“interpersonal communication”2017/01/08  · “interpersonal communication”...

การสอสารระหวางบคคล

“Interpersonal

communication”

ความหมาย

กระบวนการสอสาร(Interpersonal communication)

กระบวนการสอสารซงบคคลทมความใกลชดสนทสนมกนตงแต

2 คน (two-person) ขนไป มปฏสมพนธซงกนและกนอยางตอเนอง

ส า ม า ร ถ แ ส ด ง แ ล ะ ร บ ร ป ฏ ก ร ย า ต อ บ ก ล บ ร ะ ห ว า ง ก น ไ ด

อยางชดเจนโดยมวตถประสงคเพอสรางอทธพลใหเกดขนระหวางกน

ทง 2 ฝายและเพอควบคมความสมพนธ ทเกดขนระหวางกน

การสอสารระหวางบคคล

ลกษณะของการสอสารระหวางบคคล 1. เปนการสอสารทเกดขนระหวางบคคล 2 คน ซงมปฏสมพนธ กนอยางใกลชด การสอสารระหวางบคคลไมจดวาการสอสารระหวาง

บคคลทกกรณไป ตองพจารณาลกษณะของปฏ สมพนธ และความสมพนธระหวางกน

2. เปนการสอสารซ งเนนปฏสมพนธแบบเหนหนาเหนตากนระหวางคสอสาร

การสอสารระหวางบคคล

two-person Dynamic communication

เปลยนแปลงตามเทคโนโลย Face-to-face communication

3. เปนกระบวนการการสอสาร ซงคสอสารทาหนาทเปนทงผ

สงสารและผรบสารในเวลาเดยวกนและตอเนองกนไปตลอด

กระบวนการ

4. เปนการสอสารซ งมความเปนสวนตว(personal) และม

ลกษณะไมเปนทางการ(informal)สงกวาการสอสารแบบอน

เชน การสอสารมวลชน การสอสารองคกร

การสอสารระหวางบคคล

5. เปนการสอสารทเกดขนทนททนใด ตามสถานการณ

และปรบทของการสอสาร

6. เปนการสอสารซงเออใหเกดปฏกรยาตอบกลบระหวางกนใน

ปรมาณสงและรวดเรว (high and immediate feedback)

7. เปนการสอสารทไมไดยดถอรปแบบ / ไวยากรณท

เครงครดชดเจนเหมอนการสอสารประเภทอน

การสอสารระหวางบคคล

วตถประสงคของการสอสารระหวางบคคล

1. การสอสารระหวางบคคลคอเครองมอสาคญของมนษย

ในการสนองความตองการของตนและคนอน เกดความเขาใจ

และไดรบการตอบสนอง

2. ชวยใหมนษยพฒนาแนวความคดเกยวกบตนเองและการ

รบรตนเอง เชน การสอสารกบครอบครว ครอาจารย ผร

3. เปนเครองมอสาคญในการรวบรวมขอมลขาวสารของ

บคคลทมนษยมปฏสมพนธดวยและขอมลตาง ๆ ในสงคมแวดลอม

การสอสารระหวางบคคล

วตถประสงคของการสอสารระหวางบคคล 4. การสอสารระหวางบคคลเปนเครองมอในการสรางอทธพล

เหนอบคคลอน

5. การสอสารระหวางบคคลมสวนสาคญในการสรางธารง

รกษาความสมพนธทดระหวางกน

6. การสอสารระหวางบคคลมสวนสาคญในการบงบอกและ

การสรางรปแบบความสมพนธระหวางคสอสาร เชน สถานะ

ความสมพนธของค สอสาร

การสอสารระหวางบคคล

แนวคด หนาตางโจฮาร (The Johari Window)

การสอสารระหวางบคคล

โ จ เซฟ ลฟ ท และ ฮ า ร อ ง แฮม

เจาของทฤษฎหนาตางโจฮาร ใชอธบายถงระดบของการพฒนาความสมพนธและปฏสมพนธ

ระหวางบคคล ระดบการการรบร

ตนเองและการรบรของบคคลอนท ม

ตอตน

นสย(habits) ทศนคต(attitude) ความสามารถพเศษ(talent)

เปนสงทไมสามารถรบรไดดวยตนเอง

บรเวณเปดเผย

Know To Self

บรเวณจดบอด

Blind area

บรเวณซอนเรน

Hidden area บรเวณทไมร

Unknow area

ตนเองไมร

Not know to self ตนเองร

know to self

ผอนร

know to other

ผอนไมร

not know to others

ชอ, อาหาร, ททางาน,

ขอมลสวนตวบางประเภท นอนกรน,แสดงสหนา

แสดงออกไมรตว

รแตไมเปดเผย ความหวง

ความฝน เปดเผยเมอ

ไววางใจมาก

ภาวะจตใตสานกทแอบ

แฝง เราและผ อนไมร การ

สอสารกบบคคลอนทาให

ปรบตวดขน

การสอสารระหวางบคคล

ปจจยทสงผลกระทบตอระดบการเปดเผยตนเอง

1. บคลกภาพ(Personality) เปดหรอเกบตว

2. การประเมนความเสยงในการเปดเผยตนเอง(Risk Evaluation)

การประเมนความเสยหายจากการเปดเผยขอมล ความรสกใหคสนทนารบร

3. ความไววางใจ (Trust) ไวใจสงเปดเผยมาก

4. ความสมดลของระดบการเปดเผยตนเองของคสอสาร(Balance) โดย วลมอท(Wilmot,1987) อธบายวาบคคลจะตอบโตความรสกทตนไดรบในลกษณะทสมดล และจะเปดเผยตนเองในระดบเดยวกน

การสอสารระหวางบคคล

ทฤษฎทเกยวของกบความสมพนธของมนษย

ทฤษฎความตองการระหวางบคคล(Interpersonal Needs Theory)

วลเลยม ชทซ (Schutz, 1966,pp.18-20) อธบายวา ความ

ตองการพนฐานระหวางบคคล แบงได 3 ประการ

1. ความตองการความรก (Affection)

2. ความตองการเปนสวนหนงของบคคลอน/ความ

ตองการเปนสวนหนงของสงคม (Inclusion)

3. ความตองการควบคม (Control) ความตองการม

อทธพลเหนอเหตการณและบคคลอนรอบตว

การสอสารระหวางบคคล

ทฤษฎทเกยวของกบความสมพนธของมนษย

ทฤษฎการแลกเปลยน (Exchange Theory) เนนการศกษา 2 ทาง

จอหน ดบบลว ธโบทและแฮโรลด เอช เคลล ไดคดคน

ทฤษฎการแลกเปลยน เชอวาเราสามารถศกษาความสมพนธ

ของมนษยในรปแบบของการแลกเปลยนระหวางรางวล

(rewards) / ผลตอบแทนและคาใชจาย(cost) / การลงทน

ซงเกดขนในกระบวนการปฏสมพนธระหวางค สอสาร

ความรสกวาคมคาพอใจตอการลงทนความรสก

ความสมพนธ ขนอย กบระดบความคาดหวงท มตอคสอสาร

ซงหากนอยกวาทคาดหวงกจะตดความสมพนธทนท

การสอสารระหวางบคคล

ทฤษฎทเกยวของกบความสมพนธของมนษย

ความขดแยงและการบรหารความขดแยง (Conflict)

ความหมายของความขดแยง

ความไมเหนพองตองกนในเรอง ความคดเหน

ความสนใจ และจดมงหมายระหวางบคคล 2 ฝายซ งมความ

เกยวของสมพนธกนและรบรวาความแตกตางนน เปนสงททาให

เกดความแตกตางและ ไมสอดคลองกนในประเดนเหลานน

สาเหตของความขดแยง

1. องคประกอบดานบคคล/ความแตกตางของบคคล

1.1 ภมหลงทแตกตางกนในเรองเพศ อาย การศกษา

ประสบการณและโลกทศน เปนตน

1.2 แบบฉบบพฤตกรรม / รปแบบพฤตกรรมทแตกตาง

กนของแตละคน เกดจาก

1.2.1 ความแตกตางดานบคลกภาพ

1.2.2 ความแตกตางดานจตวทยา

การสอสารระหวางบคคล

1.3 รปแบบการรบรทแตกตางกนของแตละคน

1.4 ความรสกนกคด/ทศนคตทมตอสงตาง ๆ รอบตว

2. ประสทธผลของการสอสารระหวางบคคล

3. สถานการณหรอสภาพแวดลอมซงเออใหเกดความขดแยง

3.1 ความตองการในสงเดยวกน / ตองการในสงทมจากด

ไมเพยงพอ

3.2 ความคลมเครอ / ความไมชดเจนในบทบาทหนาท

ของแตละคน

การสอสารระหวางบคคล

3.3 ความจาเปนตองพงพาอาศยบคคลอน

3.4 ความจาเปนในการตดสนใจเลอกทางเลอก /

วธแกไขปญหา

3.5 ความขดแยงทเกดจากกฎระเบยบหรอขอบงคบท

เครงครด

3.6 ความตองการมตเอกฉนท

การสอสารระหวางบคคล

ประโยชนของความขดแยง

1. ความขดแยงคอสญญาณแสดงวาคสอสารมความ

เกยวของสมพนธกน

2. ความขดแยงทาใหมนษยตองรวมมอ รวมใจกนในการ

เลอก / หาวธแกปญหา

3. ความขดแยงเปนปจจยกระตนใหเกดความคดสรางสรรค

การสอสารระหวางบคคล

4. ความขดแยงชวยพฒนาความรสกถงความเปนพวก

เดยวกนดวยการสรางความใกลชดและความไววางใจซงกน

และกน

5. การเกดความขดแยง ตางฝายทขดแยงกนจะพยายาม

เรยนรจดเดนและจดดอยของกนและกน

6. ความขดแยงท เกดขน คอโอกาสในการประเมนระดบ

ความมนคงและความเหนหางในความสมพนธระหวางกน

การสอสารระหวางบคคล

การบรหารความขดแยง

1. การถอนตวหรอถอยหน(Withdrawal) วธการนกอใหเกด

สถานการณแบบ แพ-แพ (lose-lose situation) เปนการถอนตว

ทางจตวทยาดวยการละเลยไมใสใจกบความขดแยงท เกดขน

ผลเ สยของว ธ น คอ ทาใหความสมพนธ เ สอมคลายลง

หรอเหนหางมากขน

2. การยอมตาม (Accommodation) คอ การแกปญหาความ

ขดแยงซ งเนนการลดความเหนทแตกตางลง และเนนสงท ม

ความเหนสอดคลองกนเพอสรางความพงพอใจใหอกฝายหนง

โดยละเลยความตองการของตน วธการนกอใหเกดสถานการณ

แบบ ชนะ-แพ (Win – lose situation)

การสอสารระหวางบคคล

4. การบงคบหรอการเอาชนะ(Force/Dominating) คอ

การแกไขปญหาความขดแยงท เนนการสรางความพงพอใจ

ใหแกตนเองดวยการคกคามทางรางกายและจตใจดวยการ

บงคบขมข โดยไมใสใจอกฝายหนงวาจะเปนอยางไร วธการน

กอใหเกดสถานการณแบบ ชนะ – แพ (win-lose situation)

5. การรวมมอในการบรหารความขดแยง(Collaboration)

คอ การบรหารความขดแยงดวยการแกปญหา อยางเปนระบบ

โดยอาศยความรวมมอของทกฝาย ว ธการน กอใหเกด

สถานการณแบบชนะ-ชนะ (win-win situation)

การสอสารระหวางบคคล

ปจจยสงเสรมการสอสารระหวางบคคล

การสอสารระหวางบคคล

1. ความดงดดใจของคสอสาร (Attractiveness)

1.1 ความดงดดในรปราง

ห น า ต า ( Physical

Attractiveness) โดยปกต

มนษยจะจะมความรสกด

ก บ บ ค ค ล ท ม ร ป ร า ง

หนาตาด ซ งแตกตางกน

ไปตาม ทรรศนะและ

ค า น ย ม แ ม แ ต ใ น

สงคมไทย มคากลาววา

“นารมรปเปนทรพย”

การสอสารระหวางบคคล

1.1 ความดงดดในรปรางหนาตา (Physical Attractiveness)

1.2 ความดงดดใจดานบคลกภาพ (Personality Attractiveness)

เชน การแตงกาย ยน เดน นงการวางตว

ปจจยสงเสรมการสอสารระหวางบคคล

การสอสารระหวางบคคล

2. ความใกลชดของค สอสาร (Proximity) ความเชอมโยง เชน

พกอาศยอยดวยกน เรยนหองเดยวกน

3. การใหแรงเสรมแกค สอสาร (reinforcement) เชน การ

ชมเชย การใหรางวล

4. ความคลายคลงกนของค สอสาร (similarity) เชน เพศ วย

การศกษา ศาสนา

5. การเสรมความแตกตางกนของค สอสาร (complementarity)

เชน ความแตกตางชวยทาใหเหนมมมองทกวางขน

ปจจยสงเสรมการสอสารระหวางบคคล

การสอสารระหวางบคคล

คณลกษณะทเออใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในการ

สอสารระหวางบคคล

1 . การเปดเผยตนเองหรอการเปดใจของค สอสาร หมายถงพฤตกรรม 3 ประการ คอ

1.1 การเปดเผยตนเองของค สอสารในระดบ

ทเหมาะสม

1.2 การแสดงปฏก รยาตอบกลบท ชดเจนและ

สอดคลอง กบความรสกนกคดซงเกดขนจรง

1.3 การแสดงความรบผดชอบ

การสอสารระหวางบคคล

2. ความสามารถในการเอาใจเขามาใสใจเรา (empathy) คอ

ความสามารถในการคาดคะเนความรสกนกคดของคสอสาร

3. การมทศนคตทางบวก (positiveness)

4. การสรางบรรยากาศท เนนความชวยเหลอและการ

สนบสนนซงกนและกน (supportiveness)

4.1 พยายามใชการบรรยาย/การอธบายความเปนจรงแทนการประเมน / วพากษวจารณโดยใชอารมณ

4.2 แสดงความจรงใจไมเสแสรง

4.3 แสดงความใสใจและไมแสดงความเมนเฉย กบค

สอสาร

การสอสารระหวางบคคล

4.4 สรางความรสกถงความเสมอภาคแทนการสรางความรสกวาอยเหนอบคคลอน

4.5 การเปดใจยอมรบความรสกนกคดของคนอนแทนการ

ยดมนในความคดความเชอของตนอยางหวปกหวปา

5. การหลกเลยงความคดวาตนดกวาหรอดอยกวาค สอสาร

(equality)

6. มความซอตรงตอกน (honesty)

การสอสารระหวางบคคล

การพฒนาทกษะในการสอสารระหวางบคคล 1. การขยายโลกทรรศนและประสบการณใหกวางขวางขน

ดวยการเพมพนความรใหตนเองอยางสมาเสมอ

2. พยายามเสรมสรางและพฒนาทกษะในการสอสารโดย

ใชวจนภาษา การพด อาน เขยนและอวจนภาษา

3. พยายามสรางและธารงรกษาความสมพนธทดกบบคคลอน เพราะเปนพนฐานสาคญของการอย รวมกนในสงคม

การสอสารระหวางบคคล