าใหมในหลายลกษณะ เชน - การทบศพท โดยอาจออกเสยงเปลยนไปบาง เชน เกาอ เก - การใชค าภาษาจนแลวแปลความเปนไทย เชน ไชเทา ความหมายในภาษาไทยคอ หวผกกาด เกยมไฉ ความหมายในภาษาไทยคอ ผกกาดดองเคม

- ใชค าไทยประสมกบค าภาษาจน เชน ของช า ค าวา “ของ” เปนค าไทย ค าวา “ช า” เปนค า จน • ตวอยางค ายมภาษาจนในภาษาไทย เชน กวยเตยว กนเชยง เกยว ขนฉาย โจก จบกง บะหม พะโล ปาทองโก ซาลาเปา

2) ภาษาจนในภาษาไทย

3) ภาษาบาลและสนสกฤตในภาษาไทย

• ภาษาบาลสนสกฤตเปนภาษาทมวภตตปจจย คอภาษาทมค าเดมหรอรากศพทเปนธาต • ถาจะสรางค าตองน าแปรรปค าเดมและเตมปจจยหรอหนวยค าทไวเปนประกอบหลงค าทเปนธาตใหเปนค าใหม เชน ชว (เปน, อย) + ณ = ชว แปลวา ผมกอยโดยปกต

• ไทยยมค าบาลสนสกฤตมาใชในภาษาไทยหลายลกษณะ เชน การเปลยนเสยงสระ เสยงพยญชนะ เสยงวรรณยกต การตดเสยง การเปลยนแปลงค า

• ตวอยางภาษาบาลสนสกฤตในภาษาไทย เชน สวสด อาจารย แพทย ปฏทน เกยรต เคารพ นาฬกา ไมตร ศรษะ ปรารถนา วเคราะห

4) ภาษาองกฤษในภาษาไทย

• ภาษาองกฤษเขามาปนในภาษาไทยมายาวนาน โดยในสมยอยธยา ไดมการเจรญสมพนธไมตรระหวางไทยกบองกฤษและมการคาขายระหวางกน

• ภาษาองกฤษเปนภาษาทมวภตตปจจย ไทยยมค าภาษาองกฤษเขามาในหลายลกษณะ เชน การทบศพท การบญญตศพท เปนตน

• ตวอยางค าภาษาองกฤษในภาษาไทย เชน กอลฟ ดเซล ฟตบอล สไลด สก เสรฟ วคซน เฮลคอปเตอร กตาร เปยโน แอร แสตมป ไอศกรม

หลกการใชค าภาษาตางประเทศในภาษาไทย

• การใชค าภาษาตางประเทศในภาษาไทยมหลกการ ดงน 1) การใชอยางถกตอง คอ - การเขยนอยางถกตองตามการสะกดค า ตามหลกภาษาไทย - พดออกเสยงอยางถกตองตามการออกเสยงอยางไทย - เรยบเรยงรปประโยค ในการสอสารตามแบบภาษาไทย “หากมค าศพทไทยใชควรใชค าศพทไทยแทน”

หลกการใชค าภาษาตางประเทศในภาษาไทย

2) การใชใหเหมาะสมกบกาลเทศะ โอกาส และบคคล เชน เมอพดอยกบผใหญไมควรพดภาษาไทยค าปนองกฤษค าจนมากเกนไป ซงอาจเปนการไมเคารพหรอใหเกยรตผพดได ไมควรใชศพทตางประเทศเฉพาะทางหรอศพททางวชาการทคนอน ไมรจก เชน การใชศพททางการแพทยกบคนไขชาวบาน

3) การใชใหเหมาะสมกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมการใชอยางไทย เชน ภาษาเขมรในภาษาไทยมหลายค าเปนค าราชาศพท ภาษาชวา-มลายมกปรากฏในวรรณคดไมนยมใชสอสารภาษาพดเหมอนกบภาษาตางประเทศอน ๆ ค าภาษาจนมค าทเกยวกบอาหารการกนเปนจ านวนมาก ค าภาษาองกฤษมกเปนค าศพททใชทเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนสวนใหญ

หลกการใชค าภาษาตางประเทศในภาษาไทย

บทสรป • การใชภาษาเพอการสอสารอยางมประสทธภาพ ผสงสารจ าเปนตองเรยนรเรองการใชภาษาอยางด ทงเรองการใชค า ประโยค ส านวน

• การสออยางมประสทธภาพนนไมไดขนอยกบการเรยนรแคหลกการหรอทฤษฎเพยงอยางเดยว แตขนอยกบการฝกฝนอยางสม าเสมอดวย

• ผทฝกฝนทกษะการสอสาร จะชวยใหสามารถสอสารความหมายตางๆ ไดอยางประสบความส าเรจ ไมวาจะเปนการสอสารทางธรกจ การสอสารภายในครอบครวหรอการสอสารภายในทประชม

จบการน าเสนอ เตรยมท าแบบฝกหด *ขอใหนกศกษาเขยนชอ และรหสเตม ไมเขยนแค 3 ตวหลง*