lexika corpora

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΛΕΞΙΚΑΚΑΙ

ΣΩΜΑΤΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

παραδείγµαταδιδακτικών εφαρµογών(από την Πύλη για την Ελληνική

Γλώσσα)Στάµου Ευαγγελία, Φιλόλογος

Παραδείγµατα εφαρµογής τεχνασµάτωναναζήτησης

Με τον όρο

αναζήτησης -*στο πεδίο λήµµαπροβάλλονται β΄

συνθετικάεπιθήµατα

(παραγωγικέςκαταλήξεις) καιαπλές (κλιτικές)

καταλήξεις

Παραδείγµατα εφαρµογής τεχνασµάτωναναζήτησης

Με τον όρο

αναζήτησης *-στο πεδίο λήµµαπροβάλλονται α΄συνθετικά καιπροθήµατα

Παραδείγµατα εφαρµογής τεχνασµάτωναναζήτησης

Με τον όρο

αναζήτησης *-*στο πεδίο λήµµαπροβάλλονται όλατα παραπάνωσυστατικά

σχηµατισµού τωνλέξεων

Παραδείγµατα εφαρµογής τεχνασµάτωναναζήτησης

Εάν στο πεδίοΤύπος Λήµµατοςεπιλέξουµε «β΄

συνθετικό» και στοπεδίο Ερµήνευµαπληκτρολογήσουµετην ακολουθία

«συνθετικό%θηλυκ%ουσιαστικ», λαµβάνουµε ταλήµµατα τουλεξικού που

χρησιµεύουν ως β΄συνθετικά για τοσχηµατισµόθηλυκών

ουσιαστικών

Παραγωγικά επιθήµατα(ουσιαστικά παράγωγα από ρήµατα)

Εάν στο πεδίοΤύπος λήµµατος

επιλέξουµε«επίθηµα» και στοπεδίο Ερµήνευµαπληκτρολογήσουµετην ακολουθία«ουσιαστ%από

ρήµατα», λαµβάνουµε ταεπιθήµατα µε τηνπροσθήκη των

οποίωνπαράγονται

ουσιαστικά απόρήµατα.

Ρήµατα µε λόγια κλιτική µορφολογία

Συνδυασµένηαναζήτηση µε τουςπαρακάτω όρους:• *αγ* στο πεδίο

λήµµα• Ρήµα στο πεδίοΤύπος Λήµµατος• λόγ.%άγω στοπεδίο Ετυµολογίαµας δίνει λίστα µε

ρήµατα πουσχηµατίζονται µε τη

βάση του -άγω

Ρήµατα µε λόγια κλιτική µορφολογία

Στέλνουµε στα σώµατα κειµένων τορήµα εξάγω που βρήκαµε στηνπροηγούµενη αναζήτηση, συγκρίνουµετις σηµασίες των τύπων «εξάγει» και«εξαγάγει» στα παραδείγµατα από τασώµατα κειµένων.

Στόχος της πορείας αυτής είναι νασυνδέσουµε τη µορφή µε τη σηµασία, δηλαδή να κατανοήσουν ότι τοεξακολουθητικό (ενεστωτικό) θέµα «-αγ»και το συνοπτικό θέµα «-αγαγ (-ήγαγ)»έχουν διαφορετικές σηµασίες.

Έτσι, µπορούµε να εµπλέξουµε τουςµαθητές σε µια δηµιουργική καιδιερευνητική προσπάθεια, µέσα από τηνοποία θα επιχειρήσουν να οδηγηθούνµόνοι τους σε κάποιον τελικό κανόνα γιατη διαφορά στη σηµασία µεταξύσυνοπτικών και εξακολουθητικών τύπων

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

Από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης µπορείνα συλλέξει κανείς «γλωσσικάµαργαριτάρια» όπως:

«Τµήµα επειγόντων περιπτώσεων»«Πρόκειται για τον υφέρπων φασισµό»«Παρέλαβα ένα επείγων γράµµα»

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

Εάν δώσουµε για αναζήτηση στο Google τη λέξη«επείγων» θα βρούµε πολλά λάθη όπως:

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

εισάγουµε στοπεδίο

αναζήτησης τουλεξικού του

Τριανταφυλλίδητην κατάληξη

«-ων»

Από τους τύπους πουεµφανίζονται,

επιλέγουµε (µε τοκαλάθι αριστερά του

λήµµατος) καιπροβάλλουµε µόνο ταλήµµατα που ορίζονταιως «κατάληξη λόγιας

µετοχής τουενεργητικού ενεστώτα»

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

Στη ΣύνθετηΑναζήτηση στο πεδίοΚλιτικό Παράδειγµα

εισάγουµε(πληκτρολογώντας ή

από τις επιλογή«συντοµογραφίες») τον

κωδικό ενός ήπερισσότερων από τακλιτικά παραδείγµατα

που εξετάζουµε.

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

παίρνουµε 116 εγγραφές

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

εάν επιλέξουµε «λόγιο»στο Επίπεδο Ύφους,σε συνάρτηση µε τοπροηγούµενο κλιτικό

παράδειγµα

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

παίρνουµε 80 εγγραφές

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

συνδυάζουµε και τηνεπιλογή

«Επιστηµονικός όρος»στο Σηµασιολογικό

πεδίο

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

και παίρνουµε µόνο1 εγγραφή

Το κλιτικό παράδειγµα λόγιων τύπων µετοχώνσε -ων, -ουσα, ον / -ών, -ώσα, -ών

Εάν πάµε στο ΣώµαΚειµένων του Ι.Ε.Λ.

Στατιστικάδιαπιστώνουµε τη

συχνότητα εµφάνισηςενός λήµµατος (π.χ.

αιτών). Σπάνιαβρίσκουµε τη γενικήπληθυντικού θηλυκού

γένους.

Γλωσσικός δανεισµός(Ιντερνετ ή διαδίκτυο;)

Εισάγουµε στο πεδίοΕτυµολογία ως µοναδικό

όρο αναζήτησης τηβραχυγραφία «αγγλ.» για

να αναζητήσουµελήµµατα που

ετυµολογούνται από τηναγγλική γλώσσα

Εµφανίζονται 2.674 εγγραφές.

Στόχος µας είναι ηαποσαφήνιση τωνβραχυγραφικών

ενδείξεων των όρωνπου δηλώνουν τις

επιµέρουςπεριπτώσεις

δανεισµού και µιαπρώτη γνωριµία µετον ανοµοιογενήχαρακτήρα τωνδανείων που

προέρχονται από τηναγγλική

Γλωσσικός δανεισµός

σχολιάζουµε κάποιες περιπτώσεις και µετη βοήθεια του λεξικού αποσαφηνίζουµετους όρους δάνειο, δανεισµός, αντιδάνειο, διεθνισµός και λόγιο, για να µπορέσουµε

στη συνέχεια, µέσα από τεχνικέςαναζήτησης που θα εφαρµόσουµε, να

κατανοήσουµε στην πράξη τοπεριεχόµενο των όρων αυτών

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Εισάγουµε στο πεδίοΕτυµολογία έναν από τουςβραχυγραφικούς όρουςσηµδ., µτφρδ., διεθ., αντδ.

µαζί µε το χαρακτήρα % καιµία από τις βραχυγραφικέςενδείξεις του Λ.Κ.Ν. πουδηλώνουν τις γλώσσεςκαταγωγής λέξεων της

ελληνικής. Π.χ.• «αντδ.%ιταλ.»• «διεθ.%αγγλ.»• «µτφρδ.%γερµ.»• «σηµδ.%γαλλ.»

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Εισάγουµε στο πεδίοΕτυµολογία έναν από τουςβραχυγραφικούς όρουςσηµδ., µτφρδ., διεθ., αντδ.

και στο πεδίο Λήµµαδιαφορετικό αρχικό γράµµασυµπληρωµένο από τοχαρακτήρα * (π.χ. α*)

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Εισάγουµε στο πεδίοΕτυµολογία έναν από τουςβραχυγραφικούς όρους

σηµδ., µτφρδ., διεθ., αντδ., το χαρακτήρα % και στοτέλος τη βραχυγραφικήένδειξη της γλώσσας

προέλευσης των δανείων(π.χ. «διεθ.%αγγλ.»)

Μπορούµε ναπειραµατιστούµε εισάγονταςτις βραχυγραφικές ενδείξειςδιαφόρων γλωσσών και να

καταγράφουµε τααποτελέσµατα που

εµφανίζονται κάθε φορά.

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Εισάγουµε στο πεδίοΕτυµολογία έναν από τουςβραχυγραφικούς όρους

σηµδ., µτφρδ., διεθ., αντδ., το χαρακτήρα % και στοτέλος τη βραχυγραφικήένδειξη της γλώσσας

προέλευσης των δανείων. ∆ίνουµε στο ίδιο πεδίο ωςεπιπλέον όρο αναζήτησηςτην ακολουθία «λογ.%» καιπριν από τους υπόλοιπους

όρους(π.χ. «λογ.%διεθ.%αγγλ.»)

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Στο πεδίο Λήµµαπληκτρολογούµε

διαφορετικό αρχικό γράµµασυνοδευόµενο από το

χαρακτήρα * (π.χ. α*) καιστο πεδίο Ετυµολογία τηνακολουθία «λογ. <αγγλ.»

Βρίσκουµε τα λήµµατα πουαρχίζουν από α, έχουν λόγιαετυµολογία και είναι άµεσαδάνεια από την αγγλική.

(Μπορούµε εδώ ναδιαχωρίσουµε τα

προσαρµοσµένα από τα µηπροσαρµοσµένα δάνεια).

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Εισάγουµε στο πεδίοΕτυµολογία το χαρακτήρα

«[» και αµέσως µετά τηβραχυγραφική ένδειξη τηςγλώσσας (π.χ. «[αγγλ.»Βρίσκουµε δάνειες λέξειςαπό την αγγλική µη λόγιας

προέλευσης.

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Εισάγουµε:*ισµος ή *ικος στο πεδίο

Λήµµα• ουσιαστικό ή επίθετο στοπεδίο Τύπος Λήµµατος• λογ. <γαλλ. στο πεδίο

ΕτυµολογίαΕστιάζουµε έτσι σε

αποτελέσµατα µε συγκεκριµέναεπιθήµατα (παραγωγικές

καταλήξεις).

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Εισάγουµε:ρήµα στο πεδίο Τύπος

Λήµµατος• λογ. <γαλλ. ή

• [γαλλ. στο πεδίοΕτυµολογία

(µπορούµε να δοκιµάσουµε µεοποιαδήποτε άλλη δάνεια

γλώσσα και να συγκρίνουµε τοναριθµό των δάνειων ρηµάτων

από τις γλώσσες που θαεπιλέξουµε)

Γλωσσικός δανεισµός(πιθανές πορείες αναζήτησης)

Αναζήτηση ληµµάτων που:• είναι ουσιαστικά

• είναι δάνεια από τηναγγλική (επιλέγουµε αγγλ.)

και•ανήκουν στο πεδίο αθλητικά

(το επιλέγουµε)

Απορίες