het nationale park de hoge veluwe: een ‘groene schatkamer’. een bijzondere combinatie van natuur...
Post on 24-May-2015
225 Views
Preview:
TRANSCRIPT
• Het Nationale Park De Hoge Veluwe: een ‘groene schatkamer’.
• Een bijzondere combinatie van natuur en cultuur.
• Welke veranderingen heeft de mens in de loop der tijd aangebracht?
IJstijd
• Hoe is ondergrond ontstaan?
• Veluwe: zand en heuvels.
• Hoogteverschillen ontstaan tijdens voorlaatste ijstijd (Pleistoceen).
• Landijs vanuit Scandinavië > stuwing zand en grind.
• Heuvels: Veluwe 110 meter, Hoge Veluwe 57 meter.
• Tijdens warme tussenperiodes ontstonden smeltwaterdalen.
• Nog te herkennen in het Park!
• Laatste ijstijd > geen ijs.
• Wind > Veluwe bedekt met dekzand.
• Duinvorming.
• Zwerfkeien en kleine keitjes.
Landbouw
• Nadat het klimaat 10.000 jaar geleden warmer werd, verscheen de mens op het toneel.
• Hoge, droge gebieden zoals de Veluwe werd het eerste bevolkt. • Vanaf de middeleeuwen nam de bevolking toe.
• Bos en heide Veluwe op de Veluwe.
Landbouw
• Boeren lieten schapen grazen op de heide.
• Plaggen van heide/vermenging met mest voor akkertjes -> es.
• Deze landbouwvorm tot in 19de eeuw aan rand Hoge Veluwe.
Landbouw
• Boeren gebruikten vennetjes Deelense Veld -> drinken en wassen schapen.
Deelense Was
Landbouw
• Houtwallen rond akkers en boerderij om ‘wild’ weg te houden.
• Hout werd gebruikt voor gereedschap.
• Eerste wegen.
IJzerwinning
• Veluwe -> ijzerwinning vroege Middeleeuwen.
• Hiervoor houtskool gemaakt voor stoken primitieve ovens.
• ‘Roodzand’ op Veluwe mogelijk restant ijzerwinning.
Stuifzand
• Eeuwen (te intensief) menselijk gebruik.
• Begroeiing verdween langzamerhand.
• Dekzand kwam los te liggen, wind kreeg er vat op -> grote delen Veluwe veranderde in stuifzand.
Stuifzand
• Door stuifzand daalde waarde van landbouwgrond.
• In 19de eeuw kochten grootgrondbezitters voor weinig geld steeds meer land op zandgronden.
• In 1846 kocht Dhr. Sickesz het noordelijk deel van Het Nationale Park De Hoge Veluwe.
-> heidevelden/zandverstuivingen en enkele boerderijtjes.
Veranderingen door de tijd heen
1830 1903 1930
Grootgrondbezitters
• Wat moest grootgrondbezitter met ‘waardeloze’ grond?
• Overheid stimuleerde ontginning woeste grond.
• Toenemende vraag naar hout
-> Vanaf halverwege 19de eeuw productiebossen.
Grootgrondbezitters
• Ook noodzaak: bossen als bescherming tegen stuifzand.
• Voor vervoer hout nieuwe lanen (eik/beuk).
Veranderingen zichtbaar gemaakt
Wat is het verschil?
Nationaal Park
• Echtpaar Kröller-Müller kocht grond van Sickesz.
• Tussen 1909 en 1921 verwierf Kröller stukje bij beetje grond.
• Rijke industriëlen.
Nationale Park
• Naam: Het Nationale Park De Hoge Veluwe.
• Kröller: fervent jager, gebruikte bezit vooral als jachtgebied.
Jachtgebied
• Rijke industriëlen -> veranderen landschap in ‘gedroomde’ jachtgebied en cultuuroase.
• Introductie aantal uitheemse soorten zoals damhert en moeflon.
Gebouwen en infrastructuur
• Bouw van Jachthuis Sint Hubertus.
• Aanleg verharde wegen -> doorgaande openbare weg Otterlo-Hoenderloo laten omleggen.
Kunstcollectie
• Helene Müller: groot kunstliefhebber.
• Haar droom: verzamelplaats voor kunstcollectie.
• 1921: start aanbouw groot museum voor kunst.
• Door ‘economische crisis’ werd dit nooit afgebouwd -> fundamenten.
Fundamenten Groot Museum
Kunstwerken
• Wel verschenen in opdracht kunstwerken in Park als ‘landmark’.
Museum
• Echtpaar Kröller-Müller schonk collectie aan Nederlandse Staat.
• Voorwaarde: Nederlandse Staat bouwt museum Hoge Veluwe.
• In 1938 werd huidige Kröller-Müller Museum geopend.
Recreatie
• Na de Tweede Wereldoorlog -> bevolking welvarender en mobieler.
• Recreatie in opkomst.
• Combinatie natuur, rust en kunst ->De Hoge Veluwe populaire bestemming.
Natuurbeheer
• Om natuur en landschap in park mooi te houden grijpen parkbeheerders soms in.
• Zonder (actief) natuurbeheer verdwijnt heide en open zand.
• Afwisseling verschillende landschappen (o.a. productiebos, natuurlijk bos, heide, vennen en stuifzand) maakt Het Nationale Park De Hoge Veluwe bijzonder!
Natuurbeheer
• Boswachters & parkbeheerders zorgen voor behoud landschap.
• Soms subtiel -> verwijderen exoten (vogelkers). -> verwijderen aanwas nieuwe boompjes.
• Soms ingrijpend -> afplaggen heide voor herstel stuifzanden. -> verjongen eiken- en beukenlanen door kap.
Voorlichting/educatie
• Kröller-Müller Museum 2x uitgebreid/kunstcollectie op peil.
• Publieksvoorlichting belangrijk! -> bezoekerscentrum Museonder.
• Jong en oud op interactieve manier natuur/landschap beleven.
Voorlichting/educatie
• Talloze (thematische) fiets- en wandeltochten.
• Digitale informatievoorziening: audiotour voor mobiel/iPod/mp3.
audiotour ‘Het bewaarde landschap’
Veel plezier met de veldles, waarin jullie een tocht maken langs de geschiedenis van Het Nationale Park De Hoge Veluwe.
top related