anayasa 2009

ANAYASA

ANAYASA

Bir devletin kuruluşunu, örgütlenişini, temel organlarının işleyişini ve birbirleri ile olan ilişkilerini, iktidarın el değiştirmesini düzenleyen ve bireylerin hak ve özgürlüklerini güvence altına alan kurallar bütünüdür.

Anayasa, devleti kuran ve bireylerin temel hak ve özgürlüklerini koruyan başlıca belgedir.

Anayasa’nın Değiştirilmesi:

1982 Anayasa’sının 175. maddesine göre, Anayasa’nın bir hükmünün değiştirilebilmesi için, TBMM üye tam sayısının 1/3’nün teklifi gerekmektedir.

Teklifin TBMM’de kabul edilmesi ise, üye tam sayısının en az 3/5 ya da 2/3 çoğunluğunun kabulü ile mümkündür.

Anayasa değişikliğinin TBMM tarafından 3/5 ‘ten daha fazla, ancak 2/3’ten daha az bir oyla kabul edilmesi halinde bu değişikliğin tamamlanabilmesi için ayrıca halk oylamasına sunma ve halk oylamasında da kabul edilme zorunluluğu vardır.

TBMM’nin 2/3 çoğunlukla kabul ettiği Anayasa değişikliğinde ise, halk oylaması Cumhurbaşkanı’nın takdirine bırakılmıştır.

Anayasa’nın Üstünlüğü ve Bağlayıcılığı:

Anayasa, diğer yasaların üzerinde, onlardan daha genel ve kapsayıcı ve onlara kaynaklık edip, çerçeve çizen, devletin hukuk düzeninin çatısını kurarak, diğer kurallara dayanak olan temel yasadır.

Anayasa, devleti kuran ve bireylerin temel hak ve özgürlüklerini koruyan başlıca belgedir.

Kurallar hiyerarşisi içinde, alttaki kurallar varlığını üstteki kurallardan alır. Başka bir deyimle, bütün kurallar Anayasa’ya uygun olmak zorundadır.

“Kanunlar Anayasa’ya aykırı olamaz” hükmü bunun açık ifadesidir. Buna Anayasa’nın üstünlüğü ve bağlayıcılığı diyoruz.

Anayasa hükümleri, yasama, yürütme, yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan, temel hukuk kurallarıdır.

Kuvvetler Ayrılığı İlkesi:

Egemenliğin kullanılması dediğimiz devlet faaliyetleri, ilk çağdan bu yana, bu faaliyetlerin birbirine benzerlik özelliklerine göre 3 gruba ayrılır. Bunlar:

Yasama Yürütme Yargı

Yasama: Toplumda geleceğe yönelik planları yapmak, ilkeler koymak, sosyal ilişkileri düzenleyecek hukuk kuralları oluşturmak ve günümüzde özellikle kanun yapma faaliyetleridir.

Yürütme: Kanunları uygulama faaliyetidir.

Yargı: Kanunların uygulanmasını denetlemek ve toplum içindeki uyuşmazlıkları çözme faaliyetidir.

Montesquieu’nun “Ezeli tecrübe ile sabittir ki, gücü elinde bulunduran hem kim olsa, onu kötüye kullanmaya eğilimlidir. Bir sınırla karşılaşıncaya kadar da kötüye kullanmaya devam eder. Bu, insan olmanın bir zaafıdır. Güç ancak bir karşı güçle durdurulabilir.” düşüncesi yatar.

Yasama, yürütme ve yargı erkleri ayrı ayrı organlara vererek ve aynı zamanda üç organı karşılıklı birbirine denetleterek, yetkilerin kötüye kullanmasını engellemek, böylece hak ve hürriyetleri güvence altına almaktır.

Türkiye’de önce 1920’de TBMM’nin açılması ile, arkasından 1921 Teşkilatı Esasiye kanunu ile kuvvetler birliği ilkesi benimsenmiştir.

1924 Teşkilatı Esasiye kanunu ile fonksiyonlar ayrılığı ile biraz yumuşatılmışsa da yine kuvvetler birliği ilkesi esas alınmıştır.

1961 Anayasa’sı ile kuvvetler birliğinden kuvvetler ayrılığına geçilmiş ise de yasama ile yürütme arasında eşitlik değil, meclisin üstünlüğüne dayalı bir kuvvetler ayrılığı söz konusudur.

Türkiye’de kuvvetler ayrılığına tam anlamıyla geçiş 1982 Anayasa’sı ile olmuştur.

Egemenlik Kaynağı Bakımından Devlet şekilleri:

Klasik ayrıma göre egemenliğin kaynağı bakımından devlet şekilleri monorşi ve cumhuriyet olarak isimlendirilir.

Monarşi: Monarşilerde egemenliğin kaynağı tek kişidir. Monark’ ın tahta geçiş usülune göre, seçimli ya da ırsi monarşi şeklinde olabilir.

Seçimli monarşide , monark hanedan içinden seçilir ve egemenlik monarkın kendini seçenlerden aldığı bir yetki değil, esasen kendisine ait olan asli bir haktır.

Monarşiler, monarkın yetkilerinin sınırlı olup, olmamasına göre mutlak ya da meşruti monarşi olarak isimlendirilir.

Cumhuriyet: Klasik olarak, egemenliğin bir kişiye değil dar ya da geniş bir topluma ait olması ve devlet organları ile eğer var ise devlet başkanının bu topluluk tarafından seçilmesidir.

Egemenliğin sahibi belirli bir topluluk ve sınıftan ibaret ise devlet organları bu toplumu seçiyorsa bu tür cumhuriyetlere aristokratik yani seçkinler Cumhuriyeti denir.

Egemenliğin sahibi halk dediğimiz geniş bir topluluk ise ve devlet organları bu halk tarafından seçiliyorsa buna da Demokratik Cumhuriyet denir.

CUMHURİYETİN NİTELİKLERİ:

1982 AY sadece “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir” diyerek, Cumhuriyeti soyut olarak ifade etmekte yetinmemiş AY’ nin 2. maddesinde, cumhuriyetin niteliklerini de açıklayarak somutlaştırmıştır.

Anayasaya göre;

Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.

2. madde de eşitlik ilkesi olmamasına rağmen aynı düşünmek mümkün değildir. Zaten AY’nin 10. maddesinde “herkes dil, din,ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep vb. sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir”.

a)Başlangıç ve Hukuki Değeri:

AY’nin başlangıcı AY’nin yapıldığı sosyal ve siyasal ortam ile AY’ nin dayandığı temel görüş ve ilkeleri belirtir.

Başlangıç kısmı soyut ilkeler içermektedir.

b)Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet:

19. yy’ nin ilk yarısında, Avrupa da milliyetçilik, özellikle sömürge altındaki toplumlara yabancı boyunduruğuna karşı direnme gücü veren bir akım olarak benimseniyordu.

Milliyetçilik 19. yy’ nin ikinci yarısından başlayarak, özellikle Batı Avrupa’da, emparyalizmin, saldırganlığın başlıca kışkırtıcısı olarak kullanılmaya da başlandı. Bu haliyle milliyetçilik olumsuz niteliğe büründü.

Türkiye’de 1924 AY’ ye 1937 değişikliği ile giren milliyetçilik ilkesi, milliyetçilik kavramının batıdaki bu değişik ideolojik yorumlardan dolayı tartışmalara yol açmamak için 1961 AY yapılırken AY’ nin madde metinleri içine alınmamış bu ilkeye ne anlama geldiğini açıklaması ile birlikte, başlangıç bölümünde yer verilmiştir. Anayasa metninde ise milli devletten söz edilmiştir.

1982 Anayasa’sı Türk milliyetçiliği ve milli devlet deyimlerinin her ikisine de yer vermemiş; gerek başlangıcında gerek ikinci maddesinde, Atatürk milliyetçiliğinden söz etmiştir. Ancak, milli devlet ilkesi sözcük olarak yer almamış ise de “ Türkiye devleti, ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütündür” denilerek yine devletin tek yapılı yani milli devlet olduğu ifade edilmiştir.

c)Laik Devlet:

Atatürk ilke ve inkılapları ve TC’ nin devletin temeli laiklik üzerine kuruludur. Çünkü laik olunmadan, diğer ilke ve inkılaplar zaten varlık kazanamaz.

Laiklik kısaca: Din, vicdan ve ibadet hürriyeti ile din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması olarak nitelendirilir.

d)İnsan Haklarına Saygılı Devlet:

Türkiye’nin de taraf olduğu İnsan hakları Avrupa Sözleşmesi (İHAS),

Ayrıca Avrupa İnsan Hakları mahkemesi kurulmuştur.

Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması:

a) Olağan Dönem Rejimi: AYM- 13 Temel hak ve hürriyetler, özlerine

dokunulmaksızın yalnızca AY’ nin ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir.

Sınırlamalar AY’ nin sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülük ilkesine aykırı olamaz.

Yürütmenin çıkaracağı KHK, Tüzük ve Yönetmelik gibi işlemlerle temel hak ve hürriyetlerin sınırlanamayacağıdır.

b) Olağan Üstü Dönem Rejimi: AYM-15 Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü

hallerde, milletler arası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir.

c)Temel Hak ve Hürriyetleri Kötüye Kullanma Yasağı:

AY’ de yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünüz bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik, laik cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz.

Kişinin Hakları ve Ödevleri:

Anayasa’nın 17-39. maddeleri arası

a) Kişi dokunulmazlığı, kişinin maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkı, Zorla Çalıştırma Yasağı.

AYM-18 Hiç kimse zorla çalıştırılamaz angarya yasaktır.

b) Kişi Hürriyeti ve Güvenliği:

AYM-19 herkes, kişi hürriyeti ve güvenliğine sahiptir.

Yakalanan veya tutuklanan kişi en yakın mahkemeye gönderilmesi için gerekli süre hariç en geç 48 saat, toplu olarak işlenen suçlarda ise en geç 4 gün içersinde hakim önüne çıkarılır.

c) Özel Hayatın Gizliliği, Konut Dokunulmazlığı, Haberleşme Hürriyeti (AYM 20-21-22):

Herkes, özel hayatında ve aile hayatında saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.

Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.

Herkes haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.

d) Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti: (AYM-23)

Kural olarak herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir. Bazı hallerde sınırlanabilir.

e) Düşünce ve Kanaat, Düşünceyi Açıklama ve Yayma Hürriyeti: (AYM-25-26)

Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı,resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.

f) Bilim ve Sanat Hürriyeti: (AYM-27)

Herkes bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir.

g) Basın Hürriyeti, Basın ve Yayımla ilgili Güvenceler: (AYM-28).

Anayasa’ya göre, basın hürdür, sansür edilemez.

h) Düzeltme ve Cevap Hakkı: (AYM-32)

Kişilerin haysiyet ve şereflerine dokunulması veya kendileri ile ilgili gerçeğe aykırı yapılması hallerinde tanınır.

I) Dernek Kurma Hakkı: Dernek, kazanç paylaşma dışında, kanunlarla

yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az 7 gerçek kişinin oluşturduğu tüzel kişidir.

Hakimler ve Savcılar TSK mensupları ve kolluk kuvvetleri Mülki idari amirliği hizmetlerindeki kadrolarda

çalışanlar İlk, orta, lise ve dengi okulların öğretmen ve

yöneticileri Orta öğretim öğrencileri

Kamu hizmeti görevlileri (kanunda gösterilenler hariç)

Mahkum olanlar DERNEK kuramazlar.

i) Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı: (AYM-34)

Herkes önceden izin almadan silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü ve düzenleme hakkına sahiptir.

E) SOSYAL DEVLET

1- Sosyal devletin doğuşu ve gelişimi: Sosyal devlet, vatandaşların sosyal durumları ile ilgilenen, onlara asgari bir yaşama düzeyi sağlamayı ödev bilen, onları kendi kaderine terk etmeyen, bunun için de sosyal ve ekonomik hayata müdahaleyi gerekli gören devlet anlayışıdır.

2- Sosyal, ekonomik haklar ve ödevler:

a) Ailenin korunması: (AYM-41) Aile toplumun temeli olup, eşler arasında eşitliğe dayanır.

b)Eğitim-öğrenim hakkı ve ödevi: (AYM-42) Kimse, eğitim-öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.

c)Çalışma ve Sözleşme hürriyeti: (AYM-48) Herkesin dilediği alanda çalışma ve sözleşme yapabilmesidir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir

AYM-49: Çalışma herkesin hakkı ve ödevidir.AYM-50: Dinlenmek çalışanların hakkıdır.

d)Sendika Kurma Hakkı: (AYM-51) Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten çekilme hakkına sahiptir.

e)Toplu İş Sözleşmesi Hakkı:(AYM-53)

f) Grev ve lokavt Hakkı: (AYM-54)

g) Ücrette Adaletin Sağlanması ve Sosyal Güvenlik Hakkı: (AYM-55)

h) Sağlık, Çevre ve Konut Hakları: (AYM56-57)

I) Gençliğin korunması ve sporun geliştirilmesi: (AYM 58-59)

j) Sanatın ve sanatçının korunması: (AYM-64)

k) Tarım, hayvancılık ve ormanlar ile bu alanlarda çalışanların korunması

l) Esnafın ve Tüketicilerin korunması, kooperatifçiliğin geliştirilmesi: (AYM-171-173)

m) Mülkiyet hakkı (AYM-35)

n) Toprağın , kıyıların, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması

F)DEMOKRATİK DEVLET:

Kişinin, devlete karşı temel hak ve hürriyetlerinin korunması.

Yasalar önünde eşitlik. Siyasi partilerin serbestçe örgütlenmesi. Genel ve eşit oy ilkesi. Serbest seçim.

SEÇİM: Temsili rejimlerde halk, egemenliğinin kullanılmasına yöneticilerini seçmek suretiyle katılır.

Zorunlu oy ilk kez 1982 Anayasa’sında uygulanmıştır.

a) Seçmen olabilmenin koşulları:

TC vatandaşı olmak, 18 yaşını doldurmuş olmak, Seçmen kütüğüne kayıtlı olmak,

b) Milletvekili seçilmenin koşulları: (AYM-76)

25 Yaşını doldurmuş olmak, En az ilkokul mezunu olmak, Askerlik hizmetini yapmış olmak, Kısıtlı ya da kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak, Taksirli suçlar hariç, toplam 1 yıl veya daha fazla

hapis cezası almış olmamak,

Anayasada düzenlenen diğer siyasi haklar ve ödevler:

Anayasanın 66.-74. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

a) Vatandaşlık: (AYM-66) Türk devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür.

b) Kamu hizmeti ile ilgili haklar ve ödevler:1) Kamu hizmetine girme hakkı (AYM-70)2) Mal bildirimi( AYM-71)3) Vatan hizmeti (AYM-72)4) Vergi görevi (AYM-73)c) Dilekçe Hakkı: (AYM-74)

G) HUKUK DEVLETİ:

Günümüzde, hukuk devleti denildiğinde, kişilerin hak ve özgürlüklerini güvence altına alan ve yönetenlerin her türlü işlem ve eylemlerinin yargı denetimine tabu olduğu, kısaca vatandaşlarına hukuk güvenliği sağlayan devlet anlaşılır.

Yargı Bağımsızlığı ve Hakim Teminatı: AYM 9 ‘a göre Yargı yetkisini Türk Milleti Adına bağımsız mahkemelerce kullanılır. Hakimler kararlarında bağımsızdır.

CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI:A) YASAMA: TBMM’nin oluşumu: TBMM 4 yılda bir yapılan

seçimle oluşur. 550 milletvekilinden müteşekkildir.

TBMM’nin toplanması, toplantı ve karar yeter sayısı: (AYM -93)TBMM her yıl ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanır.Üye tam sayısının üçte biri ile toplanırKarar yeter sayısı üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamaz.

Meclis Başkanlık Divanı:

Meclis başkanı

Başkan vekilleri

Katip üyeler

İdare amirlerinden oluşur. İç tüzük: Meclis çalışmalarını düzenleyen kurallara iç

tüzük denir.

Meclis komisyonları:

Mecliste çoğu işler, genel kuruldan önce, meclisin alt komisyonlarında görüşülür. İç tüzüğün 20. maddesi, mecliste sürekli bulunan 17 komisyon sıralanmıştır.

And içme ve Üyelikle Bağdaşmayan İşler: (AYM-81)

And içme, milletvekili olma değil göreve başlama şartıdır.

Yasama Sorumsuzluğu:

Temsili demokrasilerde yasama faaliyetlerinin gereği gibi yerine getirebilmek için, bazı ayrıcalıklardan ve özel statülerden faydalanılır.

AYM-83: TBMM üyeleri meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki başlangıç divanının teklifi üzerine meclisçe başka bir karar alınmadıkça bunları meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar.

TBMM’nin Görev ve Yetkileri: Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak Bakanlar kurulunu ve bakanları denetlemek Bakanlar kuruluna belli konularda KHK çıkarma

yetkisi vermek Para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını

görüşmek ve kabul etmek

Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak

Genel ve özel af ilanına karar vermek

TBMM’nin denetim yolları: Soru Genel Görüşme Meclis Araştırması Meclis Soruşturması Gensoru

YÜRÜTME:

Cumhurbaşkanı: Cumhuriyetle yönetilen parlamenter rejimlerdeki devlet başkanıdır.

Cumhurbaşkanı seçilebilmek için (AVM-101): TC vatandaşı olmak 40 yaşını doldurmuş olmak Yükseköğrenim yapmış olmak Milletvekili ya da milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmak TBMM üyeleri dışında aday gösterilmesi 20 milletvekilinin

teklifi ile mümkündür.

Cumhurbaşkanının Seçim Yönetimi:

Cumhurbaşkanı 5 yıllık bir süre için seçilir Bir kimse en fazla 2 defa Cumhurbaşkanı

seçilebilir Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile

ilişiği kesilir ve TBMM üyeliği sona erer Anayasaya göre genel oyla yapılacak

seçimde geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur

İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen 2. Pazar günü ikinci oylama yapılır.

Geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur.

Cumhurbaşkanının Sorumsuzluğu:

Tek başına yapacağı işlemlerden sorumlu değildir. Birlikte işlemlerde ilgili bakan ve başbakan sorumludur.

Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri:

Yürütme ile ilgili: Başbakanı ve Başbakanın teklifi ile bakanları atamak. Başbakanın teklifi üzerine Bakanların görevine son

vermek KHK, Kararname, tüzük gibi Bakanlar kurulu işlemlerini

imzalamak Yabancı devletlere temsilci göndermek Yabancı devletlerden gelen temsilcileri kabul etmek Bakanlar kurulunu toplantıya çağırmak, başkanlık yapmak TSK’ nın başkomutanlığını temsil etmek MGK’yı toplantıya çağırmak ve kurula başkanlık etmek

Yasama ile ilgili: TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek Kanunları yayımlamak ve tekrar yayımlanmak ve tekrar

görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndermek Anayasa değişikliklerini halk oyuna sunmak Gerekli görüldüğünde TBMM’yi toplantıya çağırmak

Yargı ile ilgili: Sürekli hastalık, sakatlık, kocama sebebi ile kişileri

affetmek Yüksek mahkemelerin üyeleri ile hakimler ve savcılar

yüksek kurulu üyelerini atamak Kanunların Anayasaya aykırılığı ile Anayasa

Mahkemesine iptal davası açmak

TBMM Seçimlerinin Cumhurbaşkanınca Yenilenmesi:

Parlamenter rejimlerde, meclisin Bakanlar Kuruluna güvensizlik oyu vererek siyasi sorumluluk yolu ile onu düşürebilmesine karşılık; Bakanlar Kurulu da devlet başkanı ile meclisi fes ederek henüz yasama dönemi dolmadan parlamento seçimlerinin yenilenmesi yoluna gidebilir.

BAKANLAR KURULU

Bakanlar Kurulu, Başbakan ve Bakanlardan oluşur.

Başbakan, Cumhurbaşkanınca TBMM üyeleri arasından atanır.

Bakanlar TBMM üyeleri veya milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Başbakanca seçilir, Cumhurbaşkanınca atanır.

Gerektiğinde Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanınca görevine son verilir.

Bakan olabilmek için milletvekili olmak şart değildir.

KHK (Kanun Hükmünde Kararname):Meclisin varlığı yetki kanunu ile KHK’ yı Bakanlar Kuruluna çıkarabilir.

Tüzükler: (AYM-115) Bakanlar Kurulu, kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere kanuna aykırı olmamak ve Danıştay’ ın incelemesinden geçirilmek şartıyla tüzükler çıkarılabilir.

Tüzükler Cumhurbaşkanınca imzalanır ve kanunlar gibi yayınlanır.

Yönetmelikler: (AYM-124) Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlar aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarılabilir.

Anayasa Yargısı:

Anayasa Mahkemesinin asil işlevi, yasama organını denetlemektir.

Bu denetim meclisin yapmış olduğu işlemlerin Anayasa ya uygunluğunun denetimidir.

Anayasa Mahkemesinin kuruluşu (AVM-146) Cumhurbaşkanınca atanan 11 asil 4 yedek üyeden

oluşur.Cumhurbaşkanı Asil Yedek

Yargıtay 2 2Danıştay 2 1Askeri Yargıtay 1As.Yük.İd.mah. 1Sayıştay 1YÖK 1

Üst.Kad.Yön.ve Avk. 3 1Arasından doğrudan atar.

AYM-148 Anayasa Mahkemesi kanunların, KHK lerin ve TBMM iç tüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler.

Anayasa değişikliklerini ise şekil bakımından denetler.

Cumhurbaşkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Yüksek Mahkeme üyelerini işledikleri suçlardan dolayı, yüce divan sıfatı ile yargılar.

Ayrıca siyasi partilerin kapatılması davaları Anayasa Mahkemesinde görülür.

Anayasa Mahkemesinin Kararlarının Özellikleri: Anayasa mahkemesinin karaları nihai ve

kesindir. Bu karalar için, iptal, itiraz ya da temyiz yolu

yoktur. AY Mahkemesinin iptal kararları, kural olarak

resmi gazetede yayınlandıkları tarihte yürürlüğe girer.

Mahkeme iptal kararlarının yürürlük tarihini 1 yılı geçmemek üzere erteleyebilir. Mahkemenin esasa dayalı red kararı vermesi halinde, 10 yıl aynı kanun Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvurulamaz.