basinÇli kaplar kapsamindakİ yÖnetmelİklerİ

BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI

SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ANAMETAL SANAYİ ŞUBESİ

MAYIS 2012

BASINÇLI KAPLAR KAPSAMINDAKİ YÖNETMELİKLERİ

BASINÇLI KAPLAR KAPSAMINDAKİ YÖNETMELİKLER

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği(87/404/AT)

Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(99/36/AT)

Aerosol Kaplar Yönetmeliği(75/324/AT)

BASINÇLI EKİPMANLAR YÖNETMELİĞİ(97/23/AT)

SUNUM İÇERİĞİ

0.AMAÇ1.KAPSAM2.TANIMLAR3.TEKNİK GEREKLER VE SIIFLANDIRMASI4.UYUGNLUK DEĞERLENDİRMESİ5.UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARI6.CE UYGUNLUK İŞARETİ7.TEMEL EMNİYET GEREKLERİ8.MODÜLLER9.UYUGNLUK BEYANI

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Yönetmelik, 25 Madde, 4 Bölüm ve 7Ekten oluşmaktadır.

0.GİRİŞ

AB Konseyi tarafından 29 Mayıs 1997 tarihinde kabul edildi.

AB’de 29 Kasım 1999 tarihinde yürürlüğe girdi.

AB’de 29 Mayıs 2002 tarihinde zorunlu uygulamaya girdi.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Ülkemizde ise, 10 Nisan 2002 tarihli ve 24722 sayılı ResmiGazetede yayımlanarak yürürlük tarihi 01 Temmuz 2003olarak belirlenmiştir.

Ancak, 19.03.2003 tarih ve 25053 sayılı Resmi Gazetedeyayımlanan Geçici Madde ile yürürlük tarihi 01.01.2004ertelenmiştir.

Yönetmelikte bazı editörsel değişiklikler yapılarak 22.01.2007tarih ve 26411 sayılı Resmi Gazetede yeniden yayımlanmıştır.

0.GİRİŞ

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliğinin Amacı:

AB üye ülkelerinde basınçlı ekipman ile basınçlıekipman donanımlarının teknik engellerdenbağımsız olarak piyasaya arzı ve hizmetesokulmasını temin etmek için tasarım, üretim,muayene ve uygunluk değerlendirme işlemlerininyapılmasını sağlamaktır.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

1.KAPSAM

Maksimum izin verilen PS basıncı 0,5 bar’dan dahabüyük olan ve bu yönetmelik kapsamında yer alanbasınçlı ekipman ve basınçlı donanımları kapsar.

Kaplar, basınca maruz depolama tankları, ısıdeğiştiriciler, endüstriyel boru hatları, emniyetcihazları ve basınç aksesuarları gibi bazı ürünlersayılabilir.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

1.KAPSAM DIŞI Diğer yönetmeliklerin kapsamına giren ürünler (99/36/AT,

87/404/AT, 75/324/AT, vs...) Araba lastikleri, şişme yastıklar, oyun topları, balonlar, içme

suyu nakil ağları, turbo jeneratörler, kompresörler, basınçlıısıtıcılar, yüksek voltajlı elektrik ekipmanları, petrol çıkarmaekipmanları, silahlı kuvvetler için tesisatlar, gemiler, roketler,uçaklar ve hareket edebilir deniz araçları, karbonatlı içecekleriçin şişeler ve kaplar, sıcak su ısıtma sistemindeki radyatör veborular.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

2.TANIMLARAkışkanlarBasınçlı ekipmanBoru donanımıDonanımlarBasınçlı aksesuarlarEmniyet aksesuarlarıMalzemeler İçin Avrupa Onayıİzin verilen maksimum basınç (PS)İzin verilen maksimum/minimum sıcaklık (TSSabit bağlantılarHacim (V)Standart çap (DN)ModülTeknik Dosya

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

3.TEKNİK GEREKLER (EK-I) VE SINIFLANDIRMA

GenelTasarımİmalatMalzeme

3.TEKNİK GEREKLER VE SINIFLANDIRMA

Basınçlı ekipmanlar iki guruba ayrılabilir:

a) EK-I’deki temel emniyet gereklerini tam olaraksağlayan ekipmanlar (6.MADDE, 1. ve 2.FIKRA). Bu türekipmanlar CE işareti taşımalıdır.

b) İyi mühendislik deneyimlerine göre tasarlanan veimal edilen ekipmanlar (6. MADDE 3. FIKRA). Bu türekipmanlar CE işareti taşımamalıdır.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

3.TEKNİK GEREKLER VE SINIFLANDIRMA

SINIFLANDIRMA

Basınçlı ekipmanlar EK-II ye uygun olarak, artan tehlikeseviyesine göre sınıflandırılmaktadır. Bu amaçla akışkanlariki gruba ayrılır:

1) Birinci grup, tehlikeli akışkanlardan oluşur. Bunlar,patlayıcı, alevlenebilen, toksik ve oksitleyici olaraktanımlanan maddeleri kapsar.

2) İkinci grup ise yukarıda bahsedilmeyen bütün diğerakışkanları kapsar.

TEKNİK GEREKLER VE SINIFLANDIRMA

Bir basınçlı ekipman için hangi tablonun kullanılmasıgerektiğini bulmak açısından sorulması geren sorular,

Ekipmanın kap mı yoksa boru sistemi mi olduğu,Ekipmanda bulunacak akışkanın gaz mı yoksa sıvımı olduğu,Akışkanın Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliğine göretehlikeli ürün olup olmadığı,

tespit edilmelidir.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Kaplar, 1. Grup akışkan (gaz)Tasarım sıcaklığında buharbasıncı 0.5 bar dan büyükolanlar.

EK IIUYGUNLUK DEĞERLENDİRME TABLOLARI

Yönetmeliğin 6 ncı maddesi 1. fıkrası a(1.1) bendinde geçen ekipmanlar

Buhar jenaratörleri, Buharkazanları ve basınçlıpişiriciler

Yönetmeliğin 6 ncı Maddesi 1. fıkrası (b) bendinde geçen ekipmanlar

4.UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ

Basınçlı Ekipman imalatçısı, piyasaya sürmeden önce her birekipmanı, ayrıntılarını Yönetmeliğin Ek-III’ünde yer alan modülveya modüllerden ibaret olan uygunluk değerlendirmesine tabitutar.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

K-I Modül A(İç Üretim Kontrolü)

K-II

Modül A1(Son Değerlendirmede İzlenecek İç Üretim Kontrolü)

Modül D1(Üretim Kalite Güvencesi)

Modül E1(Ürün Kalite Güvencesi)

K-III

Modül B(AT Tip İncelemesi)

+ Modül C1(Tipe Uygunluk)

Modül B1(AT Tasarım İncelemesi)

+ Modül F(Ürün Doğrulaması)

Modül B1(AT Tasarım İncelemesi)

+ Modül D(Üretim Kalite Güvencesi)

Modül B(AT Tip İncelemesi)

+ Modül E(Ürün Kalite Güvencesi)

Modül H(Tam Kalite Güvencesi)

K-IV

Modül B(AT Tip İncelemesi)

+ Modül D(Üretim Kalite Güvencesi)

Modül B(AT Tip İncelemesi)

+ Modül F(Ürün Doğrulaması)

Modül G(AT Birim Doğrulaması)

Modül H1Tasarım İncelemesi ve Son Değerlendirmenin Özel Gözetimi ve Tasarım İncelemesi ile Tam Kalite

Güvencesi)

5. UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARI:

Birçok AB direktifinde uygunluk değerlendirme kuruluşuolarak sadece Onaylanmış Kuruluşlar söz konusudur.

Ancak, Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliğinde uygunlukdeğerlendirmesi için 3 farklı uygunluk değerlendirmekuruluşu vardır.

Bunlar, Onaylanmış Kuruluş , Tanınmış üçüncü taraf kuruluşve Kullanıcı Denetmenidir.

6.CE İŞARETİ

CE İşareti, ürünün, temel gerekler olarak tanımlanan veinsan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitkiyaşamı ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunmasıaçısından asgari güvenlik koşullarına sahip olduğunugösteren bir işarettir.

CE işareti, tüketiciye bir kalite güvencesi sağlamaz,yalnızca ürünün, asgari güvenlik koşullarına sahipolduğunu gösterir.

Diğer taraftan, ticari açıdan, ürünlerin bir üye ülkedendiğerine dolaşımı sırasında bir çeşit pasaport işlevigörmektedir.

6.CE işaretinin iliştirilmesi iki şekilde olmaktadır:

Düşük riskli ürünlerde,

Yüksek riskli ürünlerde,

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

CE UYGUNLUK İŞARETİ

CE uygunluk işareti aşağıda belirtilen şekilde, “'CE” harflerindenoluşmaktadır.

Şayet CE uygunluk işareti küçültülecek veya büyütülecekse, üsttekiölçekli resimde belirtilen oranlara uyulmalıdır.

CE uygunluk işaretinde yer alan tüm yazılar, 5 mm’den küçükolmamak üzere aynı düşey boyutlarda olmalıdır.

7.TEMEL EMNİYET GEREKLERİ

Temel Emniyet Gerekleri, basınçlı ekipmanlarınve basınçlı donanımların tasarım, üretim,malzeme ve muayenesi ile ilgili gereklihükümleri kapsamaktadır.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Kategori Kategori I Kategori II Kategori III Kategori IV

Tasarım Üretici Üretici Onaylanmış Kuruluş

Onaylanmış Kuruluş

İmalat Üretici Üretici Üretici Onaylanmış Kuruluş

Kontrol Üretici Onaylanmış Kuruluş

Onaylanmış Kuruluş

Onaylanmış Kuruluş

8.MODÜLLER

Basınçlı ekipmanın bulunduğu kategoriye bağlı olaraktasarım, üretim ve kontrol safhalarında üretici veOnaylanmış Kuruluş ilişkisi yer almaktadır.

9.UYGUNLUK BEYANI

ürünün tasarım, üretim ve uygunlukdeğerlendirmesinin özeti niteliğinde birbelgedir. Üretici tarafından hazırlanarakimzalanan Uygunluk Beyanı ile üreticiyönetmeliğin tüm gereklerini yerinegetirdiğini ve ürünün piyasaya arz vekullanıma sunmaya hazır olduğunu beyanetmiş olur.

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

9.Teknik DosyaBasınçlı ekipmanın tasarımını, üretimini ve işleyişini kapsamalıdır.

- Tipin genel bir tanımı, - Tasarım ve imalat çizimleri, - Gerekli tanımlamalar ve açıklamalar, - Uygulanan standartların listesi,- Tasarım hesapları ve muayene sonuçları, - Deney raporları, - Üretimde yapılan testler hakkında bilgi, - Çalışmasına ilişkin bilgi.

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ

87/404/AT

35

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ (87/404/AT)

36

AB SÜRECİ

BBKY AB Komisyonu ve Konseyi tarafından kabuledilmesi (25 Haziran 1987)

BBKY AB Resmi Gazetesinde Yayımlanması (8 Ağustos1987)

BBKY Yürürlüğe girmesi (1 Temmuz 1990)Yeni BBKY (2009/105/EC) (16 Eylül 2009)

YÖNETMELİĞİN UYUMLAŞTIRILMASI(87/404/AT)

37

TÜRKİYE SÜRECİ

BBKY (87/404/AT) yayımlanması 31.3.2002 tarih ve24712 sayılı Resmi Gazete

Uygulamaya giriş tarihi: Yayım tarihinden 1 yıl sonra Zorunlu uygulama tarihinin uzatılması 19 Mart 2003

tarih ve 25053 sayılı Resmi GazeteYeni Zorunlu Uygulama tarihi: 1 Ocak 2004 Zorunlu uygulama tarihine kadar hem yönetmelik hem de

zorunlu standartlar uygulamada

YÖNETMELİĞİN UYUMLAŞTIRILMASI

38

Basit Basınçlı KaplarYönetmeliği(97/23/AT)

Yönetmelik, 23 Madde, 5 Bölüm ve 3 Ektenoluşmaktadır.

AmaçMADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kişilerin, evcil

hayvanların ve eşyaların güvenliğini sağlamak üzere seriolarak üretilen, basit basınçlı kapların uyması gerekenasgari şartların belirlenmesi, sınıflandırılması, tasarımı,imali, montajı, dağıtımı, piyasaya arzı, hizmetesunulması, kullanımı, muayene ve belgelendirmeişlemleri ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ

87/404/AT

40

Kapsam MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; yakma amacı dışında

kullanılan ve iç basıncı 0,5 bar’dan daha yüksek olan ancakazami çalışma basıncı 30 bar’ı geçmeyen, içine hava veyaazot gazı konulmak üzere seri olarak üretilen ve ateşemaruz kalmayan, kaynaklı basit basınçlı kapları kapsar.

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ

41

YÖNETMELİĞİN AMACI VE İÇERİĞİ

Basit Basınçlı Kap olma şartları;Kullanım esnasında ateşe maruz kalmayacak,Silindirik olarak üretilmiş ve kaynak yapılmış,Çelik veya Alüminyumdan yapılmış,Hava veya Azot gazı konmak üzere tasarlanmış,İç basıncı 0,5 bar’dan daha yüksek,Azami çalışma basıncı 30 bar’ı geçmeyen,Azami çalışma basıncı ile kabın hacmi (PS ile V’nin çarpımı)

10.000 bar X Litreyi geçmeyen,Asgari çalışma sıcaklığı -50 C’den büyük,Azami çalışma sıcaklığı çelik kaplar için 300 C (Alüminyum

kaplar için 100 C )’den düşük,Seri olarak üretilmiş,

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ

42

SINIFLANDIRMA

Kategori A.1 3000 bar.litre < (PS x V) ≤ 10.000 bar.litre

Kategori A.2200 bar.litre < (PS x V) ≤ 3.000 bar.litre

Kategori A.350 bar.litre < (PS x V) ≤ 200 bar.litre

Kategori B (CE hariç tüm işaretlemeler olacak)(PS x V) ≤ 50 bar.litre

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ

43

CE UYGUNLUK İŞARETİNE EŞLİK EDEN BİLGİLER

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ

44

Kap veya tanıtım plakası, asgari aşağıdaki bilgileri taşımalıdır Azami çalışma basıncı bar cinsinden PS, Azami çalışma sıcaklığı °C cinsinden T max , Asgari çalışma sıcaklığı °C cinsinden T min, Kabın kapasitesi litre cinsinden V, İmalatçının ismi ya da markası, Kabın tipi ve serisi veya partinin numarası CE uygunluk işaretinin vurulduğu yılın son iki rakamı

PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ

45

Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(99/36/AT)

Ülkemizde, 05.06.2002 tarihli ve sayılıResmi Gazetede yayımlanarak yürürlüktarihi 01 Temmuz 2005 tarihi olarakbelirlenmiştir.

Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(97/23/AT)

Yönetmelik, 23 Madde, 5 Bölüm ve 7 Ektenoluşmaktadır.

AMACI ve KAPSAMI Kara ve demiryolunda tehlikeli madde

taşımacılığı için onaylanmış taşınabilirbasınçlı ekipmanların güvenliğininarttırılması ve bu tür ekipmanların serbestdolaşımını teminen pazarda yer alması vehizmete sunulması ve tekrar kullanımınısağlamaktır.

Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği(99/36/AT)

Mehmet DEMİR

mehmet.demir@sanayi.gov.tr

TEŞEKKÜRLER…….