oinarrizko curriculum diseinua...3.1. heziketa-zikloaren helburu orokorrak i. portu nazionalean edo...
Post on 20-Jun-2020
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA
ARRANTZAKO ETA ITSAS-
GARRAIOETAKO
TEKNIKARIA
2
Aurkibidea 1. Tituluaren identifikazioa........................................................................................ 4 1.1. Izena.................................................................................................................... 4 1.2. Maila. .................................................................................................................. 4 1.3. Heziketa-zikloaren iraupena. .............................................................................. 2. Erreferentea (lanbide-perfila). ............................................................................... 4 2.1. Gaitasun orokorra. .............................................................................................. 4 2.1.1. Lanbide-gaitasunak. .......................................................................... 4 2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia. ........................................................... 4 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak. .................................................... 5 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena. ......................................................................... 6 3. Irakaskuntzak. ........................................................................................................ 7 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak. ............................................................... 7 3.2. Lanbide-moduluak. ............................................................................................. 7 1. Lanbide modulua: Itsasontziko administrazioa ...................................... 7 2. Lanbide modulua: Itsasontziaren egonkortasuna eta maniobra .............. 10 3. Lanbide modulua: Itsasontziaren nabigazioa eta komunikazioak .......... 14 4. Lanbide modulua: Arrantza: erauzpena eta kontserbazioa ..................... 19 5. Lanbide modulua: Segurtasuna, Biziraupena eta lehen laguntzak itsasoan
..................................................................................................................... 22 6. Lanbide modulua: Automatizazioa: erregulazioa eta kontrola ............... 26 7. Lanbide modulua: Atzerriko hizkuntza .................................................. 28 8. Lanbide modulua: Lan-taldeko harremanak ........................................... 30 9. Lanbide modulua: Lan-prestakuntza eta orientabidea ............................ 33 10. Lanbide modulua: Kalitatea eta etengabeko hobekuntza ...................... 36 11. Lanbide modulua: Lantokiko prestakuntza ........................................... 37 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa ..................................... 40 3.3.1. Iraupenak. .......................................................................................... 41 3.3.2. Sekuentziazioa. ................................................................................. 41 4. Irakasleak. .............................................................................................................. 41 4.1. “Arrantza eta itsas garraioak” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-
atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ....................................................... 41 4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko. ........................................ 42 5. Irakaskuntzak emateko gutxieneko baldintzak. ..................................................... 42 5.1. Espazioak. ........................................................................................................... 42 6. Konbalidazioak eta korrespondentziak. ................................................................. 43 6.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak. ...... 43
3
6.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak. ........... 43
4
1. Tituluaren identifikazioa 1.1. Izena: "Arrantza eta itsas garraioak". 1.2. Maila: Erdi-mailako Berariazko Lanbide Heziketa. 1.3. Iraupena: 2.000 ordu. 2. Erreferentea (lanbide-perfila) 2.1. Gaitasun orokorra Hona hemen produkzio-sistemaren lanbide-prestakuntzarako eskakizun orokorrak teknikari honentzat: • Itsasontziaren administrazioa kudeatu eta egitea. Haren nabigazioa eta itsasbidea
kontrolatu eta bideratzea egoera guztietan. Arrantza erauzi, landu eta kontserbatzeko jarduerak antolatu eta egitea; itsas garraioko jarduerak antolatu eta egitea; hori guztia segurtasun-egoeran eta ezarritako araudi nazionala eta nazioartekoa errespetatuz.
2.1.1. Lanbide-gaitasunak • Itsasontzia behar bezala “despatxatuta” irteteko/sartzeko itsas agintaritzak eskatutako administrazio- eta
lan-prozedurak kudeatzea. • Itsasontzia segurtasunez gobernatzea, beharrezko informazioa interpretatuz eta ulertuz. • Itsasontziaren barne-espazioetan eta bizkarrean karga behar bezala banatzea, betiere itsasontziaren
egonkortasunari eta asentuari buruzko koadernoetan karga desberdinetarako ezarrita dauden itsasontziaren egonkortasun, flotagarritasun eta asentuko parametroei eutsiz eta Administrazioak finkatutako egonkortasunari buruzko irizpideei jarraituz.
• Erauzpen-lanak egitea, detekzio, erauzpen eta lanketako ekipoak erabiliz eta arrantza-produktuen amaierako kalitatea kontuan hartuz eta kontrolatuz.
• Egoera zailetan arrantzan jarraitu ahal izateko arrantza-maniobretan beharrezko aldaketak egitea. • Larrialdi-kasuetan, bizkor eta trebetasunez jardutea, segurtasun-plana aplikatuz eta larrialdi-kasuetan
eskura dauden baliabideak erabiliz. • Itsasontziaren oinarrizko nabigazio-maniobrak eta -lanak ikuspegi orokorraz egitea, arrantza-erauzpenari
eta, hala badagokio, itsas garraioari etekin egokia atera ahal izateko. • Beste jarduera batzuetarako lan-mugikortasuna barne hartzen duten egoera tekniko desberdinetara
egokitzea. • Lana garatzerakoan eta, batik bat, lan hauek burutuko dituen taldeko kideekin koordinazio handia
eskatzen duten lanetan, komunikazio eraginkorra izatea, aginduak eta informazioa interpretatuz, argibide argiak azkar sortuz eta, lanean kontingentziarik gertatuz gero, bidezko pertsonari informazioa emanez eta laguntza eskatuz.
• Enpresa armadoreko agintari gorenarekin eta ikuskariarekin batera, instalazioen etekin egokia lortzeko probetan, hobekuntzetan eta entseguetan parte hartzea.
• Bere talde funtzionaleko kideekin etengabe harremanetan egotea. Horretarako, taldeari esleitu zaizkion helburuak lortzen lagunduko du eta gainontzekoen lana errespetatuko du, zeregin kolektiboen antolamenduan eta garapenean aktiboki parte hartuko du eta azaltzen diren zailtasunak gainditzeko lankidetzan jardungo du, betiere taldekideen eta bere menpe daudenen ideiekiko jarrera tolerantea azalduz.
• Problemak ebaztea eta erabaki indibidualak hartzea, ezarritako arauak bere eskumenaren barruan betez. Erabaki horien ondorio ekonomikoek edo segurtasunari dagozkionek beren erantzukizun-eremua gainditzen dutenean, kontsultatu egingo dituzte.
• Bere lanbidearen berezko tekniken esparruan eduki politeknikoko edota polifuntzionaleko ekintza-multzo bat autonomoki burutzea, horretarako ezarritako metodoak erabiliz.
2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia
5
Teknikari honi, goragoko maila duten teknikariek esleitutako funtzioen eta helburuen esparruan eta dagozkion lanerako arloetan, oro har, ondoko autonomia-gaitasunak eskatuko zaizkio: • Mugak dituzten arrantzarako eta/edo karga garraiatzeko itsasontzien agintaritza, tanga-itsasontziak eta/edo
karga arriskutsuak dituztenak salbuetsita. • Mugak dituzten itsasontzietan nabigazio-guardia egitea. • Kanpoaldearekin harremanak ezartzea. • Despatxu eta administrazio ekonomikoa eta lanekoa. • Karga eta deskargarako baliabideak eta maniobra-ekipoak maneiatzea. • Radar-informazioa zuzen interpretatzea, abordatzea eta hondoa jotzea saihesteko. • Arrantza-aparailuak eta -txankuak laxatu eta biratzeko maniobra egitea. • Iragarpen meteorologikoak aztertzea. • Arrantza-aparailuak eta -txankuak armatu eta konpontzea. • Arraina landu eta kontserbatzea. • Arrantzaren detekzio-ekipoetan lortutako informazioa interpretatzea. • Laneko segurtasuna antolatu eta kontrolatzea. • Karga, deskarga eta asentuko lanak egitea. • Portuetan, arradetan, zona mugatuetan eta larrialdi-egoeretan itsasontzia maniobratzea. • Itsasontziaren itsasbidea trazatzea. • Gaixoei eta istripua izan dutenei osasun-asistentzia ematea. • Lortutako produktuak landu, kontserbatu eta egokitzea. 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak Ondokoak dira profesionalak burutu eta/edo azaldu behar dituen burutzapen eta portaera esanguratsuenak: 1. Portuko irteeraren edo sarreraren aldez aurreko despatxuak lortzea.
• Itsasontziaren despatxuak lortzea, arauzko xedapenak betez, garaiz eta eraz itsasoratu ahal izateko. • Indarrean dagoen araudiak ezarritako administrazio- eta lan-eskakizunak betetzea. • Tresnen eta hornigaien zuzkidura eta karga egoera onean dagoela egiaztatzea. 2. Itsasontzia egonkortu, asentatu eta maniobratzeko lanak egitea. • Egonkortu eta asentatzeko lanak ezarritako segurtasun-arauak betez egitea. • Esekitako pisuak maneiatzea, baliabide mekanikoak ezarritako denboran, eran eta segurtasunez erabiliz. • Atrakatze, desatrakatze eta ainguratzeko maniobretan elementu mekanikoak maneiatzea. • Nabigazio egokirako itsas arauak eta marinelen ohiturak betez itsasontzia maniobratzea. • Itsasoan galdutako pertsonak bilatu eta erreskatatzeko larrialdietarako lanak antolatu eta zuzentzea.
3. Itsasontziaren nabigazioa eta itsasbidea egoera guztietan kontrolatzea. • Nabigazio-gelako argitalpenak eta dokumentazio nautikoa eguneratuta eta antolatuta mantentzea, egin
beharreko bidaiak kontuan hartuta. • Nabigazioko ekipo elektronikoen bitartez itsasontziaren kokapena finkatzea. • Informazio meteorologikoa interpretatzea eta itsasontziaren itsasbidea eta segurtasuna asalda ditzaketen
aldagaiak identifikatzea. • Nabigaziorako laguntzarako eta abordatzeen prebentziorako radar-informazioa lortzea. • Nabigazio seguruaren guardia egitea, abordatzea eta hondoa jotzea saihesteko. • Itsasoko Sorospen eta Alarma Sistema Orokorraren (GMDSS) ekipoak eta azpisistemak erabiliz
informazioa lortzea eta komunikazioak ezartzea.
6
4. Lortutako produktua erauzteko eta kontserbatzeko jarduerak antolatu eta egitea. • Beharrezko arrantza-aparailuak eta -txankuak prestatu eta konpontzea, etekinari eta segurtasunari
dagokienez egoera egokian arrantza egin ahal izateko. • Etekin egokia lortzearren, erauzpen-lanetan erabiltzen diren ekipo elektronikoak maneiatu eta
kontrolatzea. • Arrantza-aparailuak eta -txankuak kalatu eta biratzeko maniobretan erabiltzen diren elementu mekanikoak
maneiatzea, erauzpenaren egoera eta modalitatea kontuan izanda. • Arrantzaren produktuak landu, kontserbatu eta egokitzeko lanak kontrolatzea, produktuaren higiene- eta
osasun-egoera egokia ziurtatuz. 5. Itsasontzi barruan segurtasuna, biziraupena eta laguntza antolatu eta kontrolatzea. • Lanean segurtasuna antolatu eta kontrolatzea, ezarritako prebentziozko neurriak eta lege-arauak aplikatuz. • Suteei aurre egiteko egoeretan larrialdi-eragiketak planifikatu eta zuzentzea. • Larrialdietarako, itsasontzia uzteko, itsasoan bizirik irauteko, bilaketako eta erreskateko eragiketak
zuzentzea. • Itsasontziko konpartimentuak urez betetzen diren egoeretan larrialdi-eragiketak zuzentzea. • Gaixoei eta zaurituei eman beharrezko osasun-laguntzako premiazko neurriak koordinatu eta aplikatzea. 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena • Lanbide- eta lan-ingurunea Arrantzako eta itsas garraioetako teknikariak, batez ere, erauzi eta prozesatzeko instalazio automatizatuak dituzten arrantza-ontzietan egingo du lan. Edozein arrantza-eremutan jardungo du eta edozein aparailu-mota erabiliko du. Era berean, itsas garraiorako ontzietan ere lan egin ahal izango du. Hona hemen nagusiki zein azpisektoretan garatu ahal izango duen bere jarduera: • Itsasertzeko arrantza: inguraketa, hondoko arrastea eta arraste pelagikoa; tranpak edo nasak; kazako
aparailua; liña; txanbela; tretzak: hondokoa eta azalekoa. • Ur handitako eta oso ur handitako arrantza: inguraketa, hondoko arrastea eta arraste pelagikoa; hondoko
eta azaleko tretzak. • Kabotajeko eta kabotaje handiko nabigazioa: itsas garraioak, bereziak salbuetsita. • Tripulazioko kide izan daiteke, ofizial gisa eta zerga- eta arrantza-ikuskaritzan diharduten itsasontzietan
ere. Bere kualifikazio-mailako lan-taldean sartuko da, goi-mailako teknikariak koordinatuta, haren menpe egongo baita.
• Lanbideak eta ereduzko lanposturik garrantzitsuenak Lanbide-orientazioko helburua izanik, ondoren, tituluaren perfilean definitutako lanbide-gaitasuna eskuratu ondoren bete daitezkeen lanbideak eta lanpostuak aipatzen dira adibide gisa: Teknikari honek sektore barruan adierazgarrientzat hartzen diren ondoko lanpostuetako edozeinetan lan egin lezake: • Arrantza-ontziko edo itsas garraioko ontziko tripulazioko kide izan daiteke, aginte-patroi gisa (lanbide-
gaitasunetan adierazitako mugen barruan) edota zaintzaz arduratutako ofizial gisa. • Armadoreari lagundu ahal izango dio itsasontziak ikuskatzeko eta enpresetako arrantza-etekinak
baloratzeko eginkizunetan.
7
• Era berean, adibide gisa, itsasbazterreko arrantzako patroi gisa, kontramaisu gisa, zubiko ofizial gisa, arrantzako aparailuak eta txankuak muntatzen eta armatzen edo enpresa bateko saregile-maisu gisa lan egin dezake.
3. Irakaskuntzak 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak I. Portu nazionalean edo atzerrikoan, itsas erakundeen eta agintaritzaren aurrean, itsasontziaren
sarrera eta irteera despatxatzeko bidea emango duten dokumentuak kudeatzea. II. Itsasoko eta arrantzako legeria eta itsasontziari aplikatu beharreko nazioarteko hitzarmenak eta
araudi nazionala (itsasontzia bera, tripulazioa, karga eta ingurumena babestekoa) aplikatzea. III. Tresnak eta ahoko hornigaiak zuzkitzeko beharrak ebaluatzea, zeharkaldiaren edo marearen
iraupenari buruzko aurreikuspen batean oinarrituta, portuan behar baino lehenago sartzea saihestuko den moduan, marea horretan itsasontziaren ustiapenaren arrakasta galaraziko bailitzateke.
IV. Erabilitako eraikuntza-sistema interpretatzea, bai eta itsasontziaren egitura-elementuak eta finkatzekoak ere, antolaera orokorraren planoetatik eta zuaker nagusitik abiatuta, itsasontzia olatu artean nabigatzen ari denean kroskoak onartutako gehieneko esfortzuak gaindi ez ditzan.
V. Itsasontziaren eboluzio-ahalmenak haren propultsio- eta gobernatze-ekipoaren ezaugarriekin erlazionatzea, eguraldiaren eta itsasoaren egoera edozein izanik ere, maniobrak eraginkortasunez eta segurtasunez egiteko.
VI. Nabigazio-ekipoek eta posizionamendu-tresnek emandako informazioaren bidez itsasontziaren kokapena zein den jakitea, aldez aurretik ezarritako itsasbidearen barruan hura mantentzeko edo norabide berria emateko.
VII. Erauzpen- eta produkzio-prozesuan erabiltzen diren instalazioen eta ekipoen egitekoa aztertzea. VIII. Itsas zerbitzu mugikorraren bidez, beste estazio batzuekin komunikazio bisualak, akustikoak edo
irrati-elektrikoak egitea; larrialdiko, segurtasuneko eta sorospeneko trafikoa eta trafiko orokorra transmititzeko/jasotzeko, eta itsasbide egokia trazatzeko bidea emango duen informazio meteorologikoa lortzeko.
IX. Lan-egoerak norberaren eta taldearen osasunean eta ingurumenean izan ditzakeen ondorioei buruz sentsibilizatzea, neurri prebentiboak eta zuzentzaileak eta babes egokiak erabiliz, lan egiteko baldintzak hobetzeko asmoz.
X. Lanbidearen jardunarekin lotzen diren informazio- eta prestakuntza-ildoak bilatu eta erabiltzea eta, honela, sektoreari buruzko ezagutza zabaltzeko eta sektoreratzeko aukera izatea, eta bere lanbide-gaitasunak sektoreko teknologia- eta antolamendu-aldaketetara egokitu eta bilakatzeko aukera izatea.
3.2. Lanbide-moduluak 1. lanbide-modulua. ITSASONTZIKO ADMINISTRAZIOA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Itsasontziaren despatxuan eragina duten arauak eta aginduak interpretatzea eta beharrezko lege-
izapideak deskribatzea. 2. Nabigazio-egunkarian jasotako suposatutako gertakarietatik abiatuta itsas protestak idaztea. 3. Suposatutako marea baten arabera, hornigaien, tresnen eta zuzkiduren beharra ebaluatzea. 4. Zuzkidurak eta tresnak biltegiratzeko baldintzak azaltzea, horien zaintza-ezaugarrien arabera. b) Ebaluazio-irizpideak
8
1. Itsasontziaren despatxuan eragina duten arauak eta aginduak interpretatzean eta beharrezko lege-izapideak deskribatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Itsasontziaren irteera eta sarrera despatxatzeko beharrezko dokumentuak zerrendatzea. • Suposizio praktiko batetik abiatuta, idatzi hauek egitea:
− Despatxu-eskaera. − Osasun-deklarazioa. − Manifestuak.
2. Nabigazio-egunkarian jasotako suposatutako gertakarietatik abiatuta itsas protestak idaztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Egin beharreko itsas protestako erreklamazioa sorrarazi duten gertakariak argiro deskribatzea. • Zein matxura-mota sortu den zehaztea eta hura egin beharreko itsas protestaren motarekin
erlazionatzea. 3. Suposatutako marea baten arabera, hornigaien, tresnen eta zuzkiduren beharra ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bidaiarako edo marearako beharrezko hornigaiak, tresnak eta zuzkidurak deskribatzea. • Hornigaiak, tresnak eta zuzkidurak jasotzean izandako gorabeherak irteera berandutzearekin
erlazionatzea. 4. Zuzkidurak eta tresnak biltegiratzeko baldintzak azaltzean, horien zaintza-ezaugarrien arabera, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ahoko zuzkidurak biltegiratzeko higiene- eta osasun-egoera deskribatzea. • Tresnen biltegiratze-egoera egokia azaltzea, horien ezaugarrien arabera. c) Edukiak Prozedurazkoak: • Itsasontzien portuko irteera eta sarrerarako bete beharreko irizpide nazionalak eta nazioartekoak
identifikatu eta interpretatzea. • Itsasoratzeko beharrezko dokumentazioa aurkezteko epeak eta erakundeak identifikatzea. • Itsasontziaren azterketak zenbatean behin eta nola egin behar diren zehaztea. • Itsasontzi baten irteera eta sarrera despatxatzeko beharrezko dokumentuen ezaugarriak adieraztea. • Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetatik abiatuta, eginkizuna eta ezaugarriak kontuan
izanda, ondoko idatzi hauek egitea: − Despatxu-eskaera. − Osasun-deklarazioa. − Manifestuak. − Ontziratzearen ezagutza. − Kargaren zerrenda.
• Itsasontziaren portuko irteera edo sarrera simulatzeko behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan; hala badagokio, informatika-baliabideak eta/edo dagokion atzerriko hizkuntza erabiliz: − Osasun-deklarazioa garaiz eta eraz betetzea. − Kargaren zerrenda garaiz eta eraz betetzea. − Arau eta irizpide nazionalen eta nazioartekoen arabera, beharrezko hornigaien eta tripulatzaileen
zerrenda egitea. − Itsasontziaren ziurtagiriak behar bezala eguneratuta eta beharrezko dokumentuak beteta daudela
egiaztatzea. − Hala badagokio, dokumentuak ezarritako epeetan aurkeztea. − Itsasontziaren azterketak ezarritako aldizkakotasunez eta eraz egin direla egiaztatzea.
9
• Nabigazio-egunkariaren ezaugarriak adieraztea. • Itsas protestako erreklamazioa egiteko ohiko arrazoiak identifikatzea. • Itsas protesta baten eginkizunen eta ezaugarri formalen ezaugarriak adieraztea. • Itsasontzian gehien sortzen diren matxurak adieraztea eta idatzi eta aurkeztu beharreko itsas
protestaren motarekin erlazionatzea. • Itsasontziaren matxurak, hondoratzeak, porturatzeak, abordatzeak eta erasoak edo gabetzeak
simulatzeko, behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan: − Egoera bakoitzean kapitainak dituen betebeharrak identifikatzea. − Egin beharreko itsas protestaren mota izandako gertakariarekin erlazionatzea. − Dagozkion argibideetatik abiatuta, egoera bakoitzerako itsas protesta egokia garaiz eta eraz bete
eta aurkeztea, eskura dauden informatika-baliabideak erabiliz, hala badagokio. • Itsasontziko hornigaien eta tripulatzaileen zerrenda egiteko kontuan hartu beharreko aldagaiak
identifikatzea. • Eskatu beharreko hornigaien, tresnen eta zuzkiduren kantitatea zein den jakiteko bidea ematen duten
prozeduren ezaugarriak adieraztea. • Bidaia edo marea baterako beharrezko hornigaiak, tresnak eta zuzkidurak ondorioztatzea. • Hornigaiak, tresnak eta zuzkidurak jasotzeko garaian sortu ohi diren gorabeherak irteera
berandutzearekin erlazionatzea, eta neurri zuzentzaileak proposatzea. • Bidaia edo marea bat behar bezala deskribatuko duten eta hornidura-lanak simulatuko dituzten
suposizio praktikoetan, informatika-baliabideak erabiliz, hala badagokio: − Bete beharreko premiak ezartzea. − Dauden hornigaien, tresnen eta zuzkiduren inbentarioa egitea eta eskatu beharreko kantitateak
ondorioztatzea. − Dagozkion eskaerak garaiz eta eraz egin eta aurkeztea. − Egindako eskaerak kalitate- eta kantitate-beharretara egokitzen direla egiaztatzea.
• Eskaerak jasotzeko garaian sortutako gorabeherei buruzko behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan, bidezko erreklamazioa garaiz eta eraz egitea, aurreikusitako egoeran itsasontzia irten ahal izateko; eskura dauden informatika-baliabideak erabiliz, hala badagokio.
• Tresnen eta hornigaien zuzkidura biltegiratzeko sistemetako prozeduren ezaugarriak adieraztea eta sistema bakoitzaren abantailak eta eragozpenak zerrendatzea.
• Ahoko hornigaiak biltegiratzeko higiene- eta osasun-egoera identifikatzea. • Hornigaiak, tresnak eta zuzkidurak biltegiratzeari buruzko behar bezala deskribatutako suposizio
praktikoetan: − Produktuetarako beharrezko esparrua eta kokapen egokiena zehaztea. − Produktuak esleitutako lekuetan zamatzea. − Ahoko hornigaien higiene- eta osasun-egoera egiaztatzea eta, gorabeherarik antzemanez gero,
neurri zuzentzaileak proposatzea. − Hornigaien eta tresnen segurtasun, higiene eta arrisku-prebentzioko egoera egiaztatzea eta,
gorabeherarik antzemanez gero, neurri zuzentzaileak proposatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Itsasontzia: izaera juridikoa. • Itsasontziaren dokumentazioa. Liburuak eta dokumentuak: nabigazio-parteak, ziurtagiriak,
egunkariak, etab. • Nabigazio-egunkaria: ezaugarriak. • Itsasontziaren azterketa: aldizkakotasuna eta prozedurak. Itsasontziaren ziurtagirien baliozkotasuna. • Itsasontzien portuko irteerak eta sarrerak.
− Arau eta irizpide nazionalak eta nazioartekoak. − Esku hartzen duten erakundeak. − Beharrezko dokumentazioa: motak eta aurkezteko epeak.
• Ondoko administrazio-kudeaketak: − Irteerak, bidaiak eta porturatzeak. − Pleitamenduak (ontziratze, pleitamendu-poliza, gertakari-orri, izen-emateen abisu, etab.ei buruzko
ezagutzak). − Manifestuak. − Matxurak. − Itsas istripuak. − Itsas protestak.
• Itsas asegurua: ezaugarriak. Kroskoaren eta makinen aseguruak.
10
• Araudi aplikagarria: − Higieneari, segurtasunari eta arriskuen prebentzioari buruzko araudi orokorra. − Nabigazioaren segurtasunerako araudia. − Arrantzari buruzko araudia. − Portu-araudiak. − Osasun-araudia.
• Babesaz eta kalte-ordainketaz arduratutako klubak (PAY CLUBS). Funtzionamendua. • Ereduzko administrazio-egoeretarako beharrezko dokumentazioa: identifikatzea, betetzea eta garaiz
eta eraz aurkeztea: − Abordatzea. − Mota desberdinetako atoiak. − Sorospena eta salbamendua. − Hondoratzea. − Aurkikuntzak. − Matxurak: nagusiak eta xeheak. − Kapitainaren protestak.
• Hornigaien, tresnen eta zuzkiduren aurreikuspena: − Inbentarioak. − Beharrak identifikatzea. Zerrendak egiaztatzea. − Negoziazioa eta eskaerak. − Kalitate-kontrola.
• Hornigaiak, tresnak eta zuzkidurak biltegiratu eta zamatzea: − Itsasontzietako biltegiratze-sistemak: abantailak eta eragozpenak. − Biltegiratze egokia, segurtasunekoa eta gutxienekoa kalkulatzea. − Merkantzien kokapena: ipintzeko prozedurak, espazioen aprobetxamendua, seinaleztapena. − Itsasontzietan biltegia kontrolatzeko metodoak: ezaugarriak eta prozedurak. − Higiene- eta osasun-egoera.
• Horniduran gorabeherak kontuan hartzea: neurri zuzentzaileei buruzko proposamenak. Jarrerazkoak: • Lanari lotutako betebeharrekiko konpromisoa. • Partaidetza eta lankidetza talde-lanean. • Ideiak, iritziak eta esperientziak trukatzea. • Egoera berrietara egokitzea. • Laneko segurtasun- eta higiene-arauak eta kutsaduraren aurkakoak betetzea. 2. lanbide-modulua. ITSASONTZIAREN EGONKORTASUNA ETA MANIOBRA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Ontzigintza-sistemak deskribatzea eta itsasontziaren eraikuntza-planoak interpretatzea. 2. Esperientziaren edo egonkortasun-probaren bidez, hasierako zeharkako altuera
metazentrikoa kalkulatzeko prozesua azaldu eta burutzea. 3. Egonkortasun-egoerari eustearren, pisuak banatzeko baldintzak planifikatzea, itsasontzia
nabigatzeko kalatu egokian uzteko. 4. Propultsio- eta gobernatze-ekipoa itsasontziaren eboluzio-ahalmenekin erlazionatzea,
itsasoaren eta eguraldiaren egoera kontuan izanda. 5. Simulazio bidez eta/edo itsasontzian, atrakatze, desatrakatze eta abarloamenduko
maniobrak egitea, ekipoek emandako seinaleez eta/edo informazioaz eta zuzeneko behaketaz baliatuz.
b) Ebaluazio-irizpideak 1. Ontzigintza-sistemak deskribatzean eta itsasontziaren eraikuntza-planoak interpretatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:
11
• Itsasontziaren antolaera orokorreko planoetatik eta zuaker nagusitik abiatuta, honako hauek
identifikatu eta/edo deskribatzea: − Itsasontzi-mota. − Eraikuntza-sistemak. − Finkapen-elementu zeharkakoak, luzetarakoak eta bertikalak. − Itsasontziaren egitura-elementuak. − Dimentsio nagusiak.
2. Esperientziaren edo egonkortasun-probaren bidez, hasierako zeharkako altuera metazentrikoa kalkulatzeko prozesua azaldu eta burutzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Egonkortasun-proba egiteko beharrezko lanak deskribatzea. • Altuera metazentrikoa eta zeharkakoa kalkulatzea, eta:
− “Kurba hidrostatikoak” erabilita, beharrezko parametroak lortzea. − Itsasontziaren grabitate-zentroaren ordenatua zehaztea.
3. Egonkortasun-egoerari eustearren, pisuak banatzeko baldintzak planifikatzean, itsasontzia nabigatzeko kalatu egokian uzteko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Karga-egoera desberdinetan zeharkako egonkortasun estatikoa kalkulatzea. • Egonkortasun-parametroak Administrazioak exijitutako irizpideekin erlazionatzea. • Itsasontzia kalatu eta asentu egokietan jartzea, flotagarritasun-erreserbari eutsiz. • Besoaren penolean pisu jakin bat esekitzean egonkortasunaren gaineko eragina kalkulatzea, sotoko
planotik bizkarrekora altxatzeko, kaiaren bertikalera alboka lekualdatzeko eta hondartuz gero zakua altxatzeko kasuak kalkulatuz.
• Zati batean betetako tangek egonkortasunaren gainean duten eragin kaltegarria ebaluatzea. • Kalatuetarako kargak kalkulatzea. 4. Propultsio- eta gobernatze-ekipoa itsasontziaren eboluzio-ahalmenekin erlazionatzean, itsasoaren eta eguraldiaren egoera kontuan izanda, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Itsasontzietan erabilitako propultsio-sistemak deskribatzea. • Propultsatzaile helikoidalen elementuak eta ezaugarriak zehaztea. • Itsasontzia gobernatzeko zerbitzuaren elementuak deskribatzea. • Lema-motak horien zuzentze- eta eboluzio-momentuekin erlazionatzea. 5. Simulazio bidez eta/edo itsasontzian, atrakatze, desatrakatze eta abarloamenduko maniobrak egitean, ekipoek emandako seinaleez eta/edo informazioaz eta zuzeneko behaketaz baliatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Abordatzeen prebentziorako nazioarteko araudia interpretatzea. • Balizajeari buruzko araudia interpretatzea. • Zubian guardiako ofizialak dituen betebeharrak deskribatzea. • Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoan:
− Maniobra nagusi diren baldintzen arabera planifikatzea. − Itsasontziaren eboluzio-ahalmena aurreikusitako baldintzekin eta egin beharreko maniobrarekin
erlazionatzea. − Ekintza jakin baten erantzun-denborak baloratzea. − Ontziratu eta lehorreratzeko maniobra zehaztea, ezarritako arauak betez. − Egoeraren arabera, ainguratzeko baldintzak baloratzea. − Egoeraren arabera, atrakatu edo desatrakatzeko maniobra aukeratzea.
12
− “Lemazainarentzako aginduen” fase normalizatuak egin beharreko maniobrarako komeni diren aginduekin erlazionatzea.
− Bilatu eta erreskatatzeko metodoa egin beharreko maniobra egokiarekin erlazionatzea. c) Edukiak Prozedurazkoak: • Itsasontzien planoen eta zuaker nagusiaren ezaugarriak identifikatzea. • Itsasontzien instalazio-planoetatik eta zuaker nagusitik abiatuta, honako hauek zehaztea:
− Itsasontzi-mota. − Eraikuntza-sistemak. − Finkapen-elementu zeharkakoak, luzetarakoak eta bertikalak. − Itsasontziaren egitura-elementuak. − Dimentsio nagusiak.
• Zeharkako altuera metazentrikoa kalkulatzeko erabili ohi diren metodoak (egonkortasun-proba, esperientzia-egonkortasuna) identifikatu eta deskribatzea, eta kasuak kasu metodo egokiena baloratzea.
• Zeharkako egonkortasunari buruzko irizpideak identifikatzea. • Grabitate-zentroa, karenatzekoa eta flotaziokoa. • Errunaren eta balantze-aldiaren arabera GMa zehaztea. • Egonkortasun-proba egiteko beharrezko lanak deskribatzea. • Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan:
− Zeharkako altuera metazentrikoa kalkulatzea. − Kurba hidrostatikoak erabiliz, beharrezko parametroak lortzea. − Itsasontziaren grabitate-zentroaren ordenatua zehaztea.
• Egonkortasun-parametroak Administrazioak exijitutako irizpideekin erlazionatzea. • Momentuen printzipioa aplikatuz, G kokapen-aldaketa kalkulatzea. • Karga-egoera desberdinetan zeharkako egonkortasun estatikoa kalkulatzea. • Flotagarritasun-erreserba identifikatu eta kalkulatzea. • Zati batean betetako tangek egonkortasunean dituzten ondorio negatiboak ebaluatzea. • Karga eta deskargako baliabideen liburuan ezarritako araudia interpretatzea. • Sotoen ezaugarri meteorologikoak identifikatzea. • Itsasontzian merkantziak zamatu eta lotzeko erabiltzen diren ekipoak eta baliabideak deskribatzea. • Itsasontzietan karga zamatzeari buruzko behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan:
− Hasierako egonkortasuna kalkulatzea. − Lerradurak saihesteko karga behar bezala finkatzea. − Eskotila, ataka eta aireztapen-bide guztiak eta itsasontzian ura sar daitekeen beste edozein
irekidura itxiera estankoak egiteko egoeran daudela egiaztatzea. − Bizkar-altuerak, kargaren eta lastaren egoera guztietan, itsasontziaren flotagarritasun-irizpideak
zorrotz betetzen dituela egiaztatzea. − Aparailuen tiroak, tiragailu mekanikoen bidezko sareen altxatzeak edo itsas hondoan lotutako
arraste-aparailuek egonkortasunari kalte egiten ez diotela egiaztatzea. − Tangetan barne hartutako fluidoak ontziz aldatzeko, betetzeko eta husteko lanak itsasontziaren
egonkortasunari buruzko irizpideak betez egiten direla egiaztatzea. − Hala badagokio, bizkarrean bildutako ura zuloetarantz eta hustubideetarantz askatasunez mugitzea,
ur-atxikipenak saihesteko. − Tresnen biltegiak ordenaz eta eguraldi txarrerako prestatuta antolatzea. − Eragiketa guztiak nabigazio-egunkarian erregistratzea.
• Pisu esekiak maneiatzeari buruzko behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan: − Besoaren penolean pisu jakin bat esekitzean egonkortasunaren gaineko eragina kalkulatzea, sotoko
planotik bizkarrekora altxatzeko, kaiaren bertikalera alboka lekualdatzeko eta hondartuz gero zakua altxatzeko kasuak kalkulatuz.
− Proposatutako eragiketak egitea. − Hala badagokio, neurri zuzentzaile egokiak proposatu eta burutzea. − Karga eta deskargako baliabideen liburuan ezarritako araudia betetzen dela egiaztatzea,
funtzionamendu-baldintza egokiak mantentzen direla ziurtatuz. − Ezarritako segurtasun-neurriak betetzea eta betearaztea, bai manipulatzaileei bai eta eragiketa-
zonan laguntzen dutenei edo bertan daudenei dagokienez.
13
• Luzetarako egonkortasuna kalkulatzeko kontuan hartu beharreko aldagaiak deskribatzea. • Itsasontziek erabiltzen dituzten propultsio-sistemak identifikatzea. • Propultsatzaile helikoidalen elementu eta ezaugarri nagusiak identifikatzea. • Itsasontzia gobernatzeko zerbitzuaren elementuak eta ekipoak identifikatzea. • Lema-motak horien zuzentze- eta eboluzio-momentuekin erlazionatzea. • Itsasontziak atrakatu, desatrakatu eta ainguratzeko maniobretan aplikatzekoa den segurtasun-araudia
identifikatu eta interpretatzea. • Abordatzeen prebentziorako nazioarteko araudia interpretatzea. • Balizajeari buruzko araudia interpretatzea. • Itsasontzia ainguratu eta amarratzeko erabiltzen diren maniobra-ekipoak eta aingurak identifikatzea. • Itsasontzian pisuak altxa eta lekualdatzeko erabiltzen diren ekipoak eta baliabideak identifikatzea. • Zubian guardiako ofizialak dituen betebeharrak identifikatzea. • Seinaleen nazioarteko kodea eta erabili ohi diren sistemak deskribatzea. • Motor eta/edo belako itsasontziak atrakatze, desatrakatze, ainguratze eta abarloatzeari buruzko behar
bezala deskribatutako suposizio praktikoetan, hala badagokio, atzerriko hizkuntza bat erabilita: − Maniobra eguraldiaren egoeraren arabera planifikatzea. − Itsasontziaren ebaluazio-ahalmena aurreikusitako baldintzekin eta egin beharreko maniobrarekin
erlazionatzea. − Egoeraren arabera, ainguratzeko baldintzak baloratzea. − Egoeraren arabera, atrakatu edo desatrakatzeko maniobra aukeratzea. − Maniobrak marinel-arauen eta -ohituren arabera egiten direla egiaztatzea. − Maniobra horiek baldintza egokienetan egitea. − Hala badagokio, neurri zuzentzaile egokiak proposatu eta burutzea. − Gertakariak nabigazio-egunkarian erregistratzea.
Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ontzigintza:
− Itsasontzi-motak. − Eraikuntza-sistemak. − Finkapen-elementu zeharkakoak, luzetarakoak eta bertikalak. − Itsasontziaren egitura-elementuak.
• Itsasontziaren geometria eta egitura: − Dimentsio nagusiak. − Desplazamendua eta flotagarritasuna. − Edukiera. − Desplazatutako ur-bolumenaren arabera itsasontziaren desplazamendua kalkulatzea. − Desplazamendua, kurba hidrostatikoekin emandako asentu batekin. − Gehieneko karga-lerroak. − Zentimetroko eta urperatze-hazbeteko tonak. − Eraikuntza-motak.
• Zeharkako egonkortasuna: − Karen-zentroaren kurbak eskora aldatzean. − Metazentroa, grabitate-zentroa. Altuera metazentrikoa. − Itsasontziaren oreka. − Hasierako egonkortasuna. − Egonkortasun estatikoaren kurbak. − Errunaren eta balantze-aldiaren arabera GMa zehaztea. − Egonkortasun-irizpideak. − Flotagarritasuna. − Zeharkako sinkronismoa.
• Pisuen translazioa: − Edozein noranzkotan. − Momentuen printzipioa aplikatuz G kokapen-aldaketa kalkulatzea. − Pisu esekiak. Egonkortasunean duten eragin negatiboa. − Karena likidoak. − Ontziratu gabeko kargak. − Pisuak mugitu, kargatu edo deskargatzean egonkortasunean sortzen diren ondorioak. − Egonkortasun-esperientzia. Egonkortasun-proba.
• Luzetarako egonkortasuna:
14
− Itsasontziaren asentua. − Asentua cm 1 aldatzeko beharrezko momentua. − Pisuak lekualdatzeagatik asentua aldatzea. − Grabitate-zentroaren kokapen, lekualdatze eta asentuaren bidez kalatuak kalkulatzea.
• Zamatzea eta kargatu eta deskargatzeko baliabideak: − Sotoen meteorologia. − Zamatze-praktika: sotoak prestatzea.
• Kargaren banaketa sotoetan: − Hasierako kalatuetatik abiatuta amaierako kalatuak kalkulatzea, mugimenduak erabilita. − Grabitate-zentroaren kokapena eta desplazamendua ezagututa kalatuak kalkulatzea. − Aparailuak: funtzionamendua eta segurtasun-arauak. − Kargarako baliabideak. Kargarako baliabideen liburua.
• Propultsio- eta gobernatze-ekipoak: − Propultsio-sistemak. − Helizearen eta lemaren eboluzio-efektuak. − Lema-motak: serbomotorra. − Zuzentze- eta eboluzio-momentua. − Bestelako ekipoak: telefonoa, telegrafoa eta txilibitua.
• Ainguratzea eta amarratzea: − Ainguratu, atrakatu eta desatrakatzeko maniobrak. − Maniobra-ekipoak. − Aingurak.
• Itsasontzien karenatua: − Itsasontziak hondartzea: beharrezko eragiketak. − Lasaierak neurtzea: metodoak. − Gainazalen tratamendua eta korrosioaren aurkako babesa. − Karena garbitzea eta pinturak aplikatzea. − Hondoko eta itsasora deskargatzeko balbulak aztertzea. − Zigilu mekanikoen estankotasuna.
Jarrerazkoak: • Ordena eta metodoa arazoak ebazteko eta emaitzak egiaztatzeko prozesuan. • Lanari lotutako betebeharrekiko konpromisoa. • Partaidetza eta lankidetza talde-lanean. • Ideiak, iritziak eta esperientziak trukatzea. • Egoera berrietara egokitzea. • Laneko segurtasun- eta higiene-arauak eta kutsaduraren aurkakoak betetzea. 3. lanbide-modulua. ITSASONTZIAREN NABIGAZIOA ETA KOMUNIKAZIOAK a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Mapa nautikoan nabigazio-arazoak ebaztea, nabigazio-gelako dokumentazioa eta
simulazioan eta praktika-ontziarekin posizionatzeko tresnak erabilita. 2. Mapa nautikoan nabigazio-arazoak ebaztea, simulazioko nabigazio-ekipo
elektronikoak erabilita. 3. Eguraldiaren aurreikuspena lortzeko, informazio meteorologikoa aztertu eta interpretatzea. 4. Guardia baten berezko egoera arruntak eta larrialdikoak ebaluatzea eta ezarritako araudia
egiaztatzea. 5. Komunikazioko ekipo irrati-elektrikoak simulazioan erabiltzea, ezarritako kodeak eta
arauak aplikatuz. 6. Informazioa jasotzeko elementuen eta sistemen funtzionamendua aztertzea. b) Ebaluazio-irizpideak
15
1. Mapa nautikoan nabigazio-arazoak ebaztean, nabigazio-gelako dokumentazioa eta simulazioan eta praktika-ontziarekin posizionatzeko tresnak erabilita, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Nabigazio-gelako dokumentazioa zerrendatzea. • Suposizio praktiko batean:
− Maparen gainean itsasbidea trazatzea, zailtasunak identifikatzea eta horiek adierazitako egoeraren arabera baloratzea.
− Mapan norakoen eta helbideen araberako egoera kalkulatzea. − Egoera zenbatespen bidez kalkulatzea. − Aurreikusitako itsasbidearen desbideratzeak konpentsatzeko norabidea kalkulatzea.
• Honako hauek zuzenean behatuta datuak hartzea: − Markazioak. − Norakoak. − Azimutak.
• Orratz magnetikoaren desbideratzeak egiaztatzea. 2. Mapa nautikoan nabigazio-arazoak ebaztean, simulazioko nabigazio-ekipo elektronikoak erabilita, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Aginte-paneleko sentsoreen funtzioa azaltzea. • Ekipoak prest uztea. • Ekipoei buruzko informazioa ebaluatzea era errore finkoak edo aldakorrak zuzentzea. • Radarraren informazioa interpretatzea. • Radar bidez distantziak eta markazioak zehaztasunez kalkulatzea. • Talkakontrako zinematikaren arazoak ebaztea. • Lortutako informazioa mapan kokatzea. 3. Eguraldiaren aurreikuspena lortzeko, informazio meteorologikoa aztertu eta interpretatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Aldagai meteorologikoen balioak kalkulatzea. • Zonako eguraldiaren mapa interpretatzea. • Informazioak egiaztatzea eta tokiko egoera meteorologikoa eta haren bilakaera ondorioztatzea. 4. Guardia baten berezko egoera arruntak eta larrialdikoak ebaluatzean eta ezarritako araudia egiaztatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • “Kapitainaren aginduak” interpretatzea. • Egiaztapenak zerrendatzea eta nabigazio-guardiari ekin aurretik eta ondoren itsasontzia zein egoeratan
dagoen baloratzea. • Zubiko ekipoak erabilpen-egoera egokian daudela egiaztatzea. • Guardian izandako gorabeherak nabigazio-egunkarian deskribatzea. • Larrialdi-egoeretan hartu beharreko neurriak deskribatzea. 5. Komunikazioko ekipo irrati-elektrikoak simulazioan erabiltzean, ezarritako kodeak eta arauak aplikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ezarri beharreko komunikaziorako ekipoa aukeratzea. • Trafiko orokorrean, sorospenekoan, larrialdikoan eta segurtasunekoan, kosta-agintaritzarekin,
salbamenduko koordinazio-zentroekin, bestelako itsasontziekin eta aireontziekin komunikazioak ezartzea.
6. Informazioa jasotzeko elementuen eta sistemen funtzionamendua aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:
16
• Informazioa jasotzeko sistemen akatsak deskribatzea, prozesuaren sarrera eta irteerako seinaleen
arabera. • Gehien matxuratu ohi diren elementuak identifikatzea. • Ekipoaren matxura sinple baten kasuan, aplikatu beharreko hautabideak deskribatzea. c) Edukiak Prozedurazkoak: • Itsasontziaren zubiaren antolaera eta bertan dauden ekipoen funtzionamendu zuzena identifikatzea. • Zona desberdinetako nabigazio-mapen ezaugarriak antzematea, eta kokapena, gorabehera
geografikoak, itsasargiak… identifikatzea. • Nabigazio-gelari buruzko dokumentazioa eta argitalpenak zerrendatzea. • Nabigazio-gelari buruzko argitalpenak eta dokumentazio nautikoa antolatu eta eguneratzea, ezarritako
prozeduren arabera. • Nabigatzaileentzako oharrak eta beharrezko zuzenketak mapa nautikoetan deskribatzea eta horien
garrantzia baloratzea. • Behar bezala deskribatutako datuetatik abiatuta, esku hartzen duten aldagaiak identifikatzea eta
mareak kalkulatzea. • Honako hauek zuzenean behatuta datuak hartzea eta nabigazio-egunkarian erregistratzea:
− Markazioak. − Norakoak. − Azimutak.
• Orratz magnetikoaren desbideratzeak egiaztatzea, markazio eta norako lurrekoak edo astronomikoak erabilita.
• Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetatik abiatuta: − Maparen gainean itsasbidea trazatzea, zailtasunak identifikatzea eta horiek adierazitako egoeraren
arabera baloratzea: zein ur-motatan nabigatu behar den. − Mapan norakoen eta helbideen araberako egoera kalkulatzea. − Aurreikusitako itsasbidearen desbideratzeak konpentsatzeko norabidea kalkulatzea. − Lortutako datuak nabigazio-egunkarian erregistratzea.
• Erabili ohi diren nabigazio irrati-elektrikoko sistemak deskribatzea. • Almanaka nautikoaren bitartez astro baten deklinazioa eta ordutegia zehaztea. • Eguzkia eta ipar-izarra behatuta, kokapen geografiko sinplea kalkulatzea. • Nabigazio-ekipo elektronikoak prest uztea eta, zona geografikoaren arabera, kate egokian
sintonizatzea. • Hasierako doikuntzan radarraren errendimenduari eragiten dioten faktore finkoak deskribatzea. • Radarraren informazioa interpretatzea eta distantziak eta markazioak kalkulatzea, erabilitako
metodoaren doitasuna kontuan izanda. • Irudia radarrean azaltzean ikusten diren akatsak zuzentzea. • Norberaren itsasontziaren eta beste itsasontzien mugimendua eskuz punteatzea, norabideak eta
abiadurak lortu eta sortzen diren aldaketak antzemango diren moduan. • Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetatik abiatuta:
− Ekipoen doikuntza egiaztatzea eta, hala badagokio, hura egokitzea. − NAVTEX edo beste informazio bat erabilita mapa elektronikoa zuzentzea. − Lortutako informazioa mapan kokatzea.
• Ezaugarri meteorologikoak eta ozeanografikoak identifikatzea. • Aldagai meteorologikoak (haizea, presioa, ikuspena, hezetasuna, hodeiak, prezipitazioak, tenperatura)
doitasunez neurtzea, tresna egokiak erabilita. • Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan, informazio meteorologikoa lortzea, igorpen irrati-
telefonikoen bitartez. • Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetatik abiatuta:
− Itsasoaren egoera eta aldagai meteorologikoak behatu eta doitasunez neurtzea. − Igorpen irrati-telefonikoen edo bestelakoen bitartez informazio meteorologikoa lortzea. − Eskura dauden informazioak egiaztatzea. − Tokiko egoera meteorologikoa, itsasoaren egoera eta aurreikusitako bilakaera ondorioztatzea.
• Zubian guardia behar bezala egiteko kapitainaren aginduak interpretatzea. • Zubian guardia egiteko beharrezko informazioa interpretatzea:
17
− Ekipoen funtzionamendua. − Itsasontzia zein egoera nautikotan eta meteorologikotan dagoen. − Sor litezkeen arriskuak eta, hala badagokio, garatu beharreko ekintzak.
• Nabigazioaren guardia egin aurretik eta ondoren, itsasontziaren egiaztapenak eta haren egoerari buruzko balorazioa adieraztea.
• Zubiko segurtasun-ekipoak, gobernatzekoak, nabigaziokoak eta komunikaziokoak erabilpen-egoera egokian daudela egiaztatzea.
• Guardian zehar izandako gorabeherak nabigazio-egunkarian jasotzea. • Larrialdi-egoeretan hartu beharreko neurriak identifikatzea eta, beharrezkoa izanez gero, egin
beharreko protokoloa egiaztatzea. • Itsas ingurunea kutsatzea saihestuko duten neurriak betetzen direla egiaztatzea, araudi nazionalaren,
nazioartekoaren eta portukoaren arabera, eta horren garrantzia baloratzea. • Guardia baten berezko egoera ohikoak eta larrialdikoak garatuko dituzten behar bezala deskribatutako
suposizio praktikoetan: − Kapitainaren aginduak interpretatzea. − Itsasontzia zein egoeratan dagoen jakiteko bidea emango duten beharrezko egiaztapenak egitea. − Hartu diren segurtasun-neurriak, arriskuen prebentziokoak eta ingurumena babestekoak betetzen
direla egiaztatzea. − Aldizka egiaztapenak egitea, segurtasunaren eta ezarritako prozeduren arabera (abiadura,
norabidea, kokapena…) ezarritako denbora-tartero. − Guardian izandako gorabeherak nabigazio-egunkarian jasotzea. − Guardia-aldaketa ezarritako protokoloaren arabera egitea.
• Itsasontzietan erabiltzen diren informazioa jaso eta igortzeko ekipoak eta sistemak (akustikoak, bisualak eta irrati-elektrikoak) identifikatu eta deskribatzea.
• Itsasoko Sorospen eta Alarma Sistema Orokorreko (GMDSS) ekipoen eta sistemen funtzionamendu egokia egiaztatzea.
• Informazioa jasotzeko sistemetan ohikoenak diren akatsak identifikatzea, prozesuaren sarrera eta irteerako seinaleen arabera.
• Ekipoetan eta sistemetan gehien matxuratu ohi diren elementuak identifikatzea eta, dagokion mailan, horiek konpondu eta/edo ordezkatzea.
• Ekipoaren elementuren batean gertatutako matxura sinple baten kasuan, aplikatu beharreko hautabidezko neurriak interpretatzea.
• Itsasontzi/itsasontzi eta itsasontzi/kosta-agintaritza arteko sorospen-komunikazioetarako ezarritako araudia eta kodeak aplikatzea.
• Irrati-komunikazioetako Nazioarteko Aholkularitza Batzordearen (INAB) arauak eta gomendioak identifikatu eta deskribatzea.
• Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan, egokiro eta baliabide aproposa erabilita: − Operazio-trafikoaren eta korrespondentzia publikokoaren igorpenak egitea, sorospen, larrialdi eta
segurtasuneko mezuen bestelakoak. − Itsas segurtasunari buruzko informazioa jasotzea: irrati-ohar nautikoak, meteorologikoak,
iragarpen meteorologikoak… • Sorospen-alertako eta entzute iraunkorreko prozesuen simulazioa egitea; horietan, garaiz eta eraz
sintonizatu, egiaztatu eta, hala badagokio, arreta egingo den moduan. • Hala badagokio, atzerriko hizkuntza bat erabiliz, larrialdi-egoerak simulatzeko behar bezala
deskribatutako suposizio praktikoetan: − Dagokion egoera identifikatzea. − Ezarri beharreko komunikazioaren arabera ekipoa aukeratzea eta haren funtzionamendu egokia
egiaztatzea. − Kasuaren arabera dagokion komunikazioa ezarri edo jasotzea, eta mezuaren jatorria edo helburua
identifikatzea. − Sorospena behar duen itsasontziaren, aireontziaren, ibilgailuaren edo pertsonaren kokapena
zehazteko bidea emango duten seinaleak radar bidez jasotzea edo, hala badagokio, transporder bidez igortzea.
Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Itsasontziaren itsasbibidea:
− Nabigazio-mapak. − Nabigazioan laguntzeko argitalpen nautikoak.
• Kostako nabigazioa:
18
− Nabigazioan laguntzeko tresnak. Oinarriak eta aplikazioak. − Norabideen, markazioen eta norakoen kalkulu-neurketa. − Helbideen, markazioen eta norakoen araberako egoera. − Abiaduren eta korronteen triangelua. − Nabigazio loxodromikoa.
• Nabigazio irrati-elektrikoa: − Irrati-goniometria. − Sistema hiperbolikoak: Decca sistema. − Loran sistema. − GPS eta GPS diferentziala sistemak.
• Oinarrizko nabigazio astronomikoa (A-II/2-stcw-95): − Astro baten deklinazioa eta ordutegia, almanaka nautikoaren bidez. − Posizio geografikoa, eguzkia eta ipar-izarra behatuta.
• Radarra: − Radarraren eta “punteatze automatikoko” laguntzen funtsak eta ekipoa (ARPA) (STCW-A-II-1). − Pantaila interpretatzea. − Markazioa eta distantzia radarrean. − Kokapena radarrean. − Radar bidez nabigatzeko teknikak. − Radarra talkakontrako maniobran. Itsasontzi-zinematika.
• Meteorologia eta ozeanografia: − Atmosfera. Aire-masak, fronteak. Depresio estratropikalak. − Aldagai meteorologikoak deskribatu eta neurtzea. Tresna meteorologikoak. − Buletin meteorologikoak eta argitalpen nautikoak. − Euskal Herriko klimatologia eta ozeanografia. Ezaugarriak. − Eguraldiaren azterketa eta aurreikuspena: ohiko egoerak. − Mareak kalkulatzea: esku hartzen duten aldagaiak. Olatuak. Korronteak.
• Zubiaren antolamendua: − Arau orokorrak. − Zeharkaldi-plana. − Segurtasun-sistemak.
• Guardiako ofizialaren betebeharrak: − Nabigazio-guardia egitean bete beharreko oinarrizko printzipioak. 1978ko hitzarmenak: II/1 araua.
Arau orokorrak. Jagoletza egokia egitea: ezaugarriak. − Guardiako pertsonala. − Kontrolatu beharreko egoerak. − Erregistroak. − Segurtasun-neurriak, arriskuen prebentzioa eta ingurumenaren babesa.
• Nabigazio-ekipoaren funtzionamendua eta mantentzea: − Kronometroa. − Konpas magnetikoa: lurreko baliabideen eta eguzkiaren bidez erroreak zuzentzea. − Girokonpasa: latitudearen eta abiaduraren araberako zuzenketa. − Sestantea. − Korrikina. − Alidada azimutala. − Taximetroak. − Nabigazio-egunkariko oharrak. Desbideratzeen taula.
• Itsasontziaren komunikazio-prozedurak: − Komunikazio-hiztegi normalizatua. − Irrati-komunikazioei buruzko araudia. − Komunikazio-sistemak: akustikoa, bisuala eta irrati-elektrikoa.
Jarrerazkoak: • Ordena eta metodoa arazoak ebazteko eta emaitzak egiaztatzeko prozesuan. • Lanari lotutako betebeharrekiko konpromisoa. • Partaidetza eta lankidetza talde-lanean. • Ideiak, iritziak eta esperientziak trukatzea. • Egoera berrietara egokitzea. • Laneko segurtasun- eta higiene-arauak eta kutsaduraren aurkakoak betetzea.
19
4. lanbide-modulua. ARRANTZA: ERAUZPENA ETA KONTSERBAZIOA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Arrantza-modalitate desberdinetan erabiltzen diren aparailuak eta txankuak deskribatu, armatu eta
konpontzea. 2. Arrantzako simulazio-ekipo elektronikoak maneiatzea eta erauzpen-lanak optimizatzeko lortutako
informazioa ebaluatzea. 3. Modalitatearen eta egoeraren arabera, kalatu eta biratzeko maniobrak eraginkortasunez eta segurtasunez
interpretatzea. 4. Arrantzaren produktuak landu, kontserbatu, egokitu eta sailkatzeko prozesua aztertzea. 5. Arrantza-zona baten ezaugarriak eta arrantza-baliabideak ebaluatzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Arrantza-modalitate desberdinetan erabiltzen diren aparailuak eta txankuak deskribatu, armatu eta konpontzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Harrapatu beharreko espeziaren eta erauzpen-modalitatearen arabera, aparailu edo txanku egokiak
deskribatu eta erlazionatzea. • Aparailuen eta txankuen armatze-planoak interpretatzea. • Aparailua edo txankua armatzeko materialak aukeratzea. • Aukeratutako materialei eta planoei buruzko argibideen arabera aparailua edo txankua armatzea. • Aparailuetan edo txankuetan sortutako matxurak konpontzea. 2. Arrantzako simulazio-ekipo elektronikoak maneiatzea eta erauzpen-lanak optimizatzeko lortutako informazioa ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sardak aurkitu eta ebaluatzeko ekipo elektronikoak maneiatzea. • Sareak egoera egokian lan egiten duen baloratzea. • Ekipoekin lortutako informazioa interpretatzea. • Ekipoekin lortutako informazioa arrantzaren optimizazioarekin erlazionatzea. 3. Modalitatearen eta egoeraren arabera, kalatu eta biratzeko maniobrak eraginkortasunez eta segurtasunez interpretatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Suposizio praktiko batean:
− Amu, nasa, sare zuzen, inguraketa eta/edo arrasteko aparailu edo txanku bat kalatu eta biratzeko maniobra deskribatzea.
− Maniobrak zein segurtasun-baldintzatan egin behar diren ebaluatzea. 4. Arrantzaren produktuak landu, kontserbatu, egokitu eta sailkatzeko prozesua aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Merkataritza-espezieak identifikatzea. • Produktua landu eta kontserbatzeko prozesua azaltzea: faseak, eragiketak eta parametroak, produktu-
motaren arabera. • Produktua kontserbatzeko metodoaren arabera, zamatzeko prozedura edo modalitatea deskribatzea. • Balio estatistikoarekin, arrantza osoa sailkatzea, ezarritako prozeduraren arabera.
20
5. Arrantza-zona baten ezaugarriak eta arrantza-baliabideak ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Merkataritza-intereseko espezieen ezaugarri biologikoak deskribatzea. • Espezieak arrantza-eremuekin erlazionatzea. • Arrantza-zona honako hauen arabera ebaluatzea:
− Hondoaren ezaugarriak. − Arrantza-etekina. − Ezaugarri meteorologikoak eta ozeanografikoak. − Espezieen aniztasuna.
• Arrantza-mapa lantzea. c) Edukiak Prozedurazkoak: • Euskal Herriko itsas ingurunearen ezaugarriak eta horiek eskura dauden arrantza-baliabideekin duten
erlazioa identifikatu eta deskribatzea. • Zonan dauden itsas ekosistema desberdinen ezaugarriak deskribatzea. • Merkataritza-intereseko espezieen ezaugarri biologikoak identifikatu eta deskribatzea. • Merkataritza-espezieak deskribatu eta identifikatzea. • Espezieak eskura dauden arrantza-eremuekin erlazionatzea. • Arrantza-zona honako hauen arabera ebaluatzea:
− Hondoaren ezaugarriak. − Arrantza-etekina. − Ezaugarri meteorologikoak eta ozeanografikoak. − Espezieen aniztasuna.
• Behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetatik abiatuta, arrantza-mapak lantzea. • Erabiltzen diren ohiko arrantza-aparailuak identifikatu eta deskribatzea. • Harrapatu beharreko espeziaren eta erauzpen-modalitatearen arabera, aparailu edo txanku egokiak
deskribatu eta erlazionatzea. • Aparailuen eta txankuen armatze-planoak interpretatzea. • Aparailua edo txankua armatzeko materialak aukeratzea. Sareak neurtzeko era. Oihalen ebaketa.
Kalkulatu eta egitea. • Aukeratutako materialei eta planoei buruzko argibideen arabera, aparailua edo txankua armatzea. • Aparailuetan edo txankuetan sortutako matxurak ebaluatu eta, hala badagokio, garaiz eta eraz
konpontzea, ezarritako zehaztapenei jarraituz. • Arrantzako ekipo elektronikoak (ekozundak, netsonder-a, sonarra, satelitea) identifikatzea eta
parametro egokiak ezartzea. Detekzio akustikoaren printzipioak. • Ekipo elektronikoak helburu hauekin maneiatzea:
− Hondoaren sakontasuna, ezaugarriak eta mota ebaluatzea, ekozunda erabilita. − Sardaren distantziari eta markazioari buruzko informazioa aurkitu eta ebaluatzea, bai eta haren
norabideari eta desplazamendu-abiadurari buruzkoa ere, sonarra erabilita. − Sarearen lan-sakontasunari, irekidura bertikalari eta haren ahoan arrainak duen jokabideari
buruzko datuak lortzea, netsonder-a erabilita. − Uraren koloreari, tenperaturari eta batez besteko zimurtasunari buruzko datuak lortzea, satelite
bidez emandako informazioa erabilita. • Ekipo elektronikoekin lortutako informazioa behar bezala interpretatzea. • Sareak egoera egokian lan egiten duen baloratzea eta, hala badagokio, bidezko zuzenketak egitea. • Ekipoekin lortutako informazioa arrantzaren optimizazioarekin erlazionatzea. • Ekipo elektronikoen lehen mailako mantentze-lanak egitea. • Erauzpen-egoera eta -modalitate desberdinetan aparailuak eta txankuak kalatu eta biratzeko
maniobrak interpretatzea. • Maniobrak zein segurtasun-baldintzatan egin behar diren identifikatzea. • Arraste-ateen motak identifikatzea eta horiek maneiatzean esku hartzen duten aldagaiak adieraztea. • Aparailuak eta txankuak (amu, nasa, sare zuzen, inguraketa eta/edo arrastekoak) kalatu eta biratzeko
maniobrak simulatzeko behar bezala deskribatutako suposizio praktikoetan: − Bizkarrean aparailua edo txankua askatzeko maniobra interpretatzea.
21
− Maniobra segurtasunez eta eraginkortasunez egingo duen moduan pertsonala bizkarrean banatzea. − Makinen, sare-danborraren, txirriken eta polipastoen funtzionamendu zuzena egiaztatzea. − Aparailuak eta txankuak prestatu eta askatzea, ondoren horiek laxatzeko. − Aparailuak eta txankuak garaiz eta eraz laxatzea. − Aparailuak eta txankuak behar bezala biratzea. − Maniobrak zein segurtasun-baldintzatan egiten diren egiaztatzeaz eta, hala badagokio, beharrezko
neurri zuzentzaileak hartzea. • Arrantza sailkatu, manipulatu, kontserbatu eta egokitzeko ekipoak identifikatzea. • Arrantza sailkatu, manipulatu, kontserbatu eta egokitzeko prozesuak egin behar direneko sekuentzia
deskribatzea. • Arrantza-produktuak izoztu eta desizozteko aplikatu beharreko printzipioak eta teknikak
interpretatzea. • Arrantza itsasontzian sartzean manipulatzea, hura hondatzea saihesteko beharrezko arreta izango den
moduan. • Balio estatistikoarekin, arrantza osoa sailkatzea, ezarritako prozeduraren arabera. • Dagozkion ekipoak erabiliz, arrantzaren produktuak landu eta kontserbatzeko prozesua (faseak,
eragiketak eta parametroak) egitea, produktu-motaren arabera. • Zamatzeko prozedura edo modalitate egokiena aplikatzea, produktua kontserbatzeko metodoaren
arabera. • Arrantzaren produktuak zamatzean haren hozte eta higiene egokia egiaztatzea. • Azpiproduktuak edo hondarrak berriro erabili edo ezabatzeko neurri egokiak baloratu eta, hala
badagokio, aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Arrantza-biologia:
− Itsasoaren ziklo biologikoa. − Merkataritza-espezieak. − Itsas haztegiak. − Arrantza-eremuak.
• Aparailuak eta txankuak: − Erabiltzen diren materialak. − Sareak eta oihalak. − Oihal-ebaketaren definizioak eta kalkuluak. − Motak eta ezaugarriak. − Euskal Herriko tradiziozko arrantza-aparailuak: ezaugarriak eta garrantzia.
• Sareak armatzea. • Arraste-ateak:
− Motak. − Kablearen tentsioaren, irekiduraren eta arrasterako erresistentziaren arteko erlazioa. − Maileten, ate-separazioen eta irekidura horizontalaren arteko erlazioa. − Arraste-potentzia.
• Detekzio-ekipoak: − Ekozundak. − Netsonder-a. − Sonarra.
• Arrantza-maniobrak: kalatzea eta biratzea: − Tretzak eta arrantza-aparailuak: motak eta ezaugarriak. − Kalatu eta biratzeko eragiketak.
• Arrantzaren manipulazioa: − Arrantza manipulatu eta prozesatzeko ekipoak. − Lanaren antolamendu sekuentziala. − Azpiproduktuen eta hondarren kudeaketa: berriro erabiltzea eta/edo, hala badagokio, ezabatzea.
• Arrantzaren kontserbazioa: − Arrainaren deskonposizioa. − Sotoan edo hozkailuan sartu aurreko zaintzak. − Produktuak kontserbatzeko prozedurak: izotzetan eta hozkailuan. − Kontserbaziorako ekipoak.
• Arrantzaren egokitzapena: − Izoztea eta desizoztea: aplikatu beharreko printzipioak eta teknikak.
22
− Izoztutako arraina biltegiratzea: prozedurak. − Plaka bertikal eta horizontaletako armairu izozkailuak.
• Arrantzari buruzko araudia: − Itsasoaren produktibitatea eta arrantza-ustiapena.
Jarrerazkoak: • Ordena eta metodoa arazoak ebazteko eta emaitzak egiaztatzeko prozesuan. • Lanari lotutako betebeharrekiko konpromisoa. • Partaidetza eta lankidetza talde-lanean. • Ideiak, iritziak eta esperientziak trukatzea. • Egoera berrietara egokitzea. • Laneko segurtasun- eta higiene-arauak eta kutsaduraren aurkakoak betetzea. 5. lanbide-modulua. SEGURTASUNA, BIZIRAUPENA ETA LEHEN LAGUNTZAK ITSASOAN a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Itsasontzi bateko segurtasun-neurrien eta -ekintzen plana lantzea. 2. Itsasontziko larrialdietarako plana lantzea. 3. Suteen aurkako borroka-baliabideak itsasontzi bakoitzaren ezaugarriekin eta erabilitako
metodo eta ekipoekin erlazionatzea. 4. Simulazio-egoeretan suteen itzalketa aztertu eta burutzea, erabili behar den ekipoa
tokiarekin eta errekuntza-motarekin erlazionatuz. 5. Itsasontziko suteen aurkako ekipo eta zerbitzuen mantentze-prozesua aztertu eta burutzea. 6. Salbamenduko neurriak eta egoerak erabili eta aztertzea, itsasontzia hustu eta salbatzeko
egoerak erabili behar diren neurri eta/edo metodoekin erlazionatuz. 7. Itsasontzi barruko salbamenduko gailuak eta ekipoak prest jartzea, planoek, eskuliburuek
edo fabrikatzailearen zehaztapenek eskainitako informazioaren eta indarrean dagoen araudiaren arabera.
8. Urpetzeen kasuetan jarraitu beharreko prozesua aztertzea, bere ezaugarriak beharrezkoak diren metodo eta ekipoekin erlazionatuz, eta simulazio-kasu praktiko batean prozedura egokiak aplikatzea.
9. Bistaz behatutakoa eta gaixoen eta zaurituen sintomak ebaluatzea eta beharrezkoak diren neurriak aplikatzea.
b) Ebaluazio-irizpideak 1. Itsasontzi bateko segurtasun-neurrien eta -ekintzen plana lantzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Behar bezala karakterizatutako suposizio praktiko batean:
− Lanak beraiekin dakartzaten arriskuekin erlazionatzea. − Egin behar diren lan desberdinetarako hartu behar diren prebentziozko neurriak behar bezala
aukeratzea: ∗ Norberaren babeserako baliabideak. ∗ Laneko egoerak. ∗ Ekipoen baldintzak.
• Bizitzeko zonetarako ezarritako higiene- eta osasun-baldintzak deskribatzea. 2. Itsasontziko larrialdietarako plana lantzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:
23
• Suposizio praktiko batean: − SOLAS 74ko, III. kapituluko 8. eta 53. arauak, 83ko zuzenketakoak, kontuan hartuz
larrialdietarako plan bat garatzea. • SOLAS 74ko, III. kapituluko 18. arauaren, 83ko zuzenketakoaren arabera, segurtasun-ariketak eta
-bilerak deskribatzea. 3. Suteen aurkako borroka-baliabideak itsasontzi bakoitzaren ezaugarriekin eta erabilitako metodo eta ekipoekin erlazionatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Suposizio praktiko batean, itsasontziaren egitura deskribatzea (SOLAS 74ko, II-2 kapituluko 42.
araua, 81eko zuzenketakoa): − Zona nagusiak. − Manparen eta estalkien sutarako segurtasuna. − Zona bertikal nagusiak.
• Suteen aurkako detektatze- eta alarma-sistema finko baten funtzionamendua azaltzea. (13. araua). • Erregai likidoei buruzko neurriak deskribatzea (15. araua). • Suposizio praktiko batean:
− Alojamenduko eta zerbitzuetako espazioetan suteen aurkako babes-sistema aztertzea (42. araua). − Itsasontzia husteko baliabideak aipatzea (45. araua). − Aireztapen-motak deskribatzea (16. araua).
4. Simulazio-egoeretan suteen itzalketa aztertu eta burutzean, erabili behar den ekipoa tokiarekin eta errekuntza-motarekin erlazionatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sute-motak ondokoen arabera deskribatzea:
− Erregaiaren izaera. − Sortu den tokia. − Okupatzen duen espazio fisikoa.
• Itzaltzeko agente solido, likido eta gaseosoek sute-mota desberdinetan dituzten eraginak azaltzea. • Sute-simulazio batean:
− Sute-motari dagokion babes pertsonalerako ekipoa aukeratzea. − Baliabide eramangarriak eta finkoak aukeratu eta erabiltzea. − Ekipoaren metodoa eta teknika erabiliz, sua itzaltzea.
5. Itsasontziko suteen aurkako ekipo eta zerbitzuen mantentze-prozesua aztertu eta burutzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Itsasontzietan ur-sareak sortzeko ekipoak deskribatzea (SOLAS 74ko, II-2 kapituluko 4. araua, 81eko
zuzenketakoa): − Suteen aurkako ponpa. − Banaketa-sareak. − Suteen aurkako ur-hartuneak. − Suteen aurkako tutu malguak. − Lantzak. − Nazioarteko konexioa.
• Ihinztagailuen sistema automatikoen funtzionamendua deskribatzea eta elementuak antzematea, suteak detektatzea eta alarma (SOLAS 74ko, II kapituluko 12. araua, 81eko zuzenketakoa):
• Estazio finko baten funtzionamendua eta mantentzea deskribatzea, elementuak aipatuz: − CO2 gasa (SOLAS 74ko, II-2 kapituluko 5. araua, 81eko zuzenketakoa). − Halon gasa: biltegiratze zentralizatua, biltegiratze modularra. (SOLAS 74ko, II-2 kapituluko 5.
araua, 81eko zuzenketakoa). − Apar mekanikoa (SOLAS 74ko, II-2 kapituluko 8. araua, 81eko zuzenketakoa). − Hauts lehorra: erabateko urpetze bidez, aplikazio lokal bidez (SOLAS 74ko, II-2 kapituluko 6.
araua, 81eko zuzenketakoa). • Ondokoen itzalgailu eramangarriak aztertu eta kargatzea:
24
− Hauts lehorra − Gas geldoa − Aparrak
6. Salbamenduko neurriak eta egoerak erabili eta aztertzean, itsasontzia hustu eta salbatzeko egoerak erabili behar diren neurri eta/edo metodoekin erlazionatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Salbamendu-ekipo indibidualak behar bezala erabiltzea. • Biziraupeneko ontziak eta erreskate-txalupa uretara botatzeko eta ontziratzeko gailuak maneiatzea. • Biziraupeneko ontzien funtzionamendua, aplikazioak eta hauen ekipoen erabilera azaltzea. • Biziraupeneko eta erreskateko ontziak maneiatzea. • Itsas salbamendurako plan nazionalaren oinarrizko elementuak deskribatzea. • Sorospen-mezu bat igortzea. 7. Itsasontzi barruko salbamenduko gailuak eta ekipoak prest jartzean, planoek, eskuliburuek edo fabrikatzailearen zehaztapenek eskainitako informazioaren eta indarrean dagoen araudiaren arabera, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • SOLAS 74ko, II kapituluko 52. arauan, 83ko zuzenketakoan, xedatutakoaren arabera, eta eragiteko
aukerari jarraituz, mantentze-plan bat ezartzea. Ontzi barruan eta lurrean 19. arauari dagokion ikuskapena egitea, ondokoekin: − Salbamendu-gailu indibidualak. − Biziraupeneko ontzietarako aparatu irrati-elektriko eramangarria. − Lokalizazioko irrati-baliza. − Radar-erantzungailua. − Biziraupeneko ontziak. − Erreskateko txalupa. − Uretara botatzeko eta ontziratzeko gailuak.
8. Urpetzeen kasuetan jarraitu beharreko prozesua aztertzean, bere ezaugarriak beharrezkoak diren metodo eta ekipoekin erlazionatuz, eta simulazio-kasu praktiko batean prozedura egokiak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Makinetan eta zatitutako espazioetan urpetzeen ondoriozko larrialdi-egoerak deskribatzea. • Itsasontziko xukatze-zerbitzua eta estankotasun-zerbitzua osatzen dituzten ekipoak eta materialak
aipatzea. • Urez betetako espazioetako krosko-zuloak eusteko metodoak eta xukatzeko metodoak deskribatzea. • Simulazio-kasu praktiko batean, kasu bakoitzean egokiak diren ekipoak aukeratu eta manipulatzea:
− Manparako errefortzu bat eraikitzea. − Krosko-zuloak buxatzea.
9. Bistaz behatutakoa eta gaixoen eta zaurituen sintomak ebaluatzean eta beharrezkoak diren neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ustezko zauritu eta lesionatuengan bizi-konstanteen zeinuak eta sintomak deskribatzea. • Hemorragien, erreduren, hausturen, luxazioen eta muskuluetako lesioen kasuetan hartu beharreko
neurriak aipatzea. • Simulazio-praktiko batean:
− Suspertzeko, hemorragiak eteteko, inmobilizatzeko eta bendak jartzeko neurriak aplikatzea. − Zaurituei sendaketak egin eta garraiatzea. − Datuak hartu eta irrati bidezko kontsulta medikoa ezartzea.
c) Edukiak
25
Prozedurazkoak: • Laneko segurtasunari buruzko nazioko eta nazioarteko araudia konparazioz aztertzea. • Tentsio elektrikoa, soldadura, soka eta alanbreen erabilera, espazio itxiak, makina eta erreminten
erabilera eta pisuen manipulazioa jasan behar dituzten ekipoetan arriskuak antzeman eta sailkatzea. • Arriskuei buruzko seinaleak egiaztatzea. • Norberaren eta taldearen babeserako ekipoek identifikatu eta erabiltzea. • Istripua izan duen pertsona orokorrean baloratzea: itxura, jarrera eta kontzientzia-egoera. • Istripua izan duten pertsonen kasuan inmobilizazioko, tokiz aldatzeko eta itsasontzitik ateratzeko
teknikak aplikatzea, bai eta suspertzeko prozedurak eta lehen laguntzak aplikatzea ere. • Zeinuak, sintomak eta istripua izan dutenen egoera behatu eta oinarrizko galde-sortan jasotzea.
− Bizi-konstanteak hartzea: pultsua, arnasketa, tentsio arteriala eta tenperatura. − Irrati bidezko kontsulta medikorako ekipoa erabiltzea. − Oinarrizko galde-sortan jasotako datuak transmititzea. − Jasotako zehaztapenak apuntatzea.
• Ohikoenak diren patologiak deskribatzea. • Derrigorrez aitortzekoak eta koarentenan jartzekoak diren gaixotasunak aztertzea.
− Isolatzeko teknikak aplikatzea. − Larrialdietarako kaxak mantentzea.
• Itsasontzi barruko osasun-gidan jasotako teknikak eta esku-hartzeak burutzea. • Suteak detektatzeko instalazioak eta ekipoak identifikatu eta maneiatzea. • Suteak itzaltzeko ekipoa eragiteak:
− Instalazio finkoak. − Ekipo eramangarriak.
• Suhiltzaile-ekipo indibiduala identifikatu eta erabiltzea. • Ikuskapenak egin eta suteen aurkako borroka antolatzea. • Nazioko eta nazioarteko araudi espezifikoa konparazioz aztertzea:
− Betebeharren eta kontsignen koadroa. − Trebatze-ariketak.
• Salbamendu-gailuak zehaztea eta non dauden jakitea. • Sorospeneko ekipo irrati-elektrikoak maneiatzea:
− Larrialdietarako irrati eramangarria. − Irrati-balizak. Radar-erantzungailua.
• Argi-seinaleak deskribatu eta identifikatzea. • Biziraupeneko ontziak eta ekipoak maneiatzea. • Biziraupeneko ontziak uretara botatzeko ekipoak manipulatzea. • Bilaketa eta salbamendua antolatzea:
− IMOSAR delakoa antolatzea (Bilaketa eta erreskateari buruzko OMI eskuliburua). • Biziraupeneko teknikak eta erreskateko prozedurak ondokoetan:
− Biziraupeneko ontzi baten barruan. − Sutea eta hidrokarburoa uretan.
• Zatitan banatzeko teknikak aplikatzea. • Krosko-zuloei eustea. Eskoratzea eta buxatzea. • Sentinak eta drainatzen diren lokalak xukatzeko hodi nagusiak, zuzenak eta larrialdietakoak
identifikatzea. • Xukatzeko ekipo eramangarriak maneiatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Oinarri anatomiko-fisiologikoak: aparatu, sistema eta organo desberdinen deskribapen anatomiko-
fisiologikoa. • Gaixoaren eta/edo istripua jasan duenaren balorazio orokorra: jarduera-arauak eta erabili behar diren
teknikak. • Zauriak: kontzeptua, motak eta tratamendua. • Bihurrituak, luxazioak eta hausturak: kontzeptua, kausak, mota eta tratamendua. • Erredurak eta izozketak: kontzeptua, kausak, hedapenaren, sakoneraren eta tokiaren araberako
larritasuna, konplikazioak eta tratamenduak. • Asfixia eta bihotzeko atakea: kausak, sintomak eta tratamendua (suspertze kardiobaskularra).
26
• Suaren teoria: − Ignizio-iturriak. − Materialek suaren aurrean duten erreakzioa eta erresistentzia.
• Sutearen eta sua hedatzearen arriskuak: − Suteen kausa nagusiak. − Indarberritzea.
• Itzaltzeko agenteak: − Ura. − Aparra: hedapen handi, txiki eta ertainean. − Karbono-dioxidoa. − Hidrokarburo halogenatua. − Hauts kimikoa. − Geruza urtsua sortzen duen aparra (AFFF).
• Aplikatzeko den araudia. • Urpetzeak:
− Zatietan banatzea. − Itxiera-sistema automatikoak. − Krosko-zuloei eustea. − Ponpaketa-ekipo eramangarriak.
Jarrerazkoak: • Ordena eta metodoa arazoak ebazteko eta emaitzak egiaztatzeko prozesuan. • Lanari lotutako betebeharrekiko konpromisoa. • Partaidetza eta lankidetza talde-lanean. • Ideiak, iritziak eta esperientziak trukatzea. • Egoera berrietara egokitzea. • Laneko segurtasun- eta higiene-arauak eta kutsaduraren aurkakoak betetzea. 6. lanbide-modulua: AUTOMATIZAZIOA: ERREGULAZIOA ETA KONTROLA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Ekipo erreal bat edo simulazioko bat erabiliz, ekipo pneumo-hidraulikoen eragiketa-premiak aztertzea. 2. Ekipo hidraulikoen eta pneumatikoen jarraibide-liburuaren arabera, ekipo erreal bat edo simulazioko
ekipo bat erabiliz, mantentze-prozesua aztertzea. 3. Erregulazioko eta kontroleko ekipoak erabiltzea, beren osaera eta funtzionamendua aztertuz. 4. Kontrolatzaile programagarri (PLC) baten bidez kontrol-sistemak eraikitzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Ekipo erreal bat edo simulazioko bat erabiliz, ekipo pneumo-hidraulikoen eragiketa-premiak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Simulazioko ekipo bat/eskalazko ekipo bat erabiliz, aplikazio pneumo-hidrauliko baten suposizio-
kasuan: − Eskema, planoa eta jarraibideen liburua interpretatzea. − Sistemaren elementuak identifikatzea. − Bere funtzionamendua egiaztatzea, hala badagokie, elementuetako eta fluidoetako matxurak
zehaztuz. − Eragiketa-faseen ordena zuzena egiaztatzea.
27
2. Ekipo hidraulikoen eta pneumatikoen jarraibide-liburuaren arabera, ekipo erreal bat edo simulazioko ekipo bat erabiliz, mantentze-prozesua aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ekipo eta planta pneumo-hidraulikoetan akatsen kausak deskribatzea. • Suposizio praktiko jakin batean: • Suposizioaren arabera neurri zuzentzaile egokiak deskribatzea. • Ekipo erreal bat edo simulazioko ekipo bat erabiliz eta aplikazioko suposizio praktiko batean:
− Ohikoenak diren neurri zuzentzaileak aipatzea. − Mantentze-plan integralarekin koordinaturik, zuzenketak egitea (hasiera egokia, desmuntaia,
egokitzapena, muntaia, egiaztapena, segurtasun-arauak betetzea). − Dokumentazio erreala (eskemak, planoak eta jarraibide liburuak eta txosten teknikoak) mantentze-
eragiketekin erlazionatzea. 3. Erregulazioko eta kontroleko ekipoak erabiltzean, beren osaera eta funtzionamendua aztertuz. ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Erregulazioko eta kontroleko sistema desberdinak aipatzea, horietako bakoitzaren ezaugarriak eta
aplikazioak deskribatuz. • Erregulazioaren eta kontrolaren arteko oinarrizko desberdintasunak deskribatzea. • Erregulazio-sistema batetik abiatuz:
− Sistemaren etapa nagusiak identifikatzea. − Sistemaren oinarrizko gailu bakoitzak betetzen duen funtzioa deskribatzea. − Sistemak aldez aurretik zehaztutako exijentzia batzuei erantzun diezaien, kanpoko eta barneko
elementuak doitzea. 4. Kontrolatzaile programagarri (PLC) baten bidez kontrol-sistemak eraikitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ohikoenak diren kaptadore eta transduktoreen ezaugarriak deskribatzea. • Gehien erabiltzen diren PLCen ezaugarriak eta zerbitzuak konparatzea. • PLC baten oinarrizko arkitektura aztertzea, zati edo "modulu" garrantzitsuenen helburua eta
funtzionamendua deskribatuz. • Beharrezkoa den informazio teknikoetan eta kasu praktiko baten doikuntza-parametroetan oinarrituz:
− Informazioa interpretatzea. − Automatismoa osatzen duten elementuak muntatu eta elkarren artean konektatzea. − Programa PLCan kargatzea. − Sistema doitu eta prest hartzea, beharrezkoak diren neurketak eginez.
c) Edukiak Prozedurazkoak: • Irudikapen-sistemetako informazio teknikoa aukeratu eta aplikatzea:
− Sinbolo pneumo-hidraulikoak. − Eskema normalizatuak, itsasontziari aplikatuak. − Propultsio-motor baten abio-agintea. − Enbragearen egokitzapena. − Erreduktore-alderanzgailuaren agintea. − Hortz-neurri aldagarriaren egokitzapena. − Serbomotor hidrauliko baten agintea.
• Multzoen diagramak sistema-mota desberdinekin erlazionatzea: − Seinalearen tratamendu digitalarekin erregulazio analogikoa izatea. − Kontrol digitala egiaztatzea. − Erregulazioko eta kontroleko eragiketak.
• Sistema baten zatiak egiaztatzea:
28
− Sarrera-gailuak. − Seinalearen tratamendu-gailuak. − Irteera-gailuak.
• Erregulazioko eta kontroleko sistemetan erabiltzen diren teknologiak karakterizatzea. • Erregulazioko eta kontroleko sistemak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Energia pneumatikoaren eta energia hidraulikoaren zentral sorgailuen osaera eta funtzionamendua. • Ondoko elementu-moten osaera eta funtzionamendua:
− Potentzia. − Agintea, erregulazioa, babesa eta kontrola.
• Neurketa-aparatuak eta -sistemak: − Motak. − Magnitude pneumo-hidraulikoen neurketa.
• Automatizazioaren kontzeptua. • Sistema automatiko baten oinarrizko osagaiak. • Kaptadoreak eta transduktoreak:
− Motak: magnetikoak, piezoelektrikoak, optikoak eta Hall efektukoak. − Kaptadoreen eta transduktoreen funtzioa sistema automatikoetan.
• Automata programagarriak: − Motak. − Oinarrizko arkitektura.
Jarrerazkoak: • Ordena eta metodoa arazoak ebazteko eta emaitzak egiaztatzeko prozesuan. • Lanari lotutako betebeharrekiko konpromisoa. • Partaidetza eta lankidetza talde-lanean. • Ideiak, iritziak eta esperientziak trukatzea. • Egoera berrietara egokitzea. • Laneko segurtasun- eta higiene-arauak eta kutsaduraren aurkakoak betetzea. 7. lanbide-modulua. ATZERRIKO HIZKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Aurrez aurreko zein urrutiko komunikazio-egoeretan informazio globala, berariazkoa eta lanbideari
dagokiona lortzea. 2. Atzerriko hizkuntzan ahozko mezuak sortzea, bai orokorrak, bai sektoreko alderdiei buruzkoak,
egoera bakoitzera egokitutako hizkuntza erabiliz. 3. Lanbide-jarduerarekin zerikusia duten testu errazak autonomiaz irakurtzea, kontsulta-liburuak eta
hiztegi teknikoak behar bezala erabiliz. 4. Datu orokorrak eta/edo berariazkoak abiapuntutzat hartuta, lanbide-sektoreari dagozkion oinarrizko
dokumentuak atzerriko hizkuntzan landu eta betetzea. 5. Atzerriko hizkuntzaren alderdi soziokulturalak baloratzea eta edozein komunikazio-egoeratan
herrialde desberdinetako portaerazko jarraibideak aplikatzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Aurrez aurreko zein urrutiko komunikazio-egoeretan informazio globala, berariazkoa eta lanbideari dagokiona lortzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ahozko zuzeneko komunikazio baten ideia nagusiak hartzea. • Ahozko mezuetan erregistro desberdinak bereiztea.
29
• Lanbidearekin zerikusia duten hitzak eta adierazpenak antzematea. • Bere lanbidearekin zerikusia duten argibideak eta informazioak zuzen interpretatzea. 2. Atzerriko hizkuntzan ahozko mezuak sortzean, bai orokorrak, bai sektoreko alderdiei buruzkoak, egoera bakoitzera egokitutako hizkuntza erabiliz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Eguneroko adierazpenak erraztasunez erabiltzea, erregistro-aniztasuna antzeman eta errespetatuz. • Aurrez aurreko egoeretan ahozko mezuak elkartrukatzea komunikazioko formulak eta estrategiak
erabiliz. • Lanbideari dagozkion berariazko egoerekin zerikusia duten urrutiko elkarrizketa errazetan parte
hartzea. • Aldez aurreko oinarrizko ahozko komunikazioetatik datozen mezu errazak ahoz transmititzea. 3. Lanbide-jarduerarekin zerikusia duten testu errazak autonomiaz irakurtzean, kontsulta-liburuak eta hiztegi teknikoak behar bezala erabiliz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sektorean erabili ohi diren oinarrizko argibideen eskuliburuetako baten ideia nagusiez jabetzea hiztegi
tekniko baten laguntzarekin. • Lanbidearekin zerikusia duten informazio-iturri desberdinetatik (gastronomia-gidak, aldizkari
espezializatuak, turismo-liburuxkak eta abar) berariazko informazioa lortzea. • Lanbidearekin zerikusia duten aurrerapen eta teknika berrietara heltzeko irakurtzea zein garrantzitsua
den baloratzea. 4. Datu orokorrak eta/edo berariazkoak abiapuntutzat hartuta, lanbide-sektoreari dagozkion oinarrizko dokumentuak atzerriko hizkuntzan landu eta betetzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Idatzizko testuetan hizkuntz egiturak, hiztegia eta oinarrizko esapideak identifikatu eta aplikatzea. • Lanbidearekin zerikusia duten elementu grafiko edo ahozko testuetako informazioa idatzizko
testuetara eramatea eta alderantziz. • Idatzizko testuak lanbidearen oinarrizko hizkuntzarekin osatzea. • Lanbidearekin zerikusia duten dokumentu errazak idaztea. 5. Atzerriko hizkuntzaren alderdi soziokulturalak baloratzea eta edozein komunikazio-egoeratan herrialde desberdinetako portaerazko jarraibideak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Hizkuntza, kultura eta gizarte desberdinak aintzat hartu eta errespetatzea. • Norberaren eta besteren portaerak identifikatu eta ebaluatzea, lanbide-eremuan autonomia handiagoa
lortzeko. • Beste herrialde batzuetako lanbide-portaerak baloratu eta horiekiko interesa azaltzea. • Beste kultura batzuetako lanbide-joerak norberaren kulturakoekin kontrastatzea. c) Edukiak I. multzoa: ATZERRIKO HIZKUNTZA HARREMAN PERTSONALETAN Prozedurazkoak: • Eguneroko bizitzarekin zerikusia duten ahozko testu errazak aurrez aurreko eta urrutiko komunikazio-
egoeretan ulertzea. • Eguneroko bizitzari buruzko elkarrizketetan parte hartzea. • Eskueran dituen komunikazio-estrategiak erabiltzea beste pentsamolde batzuetara ohitzeko.
30
Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Alderdi formalak (solaskidearekiko egokitzapena). • Alderdi funtzionalak (egoerarekiko egokitzapena). • Beste herrialde batzuetako portaerak eguneroko bizitzako egoeretan. • Alderdi soziokulturalak. Jarrerazkoak: • Errespetuzko jarrera eta ulertzeko eta bere burua ulertarazteko interesa. • Errespetuzko jarrera beste pertsonekiko harremanetan. • Aldez aurretik bereganatutako ezagutzak aplikatzeko norberaren gaitasunaz jabetzea. • Errespetuzko jarrera beste kultura eta gizarteetako ohituren aurrean. II. multzoa: ATZERRIKO HIZKUNTZA IKASKUNTZAN Prozedurazkoak: • Kontsulta-liburuak autonomiaz erabiltzea. • Ikus-entzunezkoak eta informatika-baliabideak erabiltzea. • Idatzizko testuetan osatutako egitura tipikoak eta funtsezkoak aukeratu eta aplikatzea. • Idatzizko testuak interpretatu eta sortzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Oinarrizko elementu lexiko eta fonologikoak. • Formazko egitura tipikoak eta funtsezkoak idatzizko testuetan (erlazio-egiturak, aditzen denbora,
loturak…). Jarrerazkoak: • Kontsulta-liburuak eta hiztegi teknikoak erabiltzeko interesa azaltzea. • Informazio-iturrien aurrean jarrera pentsakorra eta kritikoa azaltzea. III. multzoa: ATZERRIKO HIZKUNTZA LANBIDE-MUNDUAN Prozedurazkoak: • Lanbidearekin zerikusia duten ahozko eta ikusizko testu errazak ulertzea. • Lanbideari buruzko elkarrizketetan parte hartzea. • Lanbide-esparruan erabili ohi diren adierazpenak eta esapide idiomatikoak eta lanbide-elkarreragineko
oinarrizko formulak erabiltzea. • Lanbide-jarduerarekin zerikusia duten idatzizko testu errazak ulertu eta sortzea. • Lanbide-egoeretan norberaren portaerak atzerriko herrialdeetakoekin konparatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lanbideko hitzen glosategia (lanbideari buruzko hiztegia). • Lanbide-premietara egokitutako ahozko eta idatzizko testuak. • Lanbidearen berezko elementu lexikoak. • Beste herrialde batzuetako lanbide-portaerak. Jarrerazkoak: • Atzerriko hizkuntzak lanbide-munduan duen garrantziaz jabetzea. • Norberak hartutako erabakiak eta besteek hartutakoak baloratzea. • Beste kulturetako lanbide-alderdiekiko interesa azaltzea. 8. lanbide-modulua. LAN-TALDEKO HARREMANAK a) Amaierako gaitasunak
31
Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Lanbide-irudi honi loturiko lan-jardueren garapenean sortzen diren komunikazio-prozesuak aztertzea. 2. Lan-jardueren garapenean eta ingurunean sortzen diren gatazkak saihesteko eta, hala badagokio,
ebazteko ─bere mailan eta bere gaitasunen esparruan─ prozedurak ezartzea. 3. Talde-laneko prozedurak ezartzea, lan-taldearen beharrak eta lan-esparruan proposatutako helburuak
integratu eta koordinatuz, betiere bere mailan eta bere gaitasunen esparruan. 4. Lan-bileretan parte hartzea, bileren garapenean eta helburuak lortzeko ahaleginetan aktiboki
lankidetzan jardunez. 5. Lan-giroa hobe dadin eta pertsonek enpresaren helburuekiko konpromisoa bere egin dezaten
bultzatzeko lan-ingurunean motibatzeko elementuak, prozesuak eta/edo teknikak aztertzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Lanbide-irudi honi loturiko lan-jardueren garapenean sortzen diren komunikazio-prozesuak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Komunikazio-prozesu baten oinarrizko elementuak deskribatzea. • Komunikazio-prozesuaren etapak sailkatu eta zehaztea. • Komunikazioa eragozten duten oztopoak eta interferentziak identifikatzea. • Argibideak hartzeko suposizio praktikoetan argibideen edukia aztertzea, ondokoa bereiziz:
− Argibideen funtsezko helburua. − Berau burutzeko autonomiaren maila. − Lortu beharreko emaitzak. − Zein pertsonari luzatu behar zaion informazioa. − Argibideak bete diren nork kontrolatu behar duen eta nola eta noiz egin behar den.
• Zenbait zeregin, lan edo mugimenduren burutzapen praktikoa transmititzea, komunikazioaren eraginkortasuna egiaztatuz.
• Egoerak hitzez deskribatzeko eta hizkuntza zuzen erabiltzeko interesa azaltzea. 2. Lan-jardueren garapenean eta ingurunean sortzen diren gatazkak saihesteko eta, hala badagokio, ebazteko ─bere mailan eta bere gaitasunen esparruan─ prozedurak ezartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Gatazka bat sortzen duten problemak, faktoreak eta arrazoiak kasu praktikoetan identifikatzea. • Problemei irtenbideak bilatzean irmotasuna eta tinkotasuna azaltzea. • Datu eta iritzien artean bereiztea. • Norberak zein besteek jarrera bat hartzean arrazoiak eta argudioak exijitzea. • Jarraitu den prozesua eta problema baten ebazpenean lortutako emaitzak argi eta garbi eta ordenaturik
aurkeztea. • Negoziazio-egoera batean azal daitezkeen portaera-mota desberdinak eta hauen eraginkortasuna
identifikatzea. • Talde bateko kide desberdinen arteko presioak eta interesak orekaz eta harmoniaz gainditzea. • Erakunde bateko langileen eta zuzendaritzaren artean gerta daitezkeen jarrera eta interes desberdinak
azaltzea. • Beste iritzi batzuk errespetatzea, norberaren jokabide, pentsamendu edo ideiekin bat ez datozen
jokabide, pentsamendu edo ideiekin tolerantziaz jardutea. • Arduraz eta koherentziaz jardutea. 3. Talde-laneko prozedurak ezartzean, lan-taldearen beharrak eta lan-esparruan proposatutako helburuak integratu eta koordinatuz, betiere bere mailan eta bere gaitasunen esparruan, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Talde baten funtzionamenduaren funtsezko elementuak eta taldearen dinamika alda dezaketen
faktoreak deskribatzea.
32
• Talde-lanak bakarkako lanarekiko dituen alde onak azaltzea. • Talde-lanaren estiloak aztertzea. • Lan-talde baten garapenaren faseak deskribatzea. • Taldekideen tipologia identifikatzea. • Lan-taldeen funtzionamenduan sortu ohi diren arazoak deskribatzea. • Lan-taldean erabakiak hartzeko prozesua deskribatzea: parte-hartzea eta adostasuna. • Taldera egokitu eta integratzea, lankidetzan jardunez, zuzenduz edo aginduak betez, kasuak kasu. • Lan-taldeak dinamizatzeko teknikak aplikatzea. • Talde-lan bat egiterakoan edo adostasuna eskatzen duten erabakiak hartzerakoan parte hartzea. • Taldeak onartzen dituen arauekiko adostasuna azaltzea. 4. Lan-bileretan parte hartzean, bileren garapenean eta helburuak lortzeko ahaleginetan aktiboki lankidetzan jardunez, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bilera-mota desberdinak eta bileren funtzio desberdinak deskribatzea. • Bilera bateko partaideen tipologia identifikatzea. • Bilera baten garapenaren etapak deskribatzea. • Bilerak moderatzeko teknikak aplikatzea. • Nork bere ideiak argi eta zehatz azaltzea. 5. Lan-giroa hobe dadin eta pertsonek enpresaren helburuekiko konpromisoa bere egin dezaten bultzatzeko lan-ingurunean motibatzeko elementuak, prozesuak eta/edo teknikak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Motibazioaren teoria nagusiak deskribatzea. • Motibazioa definitzea eta motibazioak lan-ingurunean duen garrantzia definitzea. • Lan-ingurunean aplika daitezkeen motibatzeko teknikak identifikatzea. • Lan-giroaren kontzeptua definitzea eta motibazioarekin lotzea. c) Edukiak I. multzoa: KOMUNIKAZIOA ERAKUNDEETAN Prozedurazkoak: • Zenbait helburu lortzeko argibideak ahoz komunikatzea. • Adierazpen-komunikazioa erabiltzea (mintzatzea-idaztea). • Hartze-komunikazioa erabiltzea (entzutea-irakurtzea). Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Komunikazio-motak eta komunikazio-prozesu baten etapak. • Interferentziak eta oztopoak komunikazioan. Jarrerazkoak: • Egoeren hitzezko deskribapenean eta lengoaiaren erabileran zuzentasuna eta zuhurtasuna. II. multzoa: TALDE-LANA ETA LAN-BILERAK. MOTIBAZIOA. Prozedurazkoak: • Problemak ebazteko eta erabakiak hartzeko gehien erabiltzen diren metodoak aplikatzea. • Problemak ebazteko prozesuaren eta lortutako emaitzen aurkezpen antolatua. • Taldeak dinamizatzeko teknikak aplikatzea. • Lan-bileren antolamenduan eta garapenean parte hartzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak:
33
• Negoziazioaren kontzeptuak eta elementuak eta negoziatzeko estrategiak: problemak ebazteko prozesua.
• Talde-motak eta lan-metodologiak. • Bilera-motak. Bilera talde-lan gisa. • Motibazioa: kontzeptuak eta printzipioak. • Lan-giroaren kontzeptua. Jarrerazkoak: • Indibiduoa taldearen parte gisa. • Norberaren ideiekin bat ez datozen ideiekiko portaera tolerantea. • Adostasuna lortzeko ahaleginean tinko irautea. • Erantzukizuna hartutako erabakiekin. 9. lanbide-modulua. LAN-PRESTAKUNTZA ETA -ORIENTABIDEA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Titulazioan adierazitako jarduera-eremuan, osasunean eragina izan dezaketen arriskurik ohikoenak
antzematea eta dagozkien babes- eta prebentzio-neurriak aplikatzea. 2. Simulatutako egoeretan, istripuaren lekuan berehalako oinarrizko osasun-neurriak aplikatzea. 3. Lan-kontratazio modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko prozedurak
aztertzea. 4. Enplegua bilatzeko teknikak aztertzea, norberak dituen gaitasunak eta interesak eta lanbide-ibilbide
egokiena identifikatuz. 5. Lanaren lege-esparrua interpretatzea eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta
betebeharrak bereiztea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Titulazioan adierazitako jarduera-eremuan, osasunean eragina izan dezaketen arriskurik ohikoenak antzematean eta dagozkien babes- eta prebentzio-neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dagokion lan-eremuan ohikoenak diren arrisku-egoerak eta/edo -faktoreak identifikatzea. • Lanbidetik ondorioztatzen diren gaixotasunak, osasunerako kalteak eta lan-istripuak deskribatzea,
titulazioan adierazten diren jardueretan aritzean. • Sektorean aplikatu ohi diren babes- eta/edo prebentzio-teknikak deskribatzea. • Prebentzio- eta/edo babes-ekintzarako teknika orokorrak dagokion lan-eremuan ohikoak diren arrisku-
egoera eta/edo -faktoreekin erlazionatzea. • Enpresaren barruan nahiz enpresatik kanpo segurtasun-arloan eskumena duten organoak
identifikatzea. • Sektoreko ohiko kontingentzietara egokitutako suposizioetan aplikatu behar diren prebentzio- eta/edo
babes-neurriak zehaztea. • Arriskuen prebentzioan laguntzea. • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurunea babesteari buruzkoak errespetatzea, titulazioan
adierazitako jardueretan aritzean. • Prebentzioa osasunerako kalteak saihesteko baliabide gisa baloratzea. 2. Simulatutako egoeretan, istripuaren lekuan berehalako oinarrizko osasun-neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lesioak bizitzan sor dezaketen arrisku-mailaren arabera sailkatzea. • Ekintza- edo protokolo-prozesua azaltzea, lan egitean gertatu ohi diren lesio eta/edo istripuen aurrean.
34
• Lesionatu batzuk edo asko izanez gero, esku hartzeko garaian lehentasuna identifikatzea, lesioek berez bizitzan sor dezaketen arrisku-mailaren arabera.
• Aurreko kasuan izandako lesioen arabera aplikatu beharreko neurrien sekuentzia identifikatzea. • Oinarrizko osasun-teknikak burutzea (arnasketa artifiziala, inmobilizazioa, bihotz-masajea,
lekualdaketa eta abar), ezarritako protokoloak aplikatuz. • Istripurik gertatuz gero berehala eta eraginkortasunez jokatzea. • Lan koordinatua kontingentziak konpontzeko metodo eraginkorrena dela kontuan hartzea. 3. Lan-kontratazio modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko prozedurak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dagokion produkzio-sektoreko lan-kontratazio modalitate desberdinak deskribatzea, horien
ezaugarriak iraupenaren, ordainsariaren eta/edo bestelako aldagai garrantzitsuen arabera azalduz. • Zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzak ezarritakoak deskribatzea, norberaren konturako langile
gisa. • Autonomo bati dagozkion enpresa- edo lanbide-jarduerak martxan jartzeko garaian parte hartzen
duten erakundeak adieraztea, kasu bakoitzean egin beharreko tramiteak azalduz. • Lan-munduratzeko bide posible gisa norberaren konturako lana eta besteren konturakoa kontrastatzea,
kasu bakoitzari dagozkion inplikazioak aztertuz eta norberaren interesen arabera horietako bat aukeratuz.
• Inprimaki ofizialetan, moduluen edo koefizienteen araberako estimazio objektiboaren erregimeneko zerga-betebeharrei eta Gizarte Segurantzari buruzko dokumentazioa betetzea, hain zuzen ere norberaren konturako langile gisa finkatzearen ondorioz.
• Inprimaki ofizialetan norberaren konturako langile gisa aritzeko beharrezko dokumentuak betetzea. • Egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo abantailak ezagutzea, langile autonomo
gisa lanean aritzeko. 4. Enplegua bilatzeko teknikak aztertzean, norberak dituen gaitasunak eta interesak eta lanbide-ibilbide egokiena identifikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratorritako balio profesionala identifikatzea. • Norberaren interesak eta motibazioak definitzea, hala badagokio, sexuaren araberako baldintzak eta
beste izaera batekoak saihestuz. • Dagokion eremuko lan-eskariaren baldintzak interpretatzea, lortutako balio profesionalarekin
erlazionatuz. • Lan-munduratzeko aukerak izan ditzakeen zonako prestakuntza-eskaintzari eta enpresa-ehunari
buruzko informazio-iturriak erabiltzea, enplegu-eskaintzarekiko dituen iguripenei lotuta enpresaren datuak eta informazioa lortuz.
• Prestakuntza-premia osagarriak ondorioztatzea, dituen enplegu-aukerak zabaltzeko eta/edo behin enplegua lortu ondoren aberastasun profesionala lortzeko.
• Prestakuntza-ibilbideak ezartzea antzemandako beharren arabera. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea, elkarrizketak egitea, testak betetzea eta abar bezalako
simulazioen bidez. • Enplegu batean aurkezteko eta/edo eskaria egiteko dokumentuak lantzea. • Behar profesional gisa, prestakuntza zabaldu eta jarraitzeko ekimena izatea. 5. Lanaren lege-esparrua interpretatzean eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta betebeharrak bereiztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak azaltzea (Konstituzioa, Langileen Estatutua, Europako
Batasunaren Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar), dagozkion eskubideak eta betebeharrak bereiziz.
• Negoziazio kolektiborako bideak deskribatzea, negoziatu ohi diren aldagai garrantzitsuenak adieraziz: soldatak, segurtasuna eta higienea, produktibitatea eta abar.
• Besteren konturako langileentzako Gizarte Segurantzaren prestazioak eta betebeharrak identifikatzea. • Gizarte Segurantzaren prestazioak suposizio desberdinetan oinarrituz kalkulatzea.
35
• Oinarrizko soldata-agiriak suposizio desberdinetan oinarrituz formalizatzea, horietan agertzen diren kontzeptuak interpretatuz (soldata gordina, PFEZ atxikipena, Gizarte Segurantzaren kuotak eta abar).
• Suposizio desberdinetan oinarrituz hartzekoen likidazioak kalkulatzea, agertzen diren kontzeptuak interpretatuz.
• Inprimaki ofizialetan PFEZren aitorpen sinpleak betetzea, lortutako errendimendu desberdinak identifikatuz eta zerga-zorra kalkulatuz.
• Gerta daitekeen lan-baldintzak negoziatzeko egoera batean besteen iritziak errespetatuz. c) Edukiak I. multzoa: SEGURTASUNA ETA OSASUNA Prozedurazkoak: • Segurtasun- eta higiene-arloan eskumena duten organismoak identifikatzea. • Arriskuen prebentzioa: prozedurak. • Lesioen arriskuaren arabera esku hartzea: lehentasunen identifikazioa eta aplikatu beharreko neurrien
sekuentziazioa. • Zaurituen ebakuazioa eta laguntza: antolaketa. • Oinarrizko osasun-teknikez baliatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lanbide-gaixotasunak, osasunari egindako kalteak eta lan-istripuak: arriskuaren araberako sailkapena. • Babes-teknikak eta/edo prebentzio-teknikak lanean. • Lesioak: bizitzarentzat duten arriskuaren arabera sailkatuta. • Lehen laguntzak. • Ingurumena eta industria- edo zerbitzu-prozesuak. Jarrerazkoak: • Istripuen aurrean erantzun azkarra eta eraginkorra ematea. • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurumenaren babesari buruzkoak errespetatzea eta betetzea. • Lanbidearen jardunean ingurumena babestearen aldeko konpromisoa hartzea. • Prebentzioa osasunean kalterik ez izateko modurik eraginkorrena dela baloratzea. • Arriskuen prebentzioan eta kontingentzien aurrean parte hartzea, lan-taldean integratuz. II. multzoa: LAN-ESPARRUA Prozedurazkoak: • Banako enpresa bat sortzeko dokumentazioa betetzea. • Norberaren konturako lanean zerga-betebeharrei buruzko dokumentazioa nahiz Gizarte Segurantzaren
dokumentazioa betetzea. • Egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo bestelako abantaila batzuk ezagutzea,
norberaren konturako lanean jarduteko. • Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratorritako balio profesionala identifikatzea eta
norberaren interesak eta motibazioak definitzea. • Dagokion lanbide-eremuan dagoen lan-eskariaren baldintzak interpretatzea eta prestakuntza-premiak
ondorioztatzea. • Enpresa-ehunari eta prestakuntza-aukerei buruzko informazio-iturriak erabiltzea. • Bere hasierako prestakuntza osatuko duten prestakuntza-ibilbideak ezartzea. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea eta dokumentuak lantzea. • Gizarte Segurantzaren eta INEMen prestazioak kalkulatzea. • Hartzekoen likidazioak interpretatzea eta kalkulatzea. • Oinarrizko soldata-agiriak interpretatzea eta formalizatzea. • Errendimenduak identifikatzea eta zerga-zorra kalkulatzea PFEZen. • Norberaren konturako lana eta besteren konturako lana konparatzea.
36
Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lan-kontratazioaren modalitateak: ezaugarriak. • Zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzak ezarritakoak norberaren konturako lanean. • Autonomo batek enpresa- edo lanbide-jarduera bat martxan jartzeko zer erakundetara jo behar duen
eta egin beharreko tramitazioaren eskema zein den. • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak: Konstituzioa, Langileen Estatutuak, Europako Batasunaren
Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar. • Negoziazio kolektiboa: Gizarte Segurantzaren eta INEMen prestazioak eta hauekiko betebeharrak,
besteren konturako lanean. • Lanbide-esperientzia eta etengabeko prestakuntza: lanbide-promoziorako ibilbidea, birziklatzeko
ohiko ikastaroak, ikastaro horiek ematen dituzten erakundeak, titulazioari lotutako unibertsitate-ikasketak eta unibertsitateaz kanpokoak.
Jarrerazkoak: • Norberaren interesak definitzeko garaian adin, sexu eta bestelako baldintzei buruz gogoeta egitea. • Dagokion lanbidean aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza lortzeko prest egotea. • Gizarte- eta ekonomia-ingurunetik informazioa lortzeko ekimena izatea. • Lanean hastearen ondorioz beste pertsona batzuekiko edo organismoekiko sortzen diren betebeharrak
betetzea. • Lan-harremana zuzentzen duten arauak errespetatzea. 10. lanbide-modulua. KALITATEA ETA ETENGABEKO HOBEKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagokion lanbide-
sektore edo -eremuari dagokionez bereziki. 2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak
aztertzea, lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz. 3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe
hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzea. c) Ebaluazio-irizpideak 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzean (tituluari dagokion lanbide-sektore edo -eremuari dagokionez bereziki), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Kalitatearen kontzeptuaren bilakaera historikoa deskribatzea, tituluari dagozkion jarduera
esanguratsuei eta sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdi eta elementuak
identifikatzea.
2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak aztertzean (lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak
ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauen (Europakoak bereziki) edukia interpretatzea. • Prozesuetan kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak bere lanbide-eremuko jarduerarik
esanguratsuenekin lotzea.
37
3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Suposizio erreal edo simulatuetan:
− Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. − Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. − Lanbide-harremanen hobekuntzan eta jardueren garapenean inplikatzeko azturak hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako soluzio edo
planak ezartzearen emaitzak ebaluatzea. c) Edukiak • Kalitatearen kontzeptuaren bilakaera historikoa deskribatzea, tituluari dagozkion jarduera
esanguratsuei eta sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdiak eta elementuak
identifikatzea. • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak
ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauak (Europakoak bereziki) interpretatzea. • Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta sektoreko prozesu eta jarduerarik
esanguratsuenekiko loturak identifikatzea. • Tituluari dagokion lanbide-gaitasunaren prozesu edo jarduera esanguratsu baten edo batzuen
datuetatik eta gainerako aldagai deskribatzaileetatik abiatuta eta guztia sektoreko balizko enpresa batean kokatuta: − Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. − Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. − Harremanetan eta jardueren garapenean hobekuntza pertsonaleko jarrerak eta azturak hartu eta
ezartzea. − Bere mailan, etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremuari lotutako soluzio edo planak
ezartzearen emaitzak ebaluatzea. 11. lanbide-modulua. LANTOKIKO PRESTAKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Portuko sarrera eta irteerako legezko izapidea behar bezala ebaztea, erakunde eskudunek emandako
araudi nazionalak eta nazioartekoak betez. 2. Hornidurak jasotzeko baldintzak ebaluatzea eta horien ontziratzea eta biltegiratzea antolatzea. 3. Karga baldintza egokietan (aireztapena, lotzea) zamatzea, egonkortasunari eta nabigazioari kalte
egingo dioten lerradurak saihesteko. 4. Txanku egokien bidez eta segurtasun- eta funtzionamendu-arauen arabera pisu esekiak manipulatzea. 5. Katea ainguratu, erriatu eta balaztan askatzeko maniobra egitea, kontrola mantenduz eta segurtasuna
ziurtatuz. 6. Soken edo kableen bidez amarratze-puntu irmora atrakatu edo desatrakatzea. 7. Benetako egoera batean nabigazio-guardia egitea eta horren erantzukizuna bere gain hartzea. 8. Arrantzako aparailuaren edo txankuaren hondatutako zatiak konpontzea, benetako kalteetan haren
funtzionaltasuna leheneratuz. 9. Erauzpen-lanak optimizatzeko, arrantzako ekipo elektronikoetan lortutako informazioa interpretatzea. 10. Benetako egoeran, modalitatearen eta egoeraren arabera kalatu eta biratzeko maniobrak egitea. 11. Itsasontziaren larrialdietarako plana egitea.
38
12. Ekipoen egoera eta tripulazioaren gaitasuna egiaztatuz larrialdietarako plana aztertzea eta lanean ari den tripulazioaren eta bidaiarien segurtasuna zaintzen duten neurriak betetzea.
13. Lantokian arduraz jokatzea eta enpresako harreman tekniko-sozialen sisteman integratzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Portuko sarrera eta irteerako legezko izapidea behar bezala ebaztean, erakunde eskudunek emandako araudi nazionalak eta nazioartekoak betez, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Osasun-deklarazioa garaiz eta eraz egitea. • Karga-manifestua betetzea eta aduanan bideratzea. • Tripulatzaileen eta horniduren zerrenda betetzea eta bideratzea. • Itsasontziaren ziurtagirien indarraldia egiaztatzea eta, beharrezkoa izanez gero, ikuskapen-izapidea
eskatzea. 2. Hornidurak jasotzeko baldintzak ebaluatzean eta horien ontziratzea eta biltegiratzea antolatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Hornidurak eskaeren zerrendarekin alderatzea. • Horniduren ezaugarrien arabera, ontziratze-metodoak aukeratzea. • Tresnak eta hornidurak euren ezaugarrien arabera biltegiratu eta lotzea. 3. Karga baldintza egokietan (aireztapena, lotzea) zamatzean, egonkortasunari eta nabigazioari kalte egingo dioten lerradurak saihesteko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Karga eta tresnak itsasoaren egoera orotarako lotu eta inmobilizatzea. • Sotoaren eta gainerako biltegiratze-eremuen baldintza klimatikoak aztertzea. 4. Txanku egokien bidez eta segurtasun- eta funtzionamendu-arauen arabera pisu esekiak manipulatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Txankuak eta kargatu eta deskargatzeko baliabideak zehaztea. • Erabili beharreko soken eta alanbreen erresistentzia kalkulatzea. • Txanku egokia aukeratzea. • Beharrezko elementu mekanikoak (besoa, jiragora, garabia, polipastoa) manipulatzea. • Segurtasun- eta funtzionamendu-arauak aplikatzea. • Ekipoak gainbegiratu eta mantentzea, eta kargatu eta deskargatzeko baliabideen erregistro-liburua
egunean edukitzea. 5. Katea ainguratu, erriatu eta balaztan askatzeko maniobra egitean, kontrola mantenduz eta segurtasuna ziurtatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Aingura eta kateak askatzeko maniobra egitea, garaiz eta eraz hondeatuz. • Hondeatzeko taldeko kide bakoitza kokatu eta dagokion lana esleitzea, maniobraren beharrak kontuan
izanda. • Zubiarekin komunikazioak garaiz eta eraz ezartzea. 6. Soken edo kableen bidez amarratze-puntu irmora atrakatu edo desatrakatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dibidietan edo kabiroian kableak biratzea, horiek tenkatuta mantenduz. • Zubiak amarratzeko agindua ematen duenean, txikotaz lotzea eta bitetara pasatzea.
39
• Segurtasun-arauak betiere errespetatzea. • Ateko eskalak edo xaflak ipintzea, behar bezala finkatuta geratzen direla eta segurtasun-arauak
betetzen dituztela ziurtatuz. 7. Benetako egoera batean nabigazio-guardia egitean eta horren erantzukizuna bere gain hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • “Kapitainaren aginduak” interpretatzea. • Uneko ofizialak zubia utzi aurretik egoera baloratzea. • Zubiko ekipo guztiak egiaztatzea, erabiltzeko egoera egokian daudela ziur egoteko. • Jagoletzan, nabigazioan eragina duten hitzarmenak eta araudiak aplikatzea. • Guardian izandako gorabeherak nabigazio-egunkarian jasotzea. 8. Arrantzako aparailuren edo txankuaren hondatutako zatiak konpontzean, benetako kalteetan haren funtzionaltasuna leheneratuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Aparailua edo txankua konpontzeko material egokiak aukeratzea. • Aparailuetan edo txankuetan sortutako matxurak konpontzea, haien ahalmen operatiboa leheneratuko
den moduan. 9. Erauzpen-lanak optimizatzeko, arrantzako ekipo elektronikoetan lortutako informazioa interpretatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sardak aurkitu eta ebaluatzeko ekipo elektronikoak maneiatzea. • Sareak egoera egokian lan egiten duen ikustea. • Ekipoekin lortutako informazioa arrantzaren optimizazioarekin erlazionatzea. 10. Benetako egoeran, modalitatearen eta egoeraren arabera kalatu eta biratzeko maniobrak egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Honako aparailuak edo txankuak kalatu eta biratzeko maniobra egitea:
− Amuetakoa. − Nasetakoa. − Sare zuzenekoa. − Inguraketakoa. − Arrastekoa.
11. Itsasontziaren larrialdietarako plana egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Maniobra zein segurtasun-baldintzatan egiten den ebaluatzea. • Larrialdietarako plan bat garatzea, SOLAS 74 hitzarmenaren (83ko zuzenketa) III. kapituluko 8. eta
53. arauak kontuan izanda. • Segurtasuneko ariketak eta bilerak deskribatzea, SOLAS 74 hitzarmenaren (83ko zuzenketa) III.
kapituluko 18. arauak kontuan izanda. 12. Ekipoen egoera eta tripulazioaren gaitasuna egiaztatuz larrialdietarako plana aztertzean eta lanean ari den tripulazioaren eta bidaiarien segurtasuna zaintzen duten neurriak betetzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Botika-kutxa eguneratzea. • Larrialdietako eragiketak zuzentzea. • "Salbamendu-gailuen" eta suteen aurka borrokatzeko gailuen eraginkortasuna egiaztatzea.
40
• "Salbamendu-gailuen" eta suteen aurka borrokatzeko ekipoen aldizkako mantentzea burutzea. • Tripulazioan lanean ari den artean eta bidaiariak ontzi barruan dauden artean beren segurtasuna
zaintzeko hartu behar diren neurriak aukeratzea. 13. Lantokian arduraz jokatzean eta enpresako harreman tekniko-sozialen sisteman integratzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Txanda-aldaketa egitean, aurrekoaren informazio guztia jasotzea eta norbera lanpostuan egon den
bitartean jasotako informazio guztia hurrengoari jakinaraztea. • Jasotzen dituen aginduak trebetasunez interpretatu eta betetzea eta garatzen duen lanaz arduratzea, une
bakoitzean pertsona egokiarekin komunikatuz. • Une oro enpresako barne-prozedura eta -arauekiko errespetuzko jarrera izatea. • Bere jarduerak produkzio-sisteman eta lantokian dituen ondorioak aztertzea. • Arauen eskakizunak behar bezala betetzea, lana ondo egiten duela erakutsiz, zereginak lehentasunaren
arabera burutuz eta lana zentzuzko denboran amaituz. • Bere lan-eremua behar bezain txukun eta garbi mantentzea. c) Edukiak Ikastetxeak “lan-egoeretan” kokatutako jarduera gisa finkatuko ditu edukiak, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak argitaratutako Lantokiko prestakuntza lanbide-modulua diseinatzeko curriculum-esparruaren arabera. 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa 3.3.1. Iraupenak Lanbide-modulua Oinarrizko
iraupena Iraupen finkoa
1. Itsasontziko administrazioa 120 ordu 154 ordu 2. Itsasontziaren egonkortasuna eta maniobra 170 ordu 204 ordu 3. Itsasontziaren nabigazioa eta komunikazioak 264 ordu 318 ordu 4. Arrantza: erauzpena eta kontserbazioa 170 ordu 204 ordu 5. Segurtasuna, biziraupena eta lehen laguntzak itsasoan 95 ordu 106 ordu 6. Automatizazioa: erregulazioa eta kontrola 180 ordu 234 ordu 7. Atzerriko hizkuntza 105 ordu 120 ordu 8. Lan-taldeko harremanak (LTH) 60 ordu 60 ordu 9. Lan-prestakuntza eta -orientabidea (LPO) 60 ordu 60 ordu 10. Kalitatea eta etengabeko hobekuntza (KEH) 40 ordu 40 ordu 11. Lantokiko prestakuntza 436 ordu 500 ordu GUZTIRA 1.700 ordu 2.000 ordu 1. Ikastetxe bakoitzak curriculum-proiektua bere gizarte- eta ekonomia-ingurunera eta
ikasleen ezaugarrietara egokitzeko, ikastetxeek beren esku izango dute guztizko ordutegiaren %15 ─kasu honetan 300 ordu─ eta ordu-kopuru hau lanbide-modulu desberdinetan banatu ahal izango dute, baldin eta irakaskuntza desberdinak eskaintza oso baten parte badira.
Horrenbestez, modulu bakoitzerako ezarritako oinarrizko iraupena errespetatu egin beharko da eta aurrerago azalduko diren irizpideen arabera gehitu ahal izango da.
2. Irakaskuntzak eskaintza partzial bateko parte badira, iraupen finkoa ezarri da modulu
bakoitzerako eta ezin izango da aldatu.
41
3. Moduluen behin betiko iraupenek, hau da, ikastetxeak berak esleitu behar duen
denbora banatu ondoren, heziketa-zikloak irauten dituen 2.000 orduak osatu beharko dituzte guztira.
4. Ikastetxeetako curriculum-proiektu desberdinetan oreka egokia gordetzeko asmoz,
eskaintza osoko modalitatea jarraitzen duten irakaskuntzek ondoko zehaztapena errespetatu beharko dute: lanbide-moduluek ezin izango dute oinarrizko iraupena 64 ordu baino gehiagotan gehitu, Itsasontziaren egonkortasuna eta maniobra, Itsasontziaren nabigazioa eta komunikazioak, Arrantza: erauzpena eta kontserbazioa eta Automatizazioa: erregulazioa eta kontrola moduluek izan ezik, hauek, bidezko hartzen bada, 96 ordutan gehitu ahal izango dira-eta.
5. Ikastetxean bertan garatu beharreko Lantokiko prestakuntza lanbide-moduluko fase
desberdinen iraupenek ez dute ikastetxeak modulu honetarako ezartzen duen behin betiko iraupenaren %10 gainditu behar.
3.3.2. Sekuentziazioa Heziketa-zikloaren sekuentziazioan: 1. Eskaintza osoan: • Lantokiko prestakuntza moduluaren iraupenaren %80 gaitasun-atalei loturiko modulu
guztien irakaskuntzak amaitu ondoren eman beharko da. 2. Eskaintza partzialean: • Lantokiko prestakuntza modulua heziketa-zikloa osatzen duten gainerako moduluak
egiaztatu direnean (ondorio horretarako finkatutako bide desberdinen bidez) soilik eman beharko da.
4. Irakasleak 4.1. “Arrantza eta itsas garraioak” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak a) Lanbide Heziketako irakasle teknikoen kidegoan “Makinak, zerbitzuak eta produkzioa” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Itsasontziaren egonkortasuna eta maniobra. • Itsasontziaren nabigazioa eta komunikazioak. • Arrantza: erauzpena eta kontserbazioa (*). (*) Modulu hau irakatsi ahal izateko LOGSE legearen 33.2. artikuluan aurreikusitako “irakasle espezialista” batek lagunduko du. b) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Nabigazioa eta itsas instalazioak” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete:
42
• Itsasontziko administrazioa. • Segurtasuna, biziraupena eta lehen laguntzak itsasoan. • Automatizazioa: erregulazioa eta kontrola. c) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “alemana”, “frantsesa”, “ingelesa”, “italiera” edo “portugesa” (aukeratutako hizkuntzaren arabera) espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Atzerriko hizkuntza. d) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Lan-taldeko harremanak. • Lan-prestakuntza eta -orientabidea. • Kalitatea eta etengabeko hobekuntza. e) Heziketa-ziklo bereko beste lanbide-moduluren bat irakasten duten a) eta b) ataletan adierazitako espezialitatea duten irakasleek ondoko modulua ere irakats dezakete: • Lantokiko prestakuntza. 4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko 4.2.1. “Nabigazioa eta itsas instalazioak” espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • Ontzi-makinetan diplomatua. • Itsasketan diplomatua. • Ontzietako irrati-elektronikan diplomatua. • Ontzigintza-ingeniari teknikoa (espezialitate guztiak). 4.2.2. “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • Enpresa-zientzietan diplomatua. • Lan-harremanetan diplomatua. • Gizarte-lanean diplomatua. • Gizarte-hezkuntzan diplomatua. • Kudeaketa eta administrazio publikoan diplomatua. 5. Irakaskuntza hauek emateko gutxieneko baldintzak 5.1. Espazioak Apirilaren 30eko 777/1998 Errege Dekretuko 19. artikuluaren arabera, “Arrantza eta itsas garraioak” erdi-mailako Lanbide Heziketako heziketa-zikloak ondoren adierazitako gutxieneko espazioak eskatzen ditu dekretu honek definitzen dituen irakaskuntzak emateko.
43
Prestakuntza-espazioa Azalera
20 ikasle (m2) Erabilera-maila
(%) Gela balioanitza ........................................................................... 40 35 Aparailu eta txankuen lantegia .................................................... 180 20 Arrantzako laborategia ................................................................ 60 15 Praktiketako itsasontzia (1) ......................................................... 15 Segurtasuno eta biziraupeneko lantegia ...................................... 90 15 (1) Espazio berezia, ikastetxean nahitaez kokatu behar ez duena. “Erabilera-mailak” ikasle-talde batek oinarrizko irakaskuntzak irakasteko espazioa zenbat orduz okupatzea aurreikusten den adierazten du; alabaina irakaskuntza hauen guztizko iraupenarekiko ehunekoetan adierazten da. Horrenbestez, ikastetxeek curriculumaren guztizkoa ezartzeko definitzen dutenerako orientagarria da. “Erabilera-mailak” onartutako marjinan, heziketa-ziklo bereko edo beste ziklo batzuetako edo beste hezkuntza-etapa batzuetako beste ikasle-talde batzuek okupatu ahal izango dituzte ezarritako prestakuntza-espazioak. Dena dela, prestakuntza-espazioei lotutako ikaskuntza-jarduerak (erabilera-mailak adierazitako okupazioarekin) antzeko beste prestakuntza-jarduera batzuetarako erabilitako azaleretan ere burutu ahal izango dira. Identifikatutako prestakuntza-espazio desberdinak ez dira zertan itxitura bidez bereizi behar. 6. Konbalidazioak eta korrespondentzia 6.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak • Itsasontziko administrazioa. • Itsasontziaren egonkortasuna eta maniobra. • Itsasontziaren nabigazioa eta komunikazioak. • Segurtasuna, biziraupena eta lehen laguntzak itsasoan. 6.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak • Itsasontziko administrazioa. • Itsasontziaren egonkortasuna eta maniobra. • Itsasontziaren nabigazioa eta komunikazioak. • Arrantza: erauzpena eta kontserbazioa. • Automatizazioa: erregulazioa eta kontrola. • Lantokiko prestakuntza. • Lan-prestakuntza eta -orientabidea.
top related