kształcenie psychologów transportu w świetle projektów...
Post on 28-Feb-2019
212 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego
Kształcenie psychologów transportu w świetle projektów nowych aktów
prawnych
Adam Tarnowski
2
Stan rzeczy…
• Ustawa o kierujących pojazdami z dn. 05.01.2011 weszła w Ŝycie z 2-letnim vacatio legis.
• Stare rozporządzenia wg Ustawy mogą obowiązywać do 18 miesięcy od jej wejścia w Ŝycie, a zatem realne vacatio legis to 3 i pół roku. vacatio legis to 3 i pół roku.
• Obecnie nadal brak rozporządzenia Ministra Zdrowia, a psychologowie wykonują badania według sprzecznych przepisów.
3
Psycholog uprawniony
• Ustawa o kierujących pojazdami z 05.01.2011, nowelizowana 11 razy stwierdza (Art. 87 p.2.):
• Uprawnionym psychologiem jest osoba, która:
1. Posiada tytuł zawodowy magistra uzyskany na kierunku psychologia; psychologia;
2. Ukończyła z wynikiem pozytywnym podyplomowe studia w zakresie psychologii transportu prowadzone przez uczelnię prowadzącą studia wyŜsze na kierunku psychologia
3. Nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów;
4. Została wpisana do ewidencji uprawnionych psychologów.
4
Projekt Rozporządzenia
• Pomimo szeregu błędów i nieścisłości projekt Rozporządzenia jest rewolucyjny, nie tylko w zakresie psychologii transportu- ale moŜe stanowić punkt wyjścia do dyskusji o regulacji ram diagnozy psychologicznej.psychologicznej.
• Projekt nie zawiera dodatkowych wymogów dotyczących kompetencji diagnosty
• Zawiera natomiast metodyk ę badań- jako pierwszy w polskim prawie dokument okre ślający warunki badań psychologicznych.
5
Obszary kompetencji
• Znajomość prawa, zasad dokumentacji itp.
• CO badamy- kompetencje w zakresie róŜnic indywidualnych i psychologii klinicznej
• JAK badamy- kompetencje w zakresie metod • JAK badamy- kompetencje w zakresie metod diagnostycznych.
• PO CO badamy- cel diagnozy.
6
Kategorie badanych osób (CO badamy)
• Kierowcy zawodowi (ogólna selekcja negatywna)
• Osoby przekraczające 24 PK (zab. osobowości, deficyty poznawcze)
• Zatrzymani za jazdę w stanie po uŜyciu alkoholu (uzaleŜnienia, zab. osobowości, braki kompetencji społecznych)zab. osobowości, braki kompetencji społecznych)
• Uczestniczący w wypadkach drogowych (ogólna selekcja negatywna, zab. posttraumatyczne)
• Skierowani przez lekarza (deficyty poznawcze- szczególnie zab. organiczne, zab. afektywne)
• Osoby popełniające wykroczenia w pierwszym roku posiadania PJ (od 2016)- prawdopodobnie niedojrzałość, słabe funkcje kontrolne
7
Obszary diagnozy (wg projektu rozporządzenia)
• przyjmuje się listę kluczowych cech i zdolności podlegąjących badaniu psychologicznemu:
� sprawność intelektualna i procesy poznawcze.
� osobowość i temperament warunkujące zachowanie człowieka w sytuacjach trudnych (stres i radzenie sobie w człowieka w sytuacjach trudnych (stres i radzenie sobie w sytuacjach stresowych, impulsywność, skłonność do ryzyka i poszukiwanie stymulacji).
� Sprawność psychomotoryczna:
• szybkość i adekwatność reakcji.
• koordynacja wzrokowo-ruchowa.
8
Badania poszerzone
• Badanie moŜe być rozszerzone o ocenę
� poziomu empatii.
� poziomu lęku.
� poziomu wypalenia zawodowego.� poziomu wypalenia zawodowego.
� ewentualnego występowania uzaleŜnień.
� ewentualnego występowania zaburzeń stresu pourazowego lub innych.
9
JAK badamy- kompetencje w zakresie metod
• Zestaw metod i urządzeń badawczych
• Uprawniony psycholog dobiera metody i urządzenia badawcze weryfikujące kluczowe cechy i zdolności istotne dla kierujących pojazdami w zakresie:
� urządzeń- posiada co najmniej jedno narzędzie do oceny kaŜdej ze sprawności:
� narzędzi testowych posiadu co najmniej dwa narzędzia do oceny kaŜdej z cech (sprawności).
10
Przebieg badania
• na badanie psychologiczne składąją się następujące elementy:
� wywiad bezpośredni i obserwacja.
� badania testowe i aparaturowe.
� analiza.
� interpretacja,
� przekazanie informacji osobie badanej o wynikach badań psychologicznych i wydanie orzeczenia psychologicznego.
11
Standardy badania
• Uprawniony psycholog stosuje:
� metody badawcze i urządzenia spełniające warunki standaryzacji, obiektywizmu, normalizacji, rzetelności i trafności;
� metody posiadające udowodnioną trafność diagnostyczną w � metody posiadające udowodnioną trafność diagnostyczną w badaniach kierowców.
� szczególowe procedury prowadzenia i interpretacji badań testowych są wskazane w podręczniku testowym i stanowią jego integralną część (dotyczy to równieŜ urządzeń):
� procedury diagnostyczne, które róŜnicuje się ze względu na rodzaj badania i treść wydawanego orzeczeniapsychologicznego:
12
…psycholog stosuje…
� standardy etyczne. w tym bezstronność i naleŜytą staranność prowadzonej diagnozy:
� ocenę sposobu funkcjonowania badanego. będącą podstawą wydania orzeczenia psychologicznego, która powinna być rzetelna, kompetentna i obiektywna: jeŜeli występują okoliczności, które uniemoŜliwiają wydanie takiej opinii. okoliczności, które uniemoŜliwiają wydanie takiej opinii. psycholog odmawia prowadzenia badania:
� informacje zwrotne dla badanego. które są formułowane w sposób jasny i czytelny, językiem zrozumiałym, dostosowanym do rozmówcy.
13
Cel badania (PO CO badamy)
• Wg Ustawy, celem badania jest ustalenie braku bądź istnienia przeciwwskazań do kierowania pojazdami (lub wykonywania zawodu)
• Ustalenie przeciwwskazań wymaga w istocie prognozy ryzyka popełnienia powaŜnego błędu w zakresie ryzyka popełnienia powaŜnego błędu w zakresie prowadzenia pojazdu.
• Jeśli wyobraŜę sobie 100 osób o podobnej charakterystyce, ile z nich spowoduje wypadek w ciągu najbliŜszego roku?
• Czy diagnoza moŜe ograniczać się do prognozy, tj. szacować ryzyko bez odwoływania się do mechanizmów dysfunkcji?
14
Ryzyko w diagnozie zorientowanej na prognozę
• Wnioskowanie odbywa się w schemacie:
! ObniŜone wyniki testu
-> osłabiona funkcja (przyczyny-róŜnice ind., zmiany chorobowe)
-> osłabione moŜliwości adaptacyjne
-> ryzyko błędu-> ryzyko błędu
• Na kaŜdym etapie wnioskowania moŜe pojawić się błąd niepełnej reprezentatywności (test moŜe nie w pełni reprezentować funkcję, funkcja nie determinować moŜliwości adaptacyjnych, obniŜone moŜliwości mogą być kompensowane np. przez realistyczną samoocenę i ostroŜność)
• MoŜna mówić o kompensacji zaburzeń uwagi- ale nie moŜna mówić o kompensacji słabych wyników testu d2!!
15
Kompetencje psychologa (CO)
• CO badamy?
� Psychologia róŜnic indywidualnych
• Osobowość, intelekt, funkcje motoryczne
� Psychologia kliniczna � Psychologia kliniczna
• uzaleŜnienia, zab. osobowości, zab. emocjonalne, neuropsychologia
16
Kompetencje psychologa (JAK)
• Psychometria
• Wywiad i obserwacja
• Umiejętność „znajdowania wspólnych mianowników”-znajdowania wskaźników w róŜnorodnym materialeznajdowania wskaźników w róŜnorodnym materiale
17
Kompetencje psychologa (PO CO)
• Psychologia transportu: wiedza o wpływie poszczególnych zmiennych na bezpieczeństwo na drodze, i czynnikach modyfikujących ten wpływ
• Znajomość teoretycznych podstaw diagnozy opartej na faktachna faktach
18
Przykład
• Kierowca skierowany z powodu przekroczenia 24 PK, lat 22, studiuje zarządzanie (wcześniej politologię). Liczne kontakty towarzyskie. Prosi o szybkie przeprowadzenie badań. Wyniki testów- inteligencja przeciętna, w teście uwagi przeciętna dokładność przeciętna, w teście uwagi przeciętna dokładność bardzo duŜa szybkość działania. Kwestionariusz osobowości – ekstrawertyk, niski neurotyzm i psychotyzm, niskie kłamstwo. Bardzo dobra koordynacja i czas reakcji. Komentuje zasadność testów, dysforyczny w czasie badana- w czasie rozmowy spokojny, kontrolujący się wielomówny.
19
Kompetencje psychologa
Etap Wiedza Umiej ętności Postawa i kompetencje społeczne
Określenie problemu Najczęstsze przyczyny naruszeń przepisów
Wywiad- eksploracja Krytycyzm wobec treści wypowiedzi, akceptacja badanego jako osoby.
Postawienie hipotez diagnostycznych
Psychopatologia (zab. Osobowości)RóŜnice ind. (style poznawcze)
Dobór wskaźników, planowanie badania i wywiadu
Unikanie błędówmyślenia potocznego (schematów) Podejście empiryczne
Weryfikacja hipotez Znajomość psychometrii i charakterystyki narzędzi, zasad prowadzenia wywiadu
Umiejętność badania testowego, wywiadu diagnostycznego i obserwacji
Spostrzegawczość, postawa ciekawości poznawczejKrytycyzm i obiektywizm
Sformułowanie charakterystyki psychologicznej i decyzji orzeczniczej
Zasady formułowaniacharakterystyki psychologicznej, sporządzania dokumentacji
Myślenie analityczne, umiejętność syntezywniosków
Obiektywizm,
Udzielanie informacji zwrotnej
Znajomość procedur WyraŜanie informacji językiem dostosowanym do wiedzy i wglądu badanego
Akceptacja osobyAsertywność i pewność siebie
20
Kształcenie
• Oczekiwania wobec studiów magisterskich (i poszczególnych specjalizacji)
• Oczekiwania wobec studiów podyplomowych
• Swobodne kształtowanie programów studiów• Swobodne kształtowanie programów studiów
• Ustalenie konkretnych efektów kształcenia wraz z metodami weryfikacji ich osiągnięcia.
top related