ชื่อโครงการ (ภาษาไทย)...

1

1. ชอโครงการ (ภาษาไทย): การศกษาภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน (ภ า ษ า อ ง ก ฤ ษ ) : A STUDY OF POSTTRAUMATIC STRESS IN PATIENTS AFTER ACUTE MYOCARDIAL INFARCTION 2. ชอผวจย: นาวาตรหญงเออมเดอน นลพฤกษ 3. ชอสงกด/หนวยงาน: โรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต กรมแพทยทหารเรอ 4. เบอรโทรศพทหนวยงาน/เบอรโทรศพททสามารถตดตอได: 089-2451004 /Email: auamdoen@gmail.com 5. บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การรบรอาการเจบหนาอก ความวตกกงวล กบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน กลมตวอยางคอผปวยภายหลงกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 1-3 เดอนจ านวน 126 คน เลอกกลมตวอยางโดยวธการสมแบบหลายขนตอน เครองมอทใชในการวจยไดแกแบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบประเมนการรบรอาการเจบหนาอก แบบประเมนความวตกกงวลขณะเผชญ และแบบประเมนภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง วเคราะหความเทยงของเครองมอดวยวธหาคาสมประสทธแอลฟาคอนบราค ไดคาความเทยงเทากบ 0.764, 0.958 และ 0.879 ตามล าดบ วเคราะหขอมลดวยสถต Chi-square วเคราะหความแปรปรวนดวย Anova และสมประสทธสหสมพนธแบบ Biserial ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงจ านวน 32 คนคดเปนรอยละ 25.4 (x =28.03, SD=9.79) รายได สถานะภาพบตรและการมโรครวมมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ( p=.009, .000 และ .049 ตามล าดบ) การรบรอาการเจบหนาอกและความวตกกงวลมความสมพนธทางบวกกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.5 (r= .34 และ .20, p < .05) 6. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

โรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน เปนปญหาทางสาธารณสขทส าคญของประเทศไทยและทวโลก (1)ภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนจดเปนภาวะวกฤตและฉกเฉนเนองจากมการอดตนอยางเฉยบพลนของหลอดเลอดแดงทมาเลยงกลามเนอหวใจ(2)โดยความรนแรงของโรคขนอยกบสภาพของหลอดเลอด และความตองการการใชออกซเจนของรางกาย(3)เมอเกดภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนขนผปวยจะมอาการเจบแนนหนาอกลกษณะอาการปวดแบบแนนๆ เหมอนถกกดทบดวยดวยของหนกๆทกลางอก อาจมอาการเจบแนนเหมอนหายใจไมออก และอาจมอาการราวไปทอนได(4)โรคนจะสงผลกระทบตอทงรางกาย เชน การเกดภาวะแทรกซอนตางๆและผลกระทบตอจตใจ (5)เนองจากกลวการเสยชวต กลววาจะพการ วตกกงวลวาจะท างานหรอท ากจกรรมตางๆ ไมไดเหมอนเดม กลวครอบครวจะขาดผดแล(5, 6)กลวการก าเรบของโรค(7)ท าใหเกดปญหาดานจตใจและอารมณได(2)ในดานการรกษาเมอผปวยเกดอาการของกลามเนอหวใจตาย อาการมกเกดขนทนททนใด และผปวยจดอยในภาวะฉกเฉนจ าเปนตองไดรบการรกษาอยางเรงดวน(2)ภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนจงจดวาเปนเหตการณรนแรง(8)อยางหนงทเกดขนไดตงแตเรมมอาการของโรค เนองจากลกษณะของโรคเปนโรคทคกคามตอชวตและการคกคามยงคงเกดขนไดซ าๆ ได นบตงแตการมอาการเจบหนาอก(9)การทผปวยไดรบฟงค าวนจฉยโรคจากแพทยวาเปนโรคทคกคามตอชวต การพยากรณโรค กระบวนการตรวจวนจฉยและรกษาโรค การเปลยนแปลงวถชวตเพอควบคมโรค การฟนฟสมรรถภาพหวใจ การรกษาโรคในระยะยาว เปนตน(10, 11)จากลกษณะและผลกระทบจากโรคสามารถท าใหผปวยเกดภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงได โดยพบความชกของภาวะนไดถงรอยละ 20(8, 12-14)ผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนจะมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง ซงมลกษณะอาการตางๆ 3 กลม (13, 15)ไดแก การเกดภาพเหตการณขณะเผชญกบภาวะกลามเนอหวใจตายในรปแบบตางๆ เชน ฝนราย การเกดมโนภาพเกยวกบเหตการณกลามเนอหวใจตายหรอมความรสกราวกบวาก าลงอยในเหตการณกลามเนอหวใจตายนนอกครง ซง

2

ความทรงจ าเหลานท าใหผปวยเกดความทกขทรมานใจรวมดวย การทผปวยพยายามหลกเลยงความทรงจ าทเลวราย หลกเลยงบคคล สถานททจะกระตนใหนกถงเหตการณรายแรงนน และการมภาวะตนตวสง เชน หวใจเตนเรว ความดนโลหตสง นอนไมหลบ หงดหงดงาย ไมมสมาธ หวาดระแวง มอาการกระวนกระวาย

ภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนจะสงผลกระทบตอผปวยหลายดาน อนเกดจากการกระตนของระบบประสาทอตโนมตและแกนไฮโปทาลามส-พทอทาร-อะดรนล(16-20) ซงเปนผลดานพยาธสรรวทยารวมกบผลจากอาการของภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงโดยผปวยพยามหลกเลยงสงกระตนเตอนใหนกถงเหตการณกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ท าใหผปวยขาดความรวมมอในการรกษา และมพฤตกรรมสขภาพไมเหมาะสม(20)

จงเปนปจจยทรวมกนสงเสรมใหเกดภาวะหลอดเลอดแดงแขง เสยงตอการเกดหลอดเลอดหวใจตบซ า หวใจเตนผดปกต(21) อตราการกลบเขารกษาซ าในโรงพยาบาลเพมขนและคณภาพชวตของผปวยลดลง (22)ภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนนมกจะถกมองขามและไมไดรบการวนจฉย จงท าใหผปวยสญเสยโอกาสทจะไดรบการแกไขรกษาอยางทนทวงท สงผลกระทบตอภาวะสขภาพโดยรวมและผลตอการฟนสภาพของผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนอกดวยดงนนการศกษาภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนจงมความส าคญในดานการน าขอมลทไดไปประเมนและวางแผนการพยาบาลเพอตอบสนองความตองการของผปวยใหครอบคลม ทงดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและเปนแนวทางในการพฒนานวตกรรมทางการพยาบาลในการปองกนการเกดภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 7. วตถประสงคการศกษา

1.เพอศกษาความชกของภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 2. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล โรคและการรกษากบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง 3.เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยคดสรร ไดแก การรบรอาการเจบหนาอก ความวตกกงวล กบภาวะเครยด

จากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 8. กรอบแนวคดการวจย

การศกษาครงนเปนการประยกตแนวคดการรคดของภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงของ Ehlers and Clarks ( 2000(23) กลาววาปจจยทมผลตอการเกดภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงไดแก กระบวนการใหความหมายของเหตการณไปในแงลบของบคคลตอเหตการณนนๆ ซงมความเกยวเนองกนขององคประกอบตางๆ ไดแก ลกษณะของเหตการณ ผลของเหตการณ ประสบการณเดมของผเผชญเหตการณ ความเชอ การเผชญปญหา การแกไขปญหาของผเผชญเหตการณในแตละคน ซงสงผลตอกระบวนการคดระหวางเผชญเหตการณ ความทรงจ าเกยวกบเหตการณรนแรงและการประเมนคาเหตการณไปในดานลบของผเผชญเหตการณและพฤตกรรมการเผชญปญหาทไมเหมาะสมอนน าไปสการเกดอาการและความคงอยของภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงซงผวจยไดเลอกแนวคดนรวมกบการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนและปจจยดงกลาวพยาบาลมบทบาททอสระและสามารถเขาไปชวยเหลอแกไขไดโดยตรง ปจจยคดสรรทน ามาศกษา ไดแก

การรบรอาการเจบหนาอก อาการเจบหนาอกเกดจากปฏกรยาตอบสนองตอการบาดเจบทเกดจากกลามเนอหวใจไดรบเลอดไปเลยงไมพอกบความตองการ (24) ลกษณะของอาการเจบหนาอกคอมความเจบเหมอนถกบบหรอมของหนกทบรวมกบมอาการชอก ซด เหงอออกเปนลม ความดนโลหตต าลงอยางรวดเรว บางรายอาจไมรสกตว อาจมอาการหอบเหนอย ผปวยจะรบรวาอาการเจบหนาอกเปนภาวะทอนตรายตอชวต ท าใหเกดความทกขทรมานและอาจท าใหเสยชวตได (13), (25) จงสงผลกระทบตอจตใจและอารมณ (27) นอกจากนอาการเจบหนาอกจะท าใหการรบรเหตการณของ

3

ผปวยลดลงเนองจากสมองไดรบออกซเจนไมเพยงพอจากประสทธภาพในการท างานของหวใจลดลง หรอในระหวางการรกษาผปวยไดรบยากลอมประสาท (26) การรบรอาการเจบหนาอกจงสงผลตอการประเมนคาเหตการณเปนดานลบและรบกวนการรบรเหตการณ จงท าใหเกดภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงได โดยจากการศกษาของ (Wiedemar et al. (2008)(41); Hari et al. (2010) (13); Wikman et al. (2012) (29) พบวาการรบรอาการเจบหนาอกมความสมพนธทางบวกตอการเกดภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน

ความวตกกงวล ความวตกกงวลเปนการตอบสนองทางอารมณทเกดจากการประเมนเหตการณกลามเนอหวใจตายเปนลบ โดยความวตกกงวลขณะเผชญเหตการณจะท าใหไมมสตเพยงพอทจะและรบรและตดสนเหตการณ (23) ผทมความวตกกงวลในระดบสงจะท าใหสนามการรบรแคบลง (30) การรบรเหตการณจงไมครบถวนไมเปนขนเปนตอน สงผลใหระดบการสรางมโนภาพเหตการณไมสมบรณ กระบวนการเกบความทรงจ าบกพรอง และสงผลใหเกดภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง (23) ความวตกกงวลในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนไดแกความวตกกงวลเกยวกบอาการเจบหนาอก การเผชญความเจบปวดทรนแรง (31) ลกษณะของโรคกลามเนอหวใจตายทท าใหผปวยรบรวาเกดภาวะคกคามตอชวต กงวลวาอาจเสยชวต ความรสกไมแนนอนในการเจบปวย (32) ความกงวลตอการรกษาและการลดลงของสมรรถภาพทางกาย (7) จากการศกษาความวตกกงวลในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนทเขารบการรกษาทโรงพยาบาลในระหวางเกดกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ความวตกกงวลเปนปจจยหนงทสามารถท านายการเกดภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงได (12), (33-35) กรอบแนวคดในการวจย

9. วธการด าเนนการวจย (กลมตวอยางทใชในการวจย เครองมอ การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล การแปลผล)

การวจยครงนเปนการวจยเชงบรรยาย (Descriptive Research) เพอศกษาความสมพนธ ไดแก ขอมลสวนบคคล การรบรอาการเจบหนาอก ความวตกกงวล กบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน จ านวน 126 คน ทเขารบการรกษาในแผนกผปวยนอกคลนกหวใจและหลอดเลอดของโรงพยาบาล โรงพยาบาลสมเดจพระปนเกลา โรงพยาบาลต ารวจและโรงพยาบาลราชวถ เลอกกลมตวอยางโดยวธการสมแบบหลายขนตอน เกณฑในการคดเขาไดแก 1)ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนในชวงเวลา 1 -3 เดอนและมอายตงแต 35-59 ป 2) ไมเคยไดรบการวนจฉยวามความผดปกตของจตประสาทหรอไดรบยาทางจตเวช 3) ไมมโรคทคกคามตอชวตอนๆ เชน โรคเอดส โรคมะเรง 4) สามารถสอสารอานเขยนภาษาไทยได 5) ไมมความผดปกตในการมองเหนหรอการไดยน 6) ยนยอมใหความรวมมอในการวจย เกณฑในการคดออกคอมอาการของรางกายหรอสญญาณชพ

การรบรอาการเจบหนาอก ภาวะเครยดจากเหตการณสะเทอนขวญ

ขอมลสวนบคคล

ความวตกกงวล

4

ไมคงท การก าหนดขนาดกลมตวอยาง ค านวณจากคาประมาณการความชกทไดจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของพบวา คาความชกของผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนมคาความชกทประมาณรอยละ 20(8, 12-14) จากการค านวณขนาดกลมตวอยางโดยผวจยตองการน าเสนอขอมลในแบบอตราหรอรอยละและมกลมตวอยาง 1 กลม (36) ไดกลมตวอยางทงหมดทท าการศกษา 126 คน สตรการค านวณกลมตวอยาง

n= Z2 α/2 (pq) d2 เครองมอทใชในการวจย

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลและขอมลดานการรกษา ประกอบดวยค าถามจ านวน 18 ขอค าถามเกยวกบเพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา รายไดตอเดอน อาชพ การมบตรและการอปการะบตรและขอมลเกยวกบการเจบปวย ไดแก การวนจฉยโรค ระยะเวลาทไดรบการวนจฉยวาเปนโรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน การนดหมายรกษาเพมเตม การรกษาทไดรบไปแลว จ านวนหลอดเลอดหวใจทมการอดตน จ านวนครงทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ จ านวนครงทเขารบการรกษาดวยโรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน การไดรบยาทมผลตอการรบรในระหวางเขารบการรกษาและการไดรบการรกษาดวยเครองชวยหายใจและการมโรครวม

สวนท 2 แบบประเมนการรบรอาการเจบหนาอก ผวจยประยกตจากโดยผวจยไดประยกตจากแบบประเมน Cardiac Symptom Survey (CSS) (37)รวมกบการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ขอค าถาม 2 ขอคอ ขอท 1 การรบรความรนแรงของอาการเจบหนาอกและขอท 2 การรบรความทกขทรมานของอาการเจบหนาอก ลกษณะค าตอบเปน Numeric rating scale 0-10 คะแนน 0 คอไมมอาการเจบหนาอกเลย คะแนนนอยหมายถงมการรบรอาการเจบหนาอกนอยและคะแนนมากหมายถง มการรบรอาการเจบหนาอกมาก

สวนท 3 แบบประเมนความวตกกงวลขณะเผชญ (ของสปลเบอรเกอร )แบบประเมนความวตกกงวลขณะเผชญ สรางโดย Spielberger, Gorsuch, Lushene, Vagg, & Jacobs( 1983) (38)ไดรบการแปลเปนภาษาไทยโดย นตยา คชภกด สายฤด วรกจโภคาทร และมาล นสสยสข จ านวน 20 ขอค าถาม แบงเปนค าถามทมความหมายทางบวกและทางลบ อยางละ 10 ขอ ค าตอบเปนมาตราวดลเกรต 4 คะแนนรวมระหวาง 20 -80 คะแนน คะแนนรวมสงแสดงวามความวตกกงวลสง แบงคะแนนความวตกกงวลเปน 3 ระดบไดแก คะแนน 20-40 หมายถงมระดบความวตกกงวลต า คะแนน 41-60 หมายถงมระดบความวตกกงวลปานกลาง คะแนน 61- 80 หมายถงมระดบความวตกกงวลสง

สวนท 4 แบบประเมนภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง (The Posttraumatic stress disorder – checklist specific version :PCL- S) ผวจยไดน ามาแปลเปนภาษาไทยโดยสถาบนภาษาแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย ประกอบดวยขอค าถามจ านวน 17 ขอประเมนอาการทเกดในชวง 30 วนทผานมา ตาม DSM-IV-TR สรางโดย Weathers และคณะ (1993) (39)ประกอบดวย 3 กลมอาการไดแก อาการหวนร าลกถงเหตการณรนแรง การหลกเลยงสงกระตนใหนกถงเหตการณและอาการภาวะตนตวสง ลกษณะค าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบคอ 1 ไมมอาการเลย ถง 5 รบกวนมากทสด มคาคะแนนตงแต 17 -85 คะแนน โดยคะแนนตงแต 36 คะแนนขนไปจดเปนผทมอาการของภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ การตรวจสอบความเทยงของเครองมอกบกลมตวอยางจ านวน 30 คนทมคณสมบตตามเกณฑของกลมตวอยางทแผนกผปวยนอกคลนกโรคหวใจโรงพยาบาล ดงน แบบประเมนการรบรอาการเจบหนาอกคาดวยวธทดสอบซ า ไดคาความเชอมนของเครองมอ .99 แบบประเมนความวตกกงวล และแบบประเมนภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง หาความความเทยง ไดคาสมประสทธแอลฟาคอนบราค (Cronbarch’ alpha coefficient) เปน.89 และ .83 ตามล าดบ

5

การพทกษสทธของกลมตวอยาง การวจยครงนผานการพจารณาและอนมตจากคณะกรรมการจรยธรรมและการวจยในคนของโรงพยาบาลทท าการเกบรวบรวมขอมลไดแก โรงพยาบาลสมเดจพระปนเกลา เลขท COA-NMD-REC 022/59 รหสโครงการ RPO 021/59 โรงพยาบาลต ารวจเลขท วจ.52/2559 และโรงพยาบาลราชวถเอกสารเลขท168/2559 รหสโครงการวจย 59163 ในวนเกบขอมลผวจยพทกษสทธกลมตวอยางโดยการสรางสมพนธภาพ แนะน าตว ชแจงวตถประสงคของการวจย อธบายลกษณะและระยะเวลา ในการเกบรวบรวมขอมล วธการวจย ประโยชนทไดรบจากการวจย จากนนกลมตวอยางลงนามเปนลายลกษณอกษร ดวยความสมครใจ และสามารถทจะปฏเสธทจะเขารวมหรอถอนตวจากการวจยไดทกขณะโดยไมสญเสยผลประโยชนทจะพงไดรบ

วธการเกบรวบรวมขอมล การวจยในครงนผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ดวยตนองตงแตเดอนสงหาคม 2559 ถงเดอนมกราคม 2560 ทแผนกผปวยนอกคลนกหวใจและหลอดเลอดโรงพยาบาลสมเดจพระปนเกลา โรงพยาบาลต ารวจและโรงพยาบาลราชวถ ไดขอมลทสมบรณครบ 126 ชด

สถตทใชในการวเคราะหขอมลและการวเคราะหขอมล ผวจยใชโปรแกรมวเคราะหขอมลทางสถตส าเรจรป การวเคราะหขอมลสวนบคคล โดยใชความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรขอมลสวนบคคลและขอมลดานการรกษาโดยใช Chi-square test , Independent Sample T-test และ การวเคราะหความแปรปรวนดวย One way ANOVA และวเคราะหความสมพนธระหวางการรบรอาการเจบหนาอกและ ความวตกกงวล กบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงดวยสถตสมประสทธสหสมพนธไบซเรยล (Biserial correlation coefficient) 10. ผลการวจย

1. ขอมลสวนบคคลและขอมลดานโรคและการรกษาของกลมตวอยาง ตารางท 1 ตารางแสดงขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง

ขอมล กลมมอาการ PTS กลมไมมอาการ PTS p- value

n รอยละ n รอยละ

เพศ

ชาย 30 23.8 85 67.5 0.728 หญง 2 1.6 9 7.1

อาย

35-40 3 2.4 7 5.6 0.507 41-50 10 7.9 20 15.9 51-59 19 15.1 67 53.2

(อายเฉลย 52.5 ป, SD= 6.24, Min = 35, Max=59)

สถานภาพ

ค 29 23 71 56.3 0.720 หมาย/หยา/แยก 3 2.4 6 4.8

6

ขอมล มอาการPTS ไมมอาการPTS p-value

n รอยละ n รอยละ

อาชพ

รบจาง 16 14.7 39 35.8 ราชการ/รฐวสาหกจ 8 7.3 21 19.3 0.937 สวนตว/คาขาย/เกษตร 8 7.3 17 15.6

รายได

0-20000 16 12.7 68 54 20001 -50000 14 11.1 16 12.7 0.009 50001-170000 2 1.6 10 7.9

(รายไดเฉลย 24,430.79 บาท,SD= 27,279, Min=0,Max=170,000)

สถานะบตร

ไมมบตร 1 0.8 10 7.9 ยงไมไดท างาน 26 20.6 35 27.8 0.000 ท างานแลว 5 4 49 38.9

จากตารางท 1 แสดงขอมลสวนบคคลในดานเพศ อาย สถานะภาพสมรส อาชพ รายไดและสถานะภาพบตร พบวารายไดและสถานะภาพบตรมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตารางท 2 ตารางแสดงขอมลดานการเจบปวยและการรกษาของกลมตวอยาง

ขอมล มอาการPTS ไมมอาการPTS p-value n รอยละ n รอยละ การวนจฉยโรค

STEMI 15 11.9 44 34.9 0.995 NSTEMI 17 13.5 50 39.5

ระยะเวลาเจบปวย 1 เดอน 10 7.9 30 23.8 2 เดอน 10 7.9 26 20.6 0.922 3 เดอน 12 9.5 38 30.2

7

ขอมล มอาการPTS ไมมอาการPTS p-value n รอยละ n รอยละ

จ านวนเสนเลอดทอดตน 1 เสน 8 6.3 12 9.5 2 เสน 15 15 56 44.4 0.23 3 เสน 9 9 26 20.6

จ านวนครง PCI 1 ครง 26 20.8 69 55.2 0.42 มากกวา 1 ครง 6 4.8 24 19.2

จ านวนครงเขารบการรกษา 1 ครง 27 24.1 64 50.8 0.076 มากกวา 1 ครง 5 4 30 23.8

ชนดการรกษา PCI อยางเดยว 29 23 90 71.4 0.369 PCI รวมกบ CABG 3 2.4 4 3.2

การนดหมายรกษาเพมเตม ไมม 11 8.7 60 47.6 0.004 ม 21 16.7 34 27

ยานอนกลบ ไดรบ 25 19.8 79 62.7 0.446 ไมไดรบ 7 5.6 15 11.9

ยากระตนความดนโลหต ไดรบ 4 3.2 7 5.6 0.469 ไมไดรบ 28 22.2 87 69

ยาปดกนบตา ไดรบ 30 23.8 91 72.2 0.600 ไมไดรบ 2 1.6 3 2.4

การใชเครองชวยหายใจ ไมใช 28 22.2 89 70.6 0.230 ใช 4 3.2 5 4

การมโรครวม ไมม 2 1.6 10 7.9 0.049 1-2 โรค 17 13.5 66 52.4 3 โรคขนไป 13 10.3 18 14.3

8

จากตารางท 2 แสดงขอมลดานการเจบปวยและการรกษาของกลมตวอยางพบวาการนดหมายรกษาเพมเตมและการมโรครวมมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2. การศกษาภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ตารางท 3 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางทมและไมมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง

กลม จ านวน (คน) รอยละ ไมมภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง 94 74.6 มภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง 32 25.4 รวม 126 100.0

จากตารางท 3 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนทมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงและไมมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง (กลมตวอยางสวนใหญทงหมด 126 คน) โดยกลมตวอยางทไมมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงคดเปนรอยละ 74.6 และกลมตวอยางทอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงคดเปนรอยละ 25.4

3. การศกษาภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ตารางท 4 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงของกลมตวอยางผปวยโรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนจ าแนกตามองคประกอบรายดาน (n=126 คน) องคประกอบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง mean SD Possible range อาการหวนร าลกถงเหตการณรนแรง 8.07 3.41 5-25 อาการหลกเลยงสงกระตน 11.03 3.94 7-35 อาการตนตวสง 8.92 3.71 5-25 คะแนนเฉลยรวม 28.03 9.79 17-85

จากตารางท 4 แสดงกลมตวอยางคะแนนเฉลยของภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงเทากบ 28.03 (SD = 9.79) จากคะแนนรวมทงหมด 85 คะแนน เมอพจารณาองคประกอบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง พบวาดานทมคะแนนรวมรายดานสงสดคอ ดานท 3 อาการตนตวสง (mean= 8.92, SD=3.71, min=5, max=21 ) รองลงมาคอ อาการหวนร าลกถงเหตการณรนแรง (mean = 8.07, SD=3.41, min=5, max=18) อาการหลกเลยงสงกระตน (mean =11.03, SD=3.94, min=7, max=23) ตามล าดบ ตารางท 5 แสดงคะแนนเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของตวแปร การรบรอาการเจบหนาอก และความวตกกงวลและภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงของกลมตวอยาง (n= 126 คน) ตวแปร Mean SD. Possible range ระดบ การรบรอาการเจบหนาอก 9.98 7.11 0-20 ปานกลาง ความวตกกงวล 41.58 6.098 20-80 ปานกลาง ภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง 28.04 9.79 17-85 ต า

9

ตารางท 5 แสดงความสมพนธระหวางการรบรอาการเจบหนาอก ความกลวและ ความวตกกงวล กบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน

ตวแปร คาความสมพนธ p - value การรบรอาการเจบหนาอก 0.34 0.000 ความวตกกงวล 0.20 0.019

*p < 0.05

11. สรปผลการวจยและอภปรายผล สรปและการอภปรายผล

1. ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง เพศกลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย อายเฉลย 52.50 ป ชวงอายทพบมากทสดคอ 51 -59 ป โรครวมทง 3

โรคไดแกความดนโลหตสง เบาหวานและไขมนในเลอดสงถงรอยละ 31 โดยโรครวมเหลานเปนปจจยตอการเกดโรคหวใจและหลอดเลอด ระดบการศกษามากทสดคอมธยมศกษารอยละ 32.5 และอาชพรบจางทงลกจางรฐบาลและเอกชนมากทสดรอยละ 50.5 กลมตวอยางสวนใหญมรายไดเฉลย 24,430.79 บาทตอเดอน (SD = 27,279 บาท) และสถานภาพสมรสคมากทสดรอยละ 79.4

เมอศกษาความสมพนธระหวางขอมลสวนบคคลและขอมลดานการรกษา พบวา เพศ อาย สถานะภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ และระดบรายไดไมมความสมพนธกบ PTSD อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบการศกษาของ Malinauskaite et al.( 2011)(14) พบวา เพศ อาย สถานะภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ และระดบรายไดไมมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง สถานะภาพของบตรในดานการส าเรจการศกษาและการประกอบอาชพมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ในดานการรกษาพบวาชนดของกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ระยะเวลาทไดรบการวนจฉยโรค จ านวนหลอดเลอดทอดตน จ านวนครงทไดรบการขยายหลอดเลอด จ านวนครงทเขารบการรกษา การไดรบยานอนหลบ ยากระตนความดนโลหต ยาปดกนบตา การใสเครองชวยหายใจไมมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง สอดคลองกบการศกษาของ Wiedemar et al(2008) ทพบวาปจจยในดานการรกษาโดยเฉพาะอยางยง การรบรสวนบคคลทเกยวของกบกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ( Self-perception of MI) เปนปจจยทมความสมพนธตอภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงมากกวาปจจยดานลกษณะพนฐานและดานการรกษา การนดหมายรกษาเพมเตมและระดบรายไดมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อธบายไดวา กลมตวอยางทมนดหมายรกษาเพมเตมมการรบรวาตนเองมความเจบปวยทรนแรงและหลอดเลอดหวใจมความเสยหาย รวมทงมความกลวและวตกกงวลในการผาตดท าทางเบยงหลอดเลอดหวใจเปนอยางมาก โดยรบรวาการผาตดหวใจเปนการผาตดใหญและมการกระท าโดยตรงตอหวใจซงเปนอวยวะทมความส าคญสงสด สวนระดบรายไดพบวากลมตวอยางมระดบรายไดต าคอกลมทมรายได 0 –20,000 บาท เปนกลมทมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง 16 คนหรอรอยละ 12.7

2. การศกษาภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 2.1 จากการศกษาพบวากลมตวอยางมภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงจ านวน 32 คนคดเปนรอยละ 25.4 จาก

การทบทวนวรรณกรรมพบวา ความชกของภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนหวใจมความหลากหลายอยระหวางรอยละ 0 – 22 ขนอยกบความแตกตางของแบบแผนการวจย ระยะเวลาทศกษา ชวงเวลาทเกบขอมล เครองมอทใชในการวจยและคณสมบตของกลมตวอยางทแตกตางกน (40) และผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของ Bennette และคณะ ( 2002) (8)พบรอยละ 22 การศกษาของ Malinauskaite และคณะ (2015) (14) พบ

10

รอยละ 26.7 โดยจ านวนทใกลเคยงกนนอธบายไดวาเนองจากการศกษาในกลมประชากรเดยวกนทมรปแบบของอาการ ระยะเวลาทเปนโรค ความรนแรง วธการรกษาทเปนมาตรฐานเดยวกน

เมอเปรยบเทยบคะแนนรายดานของกลมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง เปนดงนตามล าดบ คอกลมอาการภาวะตนตวสง (x = 8.92, SD =3.71) อาการหวนร าลกถงเหตการณรนแรง( x = 8.07, SD=3.41) และการหลกเลยงสงกระตนใหนกถงเหตการณ (x = 11.03, SD = 3.94 ) สอดคลองกบการศกษาของ Bennett และคณะ ( 2002)(8) พบวากลมอาการทพบมากทสดไดแก hyperarousal หรอกลมอาการตนตวสง และการศกษาของ Cristina และ Vazquez( 2011)(41) พบวาทระยะ 5 เดอนหลงกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน กลมตวอยางมอาการ hyperarousal มากทสดรองลงมาคอ re-experience และ avoidance ตามล าดบ อธบายไดวา hyperarousal เปนปฏกรยาตอบสนองทมตอสภาวะการเจบปวยทรนแรง เนองจากเหตการณรนแรงท าใหการควบคมรางกายและจตใจใหสงบหรอผอนคลายไดยาก จงมอาการตนตวและระวงภยและนอนหลบไดยาก 3.การศกษาความสมพนธระหวางตวแปร 3.1 การรบรอาการเจบหนาอกและภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง

2.1 การรบรอาการเจบหนาอกกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน การรบรอาการเจบหนาอกมความสมพนธทางบวกในระดบปานกลางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r= .34) ซงเปนไปตามสมมตฐานการวจยและสอดคลองกบการศกษาของ Wiedemar และคณะ (2008)(41) ทศกษาภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยภายหลงกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 1 เดอน กลมตวอยางจ านวน 190 คนพบวาการรบรความทกขทรมานสวนบคคลในระหวางเผชญเหตการณกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ไดแก ระดบความรนแรงของอาการเจบหนาอกมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง โดยอาการเจบหนาอกนสงผลใหผปวยรบร ถงการถกคกคามตอรางกายท าใหผปวยมความทกขทรมานทางอารมณ ซงการตอบสนองทางอารมณดานลบนจะพฒนาไปสภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงได Hari และคณะ (2010) (13) ศกษาปจจยการรบรความทกขทรมานทางจตใจ ไดแก อาการเจบหนาอกในระหวางกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง โดยตดตามกลมตวอยางในระยะยาว เกบรวบรวมขอมล 3 ชวงเวลาไดแก ครงทหนงขณะเขารบการรกษาทโรงพยาบาลครงแรก ครงทสองภายหลงกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 2 เดอนและครงทสามภายหลงกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 32 เดอนจากการวจยพบวาการรบรอาการเจบหนาอกมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงทระยะภายหลงกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 2 เดอนโดยในระยะแรกไมปรากฏอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง และ Wikman et al.,(2012) (29) ศกษาปจจยท านายภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลนโดยใชปจจยดานอาการน าทแตกตางกน 3 กลมอาการคอ กลมอาการเจบหนาอก (Pain symptoms cluster) กลมอาการเหนอย (Dyspnea symptoms cluster) และกลมอาการเหนอยและออนเพลยเลกนอย( Diffuse symptoms cluster) พบวากลมอาการเจบหนาอก (Pain symptoms cluster) สามารถท านายภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงไดทระยะ 6 เดอนหลงเกดกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลนสวนอก 2 กลมคอกลมอาการเหนอย (Dyspnea symptoms cluster) และกลมอาการเหนอยและออนเพลยเลกนอย (Diffuse symptoms cluster) ไมมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง นอกจากนพบวากลมอาการเจบหนาอกมความสมพนธกบอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงทงในดานอาการถกรบกวนทางความคดหรออาการหวนร าลกถงเหตการณรนแรง (Intrusion) และอาการหลกเลยงสงกระตนเตอนใหนกถงเหตการณรนแรง (Avoidance)

อาการเจบหนาอกเปนอาการแสดงทส าคญและท าใหผปวยมาโรงพยาบาล โดยอาการแสดงนจะเกดขนเมอผปวยมการตบของหลอดเลอดหวใจตงแตรอยละ 50 ขนไป (4) อาการเจบหนาอกเกดจากปฏกรยาตอบสนองตอการบาดเจบท

11

เกดจากกลามเนอหวใจไดรบเลอดไปเลยงไมพอกบความตองการ ท าใหกลามเนอหวใจขาดออกซเจนทใชในกระบวนการ metabolism ท าใหมการหลงสารเคมตาง ๆ ไปกระตนปลายประสาทรบความรสกตรงผนงหลอดเลอดแดงโคโรนาร แลวสงกระแสประสาทเขาสสมองเกดการรบรและแปลความรสกตาง ๆ คอ ความรสกไมสบาย ปวดแนนในทรวงอกหรอบรเวณใกลเคยง (24) ลกษณะเหตการณของอาการเจบหนาอกจากกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนเปนอาการทเกดขนอยางรวดเรวและทนททนใด ไมไดคาดการณมากอน (8) มการบาดเจบของเนอเยอจากเซลลของกลามเนอหวใจขาดออกซเจน (24) อาการเจบหนาอกทเกดจากภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนจงเปรยบเสมอนกบภาวะการบาดเจบ ทมความหมายวาประสบการณทเกดขนอยางรวดเรว กะทนหน การบาดเจบชอกช าหรอเปนประสบการณเกยวกบความตาย และมปญหารบกวนความทรงจ าหรอเปนความทรงจ าทท าใหไมสบายใจ (42)

อาการเจบหนาอกจดเปนปจจยพนฐานและเปนลกษณะเฉพาะของเหตการณรนแรง (Trauma Characteristics ) ในทนหมายถงเหตการณกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ไดแกความรนแรงของเหตการณ ความสามารถในการควบคมหรอท านายและระยะเวลาทเผชญเหตการณ จากแนวคดการรคดของภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงของ Ehlers & Clark (2000) (23) กลาวถงลกษณะเฉพาะของเหตการณรนแรง (Trauma Characteristics) วามอทธพลตอการประเมนคาเหตการณเปนดานลบ ไดแก ความคกคาม ความสญเสย ความมอนตราย อาการเจบหนาอกท าใหผปวยไดรบความเจบปวดทรนแรง ท าใหหายใจไมออก ไมมแรง ผปวยจะมความทรมานและกลวตาย (25) รสกกลว วตกกงวล ความรสกไมแนนอน รสกเครยดและสญเสยความ (43) ดงนนผปวยทมอาการเจบหนาอกจงรบรวารางกายไดถกคกคามและหวใจก าลงไดรบอนตราย (13) ซงสงผลใหผปวยประเมนเหตการณเปนลบหรอดานรายแรงและสงผลใหเกดอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงได (23)

โดยผลการวจยครงนพบวาคะแนนเฉลยการรบรอาการเจบหนาอกของกลมทมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงมระดบการรบรอาการเจบหนาอกมากกวากลมทไมมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง คอคะแนนเฉลยอาการเจบหนาอกของกลมทมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงเปน 14.19 คะแนน (SD= 5.91) และคะแนนเฉลยอาการเจบหนาอกของกลมทไมมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงมคะแนนเฉลยเปน 8.55 คะแนน (SD= 6.92) สรปคอกลมทมอาการภาวะเครยดจากเหตการณมคะแนนเฉลยการรบรอาการเจบหนาอกสงกวากลมทไมมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง

จากผลการศกษาพบวากลมตวอยางมคะแนนการรบรอาการเจบหนาอกทงมตดานความความรนแรง (Mean = 4.98, SD = 3.98) และมตดานความทกขทรมาน (Mean= 5.00, SD= 3.62) ในระดบปานกลาง อธบายดวยเหตผลส าคญ 2 ประการคอ 1) กลมตวอยางกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนไมไดมอาการแสดงของโรคแบบอาการเจบหนาอกทรนแรง (Typical chest pain) ทกราย (4) กลาววา ผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนมอาการน าแบบ Typical chest pain หรออาการเจบหนาอกเพยงรอยละ 30 สวนทเหลอคอกลมทมอาการแสดงแบบอนๆ ไดแก กลมอาการเหนอยงาย กลมอาการหวใจลมเหลวทงเฉยบพลนและเรอรง กลมอาการเนองจากความดนโลหตต าเฉยบพลน หรอกลมอาการแสบไมสบายบรเวณหนาอก เชน ลนป หลง แขนซาย หรอเหมอนอาหารไมยอย เรยกวา Atypical chest pain (4) จากขอมลการวจยครงนพบวากลมตวอยางทมอาการเจบหนาอกในระดบรนแรงคอ pain scale 8-10 คะแนนจ านวน 51 คนคดเปนรอยละ 40.5 ซงสอดคลองกบการศกษาของ Wikman และคณะ (2012) (29) ทศกษาปจจยท านายภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลน จ าแนกกลมตวอยางตามอาการแสดงน าทท าใหผปวยมาโรงพยาบาล 3 กลมพบวา กลมอาการเจบหนาอก (Pain symptoms cluster) มจ านวน 121 คนหรอรอยละ 41.3 กลมอาการหายใจเหนอย (Dyspnea symptoms cluster) และกลมอาการเหนอยและออนเพลยเลกนอย (Diffuse symptom cluster) มจ านวนรวมกน 173 คน (รอยละ 58.8) และจากขอมลดานการรกษาและการสมภาษณกลมตวอยางไดขอมลวา ผปวยบางรายจะมาโรงพยาบาลดวยอาการหมดสตหรอไมรสกตว หรอในบางรายมอาการทางระบบทางเดนอาหาร เชน จกเสยดทอง คลนไสอาเจยนหรออาหารไมยอยในกลมนผปวยจะรบรอาการเจบหนาอกนอยหรอไม

12

รสกเจบหนาอกเลย ดงนนเมอน าคะแนนการรบรอาการเจบหนาอกของกลมตวอยางทกรายมาหาคาเฉลยคะแนนการรบรอาการเจบหนาอกจงมผลใหคะแนนการรบรอาการเจบหนาอกของกลมตวอยางทงหมดอยในระดบปานกลาง 2) ปจจยอนๆทมผลตอคะแนนเฉลยการรบรอาการเจบหนาอก ไดแกการมโรครวมเบาหวาน (44) เพศหญงและผสงอาย (44) ทมกจะมอาการน าแบบ Atypical Chest pain จากขอมลสวนบคคลพบวา กลมตวอยางมโรคเบาหวานเปนโรครวมจ านวน 55 คน (รอยละ 43.6) ท าใหการรบรอาการเจบหนาอกในระดบต ากวาหรอพบอาการน าในแบบ Atypical chest pain ไดมาก เนองจากโรคเบาหวานท าใหเกดภาวะ diabetic autonomic neuropathy มอทธพลตอ pain thresholds สงผลตอการรบความรสกของหวใจนอยลง (44),(46) การรบรอาการเจบหนาอกของผปวยเบาหวานจงไมรนแรง ปจจยดานเพศหญงกลาวคอเพศหญงมการรบรอาการเจบหนาอกนอยกวาเพศชาย (13),(45) โดยเมอจ าแนกคะแนนการรบรอาการเจบหนาอกพบวาในกลมเพศชายมคะแนนเฉลยรวม 10.21 (SD = 7.28) มากกวากลมตวอยางเพศหญง (Mean = 6.55, SD = 3.77) เชนเดยวกบการศกษาของ Florez (2013) พบวากลมอาการน าแบบเจบหนาอก (Typical chest pain) พบในเพศชายรอยละ 86.6 ซงมากกวาเพศหญงคอพบรอยละ 76.6 3.2 ความวตกกงวลและภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง

ความวตกกงวลมความสมพนธทางบวกในระดบต ากบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ( r = .20; p < .05) ความวตกกงวลในระหวางเกดกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนและขณะเขารบการรกษาพยาบาลสงผลตอภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง(31) ซงสอดคลองกบการศกษาของ Rocha และคณะ ( 2007) (34) พบวาสภาวะอารมณในระหวางเกดเหตการณรนแรงไดแก ความวตกกงวลในระหว างเหตการณกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนมสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง ความวตกกงวลเปนการตอบสนองทางอารมณทเกดขนไดทงขณะเผชญหรอภายหลงการเกดเหตการณกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน (15) โดยเปนผลจากการประเมนเหตการณกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนวาเปนสงคกคามตอความมนคงของรางกาย(11) ท าใหประเมนคาเหตการณเปนลบ(15) นอกจากนความวตกกงวลยงสงผลตอภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในดานความทรงจ า โดยความวตกกงวลจะรบกวนกระบวนการรบรระหวางเผชญเหตการณ ท าใหไมมสตเพยงพอทจะรบรและเขาใจเหตการณ เกดความทรงจ าทางอารมณดานลบหรอความทรงจ าทไมดตอเหตการณ (23)

ก า ร ศ ก ษ า ค ร ง น พ บ ว า ก ล ม ต ว อ ย า ง ม ค ะ แ น น ค ว า ม ว ต ก ก ง ว ล เ ฉ ล ย อ ย ใ น ร ะ ด บ ป า น ก ล า ง (x =41.58, SD= 6.09) อธบายไดวา ในระหวางเขารบการรกษาดวยโรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนกลมตวอยางมปจจยทท าใหเกดความวตกกงวลและปจจยในการตานความวตกกงวล ไดแก การรบรความรนแรงและความเครงเครยดของสถานการณ รวมทงผลกระทบตอดานตางๆของชวตจากภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ไดแกลกษณะอาการกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนทผปวยตองเผชญ อาการเจบหนาอก อาการหายใจล าบาก มความออนเพลยเหนอยลา ความสามารถในการท ากจกรรมดานรางกาย กจกรรมทางเพศ ขอจ ากดในการด ารงชวต กงวลตอการเสยชวต พการ คว ามรสกไมแนนอนเกยวกบโรคและการพยากรณโรค(32) รวมทงกระบวนการรกษาพยาบาลตางๆดวย (6) ในดานการรกษา การไดรบยากระตนความดนโลหตทใชในกรณทผปวยมความดนโลหตต าเพอใหหลอดเลอดหดตว เพมแรงบบตวของหวใจท าใหความดนโลหตเพมขน มผลตอความวตกกงวลของผปวยโดยสงผลใหระยะการตอบสนองตอความเครยดของผปวยยาวนานออกไป ในการศกษาครงนพบวากลมตวอยางทไดรบยากระตนความดนโลหตจงมจ านวนไมมาก (จ านวน 11 คนคดเปนรอยละ 8.7) ในกลมทมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง พบวามผปวยทไมไดรบยากระตนความดนโลหตและมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงรอยละ 22.2 ไดรบยากระตนความดนโลหตและมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงรอยละ 3.2 การใสเครองชวยหายใจ มขอบงใชในกรณทผปวยมอาการหายใจล าบาก หรอภาวะพรองออกซเจนหรอผปวยหมดสต โดยการใสเครองชวยหายใจในระยะเวลานานเพมความเสยงตอการเกดภาวะเครยดจาก

13

เหตการณรนแรง (47) ในการศกษาครงนพบวากลมตวอยางมการใชเครองชวยหายใจรอยละ 7.1 ในกลมทมภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง มการใชเครองชวยหายใจรอยละ 3.2 ไมไดใชเครองชวยหายใจรอยละ 22.2

ปจจยดานขอมลพนฐานของกลมตวอยางทมผลตอความวตกกงวล จากการเกบขอมลการวจยกลมตวอยางเปนเพศชายรอยละ 91.3 อายระหวาง 51 -59 ป พบมากทสดรอยละ 68.3 มสถานะภาพครอยละ 79.4 (อายเฉลย 52.5 ป, SD= 6.24) กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย ยงอยในวยท างานมบทบาทในการเปนหวหนาครอบครว มภาระในการเลยงดครอบครวและบตร บตรยงอยในวยศกษาและยงอยในระหวางเลยงดและใหการอปการะบตรรอยละ 48.4 ท าใหมภาระในดานคาใชจายในดานการศกษาของบตร ประกอบอาชพรบจางมากทสด รอยละ 45.2 โดยมอาการภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง รอยละ 12.7 กลมตวอยางกลมนมรายไดในชวง 0 – 20,000 บาทมากทสดรอยละ 66.7 (รายไดเฉลย = 24,430.79 บาท, SD = 27,279 ) มความกงวลวาเมอเกษยณจากงานแลวอาจไมไดรบยาทไดมาตรฐานเทาเดมเนองจากตองเปลยนสทธการรกษาจากประกนสงคมเปนการใชสทธบตรทอง มผลใหยาบางรายการอาจจะเบกไมไดหรอตองมการส ารองเงนจายเองกอน ท าใหมปญหาคาใชจายท าใหผปวยเกดความวตกกงวล การมโรครวม จากการศกษาของ Atik และคณะ (2015) (48) พบวากลมตวอยางทมความวตกกงวลและภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง พบในคนทท างาน การมโรคเรอรง จากการศกษาพบวากลมทมโรครวมเรอรง 3 ชนดคอ เบาหวาน ความดนโลหตสงและไขมนในเลอดสง รอยละ 24.6และมโรครวม 1-2 ชนดรอยละ 65.9 อธบายไดวาการทผปวยมจ านวนโรคประจ าตวหลายโรค ท าใหผปวยเกดความวตกกงวลเนองจากจะตองระมดระวงในการดแลสขภาพ การรบประทานอาหารเฉพาะโรค และยาทมากขนตามจ านวนโรค รวมทงไดรบทราบความเสยงตอการเกดโรคแทรกซอนอนๆทตามมาเมอมโรคประจ าตวหลายโรค จ านวนครงการขยายหลอดเลอด 1 ครงมากทสดรอยละ 76.2 รองลงมาคอ 2 ครง การทจ านวนครงทไดรบการรกษานอยกลบท าใหกลมตวอยางมความวตกกงวลเนองจากการสวนหวใจหรอการฉดสและขยายหลอดเลอดหวใจในครงแรกนน เปนทงการวนจฉย การรกษาโรค และเปนการชวยในการตดสนใจการรกษาใหเหมาะสมกบผปวยแตละราย (49) โดยพบวากลมตวอยางรอยละ 43.7 มนดท าการรกษาเพมดวยการผาตดท าทางเบยงหลอดเลอดหวใจ ท าใหผปวยเกดความวตกกงวลเกยวกบการทตองเขารบการรกษาซ าโดยวธการผาตด ปจจยตานความวตกกงวล เชนการไดรบยานอนหลบ กลมตวอยางสวนใหญทไดรบยานอนหลบรอยละ 82.5 เพอลดอาการหดเกรงของหลอดเลอดหวใจโดยใหในขนาดนอยๆ (Lighting sedation) ยานอนหลบทนยมใชไดแก midazolam หรอ Dormicum เ นองจากการออกฤทธ เร ว (47) และ benzodiazepines แตมรายงานวา benzodiazepines จะมผลในการท าใหมอาการลม (amnesic effect) ซงอาการลมมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรง(31) นอกจากนภายหลงรกษาผปวยเขาพกฟนในหอผปวยหากมอาการนอนไมหลบจะไดรบยานอนหลบชนดเมดเพอใหผปวยไดพกผอน การไดรบยาปดกนบตาเพอลดความดนโลหต ลดอตราการเตนของหวใจ รกษาภาวะหวใจขาดเลอด (50) โดยใหในผปวยภาวะหวใจขาดเลอดเฉยบพลนทกรายทไมมขอหามใชขอหามใช โดยยาปดกนบตามผลยบยง fear conditioning โดยขดขวางตวรบ catecholamine ในสมองสวน amygdala.

ท าใหความทรงจ าตอเหตการณรายแรงนอยกวาในกลมทไมไดรบยาชนดน(47) จากการศกษาครงนพบวากลมตวอยางไดรบยาปดกนบตาถงรอยละ 96 นอกจากน ในระหวางการรกษากลมตวอยางไดรบขอมลเกยวโรคและการรกษาในทกๆระยะ ทงในดานการปลอบโยนใหก าลงใจจากทงแพทยและพยาบาล ท าใหผปวยมความมนใจในการรกษาคลายจากความวตกกงวล สอดคลองกบการศกษาของ Trotterและคณะ (2011)(6) พบวาการไดรบขอมลการรกษาจากทมสขภาพท าใหความวตกกงวลของผปวยลดลง โดยสรปคอผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนมทงปจจยดานสงเสรมและปจจยตานความวตกกงวลในระหวางเหตการณกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน จงท าใหระดบความวตกกงวลเฉลยของกลมตวอยางอยในระดบปานกลาง

14

12. ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.บคลากรทมสขภาพมความรความเขาใจเกยวกบผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนในมตทางการพยาบาลครบถวนทกดานทงดานรางกาย จตใจ อารมณและสงคม โดยเฉพาะความรเกยวกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ทมกจะถกมองขามและไมไดรบการวนจฉย

2. บคลากรทมสขภาพมความรความเขาใจเกยวกบปจจยทมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงไดแก การรบรอาการเจบหนาอก และความวตกกงวล ซงหากบคลากรทมสขภาพไดเขาใจปจจยทเกยวของเหลาน จะเปรยบเสมอนมความเขาใจในสาเหต ซงสงผลใหบคลากรทมสขภาพวางแผนพฒนาคณภาพทางการพยาบาลผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนไดอยางมประสทธภาพ เพอลดภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน 3.มแนวทางการวจยทางการพยาบาล โดยน าผลการวจยทไดไปศกษาตอยอดในตวแปรหรอปจจยดานอนๆทมความสมพนธกบภาวะเครยดจากเหตการณรนแรงในผปวยกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน

15

13. ภาคผนวก/เอกสารอางอง/บรรณานกรม เอกสารอางอง 1. กระทรวงสาธารณสข. สถตสาธารณสข 2558 [cited 10 มกราคม 2560]. Available from: file:///C:/Users/hp/Pictures/AMI/health_statistic2558.pdf. 2. Riegel B, Hanlon AL, Mckinley S, Moser DK, Meischke H, Doering LV. Difference in mortality in Acute coronary syndrome symptom clusters. American Heart journal. 2010; 159 (3):392-8. 3. สจนดา รมทอง, อรณศร เตชะรสหงษ, สภามาศ ผาตประจกษ. พยาธสรรวทยาทางการพยาบาลเลม 2. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: สามเจรญพาณชย กรงเทพจ ากด; 2556. 4. สมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย. แนวทางเวชปฏบตในการดแลผปวยโรคหวใจขาดเลอดในประเทศไทย ฉบบปรบปรงป 2557.พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ศรเมองการพมพ; 2557. 5. สมจตหนเจรญกล. การพยาบาลทางอายรศาสตรเลม 2. พมพครงท 10. กรงเทพฯ: ว เจ พรนตง 2536. 6. Trotter R, Gallagher R, Donoghue J. Anxiety in patients undergoing percutaneous coronary interventions. Heart & Lung 2011; 40 (3):185-92. 7. ปภาพสวร เจรญพฒนาภค. ปจจยท านายคณภาพชวตทสมพนธกบภาวะสขภาพของผปวยโรค กลามเนอหวใจตายเฉยบพลน .วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการพยาบาลผใหญ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา: มหาวทยาลยบรพา; 2556. 8. Bennette P, Owen RL, Koutsakis S, Bisson J. Personality social cortex and cognitive predictor of Posttraumatic stress in myocardial infarction patients. Psychology and Health. 2002; 17(4):489-500. 9. Folkman S, Lazarus RS. The relationship between coping and emotion: Implications for theory and research. Social Science & Medicine. 1988; 26(3): 309-17. 10. Alonzo A. The experience of chronic illness and post-traumatic stress disorder: The consequence of comulative adversity. Social science & Medicine 2000; 50:1475-84. 11. Angelo AA, Reynolds NR. The structure of emotions during acute myocardial infarction: a model of coping. Soc Sci med. 1998; 46(9):1099-100. 12. Pedersen SS, Middel B, Larsen ML. Posttraumatic stress in first-time myocardial infarction patients. Heart & Lung. 2003; 32 (5):300-7. 13. Hari R, Begré S, Schmid J-P, Saner H, Gander M-L, Von Känel R. Change over time in posttraumatic stress caused by myocardial infarction and predicting variables. Journal of Psychosomatic Research. 2010; 69(2):143-50. 14. Malinauskaite I, Slapikas R, Courvoisir D, Mach F, Gencer B. The fear of dying and occurrence of posttraumatic stress symptoms after an acute coronary syndrome: A prospective observational study. Journal of Health Psychology. 2017; 22(2):208-17. 15. Tulloch H, Greenman PS, Tassé V. Post-Traumatic Stress Disorder among Cardiac Patients: Prevalence, Risk Factors, and Considerations for Assessment and Treatment. Behavioral sciences 2014; 5(1):27-40. 16. Bremner JD. Encyclopedia of stress volume 3 N-Z Index. Canada: Academic press; 2000.

16

17. Johnson LR, McGuire J, Lazarus R, Palmer AA. Pavlovian fear memory circuits and phenotype models of PTSD. Neuropharmacology. 2012; 62 .638e46. 18. Yehuda R. Posttraumatic stress disorder Basic science and clinical practice. USA: Human Press; 2009 August 11, 2015. 19. Johansson A, Dahlberg K, Ekebergh M. Living with experiences following a myocardial infarction. Eur J Cardiovasc Nurs. 2003; 2(3):229-36. 20. Shemesh E, Yehuda R, Milo O, Dinur I, Rudnick A, Vered Z, et al. Posttraumatic stress, nonadherence, and adverse outcome in survivors of a myocardial infarction. Psychosomatic medicine. 2004; 66(4):521-6. 21. Mcmillan, Burr. Heart rate Variability. Cardiac Nursing. China: Wolters Kluwer Health Lippincott Willium and Wilkins; 2010. 22. Doerfler LA, Paraskos JA, Piniarski L. Relationship of quality of life and perceived control with posttraumatic stress disorder symptoms 3 to 6 months after myocardial infarction. J Cardiopulm Rehabil. 2005; 25(3):166-72. 23. Ehlers A, Clark DM. A cognitive model of posttraumatic stress disorder. Behav Res Ther. 2000; Apr; 38 (4):319-45. 24. จรยา ตนตธรรม. การพยาบาลผปวยวกฤต. พมพครงท 2 . กรงเทพมหานคร: ส านกพมพนตกรบรรณการ.; 2547. 25. ชวนพศ ท านอง. ประสบการณการเจบปวยของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตบ: วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต, สาขาวชาพยาบาลศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล; 2541. 26. อไร ศรแกว. การพยาบาลโรคหวใจและหลอดเลอด: การดแลอยางตอเนอง. สงขลา: บรษทลมบราเดอรการพมพ.; 2543. 27. พมลรตน พมพด. ผลของโปรแกรมการจดการกบอาการเจบอกตอความสามารถในการจดการกบอาการเจบอก สภาวะการท าหนาทรางกาย และสภาวะอาการเจบอกในผปวยกลมอาการโรคหวใจขาดเลอดเฉยบพลน: วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ มหาวทยาลยขอนแกน.; 2553. 28. Abbas CC, Schmid JP, Guler E, weidemar L, BEGRÉ S, SANER H, et al. Trajectory of posttraumatic stress disorder caused by myocardial infarction: a two-year follow-up study. Int J Psychiatry Med 2009 ;39(4):359-76. 29. Wikman A, Messerli-Bürgy N, Molloy G, Randall G, Perkins-Porras L, Steptoe A. Symptom experience during acute coronary syndrome and the development of posttraumatic stress symptoms. Journal of Behavioral Medicine. 2012; 35(4):420-30. 30. วจตรา กสมภ. การพยาบาลผปวยภาวะวกฤต:แบบองครวม. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: : หางหนสวนสามญนตบคคล สหประชาพาณชย.; 2556. 31. O'Keefe-McCarthy, McGillion M C, J. M-D. Pain and Anxiety in Rural Acute Coronary Syndrome Patients Awaiting Diagnostic Cardiac Catheterization. . J Cardiovasc Nurs. 2015;30(6):546-57. 32. พมพร ลละวฒนากล. ผลของดนตรประเภทผอนคลายตอความวตกกงวลในผปวยโรคกลามเนอหวใจตาย. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขาพยาบาลศาสตร : มหาวทยาลยเชยงใหม.; 2546.

17

33. Doerfler LA, Pbert L, DeCosimo D. Symptom of Posttraumatic stress following Myocardial and coronary artery bypass graft. Gen Hosp Psychiatry. 1994 May;16(3):193-9. 34. Rocha L, Peterson J, Meyers B, Boutin-Foster C, Charlson M, Jayasinghe N, et al. Incidence of posttraumatic stress disorder (PTSD) after myocardial infarction (MI) and predictors of ptsd symptoms post-MI--a brief report. International Journal of Psychiatry in Medicine. 2008; 38(3):297-306. 35. Driel RCv, Velde WOd. Myocardial infarction and post-traumatic stress disorder. Journal of Traumatic Stress. 1995; 8(1):151–9. 36. พพฒน ลกษมจรลกล. กระบวนการวจยทางวทยาศาสตรสขภาพ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: เจรญดการพมพ; 2537. 37. Nieveen JL, Zimmerman LM, Barnason SA, Yates BC. Development and content validity testing of the Cardiac Symptom Survey in patients after coronary artery bypass grafting. Heart & Lung. 2008; 37(1):17-27. 38. Spielberger CD, R.L.Gorsuch, R.G.A.Lushene, P.R.Vagg, Jacobs. State trait anxiety inventory for adult self-evaluation questionnaires: Mind Garden; 1977 [cited 2015 march, 18]. Available from: http://www.msunites.com/wp-content/uploads/State-Trait-Anxiety-Inventory.pdf. 39. Blevins CA, Weathers FW, Davis MT, Witte TK, Domino JL. The Posttraumatic Stress Disorder Checklist for DSM‐5 (PCL‐5): Development and Initial Psychometric Evaluation. Journal of Traumatic Stress. 2015; 28:489-98 40. Castilla C, Vazquez C. Stress -related symptoms and positive emotion after myocardila infarction: a longitudinal study. European Journal of Psychotraumatology. 2011. 41. Wiedemar L, Jean-Paul Schmid, Müller J, Wittmann L, Schnyder U, Saner H, et al. Prevalence and predictors of posttraumatic stress disorder in patients with acute myocardial infarction. Heart & lung. 2008; 37(2):113-21. 42. Figley CR. Encyclopedia of Trauma. Los Angeles: Thousand Oaks, SAGE Publications; 2012. 43. Jerlock M, Gaston-Johansson F, Danielson E. Living with unexplained chest pain. Journal of clinical nursing. 2005; 14:956-64. 44. Junghans C, Sekhri N, Zaman MJ, Hemingway H, Feder GS, Timmis A. Atypical chest pain in diabetic patients with suspected stable angina: impact on diagnosis and coronary outcomes. European Heart Journal. 2515;1:37–43. 45. Braunwald E, Antman EM, Brasley JW, M.Califf R, Cheitlin MD, Hochman J, et al. ACC/AHA Guidelines for the Management of Patients With Unstable Angina and Non–ST-Segment Elevation Myocardial Infarction A Report of the American College of Cardiology/ American Heart Association Task Force on Practice Guidelines (Committee on the Management of Patients with Unstable Angina). Journal of the American College of Cardiology. 2000; 36(3):970–1062. 46. Marchant B, Umachandran V, Sreven R, Kopelman PG. Silent Myocardial Ischemia: Role of subclinical Neuropathy in Patients with and without Diabetes JACC. 1993; 22(5):1433-7. 47. Warlan H, Howland L. Posttraumatic Stress Syndrome Associated With Stays in the Intensive Care Unit: Importance of Nurses’ Involvement Critical Care Nurse 2015;35(3):44-53.

18

48. Atik D, Neşe A, Çakır M, Ünal A, Yüce UÖ. Post traumatic stress and anxiety in patients with acute coronary syndrome. International Journal of Research in Medical Sciences. 2015; 3(8):1878-84. 49. เสาวนย เนาวพานช. คมอปฏบตการพยาบาลการดแลผปวยกลมภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลน ทไดรบการถางขยายหลอดเลอดหวใจ (Percutaneous Coronary Intervention) 2553 [cited 20 กนยายน 2558]. Available from: http://www.si.mahidol.ac.th/Th/division/nursing/NDivision/N_MEd/admin/download_files/14_67_1.pdf. 50. Peera Buranakitjaroen, Diversity in Hypertension. สมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทยการประชมวชาการกลางปครงท 9; 2554; โรงแรมเซนทาราแกรนด เซนทรลเวลด กรงเทพฯ. 14. การขอพจารณาจรยธรรมวจย (ขอ/ไมขอ กรณทขอ โปรดระบ วน เดอน ป ทไดรบการอนมต)

19

20

21

22

15.ไฟลรปภาพผวจย