ศูนย์โรงเรียนคุณธรรม “ช่วยกัน...

“ชวยกนสรางคนดใหบานเมอง”

มลนธยวสถรคณศนยโรงเรยนคณธรรมศนยจตวทยาการศกษาFOUNDATION OF VIRTUOUS YOUTH๒๑๔ ถนนนครสวรรค แขวงวดโสมนสเขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพมหานคร ๑๐๑๐๐โทรศพท ๐ ๒๒๘๒ ๐๒๑๖ โทรสาร ๐ ๒๒๘๒ ๐๒๓๕www.vyouth.org มลนธยวสถรคณ

ศนยสถานศกษาพอเพยง มลนธยวสถรคณ๑๗๓ ถนนนครราชสมา เขตดสต กรงเทพมหานคร ๑๐๓๐๐โทรศพท ๐ ๒๗๘๗ ๗๐๓๓-๔ โทรสาร ๐ ๒๒๘๒ ๘๒๒๖

เนองมาจากปก“มงท�ำควำมด ไมมวนสนหวง แมไรแรงสงหวง เปรยบดงไมขดมอดไหม นอมน�ำแบบอยำงแหงควำมดอนยงใหญ เกดเปนพลงใจ ผลบำน ผลใบ ตงใจใฝท�ำควำมด”

ชวน วสาสะ

สารบญ

แรงบนดาลใจ

ตลอดชวงระยะเวลาการขนครองราชยขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชจนกระทงปจจบน พระองคทรงเปนมงขวญ ก�าลงใจ และแบบอยางทดงามใหแกพวกเราชาวไทยเสมอมา ทงจากพระราชจรยวตร อนงดงาม การทรงงานหนกเพอประชาชนชาวไทย และพระราชด�ารสทมอบใหแกชาวไทยในวาระตางๆ ทเปนดง “ค�าพอสอน” ใหลกๆ ไดนอมน�าไปปรบใช เปนแรงบนดาลใจใหลกๆ ชาวไทยทกสาขาอาชพไดน�าไปสรางจดหมายชวต ดงเชนเขมทศทชวยใหกาวไปสจดมงหมายอยางมนใจ

แนนอน บทควำมชนเลกๆ นไมอำจบรรจเรองรำวแหงแรงบนดำลใจทงหมดทเกดขนไดจำกกำรเรยนรผำนค�ำสอนของพอ กระนนกตำมค�ำสอนตำงๆ ท “พอ” ของชำวไทยไดมใหลกๆ นน ชำงเปยมควำมหมำยและเปนแรงผลกดนใหเกดกำรงำนและกำรใชชวตทมงมนในหนทำงแหงอำชพของตนตำงๆ กนไปมำกมำย จงอยำกน�ำเสนอใหไดอำนและรวมเรยนรไปดวยกนผำนบทสมภำษณสนๆ ทเตมไปดวยควำมส�ำนกแหงพระมหำ กรณำธคณอนยงใหญในเรองเลำถดไปจำกน

ธ ทรงเปนแรงบนดาลใจใหชาวไทยใฝท�าด

เรอง : สกณ ณฐพลวฒน

แรงบนดาลใจ ๓เธอคอแรงบนดาลใจ ๘ Best Practice ๑๐ โรงเรยน ตชด. ศรสมวงศ ๑๐โรงเรยนศรวชยวทยำ ๑๔

ถอดความรจากกจกรรม ๑๘ศนยโรงเรยนคณธรรม ๑๘ตลำดนดควำมร ๒๑Growth Mindset ๒๕

สมภาษณ ๒๘Echo English ๓๖ทกษะชวตดานการเงน ๓๗สมภาษณยอย ๓๘เรองเลารอบบาน ๔๔เบกบานงานประดษฐ ๕๐บทความพเศษ ๕๒

รวโรงเรยน 2 รวโรงเรยน 3

พระเจาอยหวสอนฉนใหท�าเพอผอน “...การพฒนาชนบท เปนงานทส�าคญ เปนงานทยาก เปนงานทจะตองท�าใหไดดวยความสามารถ ดวยความเฉลยวฉลาด คอ ทงเฉลยวทงฉลาด ตองท�าดวยความบรสทธใจ มใชมงทจะหากนดวยวธการใดๆ ใครอยากหากนขอใหลาออกจากต�าแหนง ไปท�าการคาดกวา เพราะวาถาท�าผดพลาดไปแลวบานเมองเราลมจม และเมอบานเมองของเราลมจมแลวเราอยไมได กเทากบเสยหมดทกอยาง...” พระบรมรำโชวำทพระรำชทำนแกคณะผบรหำรงำนเรงรดพฒนำชนบทระดบผวำรำชกำรจงหวดณ พระทนงอมพรสถำน วนศกรท ๑๓ มถนำยน ๒๕๑๒ และทานองคมนตร “พลากร สวรรณรฐ” เลาไวในหนงสอเลมเดยวกนวา

“...ทรงใหความส�าคญกบการมสวนรวมของประชาชนและเจาหนาททกระดบ ทรงเปดพระราชหฤทยกวางรบฟงความคดเหนของประชาชน ความตองการของสาธารณชน โดยทรงระลกถงประโยชนสวนรวมเปนทตง ภายใตหลกการ ‘ขาดทน คอ ก�าไร’ ทรงเนนการ ‘ให’ และ ‘เสยสละ’ เพอผลก�าไร นนคอ ‘ความอยดมสขของราษฎร’ หรออธบายไดวา ขาดทนในดานเศรษฐกจ แตไดก�าไรในดานสงคม ส�าหรบขาราชบรพาร สวนราชการตางๆ ทรวมปฏบตงานถวาย จะไดเหนพระองคทรงพระเกษมส�าราญ ทรงมความสขทไดชวยเหลอพสกนกรของพระองค และมพระราชประสงคใหทกคนมความสขทไดชวยเหลอผอนดงพระราชด�ารสครงหนงความวา ‘ท�างานกบฉน ฉนไมมอะไรจะให นอกจากการมความสขรวมกนในการท�าประโยชนใหกบผอน’…”

ทานองคมนตร “สวสด วฒนายากร” ไดเลาถงการท�างานถวายในหลวงและเรยนรผานค�าสอนอนมคาไวในหนงสอ “พระเจาอยหวกบองคมนตร” ความตอนหนงวา “...ชวงหนงพระบำทสมเดจพระเจำอยหว ทรงถำมวำสนฝำยอยทระดบเทำไร ผอ�ำนวยกำรกองฯ เกดจ�ำไมได ตดสนใจด�ำน�ำกบตวเลขทใกลเคยง สมมตวำ ‘บวก ๓๕๐ พระพทธเจำขำ’ (สงกวำระดบน�ำทะเล ๓๕๐ เมตร) พระบำทสมเดจพระเจำอยหวทรงหยดนดหนง แลวรบสงวำ ‘ถำระดบ ๓๕๐ น�ำกทวมต�ำบลนทงต�ำบล’ ทรงชไปทแผนท ๑ : ๕๐,๐๐๐ เสนบอกระดบน�ำต�ำบลทอยเหนอน�ำอยท ๓๔๙ นบแตนนเปนตนมำ ผมทองเปนคำถำเวลำถวำยงำนวำ ‘หำมเดำ’ แตกยงไมวำยพลำดจนได ในชวงเวลำ

สำมปเศษทผมถวำยงำนในฐำนะอธบด และตอมำในฐำนะกรรมกำรมลนธชยพฒนำ ผมไดประสบกำรณ ไดเรยนรสงทมคณคำทสดในชวตวำ เปนบญเหลอเกนทไดเกดมำเปนคนไทย มพระเจำแผนดนทยอมตรำกตร�ำพระวรกำย เสดจฯ ไปในทองททรกนดำรทำมกลำงแสงแดดทแผดเผำหรอสำยฝนทกระหน�ำ ปนปำยขนไปบนภเขำสง หรอไตลงไปในหบเหวทเตมไปดวยโคลนตม ปลง และทำก ในปำทรกชฏจนค�ำมดดกดน โดยมพระรำชประสงคทแนวแนทจะหำทำงชวยเหลอพสกนกรของพระองคทำน โดยเฉพำะผทดอยโอกำส ยำกจน มปญหำอปสรรคในกำรท�ำมำหำเลยงชพใหไดมโอกำสและชวตควำมเปนอยทดขน คนวนหนง ผมไดรวมโตะเสวยหลงจำกทพระองคทำนเสดจฯ ไปทรงเยยมรำษฎรในพนท

ทรกนดำรแหงหนงในภำคตะวนออกเฉยงเหนอ พระรำชกระแสรบสงทยงกองอยในหของผมจนทกวนน คอ‘...ทเขายากจนตองมาท�ามาหากนในพนทแหงแลงเชนน ไมใชวาเขาอยากจะมา แตเพราะเขาไมมทอนจะ

ไป ทฉนชวยเขา ไมใชวาจะชวยตลอดไป แตชวยเพนใหเขาไดมโอกาสชวยตวเองตอไป’....

ผมบทบำทท�ำงำนเพอประชำชนอกทำนหนง ทเคยใหสมภำษณไววำไดรบแรงบนดำลใจจำกพระรำชด�ำรสของพระเจำอยหว คอ แพทยหญงคณหญงพรทพยโรจนสนนท“…ในหลวงทรงเปนแรงบนดาลใจในการท�างานของหมอ

พระองคทรงเหนดเหนอยเพอดแลใหพสกนกรมความสข หมอจงตงปณธานทจะท�าหนาทดแล

เรองความเปนธรรมใหแกประชาชน...”

รวโรงเรยน 4 รวโรงเรยน 5

มอนาคตเพราะหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง “...ค�าวาพอเพยงนมความหมายกวางกวา ยงกวานอก คอค�าวา พอกเพยง พอเพยงนกพอ คนเราถาพอในความตองการมนกมความโลภนอย เมอมความโลภนอยกเบยดเบยนคนอนนอย ถาประเทศใดมความคดอนน ...มความคด วาท�าอะไรตองพอเพยง หมายความวา พอประมาณไมสดโตง ไมโลภอยางมาก คนเรากอยเปนสข พอเพยงนอาจจะมมาก อาจจะมของหรหรากได แตวาตองไมเบยดเบยนคนอน ตองใหพอประมาณ พดจากพอเพยง ท�าอะไรกพอเพยง ปฏบตตนกพอเพยง...”

พระรำชด�ำรส พระรำชทำนแกคณะบคคลตำงๆ ทเขำเฝำ ฯ ถวำยชยมงคล เนองในโอกำสวนเฉลมพระชนมพรรษำ ณ ศำลำดสดำลย สวนจตรลดำ ฯ พระรำชวงดสต วนศกร ท ๔ ธนวำคม ๒๕๔๑ ปฏวต อนทรแปลง เดกหนมอำย ๒๓ ป เจำของทมฟำรมโคนมขนำดเลกทชอวำ “ฟำรมอนทรแปลง” จงหวดชมพร คอผหนงทท�ำใหเหนวำคนเลกๆ สำมำรถไปขำงหนำอยำงมอนำคตได เพรำะในหลวง จำกชวตครอบครวทยำกล�ำบำก เพรำะพอเสยชวตดวยอบตเหตตงแตเขำอำยเพยง ๑๒ ขวบ ตองอยกบแมเพยงสองคน เขำจงหำเลยงชพรวมกบแมพรอมกบกำรเรยนหนงสอไปดวยโดยกำรเลยงววนม ซงไดแรงบนดำลใจจำกนมจตรลดำทเขำไดดมทโรงเรยน จำกววตวแรกทขอจำกตำ เขำยงไดเขยนจดหมำยสงไปยงโรงนมโคจตรลดำเพอขอโคพระรำชทำน เขำเลำวำ “ตนป ๒๕๔๙ พอสหกรณโคนมโทร มาแจงวาทางจตรลดาจะเอาววมาให ผมเปนเดกอาย ๑๔ เหมอนไดแจกพอต บญหลนทบวงไปกอดแม พออาทตยถดมากมโคพระราชทานสงมาใหถงบานเลย” ทกวนนปฏวตเปนเจำของโคนม ๓๕ ตว บนเนอท ๒ ไร สำมำรถรดนม

อกคนหนงทไดรบแรงบนดำลใจจำกพระบำทสมเดจพระเจำอยหว ทเรำอยำกกลำวถงแมเขำจะจำกไปแลว นนคอพระเอกหนม ปอ-ทฤษฎ สหวงษ ผซงทกคนทตดตำมเขำจะทรำบดวำ เขำท�ำสวนทบรรมยบำนเกด และไดแบงปนทดนท�ำนำใหกบคนยำกจนไดใชโดยไมคดคำใชจำย เขำเคยเลำไววำ “เอาเขาจรงแลวผมวา เราไดยนพระราชด�ารสในหลวงมาตลอดครบ ตงแตเดกจนโต แตเราไมเคยตงใจฟงจรงๆ เลยสกเรอง ตวผมเองกเพงมาไดฟงเขาจรงๆ ตอนเรมศกษาค�าสอนของในหลวงเหมอนกน อยางเรองความพอเพยงนเอาไปใชไดกบทกเรองเลยนะครบ” “มนเรมมาจากทผมเรมตนทจะพอเพยง พอผมคดวาผมมพอแลว ผมเลยเรมแบงปนใหคนอนบางครบ หลงจากทท�าแบบน ผมกไดเพอนใหมเพมมากขน บางทผมไมวางจะขนไป เขากชวยดแลนาผมให เรากชวยๆ กนแกปญหา บางกเอาขาวมาแบงกน ตวผมเองกกลายเปนคนรบฟงคนอนมากขน ใหเกยรตคนมากขน เคารพซงกนและกน”

ทมำภำพ: www.mmo-thai.com

และแปรรปเปนผลตภณฑนมพำสเชอไรซรสตำงๆ ไดวนละ ๓๐๐ ลตร เพอสงไปยงตลำดใน ๕ จงหวด คอ ชมพร ระนอง ภเกต สตล และสรำษฎรธำน เขำเลำวำไดนอมน�ำทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงของในหลวงมำใช “ท�าทกอยางทใช ใชทกอยางทท�า” ตำมทในหลวงรบสง ฟำรมอนทรแปลงท�ำแกสชวภำพเอง ใชพลงงำน จำกแกสชวภำพจำกมลวว กำกตะกอนบอแกสกท�ำปยไวใช ไวแจกใหคนในชมชนเอำไปใสทแปลงปลกหญำและเกยวหญำมำขำยใหฟำรมโคนมของเขำ “ในหลวงทรงสอนใหแบงพนทการใชงานเพอใหเกดประโยชนผสมผสาน และเมอมผลผลตออกมา และเราใสไอเดยเขาไป เกดเปนโปรดกสใหมๆ เราสามารถก�าหนดราคาผลผลตเองได ทผานมาเราไมสามารถก�าหนดราคาเองได ตองอาศยกลไกพอคาคนกลาง เราอาศยความเปนเอกลกษณทจะท�าใหผลตภณฑมความแตกตางและขายได เราตองเปนสมารตฟารเมอร นอกจากผลตแลวเราตองรจกคด วางแผนการตลาดโดยไมเอาเปรยบคนอน” “ผมกลาบอกทกคนวาผมมอาชพเลยงวว ผมเปนเกษตรกร และผมจะเปนเกษตรกรทมแรงบนดาลใจมาจากในหลวง”

ดวยเนอทหนำกระดำษอนจ�ำกด ขอปดทำยเรองรำวแหงแรงบนดำลใจจำกในหลวงดวยค�ำพดของนกจดละครเฉลมพระเกยรตเมอธนวำคม ป ๒๕๕๐ ผชอวำ อรโณชำ ภำณพนธ จำกบรษทบรอดคำซท ไทย เทเลวชน จ�ำกด ซงเปนเสมอนค�ำพดแทนใจของชำวไทยทกคนวำ “หลายๆ คนไดชมเรองพระบรมราโชวาทจากในละครกบอกวาเปนแรงบนดาลใจใหเขาเปนคนดขน ตงใจจะท�าดตอไปซงพระบรมราโชวาทของพระองคทานมมากมาย เราหยบมาเพยงสวนหนงเทานน นอกจากพระองคทานจะไดใหพระบรมราโชวาทแลว แตยงใหแรงบนดาลใจคนดทจะท�าดไมเฉพาะตอตวเขาเอง แตยงท�าใหสงคมดขน...”

รวโรงเรยน 6 รวโรงเรยน 7

ตอน แรงบนดาลใจ

คณครบอกวาคนเราควรหาแรงบนดาลใจส�าหรบการใชชวต

แรงบนดาลใจฉนจงหาอานในหนงสอมากมายทเขยนเกยวกบผคนทยงใหญ

พบแรงบนดาลใจเยอะแยะ

ฉนตดสนใจท�าวนปดเทอมใหมความหมาย ดวยการไปออกคายชนบท ๑๐ วน

ฉนไดท�างานชวยเหลอผคน ไดพบคนดๆทท�าเพอผอนหลายตอหลายคน

อมเอบใจไปกบการเจอผคนทเปนแรงบนดาลใจใหฉนเยอะแยะมากมาย

๑๐ วนผานไป เมอฉนกลบบาน บานยงคงดสะอาด

เรยบรอยเหมอนเดม

ฉนกเกดความคดวา การทบานดเรยบรอยดทกวนไดแบบน ตองมคนดแลเปนอยางดเพราะบานจะสวยสะอาดเปนปกตไมไดถาไมมคนท�า ไมมคนดแลแตละชวตในบาน

บานควรจะตองถกท�าความสะอาด คาน�าคาไฟกตองมคนจายหมาแมวและคนในบานกตองมคนหาขาวหาปลาใหกนสวนสวยๆกตองมคนรดน�า

แลวใครละทท�างานหาเงนเขาบานและดแลบานใหทกคนอยไดอยางสบายราวกบวาชวตมนตองดอยางนอยแลว แถมยงไมไดเงนจากการท�าสงนดวยนะ

แมคะ แมเปนแรงบนดาลใจ ในชวตหนคะ แถมยงท�า

อาหารอรอยอก

กอดอะไร มาชวยกนท�ากบขาวเลยพอรออย

“เธอคอแรงบนดาลใจ”

ตองการ

รวโรงเรยน 8 รวโรงเรยน 9

BEST PRACTICE

สอนใหเดกคดเปนดวย“ค�าถาม”

เรอง : สกณ

Socratic Teaching คออะไร -วธสรำงทกษะกำรเรยนรอยำงเปนระบบ ทใหควำมส�ำคญกบกระบวนกำรเรยนรมำกกวำปรมำณเนอหำ -เปนกำรสอนผำนกำรสนทนำ (dialogue) โดยครมหนำทหลกคอตงค�ำถำมใหผเรยนตอบ และรวมกนอภปรำย หลกส�าคญจงไมใชการสอน แตเปนการสรางความรวมมอ (cooperation) ในการคดวเคราะห คนหำควำมรรวมกน และเครองมอส�าคญคอการใชค�าถามทมคณภาพ (quality questioning)

โรงเรยน ตชด. ศรสมวงศ เปนโรงเรยนขนาดเลกทมนกเรยนเพยง ๗๑ คน มครผสอนรวมทงผบรหาร ๗ คน ตงอยในดนแดนหางไกลของเขตอ�าเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย นกเรยนสวนใหญเปนชาวเขาเผาอาขาและลาห จงตองสอสารกนดวยภาษาไทยกลาง เรยนดวยระบบการศกษาทางไกลจากโรงเรยนไกลกงวล มการสอนตงแตระดบอนบาล-ประถมศกษา ครประจ�าชนสอนทกวชาในชนเรยนของตน จงรกและผกพนกบนกเรยน และเหนพฒนาการของนกเรยนอยางใกลชด ดงเชนทครสม-รจรดา ใจยะสข ครประจ�าชน ป.๖ เลาถงนกเรยนในหองวา มอยทงสน ๙ คน ชาย ๔ คน หญง ๕ คน ในหองเรยนน มเดก

ชายธงชย ลาหนะ เรยนซ�าชน ป.๖ มาสองปแลว

เปดเทอมแรกไดไมนำน ครสมไดรบโอกำสเปนตวแทนโรงเรยนไปอบรมรวมกบครโรงเรยนอนๆ ของ “ศนยจตวทยำกำรศกษำ” มลนธยวสถรคณ ครสมบอกวำสงทไดตดตวมำคอเทคนคตำงๆ ทจะใชในกำรสอนเดก ซงในระหวำงกำรอบรมสองคนสำมวนนน เธอตงใจ เลอกใชเครองมอทเรยกวำ “Socratic Teaching-ครสอนคด” มำฝกกำรเรยนรใหกบนกเรยนของเธอ โดยใชเทคนคกำรตงค�ำถำม ๓ ระดบเปนหลก

แลวเหตใดกำรตงค�ำถำมจงดตอกำรคด เพรำะกำรใชค�ำถำมทดจะชวยกระตนใหเกดกำรสนใจใฝรจำกภำยในตวผเรยน และจำกประสบกำรณในกำรใชกำรตงค�ำถำม ๓ ระดบนนชวยให

นกเรยนในหองเรยนของชน ป.๖ โรงเรยน ตชด. ศรสมวงศเปลยนแปลงไปทกคน ครสมเลอกชวงเวลำหลงเลกเรยนบำยสองครงของทกวนซงเปนชวงกจกรรมลดเวลำเรยน เพมเวลำร สอนใหเดกนกเรยนฝกฝนกำรตงค�ำถำม ๓ ระดบ เพรำะเชอมนวำ “ค�ำถำมท�ำใหเกดควำมคด” เมอเชอมนดงนนกตองฝกฝน และหวใจส�ำคญของกำรฝกฝนทครสมอธบำยคอ ฝกฝนอยางตอเนองและท�าใหการฝก (คด) นเปนเรองสนก

การตงค�าถาม ๓ ระดบ กำรตงค�ำถำมทดจะชวยกระตนใหคดในเรองทสนใจไดชดเจน คดไดลกซงและกวำงขวำงขน รวมทงเปนค�ำถำมทชวยใหเดกสำมำรถเชอมโยงเรองทสนใจกบตวเองได โดยประเภทของค�ำถำมนนแบงไดหลำยแบบ กำรแบงระดบค�ำถำมของ Art Costa โดยแบงเปน ๓ ระดบ กเปนหนงในประเภทของค�ำถำมนนเอง

มาลองดกนวา ค�าถาม ๓ ระดบแบงออกเปนอยางไร • ค�าถามระดบท ๑ ถำมหำควำมเขำใจเบองตน ลกษณะค�ำถำม เชน ใคร ท�ำอะไร ทไหน เมอไร• ค�าถามระดบท ๒ ถำมหำควำมเชอมโยง ลกษณะค�ำถำม เชน อยำงไร ท�ำไม• ค�าถามระดบท ๓ ถำมโดยอำศยประสบกำรณของผตอบ ลกษณะค�ำถำม เชน อะไรจะเกดขนถำ... ถำคณอยใน เหตกำรณนนคณจะ...

รวโรงเรยน 10 รวโรงเรยน 11

เอกสำรสวยงำมหนงแผน ใหเดกเลอกเรองทตนเองสนใจแลวน�ำมำอำนและตงค�ำถำม

เมอเดกท�ำบอยๆ กเรมเบอ ครตองหำโจทยทยำกขน ครสมเลอกภำพวำดทไมมตวอกษร แลวใหทงหองฝก

ตงค�ำถำมจำกภำพเดยวกน เชน ภำพของกำรเตรยมท�ำกระทงใบตอง สงนชวยใหเดกไดแลกเปลยนหลงกำรตงค�ำถำม

เสรจสน ครจะชวนคยจำกค�ำถำมทแตละคนตงมำ ค�ำตอบทเดกตอบค�ำถำมของเพอน จะเปนกำรกระตนใหเดกรจกคด หด

แลกเปลยน และซมซบกำรเรยนรเหลำนนอยำงเปนธรรมชำต เชน ถกเถยงปญหำกนในหองเรยนเรองกำรใชกระทงใบตองมประโยชน

อยำงไร ใบตองสำมำรถใชท�ำอะไรไดอก ฯลฯ “สวนใหญเรองทเลอกจะเปนเรองใกลตว หรอน�ำไปปรบใชในชวตประจ�ำวนได เดกกจะตงค�ำถำมไดงำย และน�ำไปใชกบชวตจรงของเขำไดงำยดวย” เมอถำมครสมวำเหนพฒนำกำรของเดกอยำงไรค�ำตอบทไดคอ “เดกกลำคดกลำแสดงออกมำกขน จำกนกเรยนทเงยบๆ กจะรสกวำ ‘ผมท�ำได’ ‘หนท�ำได’ ทกคนจะรสกวำ กำรคดหรอกำรตงค�ำถำมนนไมยำก ท�ำใหพวกเขำอยำกมสวนรวมกบเพอน และสนกกบกจกรรมเพรำะไมใชกำรเรยน ตวอยำง ธงชย นกเรยนลำห ซงเรยนตกซ�ำชนมำสองปแลว ปกตเขำไมคอยพดเพรำะพดไทยไมชด จงเงยบและไมยงกบใคร แตเมอใหท�ำกจกรรมนเขำกไดเรยนรกำรตงค�ำถำม พอใหออกเสยงถำมหนำหองกกลำขน ครกจะบอกวำ ไมเปนไรพดชำๆ ไมมผดไมมถก ทกวนนเขำเรยนจบ ผำนชน ป.๖ แลวคะ” เมอครไดสอนใหนกเรยนฝกทจะคด เขากจะมความพงพอใจตอการคด สนกกบการถามและการหาค�าตอบดวยตนเอง และเมอนกเรยนมความช�านาญ กจะแตกฉานและคดเปน ดงนนไมวาจะอานหรอเหนอะไรกจะรจกตงค�าถามโดยธรรมชาต ท�าใหเรยนรไดงายขน คดเปน คดด และคดอยางมประโยชนมากขน

และจำกนนจงฝกตงค�ำถำมระดบท ๒ และ ๓ ตำมล�ำดบตอไป โดยทกคนจะ

เขยนค�ำถำมลงในกระดำษของตนเอง แลวท�ำเปนงำนสงคร ค�ำถำมทไดจงไม

เหมอนกน ทงยงแสดงถงควำมเขำใจของเดกทตำงกนไป ท�ำใหครไดเหนพฒนำกำรของเดก

เมอผำนกำรฝกฝนอยำงตอเนอง ครสมเลำตวอยำงควำมสนกของกำรแลกเปลยนกน

ตงค�ำถำมของแตละคนไปแลวใหฟงเรองหนงวำ “ถำฉนกนกระแต จะอรอยเหมอนทตวละครกน

อำหำรนไหม” ครสมและเดกลำหตกใจวำจะกนสตวทเรยกวำกระแตเลยเหรอ (ค�ำวำ กระแตในภำษำเหนอ หมำยถงสตวทคลำยกระตำย) เดกทตงค�ำถำมซงเปนชำวอำขำจงอธบำยวำกระแตในภำษำอำขำ หมำยถงสบปะรด ทกคนกไดเฮ หวเรำะกนในหอง และไดแลกเปลยนเรองค�ำศพทกนเปนทสนกสนำน ค�าถาม ๓ ระดบกบเดก ป.๖ โรงเรยน ตชด. ศรสมวงศ เมอเดกเรยนรเรองกำรตงค�ำถำม ๓ ระดบแลว ครใหเดกฝกฝน โดยใหเขำหองสมด เลอกหนงสอทตนเองชอบ แลวน�ำกลบมำอำน และหดตงค�ำถำมของแตละคน ตรงนจะชวยใหเดกมพฒนำกำรในกำรคดมำกขน บำงครงครกหำขอมลควำมรมำจดท�ำเปน

จำกแนวทำงดงกลำว ครสมเลอกกำรฝกฝนรวมกน โดยใชกำรอำนนทำนหรอขอมลควำมรงำยๆ ใหนกเรยนทงหองฟงแลวใหฝกตงค�ำถำมระดบท ๑ เพอสอนใหเดกรจกท�ำควำมเขำใจเนอหำของเรองทไดรบร และเปนกำรฝกท�ำควำมเขำใจกำรตงค�ำถำม หรอฝกคดนนเอง “ตงใจใชเวลำใหมำกทสดเพอใหนกเรยนทงหมดเขำใจวำกำรตงค�ำถำมเปนอยำงไร ครใชเวลำหนงสปดำหเตมๆ ส�ำหรบกำรฝกตงค�ำถำมแคขอ ๑ ขอเดยวคะ ยงไมขำมไประดบท ๒” เมอนกเรยนตงค�ำถำมใสกระดำษ สงใหครอำน ครจะเรยกมำคยมำแนะน�ำทละคน จำกนนครจะอำนค�ำถำมหนำหองโดยไมบอกวำเปนของใคร นกเรยนกจะไดฟงค�ำถำมทหลำกหลำย และชวยกนตอบค�ำถำมดวยควำมสนก เพรำะครจะเนนย�ำวำไมมผด ไมมถก ทกคนตองลองฝกกนด “เรำจะเนนกบเดกเลยวำกำรตงค�ำถำม ไมมผด ไมมถก ตรงนจะชวยใหเดกมควำมมนใจมำกขน เพรำะไมมกำรตดสนคะ”

รวโรงเรยน 12 รวโรงเรยน 13

เชอวาหลายๆ โรงเรยนไดพยายามขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงภายในโรงเรยน แตอาจยงคงมค�าถามตอการท�างานวา แลวท�าอยางไรจงจะสามารถท�าใหหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเขามาอยในวชาเรยน และอยในชวตประจ�าวนของทกคนในโรงเรยนไดอยางยงยน ไมวาจะเปนผบรหาร คณะคร นกเรยน และนกการภารโรงทกคน ค�าถามนมค�าตอบ และผทจะตอบไดดทสด กคอโรงเรยนทไดชอวาเปน “ศนยการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดานการศกษา” อยาง “โรงเรยนศรวชยวทยา” ซงตงอยทต�าบลวงตะก อ�าเภอเมอง จงหวดนครปฐม

โรงเรยนศรวชยวทยำ เปดสอนระดบมธยมศกษำปท ๑-๖ นกเรยนประมำณ ๒,๐๐๐ กวำคน มกำรขบเคลอนหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงมำตงแตปลำยป ๒๕๔๙ ภำยใตวสยทศน “รกควำมเปนไทย ใฝเรยนร คคณธรรม น�ำสสำกล บนพนฐำนเศรษฐกจพอเพยง” ซงจำกกำรศกษำท�ำควำมเขำใจหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงรวมกนทงคณะครและผบรหำรท�ำใหไดแนวคดในกำรขบเคลอนหลกเศรษฐกจพอเพยงวำ หลกปรชญำดงกลำวเปนเรองของวธคด หลกกำรใชชวต และสำมำรถนอมน�ำไปปฏบตไดทกคน สงนเองได

จดประกำยใหโรงเรยนจดท�ำแผนกำรสอนและแผนกำรจดกำรเรยนร และน�ำไปสกำรบรณำกำรกำรเรยนกำรสอนไดทกกลมสำระ รวมไปถงกจกรรมตำงๆ ทส�ำคญผบรหำรคนกอนสำมำรถสงไมตอไปยงผบรหำร

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการเรยนการสอนในโรงเรยนศรวชยวทยา

คนใหมไดอยำงตอเนอง และยงสำมำรถสบทอดกำรยดหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงใหเปนวฒนธรรม เปนอดมกำรณ และเปนเปำหมำยของโรงเรยน และดวยควำมมงมนท�ำจรง โรงเรยนศรวชยวทยำ จงไดรบเลอกใหเปนทศกษำดงำน ของคสมรสเอกอครรำชทตตำงประเทศประจ�ำประเทศไทย ซงนบเปนเกยรตของโรงเรยน ผอ�ำนวยกำรคนปจจบน ดร.อำคม มำกมทรพย เขำมำรบต�ำแหนงใน พ.ศ. ๒๕๕๗ ไดสำนตอแนวทำงกำรน�ำหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงมำใชในกำรเรยนกำรสอนอยำงตอเนอง และใหควำมส�ำคญกบทกคนในโรงเรยนเพรำะเชอวำทกคนคอฟนเฟองทส�ำคญในกำรรวมกนท�ำใหหลกปรชญำดงกลำวไปสกำรด�ำเนนชวตได

ฐานการเรยนรทสอดแทรกหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

นอกจำกกำรน�ำปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงไปสกลมสำระวชำตำงๆ แลว ทโรงเรยนศรวชยวทยำ ยงมกำรเรยนกำรสอนโดยจดฐำนกจกรรมเรยนรจ�ำนวนมำก มครเปนผพำท�ำ

ควบคไปกบกำรสอดแทรกใหนกเรยนเรยนรหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงผำนสงทตนลงมอท�ำจนส�ำเรจ ซงเมอท�ำซ�ำๆ ท�ำบอยๆ เพอใหเกดกระบวนกำรคด และในทสดเมอนกเรยนเขำใจเรองเศรษฐกจพอเพยงอยำงถองแท กจะสำมำรถน�ำมำประยกตใชกบชวตได เชน ตวอยำงจำกฐำนกำรเรยนร “คลนกคณต”

คลนกคณต วชำคณตศำสตรเปนวชำทเรยกไดวำยำขมส�ำหรบนกเรยนหลำยคน แตจะท�ำอยำงไรใหนกเรยนรสกสนกได กลมสำระวชำคณตศำสตรจงคดกจกรรมสรำงฐำนกำรเรยนรคลนกคณตขน เพรำะเชอวำกำรเรยนดวยควำมสนกจะชวยกระตนกำรเรยนรและยงหำกไดปรกษำปญหำกบเพอนๆ หรอรนพแทนคณคร จะท�ำใหนกเรยนกลำถำมมำกขน ดงนนฐำนกำรเรยนรนจงเปดโอกำสใหรนพ หรอเพอนทมควำมสำมำรถกวำไดแสดงควำมมน�ำใจเปนจตอำสำชวยสอนนองๆ หรอเพอนๆ ทออนในกำรเรยนคณตศำสตร ทงนไดมกำรออกแบบฐำนกำรเรยนรใหเชอมโยงกบคลนกหมอทรบรกษำโรค ใหรนพหรอเพอนทเชยวชำญหรอเกงคณตมำเปนหมอคณตศำสตร แลวใหนองๆ หรอเพอนๆ เขำมำพบคณหมอเพอปรกษำรกษำอำกำรแกปญหำโจทยเลขไมได กอนเขำรบกำรรกษำตองมกำรลงทะเบยนเขำรบบรกำรเหมอนคลนกรกษำคนไขทวไป คณหมอคณตจะรกษำตำมอำกำรของคนไขทมำเขำรบกำรรกษำ เชน โรคควำมจ�ำสนตรโกณมต ผดผนเลขยกก�ำลง โรคไขหวดลอกำรทม เปนตน

เรอง : สกณ ณฐพลวฒน

รวโรงเรยน 14 รวโรงเรยน 15

เมอท�ำกำรวเครำะหผลตำมหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงพบวำ กำรทนกเรยนตองมกำรรวมประชมส�ำหรบผสนใจเปนจตอำสำ ตองเรยนรทจะวำงแผนและรวมกนคดรปแบบของกจกรรม จดวำงผเหมำะสมตำมควำมถนดในแตละหวขอควำมร และจดเตรยมเอกสำรบนทกประวตคนไขในโรคของคณตศำสตร จดตำรำงคณหมอ จดสถำนท วนนดและชวงเวลำในกำรรกษำ โดยน�ำหลก ๒ เงอนไข ๓ หวง และ ๔ มต มำก�ำกบกำรท�ำงำนทกขนตอน ไดแก เงอนไขควำมร นกเรยนไดรจกขนตอนกำรท�ำงำนในโรงพยำบำล เรยนรสำระวชำคณตศำสตร และเรยนร เทคนคในกำรถำยทอดควำมร สวนเงอนไขคณธรรม ไดฝกกำรมจตอำสำ ควำมอดทน ควำมสำมคค และควำมตรงเวลำ ในหลกคด ๓ หวง คอ ควำมมเหตมผล ควำมพอประมำณ และมภมคมกนในตวทด นกเรยนไดรจกกำรท�ำงำน กำรเรยนร เลอกเรองทจะมำสอน และมกำรวำงแผนงำนอยำงรอบคอบ จดเตรยมเอกสำรและเตรยมควำมรใหพรอมเพอถำยทอด ส�ำหรบควำมสมดลใน ๔ มต คอ ดำนวตถ สงคมสงแวดลอม และวฒนธรรม กเกดควำมรควำมเขำใจอยำงรอบดำนทงในแงกำรใชเอกสำรใหคมคำ มกำรท�ำงำนเปนทม ท�ำแลวเกดควำมสขในกำรท�ำงำน มกำรตกแตงสถำนทด�ำเนนกำรอยำงเปนระเบยบเรยบรอย เรยนรภมปญญำไทยในกำรถำยทอดเรองชง ตวง วดในวชำคณตศำสตร เมอวเครำะหผลตำมหลกกำรทรงงำนของในหลวง และศำสตรของพระรำชำ ศำสตรภมปญญำ และศำสตรสำกล สำมำรถวเครำะหไดวำมกำรแกปญหำจำกจดเลก ท�ำตำมล�ำดบขนตอน คดอยำงองครวม ท�ำใหงำย และบรกำรทจดเดยว ตลอดจนมกำรน�ำมำตรำชง ตวง วดแบบไทยซงเปนศำสตรทองถนมำใชในกำรค�ำนวณ ยวบรรณารกษปนความรคเศรษฐกจพอเพยงสชมชน อกหนงกจกรรมกำรเรยนรทใหนกเรยนไดฝกฝนกำรท�ำงำนรวมกบผอนและกำรเปนผให มกำรด�ำเนนกำรโดยรบสมครนกเรยนทสนใจเปนยวบรรณำรกษใหเรยนรและวำงแผนวำ จะมกำรน�ำควำมรใดทตนสนใจไปสชมชน วตถประสงคของกจกรรมนกเพอใหยวบรรณำรกษมทกษะในกำรท�ำงำนรวมกบผอน คดเปน ท�ำเปน

แกปญหำเปน รจกกำรแสวงหำควำมรดวยตนเอง มจตสำธำรณะรจกแบงปนควำมรเผยแพรสชมชน โดยกจกรรมในป ๒๕๕๘ ทผำนมำ นกเรยนเลอกน�ำควำมรเรองกำรท�ำน�ำยำซกผำส�ำหรบใชในครวเรอน และกำรท�ำบญชครวเรอนไปชกชวน ชมชนบำนวงตะกลงมอท�ำรวมกน โดยนอมน�ำหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงมำประยกตใช สงทนกเรยนสะทอนกลบมำจำกกำรไปรวมกจกรรมคอไดรบควำมสขและควำมภำคภมใจ จำกกำรด�ำเนนกจกรรม “ยวบรรณำรกษปนควำมรคเศรษฐกจพอเพยงสชมชน” นกเรยนไดมกำรวเครำะหกำรบรณำกำรปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงในกำรปฏบตกจกรรมไดดงน ๒ เงอนไข คอ ควำมร ไดแก ไดรบ ควำมรจำกกำรสบคนขอมลส�ำหรบสงทจะลงมอท�ำ ส�ำหรบกจกรรมนนกเรยนหำควำมรเรองกำรท�ำน�ำยำซกผำ ท�ำใหมควำมร และเงอนไขคณธรรม คอ นกเรยนไดฝกฝนตนเองใหรจกรบผดชอบ มน�ำใจ มจตสำธำรณะ มควำมซอสตยสจรต ตรงตอเวลำ มควำมอดทน ยอมรบฟงควำมคดเหนของผอน ๓ ประกำร คอ ควำมพอประมำณ นกเรยนตองรจกแบงเวลำในกำรปฏบตกจกรรมไดอยำงเหมำะสม และวำงแผนใชทรพยำกรอยำงประหยดและคมคำทสด ควำมมเหตผล คอ กจกรรมนท�ำขนเพอสงเสรมทกษะกำรคดวเครำะห คดอยำงมวจำรณญำณ คดอยำงมเหตผล

และใชกระบวนกำรคดเหลำนวำงแผนกำรท�ำงำนในกลมใหมประสทธภำพ กำรมภมคมกนทดในตวเอง คอ กจกรรมไดชวยเปดโลกทศนใหนกเรยนมควำมร กำรท�ำงำนโดยแสวงหำอยำงกวำงขวำง เพอน�ำควำมร ประสบกำรณ และขอคดทไดจำกกำรอำนมำแบงปนควำมรสชมชน สวนผลทเกดขนในดำนวตถ สงคม สงแวดลอม และดำนวฒนธรรมนนนกเรยนท�ำกจกรรมดวยควำมประหยด ใชทรพยำกรอยำงคมคำ ไดรวมลงมอท�ำงำนใกลชดกบชมชน เรยนรกำรแบงงำน กนท�ำในกลมเพอน ท�ำใหเกดควำมรกควำมสำมคคกน

ส�าหรบประเดนการวเคราะหตาม ๓ ศาสตร คอ ศาสตรของพระราชา ศาสตรภมปญญา และศาสตรสากล พบวานกเรยนเรยนรทจะแกปญหาจากจดเลก การท�างานเปนขนเปนตอน ฝกการคดแบบองครวม และท�างานอยางประหยดและใหเกดเปนประโยชน ขณะเดยวกนกไดรอฟนการท�าน�ายาซกผา ซงบางคนอาจเคยท�าเปนมากอนแลว ไดฝกใหชาวบานทบทวนการท�าบญช เพอไดประโยชนตอการดแลครวเรอนและพงตนเองได

รวโรงเรยน 16 รวโรงเรยน 17

ถอดความรจากกจกรรม

เรอง : ปยพร เศรษฐศรไพบลย

สรางโรงเรยนคณธรรม ใหลงทนดวยใจ ไมใชดวยเงน

เปำหมำยกำรแกปญหำ วธแกปญหำ หลกธรรม คณธรรมอตลกษณ และวธประเมนผล ในขนตอนนเปนโอกำสทผเขำรวมอบรมจะไดชวยกนทบทวน วเครำะหขอมล ปญหำ และสำเหตกนอกครง ซงมควำมส�ำคญมำก เพรำะหำกระบปญหำหรอวเครำะหสำเหตทแทจรงของปญหำผดหรอไมชดเจนจะสงผลตอกำรก�ำหนดวธแกปญหำและวธวดผลได ดงเชน โครงงำนคณธรรม “ครดวจเพรำะ” ปญหำคอ ครพดไมเพรำะ สำเหต คอ ๑. ครไมยงคดกอนพด ๒. ไมคดถงคนฟง ซงวทยำกรไดใหควำมเหนวำยงไมใชสำเหตทแทจรง สำเหตทแทจรงคอ ควำมเคยชน หรอนสยเปนแบบนน และ “กำรไมคดถงคนอน” สำมำรถจดเปนปญหำอกขอได นอกจำกนกำรก�ำหนดวธแกปญหำกเปนสงส�ำคญทควรระบใหเหนเปนรปธรรมวำจะท�ำอยำงไร มวธกำรอยำงไร ซงจะท�ำใหกำรด�ำเนนโครงงำนคณธรรมมควำมชดเจนและด�ำเนนกำรไดจรง กำรน�ำเสนอโครงงำนคณธรรมของผเขำรวมอบรมแตละกลม เปนกำรประมวลควำมรควำมเขำใจ และชวยใหเหนถงจดออนทตองแกไข ซงจะท�ำใหผเขำอบรมมควำมเขำใจมำกขนเมอตองกลบไปใหควำมรและน�ำทมด�ำเนนโครงกำรคณธรรมในโรงเรยน

๖ ใบงาน : เครองมอน�าทางความเขาใจสโครงงานคณธรรม กำรนงฟงบรรยำยเพยงอยำงเดยวไมอำจสรำงควำมเขำใจทถกตองได “ใบงาน” จงเปนเครองมอส�ำคญของกำรอบรมเชงปฏบตกำรน ซงจะท�ำใหคณครไดคด ไดทบทวน ไดลงมอท�ำ ไดควำมเขำใจทถกตอง และไดแนวทำงทจะกลบไปด�ำเนนโครงงำนคณธรรม “ความขยน เขาสอนตรงเวลา แตงกายถกระเบยบ พดจาไพเราะ ความมวนย” สงใดคอคณธรรม และสงใดคอจรยธรรม หลำยคนถงกบงนงงเมอตองหำค�ำตอบ เพรำะเรำมกคนเคยเหมำรวม (เขำใจ) เรยก ๕ สงนวำคณธรรมจรยธรรม นนจงเปนทมำของใบงำนท ๑ “ทดสอบความเขาใจคณธรรมและจรยธรรม” และตอกย�ำวำเขำใจจรงๆ (นะ) ดวยใบงำนท ๒ “วเคราะหคณธรรมและจรยธรรมจากสอวดทศน” ส�ำหรบใบงำนท ๓ “คนหาปญหาทส�าคญ” ผเขำรวมอบรมจะไดวเครำะหและจดล�ำดบปญหำของตวเองทตองแกไขเรงดวน และน�ำมำแลกเปลยนกบเพอนในกลมเพอจดล�ำดบเปนปญหำของกลมในใบงำนท ๔ “ปญหาของกลม-สาเหต-พฤตกรรมบงชเชงบวก-คณธรรม” จำกควำมเขำใจควำมหมำย สกำรวเครำะหปญหำทส�ำคญรำยบคคล แลกเปลยนปญหำ คนพบปญหำรวมทเหมอนกน น�ำไปสกำรคนหำ “คณธรรมอตลกษณ” ในใบงำนท ๕ ซงสมำชกในกลมจะก�ำหนดคณธรรมเปำหมำยทตองกำรใหเกดขนในโรงเรยนและพฤตกรรมบงชเชงบวก (จรยธรรม) ตำมหนำทควำมรบผดชอบของแตละกลมบคคล (ผบรหำร คร นกเรยน) ควำมร ควำมเขำใจ และแบบฝกปฏบตเรองคณธรรมและจรยธรรมคอยๆ เขมขนขนตำมใบงำน เพอทเปำหมำยสดทำยคอ เกดโครงงำนทสำมำรถสรำงคณธรรมจรยธรรมในโรงเรยนไดจรง

ในใบงำนท ๖ “การสรางความดดวยโครงงานคณธรรม” ผเขำอบรมในแตละกลมชวยกนท�ำโครงงำนคณธรรมและน�ำเสนอรำยละเอยดของโครงงำนผำนผงควำมคด

(mind map) ตงแตปญหำ สำเหต เพอก�ำหนดวตถประสงค

“ชวยกนสรางคนดใหแกบานเมอง” - พระรำชประสงคในพระบำทสมเดจพระเจำอยหวเมอครงทรงมพระรำชด�ำรใหจดตง “กองทนกำรศกษำ” มลนธยวสถรคณ จงไดนอมน�ำพระรำชกระแสรบสงดงกลำวมำเปนวสยทศนด�ำเนนงำน “ศนยโรงเรยนคณธรรม” “โรงเรยนคณธรรมเนนการสรางคณธรรมผานการออกแบบขอปฏบตของผบรหาร

ครบาอาจารยและนกเรยนทกคนเปนขอปฏบตทผปฏบตก�าหนดขนเอง” - ศำสตรำจำรยเกยรตคณ นำยแพทยเกษม วฒนชย องคมนตรและประธำนกรรมกำรมลนธยวสถรคณ

แมวำ “คมอการจดกจกรรมพฒนาโรงเรยนคณธรรม” ซงจดท�ำโดยศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ จะเปนเครองมอหนงในกำรสรำงคณธรรม

จรยธรรม แตหำกผใชคมอไมมควำมเขำใจเสยแลว เครองมอทส�ำคญนกจะไมเกดประโยชน มลนธยวสถรคณจงไดจด “การอบรมเชงปฏบตการพฒนา

ศกยภาพครวทยากรของศนยโรงเรยนคณธรรม” ขน ซงครวทยำกรเปน ผมบทบำทส�ำคญทจะขบเคลอนใหเกดโครงงำนคณธรรมขนในโรงเรยน

โดยจะเปนผน�ำควำมรและกระบวนกำรจำกกำรอบรมครงนไปถำยทอดใหกบครแกนน�ำและนกเรยนแกนน�ำทโรงเรยนและรวมกนด�ำเนนโครงงำนคณธรรมของโรงเรยน

ความร + ความเขาใจ + ปฏบต => โรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ ไดจดอบรมเชงปฏบตกำรพฒนำศกยภำพครวทยำกร

ของศนยโรงเรยนคณธรรมมำแลว ๒ รน ส�ำหรบรนท ๓ จดขนเมอวนท ๑๑-๑๒ มถนำยน ๒๕๕๙ กำรอบรมครงนมโรงเรยนในเขตพนทภำคกลำงจ�ำนวน

๒๓ โรงเรยน บคลำกรครกวำ ๑๗๐ คนเขำรวมอบรม และมทมวทยำกรอำสำ รวม ๑๓ คน รวมใหควำมร แนะแนวทำง สรำงควำมเขำใจในประเดนส�ำคญ ๓ เรอง ไดแก ควำมรควำมเขำใจในสำระคณธรรมจรยธรรม วธกำรคนหำคณธรรมอตลกษณ และกำรสรำงควำมดดวยโครงงำนคณธรรม

รวโรงเรยน 18 รวโรงเรยน 19

“ตลาดนดความร” คายนกเรยนแกนน�าพอเพยง

เรอง : อรสรวง บตรนาค

“ปยหมกด... ปยหมกเดน... เนนคณภาพ... ใชแลวด... มทนทเดยว... กบรานตนกลาสามคค... โปรโมชนพเศษวนน ซอ ๒ แถม ๑ แตถาซอ ๓ แถมคนขายไปดวยครบ”

เสยงจำกนองๆ หญงชำยกลมหนง ก�ำลงโฆษณำเชญชวนเพอนๆ รวมคำยใหไปเยยมชมรำนคำของกลมตนเองในกจกรรมทมชอเรยกวำ “ตลำดนดควำมร” ซงเปนชวงเวลำทแตละกลมจะน�ำสนคำของตนมำแลกเปลยนกน โดยสนคำทวำนกคอ “ควำมร” ททกคนไดรบจำกฐำนกำรเรยนรตำงๆ ในชวง ๒-๓ วนทมำของกำรเขำคำยนกเรยนแกนน�ำพอเพยง เรยนรกำรพฒนำตำมแนวพระรำชด�ำร

สวมบทบาทวทยากรอบรมนกเรยนแกนน�า หลงจำกผเขำอบรมไดผำนกำรเรยนรและเขำใจกระบวนกำรสรำงโครงงำนคณธรรมในวนแรกแลว ในวนทสองของกำรอบรม ผเขำอบรมไดลงมอฝกปฏบตอบรมใหนกเรยนระดบชนประถมศกษำปท ๕ และมธยมศกษำปท ๑ จำกโรงเรยนพกลเงน โดยแตละกลมจะแบงเปน ๒ ทม ทมหนงเปนผใหควำมรและน�ำนกเรยนปฏบตตำมใบงำน อกทมเปนผสงเกตกำรณประเมนควำมเขำใจของนกเรยนตำมใบงำนท ๗ “การสงเกตการณกลมในการฝกปฏบต” นกเรยนในแตละกลมจะเรมตนเรยนรเหมอนครผเขำอบรมตงแตใบงำนท ๑-๖ ซงปญหำส�ำหรบจดท�ำเปนโครงงำนคณธรรม จะเปนปญหำของนกเรยนทเดกๆ ชวยกนวเครำะห ครประจ�ำกลมท�ำหนำทอธบำย แนะน�ำ ตงค�ำถำม ใหนกเรยนไดท�ำควำมเขำใจเนอหำและวธกำรในแตละขนตอน จนน�ำเสนอเปนโครงงำนคณธรรมของนกเรยน กำรฝกปฏบตอบรมนกเรยนแกนน�ำเปนเวทใหผเขำอบรมไดพบกบสถำนกำรณจรงจำกค�ำถำมของเดกๆ และเรยนรวธกำรทจะท�ำอยำงไรใหเดกๆ เขำใจทงเนอหำและกระบวนกำร นอกจำกน กำรน�ำเสนอโครงงำนคณธรรมของนกเรยนจะสะทอนใหเหนวำครผเขำอบรมมควำมเขำใจตอเนอหำและกระบวนกำรพฒนำโครงงำนคณธรรมเพมขนจำกกำรอบรมในวนแรกหรอไม ซงจะชวยใหครผเขำอบรมไดน�ำไปปรบปรงและพฒนำใหดขนเมอตองกลบไปด�ำเนนโครงกำรทโรงเรยน

กอนเสรจสนกำรอบรมเชงปฏบตกำรพฒนำศกยภำพครวทยำกรของศนยโรงเรยนคณธรรมในครงน ครผเขำรวมอบรมและนกเรยนไดรวมกนกลำวค�ำถวำยสตยปฏญำณตอหนำพระบรม-ฉำยำลกษณพระบำทสมเดจพระเจำอยหว โดยจะปฏบตหนำทพฒนำโรงเรยนคณธรรมดวย

ควำมมงมน แนวแน อทศตนอยำงเตมก�ำลงควำมสำมำรถ เพอสนองพระรำชประสงคทวำ “ใหโรงเรยนสรางคนดใหแกบานเมอง” ดำนเดกนกเรยนตวนอยทมำรวมกำรอบรมครงน นองใบตอง-ด.ญ.อมตตำ กลดแพ และนองวรรณ-ด.ญ.เลศลกษณ แกวจลลำ นกเรยนชน ป.๕ โรงเรยนพกลเงน บอกวำ ตอนแรกไมรวำตองมำท�ำ

อะไร เขำใจวำมำฟงบรรยำยอยำงเดยว แตมำแลวมกจกรรมใหท�ำ รสกสนกและไดควำมรดวย เมอถำมวำเพอนๆ ทโรงเรยนมคณธรรมจรยธรรมอะไรบำง สองสำวบอกวำ บำงคนกมบำงคนกไมม คนทม เชน ไมพดค�ำหยำบ “คณธรรม คอ คดด จรยธรรม คอ กำรแสดงออกจำกสงทคดด” สองสำวชวยกนใหควำมหมำยของคณธรรมจรยธรรม และบอกวำ ถำโรงเรยนไมมคณธรรมจรยธรรม โรงเรยนกจะไมเรยบรอย ส�ำหรบคณครกญมลพรรณ พทธำ วทยำกรอำสำ ซงครงหนงกเปนครผเขำรวมอบรมโครงกำรเชนกน และไดกลบไปขบเคลอนโครงกำรคณธรรมรวมกบเพอนครทโรงเรยนรจรพฒน อ.สวนผง จ.รำชบร สะทอนถงปจจยส�ำคญทจะท�ำใหโครงกำรคณธรรมประสบควำมส�ำเรจคอ ผบรหำรทเขำใจ เหนควำมส�ำคญของโครงกำร และขบเคลอนโครงกำรไปพรอมกบครและนกเรยน ซงสงทจะท�ำใหโครงงำนยงยนคอ เปนโครงงำนของทกคนและท�ำใหเกดเปนควำมเคยชนจนกลำยเปนนสยตดตว ซงทกวนนโรงเรยนรจรพฒนกยงคงด�ำเนนโครงงำนคณธรรมอยำงตอเนอง และแมคณครกญมลพรรณ จะยำยไปสอนทโรงเรยนอนแลวกตำม แตคณครกญมลพรรณกยงคงปฏบตตนและคอยๆ เรมท�ำกจกรรมคณธรรมทโรงเรยนแหงใหม คณครบอกวำ “เรมตนทตวเรำเองกอน เรำตองเปนแบบอยำง เพอใหคนอนเหนวำสงทท�ำสงผลดตอเดก”

รวโรงเรยน 20 รวโรงเรยน 21

ครอบคลมกำรเรยนรเกยวกบกำรพฒนำและหลกกำรทรงงำนของพระบำทสมเดจพระเจำอยหว ผำนฐำนกำรเรยนรตำงๆ อำท เรยนรงำนของพอ สำนตอโครงกำรพระรำชด�ำร รวมทงไดฝกกำรลงมอปฏบตจรงผำนกจกรรมตำงๆ ไดฝกคด วเครำะห ถอดบทเรยน และรวมกนวำงแผนในกำรขบเคลอนหลกคดปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงสโรงเรยนและภมภำคของตนเอง คำยน นอกจำกจะมนองๆ นกเรยนแกนน�ำแลว ยงเปดโอกำสใหคณครผดแลทพำนกเรยนมำเขำคำยไดรวมกจกรรมทงหมดเชนเดยวกบนกเรยน เพอใหคณครไดเรยนรไปพรอมกบนกเรยน และสำมำรถใหค�ำปรกษำไดเมอตองกลบไปท�ำกจกรรมตำงๆ ทโรงเรยนของตน หลงพธเปดคำย จะมกจกรรมรรกสำมคค ซงเปนกจกรรมกลมสมพนธ กระตนใหผรวมคำยไดแสดงควำมสำมำรถ เปดใจใหพรอมส�ำหรบกำรเรยนรและกำรแลกเปลยน ระหวำงกน เพรำะตลอด ๓ คน ๔ วนของกำรเขำคำยอยดวยกนนน นองๆ ทกคนจะตองท�ำกจกรรมกำรเรยนรจำกฐำนตำงๆ รวมกน รวมทงรวมกนทบทวนและสะทอนกำรเรยนร ดวยกำรถอดบทเรยนและน�ำเสนองำนกลมกนในตลำดนดควำมร กอนจะเปดตลำด นองๆ แตละกลมจะตองชวยกนคด และเลอกหวขอควำมรทตองกำรจะน�ำเสนอหรอถำยทอดใหกบเพอนกลมอนๆ เมอเลอกหวขอไดแลว กจะตองชวยกนวเครำะห ถอดบทเรยนควำมรทได โดยใชหลกของปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง ซงประกอบดวย ๓ หวง ๒ เงอนไข ๔ มต และ ๓ ศำสตร มำเปนเกณฑในกำรวเครำะห หลงผำนกระบวนกำรคด วเครำะห และทบทวนควำมรทไดในหวขอทเลอกมำน�ำเสนอ แตละกลมจะเขยนชำรตสรปเพอเตรยม “ขำย” หรอน�ำเสนอใหกบ

คำยนกเรยนแกนน�ำพอเพยงเรยนรกำรพฒนำตำมแนวพระรำชด�ำร หรอทพวกเรำมกจะเรยกกนสนๆ วำ “คำยนกเรยนแกนน�ำ” เปนคำยทศนยสถำนศกษำพอเพยง มลนธยวสถรคณ จดท�ำขน เพอเพมพนทกษะควำมร และประสบกำรณใหกบนกเรยนแกนน�ำและครจำกโรงเรยนศนยกำรเรยนรตำมหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงดำนกำรศกษำ (ศรร.) เพอเปนวทยำกรขบเคลอนหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงใหมคณภำพมำกยงขน “กำรจะเรยนรศำสตรพระรำชำไดอยำงลกซง นกเรยนตองไดเหนของจรง เรำจงจดคำยนกเรยนแกนน�ำทกครงทงในระดบประเทศและระดบภมภำคทศนยศกษำกำรพฒนำตำมแนวพระรำชด�ำร โดยเรำมหลกสตรสำมเรองดวยกน เรองแรกคอเรองหลกกำรทรงงำน เรองทสองศำสตรพระรำชำ กำรพฒนำตำมแนวพระรำชด�ำร และเรองทสำมคอปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง คอยๆ ถอดบทเรยน ท�ำทกๆ ฐำน ควำมรกจะคอยๆ กระจำงและชดเจนขน กจะซมซบไปในตวเขำโดยทเขำไมรตว กำรเรยนรตองใชเวลำ ฉะนน นองทมำคำยน อำจไมไดเนนวชำกำรควำมรมำกนก แตจะเนนกจกรรม เนนทกษะกำรเรยนร เนนควำมใฝร และสรำงแรงบนดำลใจใหเขำอยำกจะไปเรยนรตอ” ดร.ปรยำนช ธรรมปยำ ผอ�ำนวยกำรศนยสถำนศกษำพอเพยง กลำวถงหลกสตรและควำมตงใจของศนยฯ ในกำรจดคำยนกเรยนแกนน�ำ ระยะเวลำในกำรเขำคำย จะก�ำหนดอยท ๓ คน ๔ วน เพอใหนองๆ ทมำเขำคำยไดเรยนรเกยวกบหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงทมเนอหำหลำกหลำยและเหมำะสมตำมแตละสภำพสงคม โดยเนอหำจะ

รวโรงเรยน 22 รวโรงเรยน 23

“ลกคำ” ซงกคอเพอนๆ จำกกลมอนทสนใจอยำกได “สนคำ” หรอควำมรในหวขอทหยบมำน�ำเสนอ เมอถงเวลำเปดตลำดนด แตละกลมจะไดเวลำกลมละ ๓๐ วนำท ส�ำหรบกำรโฆษณำสนคำของตวเอง หลงกำรโฆษณำครบทกกลม กไดเวลำชอปปงสนคำตำมอธยำศยหรอควำมสนใจของแตละคน กลมไหนโฆษณำด พรเซนเตอรเดนมกจะมลกคำสนใจฟงแนนขนดเตมหนำรำน แตจะมเงอนไขของกำรชอปปงควำมรวำทกคนจะตองหมนเวยนกนเปน “ผขำย” หรอผพดน�ำเสนอบำง เปน “ผซอ” หรอคนฟงเพอนบำง โดยจะมรอบของกำรชอปปงทงหมด ๓ รอบ รอบละ ๕ นำท ตลำดนดควำมร จงเปรยบเสมอนเวททเปดโอกำสใหนองๆ ทกคนในคำยไดแสดงออก ไดเปนผประกำศเชญชวนโฆษณำ ไดเปนตวแทนกลมในกำรถำยทอดควำมร ไดสลบสบเปลยนกนท�ำหนำทและมบทบำททงในฐำนะผใหควำมรและผฟงทด หลงจบการชอปปงในตลาดนดความร สนคาหรอความรของทกกลมทน�าเสนอมาจะไดรบการชแนะ แกไข หรอแนะน�าใหกระจางเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากผอ�านวยการศนยสถานศกษาพอเพยง (หรอตวแทนผทรงคณวฒของศนยฯ) เพอใหเกดความรความเขาใจทกระจางและถกตอง สามารถน�าความร ทกษะ และแนวคดทไดจากคายนไปปรบใชในชวตประจ�าวน และสามารถเปนแกนน�าในการจดกจกรรมคายพอเพยงหรอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยนของตนเองและสถานศกษาอนๆ ในภมภาคไดตอไป

สนกกบแคมปการเรยนรเรอง Growth Mindset

เรอง : สกณ ณฐพลวฒน

จากการเรยนรฝกฝนเพอเพมพนทกษะการใช Growth Mindset ในการสอนเมอ ๒๓ มนาคมทผานมาใน Growth Mindset Camp วชาคณตศาสตร และวชาโยคะ สองวชาทแมดจะแตกตางกน แตกสามารถถอดกระบวนการเรยนรจากกจกรรมรวมกนไดอยางสนกสนานและชดเจน

รปแบบเรมตนงำยๆ คอมกำรจ�ำลองกำรเรยนกำรสอนจรงๆ ในหองเรยน (สมมต) ใหผเขำรวมกจกรรมแสดงบทบำทเปนครและนกเรยนในวชำคณตศำสตรส�ำหรบเดกชนประถมปท ๑ และวชำโยคะส�ำหรบกลมนกเรยนทเรมตนใหม ในวชำคณตศำสตรครสอนนกเรยนใหเรยนคณตศำสตรแบบอนเตอรส�ำหรบกำรเรยนรในยค AEC คอทองตวเลขเปนภำษำองกฤษอยำงเปนธรรมชำต ทองเลข ๑-๑๐ และทองสตรคณแม ๒ เรมตนนนครใหทองพรอมกน ฝกฝน และใหนกเรยนตวแทนออกมำทองสตรคณหนำหอง ในชวงกระบวนกำรเรยนกำรสอน ครคอยๆ ท�ำอยำงเปนล�ำดบจำกกำรทองเลขงำยๆไปสกำรเรยนรทยำกขน จำกกำรชตวเลขบนกระดำนแลวอำนออกมำเปนตวเลขภำษำองกฤษ กำรทองเลข ๑๐ ยอนกลบมำสเลข ๑ เมอหมดเวลำกจกรรมดงกลำว ผเขำรวมกจกรรมทกคนจงมำชวยกนถอดบทเรยนโดยมพเลยงชวยกระตนและดงควำมเขำใจในกรอบกำรเรยนรแบบ Growth Mindset ออกมำ

»ÃѪÞҢͧàÈÃÉ°¡Ô¨¾Íà¾Õ§

à§×è͹䢤ÇÒÁÃÙŒÃͺÃÙŒ Ãͺ¤Íº

ÃÐÁÑ´ÃÐÇѧ

à§×è͹䢤س¸ÃÃÁ«×èÍÊѵÂ�ÊبÃÔµ Í´·¹à¾ÕÂà ÁÕÊµÔ »˜ÞÞÒ

¾Í»ÃÐÁÒ³

ÁÕà˵ؼÅ

¹ÓÊÙ‹

ÁÕÀÙÁԤ،Á¡Ñ¹ã¹µÑÇ·Õè´Õ

·Ò§ÊÒ¡ÅÒ§ >>> ¾Íà¾Õ§

ÊÁ´ØÅ / ¾ÃŒÍÁÃѺµ‹Í¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§

ã¹´ŒÒ¹Çѵ¶Ø / Êѧ¤Á / ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ / ÇѲ¹¸ÃÃÁ

รวโรงเรยน 24 รวโรงเรยน 25

ซงสำมำรถแบงออกเปนสองสวนคอ กำรสอนทมทงสงเสรม Growth Mindset และบนทอน Growth Mindset พบวำ กำรสอนหรอค�ำพดของคณคร ทมกำรสงเสรม Growth Mindset เชน เนนใหเดกเหนวำไมมผดถก ตอบมำไดเลย ครจะชวยปรบ เปนกำรเรยนรรวมกนของนกเรยนทงหอง ซงจำกกำรวเครำะห สวนนเองจะชวยท�ำใหนกเรยนมควำมกลำทจะตอบค�ำถำม กลำทจะเรยนรสงใหมๆ รวมถงกำรทคณครสอนทละขนตอน มรปแบบกำรสอนจำกงำยไปหำยำก สวนนจะชวยใหเดกกลำเรยนรเพมควำมทำทำยใหกบเดก ดวยบทเรยนทยำกขน และเดกสนกกบกำรเรยนมำกขน นอกจำกน ระหวำงกำรสอนคณครใชค�ำพดวำ “พยำยำมอกนดนะ” นบเปนกำรกระตนใหเดกมพฒนำกำร และกำรทครแนะน�ำใหเดกทยงไมกลำยกมอตอบค�ำตอบใหตอบในใจกอน แลวค�ำตอบขอถดๆ ไปหำกมนใจใหตอบพรอมเพอน และถำมนใจมำกขนจงยกมอตอบ ถอเปนกำรสงเสรม Growth Mindset ในหลำยประเดน กระตนใหเดกมควำมพยำยำมในกำรตอบค�ำถำม และ

คอยๆ เรยนรกำรหำค�ำตอบจนมนใจในค�ำตอบของตวเองมำกขน ส�ำหรบขอบนทอนนน คณครตองระวงกำรชนชมนกเรยน หมำยควำมถงกำรปรบมอ หรอกำรพดวำ Very Good ซง feedback ทให

นกเรยนนนตองเปนกำรชนชมในควำมพยำยำมของนกเรยน ระบพฤตกรรมทรกเรยนท�ำไดดไดอยำงชดเจน ในกจกรรมกำรเรยนรผำนกำรสอนโยคะ คณครผสอนชกชวนใหนกเรยน(ผเขำรวมกจกรรม) ฝกโยคะ โดยเรมจำกกำรพดคยเรองโยคะและขอดจำกโยคะ จำกนนจงชวนใหเรมตนจำกกำรฝกลมหำยใจ ฝกกำรยดเสนยดสำยอยำงงำยๆ และจงฝกทำโยคะอยำงงำยๆ โดยในแตละขนตอนครผสอนรวมฝกไปพรอมกบนกเรยน จำกทำทงำยไปสทำทยำกนน

คณครจะคอยพดตลอดเวลำวำ “ลองฝนตวเองทละนดๆ แตถำฝนมำกกหยด” หรอกำรพดวำ “ถำท�ำไมไดไมใชเรองแปลก ลองพยำยำมกนด” จนกระทงถงทำทยำกมำกๆ ส�ำหรบนกเรยนบำงคน ซงท�ำไมได คณครใชค�ำพดวำ “ใครยงท�ำไมไดไมเปนไร ทำนแรกๆ ครกท�ำไมไดเหมอนกน ครใชเวลำตง ๓ วน”

ส�ำหรบกำรเรยนรผำนกำรสอนโยคะนน ผเขำรวมกจกรรมสำมำรถดงควำมเขำใจในกระบวนกำรเรยนรเรอง Growth Mindset ออกมำรวมกนไดชดเจนขอหนงคอ เปนกำรเรยนรแบบ Active Learning Class เดกนกเรยนจะเหนควำมกำวหนำในกำรเรยนรของตนเอง (Progressive) กำรสอนคอยเปนคอยไป ไมเรงเรำ ใหเวลำกบกำรฝกฝน ตรงนจะชวยท�ำใหผเรยนคอยๆ ท�ำ คอยๆ ฝกฝน และเมอเหนวำคนอนพอท�ำได เรำกจะเพมควำมพยำยำมเขำไปในกำรฝกฝน เปนกำรกระตนใหเกดควำมพยำยำมโดยไมเรงหรอเปรยบเทยบกบผอน สงททกคนเหนพรอมกนในกำรถอดควำมรจำกวชำโยคะอกประกำรหนงคอ ค�ำพดทวำ “แรกๆ ครกท�ำไมไดเหมอนกน ครใชเวลำตง ๓ วน” ประโยคนชวยสงเสรมใหนกเรยนรสกวำมโอกำสท�ำได ขณะทเดกนกเรยนทท�ำไดแลวจะรสกยงสนกและอยำกท�ำทำยำกขนไปอก

สรปแนวทางการสราง Growth Mindset จากกจกรรมทผานมา ตรงตามกบทฤษฎทวา • ใชวธการสอสารกบเดก สงเสรมใหเดกมความพยายาม สนใจ ในกระบวนการเรยนร และไมยอทอเมอยงไมถงเปาหมาย• ใหเดกเหนคณคาของความพยายาม โดยการใหค�าชมใน ความพยายามของเดก• ใสใจกบกระบวนการในการท�างานหรอการเรยนของเดก เพอใหเดกเหนวากระบวนการ (Process) ส�าคญกวาผลลพธ (Outcome) • ใชวธการปรบค�าพดเพอปรบมมมองใหเดกไมยอทอ แมวา ยงไมถงเปาหมายโดยการใชค�าวา “ยง” (Power of yet)• ใหเดกเรยนรและพฒนาผานการให Feedback โดยบอกสงท ท�าไดด และควรปรบปรงแกไข เพราะหากเดกท�าพฤตกรรมท ผดเปนประจ�า โดยไมมคนบอกสงทควรปรบปรงแกไข กจะ ท�าใหพฤตกรรมนนคงอยกบเดกไปเรอยๆ ค�ากลาวทวา การฝกฝนท�าใหเกดความสมบรณแบบนนไมเปนจรงทงหมด การฝกฝนในวธทผดท�าใหเกดพฤตกรรมผดๆ ทคงทนถาวรได เชนกน ดงนนการฝกฝนจงควรควบคไปกบการให Feedback ทด

รวโรงเรยน 26 รวโรงเรยน 27

สมภาษณ

อรษ นวราชนกธรกจผขบเคลอนวถเกษตรอนทรย

เรอง : สกณ

อยากใหชวยเลาถงหวใจในการปรบเปลยนแนวคดและการใชชวตจากเกษตรทใชสารเคมไปสเกษตรอนทรย ตอนแรกเกษตรกรทเขำมำรวมกบเรำเขำอำจเชอครงไมเชอครง ตอนนนมนไมมสตรตำยตวจรงๆ ผมแคบอกวำ ทกอยำงตองพสจนกนดวยเวลำ เพรำะผมท�ำตอเนอง หวใจมนคอควำมตอเนอง เขำจะเหนวำเรำจรงใจ ไมไดเขำมำเหมอนท�ำๆ ไปแลวไมไหวกเลก อยำงทเขำอำจเคยพบกบหนวยงำนอนๆ สวนทผมไดเปรยบและกลำรบรองวำท�ำไดจรงคอ ผมสำมำรถบอกใหโรงแรมผมซอผลผลตเหลำนนได หรอผมมตลำดรองรบทนท ตรงนมนชวยไดเยอะ ผมคดวำปญหำของเกษตรกร ถำจะใหเขำปรบ ตองมแรงจงใจทดซงแรงจงใจทชดทสด คอ ชองทำง ทำงกำรตลำด ถำเรำจะพดกนจรงๆ เรำควรมองวำแรงจงใจทดทสดมนควรเปนเรองสขภำพของเขำมำกกวำ แตถำเรำไปพดเรองสขภำพในตอนนนคงไมมใครฟง เพรำะยงไมมอะไรบงชชดเจนวำอำกำรปวยทเกดขนนนมำจำกกำรใชสำรเคม ในชวงแรกเรำกหำเกษตรกรทพรอมจะรวมมอกบเรำ ถอเปนตนแบบทลยไปดวยกน เรำกเลยเรมพฒนำเขำ ซงสวนมำกไมใชเรองไมมควำมรนะครบ แตเนนเรองทเขำตองปรบวถชวต

ของเขำใหม อยำงเมอกอนเขำแคไปฉดยำกเสรจ แตนเขำตองเหนอยในกำรลงแรงมำกขน เพรำะตองดแลตลอดทกขนทกตอนตงแตเตรยมดนจนถงเกบเกยวผลผลต กำรท�ำเกษตรอนทรยมงำนตองท�ำตลอดเวลำ ในขณะเดยวกน เรำกหำชองทำงทำงกำรตลำดใหดวย ซงจรงๆ คนกนมเยอะอยแลว ทงรำยยอย หรอธรกจโรงแรม ธรกจอำหำร หำง ทกคนตองกำรสนคำอนทรยหมด เพยงแตสวนใหญ ถำตองซอผำนพอคำคนกลำงรำคำกจะแพง จรงๆ กแพงตงแตออกจำกเกษตรกรแลว ถำเปนไปไดผมเลยคดวำมนควรจะมจดเชอมตรงน นนคอทมำของตลำดสขใจ ทคนซอกบคนปลกมำพบกนเลยโดยตรง คนปลกมำขำยกไดรำคำด คนซอกไดรำคำด ไดของดดวย ผมวำเกษตรกรทท�ำจรง เขำกท�ำไดอยแลว เขำจะลองผดลองถก เขำจะอยในกลมซงมกำรแลกเปลยนกนเอง ชวงแรก เรำจะเจอกนอยเรอยๆ ซงผมอำจจะมเกษตรกรกลมแรก เปนกลมน�ำรองซงเขำชวยผมเยอะ ทส�ำคญคอชวยใหกลมอนไดเรยนร ไปใหควำมมนใจ เพรำะทสดแลวเกษตรกรทจะเปลยนได ตองมนใจ ถำเขำมนใจ และท�ำจรง ผมยงไมเหนใครไมประสบควำมส�ำเรจเลย

ตลอดระยะเวลาชวโมงกวาของการสมภาษณ “อรษ นวราช” นกธรกจรนใหมไฟแรงทานน ค�าพดทไดยนเสมอคอค�าวาการปรบเปลยนวถชวตจากการใชสารเคมไปสวถเกษตรอนทรย ค�าวาโซอาหาร ค�าวาระบบการรบรองอยางมสวนรวม (Participatory Guarantee Systems หรอ PGS) ค�าวาธรกจทเปนธรรมและค�าอนๆ อกมากทชวยท�าใหเหนวธคด เปาหมาย และความทมเทท�างานหนกดวยความสขใจของเขา ภายใตแนวคดของการเปนนกธรกจซงยดหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

วนนนอกจำกบทบำทหนำทในต�ำแหนงกรรมกำรผจดกำร สวนสำมพรำนและประธำนโครงกำรสำมพรำนโมเดล คณอรษยงเปนทรจกในต�ำแหนงเลขำนกำรมลนธสงคมสขใจ ซงขบเคลอนเรองวถเกษตรอนทรยในเขตสำมพรำนและอ�ำเภอตำงๆ ในจงหวดนครปฐม เปนตนแบบของกำรเชอมโยงกลมเกษตรกรและผลกดนธรกจเกษตรอนทรยใหเกดขนอยำงเปนรปธรรม

เรมตนท�าเกษตรอนทรยไดอยางไร ทงๆ ทดไมเกยวกบการบรหารโรงแรม ตอนกลบมำท�ำงำนทบำนผมไดโอกำสลองท�ำโปรแกรมสขภำพ โดยใชหลกกำรภมปญญำแพทยแผนไทย ซงเรำไมเนนเรองกนวตำมน แตเนนธรรมชำตบ�ำบด ผมเหนวำเรำมพนทอยจงอยำกปลกผกและผลไมอนทรยใหกบลกคำ โดยเรมไปบกเบกทดนอกฝงหนงของแมน�ำนครชยศร ตรงขำมกบโรงแรมของเรำ เนอทรำว

สำมสบกวำไร กเรมท�ำไปแมจะยงท�ำเกษตรไมเปน และไปหำควำมรวมมอจำกมหำวทยำลยเกษตรศำสตร แลวกพยำยำมหำแนวรวม

ตอนนนกท�ำแบบงๆ ปลำๆ ไมไดมผลผลตออกมำเยอะเทำไร เลยมำคดวำเรำนำจะรวมกบชมชนของเรำ

ในอ�ำเภอสำมพรำน ใหเขำรวมปลกโดยเรำรบซอบำงสวนซงนนกรำวๆ ๖ ปทแลว

รวโรงเรยน 28 รวโรงเรยน 29

อยากใหชวยเลาถงสามพรานโมเดล สำมพรำนโมเดล คอแนวคดในกำรเชอมตรงระหวำงผผลตกบผบรโภค โดยใชโซอำหำรเปนตวเชอม แตยกระดบโซเดมๆ ใหเปนโซทมคณคำ โดยใชอำหำรอนทรยเพอยกระดบเกษตรกร ใหเขำมควำมรมำกขน จำกเมอกอนเขำเปนแคแรงงำน ทผลตแลวขำยใหพอคำคนกลำงซงเปนคนก�ำหนดรำคำ แลวปจจยกำรผลตกตองพงพงสำรเคม เพมตนทนกำรผลต โดยทเขำไมสำมำรถก�ำหนดรำคำไดเอง อนนเปนวงจรทเขำไมสำมำรถหลดออกมำไดเลย เขำกจะวนเวยนอยกบพอคำคนกลำงและพอคำสำรเคม เรำเองซงอยปลำยโซกจ�ำเปนตองกนของทผลตจำกสำรเคม ทนถำเรำสำมำรถปรบตนน�ำไดโดยหำทำงใหเขำสำมำรถผลตโดยไมใชสำรเคมดวยและมตลำดรองรบใหดวย สงทผมเนนคอ เรำไมไดรบซอทงหมดนะ เพรำะถำเรำรบซอเขำกจะมำพงเรำอก แตเรำเพยงแนะน�ำตลำดใหเขำ พอเขำเชอมกบตลำดได เรำกคอยๆ ถอยออก เมอเขำรจกตลำดเรำกแนะน�ำกำรวำงแผนกำรผลต กำรจดกำรหลงกำรเกบเกยว แพกเกจจง กำรขนสง ซงกจกรรมเหลำน เรำมแนวรวมทจะมำชวยท�ำ เชน กำรจดกำรหลงกำรเกบเกยวเรำรวมกบศนย logistic ของมหำวทยำลยเกษตรศำสตร วทยำเขตก�ำแพงแสน กำรพฒนำตนน�ำเรองระบบรบรองแบบมสวนรวม ซงเรองนส�ำคญมำกและไดรบควำมรวมมอจำกกรมพฒนำทดน สวนตลำดสขใจตอนนกไปไดด เพรำะกรมกำรคำภำยในจะใหเปนศนยกระจำยสนคำเกษตร

อนทรย กำรท�ำงำนของผมกคอ พยำยำมหำแนวรวมทอยใกลตว ถำเรำท�ำใหผปลกผบรโภคมำเจอกนกชวยลดควำมเหลอมล�ำ ผมวำท�ำจดเดยวแตมนแกไดทกจด และเปนจดทส�ำคญเพรำะเรำตองกนทกวน วธทจะเชอมสงคมได คอเชอมทโซอำหำร เชอมกนแบบเปนธรกจกได ไมธรกจกได

อะไรทท�าใหเชอมนวาจะเปนไปได ตงแตเรมท�า เรมรวมกลม และท�ามาจนถงทกวนน ผมเชอวำสนคำเกษตรอนทรย หรออำหำรปลอดภยเหลำนมนมตลำดแนนอน และผมกเหนเกษตรกรทท�ำเกษตรอนทรยอยแลว เขำกมชวตทดทอยได และทส�ำคญคอผมเชอมนวำ ถำคนเรำปรบ กเปลยนได ชวงแรกควำมเชอมนกคอยๆ สะสมมำดวย เพรำะพอเหนคนนเปลยนได คนนนกเปลยนไดกท�ำใหผมยงเชอมน สมยเรมตนตอนไปพบคนทท�ำเกษตรอนทรย คนทท�ำจรงๆ ในอ�ำเภอสำมพรำนมนอยแครำย สองรำย แตคนเหลำนเขำจะไมโฆษณำ ตวเองคอ คนทท�ำอนทรยจรงๆ เขำจะไมท�ำใหญ จะท�ำพอเพยงของเขำ สวนคนทท�ำเคม คอพวกทตองกำรผลตมำกๆ ท�ำอะไรเกนตว แตถำคณท�ำพอตว ใชแรงงำนในครอบครว ในพนททคณมอย มนกไมตองไปเชำทเพม ขอส�ำคญคอ คนทท�ำเกนตวแลว จมไมลง ถำกลบไปท�ำอนทรย เหมอนเสยศกดศร เขำกจะหนมำท�ำเกษตรอนทรยยำกหนอย

ผมเคยคยกบเกษตรกรทเคยใชสำรเคมในกำรปลกฝรง คำปยเคมเดอนละสหมนบำท แตพอตอนหลงเขำปรบวถชวตมำท�ำเกษตรอนทรย ตอนนเหลอตนทนแคเดอนละหมนเปนคำวตถดบทเขำใชผลต ซงเขำบอกวำ มนลงไปเจดสบหำเปอรเซนตเลย ไมนำเชอ คอกำรท�ำเกษตรอนทรยนมนเขำกบหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงไปไดเองโดยอตโนมต เชน ถำคณท�ำเกนตว คณกตองพงสำรเคม กจะฝนธรรมชำต พอฝนธรรมชำต กไมยงยน สวนเรองภมคมกน ถำคณท�ำเคม คณไมมภมคมกนเลย เพรำะคณตองพงพอคำคนกลำงคนเดยว ถำคณท�ำเกษตรอนทรย คณปลกแบบหลำกหลำย ไมไดปลกเชงเดยว มนเหมอนมกำรกระจำยควำมเสยงในตวเลย และภมคมกน โรคและแมลง มนกสมดลอยในแปลงคอ กำรใหธรรมชำตชวยธรรมชำต เพรำะฉะนนเรำไมตอง

ไปจดกำรอะไร ธรรมชำตเขำจดกำรกนเอง เรำกแขงแรงขน เรองควำมมเหตผล คนท�ำเกษตรอนทรย เหมอนเปนนกวทยำศำสตร ในแปลง เขำจะรทมำทไป ท�ำไมแมลงมำตรงน เขำจะสงเกต แตคนทท�ำเกษตรเคม เจออะไรเขำกวงหำรำนยำกอน รำนยำจดใหหมด ไมมกำรพฒนำในเรองควำมรเลย แตคนทท�ำเกษตรอนทรยนบวนเขำกจะเกงขนทกป คอ เรำยงมนใจเวลำเหนเกษตรกรทเขำประสบควำมส�ำเรจเพมขนเรอยๆ เหนไดชดวำชวตเขำดขน ทำงดำนเศรษฐกจดขนรำยไดด ตนทนต�ำ สงแวดลอมดขน สงคมดขน มกำรรวมกลม รจกลกคำ ลกคำมำเปนเพอน รจกสงคมใหมผำนโซอำหำร แลวกสขภำพกดขนแนนอน และเมอเกษตรกรปรบวถกำรผลต รำยไดเขำดขนเกอบเทำตวเลย ตนทนลดลงครงหนงหรอบำงทเกนครงเลย ตนทนลด รำยไดเพม ผลผลตอำจจะตกลงนดหนอย แตโดยรวมแลวไดดขน สขภำพนไดเตมๆ เลย สงแวดลอมดขน ระบบนเวศกลบมำสมดลเหมอนเดม ทนตนทนเขำจะลดลงเรอยๆ เพรำะระบบนเวศเขำกลบมำด ตรงขำมกบกำรท�ำเกษตรทพงพำสำรเคม สงแวดลอมจะแยลง ตนทนจะเพมตลอด และไมใชแตเกษตรกรทมชวตทดขน ผบรโภคกดขนดวยเชนกน แตเรำกตองรจกปรบกำรบรโภค ตองเขำใจฤดกำลของผลผลต แตเชอเถอะครบผบรโภคปลำยน�ำอยำงพวกเรำปรบนอยมำก เมอเทยบกบเกษตรกรทตองปรบเปลยนวถชวตมำกกวำเรำและตองปรบกนทงครอบครวดวย

งำนแถลงขำวและพธลงนำมบนทกขอตกลงควำมรวมมอ (MOU) โครงกำรสงเสรมผประกอบกำรไมซในกำรจดซอสนคำเกษตรอนทรยจำกเกษตรกรโดยตรง (Farm to Functions)

รวโรงเรยน 30 รวโรงเรยน 31

จากจดเรมตนจากเรองสขภาพ มาเชอมโยงระดบประเทศ กำรปรบกำรบรโภค เพรำะหวงเรองสขภำพ เรยกวำเปน Micro Reform สวนกำรรวมกลมเปนโครงกำรอยำงสำมพรำนโมเดล ถอเปน Mini Reform ซงผมมแรงท�ำอยำงมำกกเฉพำะในพนทของผมหรออยำงมำกกไมไกล เพรำะหวใจของกำรท�ำงำนแบบนคอควำมตอเนอง เรำตองเขำไป

สรำงควำมมนใจใหกบเกษตรกรวำเขำมพนธมตรพรอมทจะรวมมอกน แตสงทนำสนใจคอ

หำกกลมทเปน Mini Reform มเยอะๆ ในหลำยๆ พนทมนกจะเปน Great Reform ของทงประเทศ ซงในสวนทผมท�ำ เรำไมสำมำรถไปท�ำไดทงประเทศ เรำคดแลววำเรำจะท�ำแคน แตจะท�ำใหมนลกขน ชดขน เพอเปนแนวทำงใหคนอนมำด แลวกลบไปท�ำในพนทของตวเอง เพรำะแตละพนทกไมเหมอนกน คนไมเหมอนกน ภมสงคมไมเหมอนกน กำรท�ำงำนแนวทำงนจงไมมสตรตำยตว แตผมบอกไดเลยวำ ถำเรมตนแลวตองท�ำตอเนอง ถำควำมตอเนองไมมนยำกเลยทจะใหคนเปลยน และถำจะตอเนองกตองเปนคนใกลตวท�ำดวยกน ซงนแหละครบคอวฒนธรรมไทยทองถนคนใกลกนมำชวยเหลอกน ท�ำอะไรรวมกน สงเหลำนมนอยในวฒนธรรมของเรำอยแลว

คณอรษพดถงหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาโดยตลอด อยากถามถงแรงบนดาลใจทไดรบจากในหลวง ส�ำหรบผมมหลำยอยำงนะครบและเดยวนผมเขำใจแลววำท�ำไมในหลวงทำนถงเขำใจและคดถงเรองหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงได เพรำะพระองคลงพนทจรงๆ พอทำนลงจรง ทำนกเหนปญหำ ทำนมองทกอยำงเปนระบบ ทำนจะไมแกแคจดจดเดยว และพอทำนเหนทงระบบ กเหนวำกำรทไมพอเพยงและขำดควำมสมดลมนกไมยงยน หลกกำรของทำนคอ ใหเหนทงระบบ ไมใชแคแกจดเดยว

ผมท�ำเพอสงคมแบบไปรบทนเพอมำท�ำอยำงนนผมไมตองกำร สงทผมท�ำนนเชอมโยงกบธรกจทท�ำอย ขณะเดยวกนกเชอมกบธรกจอนดวย และทงหมดแลวมนเหมอนเปนกำรรวมกลมของธรกจทเปนธรรม ซงเชอมโยงกนระหวำงผปลก ผบรโภค ตอนนถงไมมทนใหท�ำโครงกำรของเรำกยงไปไดอยเพรำะมกำรซอขำยจรง ไมไดมใครไปชวยใคร ผมไมเหนดวยกบค�ำวำ “ชวย” แบบไปชวยซอ ชวยหำตลำด เพรำะจรงๆ แลวมนคอกำรรวมมอกน ทกคนตำงไดรบประโยชน ทกคนชวยกนพฒนำเศรษฐกจสงคม สงแวดลอม สขภำพในตว และกตอบโจทยควำมยงยนไปในตวทประเทศชำตเรำ แตตองมคนท�ำเยอะๆ ผมมองวาการสรางการเปลยนแปลง ทกคนท�าไดหมด ไมตองเปนแคภาคธรกจ อยางคณเปนผบรโภคกบอกตวเองเลยวาฉนจะเลอกกน ฉนจะไปเชอมกบเกษตรกร สงเหลานเปนการสรางดมานด ใหเกษตรกร ซงทกคนลกขนมาท�าไดและถาเราสามารถรวมมอกนได ประเทศกนาจะดขน และสามารถเปลยนแปลงได ซงผมหวงวาจะไดเหนการเปลยนแปลงนในชวตของผม

แนนอนเรำไมปฏเสธเรองเงน เรำตองมเงนพอสมควรทจะใชชวตกบมน ไมใชตองมเยอะๆ มมำกเกนไป ส�ำหรบคนท�ำธรกจไมวำจะใหญหรอเลกกตำม ถำเขำหำจดสมดลในกำรท�ำธรกจของเขำได มควำมพอประมำณ มเหตผล มภมคมกน มควำมรและคณธรรม เขำกพบควำมพอเพยงนะ

เรองของปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงนถำคณจะวดเรองเงนอยำงเดยวคงใชไมได ขนกบวำเปำหมำยของชวตคออะไร ถำใหผมมองนะ ทน

ตอทน แลวกไปเรอยๆ มนเหมอนเรำตำมไลอะไรสกอยำง ซงเมอกอนผมกคดค�ำถำมน แลวยงไง ธรกจกตองระดมเงนทน

เขำตลำด กเพม หำเพม มนกเหมอนไปเรอยๆ ไมเจอจดสมดล คอนกธรกจหลำยคนเขำจะรสกอำงวำงถำเขำไมม

กำรขยำยไปเรอยๆ เพอจะใหชวตเขำเหมอนมอะไรท�ำ แตมนไมเคยจบ เหมอนกบเปนกำรไลตำมหำอะไรไป

เรอยๆ จนตำย

ถาอยางนนมองวาตวเองเปนนกธรกจหรอเปลา

ผมมองวำ ผมกยงท�ำธรกจอยนะ สวนกำรท�ำงำนเพอสงคมทท�ำนอยบน

พนฐำนของธรกจทเปนธรรม แตให

พดอยำงงำยๆ ส�ำหรบผมคอ ทำนตโจทยแตกและทำนกเหนตรงนมำนำนแลว

ในแงมมนกธรกจ จะสามารถใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไดไหม ผมวำทกอยำงใชไดเลยกำรท�ำธรกจมนขนอยกบวำ คณจะวดควำมส�ำเรจของธรกจนนดวยอะไร ถำวดดวยตวเงนอยำงเดยวไมไดหรอก มนยงมอยำงอน กำรใชชวตหรออะไร ถำใชวดดวยเงนเทำนนชวตมนกจบ สวนตวผม ผมวดดวยควำมสข คอ ไมมหน หรอมหนทบรหำรได มสขภำพด มสงคมทด มควำมเชอมโยงกบคนอนๆมสงแวดลอมทด มควำมสข ผมเคยเปนนกวเครำะหอยบรษทในตลำดหลกทรพย และผมกเคยท�ำบรษทใหญๆ มำเยอะ ผมเหนมนไปดำนเดยว ถงเวลำนผมกยงมเพอนเยอะแยะไปหมดซงมเงนเดอนเปนลำนแตสขภำพพวกเขำกไมเหนจะด ยงเครยด พอถำมถงเปำหมำยชวต กไมอำจตอบได ไมรวำพอเกษยณแลวจะท�ำอะไรตอ อดมกำรณชวตกไมม แลวกดเหมอนชวตไมมควำมหมำย ซงตองถำมวำถำมเงนมำกแลวเปนอยำงนน จะดอยำงไร

รวโรงเรยน 32 รวโรงเรยน 33

แนะน�าสอ

พระหลวงพอสธร ชำคโร ไดอธบำยแนวคดปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงเชอมโยงเกยวเนองกบหลกธรรมค�ำสอนใน พทธศำสนำไวดวยกนหลำยครงหลำยครำว หนงสอ “ศล สมำธ ปญญำ กบควำมพอเพยง” เลมน เปนกำรรวบรวมวำระตำงๆ ทวำนนไวดวยกน เพอใหผทสนใจทำงดำนพทธศำสนำและหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงไดศกษำเพอท�ำควำมเขำใจใหกระจำง ในเบองตนนนเปนบทควำมทพระหลวงพอสธรเปนผเขยนขน ในชอเรอง “นคอประเทศไทย” เพอสดดยกยองสรรเสรญในพระเกยรตคณของพระบำทสมเดจพระเจำอยหว ขณะทอกสำมเรองเปนบทสมภำษณถำมตอบ โดยบรษทสอชอดง และค�ำเทศนสนๆ สอนในหวขอเกยวกบแนวคดของควำมพอเพยง หนงสอเลมนเหมำะมำกทจะอำนเพอยกระดบจตใจ ศกษำพทธศำสนำอยำงถองแทผำนครอำจำรยชนผใหญผปฏบตดปฏบตชอบ ทงยงไดขอคดในกำรท�ำควำมเขำใจในประเดนควำมสมดลของกำรด�ำเนนชวตโดยยดหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง โดยเฉพำะในชวงหวขอทเปนบทสมภำษณนนอำนสนกมำก เพรำะพระหลวงพอสธรทำนตอบค�ำถำมอยำงชดแจง ไมประนประนอมตอควำมไมเขำใจใดๆ โดยมงหวงใหผซกถำมเกดควำมสวำงทำงปญญำอยำงทสด (ซงเรำผอำนกจะสำมำรถขจดควำมมดบอดทำงปญญำไดเชนกน)

ศล สมาธ ปญญากบความพอเพยง

โดย พระหลวงพอสธร ชาคโร จดท�าโดย วดปาบานเหลากกหงอ�าเภอมญจาคร จงหวดขอนแกน

เรอง : สกณ

“ตองท�าทงโรงเรยน และทกคนตองท�า” นคอปจจยส�ำคญทท�ำใหกำรพฒนำโรงเรยนประสบควำมส�ำเรจในแงกำรพฒนำศกยภำพและคณภำพ ซงศำสตรำจำรยเกยรตคณนำยแพทยเกษม วฒนชย องคมนตร ประธำนมลนธยวสถรคณ กลำวย�ำเสมอมำ ดงนน กำรจะท�ำใหทงโรงเรยนไดเรยนรและลงมอไปในทศทำงเดยวกน มองเหนเปำหมำยในกำรสรำงโรงเรยนคณธรรม สรำงคนดสสงคมไดนน ตองมกำรใหควำมร อบรม แลกเปลยน และมแผนกำรท�ำงำนทชดเจน โดยตองมเครองมอทชวยใหกำรท�ำงำนดงกลำวไปสเปำหมำยทวำงไว ซงคมอเลมนมเนอหำทจะชวยอธบำยจดมงหมำย และแนวทำงปฏบตกจกรรมกำรพฒนำโรงเรยนคณธรรม ตงแตกำรวำงแผน จนถงกำรประเมนผลส�ำเรจ เพอชวยใหทรำบวำโรงเรยนมพฤตกรรมทพงประสงคเพมขนหรอไม อยำงไร และตองท�ำงำนรวมกนอยำงมขนมตอนนนเปนเชนไร สามารถดาวนโหลดเพออานไดจาก moralschools.org/download/

จำกผลกำรวจยดำนกำรศกษำขนำดใหญระดบโลก Visible Learning ป ๒๐๑๑ โดยศำสตรำจำรย John Hattie ทไดรวบรวมงำนวจยกวำ ๕๗,๖๐๐ ชน และ ๑,๐๐๐ meta analysis มำท�ำกำรสงเครำะหอยำงเปนระบบ ศกษำปจจยทมผลตอผลสมฤทธทำงกำรศกษำในเดกนกเรยนกลมตวอยำงกวำ ๒๕๐ ลำนคนทวโลก ชใหเหนวำ ...“เรามวแตพฒนาสงทมประสทธภาพนอย หรอไมไดผลตอการพฒนาการศกษาอยางแทจรง” สงนนคออะไร ในหนงสอเลมบำงๆ เลมนไดกลำวถงเรองดงกลำวอยำงครอบคลม ถอเปนกำรสรปแบบยนยอใหผทสนใจในกำรพฒนำกำรศกษำไดน�ำไปเรยนรและตงเปำหมำยในกำรสอนโดยน�ำหลกกำร “กำรพฒนำกรอบควำมคด” Growth Mindset สอนใหเดกรจกตงเปำหมำยใหกบตนเอง เพรำะเชอวำจะสำมำรถพฒนำศกยภำพของตนเองใหดขนกวำเดมได และนเองจะน�ำไปสกำรเรยนรทมประสทธภำพสง ในเลมยงยกตวอยำงโรงเรยนในประเทศองกฤษทใช Growth Mindset จนสำมำรถพฒนำโรงเรยนจำกโรงเรยนทตองปรบปรงมำสโรงเรยนทมคณภำพกำรศกษำโดดเดน ซงแมจะน�ำมำบอกเลำแบบสนๆ แตกชวยเสรมสรำงก�ำลงใจใหกบผทสนใจไดอยำงมพลง สามารถดาวนโหลดเพออานไดจากwww.cepthailand.org/index.php?mo=10&art=42276421

คมอการจดกจกรรม พฒนาโรงเรยนคณธรรมจดท�าโดย ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ

อจฉรยะหรอพรสวรรค ไมส�าคญ...เทา GROWTH MINDSET จดท�าโดยส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและศนยจตวทยาการศกษา มลนธยวสถรคณ

“...ถำม คอ ทสงสยไวกคอวำ เถยงกนกบนองทออฟฟศ นองทออฟฟศบอกวำ พอเพยงกคอเรองของควำมพอเพยง ไมเกยวกบพทธศำสนำ ตอบ พอ เอำ! กไวใหวำงๆ จดชอมนมำ ฉนจะเสกคำถำ ถำม เดยวสงเบอรโทรศพทใหไดเลยนะคะ ตอบ ไมเอำ ฉนขเกยจอธบำยมนเยอะ เดยวกลวมนจะเกง...” “…ไมใชแคเกยว หลวงพอก�ำลงจะบอกเธอวำ มนเปนทำง...เศษหนงสวนลำนของพระพทธศำสนำ เพรำะหลวงพอปฏบต เพอเปนผหยด ผพอ ผวำง ฉนเองเนย... หลวงพอเปนผปฏบต แลกเปน แลกตำย เปนไป เพอหยด เพอพอ เพอวำง แลวผลจำกหลวงพอ หยด พอ วำง แลวน หลวงพอจงเปนผเกอกลสงคม ชดไหม ตวน...เหมอนเศรษฐกจพอเพยง เปนตวเดยวกนใชไหม...” สามารถดาวนโหลดเพออานไดจากwww.sufficiencyeconomy.org/ebook/ebook101

รวโรงเรยน 34 รวโรงเรยน 35

รเลกๆ รลกๆ

Echo EnglishMost Commonly mispronounced Words

ทกษะชวตดานการเงนหยดคดสกนดกอนจบจายใชสอย

เขยนโดย : นกฮก จากหนงสอนทานทมไมกหนา ทวาเมอตงใจอานจงไดขอคดทเปนประโยชน หนงสอทวานคอ “หาพนองกบของเลนใหม” ทใหขอคดแกเดกและผใหญในสวนของการหาไดใชเปน...

หำไดมำก ใชหมด อดไมเหลอ หำไดมำก ใชมำก ยำกจนเจอ หำไดมำก ใชนอย ออมเหลอเฟอ หำไดนอย ใชนอย คอยเหลอเฟอ

หำไดนอย ใชมำก ยำกจนเจอ แลวจะเหลอ ออมเกบ อยำงไรกน

อำนแลวน�ำมำตรองด ไดขอคด ๓ รกอนใชจำยทท�ำใหชวมสข คอ ขอท ๑ รจกสรำงงบดลชวต นนคอ ดวำขณะหนงๆ เรำมทรพยสนมำกกวำหนสนอยมำกนอยเพยงไร หำกผลตำงเปนบวก เรำเรยกวำ มควำมมนคงทำงกำรเงน และถำเรำมงบดลชวต เปนบวกพอดๆ เวลำจะใชจำย กท�ำไดดวยควำมสบำยใจ ขอท ๒ รจกใชเครองมอททรงพลง คอ กำรท�ำบญชรำยรบรำยจำยทกๆ วน หรอทกๆ สปดำห แตท�ำแลวตองรจกใชประโยชนจำกขอมลทจดไว จดเปนหมวดหม เปรยบเทยบกบขอมลในอดต ทบทวนวำ รำยรบและรำยจำยอะไรทไดรบหรอตองจำยเปนประจ�ำงวด สงใดจ�ำเปน สงใดลดละเลกได รำยจำยพเศษใดทพอประมำณกบตวเรำ อยำงมเหตมผล ตำมควำมเปนจรงไมเขำขำงตวเอง เชน งำนสงคม ทองเทยว ทงน ตองไมเบยดเบยนตนเองและผอน พรอมสรำงภมคมกนตนเองทเหมำะสม

ขอท ๓ รจกออม ทงออมควำมดและออมเงน ออมควำมดดวยมงท�ำด และออมบญดวยกำร “ให” หรอสละทรพยสนตำมก�ำลงกเพอลดควำมเหนแกตวลง ขณะทกำรออมเงนนน ออมเพอตนเองในวนขำงหนำ เพรำะหำกมเหตฉกเฉน เหตจ�ำเปน รวมทงยำมทไมมรำยไดประจ�ำ ท�ำใหเรำพงพำตนเอง ไมเปนภำระใหผอน ทงน หากเราหมนพจารณาทบทวนขอคดทง ๓ รอยางสม�าเสมอ จะชวยใหเรามชวตทสมดลและร�ารวยความสข

กระทรวงศกษาธการและประชารฐ (มลนธยวสถรคณ และ Enconcept) ไดพฒนาแอปพลเคชน Echo English ซงเปนครงแรกทคนไทยทกคนสามารถเรยนภาษาองกฤษกบเจาของภาษาไดฟรๆ ทกท-ทกเวลา ผานทางมอถอและแทบเลต เรยนรไดงายและมบทเรยนทตรงกบการใชงานมากทสด ลองมำดหวขอ Thai’s Common Error in English เกยวกบค�ำศพททคนไทยมกออกเสยงผด ซงจะท�ำใหผดควำมหมำย หรอไมอำจสอสำรตรงควำมเขำใจได (Mispronunciation- Miscommunication) โดยเฉพำะค�ำงำยๆ ทเหนบอยเรำกมกพลำดบอยๆ ลองดกนคะ Receipt (ใบเสรจ) ตองออกเสยงวำ “ร-ซท” แตเรำมกออกเสยงผดเปน “ร-ซป” juice (น�ำสม) ตองออกเสยงวำ “จซ” แตเรำมกออกเสยงผดเปน “จยส” error (ผดพลำด) ตองออกเสยงวำ “แอ-เรอ” แตเรำมกออกเสยงผดเปน “เออ-เรอ” onion (หวหอม) ตองออกเสยงวำ “อน-เยน” แตเรำมกออกเสยงผดเปน “ออ-เนยน” comfortable (สบำย) ตองออกเสยงวำ “คมฟ-ทะ-เบล” แตเรำมกออกเสยงผดเปน “คอม-ฟอรท-เท-เบล” vegetable (ผก) ตองออกเสยงวำ “เวจ-ทะ-เบล” แตเรำ

มกออกเสยงผดเปน “เวจ-เจท-เท-เบล” Volume (เสยง) ตองออกเสยงวำ “โวล-ยม” แตเรำมกออกเสยงผดเปน “วอ-ลม” iron (เตำรด, รด) ตองออกเสยงวำ “ไอ-เยรน” แตมกออกเสยงผดเปน “ไอ-รอน” island (เกำะ) ตองออกเสยงวำ “ไอ-เลนด” แตเรำมกออกเสยงผดเปน “ไอส-แลนด” suite (หองชด) ตองออกเสยงวำ “สะ-วท” แตเรำมกออกเสยงผดเปน “สท” เรยนรภาษาองกฤษไดดวยตวเองอยางงายๆ โดยแอปพลเคชน Echo English สามารถโหลดไดทงระบบ Android และ iOS

เรยบเรยง : สกณ

รวโรงเรยน 36 รวโรงเรยน 37

สมภาษณยอย

“ตอนแรกทไดทนรวาไดไป ดใจทไดโอกาสนคะ แตพอเราไดโอกาสน เรากตองท�าใหมนดมากทสด ในเมอเราไดทนมาแลว เรากตองท�าใหมนคมทสดกบการทเราไดไปเรยน เพราะเราไดทนไปฟร ซงถาเราไปเสยเงนเรยนเองกเปนเงนจ�านวนมากเหมอนกน เมอไปตวกลบมาแลว สงแรกทคดเลยคอ เราตองตวใหเพอนเขาใจแบบทเราเขาใจ ทเราไดเรยนมาแลว เราจะถายทอดอยางไรใหเพอนเขาใจไดมากทสด” กกกก-กลรตน แตงเนอเหลอง นกเรยนชน ม.๕ โรงเรยนสตยำไส ตวเตอรวชำภำษำองกฤษ กลำวถงควำมรสกและควำมรบผดชอบทเกดขนเมอไดรบทนเรยนพเศษจำกมลนธฯ

เพอนชวยเพอนสงตอความร “ให” เราเทากน

เรอง : อรสรวง

เมอศนยจตวทยาการศกษา มลนธยวสถรคณ จดใหมโครงการ “Peer Tutoring พชวยนอง ผองเพอนชวยกน” ขนเพอสนบสนนใหนกเรยนทเรยนเกงกวาหรอรนพชวยเพอนหรอนองใหไดรบความรความเขาใจในบทเรยนมากขน โดยมลนธฯ เปนผสนบสนนทนนกเรยนจากโรงเรยนทรวมโครงการใหเขารบการเรยนพเศษเสรมจากสถาบนกวดวชาตางๆ เพอน�าความรทไดกลบไปชวยพฒนาเพอนๆ และนองๆ ในโรงเรยนของตน

ขณะท ฟองเบยร-นพรตน เขมมา เพอนรวมชนเรยนกบกกกก เลำควำมรสกในฐำนะของผไดรบกำรถำยทอดควำมรจำกเพอนใหฟงวำ “เราไมไดไปตว แตเพอนไปตวมา กเหมอนเรามผรอยใกลๆ เราไมเขาใจอะไรเรากสามารถไปถามเขาได เพราะเราใกลชดอยกบเพอนมากทสด อยางทกกกกเอามาสอน การเรยนค�าศพทจากเพลง คอ เปนเพลงทมค�าศพทหลายๆ ค�ารวมกน มเนอหาด นารก ตลก มนเปนเพลง มท�านอง มจดนาสนใจกชวยใหเราจ�าไดมากขนและน�าไปใชไดจรงๆ”

และทนำดใจ คอ ประโยคปดทำยของฟองเบยร “เมอเราไดความรมาจากเพอนแลว เราเปนโรงเรยน

ประจ�า พกอยหอพก ซงจะคละชนเรยนกน ตงแตป.๑ ถง ม.๖ เลย เรากจะสอนนองตอ อยางนอง

บางคนมการบานหรอเรยนตรงไหนไมเขาใจ เรากจะชวยสอนชวยบอกใหนองไดเขาใจ”

รวโรงเรยน 38 รวโรงเรยน 39

“การเลอกเดกเพอสงไปตว เราไมไดเลอกทเกรด ไมไดเนนทเขาเกง แตจะเลอกทวาเดกมความพรอมไหม ความพรอมของเรากคอ มความตงใจ มความรบผดชอบ และเนนทเขาสามารถถายทอดไดหรอไม เพราะกลบมาเขาจะตองถายทอดใหเพอนไดจรงๆ” ครออ-นนทนภส ทรพยทพง ครทปรกษำโครงกำรตวเตอร เลำใหฟงถงเกณฑในกำรคดเลอกเดกนกเรยนเพอรบทนในโครงกำร “Peer Tutoring พชวยนอง ผองเพอนชวยกน” ซงอำจจะแตกตำงจำกบำงโรงเรยน แตสงหนงทเปนเสมอนแรงผลกดนใหกบเดกนกเรยนทไดทนกคอ...

“ดวยความทเปนโรงเรยนประจ�า เรากจะอยดวยกน กจะรกกนมาก ความเปนเพอนกนกจะดออกวาเวลาเรยนใครเขาใจใครไมเขาใจ หลงจากเลกชวโมงเรยน ถามเวลาวางเพอนกจะเขามาถาม เพราะเขามองวาเราเขาใจเราท�าได เวลาเขามาถาม เรากจะอธบายใหค�าตอบเขา กบชวงใกลสอบ กจะตวใหเพอน” เกมส-ธรภทร โอหรญกล นกเรยนชน ม.๓ โรงเรยนสตยำไส เลำถงกำรชวยเหลอแบงปนควำมรในหมเพอนทท�ำมำตลอด พรอมกบพดถงควำมรสกในกำรสลบบทบำทหนำทจำกคนทมกเปนผชวยเพอนมำเปนผรบฟงกำรถำยทอดควำมรจำกเพอน

“ตอนเรยนในหองเรยน เราเปนผร คอเขาใจสงทเรยนมากกวา (คณครแอบกระซบวาเกมสเปนเดกเรยนด) แตเมอเพอนไปตวมาและน�าความรมาบอก เพอนกกลายเปนผร เรากลายเปนผรบ เรากตองตงใจฟง เหมอนเวลาทเพอนมาถามเราและเขากตงใจฟงเรา เวลาทเขามาตวใหเราเรากตองตงใจฟง เพราะเขาตงใจทจะเอาความรทงหมดทเขาไดรมาถายทอดใหเรารเหมอนทเขาร เราตองเปนก�าลงใจใหเขาวา เขาสามารถท�าได เขากจะไดท�าตอ”

“เราจะบอกเดกวา ทนทเราไดรบมาจากมลนธฯ เปนเงนของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว หนไปแลวตองท�าใหคมกบทเราไดทนมา มาถายทอดใหเพอนใหได เขากจะมแรงฮด ตงใจทจะน�า

ความรมาถายทอดใหเพอนใหไดมากทสด”

เซนเตอร-พลภทร กลเมอง นกเรยนชน ม.๒ โรงเรยนสตยำไส เปนอกหนงคนทไดรบทน เลำใหฟงถงวธคดและแรงบนดำลใจทท�ำใหสมครขอรบทนเพอกลบไปท�ำหนำทเปนตวเตอรถำยทอดควำมรทไดใหกบเพอนๆ “ทสมครไปตวเพราะอยากชวยเพอนดวยครบ คอเราตองแบงเปน ๒ สวน คอเราตองพฒนาตนเองกอน แลวถงจะไปถายทอดใหเพอน ตอนพฒนาตนเองเรากตองขยน และ

มความรบผดชอบ เพอใหเรามความร และสามารถไปถายทอดใหเพอนเขาใจ ใหเพอนมความรเหมอนกบเรา เราไปตวแตเพอนไมไดไปตว เรากตองเอาความรทเราไปตวมาพฒนาใหเพอนเขาใจเหมอนกบเรา หรอเขาใจมากขนกวาเมอกอน”

รวโรงเรยน 40 รวโรงเรยน 41

แสงดาว หารสระค พนกงานธนาคาร คณแมนองลคก

คณแมลกหนงทปรบเปลยนวถกำรกนอยหลงจำกมลกเลก เธอตงใจเสำะแสวงหำตลำดทำงเลอก เลอกรบประทำน เลอกกำรใชจำย เลอกบรโภค เธอบอกวำเปนกำรเลอกสรรสงดๆ ดวยควำมสข และพรอมทจะบอกตอสงดๆ สคนรอบตวดวยเชนกน “ตลำดแบบน (ตลำดสขใจ) สรำงแรงบนดำลใจใหครอบครวเรำมำกคะ ตงแตมลกกตงใจวำจะเลอกของทดมประโยชนและปลอดภยใหกบลก และทส�ำคญคอพอมลก กมสงคมแมๆ ของลกเรำกไดบอกตอขอมลดๆ กน ถำในควำมรสกของครอบครวเรำนะคะ อยำกใหประเทศไทยมตลำดอยำงนเยอะๆ เพรำะวำมนอยเหลอเกน ตลำดอยำงนทบอกคอ ตลำดทท�ำใหผบรโภคไดรบรถงทมำของพชผก

สนท แดงพยนตหวหนากลมเกษตรกรท�าประมงพฒนาเกษตรพอเพยง ๔๙ อ�าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร

“คนเลยงกงสวนใหญมกพบปญหำเลยงกงแลวกงออนแอ สวนใหญเขำจะใชวธแกปญหำดวยกำรซอยำ ซอวตำมนแลวกหวำนใหกงกน ยงซอกยงตองเพมปรมำณ กลมเรำจงไดมกำรรวมตวและหำควำมรเพอหำทำงออก ไดไปเรยนรเรองกำรท�ำจลนทรยผลไมหมกมำผสมกบอำหำรเพอน�ำมำเลยงกง พบวำกงแขงแรง สขภำพดขน และไมตองใชยำอกเลย พอพวกเรำท�ำ เรำกเหนวำสงเหลำนมนด คอ ไมตองใชยำ ไมตองท�ำรำยสงแวดลอม เรำกเลยคอยๆ ขยำยควำมรใหกบกลมผเลยงกง ตงใจวำอยำกใหคนไดท�ำในสงเหลำนไปดวยกน จะไดชวยกนดแลสงแวดลอม ดแลแหลงน�ำไปดวยกน แตเพรำะวธนคอนขำงยงยำก มนไมงำย

เมอพอคาตงใจ เลอกขายสงด

เหมอนกำรซอยำ ซออำหำรตำมทองตลำด กำรเตบโตของวธนจงไปไดอยำงชำๆ ขยำยทละนอย กลมพวกเรำทใชวธนเพรำะมควำมคดทวำ ถำเรำตองกำรใหกงแขงแรง เรำตองท�ำขนเอง เรำท�ำจลนทรยผลไมหมกเพอเลยงกง เรำสรำงภมคมกนใหกบกง กเทำกบเรำสรำงภมคมกนให

ตวเอง เรำมกำรประชมและบอกย�ำกนเสมอวำกำรดแลตวเอง ดแลสงแวดลอม ดแลสงคมเปนเรองทเรำตองชวยกนรบผดชอบ”

เนอสตวทบรโภควำมำจำกไหน ท�ำใหเรำรถงแหลงผลต และวธกำรปลก เลยง ดแล เรำมนใจไดในเรองคณภำพวำปลอดภย ทกๆ สปดำหครอบครวเรำจะขบรถมำจำกสมทรปรำกำร เพอเลอกสรรพชผกผลไม เพรำะวำตงแตเรำมลก กอยำกใหลกไดบรโภคของทปลอดภย มำไกลหนอยแตเรำรสกวำดกวำเอำสะดวกงำยๆ แตไมรวำมสำรพษหรอสำรเคมอะไรไหม พอเรำเหนคนท�ำสงดๆ อยำงน ไมวำจะเปนเกษตรกรเอง คนท�ำตลำด หรอผบรโภคทเปนเพอนๆ กน เรำกจะบอกตอขอมลกบเพอนหรอคนทสนใจ ทงบอกเลำเรองตลำดดๆ ไมวำจะตลำดทน และทอนๆ และกแบงปนขอมลทมประโยชนตำงๆ เกยวกบกำรด�ำเนนชวตทจะท�ำใหคณภำพชวตเรำดขนคะ”

เรอง : สกณ

ทกวนเสารและอาทตยบรเวณลานจอดรถหนาโรงแรมสามพรานรเวอรไซด ถกปรบเปลยนเปน “ตลาดสขใจ” พนทจ�าหนายสนคาเกษตรอนทรยหลากหลายประเภท ทงพชผกทองถนผลไมตามฤดกาล ไมเวนแมแตกงและปลาทเลยงแบบอนทรย คอไมใชสารเคมใดๆ จากกลมเกษตรกรเครอขายเกษตรอนทรยของมลนธสงคมสขใจ อนเปนความตงใจของการสรางตลาดทางเลอกใหกบผบรโภค ควำมตงใจผลตสนคำอนทรยเพอสงตอกำรบรโภคทปลอดภยใหกบชมชนและผสนใจนน ไดสรำงแรงบนดำลใจ รบและสงกนมำเปนทอดๆ เรำมำดกนวำผผลตหรอเกษตรกรจำกรนสรนนนเขำพดถงกำรตงใจท�ำสงดๆ กนอยำงไร และแรงกระเพอมจำกกำรสรำงควำมด สแรงบนดำลใจในพนทเลกๆ แหงนใหผลสงตอถงกนและกนอยำงไรเลำ

รวโรงเรยน 42 รวโรงเรยน 43

เรองเลารอบบาน

จากวนนนถงวนน๑๑๖ ปทนางเลง เรอง : สภทรา ณฐพลวฒน

ภาพ : สทธนา ขจรวงศ

นางเลงในอดต เมอครงสมยรตนโกสนทรตอนตน พนทนำงเลงมชอเรยกตำงๆ อำท ทงสมปอยบำนสนำมควำย ถอเปนพนทรกรำงหำงไกลพระนคร พนทดงกลำวจงถกใชเลยงชำงหลวงทมไดขนระวำงในรำชกำรปลอยใหหำกนเอง รวมถงเปนพนทพระรำชทำนเปนถนอำศยของเชลยสงครำมและชำวตำงชำต ดงนนพนทนำงเลง หรอทงสมปอย หรอบำนสนำมควำยนจงประกอบไปดวยกลมคนหลำยเชอชำต ไดแก ชำวเขมร ชำวมอญ ชำวจน รวมทงชำวไทยมสลม

พนทยานนางเลงในอดตนน ปจจบนถกแบงออกเปนชมชนยอยๆ ถง ๔ ชมชน คอ ชมชนศภนมต ๑ชมชนศภนมต ๒ ชมชนวดสนทรธรรมทาน (วดแค) ชมชนวดโสมนสวรวหาร ลกษณะการแบงเปนชมชนยอยๆ ดงกลาวกเพอความสะดวกในการท�างาน ในการตดตอหนวยงานราชการ เพอการปกครองหรออะไรกแลวแต หากจะถามถงความผกพน การใชชวตประจ�าวน คนในชมชนทง ๔ กยงรสกเปนหนงเดยวกนไมเปลยนแปลง เฉกเชนในอดตทผานมา สงเกตไดจากกจกรรมของนางเลงเคยมมาอยางไร ปจจบนคนรนลกรนหลานกยงคงรกษาและจดสบเนองตลอดมา

จนเมอมกำรขดคลองผดงกรงเกษมขนในป พ.ศ. ๒๓๙๔ ในสมยลนเกลำฯ รชกำลท ๔ เพอขยำยพระนครจงกนพนทบรเวณนำงเลงเขำไปดวย สงผลใหนำงเลงคกคกไปดวยกำรซอขำยทำงเรอ เตมไปดวยพอคำแมคำและผคนเขำมำจบจำยใชสอยเพมขนอยำงรวดเรว ยำนนำงเลงมชอเสยงเรองคำขำยโอง หำกพดถงโองนำงเลงในสมยนน ไดรบควำมนยมมำกเนองจำกมขนำดใหญสำมำรถจน�ำไดถง ๑๒ ปบ สงผลใหมเรอและแพเขำมำตดตอซอขำยกนเพมขนมำก จนเปนเหตใหตลำดน�ำคลองผดงกรงเกษม มควำมจอแจเกนไป จนตองขยบขยำยขนมำบนบก มกำรตดถนนเพอใหกำรคมนำคมทำงบกเปนไปดวยควำมสะดวกรวดเรว

รวโรงเรยน 44 รวโรงเรยน 45

ตลาดบกแหงแรกของไทย ตลำดนำงเลงเปนตลำดบกแหงแรก ของประเทศไทย กอตงในสมยลนเกลำฯรชกำลท ๕ มอำยยำวนำนหนงรอยกวำปมำแลว เปดขนอยำงเปนทำงกำรเมอวนท ๒๙ มนำคม พ.ศ. ๒๔๔๓ พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหวเสดจเปนองคประธำนในพธเปด เมอมกำรตดถนนแลว ตลำดนำงเลงจงขยบขยำยขนมำคำขำยสนคำกนบนบกมำกขน ประกอบกบมอำคำรรำนคำใหเชำ ตลำดนำงเลงจงไดกลำยเปนตลำดบกอยำงเตมตว แตเมอควำมเปลยนแปลงจำกตลำดน�ำกลำยมำเปนตลำดบก กำรคำขำยโองทเปนสนคำขนชอเมอครงยงเปนตลำดน�ำนนไดคอยๆ หมดควำมนยมไป ตลำดนำงเลงไดกลำยมำเปนศนยรวมควำมบนเทงทมทงโรงลเก โรงภำพยนตร หรอแมแตส�ำนกโคมเขยว ควบคไปกบตลำดทเตมไปดวยสนคำทหลำกหลำย ชวนใหผคนในสมยนนไดเขำมำจบจำยใชสอยหรอหำควำมส�ำรำญกบกจกรรมนำนำทยำนนำงเลงมให

ชอไหนดหนอ ชนงเลง อเลง นางเลง จำกหลกฐำนทกลำวอำงถงทมำของชอนำงเลงนน มอย ๒ แนวทำง แตทงสองแนวทำงกลวนเกยวเนองกบโองหรอตมใหญอยำงแนนอน แนวทำงแรก เชอวำค�ำวำนำงเลงกรอนมำจำกภำษำเขมร คอค�ำวำ “ชนง” ในภำษำเขมรแปลวำโองหรอตมใหญ หลงสงครำมระหวำงไทยกบเขมรเสรจสนลงในสมยรชกำลท ๑ ไดมชำวเขมรกลมหนงเขำมำอำศยอยในกรงเทพฯ โดยตงถนฐำนในบำนสนำมควำย จำกถนนพะเนยงไปจรดถนนหลำนหลวงในปจจบน นนมฝมอในกำรปนตม ไห โอง หมอดนเผำ บำนสนำมควำยจงถกเรยกชอตำมโองของชำวเขมรกลมนวำ “ชนงลง” จนลดทอนใหสนลง เปน “นงเลง” และเหลอเปน “นำงเลง” ในปจจบน แนวทำงทสอง ค�ำวำ “นำงเลง” เปนกำรกรอนค�ำมำจำกภำษำมอญ วำ “อเลง” โดยอำงองถงบรเวณทงสมปอย ซงเปนถนทอยอำศยของชำวรำมญ (มอญ) ทมอำชพรบตมดนขนำดใหญจำกปทมธำนทเรยกวำ “ตมอเลง” มำวำงขำย จนเมอยำนนำงเลงมกำรขยำยตว พอคำและนกทองเทยวจงเรยกยำนนวำ “บำนอเลง” ตอมำคนทวไปคงจะเหนพองกนวำชอ “อเลง” นนไมสภำพ จงไดเปลยนเรยกใหมวำ “นำงเลง”

รวโรงเรยน 46 รวโรงเรยน 47

ศาลกรมหลวงชมพร หำกเขำมำถงตลำดนำงเลงแลว มองทใจกลำงดำนในจะเหนศำลเสดจพอกรมหลวงชมพรเขตอดมศกด (เสดจเตย) มลกษณะคลำยคลงกบศำลเจำของจนเนองจำกทำสแดงทงศำล เปนทเคำรพกรำบไหวของชำวบำนยำนน

ณ นางเลง ๒๕๕๙ สมยกอนยำนนำงเลงนบวำเปนศนยรวมควำมบนเทงในกลำงกรง มรำชตฤณมยสมำคม (สนำมมำนำงเลง) ทงยงมโรงหนงศำลำเฉลมธำน ชำวบำนแถวนนเรยกกนตดปำกวำ “โรงหนงนำงเลง” ซงปจจบนปลอยรำง รอกำรบรณะซอมแซม ปจจบนตลำดนำงเลงเปนของส�ำนกงำนทรพยสนสวนพระมหำกษตรย เปนแหลงรวมอำหำรคำวหวำน

และขนมโบรำณทมชอเสยง เชน ขนมเบองโบรำณ รำนบะหม ส.รงโรจน ไสกรอกปลำแนม ขำวเกรยบปำกหมอ นนทำขนมไทย ท�ำใหตลำดนำงเลงยงคงคกคกในระยะเวลำสนๆ คอชวงมออำหำร ตงแตสำยๆ จนถงบำย หลงจำกนนตวตลำดและรำนรวงตำงๆ กทยอยเกบขำวของ บำงกเตรยมวตถดบส�ำหรบกำรคำขำยในวนรงขน วนเวยนอยำงนมำตลอด นอกจำกนในชมชนนำงเลงยงมสถำนทส�ำคญๆ ใกลเคยงกบตวตลำดรอใหเรำเขำไปเรยนรวถ วฒนธรรม และศรทธำของคนนำงเลงอกดวย

ศาลาเฉลมบร บรเวณตลำดนำงเลงในปจจบนเรำยงคงไดเหน “โรงหนงเฉลมธำน” โรงหนงทรงเรองในอดตตงอยรวมกบชมชนมำจนถงปจจบน หำกนบจำกวนเรมเปด ๑๘ ธนวำคม ๒๔๖๑ จนถงวนน นบได ๙๘ ป

วดสนทรธรรมทาน เพยงแคเดนขำมถนนพะเนยง ถนนเลกๆ จะพบกบวดสนทรธรรมทำน ซงเปนวดทสรำงขนมำแตครงโบรำณ เดมชอวดแค หรอวดสนำมกระบอ มวหำรหลวงพอบำรมสงศกดสทธควดเปนพระพทธรปทชำวนำงเลงเคำรพและศรทธำ

ละครชาตร บานนางเลง บานเตนร�า บานนราศลป จำกวดแคเดนลดเลำะออกทำง ถ.หลำนหลวง เลยวซำยอกนดจะเจอ ตรอกละคร เปนทตงของคณะละครชำตร ลเก โขน เปนบำนทมประวตศำสตรยำวนำนจนปจจบน ใกลกนกบรำนกลวยทอดชอดง รำนเอยมมวง คอ “บำนนำงเลงหรอบำนศลปะ นบเปนพนทเปดใหคนรนใหมไดเขำไปเรยนรเกยวกบละครชำตรแบบดงเดมลกเขำไปในตรอกเดยวกน จะพบกบ “บำนเตนร�ำ” ซงเปนพพธภณฑและโรงเรยนสอนลลำศ ไมไกลกนนก ม “บำนนรำศลป” ทรบงำนแสดงโขน ละครชำตร และเปน “บำนเครอง” ทผลตเครองแตงกำยโขนใหกบคณะกำรแสดงตำงๆ

ขอบคณขอมลจากคณสมพงษ โชตวรรณ และคณปยดำ สจรตนนท คณะกรรมกำรชมชนศภนมต ๒, เอกสำรศำลำเฉลมธำนกบนำงเลง โดย โดม สขวงศwww.facebook.com/Baannanglerng, www.Bangkok.co.th

ทมำภำพ : www.livingculturalsites.com

รวโรงเรยน 48 รวโรงเรยน 49

๒

๓ ๔

๑ประกอบไมเปนฐานโคมไฟ ขนาด ๖x๖ นว

ประกอบชดสายไฟตรงจดกงกลางของฐานไม

ตดลวดกรงไก ขนาด ๑๒x๑๒ นวมวนเปนวงกลมรดดวยเขมขดรดของตดสวนเกนออก

คลองของเลนไปกบลวดกรงไก

ยามวางจากการอานหนงสอ ชวนมาท�าโปะไฟสดนารกไวใชทบาน จะตงสวยๆ สวางใส

อยขางเตยง หรอวางไวบนโตะอานหนงสอกนารก กกกก สดใสยามหนไปมอง

ชดหลอดไฟ

ลวดกรงไก

ไมยางพารา

เขมขดรดของ ชดของเลน

อปกรณทตองม

โคมไฟจากของเลน

เบกบานงานประดษฐ

เรองและภาพ : ปกเปา

รวโรงเรยน 50 รวโรงเรยน 51

บทความพเศษ

เอกสาร “อภมหาอนตรายของประเทศไทยและของโลกกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เรยบเรยงจากขอคดเหนของนายไพบลย วฒนศรธรรม(พ.ศ. ๒๔๘๔-พ.ศ. ๒๕๕๕) ในการประชมของคณะกรรมการเตรยมงานประชมประจ�าป ๒๕๕๔ ของมลนธสถาบนวจยและพฒนาประเทศตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (มพพ.)

นตยสารรวโรงเรยนเปนนตยสำรทมลนธยวสถรคณ จดท�ำขนเพอสงตอเรองรำวดๆ ในแวดวงกำรศกษำไทยสเครอขำยสถำนศกษำ บคลำกรดำนกำรศกษำและผสนใจทวไป

เจาของลขสทธ : มลนธยวสถรคณ คณะบรรณาธการ : ดร.ปรยำนช ธรรมปยำ ปรำโมทย โชตมงคล นำยแพทยธระเกยรต เจรญเศรษฐศลป ผำณต เกดโชคชย ณฏฐำ มนจนดำ สดำรตน ภวภตำนนท แพทยหญงปยำภสร จตภรมย ชนธดำ วจตรโสภำพนธ วนทรำ ชยเฉนยน ธนนนำท เชยวชำญพำนชย วศพล ศรระพก บรรณาธการเลม : ระพพรรณ พฒนำเวช ผชวยบรรณาธการเลม : อรสรวง บตรนำคภาพปก : ชวน วสำสะ ศลปกรรม : แกวตำ โภวำท พสจนอกษร : สดำพร แซอง จดพมพ : สหมตร พรนทตงสงวนลขสทธตำมพระรำชบญญตลขสทธ

“…เศรษฐกจพอเพยงหรอปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง ถำคดใหกวำง คดใหไกล ไมไปเขมงวดกบควำมหมำย แตเอำหวใจของปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง คอควำมพอประมำณ ควำมมเหตผล กำรมภมคมกน กำรใชคณธรรมควำมด และกำรใชควำมรควำมสำมำรถอยำงรอบคอบ ระมดระวง และเหมำะสม ถำใชปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง ในควำมหมำยเชนน แลวน�ำมำประยกตใชใหเปนยทธศำสตร และแผนงำนในระดบประเทศและระดบโลก รวมทงท�ำใหเปนขบวนกำรทำงสงคม (Social Movement) ททกฝำยในสงคม รวมถงฝำยกำรเมอง ภำครฐ ภำคธรกจ ภำคประชำสงคม ภำคประชำชนและชมชน ตลอดจนนกกำรศำสนำ นกวชำกำร นกวชำชพ ศลปน ฯลฯ มำรวมกนขบเคลอน “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โดยอำจดดแปลงรปแบบ กระบวนกำร วธกำร ฯลฯ ใหเหมำะสมกบบรบทและสถำนกำรณในแตละกรณดวยกได เชอไดวำจะสำมำรถชวยบรรเทำและแกปญหำ “อภมหาอนตรายของประเทศไทยและของโลก” ได แมจะตองใชเวลำและควำมมำนะพยำยำมอยำงยงยวด เนองจำกปญหำทมนษย ประเทศ และโลกไดปลอยปละละเลยใหปญหำสงสมมำเปนเวลำนำนนบศตวรรษแลว…”

รวโรงเรยน 52