petridou 11 11-2017
Post on 24-Jan-2018
310 Views
Preview:
TRANSCRIPT
laquoΣχεδιαςμϐσ και υλοπούηςη προγραμμϊτων περιβαλλοντικόσ εκπαύδευςησ Η αξύα τησ εκπαύδευςησ ςτο πεδύο raquo Βαρβϊρα
Πετρύδου Υπεϑθυνη ΠΕ ΔΔΕ Β΄Αθόνασ
1
Περιβαλλοντικό εκπαύδευςη παιδαγωγικό διαδικαςύα
παρϋμβαςησ μεταξϑ υποκειμϋνου-μαθητό και
αντικειμϋνου-περιβϊλλοντοσ
Πρόγραμμα περιβαλλοντικόσ εκπαύδευςησ η
εφαρμογό τησ ΠΕ ςτο πλαύςιο τησ θεςμοθετημϋνησ
αγωγόσ ςε ϐλεσ τισ βαθμύδεσ εκπαύδευςησ
(Ντύνα Σχύζα φυςικϐσ πρ Υπ ΠΕ)
2
Μϋθοδοι -Τεχνικϋσ
Περιεχόμενο
Θϋμα
ΣκοπόσΣτόχοι
3
Πρόγραμμα
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων ό και τμημϊτων ειδικϐτητασ (μέχρι 35
μαθητέστριεσ)
απϐ μαθητϋστριεσ του ςχολεύου ςε ςυνεργαςύα με μαθητϋσ ϊλλου ςχολεύου (μέχρι 35 μαθητέστριεσ)
Η μαθητικό ομϊδα μπορεύ να
ςυγκροτεύται
4Βαρβϊρα Πετρύδου
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
Απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων
Σε ςυνεργαςύα τμημϊτων ό τϊξεων
Με διαςχολικό ςυνεργαςύα ομϊδων μαθητώντριών ό τμημϊτων ό τϊξεων
αντιςτούχωσ με ςχολεύα γενικόσ εκπαύδευςησ με ςκοπϐ την προώθηςη τησ ϋνταξησ και των ύςων ευκαιριών
ςτην εκπαύδευςη
Σχολικϋσ μονϊδεσ Ειδικόσ
Αγωγόσ
5Βαρβϊρα Πετρύδου
6Βαρβϊρα Πετρύδου
Αειφϐρο Σχολεύο ndash Αυλό ςχολεύου
Αειφϐροσ κατοικύαΕνεργειακϐ ζότημα ndash
ΟικολογικϐΕνεργειακϐ αποτϑπωμα ςτο ςχολεύο και ςτο ςπύτι
Τοπικϐ περιβϊλλονΕλεϑθεροι χώροι Αξιοπούηςη ndash
Διαμϐρφωςη ndash Προςταςύα
7Βαρβϊρα Πετρύδου
Διατόρηςη και προςταςύα αςτικοϑ και περιαςτικοϑ πραςύνου
Βιοτεχνολογικϋσ Εφαρμογϋσ και ΠεριβϊλλονΔιαχεύριςη Φυςικών Πϐρων
Η ϋννοια τησ Διατόρηςησ του Φυςικοϑ ΠεριβϊλλοντοσΗ ϋννοια τησ υποβϊθμιςησ του
περιβϊλλοντοσ
8Βαρβϊρα Πετρύδου
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Περιβαλλοντικό εκπαύδευςη παιδαγωγικό διαδικαςύα
παρϋμβαςησ μεταξϑ υποκειμϋνου-μαθητό και
αντικειμϋνου-περιβϊλλοντοσ
Πρόγραμμα περιβαλλοντικόσ εκπαύδευςησ η
εφαρμογό τησ ΠΕ ςτο πλαύςιο τησ θεςμοθετημϋνησ
αγωγόσ ςε ϐλεσ τισ βαθμύδεσ εκπαύδευςησ
(Ντύνα Σχύζα φυςικϐσ πρ Υπ ΠΕ)
2
Μϋθοδοι -Τεχνικϋσ
Περιεχόμενο
Θϋμα
ΣκοπόσΣτόχοι
3
Πρόγραμμα
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων ό και τμημϊτων ειδικϐτητασ (μέχρι 35
μαθητέστριεσ)
απϐ μαθητϋστριεσ του ςχολεύου ςε ςυνεργαςύα με μαθητϋσ ϊλλου ςχολεύου (μέχρι 35 μαθητέστριεσ)
Η μαθητικό ομϊδα μπορεύ να
ςυγκροτεύται
4Βαρβϊρα Πετρύδου
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
Απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων
Σε ςυνεργαςύα τμημϊτων ό τϊξεων
Με διαςχολικό ςυνεργαςύα ομϊδων μαθητώντριών ό τμημϊτων ό τϊξεων
αντιςτούχωσ με ςχολεύα γενικόσ εκπαύδευςησ με ςκοπϐ την προώθηςη τησ ϋνταξησ και των ύςων ευκαιριών
ςτην εκπαύδευςη
Σχολικϋσ μονϊδεσ Ειδικόσ
Αγωγόσ
5Βαρβϊρα Πετρύδου
6Βαρβϊρα Πετρύδου
Αειφϐρο Σχολεύο ndash Αυλό ςχολεύου
Αειφϐροσ κατοικύαΕνεργειακϐ ζότημα ndash
ΟικολογικϐΕνεργειακϐ αποτϑπωμα ςτο ςχολεύο και ςτο ςπύτι
Τοπικϐ περιβϊλλονΕλεϑθεροι χώροι Αξιοπούηςη ndash
Διαμϐρφωςη ndash Προςταςύα
7Βαρβϊρα Πετρύδου
Διατόρηςη και προςταςύα αςτικοϑ και περιαςτικοϑ πραςύνου
Βιοτεχνολογικϋσ Εφαρμογϋσ και ΠεριβϊλλονΔιαχεύριςη Φυςικών Πϐρων
Η ϋννοια τησ Διατόρηςησ του Φυςικοϑ ΠεριβϊλλοντοσΗ ϋννοια τησ υποβϊθμιςησ του
περιβϊλλοντοσ
8Βαρβϊρα Πετρύδου
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Μϋθοδοι -Τεχνικϋσ
Περιεχόμενο
Θϋμα
ΣκοπόσΣτόχοι
3
Πρόγραμμα
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων ό και τμημϊτων ειδικϐτητασ (μέχρι 35
μαθητέστριεσ)
απϐ μαθητϋστριεσ του ςχολεύου ςε ςυνεργαςύα με μαθητϋσ ϊλλου ςχολεύου (μέχρι 35 μαθητέστριεσ)
Η μαθητικό ομϊδα μπορεύ να
ςυγκροτεύται
4Βαρβϊρα Πετρύδου
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
Απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων
Σε ςυνεργαςύα τμημϊτων ό τϊξεων
Με διαςχολικό ςυνεργαςύα ομϊδων μαθητώντριών ό τμημϊτων ό τϊξεων
αντιςτούχωσ με ςχολεύα γενικόσ εκπαύδευςησ με ςκοπϐ την προώθηςη τησ ϋνταξησ και των ύςων ευκαιριών
ςτην εκπαύδευςη
Σχολικϋσ μονϊδεσ Ειδικόσ
Αγωγόσ
5Βαρβϊρα Πετρύδου
6Βαρβϊρα Πετρύδου
Αειφϐρο Σχολεύο ndash Αυλό ςχολεύου
Αειφϐροσ κατοικύαΕνεργειακϐ ζότημα ndash
ΟικολογικϐΕνεργειακϐ αποτϑπωμα ςτο ςχολεύο και ςτο ςπύτι
Τοπικϐ περιβϊλλονΕλεϑθεροι χώροι Αξιοπούηςη ndash
Διαμϐρφωςη ndash Προςταςύα
7Βαρβϊρα Πετρύδου
Διατόρηςη και προςταςύα αςτικοϑ και περιαςτικοϑ πραςύνου
Βιοτεχνολογικϋσ Εφαρμογϋσ και ΠεριβϊλλονΔιαχεύριςη Φυςικών Πϐρων
Η ϋννοια τησ Διατόρηςησ του Φυςικοϑ ΠεριβϊλλοντοσΗ ϋννοια τησ υποβϊθμιςησ του
περιβϊλλοντοσ
8Βαρβϊρα Πετρύδου
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων ό και τμημϊτων ειδικϐτητασ (μέχρι 35
μαθητέστριεσ)
απϐ μαθητϋστριεσ του ςχολεύου ςε ςυνεργαςύα με μαθητϋσ ϊλλου ςχολεύου (μέχρι 35 μαθητέστριεσ)
Η μαθητικό ομϊδα μπορεύ να
ςυγκροτεύται
4Βαρβϊρα Πετρύδου
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
Απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων
Σε ςυνεργαςύα τμημϊτων ό τϊξεων
Με διαςχολικό ςυνεργαςύα ομϊδων μαθητώντριών ό τμημϊτων ό τϊξεων
αντιςτούχωσ με ςχολεύα γενικόσ εκπαύδευςησ με ςκοπϐ την προώθηςη τησ ϋνταξησ και των ύςων ευκαιριών
ςτην εκπαύδευςη
Σχολικϋσ μονϊδεσ Ειδικόσ
Αγωγόσ
5Βαρβϊρα Πετρύδου
6Βαρβϊρα Πετρύδου
Αειφϐρο Σχολεύο ndash Αυλό ςχολεύου
Αειφϐροσ κατοικύαΕνεργειακϐ ζότημα ndash
ΟικολογικϐΕνεργειακϐ αποτϑπωμα ςτο ςχολεύο και ςτο ςπύτι
Τοπικϐ περιβϊλλονΕλεϑθεροι χώροι Αξιοπούηςη ndash
Διαμϐρφωςη ndash Προςταςύα
7Βαρβϊρα Πετρύδου
Διατόρηςη και προςταςύα αςτικοϑ και περιαςτικοϑ πραςύνου
Βιοτεχνολογικϋσ Εφαρμογϋσ και ΠεριβϊλλονΔιαχεύριςη Φυςικών Πϐρων
Η ϋννοια τησ Διατόρηςησ του Φυςικοϑ ΠεριβϊλλοντοσΗ ϋννοια τησ υποβϊθμιςησ του
περιβϊλλοντοσ
8Βαρβϊρα Πετρύδου
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Απϐ το ςϑνολο των μαθητών ό ομϊδα μαθητών ενϐσ ςχολικοϑ
τμόματοσ
Απϐ ομϊδα μαθητώντριών διαφορετικών τμημϊτων ό
τϊξεων
Σε ςυνεργαςύα τμημϊτων ό τϊξεων
Με διαςχολικό ςυνεργαςύα ομϊδων μαθητώντριών ό τμημϊτων ό τϊξεων
αντιςτούχωσ με ςχολεύα γενικόσ εκπαύδευςησ με ςκοπϐ την προώθηςη τησ ϋνταξησ και των ύςων ευκαιριών
ςτην εκπαύδευςη
Σχολικϋσ μονϊδεσ Ειδικόσ
Αγωγόσ
5Βαρβϊρα Πετρύδου
6Βαρβϊρα Πετρύδου
Αειφϐρο Σχολεύο ndash Αυλό ςχολεύου
Αειφϐροσ κατοικύαΕνεργειακϐ ζότημα ndash
ΟικολογικϐΕνεργειακϐ αποτϑπωμα ςτο ςχολεύο και ςτο ςπύτι
Τοπικϐ περιβϊλλονΕλεϑθεροι χώροι Αξιοπούηςη ndash
Διαμϐρφωςη ndash Προςταςύα
7Βαρβϊρα Πετρύδου
Διατόρηςη και προςταςύα αςτικοϑ και περιαςτικοϑ πραςύνου
Βιοτεχνολογικϋσ Εφαρμογϋσ και ΠεριβϊλλονΔιαχεύριςη Φυςικών Πϐρων
Η ϋννοια τησ Διατόρηςησ του Φυςικοϑ ΠεριβϊλλοντοσΗ ϋννοια τησ υποβϊθμιςησ του
περιβϊλλοντοσ
8Βαρβϊρα Πετρύδου
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
6Βαρβϊρα Πετρύδου
Αειφϐρο Σχολεύο ndash Αυλό ςχολεύου
Αειφϐροσ κατοικύαΕνεργειακϐ ζότημα ndash
ΟικολογικϐΕνεργειακϐ αποτϑπωμα ςτο ςχολεύο και ςτο ςπύτι
Τοπικϐ περιβϊλλονΕλεϑθεροι χώροι Αξιοπούηςη ndash
Διαμϐρφωςη ndash Προςταςύα
7Βαρβϊρα Πετρύδου
Διατόρηςη και προςταςύα αςτικοϑ και περιαςτικοϑ πραςύνου
Βιοτεχνολογικϋσ Εφαρμογϋσ και ΠεριβϊλλονΔιαχεύριςη Φυςικών Πϐρων
Η ϋννοια τησ Διατόρηςησ του Φυςικοϑ ΠεριβϊλλοντοσΗ ϋννοια τησ υποβϊθμιςησ του
περιβϊλλοντοσ
8Βαρβϊρα Πετρύδου
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Αειφϐρο Σχολεύο ndash Αυλό ςχολεύου
Αειφϐροσ κατοικύαΕνεργειακϐ ζότημα ndash
ΟικολογικϐΕνεργειακϐ αποτϑπωμα ςτο ςχολεύο και ςτο ςπύτι
Τοπικϐ περιβϊλλονΕλεϑθεροι χώροι Αξιοπούηςη ndash
Διαμϐρφωςη ndash Προςταςύα
7Βαρβϊρα Πετρύδου
Διατόρηςη και προςταςύα αςτικοϑ και περιαςτικοϑ πραςύνου
Βιοτεχνολογικϋσ Εφαρμογϋσ και ΠεριβϊλλονΔιαχεύριςη Φυςικών Πϐρων
Η ϋννοια τησ Διατόρηςησ του Φυςικοϑ ΠεριβϊλλοντοσΗ ϋννοια τησ υποβϊθμιςησ του
περιβϊλλοντοσ
8Βαρβϊρα Πετρύδου
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Διατόρηςη και προςταςύα αςτικοϑ και περιαςτικοϑ πραςύνου
Βιοτεχνολογικϋσ Εφαρμογϋσ και ΠεριβϊλλονΔιαχεύριςη Φυςικών Πϐρων
Η ϋννοια τησ Διατόρηςησ του Φυςικοϑ ΠεριβϊλλοντοσΗ ϋννοια τησ υποβϊθμιςησ του
περιβϊλλοντοσ
8Βαρβϊρα Πετρύδου
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Περιβαλλοντικού κύνδυνοι (πχ περιβϊλλον και πϐλεμοσ)Χώροσ Οργϊνωςη και χρόςη (πχ
περιβϊλλον και μνημεύα γεωλογικϊ μνημεύα τουριςμϐσ)Ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον ndash Παρϊμετροι amp
ΥποβϊθμιςηΠοιϐτητα Ζωόσ (πχ αςφϊλεια ςτο ςχολεύο
και ςτο ςπύτι)Ανθρώπινα Δικαιώματα - Δημοκρατύα
9Βαρβϊρα Πετρύδου
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
τουλϊχιςτον 5 μόνεσ
εκτόσ ωρολογύου προγρϊμματοσ
bull
ςτισ Σχολικϋσ Μονϊδεσ Ειδικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ
εντϐσ του ωρολογύου προγρϊμματοσ με δυνατϐτητα διαθεματικόσ προςϋγγιςησ ςε ϐλα τα γνωςτικϊ αντικεύμενα
Α΄Τϊξη ΕΠΑΛ
ςτο πλαύςιο τησ Ζώνησ Δημιουργικών Δραςτηριοτότων (3 ωρο εντϐσ ωρολογύου προγρϊμματοσ)
10Βαρβϊρα Πετρύδου
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Κϊθε εκπαιδευτικόσ μπορεύ να αναλαμβϊνει ϋνα (1) πρϐγραμμα και να ςυμμετϋχει ςε ϊλλα δϑο
(2)
Κϊθε μαθητόσ μπορεύ να ςυμμετϋχει το πολϑ ςε δϑο (2)
προγρϊμματα
Έωσ 3 εκπαιδευτικού ανϊ πρόγραμμα ndash χωρύσ ςυμπλόρωςη
ωραρύου
11Βαρβϊρα Πετρύδου
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
bullη παιδαγωγικό ομϊδα κϊθε προγρϊμματοσ παρουςιϊζει ςε
ειδικό ςυνεδρύαςη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τον απολογιςμϐ
τησ
bullοη Συντονιςτόσςτρια κϊθε προγρϊμματοσ καταθϋτει μια
ϋκθεςη απολογιςμοϑ ςτον αντύςτοιχο Υπεϑθυνο
bullο Διευθυντόσ του Σχολεύου ενημερώνει εγγρϊφωσ την Υπεϑθυνη
για την ολοκλόρωςη ό μη των προγραμμϊτων του ςχολεύου
ςϑμφωνα με το Σχϋδιο Υποβολόσ Προγρϊμματοσ που εύχε
υποβληθεύ ςτην αρχό του ςχολικοϑ ϋτουσ12Βαρβϊρα Πετρύδου
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
27 Νοεμβρύου 2017
Για οποιαδόποτε ςυνεργαςύα με φορεύσ ό φυςικϊ πρϐςωπα μϋςα ςτον χώρο των ςχολικών μονϊδων Πρωτοβϊθμιασ και Δευτεροβϊθμιασ Εκπαύδευςησ θα πρϋπει να υπϊρχει
ϋγκριςη του φορϋα απϐ τισ αρμϐδιεσ Δνςεισ του ΥΠΠΕΘ (οι εγκρύςεισ ιςχϑουν για ϋνα ςχολικϐ ϋτοσ)
η ςϑμφωνη γνώμη του Συλλϐγου Διδαςκϐντων τησ ςχολικόσ μονϊδασ
13
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Σχετικϊ με τισ μετακινόςεισ των μαθητώντριών τησ
Δευτεροβϊθμιασ ςτο πλαύςιο των προγραμμϊτων
Σχολικών Δραςτηριοτότων ιςχϑει η ΥΑ 33120ΓΔ428-
02-2017( ΦΕΚ τ Β΄6816-3-2017)
14
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
2030 Agenda for Sustainable Development
15
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Σχεδιαζμός 1 Επιλογή θέμαηος
ηος 2 Καθοπιζμόρ ηων ζηόσων ηος
ππογπάμμαηορ
ππογπάμμαηορ 3 Οπγάνωζη ηων μαθηηών ζε ομάδερ
και επιμεπιζμόρ ηων επγαζιών
4 Καηάζηπωζη σπονοδιαγπάμμαηορ
Εθαπμογή ηος 5 Εκηέλεζη δπαζηηπιοηήηων με
αλληλοενημέπωζη ηων ομάδων και
διαμοπθωηική αξιολόγηζη
Project 6 Σύνθεζη ηων επιμέποςρ επγαζιών
7 Δημοζιοποίηζη γνωζηοποίηζη
ηος ππογπάμμαηορ
Αξιολόγηζη 8 Τελική αξιολόγηζη ηος
ππογπάμμαηορ16
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
17
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
18
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
19
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
20
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
httpsdinaschizawordpresscom
laquoδιαμόρφωςη του ενεργού πολύτη
Του πολύτη που ερμηνεύει κϊθε όψη τησ ζωόσ ςτο
πλαύςιο τησ λειτουργύασ των θεςμών τησ
παγκοςμιοποιημϋνησ αγορϊσ και τησ μεταξύ τουσ
ςχϋςησ Αλλϊ και ο πολύτησ που ςτρϋφεται ςυνειδητϊ
ςτον laquoϊλλοraquo για να μοιραςτεύ ςκϋψεισ και προςδοκύεσ
και ςυνενώνει με τον laquoϊλλοraquo τισ δυνϊμεισ του για ϋναν
ςυνολικό κοινωνικό μεταςχηματιςμόraquo
21
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
H ϋννοια του ςυςτόματοσ μασ βοηθϊει να τοποθετόςουμε τον εαυτϐ μασ ςε θϋςη παρατόρηςησ και ταυτϐχρονα ενεργοϑ ςυμμετοχόσ και ςχεδιαςμοϑ
δρϊςεων
Συνομιλώ με την ομϊδα και
αποτυπώνουμε ςε τεχνόματα
Παρουςιϊζουμε τα τεχνόματϊ μασ ςτην
ολομϋλεια
Επαναλαμβϊνουμεδημιουργικϊ το μοτύβο
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
ebook Συςτημικό Σκϋψη από το Λύκειο ωσ το Δημοτικό Ειςαγωγό
(Τα θεωρητικϊ)
ebook Συςτημικό Σκϋψητο Δϊςοσ
(Πρώτο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη τα Απορρύμματα (Δεϑτερο ενδεικτικϐ project)
ebook Συςτημικό Σκϋψη η Διατροφό (Τρύτο ενδεικτικϐ project)
23
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
24Βαρβϊρα Πετρύδου
Σχϋδιο εργαςύασ
Καθόκοντα (τι θα κϊνω)Πόροι (τι θα χρηςιμοποιόςω για να το κϊνω)
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
25Καταιγιςμόσ ιδεώνΧαρτογρϊφηςη εννοιών
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
26
Επιςκόπηςη απόψεων αναφζρεται ςε προςχεδιαςμζνεσερευνητικζσ δραςτηριότητεσ των μαθητϊν κυρίωσ μεδειγματοληπτικζσ ζρευνεσ μζςω των εργαλείων των ςυνεντεφξεωντων ερωτηματολογίων κλπ
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
27Βαρβϊρα Πετρύδου
Μελϋτη περύπτωςησ
Ποιοτικό μϋθοδοσ ϋρευνασ
Επικεντρωνόμαςτε ςτη ςυγκεκριμϋνη
περύπτωςη
Αλληλεπιδρϊςεισ ανϊμεςα ςε
γεγονότα και καταςτϊςεισ
Πολύπτυχη εξϋταςη
φαινομϋνων
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Ο ϐροσ laquoδραςτηριϐτηταraquo (activity) μπορεύ να περιλαμβϊνει ενϋργειεσ ϐπωσ για παρϊδειγμα εκδρομϋσ ό τη διερεϑνηςη τησ ποιϐτητασ των υδατικών και εδαφικών πϐρων μιασ περιοχόσ
Δραςτηριϐτητα Η διερεϑνηςη και καταγραφό των προβλημϊτων που ςχετύζονται με τη χρόςη λιπαςμϊτων ςε μια περιοχό
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf 28Βαρβϊρα Πετρύδου
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Δρϊςη ϊρνηςη υποςτόριξησ-αγορϊσ (μποϒκοτϊζ) των αγροτικών προώϐντων που παρϊγονται ςτη ςυγκεκριμϋνη περιοχό με ςτϐχο την προςταςύα του υπϐγειου και επιφανειακοϑ νεροϑ απϐ τη ρϑπανςη με νιτρικϋσ ενώςεισ
Συλλογικϋσ περιβαλλοντικϋσ δρϊςεισ Συγγραφϋασ Δημότρησ Αλεξϊκησ httpkdvmgrMediaDefaultPdf20enotites23pdf
29Βαρβϊρα Πετρύδου
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Πϊρκα
Ελεϑθεροι χώροι
Αυλό του ςχολεύου
Εμπορικϐ Κϋντρο
Αςτικϐ περιβϊλλον
Βιομηχανικού χώροι
Λιβϊδια
Βϊλτοι
Σπηλιϋσ
30
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Δϊςοσ
Βουνϐ
Αλςϑλλιο
Παρϊκτια ndash ποτϊμια ndash λιμναύα περιβϊλλοντα
Όχθεσ ndashΒυθϐσ
Μονοπϊτια ςε φαρϊγγια
Μονοπϊτια ςε ρεματιϋσ
Υγρϐτοποι
31
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
John Amos Comenius (1592-1670)
Μϊθηςη μϋςω των αιςθόςεων
Το παιδύ να laquoβιώνειraquo το πραγματικϐ αντικεύμενο μελϋτησ πριν διαβϊςει γιrsquo αυτϐ
Επαφό του παιδιοϑ με τον φυςικϐ κϐςμο μϋςω των αιςθόςεων
Προετοιμαςύα για τη μελϋτη των φυςικών επιςτημών γνωριμύα με το νερϐ τη βροχό τη γη τα πετρώματα τα φυτϊ amp τη φωτιϊ
32
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
η ςωματικό δραςτηριϐτητα εύναι πολϑ ςημαντικό ςτην εκπαύδευςη ενϐσ παιδιοϑ
Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827)
χρόςη ϊμεςων εμπειριών και πραγματικών αντικειμϋνων
Χρόςη αυλόσ του ςχολεύου για μελϋτη περιβϊλλοντοσ καιγεωγραφύα
Η μεθοδολογύα του βαςύζονταν ςτην πεπούθηςη ϐτι ο μαθητόσ θα χρηςιμοποιοϑςε αυτϋσ τισ πρωταρχικϋσ εμπειρύεσ ςε αργϐτερο χρϐνο για να ςχηματύςει αρχϋσ και γενικεϑςεισ δικϋσ του
33
Απόψεισ μεγϊλων παιδαγωγών
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Herbert Spencer (1820-1903) laquoΟ κυριότεροσ ςτόχοσ τησ εκπαύδευςησ δεν εύναι η γνώςη αλλϊ η δρϊςηraquo
John Dewey (1859-1952)laquo Η πρώτη προςϋγγιςη ςε οποιοδόποτε μϊθημα ςτο ςχολεύο αν πρϐκειται να ενεργοποιηθεύ η ςκϋψη και ϐχι να μαθευτοϑν απλώσ λϋξεισ πρϋπει να εύναι όςο το δυνατόν laquoαντιςχολικόraquo
34
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Kurt Hahn (1886-1974)
bull laquoΠατζρασraquo τησ ςφγχρονησ βιωματικήσ
εκπαίδευςησ Kurt Hann
bull Το εκπαιδευτικό του μζςο ήταν ςυχνά ςωματικό αλλά το επιθυμητό αποτζλεςμα ήταν ςε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό
bull Στόχοσ του ήταν ο κάθε μαθητήσ να αναπτφξει
εςωτερική δφναμη χαρακτήρα και αποφαςιςτικότητα 35
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Συναιςθηματικό εμπλοκό του μαθητό -ενδιαφϋρον για το αντικεύμενο
Εμπλοκό μαθητό πρακτικϊ ndash πραγματικό πρόβλημα για επύλυςη ndash εξϊγει μόνοσ ςυμπερϊςματα
Παροχό θεωρητικόσ γνώςησ ndashςυςτηματοπούηςη των γνώςεων που ϋχει όδη αποκτόςει
36
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Ευχαρύςτηςη από την επαφό με τη φύςη
Ανϊπτυξη πνεϑματοσ ςυνεργαςύασ amp υπευθυνϐτητασ (ομϊδεσ)
Επύτευξη τησ διαφορικόσ πρϐςληψησ τησ γνώςησ απϐ κϊθε μαθητό ανϊλογα με τα ερεθύςματα
37
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Αξιοπούηςη των πολλών τϑπων νοημοςϑνησ κατϊ
ενδυνϊμωςη τησ λογικομαθηματικόσ τησ ςωματικόσ-
κιναιςθητικόσ τησ ενδοπροςωπικόσ τησ
φυςιοκρατικόσ τησ χωρικόσ και τησ ςυναιςθηματικόσ
ευφυϏασ των ςυμμετεχϐντων
38
socialpolicygr2017029-τϑποι-νοημοςϑνησ-η-θεωρύα-τησ-πολλαπhtml
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
39
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
ενύςχυςη αυτοεκτύμηςησ (μπορεύ να επιλεγεύ μύα
διαδρομό που να ταιριϊζει ςτισ ικανότητεσ και ςτην
εμπειρύα των μαθητών)
40
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
να ςυνειδητοποιόςει ο μαθητόσ ότι όλοι αποτελούμε
μϋροσ ενόσ ςυνόλου και ότι ο καθϋνασ μασ μπορεύ
να βοηθόςει ςτην επύλυςη του προβλόματοσ
41
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Αυτογνωςύα (να γνωρύζει τα ςωματικϊ και ψυχικϊ του αποθϋματα)
τεχνικό (να αποκωδικοποιόςει τισ λεπτομϋρειεσ του χϊρτη και του εδϊφουσ)
ςωματικό και πνευματικό εξϊςκηςη
Ψυχικό ανϊταςη
Υπομονό-ταχϑτητα-ςυνεργαςύα
Έμφαςη ςτην ανακαλυπτικό μϊθηςη
42
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Άςκηςη ςτην παρατόρηςη
Όξυνςη των αιςθόςεων
(ϐςφρηςη ακοό)
Απόκτηςη δεξιότητασ ανϊγνωςησ χϊρτη
Απϐκτηςη δεξιϐτητασ
προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο ndash χρόςη οργϊνων
43
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
44
Δραςτηριότητεσ ςτο πεδύο
Παιχνύδια
Επιλεγμϋνεσ διαδρομϋσ
Ανϊγνωςη χϊρτη-προςανατολιςμϐσ
Συμπλόρωςη φϑλλων εργαςύασ
Προςεκτικό παρατόρηςη του χώρου
Μετρόςεισ μεγεθών
Δεξιϐτητα ανϊγνωςησ χϊρτη προςανατολιςμοϑ ςτο χώρο
Ενςυναύςθηςη
Περιβαλλοντικό Εκπαύδευςη
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Λόγω τησ ευχαρύςτηςησ που αντλούν οι μαθητϋσ από όλη τη διαδικαςύα
Επαφό ndash ςυνεργαςύα με ϊλλουσ ςυμμαθητϋσ τουσ
Ελευθερύα
45
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Κϊλυψη όλων των υποθεμϊτων μελϋτησ
Προςϋγγιςη θϋματοσ μϋςα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ
Ευκαιρύεσ για προβληματιςμό amp ανϊλυςη
46
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
47
η εκτόσ των θυρών (outdoor) εκπαύδευςη ςυνιςτϊ το πλαίςιο η
βιωματικό εκπαύδευςη αποτελεύ τη μέθοδο και η ΠΕ
προςφέρει τισ βαςικϋσ ϋννοιεσ και δεξιότητεσ για τη
διαμόρφωςη υπεύθυνων πολιτών
Γεωργόπουλοσ Αλϋκοσ
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
48
Ε4 Ιςπανύα ndash Γαλλύα ndash Ελβετύα ndash Αυςτρύα ndash Γερμανύα ndash Ουγγαρύα ndashΒουλγαρύα - Ελλϊδα - Κϑπροσ 6300 χλμ
Ε6 Σουηδύα ndash Δανύα ndash Γερμανύα ndash Αυςτρύα ndash Σλοβενύα -Ελλϊδα 5200 χλμ
Τα Ευρωπαώκϊ μονοπϊτια εύναι ϋνα δύκτυο μονοπατιών μεγϊλων αποςτϊςεων που διαςχύζουν την Ευρώπη τα οπούα περνώντασ μϋςα απϐ πολλϋσ διαφορετικϋσ ευρωπαώκϋσ χώρεσ διϋρχονται μϋςα απϐ ποικύλα οικοςυςτόματα και περιοχϋσ ιδιαύτερου πολιτιςμικοϑ ενδιαφϋροντοσ
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
ποικύλεσ διερευνόςεισ ωσ προσ
το φυςικϐ περιβϊλλον
το δομημϋνο ανθρωπογενϋσ περιβϊλλον
την ιςτορύα
την πολιτιςμικό μασ κληρονομιϊ
τισ επιπτώςεισ απϐ ανθρώπινεσ παρεμβϊςεισ
τισ καλϋσ πρακτικόσ αξιοπούηςόσ τουσ ςτον ϊξονα τησ ορθολογικόσ διαχεύριςόσ τουσ και την αειφορύα
49
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
httpwwwkpeparanestiougrdiktyogenika-gia-to-diktyohtml
httpwwwkpemaroniasgr
httpyourstorycom201203the-3h-principle-using-the-head-heart-and-the-hand-to-createbreakthrough-experiences
Γεωργϐπουλοσ Αλϋκοσ (Καθηγητόσ ςτο Τμόμα Επιςτημών Προςχολικόσ Αγωγόσ και Εκπαύδευςησ του ΑΠΘ) Περιβαλλοντική εκπαίδευςη Gutenberg -Γιώργοσ amp Κώςτασ Δαρδανϐσ 2014
50
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
Γμημέρωζη από ηο ιζηολόγιο ηοσ ημήμαηος Περιβαλλομηικής Γκπαίδεσζης ηης
Διεύθσμζης Δεσηεροβάθμιας Γκπαίδεσζης Β΄Αθήμας
blogsschgrgrperekvath
51Βαρβϊρα Πετρύδου
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
httpblogsschgrgrperekvathcategory Δανειςτικό Βιβλιοθόκη Τμόματοσ Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Υπερςύνδεςμοι ΚΠΕ httpsdrivegooglecomfiled0B9JE0j8jHg_ULUJWLXZreVpzREkedit
Πύλη παιδαγωγικού υλικού Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
httpwwwenv-edugrDefaultaspx
52Βαρβϊρα Πετρύδου
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
httpbiblia2016weeblycom
Στον παραπϊνω υπερςϑνδεςμο μπορεύτε να βρεύτε
6 χρόςιμα και εϑχρηςτα ηλεκτρονικϊ βιβλύα των
Υπευθϑνων Περιβαλλοντικόσ Εκπαύδευςησ
Ελϋνησ Νιϊρχου Ιωϊννασ Ντύνου και Νύκου
Στεφανϐπουλου
Βαρβϊρα Πετρύδου 53
Γσταριζηώ για ηημ προζοτή ζας
top related