ortograpiyang filipino 2009
Post on 15-Dec-2015
1.059 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Surian , Linangan,Komisyon ng Wikang Filipino
Ortograpiyang Filipino 2009
Pansinin ang mga pamatnubay
Ipinagdiriwang ng Paaralang Elizabeth Seton angLinggo ng Wika noong Agosto 23,2011. Ang nasabing pagdiriwang ay idaraos sa gym ng paaralan.
Pansinin ang mga pamatnubay
Kakaiba ang naging ayos ng palatuntunan nitong nakaraang selebrasyon ng Linggo ng Wika. Ang mga patimpalak ay hindi naging tradisyunal ang pagtatanghal,
Pansinin ang mga pamatnubay
Limang Mag-iina ang nasangkot sa sakuna kahapon sa lungsod ng Nueva Ecija, ayon sa mga opisyales ng pamahalaang bayan, wala pang opisyal na pahayag ang Mayor ng Lungsod.
Pansinin ang mga pamatnubay
Dumarami na ang mga kabataan na nalululong sa masamang bisyo. Ayon mismo sa tagapagsalita ng PNP maraming mga kabataan ang addict na sa pinagbabawal na gamot.
Pansinin ang mga pamatnubay
Tapat na Paglilingkod Nagmumula sa Diyos at sa Kapwa.Ito ang naging islogan ng CCF sa kanilang kampanya tungo sahalaga ng pakikipagkapwa.
Pansinin ang mga pamatnubay
Ayon sa buletin na ipinalabas ng paaralan, nararapat na mag-ingat ang mga mag-aaral sa kanilang mga gadyets lalong higit ang mga celpon at Aypad.
Kasaysayan ng Ortograpiya ng Wikang Filipino
Ang Alibata
Ang Abakadang Tagalog
Binuo ni Lope K. Santos nang isulat niya ang Balarila ng Wikang Pambansa noong 1940
Lima ang patinig: aeiou
Labinlima ang katinig:b dghlmnngprstwy
Ang Bagong Alpabetong Pilipino
Pagdaragdag ng labing-isang letra sa alpabetong Pilipino.
CFJNQVY
CHLLRR
1987 Alpabetong Filipino
Ang Alpabetong Filipino
Aa BbCc Dd Ee FfGg( ey) (bi)(si)(di)(I )( ef)(ji)
Hh Jj Kk Ll Mm Nn ( eych) ( jey)( key)( el)( em)( en) (enye)
NGng Oo P Q R S( enji)( o) ( pi)( Kyu)(ar)(es)
TUV W X Y Z(ti)( yu)(Vi)(dobolyu) ( eks) ( way) (zi)
2001 REVISYON NG Alpabetong Filipino
Pinaluwag na 2001 Alpabeto ang gamit ng walong dagdag na letra. Nangangahulugan na maaari ring gamitin sa lahat ng hiram na salita, pormal o teknikal na barayti, o sa mga karaniwang salita
Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Filipino
Mga Grapema
Letra.-Ang serye ng letra ay tinatawag na alpabeto.
binubuo ng 28 letra at binibigkas sa tunog-Ingles maliban sa . Hindi letra
Paiwa ( ` ), at pakupya ( ^ )
Tuldik na pahilis ( ) na sumisimbolo sa diin at o/ haba
Bantas,gaya ng tuldok ( . ), pananong ( ? ), padamdam ( ! ), kuwit ( , ), tuldok-kuwit ( ; ), tutuldok ( : ), kudlit ( ), at gitling ( - ).
Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Filipino
Pasalitang Pagbaybay
PasulatPabigkasSalitaboto/bi-o-ti-o/plano/ pi-el-ey-en-o/Fajardo/ kapital ef-ey-jey-ey-ar-di-o/Pantigkon/key-o-en/trans/ ti-ar-ey-en-es/tsart/ti-es-ey-ar-ti/
Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Filipino
Akronim
MERALCO ( Manila Electrical Company ) /em-i-ar-ey-el-si-o/ARMM ( Autonomous Region of Muslim Mindanao ) ey/ar/em/em
Daglat
Bb ( Binibini )/ kapital bi-bi /
G. ( Ginoo )/ kapital ji /
Gng. ( Ginang ) / kapital ji-en-ji/
Kgg ( kagalang-galang )/ kapital key-ji-ji /
Inisyal ng Tao
MLQ ( Manuel L. Quezon ) /em-el-kyu/
CPR ( Carlos P. Romula ) / si-pi-ar /
LKS ( Lope K. Santos )/ el-key-es/
Simbolong Pang-agham
Fe ( Iron ) / ef-i/
H2O ( water ) / eych-tu-o/
Lb( pound )/ key-ji /
Pasulat na Pagbaybay
1. Panatilihin ang orihinal na anyo ng mga salitang mula sa ibang katutubong wika sa Pilipinas .a. vakul ( Ivatan ) b. payyo/payew ( Ifugaw) pangkalahatang tawag sa palayan ng mga Ifugaw.c. bananu ( hudhud ) sa halip na hagdang-hagdang palayan ( rice terraces )d. butanding ( Bikol ) sa halip na whale sharke. cabalen ( Pampango ) kababayan
Pasulat na Pagbaybay
2. Sa pagbaybay ng mga hiram na salita mula sa mga banyagang wika, panatilihin ang orihinal nitong anyo
status quopizza piebouquetfrench friessamurai
Pasulat na Pagbaybay
3. Sa pagbaybay ng mga salitang mula sa Espanyol, baybayin ito ayon sa ABAKADA.
familia-pamilyaBano-banyoCheque-tsekeMaquina-makina
Pasulat na Pagbaybay
4. Sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na e hindi ito pinapalitan ng letrang I. Kinakabitan ng pang-ugnay /linker ( -ng) at gagamitia ng gitling ng salitang-ugat.brde-berdeng-brdekap-kapeng-kapkarn-karneng-karnlibr--libreng-libr
Pasulat na Pagbaybay
5. Sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na o hindi ito pinapalitan ng letrang u. Ginagamit ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat.
ano-ano-anosino-sino-sinopito-pito-pitohalo-halo-halo
Pasulat na Pagbaybay
6. Kapag hinuhulapian ang huling pantig ng salitang-ugat na nagtatapos sa e ito ay nagiging i at ango ay u.
krte-kortihanatke-atakihinsalbah-salbahihin
Pasulat na Pagbaybay
* Gayunman, may mga salitang nananatili ang e kahit hinuhulipian.sine-sinehanbote-botehanonse-onsehan
Pasulat na Pagbaybay
7. Makabuluhan ang tunog na e at o kapag inihahambing ang mga hiram na salita sa mga katutubo o hiram na salita.
msa:msaso:sotla:tla
Pasulat na Pagbaybay
Gayunman, hindi puwedeng palitan ng i ang e at o ng u. Dapat pa ring gamitin ang baybay na matagl na o lagi nang ginagamit.
babe, hindi babibhos,hindi bhussamp,samp
Ang Panghihiram
Ang mga tuntunin sa panghihiram at pagbabaybay ng mga hiram na salita ay ang sumusunod:
Tumbasan ng kasalukuyang leksikon sa Filipino ang mga salitang hiram o banyaga.
rule=tuntninnarrative=salaysayskill=kasanayan
Ang Panghihiram
2. Gamitin ang natatanging mga salita mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas at panatilihin ang orihinal na baybay.bana ( Hiligaynon at Sugbuanong Binisiya ) tawag sa asawang lalaki butanding ( Bikol ) whale sharkImam ( Tausug ) panseremonyang sayaw Banhaw ( Visaya ) muling pagkabuhay Chidwai ( Ivatan) biloy ( dimple ) Gahum ( Cebuano, Hiligaynon,Waray ) kapangyarihan
Ang Panghihiram
3. Mga salitang hiram sa Espaol
Baybayin ang salita ayon sa ABAKADAvocabulario-bokabularyotelefono-teleponocelebacion-selebrasyon
Ang Panghihiram
Sa mga salitang hiram na espaol na may e, panatihin ange.
estudyante-hindi istudyanteestilo-hindi istiloespiritu-hindi ispirituestruktura-istrukturadesgrasya-hindi disgrasya
Ang Panghihiram
Sa mga salitang Espanyol na may o, panatilihin ang o.
politika-hindi pulitikaopisina-hindi opisinatradisyonal-hindi tradisyunalkoryete-hindi kuryente
Ang Panghihiram
May mga salitang hiram sa Espaol na nagbabago ang kasunod na katinig, ang o ay nagiging u sa ilang mga salitang sinusundan ng n o pailong na katinig. At ang n ay nagiging m.
convencion-kumbensiyonconferencia-kumperensiyaConvento-kumbento
Ang Panghihiram
Mga salitang Espaol at Ingles : kung hindi tiyak ang pagtutumbas, hiramin ang orhinal na Espaol at Ingles.
Espaol InglesFilipinoimagenimageimahendialogodialoguediyalogoprioridadprioritypriyoridad
Ang Panghihiram
Panghihiram sa Wikang Ingles: kung wikang Ingles at iba pang wikang dayuhan ang pinaghiraman, panatilihin ang orihinal na ispeling kung makalilito ang pagsasa-Filipino ng baybay.
habeas corpusspaghettibouquetresevoirdepottoupee
Ang Panghihiram
Panatilihin ang orihinal na baybay ng mga salitang pantangi,teknikal,pang-agham at mga simbolong pang-agham at matematika.
Manuel L. Quezon-hindi Manwel L. Kezonchemotheraphy-hindi chemoterapix-ray-hindi eks-reyFe ( Iron)-hindi ef ey( ayorn )Velocity-hindi velositi
Karagdagang Tuntunin
Ginigitlingan ang pangalang pantangi at salitang hiram kapag-unuunlapian.
maka-Diyosmaka-Inglespa-Davao
Karagdagang Tuntunin
B. Sa paglalapi at pag-uulit ng mga salitang hiram, idinurugtong ang tunog ng KP sa unlapi.
magju-juicemagdu-dutymagfo-photocopymagfo-fordmagdo-drawing
Karagdagang Tuntunin
C. Pangmaramihang anyo ng mga salita sa pagsulatGinagamit ang mga sa pagsulat ng maramihang anyo ng salita.
mga paintingmga opisyalmga computer
Karagdagang Tuntunin
2. Hindi ginagamitan ng mga ang salitang hiram na nasa anyong maramihan.
paintings-hindi mga paintingsopisyal-hindimga opisyalcomputer-hindi mga computer
Karagdagang Tuntunin
3. Hindi ginagamitan ng pamiling at mga ang mga salitang nasa anyong maramihan.
kalalakihan-hindi mga kalalakihanhindi limang kalalakihankaguruan-hindi mga kaguruanhindi sampung kaguruankabataan-hindi mga kabataanhindi tatlong kabataan
Karagdagang Tuntunin
Pagbuo ng pang-uri
Ginagamit ang panlaping makauri sa salitang-uri na hindi orihinal na pang-uri.
pang-akademya-hindipang-akademikopangkultura-hindipangkulturalpanligguwistika-hindipanlingguwistik
Mga Salitang may Digrapo
Sa mga salitang Ingles na nagtatapos sa ct, ang ct ay nagiging k kapag binabaybay sa Filipino.
abstract-abstrakimpact-impakaddisct-adik
Mga Salitang may Digrapo
2. Sa mga salitang hiram na may Ch tatlong paraan ang maaring gamitin.
a. panatilihin ang orihinal na anyochunkschesschatchips
Mga Salitang may Digrapo
b. palitan ng ts ang ch at baybayin sa Filipino
chinelas-tsinelaschapter-tsapterchart-tsart
Mga Salitang may Digrapo
c. Palitan ng k ang ch at baybayin sa Filipino
machine-makinascholar-iskolarchemical-kemikal
Mga Salitang may Digrapo
3. Mga salitang may sh
Panatilihin ang orihinal na anyo
showershopshowcase
Mga Salitang may Digrapo
b. palitan ng sy ang sh at baybayin sa Filipino
workshop-worksyapshooting-syutingcensorship-sensorsyip
Mga Salitang hiram na may S
4. Mga salitang hiram na nagsisimula sa letrang s ay maaring baybayin sa dalawang paraan.
Panatilihin ang orihinal na anyo
scarfsloganscript
Mga Salitang hiram na may S
b. Lagyan ng I sa unahan kapag binabaybay sa Filipino
schedule-iskedyulsport-isportscout-iskawt
Mga Salitang may magkasunod na parehong katinig
Kinakaltas ang isa sa dalawang magkasunod na parehong katinig.
bulletin-bulitengrammar-gramarpattern-patern
Mga salitang may Kambal-Patinig
Sa mga salitang hiram sa Espaol na may kambal-patinig
Nananatili ang a + ( e,i,o,u ) at e + ( a,i,o,u)
a + ( e,i,o,u )= maestro,aorta,bailarina,baul,laurel e + ( a,i,o,u)=teatro,teorya,oleo,beinte,neutral,neurosis
Mga salitang may Kambal-Patinig
2. Kinakaltas ang unang patinig at pinapalitan ito ng y o w.
i ( a,e,o) = barbery( barberia ), akasya ( acacia ) = Disyembre ( Deciembre ), serye ( serie ) = bisyo ( vicio ) ambisyon ( ambicion )
Mga salitang may Kambal-Patinig
3. Sinisingitan ng y o w sa mga sumusunod na posisyon.:
Kung ang kambal-patinig ay nasa unang pantig ng salita,
ia=diyabetes ( diabetes ) biyahe ( viaje ) ie =piyesta ( fiesta ), siyete ( siete)io =Diyos ( Dios )ua =awto( auto )ue = kuwenta ( cuenta ), kuwerdas ( cuerdas )
Mga salitang may Kambal-Patinig
b. Kung ang kambal-patinig ay sumusunod sa dalawa o mahigit pang mga katinig.
ia=diperensya ( diferencia )ie =impeyerno ( infierno )io=edipisyo ( edificio )ua=guwapo ( guapo )
Mga salitang may Kambal-Patinig
ue=sarsuwela ( zarzuela )ui=buwitre ( buitre )Uo=oblikwo ( oblique )
Mga salitang may Kambal-Patinig
c. Kung ang kambal-patinig ay sumusunod sa H.
Lohiya ( logia )Kolehiyala ( collegial )rehiyon ( region )kolehiyo ( colegio )perhuwisyo ( perjuicio )
9/13/13
Click to edit the title text formatClick to edit Master title style
Click to edit the title text formatClick to edit Master title style
9/13/13
Click to edit the outline text formatSecond Outline LevelThird Outline LevelFourth Outline LevelFifth Outline LevelSixth Outline LevelSeventh Outline LevelEighth Outline Level
Ninth Outline LevelClick to edit Master text styles
Second level
Third level
Fourth level
Fifth level
top related