factor c: ‘buitenste binnen’ weten wat er speelt · politieke invloeden en de veranderende...
Post on 22-Sep-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Factor C:‘Buitenste binnen’
weten wat er speelt
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl ‘
2
Factor C:
Communicatie in het hart van het beleid
‘Buitenste binnen’ weten wat er speelt
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
3
Programma ‘Buitenste Binnen”
Centraal staat de omgevingsanalyse:welke actoren spelen een rol bij het beleid? Welke belangenhebben ze? Welke positie nemen ze in het krachtenveld in? En hoe ga je daar, communicatief mee om?
Introductie Factor CInvloed beleidsopgave, beleidsfase en –stijlOmgevingsanalyse in 3 stappen:combinatie toelichting & oefening1 inventariseren > actoren in beeld2 analyseren > analyse op inhoud en positie3 strategie bepalen > rol actoren in het beleidsproces: plaatsen in ringen van invloed
’Wat is buiten,
wat is binnen?
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Waarom de omgeving in kaartbrengen?Overheid is niet meer dè bepalende partij (tijdsgeest)
Partijen/actoren zijn (ook intern!) van elkaarafhankelijk voor de effectiviteit van het beleid
Dit betekent anticiperen, samenwerken, onderhandelenin een dynamisch veld met allerlei actoren
Actoren hebben hun eigen beeld van de werkelijkheid
Als overheid probeer je het proces te beïnvloeden via beleid en communicatie
Dus moet je ‘de omgeving’ goed kennen
Een omgevingsanalyse is daarvoor een hulpmiddel.
5
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
De beleidsopgave: wat voor probleem?
Een beleidsvraag is op vele manieren te framenBv. files bestrijden > meer asfalt? of:Bereikbaarheid binnensteden vergroten? > meer OV?
Drie vragen:Waar heeft het mee te maken?
issues / domeinen?Wiens probleem is het ?Wat voor soort probleem?
accuut > urgent: hiërarchische aanpakcomplex > netwerk benaderingroutine > focus op efficiëncy: ‘marktdenken’
6
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
7
Drie verschillende beleidsstijlen
1950s 1960s 1960s 1970s 1980s 1990s 2000s
Hiërarchische stijldirectieve stijl, top-down
Markt stijlautonomie, contractmanagement
Netwerk stijlinteractieve stijl, co-productie
Nu komen alle 3 de stijlen in Nederland in mengvormen voor
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
8
H
MN
Netwerk stijlInteractief, samen doen,Vertrouwen, empathie,Consensus
Hiërarchische stijlTop-down, legitiem, betrouwbaar,Wetten en regels, handhaving, Centraal
Markt stijlEfficiency, autonomie,Prijs, competitie,Decentraal
Beleidsstijl beïnvloedt communicatie stijl
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
9
Invloed nationale cultuur
Engeland ->
Markt denken:
zelf doen
Nederland ->
Netwerkdenken:
samen doen
Duitsland ->
Hiërarchie:
alles geregeld
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Schema kenmerken beleidsstijlen
Hiërarchie Netwerk Markt
Acuut probleem:
Urgentie, acceptatie
Complex probleem, veel actoren
Eenvoudig probleem, routine, weinig actoren
Directief:
wij doen dit,
u moet dat doen
Participatief:
proces, dialoog
& samen doen
Zelfregulering: marktwerking
& zelf doen
richtlijnen & regels
veel bureaucratie, bestuurlijke drukte
mix richtlijnen
& overeenkomsten
veel gepraat
subsidies &
overeenkomsten.
alleen marktwerking
Communicatie OVER beleid
informeren stakeholders,
bv. nieuwsbrief
Communicatie VOOR beleid
betrekken stakeholders,
bv. dialoog, workshop
Communicatie
ALS beleid
stimuleren stakeholders,
bv. campagne, pr
10
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
11
Politiekgewicht
Verkenning Beleidsformulering Uitvoering Beheer
mate vanonenigheid
Functie Commu-nicatie
Fasen in het beleidsproces Winsemius
Reflectief
Onderzoek
Issues, trends en
Ontwikkelingen
Agenderen
Procesondersteunend
Interactief ontwerp
Faciliteren dialoog
Communicatiecoaching
Operationeel
Middelen ontwikkelen
Campagnes maken
Uitvoering en orkestratie
Managerieel
Bewaken uitvoering
Monitoring effecten
evalueren
Rol communicatie in beleidsfasen
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
12
Wat zijn actoren?
Betrokken organisaties (binnen en buiten de overheid)
of groepen van organisaties
Groepen en personen binnen deze organisaties (directies / afdelingen, directeur/ambtelijke top, bestuurders, enz.)
Groepen en personen die minder georganiseerd zijn, maar wel een rol spelen rond een bepaald onderwerp (zoals een kamerlid, wethouder, columnist, lobbyist, BN er, enz.)
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
13
Omgevingsanalyse in 3 stappen
1 Inventariseren: divergeren
actoren in beeld (niet alleen projectomgeving)
2 Analyseren: naar inhoud & positie
wat vinden ze, hoe staan ze t.o. het beleid, wat is hun beleving, hun rol, hoe machtig of invloedrijk zijn ze?
bv: argumentatieanalyse, standpuntenmatrix, krachtenveldanalyse, kleuren ABC
3 Strategie bepalen: convergeren
keuzen: hoe gaan we met ze om?
strategie, timing, plaatsen actoren op ringen van invloed
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Rollen actorenBeslissers Bevoegd gezag.
B.v. minister, TK, GS, gemeenteraad, B&W
Beïnvloeders
Beïnvloeden beslissers door (in)direct advies en ‘lobby’.
B.v: adviseurs, belangen en maatschappelijke organisaties, intermediairen, actiegroepen, media.
Gebruikers
&
Afnemers
Gebruiken het resultaat of ondervinden de gevolgen van het beleid als ‘stakeholder’ of slachtoffer.
Betrokken sectoren hebben een mening of belang als afnemer van het beleid.
B.v: bedrijfsleven, specifieke groepen, betrokken burgers.
Uitvoerders
&
Leveranciers
Spelen een rol bij de uitvoering van het beleid.
Bijv. uitvoerende organisaties, toezichthouders, marktpartijen.
Stellen mensen, middelen of deskundigheid beschikbaar. B.v. kennisinstituten, maatschappelijke partners, experts.
14
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
15
Plaatsen actoren in kwadranten
Beïnvloeders Beslissers
Gebruikers& Afnemers
Uitvoerders& Leveranciers
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Stap 2: analyseren
1: inventariseren > we weten welke actoren er zijn
2: analyseren
wie zijn ze nu precies, wat weten we van hun?
Wat zijn hun belangen, standpunten, argumenten?
Hoe denken ze over het beleid of project?
Wat is hun houding?
Zijn ze voor of juist tegen?
Hoe invloedrijk zijn ze?
het doel bepaalt welke analyse (naarinhoud of positie)
3: strategie bepalen
16
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Analysemethode op inhoud of positie
Analyse Doel Methodiek
Op positie
met oog voor
macht en gezag
bepalen belangrijke
mede- en tegenstanders
Krachtenveldanalyse of Kleuren ABC
met oog voor rol
en relatie
strategie bepalen voor
gewenste rol en relatie
Actorenkwadrant met
ringen van invloed
Op inhoud
Standpunten en
belangen
vinden gedeelde belangen,
aantrekkelijke opties
Belangen-
/standpuntenmatrix
argumenten, stand
van het debat
vinden van
gespreksopeningen
Argumentatie analyse
17
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
18
Verschil tussen standpunt en belang
+
+
Sap Schil
Conflicterend standpunt 2 organisaties “Dit is mijn sinaasappel !!”Verdeeloplossing: ieder de helft
Belang organisatie 1:“Sinaasappelsap maken”Belang organisatie 2:“Marmelade van de schil maken”Verdeeloplossing: beide 100%!
+
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
+
Krachtenveldanalyse
tegenstandersvrienden’
belangen / eens over inhoud
vertrouwen
/ relatie
+
Linkerkant schema: belangen komen overeen / inhoud + Bovenkant schema: vertrouwen / relatie +
Vrienden: wees openhartig, koester ze, ev. mede zenders?Coalitie partners: werk aan de relatie, investeer tijd > probeer vrienden ervan te maken
Tegenstanders: toon respect, behoud het vertrouwen,zoek gemeenschappelijk belang > mogelijke vrienden?Opponenten: wees duidelijk > mogelijke tegenstanders?
coalitiepartners
opponenten
Aanpak
19
+
+
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Kleuren ABC
1. Maak een lijst van alle actoren die je kunt bedenken
2. Geef de actoren een kleur voor hun houding:groen = positief (gelijke belangen)oranje = neutraal / passiefrood = negatiefzwart = onbekend
3. Geef de actoren een letter voor hun macht/invloed:A = zeer belangrijk voor slagen projectB = redelijk belangrijkC = niet belangrijk
20
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
In welke rol de actoren betrekken?
beïnvloeders beslissers
gebruikers& afnemers
uitvoerders& leveranciers
22rollen1meebeslissen2 meewerken3 meedenken4 meeweten
21
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Belangen /standpuntenmatrix
actor A actor B actor C enz.
waarom is actor
belangrijk?
(invloed / macht)
belangen ?
problemen?
voorkeuren?
opties?
-> Benadering
22
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Argumentatie analyse
actor A actor B actor C enz.
Ideologisch niveau
visie op samenleving,
waarden, normenSysteemniveauVisie sturing,
organisatie structuur,
spelregels
Probleemniveau
visie op het probleem,
doel, beleid
Instrumenteel niveau
visie op oplossingen,
modellen, data
23
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Doel bepaalt de analysemethode
Analyse Doel Methodiek
Op positie
met oog voor
macht en gezag
bepalen belangrijke
mede- en tegenstanders
Krachtenveldanalyse of Kleuren ABC
met oog voor rol
en relatie
strategie bepalen voor
gewenste rol en relatie
Actorenkwadrant met
ringen van invloed
Op inhoud
Standpunten en
belangen
vinden gedeelde belangen,
aantrekkelijke opties
Belangen-
/standpuntenmatrix
argumenten, stand
van het debat
vinden van
gespreksopeningen
Argumentatie analyse
24
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
25
Stap 3 omgevingsanalyse
1 Inventariseren
2 Analyseren
3 Strategie bepalen: convergeren
keuzen: hoe gaan we met ze om?
strategie, timing,
plaatsen actoren op ringen van invloed
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Ringen van invloed om strategie tebepalen
beïnvloeders beslissers
gebruikers& afnemers
uitvoerders& leveranciers
22rollen1meebeslissen2 meewerken3 meedenken4 meeweten
26
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
27
‘Weten wat er speelt’ voor beter beleid
Beleid maken en uitvoeren is een dynamisch proces door politieke invloeden en de veranderende omgeving.
Met een omgevingsanalyse kan je hier beter op inspelen,
om de effectiviteit van het beleid te vergroten.
Houd bij de communicatiestijl rekening met het type beleidsopgave, de beleidsfase en de beleidsstijl.
De analysemethoden zijn hulpmiddelen voor eengestructureerde een aanpak, om te ‘weten wat er speelt’.
Werkwijze omgevingsanalyse: 1 actoren inventariseren,
2 belangen en krachtenveld analyseren (naar inhoud en positie),
3 aanpak bepalen (rollen actoren mbv. ringen van invloed).
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Overzicht: samenhang Factor C instrumenten
28
Weten wat er speelt Erop inspelen
Krachtenveld Kernboodschap Kalender
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Vragen?
Communicatief beleid maken begint met inzicht in het krachtenveld en de actoren mbv. een omgevingsanalyse
Meer informatie
zie de cursusmap
www.communicatieplein.nl
www.neyzen.nl
29
Ministerie van Algemene Zaken, Academie voor Overheidscommunicatie, academie@minaz.nl
Bronvermelding
Deze presentatie is mede gebaseerd op modellen en inzichten van Public
Strategy en Erik Reijnders.
top related