รายงานสรุปการลงพื้นที่...
Post on 14-Feb-2020
2 Views
Preview:
TRANSCRIPT
รายงานสรปการลงพนทจงหวดสกลนครเพอศกษาและตดตามการดำาเนนงานของทปรกษา
โครงการพฒนาคณภาพสนคาผลตภณฑชมชน (OTOP) ประเภทผาทอสการรบรองมาตรฐาน
ในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดสกลนคร ระหวางวนท ๑๗-๒๐ มนาคม ๒๕๕๗
วนท ๑๗ มนาคม ๒๕๕๗ไดรวมเดนทางกบคณะทปรกษามหาวทยาลยอบลราชธานไปพบนาง
ลำาพง จำาเรญพล ซงเปนหวหนากลมผายอมครามของตำาบลนาหวบอ อำาเภอพรรณานคม จงหวดสกลนคร ณ บานพกเลขท ๒๙๕ หม ๓ ตำาบลนาหวบอ อำาเภอพรรณานคม จงหวดสกลนคร เพอสอบถามปญหาและความตองการของกลมฯ ซงนางลำาพงฯ ไดใหขอมลวาในกลมมสมาชกประมาณ ๒๐ ครวเรอน สมาชกบางสวนทำาทกขนตอนตงแตการป นฝาย ยอมคราม จนถงการทอเปนชนงานซงสวนใหญจะทอผาพนคอ ผาคลมไหล ผานง สมาชกบางสวนจะไมไดป นฝายเองแตจะซอฝายสำาเรจรปมายอมครามและทอเปนชนงาน สำาหรบครอบครวนางลำาพงฯ นอกจากจะป นฝายและยอมครามแลวยงไดปลกตนครามและผลตเนอครามขายใหแกสมาชกและกลมผายอมครามอน ๆ ดวย โดยนางลำาพงฯ ไดพาคณะของ วศ. และคณะทปรกษา ของมหาวทยาลยอบลราชธาน ไปดตนครามทปลกไวเปนวตถดบในการผลตเนอคราม โดยเตรยมจากตนครามทมอายประมาณ ๓-๔ เดอน ตดทงตนมาแชนำาและใสปนขาว หมกจนไดเนอครามทมลกษณะขนสนำาเงน สำาหรบใชเปนวตถตงตนในการกอหมอคราม (การหมกครามดวยจลนทรยจนไดเมดส) ซงสมาชกในกลมทกครวเรอนจะมหมอครามไมนอยกวา ๔-๕ หมอทกบาน การกอหมอครามคอการนำาเนอครามมาใสนำาดางจากขเถาและมะขามเปยก โดยตองมนำาครามเกาเปนหวเชอ (เพราะมจลนทรยททำาใหเกดการหมก) จากนนปดฝาภาชนะหมกทงไว ๒-๓ วนจนไดนำาสเหลอง จงสามารถนำาฝายลงชบยอมได ถาตองการสเขมมากกตองยอมซำาหลาย ๆ หมอ จากนนนำาไปลางนำาสะอาดหลาย ๆ ครง
ก/ญ
จนไมมสออกมากบนำาลาง แลวผงใหแหงในทรม เกบฝายทยอมแลวนเพอทอเปนผนผาตอไป
ปญหาของกลมฯ ไดแก หมอครามตาย (หมอครามไมสามารถหมกใหเกดสได) การยอมตดสไมสมำาเสมอ การตกสของชนงาน ไมทราบประเภทของฝาย ไมรวธการยอมสชนดอนนอกจากการยอมคราม ซงคณะทปรกษาไดรบทราบปญหาและจะใหความรในการแกปญหาดงกลาวในการฝกอบรม
วนท ๑๘ มนาคม ๒๕๕๗คณะทปรกษาไดจดฝกอบรม ณ ททำาการเทศบาลตำาบลนาหวบอ มผ
เขารบการอบรมประมาณ ๖๐ คน โดยวทยากร ดร.จนทรเพญฯ ไดเรมแนะนำาวตถประสงคของโครงการวาเปนโครงการของกรมวทยาศาสตรบรการทมงเนนการพฒนาผลตภณฑผาทอของชมชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ๙ จงหวด เพอใหสามารถยกระดบจนเขาสกระบวนการขอการรบรอง มผช. ได และมโอกาสทจะเขารบการคดสรรใหเปนผลตภณฑ OTOP ตดดาวไดตอไป ซงจะทำาใหผลตภณฑของชมชนมคณภาพไดมาตรฐาน เปนทรจกและตองการของตลาด
แนะนำามาตรฐาน มผช. ประเภทผาทอวามเกณฑในการพจารณาอยางไร เชน ใหระบวตถดบทใชตามความเปนจรง เชน ไหม ฝาย (ฝายธรรมชาต) ฝายซกวง (ฝายสงเคราะห) ฝายโรงงาน (เสนใยทใชเปลอกไมหรอเสนใยธรรมชาตอนมาป นเปนเสนใยแตไมใชฝายธรรมชาต) คาความเปนกรด-ดางและสาธตวธทดสอบอยางงาย ๆ ความเรยบรอยของชนงาน การหดของชนงานแกโดยการซกกอนวดขนาด
เนองจากผายอมครามเปนการยอมตามภมปญญาในทองถน ซงการหมกครามตองใชปนขาวรวมถงใชนำาดางในการปรบสภาพการเลยงครามจงทำาใหสครามทใชยอมมความเปนดางสง รวมถงนำาธรรมชาตทใชในชมชนกมความเปนดาง ดงนนวทยากรจงแนะนำาใหซกเสนใยทยอมครามแลวดวยนำาสะอาดหลาย ๆ ครงจนนำาลางไมมส เพอปองกนการตกส และอาจจะตองปรบสภาพนำาในชมชนดวยสารสม เพอใหคาความเปนกรดดางอยในเกณฑทกำาหนด (pH อยระหวาง ๕-๗.๕) ซงผทเขารบการอบรมตองการให สมอ.
ข/ญ
พจารณาปรบเกณฑคาความเปนกรดดางของผายอมครามใหสงขนเปน pH ไมสงเกน ๘
วทยากรไดแนะนำาการใชสยอมจากธรรมชาตโดยใชพชชนดตาง ๆ ทใหสแตกตางกน เชน เปลอกเขใหสเหลอง เปลอกฝางใหสแดง ครงใหสแดงเขม เปลอกมะพราวออนใหสเทาออน ฯลฯ นอกจากสารสจากพชแลวสงทตองคำานงถงคอสารชวยตดสซงจะชวยใหสตดบนเสนใยไดดขน ซงสารตดสจะมความเฉพาะเจาะจงกบแตละกลมส เชนสารสมเหมาะจะเปนสารตดสกบพชกลมสเหลอง สนมเหลกเปนสารตดสกบพชกลมสเขยว มะขามเปยกเปนสารตดสของครง ซงผเขาอบรมสวนใหญใชจนสเปนสารตดสกบทกกลมสทำาใหการยอมบางสไมไดผลด
การเตรยมเสนใยกอนยอมกมความสำาคญ เพราะเปนปจจยหนงทมผลตอการตดส กอนการยอมตองทำาความสะอาดเสนใยใหเหมาะสม เชน ไหมตองตมกาวทเคลอบเสนใยออกกอน ฝายธรรมชาตตองฆาฝายโดยการแชนำาและทบใหเสนใยแตกตวเพอใหการดดตดสยอมไดด สำาหรบฝายโรงงานตองฟอกโดยการตมหรอซกทำาความสะอาดดวยผงซกฟอกกอนทจะนำามายอมส
วทยากรไดใหผเขาอบรมเตรยมวตถดบในการยอมสธรรมชาตจากพชชนดตาง ๆ เชน เปลอกเขและเปลอกฝาง โดยการสบใหมขนาดเลก ๆ แลวแชนำาประปาคางไว ๑ คน โดยใชอตราสวน เปลอกไมประมาณ ๒ กก. ตอนำา ๑๘ ลตร สำาหรบการเตรยมครงจะทำาโดยการตำาครงใหละเอยดแลวรอนผานกระชอนตาเลกๆ แชนำาคางคนเชนเดยวกบเปลอกไม การทำาดงนเพอการสกดสออกจากวตถดบไดดขน
วนท ๑๙ มนาคม ๒๕๗สาธตการยอมเสนใยจากสธรรมชาตโดยใหผเขาอบรมนำาเสนใยมา
เอง เพอเปรยบเทยบใหเหนความแตกตางของการตดสระหวางเสนใยชนดตาง ๆ ทใชงานจรง โดยนำาอางทแชเปลอกเข และอางทแชเปลอกฝางขนตมบนเตาจนเดอดประมาณครงชวโมง จากนนชอนเปลอกไมออก กรองดวยผาขาวบาง แลวเตมสารสมทบดเปนผง ประมาณ ๐.๕ กรม นำาจากเปลอกไมทงสองชนด จะเปลยนเปนลกษณะขน แสดงวาเมดสเกดการแยกตว จากนนนำา
ค/ญ
เสนใยทเตรยมมาชบนำาใหเปยกและบดใหแหงกอนนำาลงไปยอมในอางสแตละชนด (ตามสทตองการ) โดยพยายามกดใหเสนใยจมลงในนำายอม ตมดวยไฟออนประมาณครงชวโมง (ระหวางนจะตองหมนคนใหเสนใยตดสใหทว) นำาเสนใยขนแลวบดใหแหง คลเสนใยใหกระจายตวออกและผงในทรมใหแหง สวนครงใหนำานำาแชครงตมบนเตาจนเดอดประมาณครงชวโมง กรองเนอครงออกดวยผาขาวบาง ใสนำามะขามเปยกประมาณครงลตร นำาเสนใยทเปยกลงยอมและตมเชนเดยวกนจะไดสแดง หากนำาเสนใยทยอมดวยครง (สแดง) แลวลงลางในนำาปนใสจะไดเสนใยเปนสมวง เสนใยทยอมสหนงแลวหากตองการใหเปนสอนสามารถยอมโดยใชทฤษฎการผสมแมส เชน หากตองการสสมใหยอมดวยเปลอกเข (สเหลอง) และยอมทบดวยเปลอกฝาง (สแดง) หากตองการสเขยวใหยอมคราม (สนำาเงน) กอนแลวยอมทบดวยเปลอกเข (สเหลอง)
การสาธตโดยใหผเขาอบรมไดลงมอปฏบตจรงทำาใหผเขาอบรมมความเขาใจถงขนตอนการเตรยมวตถดบ การเลอกใชคของสยอมและสารชวยตดส เทคนคการผสมสใหไดสใหม
ง/ญ
วนท ๒๐ มนาคม ๒๕๕๗สรปผลการฝกอบรมและแลกเปลยนขอคดเหนกบผเขาอบรม รวม
ถงแนะนำาการกรอกขอมลในใบสมคร มช. ๑ และการเตรยมชนงานเพอยนขอรบการรบรอง มผช. จาก สมอ. รบฟงความตองการของผเขาอบรม เชน ตองการทำานำายาปรบผานมทไมใสกลนหอมเพราะตองการคงความหอมของกลนครามทเปนเอกลกษณเฉพาะตว การแปรรปผลตภณฑจากผาทอ ซงทางทปรกษารบวาจะนำาขอเสนอแนะทงหมดมาจดทำาแผนการพฒนาผลตภณฑใหแกกลมผประกอบการในจงหวดสกลนครตอไป
ชวงบายไดเขาพบคณเปรมฤด สมแสน นกวชาการอตสาหกรรมชำานาญการ ซงเปนเจาหนาทอตสาหกรรมจงหวดสกลนคร เพอขอคำาปรกษาและรายละเอยดในการเกบตวอยางสงเพอยนขอการรบรอง มผช. ซงคณเปรมฤดฯ ไดใหขอมลวาเมอไดรบตวอยางผาแลวจะทำาการทดสอบคาความเปนกรด-ดางในเบองตนกอน ถาไมผานจะแจงใหผประกอบการปรบปรงแลวสงชนตวอยางใหม ซงทางอตสาหกรรมจงหวดไดพยายามจดหาวทยากรมาแนะนำาผประกอบการใหพฒนาผลตภณฑอยางตอเนองและยนดใหความรวมมอกบโครงการของกรมวทยาศาสตรบรการ
ขอคดเหนจากการลงพนทจงหวดสกลนครเพอตดตามงานของคณะทปรกษา
๑. ทปรกษาตองมขอมลพนฐานและปญหาของชมชนในแตละพนทเพราะความตองการของแตละพนทแตกตางกน เชนในจงหวดสกลนครชมชนมความสามารถในการยอมครามซงเปนภมปญญาดงเดม แตขาดความรในการยอมสธรรมชาตชนดอน ๆ ดงนนการจดหลกสตรอบรมตองใหสอดคลองกบความตองการของชมชนจงจะเกดประโยชน
๒. ทปรกษาจำาเปนตองมเครอขายหรอสายสมพนธกบผนำาระดบชมชนในทองท เพออำานวยความสะดวกในการตดตอประสานงานกบหนวยราชการและผประกอบการ เชน จดหาสถานทฝกอบรม ประสานงานและรวบรวมผประกอบการใหมาอบรม
จ/ญ
สรปรายงานตดตามความกาวหนาของการจางทปรกษา (ผาทอ) ครงท ๒ จงหวดสกลนคร
การดำาเนนงาน
ครงทกจกรรม
จำานวนผประกอบการ
ทไดรบการถายทอด (ครว
เรอน)
จำานวนผลตภณฑทเขาส
กระบวนการรบรอง
(ผลตภณฑ)เปา
หมายทง
โครงการ
ผล
เปาหมาย
ทงโครงกา
ร
ผล
๒/๙จงหวด
สกลนคร(จงหวดท ๒
ของ๙ จงหวดเปา
หมาย)
๑. ประชมผประกอบการเพอกำาหนดแผนการดำาเนนงานและแนวทางแกปญหา
๕๐๐ ๖๐ ๔๐ ๔ *
๒. ฝกอบรมเชงปฏบตการหลกสตรการพฒนาคณภาพของผาทอ๓. ฝกอบรมเชงปฏบตการหลกสตรการยอมผาทอโดยการใชสธรรมชาตแทนการใชสสงเคราะห
หมายเหต * ทปรกษาไดประสานกบอตสาหกรรมจงหวดสกลนครเพอจดสงใบคำาขอและตวอยางผาทอในเบองตนแลว
ฉ/ญ
การอบรมใหความรแกผประกอบการ (ภาคทฤษฎ)
ช/ญ
การเตรยมวตถดบจากเปลอกไมเพอสกดสยอมจากธรรมชาต
การยอมเสนใยดวยสธรรมชาต
ซ/ญ
การซกและตากเสนใยหลงการยอมส
เสนใยทไดจากการยอมสธรรมชาต
บรรยายสรป และซกถามปญหา
ฌ/ญ
ตวอยางผลตภณฑผายอมครามกลมแมบานนาหวบอ จงหวด
สกลนคร
ญ/ญ
top related