foreldrafirring sem ein tegund tálmunar á umgengni

ML ritgerðHáskólinn í Reykjavík

María Júlía Rúnarsdóttir

1

1. Umgengnisréttur2. Umgengnistálmanir3. Foreldrafirring (PAS)4. Samanburður við þvingunarúrræði annarra

landa5. Rannsókn á þekkingu sérfræðinga réttar-

og stuðningskerfisins á foreldrafirringu og mat þeirra á úrræðum/úrræðaleysi í tálmunarmálum

2

Í 1. mgr. 46. gr. barnalaganna segir að barn eigi rétt á að umgangast með reglubundnum hætti það foreldri sitt sem það býr ekki hjá. Í ákvæðinu er einnig kveðið á um að það sé skylda beggja foreldra að tryggja að umgengnisrétturinn sé virtur.

3

Umgengnistálmun er ekki skýrð í íslenskum lögum, hins vegar er ljóst að löggjafinn hefur gert ráð fyrir ákveðnum úrræðum þegar umgengnisrétturinn er ekki virtur.

Þau úrræði sem eru í núgildandi lögum eru:◦ Sáttameðferð skv. 33. gr. barnalaga.◦ Dagsektir skv. 48. gr. barnalaga.◦ Innsetning skv. 50. gr. barnalaga.

4

H. 388/2008

Héraðsdómur Reykjavíkur A-309/2008

H.368/2009

5

Dómur MDE í málinu Sophia Guðrún Hansen gegn Tyrklandi frá 23. september 2003.

6

Hegðun og atferli sem leiða til PAS einkennast af innrætingu og heilaþvotti á barni og firringu og neikvæðni í garð hins foreldrisins

Með heilaþvotti er átt við virka og meðvitaða hegðun foreldris sem er ætlað að útiloka hitt foreldrið úr huga og lífi barns.

Það er ekki einungis annað foreldrið sem ýtir undir PAS hjá barninu heldur getur barnið sjálft einnig tekið virkan þátt í ferlinu og þróað með sér skoðanir og hugmyndir í garð umgengnisforeldrisins sem eru óeðlilegar og án ástæðu

7

Mikill meirihluti viðmælendanna þekktu helstu einkenni PAS

Mikill meirihluti sögðu núverandi úrræði EKKI virka

Flestir kölluðu eftir virkari sáttameðferð, tímaramma á málsmeðferðina og samræmdari verklagsreglur

8

Norðurlöndin◦ Samskonar úrræði og hér á landi

Frakkland◦ Umgengnistálmanir refsiverðar

England◦ Umgengistálmanir refsiverðar

Ástralía◦ Umgengistálmanir refsiverðar

9

Skilgreina andlegt ofbeldi í

barnaverndarlögum

Auka faglega þekkingu

Virkari sáttameðferð

Virkari þvingunarúrræði

Eftirfylgni

10

11

Spurningar ?

12