nukleinske kiseline

NUKLEINSKE KISELINE

NUKLEINSKE KISELINE

kolokolo

1870. – Meisher- otkrio N.K.1870. – Meisher- otkrio N.K.1937. – Feulgen – DNA smještena u jezgri1937. – Feulgen – DNA smještena u jezgrimakromolekulemakromolekulepolinukleotidi polinukleotidi

Struktura molekule DNA otkrivena je 1953. godineStruktura molekule DNA otkrivena je 1953. godine

James Watson Francis Cric

Rosalind Franklin

Nobelova nagrada 1962.godineWatson i Cric

Rendgenska difrakcija vlakana DNK ( Wilkins , Franklin)

Nukleotidi-gradivni elementi Nukleotidi-gradivni elementi Nukleinskih KiselinaNukleinskih Kiselina

DUŠIĆNA DUŠIĆNA BAZABAZA

NUKLEOZID ŠEĆER ŠEĆER

PENTOZAPENTOZA

FOSFORNA KISELINA

NUKLEOTID

DUŠIČNE BAZEDUŠIČNE BAZE

PIRIMIDINSKE DUŠIČNE BAZE- 1 prstenPIRIMIDINSKE DUŠIČNE BAZE- 1 prsten

PURINSKE DUŠIČNE BAZE- 2 prstenaPURINSKE DUŠIČNE BAZE- 2 prstena

- PRINCIP KOMPLEMENTARNOSTI BAZA- PRINCIP KOMPLEMENTARNOSTI BAZA

A T C G

A U

DNK

RNK

DNADNA RNARNA

pentozapentoza deoksiribozadeoksiriboza ribozariboza

broj lanacabroj lanaca dvadva jedanjedan

N-bazaN-baza A,T,C,GA,T,C,G A,U,C,GA,U,C,G

parovi bazaparovi baza A-T C-GA-T C-G A-U C-GA-U C-G

pravilna pravilna zavojitost zavojitost

dada ne ne

položaj u stanicipoložaj u stanici jezgrajezgra jezgra i jezgra i citoplazmacitoplazma

KARAKTERISTIKE WATSONOVOG I KARAKTERISTIKE WATSONOVOG I CRICKOVOG MODELA DNACRICKOVOG MODELA DNA

promjer uzvojnice 2 nmpromjer uzvojnice 2 nm razmak između susjednih baza 0,34nm razmak između susjednih baza 0,34nm spiralna se struktura ponavlja nakon spiralna se struktura ponavlja nakon

deset nukleotida u intervalima od 3,4 nmdeset nukleotida u intervalima od 3,4 nm

DNA- nosioc nasljedne uputeDNA- nosioc nasljedne upute upravlja sintezom proteinaupravlja sintezom proteina

Osobine molekule RNAOsobine molekule RNA

šećer - šećer - ribozariboza uraciluracil (U) umjesto timina (U) umjesto timina jednolančane molekule jednolančane molekule mogu sadržavati područja mogu sadržavati područja

dvostruke uzvojnice dvostruke uzvojnice

Glasnička RNA Glasnička RNA ( ( mmRNA = RNA = messengermessenger RNA ) RNA )

u citoplazmu prenosi šifru za nadzor nad stvaranjem u citoplazmu prenosi šifru za nadzor nad stvaranjem bjelančevinabjelančevina

više stotina do više tisuća nukleotida u nesparenim lancima više stotina do više tisuća nukleotida u nesparenim lancima

Prijenosna RNA Prijenosna RNA ( ( ttRNARNA = transfer = transfer RNA ) RNA ) prenosi molekule aminokiselina do ribosoma prenosi molekule aminokiselina do ribosoma specifično spaja samo s jednom od 20 aminokiselina specifično spaja samo s jednom od 20 aminokiselina sadrži oko 80 nukleotidasadrži oko 80 nukleotida

Ribosomska RNA Ribosomska RNA ( ( rrRNA = RNA = ribosomal ribosomal RNA ) RNA ) stvara komplekse s ribosomskim proteinima formirajući stvara komplekse s ribosomskim proteinima formirajući

funkcionalni ribosom (čini oko 70% ribosoma)funkcionalni ribosom (čini oko 70% ribosoma)

Vrste RNA Vrste RNA

transportna RNA transportna RNA

Samostalni nukleotidi - ATP Samostalni nukleotidi - ATP

REPLIKACIJA (UDVOSTRUČAVANJE) REPLIKACIJA (UDVOSTRUČAVANJE) DNADNA

semikonzervativna replikacija DNAsemikonzervativna replikacija DNA (lat. (lat. replicato = udvostručavanje) replicato = udvostručavanje)

počinje s pucanjem poprečnih vodikovih počinje s pucanjem poprečnih vodikovih

veza između dušičnih baza (odmatanje veza između dušičnih baza (odmatanje polinukleotidnih lanaca)polinukleotidnih lanaca)

replikacijskareplikacijska rašljarašlja - mjesto istodobnog - mjesto istodobnog odmatanja i sinteze DNAodmatanja i sinteze DNA

svaki lanac služi kao svaki lanac služi kao kalup za sintezu novog kalup za sintezu novog lanca lanca

novonastale molekule novonastale molekule DNA sadrže po jedan DNA sadrže po jedan lanac iz stare roditeljske lanac iz stare roditeljske molekule DNA, a drugi molekule DNA, a drugi je lanac potpuno novje lanac potpuno nov

rezultat replikacije - rezultat replikacije - dvije istovjetne molekule dvije istovjetne molekule kćerikćeri

Meselson-Stahlov pokusMeselson-Stahlov pokus

Dokaz da se DNA Dokaz da se DNA umnaža umnaža semikonzervativnom semikonzervativnom replikacijomreplikacijom

translacija.MOV