lean implementation in healthcaremedinfo2.psu.ac.th/lean/file/leanconcept/gen1/23.3.pdf · •...

Lean Implementation Lean Implementation

in Healthcare

กตต ลมอภชาต กตต ลมอภชาต

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร Lean Concept : Application & Simulation in Healthcare

22-23 June 2011

L I l t ti• Lean Implementation

• ขนตอนในการทา เลอกโครงการอะไร อยางไร• ขนตอนในการทา เลอกโครงการอะไร อยางไร

• Value Stream Mapping -VSM• Value Stream Mapping VSM

• ปญหาในการนาลนมาใชในระบบบรการสขภาพปญหาในการนาลนมาใชในระบบบรการสขภาพ

ปจจยในการนาแนวคดลนมาปรบใช

• นโยบายจากผบรหาร ระดบสง หวหนาหนวยงานนโยบายจากผบรหาร ระดบสง หวหนาหนวยงาน

• Sensei (Guru) ผร ผเชยวชาญ - Lean Facilitator

ใ • ถายทอด เรยนร ทาความเขาใจ เกยวกบแนวคด Lean

จากการฟงบรรยาย อบรมปฏบตการ (work shop)

• หวหนาหนวยงาน เหนปญหา เหนดวยกบแนวคดลน

และตองการปรบปรงกระบวนการทางานและตองการปรบปรงกระบวนการทางาน

• ดาเนนการเลอก และทา Lean Project - Project owner , Team

ป ป ป • ตดตามความกาวหนา ปรบปรงเปนระยะ ๆ (Kaizen) อยางสมาเสมอ

• นาเสนอโครงการ รวมกน ชนชม พจารณาปรบปรง

• Continuous Improvement

เลอกกระบวนการทางานชนดใดทา Lean project ?• Core process งานหลก• Central process Inter-department inter-unit jobCentral process, Inter department, inter unit job

งานทตองประสานงานรวมกนหลายหนวย• Queue/Bottle neck : ขนตอนทคอยนาน งานทตองรอ หรอทาไมทน Q

ควตาง ๆ เชน คว admit ควตรวจพเศษ ควรอหองพเศษ ควผาตด • Problem ขนตอนหรอการทางาน ทมปญหาเกดขน เชนลาชา

ผดพลาดตองแกไขบอย ๆ กระบวนการท : ใชเวลานาน ใชคนหลายคน มขนตอนมาก/ยงยาก (complex)

ใชคาใชจายมาก สนเปลอง งานทคางเสมอ ๆ (work in process -WIP) งานทตองนากลบไปทาตอทบาน

ปญหาเรงดวนทควรพจารณานามาแกไขปรบปรง

• ผลการสารวจจากความพงพอใจ/ ไมพงพอใจ

ของผรบบรการ เชน จากแผนกผปวยนอก ผปวยใน

หรอ ผปวยแผนกฉกเฉน หรอจากหนวยงานอน

ป ใ• จากขอเสนอแนะ จากผปวย หรอจากบคลากรภายใน

• จดหมายรองเรยน

Value Stream Mapping VSM

1 เขยนขนตอนทงหมดตามลาดบ จากเรมตน จน เสรจสน

Value Stream Mapping VSM

1. เขยนขนตอนทงหมดตามลาดบ จากเรมตน จน เสรจสน

2. ในแตละขนตอนรวมกนวเคราะหวาขนตอนใดเปน waste, value added l dd dหรอ necessary non value-added

3. วเคราะหสาเหตของ waste โดยใช 5 Why

ผงกางปลา (Fish Bone Diagram), Root cause analysis

4 คนหาแนวทางหรอวธแกไขเพอลดหรอกาจด waste4. คนหาแนวทางหรอวธแกไขเพอลดหรอกาจด waste

5. สรางขนตอนขนมาใหม โดยลดความสญเปลา เพมคณคา

ใ 6. ดาเนนการตามวธใหม แลวเกบขอมล/ผลทเกดขน ทาการวเคราะห

7. กลบไปเรมขนตอนแรกใหม เพอพฒนาปรบปรงใหดยงขนไปอก PDCA- Plane Do Check Act

ขนตอนท 1 การเขยนขนตอนปจจบน

Current Value Stream หรอ Current State Map หรอ As-Is State

ใ แยกแยะ แตละขนตอน แลวเขยนตอเนองกน ใหครบถวน

จดเรมตน งานเสรจ

สงใหลกคา/

ผรบบรการ

ผรบผดชอบ - Process owner

ผรบผดชอบ - Process owner

ประโยชนของการเขยนสภาพปจจบน

• เหนความเปนจรงของการดาเนนงานในปจจบน ซงหลายๆกรณ

จะเหนได ทนทวาไมเปนไปตามทควรจะเปน ทาไมถงทาแบบน !?

• พบวาขนตอนใดทตองรอนาน หรอ เปนคอขวด (Bottle neck)

• ขนตอนใดทตองรบปรบปรง • ขนตอนใดทตองรบปรบปรง

• ขนตอนใดทซาซอน ยงยากโดยไมจาเปน

• ขนตอนใดทไมมประสทธภาพ

ขนตอนท 2ขนตอนท 2• ระบ (จบเวลา วดระยะทาง) ทใชในแตละขนตอน รวมทงชวงทตองรอ อยางครบถวนระบ (จบเวลา วดระยะทาง) ทใชในแตละขนตอน รวมทงชวงทตองรอ อยางครบถวน

(ในชวงแรกอาจจะประมาณเวลาทใชกอน) งานเสรจเรยบรอย

จดเรมตน ถงมอลกคา

เวลา นาทเวลา ........................................................................................................................นาท

ระยะทาง ...................................................................................................................................เมตร

รวมเวลาทตองใชทงหมด รวมเวลา หรอระยะทาง รวมทงการรอ Waiting

ในกรณทตองการลดระยะทาง ลดคาใชจาย ลดวสด ในกรณทตองการลดระยะทาง ลดคาใชจาย ลดวสด กวด หรอ ระบสงทลดตามตองการ

ขนตอนท 3• รวมกนพจารณาวา ขนตอนใดเปน waste หรอ non value แตจาเปน รวมกนพจารณาวา ขนตอนใดเปน waste หรอ non value แตจาเปน

หรอ ขนตอนใดสรางคณคา Value

จดเรมตน งานเสรจ

สงใหลกคาสงใหลกคา

= value = waste = necessary non value

เปนความสญเปลา แกไขไดงาย ทสดญ

แกไขไดยากกวาแกไขไดยากกวา

แกไขไดยากทสดแกไขไดยากทสด

ขนตอนท 4ขนตอนท 4

• คานวณ หาประสทธภาพของกระบวนการทงหมดในโครงการน

ป รวมเวลาทเปน value ทงหมด หารดวย เวลาทงหมดของกระบวนการ

ตงแตเรมตนจนเสรจสน คอ value + waste + non value แตจาเปนตงแตเรมตนจนเสรจสน คอ value waste non value แตจาเปน

ประสทธภาพ = value / เวลาทงหมด (cycle time)ประสทธภาพ value / เวลาทงหมด (cycle time)

ขนตอนท 5 F t (L ) St t Mขนตอนท 5 - Future (Lean) State Map

To-Be state

• หลงจากวเคราะห หาสาเหต และลดหรอรวมขนตอน เสนอ

แนวทางการดาเนนแบบใหม

• ดาเนนการ เกบขอมลจรง ตามวธการใหม เพอดผลลพธท

เกดขนจรง คานวณประสทธภาพใหม

ตองเกบขอมลอยางละเอยด ทก ๆ ขนตอนหรอไม ๆ

เกบกรายหรอกรอบ ?

• ขอมลพนฐานกอนทาโครงการ (Pre lean, As is state) ไม

จาเปนตองเกบอยางละเอยดหรอขอมลจานวนมาก ไมควร

เสยเวลามากเสยเวลามาก

• เมอเรมทาโครงการ Lean ควรเกบขอมล ใหละเอยดและ

ถกตองมากขน เพอการตดตามความกาวหนา และถกตองมากขน เพอการตดตามความกาวหนา และ

ประสทธภาพของกระบวนการใหถกตอง โดยเฉพาะในการ

ทาครงตอ ๆ ไป (Continuous improvement - Keizen)

Value Stream MappingValue Stream Mapping

End to End Patient Flow

Register OPD/ER Admit Dischargeg g

OPD Ward

Ward OR WardWard OR Ward

OPD Lab Lab Report DoctorOPD Lab Lab Report Doctor

Value Stream Mapping

Service FlowService Flow

Material Flow

I f ti FlInformation Flow

การรายงานเปรยบเทยบ P P t Lการรายงานเปรยบเทยบ Pre-Post Lean

กจกรรม Pre-Lean Post-Lean ผลทได

ขนตอน 12 ขนตอน 7 ขนตอน 5 ขนตอน

( 41.7% )( 41.7% )

ระยะเวลา 72นาท 52นาท 20 นาท

(66-85 นาท) (49-54นาท) (27.7%)

%ประสทธภาพ 61.1% 86.5% 25.4%

Future StateFuture State หมายถง การกาหนดเปาหมาย รปแบบ หรอขนตอนการบรการ

ทดทสดในอนาคตตามความฝน หรอในอดมคต เชน

• ผปวยเมอตรวจเสรจ รอรบยาไมเกน 5 นาท• ผปวยเมอตรวจเสรจ รอรบยาไมเกน 5 นาท

• ผปวยทมาตามกาหนดเวลานด จะไดพบแพทยทนท

หรอรอไมเกน 15 นาท

• ความผดพลาดตาง ๆ เชน อตราแผลกดทบ อตราการตดเชอหลงใสความผดพลาดตาง ๆ เชน อตราแผลกดทบ อตราการตดเชอหลงใส

สายสวนตาง ๆ อตราการใหยาผดหรอจายยาผด เปน 0

ใ ป ทาทายใหมงสเปาหมาย คนหาชองวาง (Gap analysis)

เพอหาวธการปรบปรงใหดกวาเดม จนไดผลตามตองการ

Current Value StreamCurrent Value Stream

Lean 1

Lean 2

L 3Lean 3 …

Ideal Value Stream

นอกจากลดเวลารอคอย ลด Waste หรอลด cycle time

หรอ ระยะทางการเดน

ยงอาจหมายถง ยงอาจหมายถง

- ลดพนททางาน เพมพนทใชสอย

- ลดคาใชจาย

- ลดอปกรณ ลดเครองมอ

ลดคนทางาน - ลดคนทางาน

- ลดความผดพลาด เพมความปลอดภยของผปวย ลดความผดพลาด เพมความปลอดภยของผปวย

กระบวนการตอไปน ไมใชแนวทางของ Lean

• การปรบกระบวนการเพยงขนตอนเดยว หรอการปรบเพยงสวนนอย

(เรยกวา Keizen)(เรยกวา Keizen)

• การลดขนตอนหรองานของหนวยงานตนเอง แตโอน / เปลยนให

หนวยงานอนรบผดชอบหรอทาแทน

ใ ป ใ ใ • การกาหนดใหผอนปรบการทางานใหดขน ถกตองสมบรณ กอนสงงานให

• การลดหรอตดขนตอนทง แตทาใหเกดความเสยงตอความผดพลาด หรอ

ความปลอดภยของผปวยเพมขน

• การลดหรอยกเลกขนตอนทขดตอระเบยบ ขอตกลง กฎหมาย• การลดหรอยกเลกขนตอนทขดตอระเบยบ ขอตกลง กฎหมาย

• Lean ตองใชทรพยากรลดลง ไมใชเพมขน ถาเพมขน เชน เพม

คน เพมเครองมอหรอครภณฑ เพอใหงานรวดเรวขน ตองม

ความจาเปนจรง ๆ และไดประสทธภาพคมคากวาเดมชดเจนความจาเปนจรง ๆ และไดประสทธภาพคมคากวาเดมชดเจน

• บคลากรตองทางานนอยลงแตประสทธภาพดขน ไมเพม

ความเครยด มขวญกาลงใจมากขน

Problem in Lean implementation

ป ปปญหา และ อปสรรค

ในการนาลนมาใชในร บบสขภาพในการนาลนมาใชในระบบสขภาพ

Healthcare

ผปวยแตละคน เปนโรคแตละชนดทไมเหมอนกน ไมสามารถควบคม

ความแตกตางได ตองการการวนจฉย รกษา ตดตาม แนะนาทไมเหมอนกน

ไมเหมอนการผลตสนคา หรอบรการประเภทอน ๆ

ไมสามารถควบคมจานวนผปวย นอกจากนในหลาย ๆกรณ ไม

สามารถทานายผลการใหการรกษา (การบรการ) ไดแนนอน

ผ ปวย ไม ใช รถยนต

โรงพยาบาล ไม ใช โรงงาน

Lean ไมไดเปลยนโรงพยาบาลใหเปนโรงงาน

โ ป โ โรงพยาบาล ยงเปน โรงพยาบาลเชนเดม

แตเปน L H it l แตเปน Lean Hospital

ป ป ป Lean เปนการเปลยนแนวคด ปรชญาขององคกร- ของคนทางาน เปลยนวฒนธรรมการทางาน

Lean เปลยนคณคา Value ของการบรการการดแลรกษาพยาบาล ไ ใ จากมมมองของผปวย ไมใชจากแพทย พยาบาล

ผรบบรการ ผใชบรการ

ป ใ แพทยและพยาบาล เปนผใหบรการ

• Lean ใหหรอกาหนดคณคา (Value) โดยยดความตองการ-

ความคาดหวง ของลกคาเปนสงสาคญ แตผปวยไมมความสามารถจะบอกความคาดหวง ของลกคาเปนสงสาคญ แตผปวยไมมความสามารถจะบอก

ความตองการ ไมมความรพอทจะเลอกหรอใหความเหนตอการตรวจวนจฉย

ไ โ ป ไ ไการรกษาของตนเองได จะกาหนดคณคาโดยผปวยไดอยางไร ?

สงทผปวยตองการจากการรกษาพยาบาล

- ตองการหายจากความเจบปวย อยางรวดเรว

ปลอดภยทงรางกาย จตใจ และวญญาณ Quality in Health care ปลอดภยทงรางกาย จตใจ และวญญาณ

- ดวยวธการทไดผลดทสด ไดมาตรฐาน

Quality in Health careInstitute of Medicine-IOM 2000

SafeP ti t t d - ตรงตามความตองการ เฉพาะปญหาทเกดขน เฉพาะตนอยางถกตอง -

- อยางรวดเรว เหมาะสม โดยไมมการรอทไมจาเปน สญเสย

Patient centeredEffectiveEfficientTimely

- มประสทธภาพ ไมมความสญเสย (Waste) ไมมความผดพลาด ประหยด

- ไดรบการดแลอยางเสมอภาค

TimelyEquitable

- ไดรบการดแลอยางเสมอภาค

ปจจยความสาเรจ

• วฒนธรรมองคกร

• ความมงมนของผนาระดบสง นโยบาย

• การอบรม ความรความเขาใจของบคลากร• การอบรม ความรความเขาใจของบคลากร

• ความรวมมอของบคลากร (Engagement, Empowerment)

• การสอสารภายในองคกร

การสนบสนนจากผบรหาร เวลา สถานท อปกรณ การอบรม• การสนบสนนจากผบรหาร- เวลา สถานท อปกรณ การอบรม

• การตดตามจากผบรหาร

ทาอยางไร บคลากรทางการแพทย หรอ พวกเราทกคนททางาน จงมองเหน Muda (Waste) ในกระบวนการ

รกษาพยาบาลอยางแจมชด ตระหนกในความสญเปลา รกษาพยาบาลอยางแจมชด ตระหนกในความสญเปลา และเกดความตองการอยางลกซง ในการพยายามลดหรอ กาจด Muda ดวยวธการตาง ๆ ทกวธ อยางเอาจรงเอาจง

ทกๆวน ตลอดเวลา เพอใหตนเองทางานอยางมคณคา ๆ ภาคภมใจ มความสข สนกกบการทางาน และเพอป โ ประโยชนของผรบบรการทกคน

“ เหนประโยชนของเพอนมนษยเปนกจทหนง ” เหนประโยชนของเพอนมนษยเปนกจทหนง

ปจจยความสาเรจของคณะแพทย มอ.

สอดคลองกบโครงการพฒนางานเดม เรอง • สอดคลองกบโครงการพฒนางานเดม เรอง

ลดคน ลดงาน ลดขนตอน ลดคาใชจาย ลดคน ลดงาน ลดขนตอน ลดคาใชจาย

• โครงการพฒนางาน คณะแพทยศาสตร

(เรมครงแรก สงหาคม 2535 คดโครงการ และนาเสนอโครงการ)

ป ส ป• วตถประสงค : เพอพฒนาขดความสามารถของหนวยงาน เปน

การเพมภาระงานจากงานปกต เชน การประสานงาน การเพม

ผลผลต ประหยด หรอลดคาใชจายในการใชทรพยากร

จานวนโครงการ Lean แบงตามลกษณะการบรการของโรงพยาบาล

ระบบผปวย ระบบ

ป ใ

การตรวจ

งานสนบ งานสนบสนน

ไป

การเงน รวม

นอก ผปวยใน วนจฉย/รกษา

ทางคลนก

สนนทางการ

แพทย

ทวไป

2552 36 29 5 25 34 5 134

2553 28 21 9 11 27 3 99

Total 64 50 14 31 61 8 233

สวสดครบ สวสดครบ ทางานอยางมความสข สนกกบลน