น่ารู้ลิขสิทธิ์กับคลัง ... · 2016-11-22 ·...

นารลขสทธกบคลงทรพยากร

การศกษาแบบเปด

ดร. ขจต สขม ผอ านวยการส านกลขสทธ กรมทรพยสนทางปญญา

• ทรพยสนทางปญญา คอ ทรพยทเกดจากการใชปญญาในการสรางสรรค

• องคประกอบทรพยสนทางปญญา – สทธบตรสงประดษฐ สทธบตรออกแบบผลตภณฑ และอนสทธบตร

– เครองหมายการคา

– สงบงชทางภมศาสตร

– การคมครองผงภมวงจรรวม

– ลขสทธ

– การคมครองพนธพช

– การคมครองแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก

ลขสทธเปนสวนหนงของทรพยสนทางปญญา

กฎหมายลขสทธใหความคมครองแกงานสรางสรรค 9 ประเภทตามทกฎหมายก าหนด ไดแก

วรรณกรรม (โปรแกรมคอมพวเตอร)

ศลปกรรม ดนตรกรรม โสตทศนวสด

งานแพรเสยงแพรภาพ

งานอนใดในแผนกวรรณคด แผนกวทยาศาสตร หรอแผนกศลปะ

ภาพยนตร สงบนทกเสยง นาฏกรรม

องคประกอบของ “งานสรางสรรค”

อนมลขสทธ

• การแสดงออกของความคด (expression of idea)

• เปน “งานสรางสรรค” ทคดรเรมขนเอง (originality)

• เปน “งานสรางสรรค” ประเภททกฎหมายรบรอง

• ไมมลกษณะทขดตอกฎหมาย

อายการคมครองลขสทธ

• ผลงานลขสทธทวไป ตลอดชวตผสรางสรรค + 50 ป

• สรางโดยนตบคคล 50 ปนบแตสรางสรรค/โฆษณาครงแรก

• สรางภายใตนามแฝง 50 ปนบแตสรางสรรค/โฆษณาครงแรก

• ภาพถาย โสตทศนวสด ภาพยนตร สงบนทกเสยง งานแพรเสยงแพรภาพ 50 ปตงแตสรางสรรค/โฆษณาครงแรก

• ศลปะประยกต 50 ปตงแตสรางสรรค/โฆษณาครงแรก

• งานทสรางโดยรฐหรอการจางท าโดยรฐ 50 ปตงแตสรางสรรค/โฆษณาครงแรก

สงทไมใชลขสทธ

ความคด

ขนตอน กรรมวธ

ระบบ

แนวความคด การคนพบ

หลกการ วธใชหรอท างาน

ทฤษฎทางวทยาศาสตรหรอคณตศาสตร

สงทไมมลขสทธ

• ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศ ค าสง ค าชแจง หนงสอตอบโตของทางราชการ

• ค าแปล/การรวบรวม ขาวประจ าวน กฎหมาย ค าพพากษา ระเบยบ ฯลฯ ทท าโดยรฐ

• รฐธรรมนญ กฎหมาย • ค าพพากษา ค าสง ค าวนจฉย รายงานของราชการ

• ขาวประจ าวน ขอเทจจรงตางๆ

ใครคอเจาของลขสทธ

ผสรางสรรค/ผรบโอนสทธ

ผวาจาง

ลกจาง

หนวยงานของรฐ

ผรวบรวม

ผดดแปลง

สทธใหเชา โปรแกรมคอมพวเตอร โสตทศนวสด ภาพยนตร สงบนทกเสยง

เผยแพรตอสาธารณชน

อนญาตใหผอนใชสทธ

ใหประโยชนอนเกดจาก ลขสทธแกผอน

สทธทางเศรษฐกจ

สทธของเจาของลขสทธ

สทธทางศลธรรม แสดงตนวาเปนผสรางสรรค

หามบดเบอน ตดทอน ดดแปลง หรอกระท า แกงาน จนเกดความเสยหายตอชอเสยง หรอเกยรตคณของ

ผสรางสรรค

สทธของผสรางสรรค

ลขสทธคมครองโดยอตโนมต

คมครองภาคอนสญญากรงเบอรน 172 ประเทศ และสมาชก WTO 164 ประเทศ

• ไมตองจดทะเบยน

• ไมตองโฆษณากอน

• ไมตองบนทกลงสอใดๆ

ประเทศทมระบบจดทะเบยน/แจงขอมลลขสทธ เชน ไทย สหรฐอเมรกา แคนาดา ฝรงเศส สเปน ญปน อนเดย

จน ตรก รสเซย บราซล เกาหลไต เปนตน

การแจงขอมลลขสทธ

การแจงขอมลลขสทธของไทย

ไมใชเงอนไขการไดลขสทธ

อาจเปนขอสนนษฐานเบองตนในคดละเมด ลขสทธเกยวกบการสรางสรรคงาน (เวลา)

หนงสอรบรองการแจงขอมลลขสทธ .

.

การคมครองลขสทธ

สทธของ เจาของลขสทธ

ประโยชนสาธารณะ

ขอยกเวนการละเมดลขสทธ

• “มาตรา 32 การกระท าแกงานอนมลขสทธของบคคลอนตามพระราชบญญตน หากไมขดตอการแสวงหาประโยชนจากงานอนมลขสทธตามปกตของเจาของลขสทธและไมกระทบกระเทอนถงสทธอนชอบดวยกฎหมายของเจาของลขสทธเกนสมควร มใหถอวาเปนการละเมดลขสทธ”

• ภายใตบงคบบทบญญตในวรรคหนง การกระท าอยางใดอยางหนงแกงานอนมลขสทธตามวรรคหนง มใหถอวาเปนการละเมดลขสทธ ถาไดกระท า ดงตอไปน....

Title

ขอยกเวนการละเมดลขสทธ

หลกเกณฑของขอยกเวน

กรณเฉพาะ • วจยหรอศกษา ไมหาก าไร • ใชเพอหาประโยชนของตนเอง ครอบครว ญาตสนท • ตชม วจารณ หรอแนะน าผลงาน โดยแสดงความรบรถงความเปนเจาของลขสทธ • เสนอรายงานขาวทางสอสารมวลชน โดยรบรถงความเปนเจาของลขสทธ • ท าซ า ดดแปลง น าออกแสดง ท าใหปรากฏเพอประโยชนในการพจารณาของศาล • ท าซ า ดดแปลง น าออกแสดงโดยผสอน เพอใชสอน ไมหาก าไร • ท าซ า ดดแปลงบางสวนของงาน ตดทอน หรอท าบทสรปโดยผสอน หรอสถาบนการศกษา เพอแจกจายหรอจ าหนายแกผเรยนในช นเรยน หรอสถาบนการศกษา ไมหาก าไร • น างานน นมาใชเปนสวนหนงในการถามและตอบในการสอบ • ท าซ าหรอดดแปลง เพอประโยชนของคนพการ โดยองคกรผจดท า

ขอยกเวนการละเมดลขสทธ (Three-step test)

กรณเฉพาะ

ไมขดตอการแสวงหาประโยชนจากงานอนมลขสทธตามปกตของ

เจาของลขสทธ

ไมกระทบกระเทอนถง สทธอนชอบดวยกฎหมาย

ของเจาของลขสทธ เกนสมควร

การท าซ าโดยบรรณารกษของหองสมด

มาตรา 34 การท าซ าโดยบรรณารกษของหองสมดซงงานอนมลขสทธตามพระราชบญญตน มใหถอวาเปนการละเมดลขสทธ หากการท าซ าน นมไดมวตถประสงคเพอหาก าไร และไดปฏบตตามมาตรา 32 วรรคหนง ในกรณดงตอไปน (๑) การท าซ าเพอใชในหองสมดหรอใหแกหองสมดอน (๒) การท าซ างานบางตอนตามสมควรใหแกบคคลอน เพอประโยชนในการวจยหรอการศกษา

กฎหมายลขสทธฉบบใหม

พระราชบญญตลขสทธ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2558 สาระส าคญ: O การเพมเตมขอยกเวนการละเมดลขสทธ O ความรบผดของผใหบรการ (ISP’s Liabilities) O ขอมลการบรหารสทธ (RMI) O มาตรการทางเทคโนโลย (TPM) O ธรรมสทธ (Moral Right) ของนกแสดง O คาเสยหายเชงลงโทษ (Punitive Damage) O รบ/ท าลายสงของละเมด มผลบงคบใช วนท 4 สงหาคม 2558

การระบขอมลการบรหารสทธ (Right Management Information)

ไดแก ขอมล ตวเลข หรอรหสทระบ ชอผสรางสรรค งานสรางสรรค เจาของ ลขสทธ ระยะเวลา เงอนไขการใชลขสทธ ซงแสดงใหปรากฏในงานลขสทธ เชน ISBN ISWC ISAN DOI

มาตรการปกปองงานลขสทธบนสอดจตอล

ขอยกเวนการละเมด RMI • การลบ หรอเปลยนแปลง RMI โดยเจาพนกงานผมอ านาจตามกฎหมาย

บงคบใหเปนไปตามกฎหมาย ปองกนประเทศ รกษาความมนคงแหงชาต วตถประสงคอนในท านองเดยวกน

• การลบ หรอเปลยนแปลง RMI โดยสถาบนการศกษา หอจดหมายเหต หองสมด องคกรแพรเสยงแพรภาพสาธารณะ ทไมไดมวตถประสงคเพอหาก าไร

• การเผยแพรตอสาธารณชน ซงงาน หรอส าเนางานลขสทธ ทมการลบหรอ เปลยนแปลง RMI โดยสถาบนการศกษา หอจดหมายเหต หองสมด องคกรแพรเสยงแพรภาพสาธารณะ ทไมไดมวตถประสงคเพอหาก าไร

ขอมลการบรหารสทธ

ลบหรอเปลยนแปลง RMI โดยรอยแลววา อาจจงใจใหเกด กอใหเกด ใหความสะดวก หรอปกปดการละเมดลขสทธหรอสทธของนกแสดง

การใชมาตรการทางเทคโนโลย (Technological Protection Measures)

เพอปองกนการละเมดงานลขสทธ เชน ท าซ า ดดแปลง เผยแพรตอสาธารณชนบนสอดจตอล อาท การเขารหส หรอระบบพาสเวรด

มาตรการปกปองงานลขสทธบนสอดจตอล

การหลบเลยง TPM หรอการใหบรการเพอกอใหเกดการหลบเลยง TPM โดยรอยแลววา การกระท านนอาจจงใจหรอกอใหเกด การละเมดลขสทธหรอสทธของนกแสดง

ขอยกเวนการละเมด TPM • การกระท าทจ าเปนส าหรบการกระท าทไดรบยกเวนการละเมดลขสทธ • เพอวเคราะหองคประกอบทจ าเปนของโปรแกรมคอมพวเตอรในการใชงานรวมกบโปรแกรมฯ อน • เพอประโยชนในการวจย วเคราะห หาขอบกพรองของเทคโนโลยการเขารหส • เพอทดสอบ ตรวจสอบ หรอแกไขระบบความมนคงปลอดภยของคอมพวเตอร ระบบคอมพวเตอร หรอเครอขายคอมพวเตอร โดยไดรบอนญาต

• เพอระงบการท างานของ TPM ในสวนทเกยวกบการรวบรวมหรอกระจายขอมลบงชสวนบคคล ทสะทอนใหเหนกจกรรมบนอนเทอรเนตของผเขาถงงานลขสทธ ทงนตองไมกระทบตอการเขาถงงานลขสทธโดยบคคลอน

• กระท าโดยเจาพนกงานผมอ านาจตามกฎหมาย เพอบงคบใหเปนไปตามกฎหมาย อนจ าเปน ในการปองกนประเทศ รกษาความมนคงแหงชาต หรอวตถประสงคอนในท านองเดยวกน

• กระท าโดย สถาบนการศกษา หอจดหมายเหต หองสมด องคกรแพรเสยงแพรภาพสาธารณะ ทไมไดมวตถประสงคเพอหาก าไร เพอเขาถงงานลขสทธทไมอาจเขาถงไดดวยวธอน

มาตรการทางเทคโนโลย

คมอการใชงานลขสทธทเปนธรรม

• วตถประสงคและลกษณะของการใชงานลขสทธ

• ลกษณะของงานอนมลขสทธ

• ปรมาณและเน อหาทเปนสาระส าคญทถกน าไปใชเมอเปรยบเทยบกบเน อหาท งหมด

• ผลกระทบตอตลาดหรอมลคาของงานอนมลขสทธ

ท งน คมอดงกลาวไมรวมถงขอยกเวนการละเมดลขสทธทกฎหมายอนญาตใหบรรณารกษหองสมดการกระท าการแกงานอนมลขสทธโดยไมถอวาเปนการละเมดลขสทธตามมาตรา 34

เกณฑการพจารณาในการใชงานลขสทธ

หากพบการละเมดบนสอออนไลน ควรท าอยางไร

ควรด าเนนการดงน 1. รองทกขตอเจาหนาทต ารวจพรอมหลกฐาน 2. ใหการตอพนกงานสอบสวนในฐานะผเสยหายและเบกความในช นศาล 3. สนบสนนพยานหลกฐานในการด าเนนคดแกพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการ

โทษตามกฎหมายลขสทธ : แพงและอาญา

ละเมดขนตน

ท าซ า ดดแปลง เผยแพรตอสาธารณชน

ปรบ 20,000 - 200,000 บาท

กระท าเพอการคา จ าคก 6 เดอน - 4 ป หรอ ปรบ 100,000 บาท - 800,000 บาท หรอ ทงจ าทงปรบ

ละเมดขนรอง/ ละเมด TPM/ RMI

• รหรอมเหตอนควรรวางานท าขนโดยละเมดลขสทธ • กระท าเพอหาก าไร โดยขาย ใหเชา เผยแพรตอสาธารณชน แจกจาย น าหรอสงเขามาในราชอาณาจกร • ปรบ 10,000 - 100,000 บาท

บทก าหนดโทษ

ถากระท าเพอการคา (หาก าไร)

จ าคก 3 เดอน - 2 ป หรอ ปรบ 50,000 - 400,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ

กระบวนการระงบขอพพาทดานทรพยสนทางปญญา

กรมทรพยสนทางปญญา ไดก าหนดกระบวนการระงบขอพพาทเปน 2 ประเภท

1. การระงบขอพพาทโดยการไกลเกลยขอพพาท

2. การระงบขอพพาทโดยอนญาโตตลาการ

ขบวนการ ไกลเกลย

ศาลทรพยสนทางปญญา

อนญาโต ตลาการ

ขนตอนการระงบขอพพาทโดยการไกลเกลยขอพพาท

ผขอใหไกลเกลยยนหนงสอถงอธบดกรมทรพยสนทางปญญา ระบเรองทจะขอใหมาท าการไกลเกลย

กรมทรพยสนทางปญญามหนงสอเชญคพพาท แตละฝายมาชแจงขอเทจจรง

กรมทรพยสนทางปญญาเชญคพพาทมาประชมรวมกนเพอไกลเกลย ทงน คพพาทอาจมอบอ านาจใหผอนด าเนนการแทน โดยมหนงสอมอบอ านาจตดอากรแสตมปจ านวน 30 บาท พรอมทงส าเนาบตรประจ าตวประชาชนของผมอบอ านาจและผรบมอบอ านาจมาแสดงตอเจาหนาท

กรณตกลงกนได ท าบนทกขอตกลงและลงนามรวมกน

กรณตกลงกนไมได คกรณอาจน าเรองเขาสกระบวนการอนญาโตตลาการหรอน าคดเขาสศาล

ขนตอนการระงบขอพพาทโดยอนญาโตตลาการ คกรณฝายใดฝายหนงหรอท ง 2 ฝายยนค าเสนอขอพพาทตออธบดกรมทรพยสน

ทางปญญา

เมอคกรณตกลงกนทจะใชกระบวนการอนญาโตตลาการเพอระงบขอพพาทแลว กจะใหคกรณเลอกอนญาโตตลาการตามจ านวนทตกลงกนไว ( 1 คน หรอ 3 คน แลวแตกรณ) ซงกรมทรพยสนทางปญญา ไดข นทะเบยนผทจะเปนอนญาโตตลาการในสาขาตาง ๆ ไว

การพจารณาของอนญาโตตลาการเปนวธลบ จะตองพจารณาและท าค าช ขาดภายใน 90 วน (แตขยายเวลาไดอกไมเกน 90 วน) รวมแลวไมเกน 180 วน

ภายหลงจากทอนญาโตตลาการไดมค าช ขาดแลว จะถอวามผลผกพนคกรณทจะตองปฏบตตามค าช ขาดน น

หากคกรณไมปฏบตตามค าช ขาดของอนญาโตตลากา ฝายชนะคดอาจยนค ารองขอตอศาลทมเขตอ านาจเพอบงคบตามค าช ขาด

ส านกลขสทธ กรมทรพยสนทางปญญา

โทร 02-5474704 โทรสาร 02-5474631

ขอบคณครบ