เว็บโรงเรียน รับทำเว็บ...
Post on 09-Jul-2020
7 Views
Preview:
TRANSCRIPT
คำ�นำ�
เอกสารประกอบการเรยนร สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง อารยธรรมของโลกยคโบราณ เลมท 1 แหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกยคโบราณ เลมนจดทำาขนเพอประกอบการเรยนในกลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมสำาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนสวนศรวทยา อำาเภอหลงสวน จงหวดชมพร เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบอารยธรรมของโลกยคโบราณ ภายใตรายวชาประวตศาสตร 4 รหสวชา ส 30104 ชวงชนท 4 โดยมงเนนใหนกเรยนตระหนกถงความสำาคญและเหนคณคาของการศกษาประวตศาสตรสากล ใหเขาใจเกยวกบพฒนาการทางประวตศาสตรของมนษยชาตทสงผลตอเนองมาจนถงปจจบนเปนการสงเสรมการคดวเคราะหและนสยรกการอาน
เอกสารประกอบการเรยนรเลมนไดรวบรวมเรยบเรยงสาระสำาคญโดยสงเขปเกยวกบอารยธรรมของโลกยคโบราณ โดยไดกลาวถงอารยธรรมและปจจยทมผลตอ การกำาเนดอารยธรรมของโลก แหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกตะวนตกยคโบราณ แหลงกำาเนดอารยธรรมเมโสโปเตเมย เปนตน เนอหาทไดบรรจในเอกสารประกอบ การเรยนรเลมนไดมาจากการศกษาเอกสารตางๆทเกยวของกบอารยธรรมของ
โลกยคโบราณแลวนำามาเขยนเรยบเรยงขนมาใหมเพอใหมความเหมาะสมกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6
ผเขยนคาดหวงเปนอยางยงวาเอกสารประกอบการเรยนรเรอง แหลงกำาเนด อารยธรรมของโลกยคโบราณนจะเปนคณปการยงแก ครอาจารย นกเรยน และบคคลทวไปทสนใจเกยวกบอารยธรรมของโลกยคโบราณ เพอเปนความรรวมทงใชในการจด การเรยนการสอนเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 6 เรอง อารยธรรมของโลกยคโบราณ หากมความผดพลาดขอบกพรองขอเสนอแนะ คำาตชมใดพงม ถอเปนการสรางกศลยงแกแวดวงวชาการผเขยนขอนอมรบดวยความยนด
ทพรตน ลมปนะรงสรรค
ผจดทำา
ส�รบญ
เรอง หน�
คำานำา………………………………………………………………………………………………………………......กสารบญ...……………………………………………………………………………………………….................ขสารบญภาพ...………………………………………………………………………………………………..........คคำาแนะนำาสำาหรบนกเรยน……………………………………………………………………………………….1ผลการเรยนร………………………………………………………………………………………………………...3จดประสงคการเรยนร…………………………………………………………………………………………….3แบบทดสอบกอนเรยน......................................................................................................5
อารยธรรมและปจจยทมผลตอการกำาเนดอารยธรรมของโลก...........................................7แหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกตะวนตกยคโบราณ……………………………………………………9แหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกตะวนออกยคโบราณ.......................................................17เสนเวลา............................................................................................................................21ใบงาน...............................................................................................................................23ใบกจกรรม........................................................................................................................25แบบทดสอบหลงเรยน......................................................................................................26
ส�รบญภ�พ
ภ�พท หน�
1 แผนทแสดงทตงอารยธรรมเมโสโปเตเมยในสมยโบราณ…………………………………………92 แผนทแสดงตำาแหนงทตงบาบโลน...............................................................................103 แผนทแสดงทตงอารยธรรมอยปตในสมยโบราณ………………………………………………….11
4 แผนทแสดงทตงอารยธรรมกรกในสมยโบราณ............................................................135 แผนทแสดงทตงอารยธรรมโรมนในสมยโบราณ……………………………………………….....156 แผนทแสดงทตงอารยธรรมอนเดยในสมยโบราณ........................................................177 แผนทแสดงทตงอารยธรรมจนในสมยโบราณ………………………………………………………19
คำ�แนะนำ�สำ�หรบนกเรยน
เอกสารประกอบการเรยนร สาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม เรอง อารยธรรมของโลกยคโบราณ เลมท 1 แหลงกำาเนดของอารยธรรมโลกยคโบราณทสรางขนน เพอใหนกเรยนไดศกษาดวยตนเองและมความรความเขาใจเกยวกบอารยธรรมของโลกยคโบราณ โดยมงเนนใหนกเรยนมความรความเขาใจ ถงความสำาคญในการศกษาคนควาและเปน การสงเสรมนสยรกการอานโดยนกเรยนจะไดรบประโยชนจากเอกสารประกอบการเรยนรเลมนตามจดประสงคการเรยนรและผลการเรยนร ดงทตงไวดวยการปฏบตตามคำาแนะนำาตอไปนอยางเครงครด
1.ใหนกเรยนอานคำาแนะนำาสำาหรบนกเรยนกอนลงมอศกษาเอกสารประกอบ
การเรยนรเลมนทกครง2.ใหนกเรยนตงใจทำาแบบทดสอบกอนเรยนโดยทนกเรยน
ไมจำาเปนตองศกษาเนอหาเอกสารประกอบการเรยนรเลมนมากอน เพอเปนการตรวจสอบความรความเขาใจในเรองอารยธรรมของโลกยคโบราณ วานกเรยนมความรความสามารถมากนอยแคไหน
3.ใหนกเรยนตงใจทำาแบบทดสอบกอนเรยนดวยความตงใจและเตมความสามารถ
4.นกเรยนศกษาเนอหาในเอกสารประกอบการเรยนรเลมนดวยตวเองดวยความตงใจ
และตองอานเนอเรองไปตามลำาดบ ไมอานขามเนอหา และศกษาเนอหาจนจบ
5.หากนกเรยนเกดความสงสยหรอไมเขาใจในเนอหาของเอกสารประกอบการเรยนร
เลมนทนกเรยนศกษาดวยตนเอง นกเรยนสามารถสอบถามจากครผสอนไดทกเวลา
6.เมอนกเรยนศกษาเนอหารายละเอยดจากเอกสารประกอบการเรยนรเสรจสนแลว
ใหนกเรยนทำาใบงานและใบกจกรรม ดวยความตงใจ รอบคอบรบผดชอบและซอสตยสจรตใหนกเรยนตงใจทำาแบบทดสอบหลงเรยนดวยความตงใจและเตมความสามารถเพราะคะแนนทไดจากการทำาแบบทดสอบหลงเรยนจะเปนคะแนนเกบทใชในการประเมนผลของนกเรยน
7.ใหนกเรยนตงใจทำาแบบทดสอบหลงเรยนดวยความตงใจและเตมความสามารถ
เพราะคะแนนทไดจากการทำาแบบทดสอบหลงเรยนจะเปนคะแนนเกบทใชใน การประเมนผลของนกเรยน
8.ครและนกเรยนรวมกนตรวจคำาตอบจากแบบเฉลย แบบทดสอบหลงเรยน
9.ใหนกเรยนสงคนเอกสารประกอบการเรยนรเลมน ตามเวลาทกำาหนดและจะตอง
รกษาใหอยในสภาพดและไมสญหาย
10. หากนกเรยนมขอสงสยหรอไมเขาใจในเนอหาของเอกสารประกอบการเรยนร
เลมนและตองการทบทวนเนอหาใหมอกครงหรอตองการใชเอกสารประกอบการเรยนรเปนตวอยางในกรณศกษาเพมเตม นกเรยนสามารถยมเอกสารประกอบการเรยนรเลมนไดแตตองรกษาใหอยในสภาพดและไมสญหาย
ผลก�รเรยนร
1.เขาใจและอธบายปจจยทมผลตอแหลงกำาเนดอารยธรรมของโลก
2.เขาใจและอธบายแหลงกำาเนดของอารยธรรมของโลกยคตะวนตก ไดแก
อารยธรรมเมโสโปรเตรเมย อารยธรรมอยปต อารยธรรมกรกและโรมน
3. เขาใจและอธบายแหลงกำาเนดของอารยธรรมของโลกยคตะวนออก ไดแก
อารยธรรมอนเดยและอารยธรรมจน4.เขาใจและอธบายเกยวกบเสนเวลาทางประวตศาสตรการ
เรยงลำาดบแหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกยคโบราณได
5.ระบความสำาคญของแหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกยคโบราณ
6.บอกความหมายและคณคาของแหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกยคโบราณ
7.สามารถใชเนอหาเอกสารประกอบการเรยนรเรอง แหลงกำาเนดอารยธรรมของ
โลกยคโบราณมาวเคราะหเหตการณตางๆอยางเปนระบบและนำาไปไปสรางองคความรใหมได
จดประสงคก�รเรยนร1. ด�นคว�มร
1.1 นกเรยนเขาใจเอกสารประกอบการเรยนร สาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม เรอง อารยธรรมของโลกยคโบราณเลมท 1 แหลงกำาเนดของอารยธรรมโลกยคโบราณ
1.2 นกเรยนเขาใจพฒนาการความเปนมาของแหลงอารยธรรมของโลกยคโบราณ
1.3 นกเรยนเขาใจความสำาคญและเรองแหลงกำาเนดของอารยธรรมของโลก ยคตะวนตก ไดแก อารยธรรมเมโสโปรเตรเมย อารยธรรมอยปต อารยธรรมกรกและโรมน
1.4 เขาใจและอธบายแหลงกำาเนดของอารยธรรมของโลกยคตะวนออก ไดแก อารยธรรมอนเดยและอารยธรรมจน
1.5 นกเรยนเขาใจและอธบายเกยวกบเสนเวลาทางประวตศาสตรการเรยงลำาดบแหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกยคโบราณได
1.6 สนใจและเหนความสำาคญในการศกษาคนควาเรยนรแหลงอารยธรรมตางๆของโลกเพอประโยชนทางดานการศกษาและประยกตใชในการดำารงชวต
2. ด�นทกษะกระบวนก�ร2.1 นกเรยนสามารถใหเหตผลได2.2 นกเรยนสามารถสอสารและสอความหมายได2.3 นกเรยนสามารถเชอมโยงวชาประวตสาสตร 4
กบศาสตรอนไดโดยใชกระบวนการคด กระบวนการสบคนขอมล กระบวนการทางสงคม กระบวนการแกปญหา กระบวนการกลม3. ด�นคณลกษณะ
3.1 ตงใจเพยรพยายามในการเรยนและเขารวมกจกรรมการเรยนร 3.2 แสวงหาความรจากแหลงเรยนรตางๆทงภายในและภายนอกโรงเรยนดวย การเลอกใชสออยางเหมาะสม บนทกความร วเคราะหสรปเปนองคความร สามารถนำาไปใชในชวตประจำาวนได
3.3 ตงใจและรบผดชอบในการปฏบตหนาทในการงาน
3.4 ทำางานดวยความเพยรพยายามและอดทนเพอใหงานสำาเรจตามเปาหมาย
อ�รยธรรมและปจจยทมผลตอก�รกำ�เนดอ�รยธรรมของโลก
การสรางสรรคผลงานของมนษยชาตในภมภาคตาง ๆ ของโลกถอเปนอารยธรรมทชวดความเจรญกาวหนาของสงคมมนษย ทสะทอนใหเหนถงสตปญญาความสามารถของ
มนษยในการพฒนาตนเองใหเจรญกาวหนา รวมทงชใหเหนถงคตความเชอ ตลอดจนวถชวตของผคนในดนแดนตาง ๆ ซงอารยธรรมในภมภาคตาง ๆ ของโลกลวนกำาเนดมาจากบรเวณลมแมนำาทงสน เนองจากมนษยตองอาศยนำาเปนปจจยสำาคญในการดำาเนนชวต
1. คว�มหม�ยของอ�รยธรรมอ�รยธรรม (องกฤษ: Civilization) โดยทวไปหมายถง ความเจรญทางวฒนธรรม
ประวตศาสตร อ�รยธรรม หมายถง การศกษาความซบซอนของระบบสงคม เพอใหเหนถงความสมพนธขององคประกอบตาง ๆ ในระบบสงคมนน ๆ โดยมงเนนใหเหนถงเหตปจจยการเกดและการลมสลายของอารยธรรมนน รวมถงอทธพลของอารยธรรมนนตอ อารยธรรมอน ๆ
องคประกอบอารยธรรมของมนษย ประกอบดวย วฒนธรรม สงคม (ลกษณะ การอยรวมกน) เศรษฐกจ (การจดสรรทรพยากร) ศลปะ (จตรกรรม วรรณกรรม ประตมากรรม)การเมองการปกครอง (กฎหมายอำานาจทางการเมอง การรวมกลม การทำาสงคราม) ปญญาความคด (การสรางระบบความร วทยาศาสตร เทคโนโลย การสรางทฤษฎตาง ๆ)
2. ปจจยทมผลตอก�รเกดอ�รยธรรม
2.1 สภ�พแวดลอมท�งภมศ�สตร สภาพแวดลอมทางภมศาสตรประกอบดวยลกษณะทตง
ภมอากาศ และ ความอดมสมบรณของดน ปจจยทางภมศาสตรทสำาคญ ไดแก ลกษณะทตง ภมอากาศ และทรพยากรธรรมชาต ชมชนทตงอยใกลแหลงนำาจะมโอกาสใชทรพยากรนำาใน การบรโภค เพาะปลก และเลยงสตว นอกจากนยงสามารถใชแมนำาเปนเสนทางคมนาคมเพอตดตอกบโลกภายนอกและคาขายหรอแลกเปลยนวฒนธรรมทำาใหเกดการพฒนา ความเจรญในดานตางๆ 2.2 คว�มเจรญก�วหน�ในก�รคดคนเทคโนโลย
การขยายชมชนเปนสงคมใหญทำาใหเกดปญหาในการจดสรรทรพยากรใหเพยงพอสำาหรบสมาชกในชมชนนน ดงนนผนำาในสงคมนนนนจงตองประดษฐและคดคนหาวธการตางๆ เชน การคดคนระบบชลประทานเพอทดแทนนำาเขาไปในพนททอยหางไกลจาก รมแมนำา การกอสรางอางเกบนำาเพอกกเกบนำาไวใชในฤดแลง การสรางประตระบายนำา เทคโนโลยเหลานนบวาเปนความเจรญขนสงทสรางความเจรญรงเรองใหแกอาณาจกรสมยโบราณเชน เมโสโปเตเมย อยปต และจน นอกจากนยงมความสามารถในการคำานวณและการประดษฐเครองทนแรง ใหเกดสถาปตยกรรมสำาคญของโลก เชน กำาแพงเมองจน พระมดในอยปต และปราสาทหนนครวดของพวกเขมรโบราณในประเทศกมพชา
2.3 คว�มคดในก�รจดระเบยบสงคม
การอยในสงคมเมองขนาดใหญมการสรางกฎเกณฑ และระเบยบตางๆ เพอใหทกคนไดอยรวมกนอยางมความสข โดยมตรากฎหมายเปนเครองมอในการปกครอง ผปกครองดนแดนนนยงไดสรางระบบเศรษฐกจใหมนคง เชน พวกสเมเรยนในอาณาจกรเมโสโปเตเมยไดคดคนจดเกบภาษ รวมทงมาตราชง ตวง วด
แหลงกำ�เนดอ�รยธรรมของโลกตะวนตกยคโบร�ณ
อารยธรรมทสำาคญของโลกตะวนตกทมอทธพลตออารยธรรมและ ความเจรญของมนษยในสมยตอๆ มา มดงน
1. แหลงกำ�เนดอ�รยธรรมเมโสโปเตเมย (ลมแมนำ/�ไทกรสและยเฟรทส)
ภ�พท 1 แผนทแสดงทต/งอ�รยธรรมเมโสโปเตเมยในสมยโบร�ณ
ทม� : WWW.iadth.com
อารยธรรมเมโสโปเตเมย (อารยธรรมลมแมนำาไทกรสและยเฟรทส) ถอ
กำาเนดขนบรเวณลมแมนำา 2 สาย คอ แมนำาไทกรสและแมนำายเฟรทส โดย แมนำาไทกรสมตนกำาเนดจากเทอกเขาซากรอสในประเทศอหรานปจจบน และแมนำายเฟรทสมตนกำาเนดในเขตภเขาบรเวณทราบสงอารเมเนยในประเทศตรกปจจบนแมนำาทงสองไหลลงทะเลทอาวเปอรเซย คำาวา เมโสโปเตเมย เปนคำาในภาษากรก ม“ ”ความหมายวา ดนแดนระหวางแมนำาทงสอง ซงมพนทครอบคลมอาณาเขตอยางกวางขวาง โดยบรเวณทราบตอนบนของแมนำาทงสองสายจะเปนพนททราบสงกวาบรเวณทางตอนลางและมความแหงแลง การทำาการเกษตรจงตองใชระบบชลประทานเขาชวย สวนบรเวณทราบตอนลางของแมนำาจะเปนทราบทเกดจากการทบถมของดนตะกอนของแมนำาทพดเอาโคลนตมมาทบกนบรเวณปากแมนำาเรยกวา บาบโลน (Babylonia) ซงพนทบรเวณนจะม ความอดมสมบรณ สวนภมอากาศในฤดรอนมอากาศรอนจด ไมมฝน ฤดหนาวอากาศกำาลงสบาย แตเปนเพยงชวงสน ๆ จากสภาพภมอากาศของเมโสโปเตเมยมความสำาคญตอการสรางอารยธรรมมาก ความอดมสมบรณของแผนดนระหวางลมแมนำาเปนทดงดดใหมนษยชนเผาตาง ๆ ผลดกนขนมามอำานาจ
ภ�พท 2 แผนทแสดงตำ�แหนงทต/งบ�บโลน ทม� : www.google.co.th/search?q
2. แหลงกำ�เนดอ�รยธรรมอยปต (ลมแมนำ/�ไนล)
ภ�พท 3 แผนทแสดงทต/งอ�รยธรรมอยปตในสมยโบร�ณ
ทม� : WWW.iadth.com
อารยธรรมอยปต (อารยธรรมลมแมนำาไนล) กอกำาเนดบรเวณดนแดนสองฝงแมนำาไนล ตงแตปากแมนำาไนลจนไปถงตอนเหนอของประเทศซดานในปจบน
แมนำาไนลเปนแมนำาสายยาวทมความยาวถง 6,690 กโลเมตร ในทางตอนเหนอของทวปแอฟรกา บรเวณทราบลมแมนำามดนสดำา มนษยทอาศยอยในบรเวณแมนำานรนแรก ๆ จงเรยกดนแดนนวา เคเมท (Kemet) ซงแปลวา แผนดนสดำา ตอมาชาวกรกเรยกดนแดนนวา อยปต (Egypt) ซงเปนดนแดนทมอารยธรรมโบราณทงไวเปนมรดกลำาคาใหไดรจกมากทสด
สภาพภมประเทศของลมแมนำาไนล แบงบรเวณลมนำาออกเปน 2 สวน ไดแก สวนทเปนบรเวณอยปตตำา (Lower Egypt) อยบรเวณทราบลมแมนำาไนล ซงเปนบรเวณทแมนำาไนลแยกเปนแมนำาสาขาทมลกษณะเปนรปพด แลวไหลลงทะเลเมดเตอรเรเนยน ชาวกรกโบราณเรยกบรเวณนวา เดลตา สวนบรเวณอยปตสง (Upper Egypt) ไดแก บรเวณทแมนำาไนลไหลผานหบเขา เปนทราบแคบ ๆ ขนาบดวยหนาผาทลาดกวางใหญ ถดจากหนาผา คอ ทะเลทราย
ในฤดรอนแมนำาไนลไดรบนำาจากการทหมะละลายในเขตทราบสงเอธโอเปย ทำาใหนำาหลากเขาทวมบรเวณทราบลมแมนำาทงหมด และจาก การท นำาทวมไดนำาพาเอาดนตะกอนมาทบถมจนทำาใหบรเวณดงกลาวม ความอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก
เมอประมาณ 5,000 ปกอนครสตศกราช กลมชนเรรอนลาสตวไดเขามาตงหลกแหลงและเรมทำาการ
เพาะปลก สามารถพฒนาอารยธรรมของแตละกลมโดยมผนำาเปนกษตรย กลมทแขงแรงกวากจะรกรานและพชตกลมทออนแอกวา เมอประมาณ 4,000 ปกอนครสตศกราชดนแดนบรเวณลมแมนำาไนลประกอบไปดวยหนวยทางการเมองใหญ 2 กลมทนยมเรยกกนในภายหลงวา อาณาจกร คอ อาณาจกรอยปตตำา (Lower Egypt) ซงอยทางตอนเหนอ บรเวณอาณาจกรอยปตตำากบอาณาจกรอยปตสง (Upper Egypt) ซงอยทางตอนใต บรเวณอยปตสงเมอประมาณ 3,000 ปกอนครสตศกราช กษตรยอยปตสงชอ นารเมอร(Narmer) หรอ มนส(Menes) ไดยดครองอาณาจกรอยปตตำา เปนการรวมอยปตสองสวนเขาดวยกน โดยไดสรางเมองหลวงทเมมฟช(Memphis) ตงอยระหวางดนแดนอยปตสงและอยปตตำาเดม และเปนการเรมยคราชวงศ (Dynasty) แรกในประวตศาสตรอยปต เนองจากมการสบทอดอำานาจของผปกครองตอ ๆ กนมาในครอบครวเดยวกน จาก 3,000 ปกอนครสตศกราชจนถง 332 ปกอนครสตศกราช มกลมอำานาจซงเรยกวา ราชวงศ ไดเปลยนกนเขามามอำานาจปกครองอยปตถง 30 ราชวงศ นกประวตศาสตรไดจดกลมราชวงศทปกครองอยปตเปน 3 ยค คอ ยคอาณาจกรเกา (The Old Kingdom) มอำานาจระหวาง 2,700-2,200 ปกอนครสตศกราช ยคอาณาจกรกลาง (The Middle
Kingdom) มอำานาจระหวาง 2,050-1,800 ปกอนครสตศกราช และยคอาณาจกรใหม (The New Kingdom) มอำานาจระหวาง 1,600-945 ปกอนครสตศกราช
3. แหลงกำ�เนดอ�รยธรรมกรก (ทะเลอเจยน)
ภ�พท 4 แผนทแสดงทต/งอ�รยธรรมกรกในสมยโบร�ณ
ทม� : WWW.iadth.com
อารยธรรมกรกเปนอารยธรรมเกาแกปรากฏในดนแดนทางตอนใตของคาบสมทรบอลขาน บรเวณทราบชายฝงทะเลอเจยนและหมเกาะตาง ๆ ในทะเลอเจยน โดยชาวโรมนเปนผใชคำานเปนครงแรก แตชาวกรกเรยกตนเองวา เฮลลนส(Hellenes) และเรยกอารยธรรมของตนวา อารยธรรมเฮเลนก(Hellenic) ตอมาอารยธรรมกรกไดแผขยายออกไปทางตะวนออกของทะเล เมดเตอรเรเนยน เพราะการทำาสงครามขยายอาณาเขตซงเรมตงแต 338 ปกอนครสตศกราช อารยธรรมกรกทแผขยายไปภายหลงน เรยกวา อารยธรรม เฮลเลนสตก(Hellenistic)
สภาพภมประเทศของบรเวณทเปนแหลงกำาเนดอารยธรรมกรก (ปจจบนคอประเทศกรซ) มลกษณะเปนภเขา คาบสมทร และหมเกาะ พนทสวนใหญของกรซเปนภเขา ภเขาเหลานไดแบงดนแดนกรซออกเปนทราบหบเขามากมาย ภเขาจะเปนอปสรรคสำาคญในการคมนาคมตดตอระหวางผคนทอาศยตามทราบหบเขาตาง ๆ ทำาใหชมชนทตงตามทราบหบเขาจงปกครองเปนอสระตอกน ซงบางครงมสงครามระหวางกน บางครงกรวมกนอยางหลวม ๆ ในระยะเวลาสน ๆ สภาพภมประเทศแบบนจงทำาใหการตงถนฐานบานเมองของ
ชาตกรกแบงออกเปนนครรฐตาง ๆ ทมการปกครองแตกตางกนหลายรปแบบดนสวนใหญของกรกขาดความอดมสมบรณ เพราะภมประเทศสวนใหญเปน ภเขาสง เนนเขา และมทราบระหวางภเขาเปนบรเวณทอดมสมบรณไมมากนก แมนำาทไหลผานกเปนแมนำาสายสน ๆ ในฤดนำาหลากนำากจะไหลเชยวและพดพาเอาดนทอดมสมบรณไป แมพนทบรเวณทราบตามหบเขาจะมความอดมสมบรณ แตกมขนาดเลก ไมสามารถเพาะปลกไดมากนก จงไมเพยงพอกบจำานวนพลเมองทเพมมากขน ในภายหลงดนแดนกรกสวนใหญมลกษณะเปนคาบสมทรทมชายฝงเวา ๆ แหวง ๆ จงเปนอาวธรรมชาตสำาหรบจอดเรอไดเปนอยางด รวมทงบรรดาเกาะตาง ๆในทะเลอเจยน จงเปนปจจยทางภมศาสตรทสำาคญทำาใหชาวกรกสามารถเดนทางคาขายทางทะเลกบดนแดนอน ๆ และไดเรยนรอารยธรรมตาง ๆ เชน อารยธรรมอยปต เมโสโปเตเมย แลวนำามาปรบเปนอารยธรรมของตนเองซงเปนรากฐานของอารยธรรมของยโรปในชวงเวลาตอมา
4. แหลงกำ�เนดอ�รยธรรมโรมน (ทะเลเมดเตอรเรเนยน)
ภ�พท 5 แผนทแสดงทต/งอ�รยธรรมโรมนในสมยโบร�ณ ทม� : WWW.iadth.com
อารยธรรมโรมนกำาเนดบรเวณคาบสมทรอตาล ทตงอยทางตอนใตของทวปยโรป มลกษณะเปนแหลมยนลงไปในทะเลเมดเตอรเรเนยน ลกษณะ ภมประเทศสวนใหญเปนภเขาและและเนนภเขา โดยบรเวณตอนกลางของคาบสมทรเปนทราบเลก ๆ คอ ทราบลาตอม ทำาใหมผคนเขามาตงถนฐาน กระจดกระจายเปนชมชนเลก ๆ ชนชาตทเขามาตงถนฐานบรเวณนเปนพวกอพยพมาจากบรเวณลมแมนำาดานบ เรยกวา พวกอตาลส (Italis) แบงออกเปน 3 กลม คอ พวกซาบนส (Sabines) พวกแซมไนท (Samnites) และ พวกลาตน (Latins) พวกลาตนซงเปนบรรพบรษของชาวโรมนไดสรางกรงโรม รมแมนำาไทเบอร ซงนบวาเปนเมองทมชยภมทเหมาะสมทสด ทำาใหกรงโรมสามารถขยายอำานาจไดเปนผลสำาเรจได ในเวลาตอมาชาวโรมนรบอารยธรรมความเจรญจากกรกทอยใกลเคยงทงทางดานตวอกษร ศลปวทยาการ สถาปตยกรรม และศลปกรรม นอกจากนชาวโรมนยงไดรบความเจรญจาก พวกอทรสกน (Etruscan) ทอยทางเหนอของแมนำาไทเบอรทางดานความเจรญทางศาสนา การกอสราง และ
สญลกษณตาง ๆ เชน มดหวายทมขวานปกอยกลางเปนเครองหมายของพวกลคเตอร(Lictors) ทเปนทหารรกษาพระองคของกษตรย กลาวไดวา อ�รยธรรมโรมนเปนอ�รยธรรมผสมผส�นของช�วกรกกบ ช�วอทรสกนทเจรญอยใกลเคยงแลวพฒนาเปนอารยธรรมของตนเอง
จากหลกฐานทางโบราณคดบงชวาไดมมนษยอาศยอยบนคาบสมทรอตาลมากอนทชาวกรกจะเขามาคาขายดวยอยางนอยกตงแตยคหนใหมหรอเมอประมาณ 5,000 ปกอนครสตศกราช และเมอประมาณ 2,000 – 1,000 ปกอน ครสตศกราชกมมนษยเผาตาง ๆ ไดอพยพเขาไปอยบรเวณน
ตามนยามปรมปราเกยวกบการกำาเนดกรงโรมกลาววา 753 ปกอนครสตศกราช พนองคหนงชอโรมลส (Romulus) และเรมส (Remus) เปนผสรางกรงโรมขน แตจากหลกฐานทางโบราณคดบงบอกวาบรเวณกรงโรมในปจจบนมพวกอทรสกน (Etruscan) ทไดรบอทธพลอารยธรรมกรกไดสถาปนาอาณาเขตในดนแดนนอยกอนไดนำาเอาความเชอในศาสนาของกรก การทำาเครองป นดนเผา ศลปะการแกะสลก อกษรกรก การปกครองแบบนครรฐ การวางผงเมองและ อน ๆ เขามาเผยแพรในคาบสมทรอตาลดวย นอกจากนแลวบรเวณคาบสมทรอตาลยงเปนทตงของผคนทอพยพจากทตาง ๆ อก ทสำาคญ
ไดแก พวกลาตนซงเปนบรรพบรษของชาวโรมนทอาศยอยบรเวณ ทเรยกวา ลาตอม(Latium) เมอราว 509 ปกอนศรสตศกราช พวกลาตนไดสรางกรงโรมขนและสามารถชนะ ชาวอทรสกน ชนเผาหนงทเคยอยมากอนไดสำาเรจ พรอมกบสถาปณาอาณาจกรโรมนขน โดยมรปแบบการปกครองแบบสาธารณรฐ (Republic)
แหลงกำ�เนดอ�รยธรรมของโลกตะวนออกยคโบร�ณ
อารยธรรมทสำาคญและเกาแกทสดของโลกตะวนออก คอ อารยธรรมอนเดย (ลมแมนำาสนธ) และอารยธรรมจน (ลมแมนำาหวางเหอ)
1. แหลงกำ�เนดอ�รยธรรมอนเดย (ลมแมนำ/�สนธ)
ภ�พท 6 แผนทแสดงทต/งอ�รยธรรมอนเดยในสมยโบร�ณ
ทม� : WWW.iadth.com
อารยธรรมอนเดยกำาเนดขนบรเวณลมแมนำาสนธ ซงอยทางตะวนตกเฉยงเหนอของอนเดยโบราณ (ปจจบนอยในประเทศปากสถาน) บรเวณลมแมนำาสนธเปนทราบลมแมนำากวางใหญทมแมนำาสนธและแมนำาสาขาเปนจำานวนมากไหลผาน ทำาใหดนแดนนม ความอดมสมบรณ นอกจากนบรเวณทตงของลมแมนำาสนธสามารถตดตอกบดนแดน เมโสโปเตเมย ดนแดนทเปนของอารยธรรมอนเดยโบราณทเจรญรงเรองเมอประมาณ 2,500 ปกอนครศตศกราช นก
โบราณคดเรยกชออารยธรรมทขดคนพบตามชอเมองทเปนทตงของซากโบราณ คอ เมองฮารปปา (Harappa) นอกจากเมองฮารปปาแลว นกโบราณคดยงขดพบซากเมองโบราณอกแหงหนง คอ เมองโมเฮนโจ-ดาโร(Mohenjo-Daro)
การพบซากเมองโบราณฮารปปาและเมองโมเฮนโจ-ดาโร แสดงใหเหนวาเปนเมองขนาดใหญ มอาคารบานเรอนกอดวยอฐและดนเผา มสถานทประกอบพธกรรมทางศาสนา มปอมปราการทเดนชด คอ มการวางผงเมองอยางเปนระเบยบ ดวยการแยกพนทใชงานออกจากกนอยางชดเจน เชน อาคารบานเรอน ศาสนสถาน เปนตน นอกจากนยงพบวาทกบานจะมหองนำาและทอระบายนำาเสยไปสทอระบายนำาสรางดวยอฐทฝงอยใตถนน แสดงใหเหนถงการจดระบบ สขาภบาลทด ประชากรพนเมองดงเดมเชอวาเปนชนเผาทราวท หรอเรยกอกอยางหนงวา ดราวเดยน โดยประชากรสวนใหญเปนเกษตรกรปลกขาวสาล ขาวบารเลย ขาวเจา และฝาย นอกจากนนกมผประกอบอาชพทางดานการผลตสนคาและการคาขาย ชางฝมอผลตเครองมอเครองใชและเครองประดบจากโลหะ เชน ทองแดง เงน ทอง และโลหะผสม เชน สำารด และใชเปลอกหอยและงาชางมาเปนวสดประกอบเครองประดบดวย นอกจากนนกมการผลตเครองป นดนเผาและผาฝายสำาหรบขาย โดย นกโบราณคดไดพบตราปดหบหอสนคาจากฮารปปาในดนแดนเมโสโปเตเมย ซงบงชวา ชาวฮารปปาไดผลตสนคาเพอการคาและมการคากบตางแดน แต
เนองจากนกโบราณคดไมพบบนทกหรอหลกฐานทเปนตวอกษรในซากโบราณคดของอารยธรรมลมแมนำาสนธ จงทำาใหเราไมมความรมากนกเกยวกบอารยธรรมโบราณแหงน
อารยธรรมลมแมนำาสนธเจรญรงเรองอยราวหนงพนปกเสอมลง ประมาณ 1,500 ปกอนครสตศกราช ซงนกประวตศาสตรคาดเดาวาชาวลมแมนำาสนธ อาจพบกบภยธรรมชาตทรายแรง เชน การเปลยนแปลงของสภาพอากาศ เนองจากพบรองรอยนำาทวม สวนทเมองโมเฮนโจดา-โร กพบวาประชากรของเมองนอาจจบชวตลงดวยความรนแรง ซงหมายความวาอาจถกผรกรานเขนฆาและทำาลายเมอง
2. แหลงกำ�เนดอ�รยธรรมจน (ลมแมนำ/�หว�งเหอ)
ภ�พท 7 แผนทแสดงทต/งอ�รยธรรมจนในสมยโบร�ณ
ทม� : WWW.iadth.com
อารยธรรมจนกำาเนดขนบรเวณพนทราบกวางใหญทอดมสมบรณของแมนำา หวางเหอ หยางส และซเจยง ทราบลมแมนำาสำาคญในจนสามสาย คอ หวางเหอ (Huang He) หยางส หรอแยงซ (Yangtze) และซเจยง (Xi Jiang) เปนแหลงอารยธรรมลมแมนำารนแรกของโลกเชนเดยวกบอารยธรรมลมแมนำาไนล อารยธรรมลมแมนำาไทกรสและยเฟรทส และอารยธรรมลมแมนำาสนธ โดยเฉพาะลมแมนำาหวางเหอ เปนลมแมนำาทมอทธพลตอประชากรทตงหลกแหลงอยตามบรเวณทราบลมแมนำาแหงนเปนอยางมาก เนองจากเปนแมนำาทยาวประมาณ 4,640 กโลเมตร ไหล
ผานจากทสงทางตอนเหนอลงสทะเลเหลอง โดยไดพดพาเอาดนตะกอนสเหลองทบถมไวตามบรเวณทนำาทวมลนฝง ทำาใหผนแผนดนตามทราบลมนำาทางตอนเหนอมความอดมสมบรณ เนองจากกระแสนำาม สเหลองชาวจนจงเรยกแมนำานในอกชอหนงวา แมนำ/�เหลอง แตบอยครงทมนำาปรมาณนำามากจนเออทวมทงสองฝงอยางรวดเรว สรางความเสยหายตอพชผลและชวต เมอถงหนาแลงมนำาไมเพยงพอ จงไดรบสมญานามอกอยางวา แมนำ/�วปโยค
เนองจากแมนำาหวางเหอไหลเชยวมากและเกดนำาทวมทกปจนไมสามารถเดนเรอและทำาการเกษตรได ผคนทตงถนฐานบรเวณนจงอยรวมกนและจดสรางระบบชลประทานขน ดวยการขดคลองเพอระบายนำาในขณะทแมนำามนำาเออลน และมการทดนำาเกบกกนำาไวใชในฤดแลง ซงแสดงใหเหนถงการใหความสำาคญตอการควบคมนำาเพอใชประโยชนของคนทอาศยอยบรเวณน ดงนน ผนำาชมชนใดทสามารถควบคมนำาไดจงกลายเปนผทม ความชอบธรรมในการขนเปนผปกครอง ซงตอมากลายเปนชนชนปกครองและระบบกษตรยในเวลาตอมา
จนเปนดนแดนทมมนษยเขามาตงถนฐานมาตงแตยคหน จากหลกฐานของโบราณคดจำานวนมากทพบในประเทศจนแสดงวา ดนแดนจนอาจเปนแหลงกำาเนดเผาพนธของมนษยชาตตงแตยคหนเกา ไมวาจะเปนการพบซากหนของมนษยวานรยคแรก ทเรยกวา ร�ม�ปเทคส“ ”(Ramapithecus) ทยนนาน การพบโครงกระดกของ
มนษยหยวนโหมวทางภาคตะวนออกของจนมอายประมาณ 1.7 ลานป การพบโครงกระดกของมนษยหลนเทยนทมณฑลฉานชทมอายราว 7 แสนป การพบโครงกระดกของมนษยปกกงทถำาโจวถเทยน มอายราว 5 แสนปมาแลว และพบโครงกระดกของมนษยในยคหนใหม
ในยคหนใหมไดพบหลกฐานของการตงชมชนของมนษยบนทราบลมแมนำา หวางเหอ ทไดสรางสรรคอารยธรรมหยางเชา (Yang Shao Culture) อายประมาณ 2,000 ปกอนครสตศกราชและหลกฐานของการตงชมชนบนทราบลมแมนำาหวางเหอทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอเลยบชายฝงมาถงลมแมนำาแยงซ ทไดสรางสรรคอารยธรรม หลงซาน (Lung Shan Culture) มอายประมาณ 1,800 ปกอนครสตศกราช
ลกษณะสำาคญของวฒนธรรมหยางเชา คอ เครองป นดนเผาลายเขยนสเคลอบนำามนทมกเขยนลวดลายเรขาคณตใชสขาว นำาตาล แดง และเทา บางครงมการแกะสลกลายเปนรปสตวตาง ๆ รวมทงมการพมพลายหรอขดสลกลายจกสานและลายเชอกทาบ วฒนธรรมนไดสบทอดตอเนองมาถงสมยสำารดและสมยประวตศาสตร
ลกษณะสำาคญของวฒนธรรมหลงชาน คอ เครองป นดนเผาทมคณภาพดกวาวฒนธรรมหยางเชา กลาวคอมเนอละเอยด สดำา ขดมนเงา ไมมการวาดลวดลาย เนอบางและแกรง แสดงวามการใชแปนหมน และมการเผาภาชนะดนเผาทกาวหนากวาวฒนธรรมหยางเชา ลกษณะเดนของ
เครองป นดนเผาน คอ เปนภาชนะ 3 ขา ทม การสบทอดตอมาถงยคสำารด นอกจากนยงพบกระดกเสยงทายและวตถททำาดวยหยก รวมทงยงพบวาผคนในยคนสรางดวยดนเหนยว รจกเพาะปลกและเลยงสตว โดยอยรวมกนเปนหมบาน ซงจากความเจรญเหลานทำาใหวฒนธรรมหลงช�นกล�ยเปนพ/นฐ�นของอ�รยธรรมในลมแมนำ/�หว�งเหอตอม�
เสนเวล� (Timeline)
เสนเวล� (timeline) เปนเครองมอทแสดงใหเหนสภาพการณทเกดขนในแตละชวงเวลา ซงจะทาใหทราบถงกระบวนการ การเปลยนแปลง และผลกระทบของแตละชวงเวลา โดยส�ม�รถเข�ใจภ�พรวมของสถ�นก�รณทเกดข/นในอดตไดง�ย ก�รเรยง ลำ�ดบเหตก�รณต�มเสนเวล�ชวยมองใหเหนว�เหตก�รณใด เหตก�รณหนง มผลกระทบอย�งไรตอเหตก�รณหนง ซงทำาใหเหนภาพไดชดเจนมากยงขน แตขอมลตามเสนเวลาจะถกจำากดดวยความทรงจำาของผใหขอมล ดงนน จงไมจำาเปนวาขอมลนนๆ จะเปนไปตามลาดบเวลาทถกตอง ซงปญหานสามารถแกไขไดโดยการหาผใหขอมลหลายๆ คน
ตวอยางขอมล เชน เหตการณสำาคญ การเกดภยพบตทางธรรมชาต เปนตน
ทมา : http://webcache.googleusercontent.com
ใบง�น
คำ�ช/แจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน1.แหลงกำาเนดอารยธรรมของโลกยค
โบราณทนกเรยนรจกม
อะไรบาง และอารยธรรมของโลกยคโบราณคณคาตอชนรนหลงอยางไร
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
..............................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
......................................................…………………………………………………………………………………………………...…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ใบง�น (ตอ)
2.ใหนกเรยนวเคราะหเปรยบเทยบปจจยการเกดอารยธรรม
ของโลกยคโบราณแตละแหงของอารยธรรมโลกมความเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
..............................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
...........................................
ใบกจกรรม
คำ�สง ใหนกเรยนพจารณาแผนทอารยธรรมบรเวณลมแมนำาสำาคญของอารยธรรมโลกยคโบราณ แลวเตมคำาตอบลงในชองวาง
1. A คอแหลงอารยธรรม…………………… ปจจบนอยในประเทศ…………………….
Bคอแหลงอารยธรรม…………………….ปจจบนอยในประเทศ…………………….
Cคอแหลงอารยธรรม…………………….ปจจบนอยในประเทศ…………………….
D คอแหลงอารยธรรม…………………….ปจจบนอยในประเทศ…………………….
2. อารยธรรมสำาคญของโลกมกเกดในบรเวณลมแมนำาใหญเพราะเหตใด.………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
หนงสออ�งอง
ชาตชาย พณานานนท. 2553 .ประวตศ�สตรส�กล ช/นมธยมศกษ�ปท 4-6. กรงเทพฯ : สำานกพมพแมค. ธนยพงศ สารรตน และตนประวต สารรตน. 2551. แบบวดและบนทกผลก�รเรยนร ประวตศ�สตร ส�กล ม.4-6. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน.วงเดอน นรสจจ และชมพนท นครกษ. 2558. กรงเทพฯ : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ.
top related