baĞimlilik prof. dr. mansur beyazyÜrek 26 Şubat 2010 t.c. kadİr has Ünİversİtesİ

BAĞIMLILIK

Prof. Dr. MANSUR BEYAZYÜREK

26 ŞUBAT 2010

T.C. KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ

Ne var, ne yok?

Nasılsın?

Kendini nasıl hissediyorsun?

Rahatsızlık duyduğun bir şey var mı?

Bu sorularla karşılaşmayan yok.Peki nasıl cevaplar veriyoruz?

Biraz düşünelim…

Herkes kendinin doktoru Herkes kendinin doktoru olmalıolmalı

(Ne demek?)

Bedenimizi ne kadar tanıyoruz?

RUH SRUH SAĞLIĞIAĞLIĞI AÇISINDAN AÇISINDAN NORMAL - ANORMALNORMAL - ANORMAL

Dünya Sağlık Örgütü

Sağlık:

Bedensel

Ruhsal

Sosyal

iyilik durumudur.

BAĞIMLILIKBAĞIMLILIK Sosyal Biyolojik Psikolojik

Komponentleri içerir

BAĞIMLILIK davranışlarının çoğuDEPRESSİF bir duruma tekabül eder.Bu durumda HANGİ KİŞİLİK TİPİ

HANGİ SOSYAL SINIFHANGİ EKONOMİK SINIFHANGİ ETNİK SINIF

Olursa olsun aynı şekilde bağımlılık davranışının tehdidi altındadır

Gruplandırma zorluğu :Gruplandırma zorluğu :

Alkolizm

Tütün Kullanımı

Toksikomani

Yeme Bozukluğu

Patolojik kumar Patolojik kumar oynayan birinde oynayan birinde olabilirolabilir

Bağımlılık yapıcı maddelerin etkilediği hedef

organ BEYİN’dir.

BAĞIMLILIK BİR BEYİN HASTALIĞIDIR

Kompulsif seksüel davranışlar

İntihar teşebbüsleri

Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları

Sigara İçme

Kompulsif Alışveriş

Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları

Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları

Risk Davranışları

Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları

Aşırı Güç Sarfetme

Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları

İşkolik Olma

Yeni davranış bağımlılıklarıYeni davranış bağımlılıkları

İnternet Bağımlılığı

MADDELERİN KLİNİK MADDELERİN KLİNİK SINIFLANDIRILMASISINIFLANDIRILMASI

Opium ve türevleri: morfin, kodein, eroin, tebain, kodetilin,kodein,metadon

Hayal gördürücüler LSD, esrar gibi.

Uyarıcılar Kokain,krak, ecstacy, tütün, çay,çikolata,kahve

Sakinleştiriciler

Sarhoş ediciler

Sıvı yapıştırıcılar ve koklananlar

Bağımlılık kavramı geniş anlamdaBağımlılık kavramı geniş anlamda

ToksikomaniAlkolizmTütünKumarYeme bozukluğuSeksüel davranışlarAşk hastalığıTeknolojiye bağımlılık

kapsar.

Kişinin;Kişinin;

Kullandığı madde ne olursa olsunKullandığı süre ne olursa olsunKullandığı miktar ne olursa olsun

Sosyal, biolojik, psikolojik boyutlardan birinde, ikisinde veya hepsinde sorun varsa

PROBLEM VAR DEMEKTİR VE YARDIM GEREKTİRİR!

Psikoaktif madde kullanımının getirdiği problemler

İş gücü kayıplarıEkonomik kayıplarTrafik kazalarıÇeşitli kazalarŞiddetKan yoluyla, gelişi güzel ve korunmasız cinsel

ilişkilerle bulaşan hastalıklar

MADDELER İLE İLGİLİ YANLIŞ İNANÇLAR

Ben bağımlı olmamBir kere kullanmaktan bir şey çıkmaz.Ara sıra kullanmakla bir şey olmaz.Esrar, alkol ve sigaradan daha tehlikeli değildir.Ben kontrol edebilirim.Benim iradem güçlüdür.Herkes kullanıyor ve bir şey olmuyor.Sadece zayıf bireyler bağımlı olur.Uyuşturucu sadece kullanan kişiye zarar verir.

İnsan olma özelliğimizi oluşturan biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin hemen hepsini

etkileyen “bağımlılık” durumu…

Eklenen hukuki, coğrafi , siyasi , dini, ekonomik hatta medyatik alanlar…

BAĞIMLILIK, 21.yüzyılın önde gelen insanlık sorunudur!!!

2010’da neyi tedavi edeceğimizi öngörmeye çalışırken yararlı bir başlangıç noktası, önümüzdeki beş yılda neler olacağını tahmin etmektir.

Maalesef değişmeyecek sonuç bağımlılık yapan maddelerin var olduğu ve hep olacağıdır.

Hiç bağımlı olmamış kişiler bağımlıların davranışlarını anlayamıyor.

“Herhangi bir kimse, burnundan bir toz çekmek

için yılda neden binlerce dolar versin?”

“Niye biri sarhoş olmak ister?”

“Hayatımda her gün, beş altı defa damarlarıma

iğne sokmak istediğimi düşünemiyorum.”

“Beyninizi alkol veya maddelerle zehirlemek o

kadar kötü bir duygu ki.”

Bağımlılık nasıl oluşuyorBağımlılar, alkol ve diğer maddelerin verdiği

zevke aşık oluyorlar.Yanlış olarak kendilerine ve başkalarına zarar

vermeden alkol ve diğer maddeleri kullanabileceklerini sanıyorlar.

Bağımlılar alkol ve diğer madde kullanımını, maddelerden kaynaklanan çok acı veren bir şey başlarına gelince, ancak yaşayabilmek için durdururlar. (Buna dibe değmek denir.)

Bağımlılık,Özellikle narkotiklere bağımlılık,

bugün ulaştığı boyutlarla

Uluslararası bir sorundur

Bütün dünya ülkeleri trafiğin ve uyuşturucuların aşırı kullanımından

haberdar.

Milyonlarca kurban içinde özellikle çocuklar ve gençler

dikkat çekicidir.

Madde kullanımına baktığımızda, kullanmayanlar tarafından hep

zor anlaşılır, ölümcül,

suç teşkil eden

bir davranış olarak algılanır.

DüşünceDavranış Hafif-ŞiddetliDuygu Kısa- Uzun süreliAlgı İstenen- İstenmeyenHafıza

Değişikliklere neden olur

Düşünce ve davranıştaki değişmeler:

1. Değişik şiddetle psikiyatrik semptomlar

2. Psikiyatrik hastalıkları başlatmak veya

kötüleştirmek

3. Mevcut psikiyatrik semptom ve hastalıkları

gizlemek

4. Yoksunluğa bağlı psikiyatrik problemler

şeklinde olabilir.

Maddeler psikiyatrik semptomlar yaratabilir:

Yoğun uyarıcı kullanımı endişe heyecan paranoya oluşturabilir.

Trankilizan ve hipnotikler depresyon

Psikodislektikler psikoz

Maddeler psikiyatrik rahatsızlık yaratabilir ve rahatsızlığı

şiddetlendirebilirler.

Kokain Panik bozukluk

Depresyon geçirmiş biri alkol, opiat veya benzodiazepinden sonra depresif

olabilir.

Madde kullanımı eskiden var olan, örtülü bir psikiyatrik rahatsızlığı tekrar ortaya

çıkarabilir.

Marihuana kuşku ve paranoyayı

tetikler.

Maddeler psikiyatrik semptomları gizleyebilir:

Endişe, heyecan ve sıkıntıyı

bastırmak için alkol, benzodiazepin, hipnotik

kullanımı.

MADDE KARŞISINDAKİ İNSAN DAVRANIŞI;

o sosyo kültürel yapıya,o zamana,o yere,o düşünceye,o mesafeye

Göre değişiklik gösterir.

Geçmişe baktığımızda ;

Eroin 1.Dünya savaşındaki askerlerin acısını dindirmek için

kullanıldı

Freud kokainin kendisini ifadede çok etkili olduğunu

söylüyordu.

Maddelerle ilgili raporlarda gördüğümüz o ki ; aşırı arz

her zaman o ülkenin toleranslı davranışı

ile birliktedir.

Maddeyi edinmek ne kadar kolaylaşırsa,

gençlerde ve bütün sosyal sınıflarda

kullanım artmaktadır.

Türkiye Afganistan’dan Avrupa’ya gönderilen opiat,

Avrupa’dan Orta Doğu’ya gönderilen ecstasy,captagon

ve diğer sentetiklerin yolu üzerindedir

Türkiye’ye baktığımızda;Asya’yı Avrupa’ya bağlayan çok önemli bir köprü olmakla istisnai

bir konumu vardır.

Bağımlılık konusunda (özellikle opiat) göz önünde mutlaka

bulunması gerekenler vardır;

Yasalar - Polis Hukuki durumTıp Medikal durum Politika Serbestleştirmek mi , Yasaklamak mıPsikoloji Psikolojik DurumSosyoloji Aile ve Toplum ilişkileri

Bir MaddeninBir Maddenin ilaç veya narkotik olması ilaç veya narkotik olması

farmakolojik farmakolojik özelliklerinden değil,özelliklerinden değil,

devletin maddeye bakışı ile devletin maddeye bakışı ile ilgilidirilgilidir

Modern bağımlılıklar toplum tarafından oluşturulmaktadır.Globalleşmeye doğru sosyal

değişim, buna bağlı yeni “kafa bulma” lar

ve bağımlılıklara yol açmaktadır.

İnsanla ilgili konular İnsanla ilgili konular içinde,içinde,

bağımlılık ile ilgili bağımlılık ile ilgili araştırma kadar araştırma kadar

hiçbirisi karmaşık hiçbirisi karmaşık değildirdeğildir

Bu konuda Bu konuda mutlak bir bilimsel verimutlak bir bilimsel veri

veve izahatizahat

söz konusu değildirsöz konusu değildir

YöneticilerEğitimciler

DoktorlarAnne ve Babalar

Emniyet Görevlileri

HukukçularDin Adamları

Madde kullanımı ve Madde kullanımı ve bunun getirdiği bunun getirdiği

sorunlarla sorunlarla ilgilendiler.ilgilendiler.

Toplum, bağımlılıkla ilgili olaya yaklaşırken

yasak maddelerin nasıl bu kadar yaygınlaştığıyla

ilgilendi.

Gençlik sorunları nelerdir?

Altında neler yatıyor?

Nasıl çözülebilir?

Neler yapılabilir?

Yerine....

Bir ölüm haberi ile:

Aileler deşifre ediliyor,

Kulaklar çekiliyor,

Kötü arkadaşlara, satıcılara lanetler

okunuyor,

Hatta tedavi kurumları suçlanabiliyor.

Madde bağımlılığı ile beraber:

Birçok psikolojik, sosyal, bedensel bozukluklar

görülmeye başladı.

Suç işlemeye eğilim,

intihar girişimleri,

evden-okuldan kaçışlar gibi...

Hepimizinöncelikle kabul etmesi gereken şey:

SORUNUN VARLIĞI...

Öncelikle yapılması gereken:

Başbakanlığa veya Cumhurbaşkanlığına

bağlı

özerk çalışabilecek

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ

KURULMALIDIR.

UYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL UYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL ANLAŞILIR?ANLAŞILIR?

Alışılmışın dışında saldırganlaşma

Aniden ortaya çıkan davranış değişiklikleri

Uyku bozuklukları

Dış görünüşe dikkat etme

Halsizlik, yorgunluk, gözlerde kanlanma

UYUŞTURUCUUYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL KULLANANLAR NASIL ANLAŞILIR?ANLAŞILIR?

Konuşmada güçlük

Yalnız kalma eğilimi

İştahsızlık, kilo kaybı

Giderek okula, hobilerine, arkadaşlarına ilgisini kaybetmesi

Daha fazla yalan söylemesi ve başka kaçamak hareketler

UYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL UYUŞTURUCU KULLANANLAR NASIL ANLAŞILIR?ANLAŞILIR?

Evden paranın ve başka eşyaların kaybolması

Vücudunda giysilerinde veya ev içinde alışılmışın dışında lekeler, işaretler veya kokular görülmesi

Kol ve bacaklarında enjeksiyon izleri (çoğu zaman olmayabilir)

Not:Kişi aniden durgun ve içe kapanık hale gelirse, bundan hemen sonuçlar çıkarmayız.

TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK

RAPORURAPORU

BU SAYI 1997’DE 3.710 2006’DA 8.320 2007’DE 10.5332008’DE 13.280

OLDU

TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK

RAPORURAPORU

TOPLAM 94.277 TUTUKLU VE HÜKÜMLÜNÜN %19,98’İ ADAM ÖLDÜRME SUÇUNDAN CEZAEVİNDE BULUNURKEN

UYUŞTURUCU SUÇLARININ ORANI %14,9

TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK

RAPORURAPORU

HER YÜZ LİSELİDEN EN AZ 11’İ EN AZ BİRKAÇ KEZ UYUŞTURUCU MADDE

KULLANMIŞ DURUMDA.

UYUŞTURUCU MADDE KULLANANLARIN ORTALAMA EĞİTİM SÜRESİ 6 YIL VE

BUNLARIN %41’İ İŞSİZ.

TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI TBMM UYUŞTURUCU VE KAÇAKÇILIĞINI ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK ARAŞTIRMA KOMİSYONU TASLAK

RAPORURAPORU

ESRARIN İLK KULLANIM YAŞI 17

EROİN KULLANMA YAŞI İSE 24

UYUŞTURUCU KULLANANLARIN YARISINDA DA UÇUCU KULLANMA ALIŞKANLIĞI VARDIR.

SONUÇ OLARAK…

Her kullanıcı bağımlı değildir

Kullanım ve sonraki süreçler bireye özeldir

Madde karşı konulamaz bir güce sahip değildir

Maddeyi bir kere alınca bedensel bağımlılık olmaz

Madde kullanma davranışı konusunda takıntı,

fiziksel bağımlılık kadar önemlidir

ANATOLİA KLİNİKLERİ

SONUÇ OLARAK…

Bağımlılık empirik bir sorundur ve tanımla

belirlenemez.

Maddeyi bırakamamak, tek başına bir bağımlılık göstergesi değildir. Bağımlılık olmadan geliştirilen “alışkanlık”lar da kişi ve sosyal ilişkileri açısından bağımlılık kadar zararlı ve yıkıcı olabilir.

Bağımlı olmayan madde kullanıcıları da tedavi edilmelidir.

İNTERNETİNTERNETBAĞIMLILIĞIBAĞIMLILIĞI

''Eğer kişi sosyal, psikolojik ve organik ''Eğer kişi sosyal, psikolojik ve organik yapısı olumsuz etkilendiği halde, internet yapısı olumsuz etkilendiği halde, internet

in başından ayrılamıyorsa 'bağımlı' in başından ayrılamıyorsa 'bağımlı' demektir.demektir.

Kişi okuluna gidemiyor veya geç gidiyorsa,Derslerinde bir düşüş varsa, Omurga şikayetleri başlamışsa,Beslenme alışkanlıkları değişmişse, Bilgisayarın başından onu kaldırdığınızda

sinirli ve gergin oluyorsa,

bu kişinin internet’le bir sorunu var demektir.

'‘İnternet bağımlılığı en çok gençler ve erkeklerde, özellikle de 18-35 yaş arası

erkeklerde daha fazla görülüyor.” Ancak bilmediğimiz ve bize yansımayan çok

ciddi bir grup olduğunu da tahmin ediyoruz. Kadınlara da dikkat...

“Ev kadınları da yavaş yavaş bu işin içine giriyor”

Her zaman geçerli olacak Her zaman geçerli olacak görüşü paylaşmak görüşü paylaşmak

istiyorum.istiyorum.

HASTALIK YOK

HASTA VAR

DeliAkıl hastasıAlkolikAyyaşManyakMelankolikToksikomanBağımlıŞizofrenOtizm-otistik

Psikiyatri=Stigmatize etmek

Türkiye Cumhuriyeti Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 58. maddesi Anayasası’nın 58. maddesi

şu şekildedir şu şekildedir “Devlet gençleri alkol “Devlet gençleri alkol

düşkünlüğünden, uyuşturucu düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli cehaletten korumak için gerekli

tedbirleri alır.”tedbirleri alır.”

Sağlık Bakanlığı tarafından, yeşil – kırmızı reçete uygulaması çok etkili

olmuştur.

Türkiye Cumhuriyeti Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre, içki yada kanunlarına göre, içki yada

tütün ve tütün ürünleri tütün ve tütün ürünleri satın alma yaşı yasal olarak satın alma yaşı yasal olarak

18’dir. 18’dir.

BİZ KİMİZDOKTOR HASTAHAKİM SUÇLUSOSYOLOG BELİRLİ BİR SINIFIN İNSANIPOLİS TUTUKLU ADAYIÖĞRETMEN KÖTÜ BİR ÖĞRENCİPSİKOLOG YETERSİZ, BAĞIMLI-ANTİSOSYAL V.S.DİN ADAMI GÜNAHKARAİLE HAYIRSIZ EVLAT

İNSANI GÖRMEYİ BİLMELİYİZBAĞIMLILIKTAN SORUMLU KİM?TOPLUM? KİŞİ? MOLEKÜLLER?

HEPSİ

TEŞEKKÜR EDERİM

Prof. Dr. Mansur BEYAZYÜREK