กรมศิลปากร - fine arts department€¦ · ำ น ำ ค ๓ ำ น ท บ...
Post on 01-Aug-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
กรมศลปากร
กรมศลปากร กระทรวงวฒนธรรม
พมพเผยแพร พทธศกราช ๒๕๕๖
1
2
ค�าน�า
เมอพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชปฐมกษตรยแหงพระบรมราชจกรวงศไดทรงสถาปนากรงรตนโกสนทร
ขนพระองคและสมเดจพระบวรราชเจามหาสรสงหนาททรงน�าประเทศเขาสชวงเวลาแหงการฟนฟบานเมองทรงเหนความส�าคญ
ของการสถาปนาพระนครและพระราชวงแหงใหมโดยทรงโปรดใหสรางพระบรมมหาราชวงพระบวรราชวงและพระอารามทงาม
วจตรขนทางฝงตะวนออกของแมน�าเจาพระยาพรอมๆไปกบการขดคคลองกอก�าแพงเมองปอมปราการและประตเมองตามคต
ความเชอเหมอนเมอครงกรงศรอยธยาเปนราชธานเพอเสรมสรางขวญและก�าลงใจใหแกประชาราษฎรเมอการกอสรางพระนครใหม
แลวเสรจในพทธศกราช๒๓๒๘ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดการฉลองพระนครแลวพระราชทานนามวา“กรงเทพมหานคร
บวรรตนโกสนทร”อนเปนสญลกษณแหงยคใหมของสถานททจะเจรญรงเรองเปนหลกของบานเมองทงฝายอาณาจกรและพทธจกร
สบมาจนทกวนน
พระบวรราชวง หรอพระราชวงบวรสถานมงคลหรอสงทเรยกกนตดปากเปนสามญวา “วงหนา” จงเปนสถานทหนงท
งดงามวจตรและเปนดงต�านานอนแสดงใหเหนพฒนาการทางประวตศาสตรของสถานทและสะทอนใหเหนรากฐานทางวฒนธรรม
ของประเทศในยครตนโกสนทรทนาสนใจควรทชาวไทยทกคนจะไดท�าความรจกเพอเพมพนความรความเขาใจในมรดกทางศลปกรรม
ของชาตแหงน
หนงสอ“พระราชวงบวรสถานมงคล”นกรมศลปากรกระทรวงวฒนธรรมไดมอบหมายนกวชาการของกรมศลปากรให
รวมกนจดท�าขนดวยวตถประสงคทอยากใหผทไดอานหนงสอเลมน ไดทราบถงประวต ววฒนาการของ “วงหนา” และรวมชนชม
ภาคภมใจในสถาปตยกรรมอนวจตรทยงคงอยใหสมผสและจบตองได
หนงสอ“พระราชวงบวรสถานมงคล”มเนอหาประกอบดวยความเปนมาและความส�าคญของพระราชวงบวรสถานมงคล
เรองของภมสถานและทตงของพระบวรราชวงอาคารและสงปลกสรางสมยรชกาลท๑ซงไดแกพระทนงศวโมกขพมานพระทนง
พทไธสวรรยหมพระวมานหอแกวศาลพระภมและก�าแพงวงหนาอาคารและสงปลกสรางสมยรชกาลท๓ซงไดแกพระทนงอศรา
วนจฉย และพระอโบสถวดบวรสถานสทธาวาส (วดพระแกววงหนา) อาคารและสงปลกสรางสมยรชกาลท ๔ซงไดแกพระทนงอศเรศ
ราชานสรณพระทนงมงคลาภเษกต�าหนกแดงและเกงนกจราชบรหาร
กรมศลปากรหวงเปนอยางยงวาหนงสอ“พระราชวงบวรสถานมงคล”นจะเปนหนงสอทมคณคาและเปนประโยชนอยาง
มนยส�าคญตอการศกษาหนาประวตศาสตรของพระบวรราชวง(วงหนา)ซงเปนสวนหนงของประวตศาสตรกรงรตนโกสนทรในแงมม
ตางๆสบไป
(นายเอนกสหามาตย)
อธบดกรมศลปากร
3
3
4
4
ค�ำน�ำ ๓
บทน�ำ ๗
พระรำชวงบวรสถำนมงคล:ทตงและอำณำบรเวณ ๓๘
สถำปตยกรรมสกลชำงวงหนำ ๔๘
พระรำชมณเฑยรสถำนอำคำรและสงปลกสรำงสมยรชกำลท๑ ๕๖
พระทนงศวโมกขพมำน ๕๗
พระทนงพทไธสวรรย ๖๙
จตรกรรมพระทนงพทไธสวรรย ๘๙
หมพระวมำน ๑๒๓
หอแกวศำลพระภม ๑๓๗
ก�ำแพงวงหนำ ๑๓๘
พระรำชมณเฑยรสถำนอำคำรและสงปลกสรำงสมยรชกำลท๓ ๑๔๐
พระทนงอศรำวนจฉย ๑๔๑
วดบวรสถำนสทธำวำส ๑๖๕
ลกษณะจตรกรรมฝำผนง ๑๗๕
พระรำชมณเฑยรสถำนอำคำรและสงปลกสรำงสมยรชกำลท๔ ๑๘๔
พระต�ำหนกแดง ๑๘๕
พระทนงอศเรศรำชำนสรณ ๑๙๕
พระทนงมงคลำภเษก ๒๐๙
เกงนกจรำชบรหำร ๒๑๕
บทสรป ๒๓๔
บรรณำนกรม ๒๔๑
สารบญ
5
top related