phụ lục 17a công văn số: 69/bcĐtw-vp, ngày 16 tháng 3 năm...
Post on 03-Jan-2020
6 Views
Preview:
TRANSCRIPT
110
Phụ lục 17a:công văn Số: 69/BcĐTW-VP, ngày 16 tháng 3 năm 2009 của Ban chỉ đạo TW về việc hoàn thành một số công tác trọng tâm trước thời điểm Tổng điều tra
BAN CHỈ ĐẠOTỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐVÀ NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAm Độc lập-Tự do-Hạnh phúc
hà Nội, ngày 16 tháng 3 năm 2009
Số: 69/BcĐTW-VPV/v hoàn thành một số công tác trọng tâm trước thời điểm TĐT
Kính gửi: Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
CôngtácchuẩnbịchocuộcTổngđiềutrađangđượctriểnkhaithựchiệnkhẩntrương,tíchcựctrongcảnước.Trongquátrìnhthựchiệnđãxuấthiệnnhiềukinhnghiệmtốt,nhiềucáchlàmsángtạođángđượcphổbiếnđểhọctập,đồngthờicũngbộclộnhữngđiểmyếu,bấtcậpcầnđượcrútkinhnghiệmkịpthời.Cụthểlà:
1. Công tác phân định địa bàn điều tra, vẽ sơ đồ và lập bảng kê
Ưu điểm:
- Thànhcônglớnnhấtcủacôngtácnàylàđãgiảmthiểuchênhlệchgiữasốhộvàsốnhânkhẩuthuthậptừkếtquảvẽsơđồ/lậpbảngkêsovớisốliệutínhtoánchínhthứccủaTổngcụcThốngkê.Kếtquảbáocáocủacáctỉnh/thànhphốphảnánhxuhướngrõrệtvàđúngthựctếlà:nhữngtỉnhcómứcnhậpcưcaothìdânsốtăngmạnh,ngượclạinhữngtỉnhcómứcxuấtcưlớnthìdânsốcóxuhướnggiảmđi;
- Hầuhếtcáctỉnh/thànhphốđãchỉđạosátsaoquátrìnhvẽsơđồ/lậpbảngkêởcấpcơsở,phốihợpchặtchẽvớingànhTàinguyênvàMôitrườngkhaitháctốthệthốngbảnđồsốđểphânđịnhvàvẽsơđồđịabànđiềutra;
- Nhiềutỉnh,thànhphốđãápdụngtốt“Quytrìnhxácđịnhnhânkhẩuthựctếthườngtrú”đểxácđịnhsốhộvàsốnhânkhẩu,vìvậykếtquảsốhộvàsốnhânkhẩuởđâykháchắcchắn,khôngphảiđiềuchỉnhlênxuốngnhiềulần;
- Nhiềutỉnh/thànhphốđãnghiêmtúctrongnghiệmthukếtquả,địabànnàokhôngđạtyêucầuđãkiênquyếtyêucầulàmlại.
Thiếu sót:
- Tạinhiềuđịaphương,nhiềucánbộvẽsơđồ/lậpbảngkêđãkhôngđếnhộđểphỏngvấntheoquytrìnhmàsaochépsốhộvàsốnhânkhẩutừ“Sổhộkhẩu”,vìvậyBanchỉđạotỉnh/thànhphốphảixácminh,điềuchỉnhnhiềulần;
- Nhiềutỉnh/thànhphốkhôngsửdụnghệthốngbảnđồsố,khôngthựchiệnđúngquytrìnhnêncảsơđồnềnvàsơđồđịabànđiềutrathườngkémchínhxác(nhấtlàkhuvựcnhàtrọởĐôngNambộ);
111
- Tiếnđộcủamộtsốtỉnh/thànhphốquáchậm,ảnhhưởngtiếnđộchung.
Kế hoạch sắp tới:
- Đểtránhtrùngvàsót,việcápdụng“Nguyêntắc6tháng”đốivớingườiđilàmănởđịaphươngkhácphảiđượcquántriệtcảởnơixuấtcưvànhậpcư;
- Vềđốitượngđiềutra,nhữngngườigốcHoa,Lào,Khơme…tuychưanhậpquốctịchViệtNam,nhưngthựctếđãsinhsốngởViệtNamtrên20năm,họđãhộinhậpcộngđồng,cóýđịnhsinhsốnglâudàiởViệtNamvàlâunayvẫnthựchiệncácnghĩavụvớiNhànướcthìBanchỉđạotỉnh/thànhphốcầnxemxétcụthểđểđiềutracảđốitượngnày;
- Trongthờigian10ngàycuốitháng3/2009,BanchỉđạocáccấpphảitậptrungchỉđạovàthựchiệnnghiêmchỉnhCôngvănsố60/BCĐTWngày05/3/2009củaBanchỉđạoTrungươngvềviệc“chỉ đạo rà soát và hiệu chỉnh kết quả vẽ sơ đồ, lập bảng kê”,báocáokếtquảvềBanchỉđạoTrungươngchậmnhấtvàongày31/3/2009;
- Ban chỉ đạo cấp huyện cần cử cán bộ đến làmviệc với đại diện các khu côngnghiệp/chếxuất/doanhnghiệp/tậpthểlựclượngvũtrang…đóngtrênphạmviđịabànquảnlýđểxácđịnhsốhộ/nhânkhẩuthựctếthườngtrútrongđó,giúpchođiềutraviêndễdàngtiếpcậncácđơnvịnàytrongbướcđiềutra.
2. Công tác tập huấn nghiệp vụ cho điều tra viên, tổ trưởng và cán bộ giám sát Tổng điều tra
Ưu điểm:
- Đasốcáctỉnh/thànhphốđãquảnlýtốtcáckhoátậphuấn,giữnghiêmnộiquylớphọc,thựchànhtrênlớpvàtrênthựcđịađầyđủ,tổchức“lớptậphuấnmẫu”đểrútkinhnghiệmchocáclớpsau.Vìvậy,kếtquảhọctậpkhácao(nhìnchungđạttrên90%);
- Hầuhếtcáclớptậphuấnđãsửdụngmáychiếuđểchuyểntảinộidungtậphuấn,trìnhchiếuđĩaDVDhỗtrợchotậphuấn,sửdụngtốtmẫuA0phiếuđiềutra.Việcsửdụngtốtcácphươngtiệnnghe-nhìntrongtậphuấnđãnângcaohiệuquả,gâyấntượngvàgiúphọcviêndễtiếpthu.Nhiềunơiđãtổchức“lớpvét”hoặc“lớpnhắclạikiếnthức”vàocuốiđợttậphuấn;
- Nhiềuđịaphươngđãtăngcườnggiámsátcáclớptậphuấn,nhiềugiảngviêncấptỉnhđãdựđầyđủcáclớptậphuấn,quantâmgiúpđỡgiảngviêncácquận/huyệnyếu;
- VănphòngBCĐTWđã thườngxuyên traođổi, gópý trực tiếp (quađiện thoại,email,trangthôngtintácnghiệpTĐT)vàchỉđạobằngvănbản,kếthợpvớimạnglướigiámsátviêncủaTCTKvàUNFPAđãpháthiện,gópývàuốnnắnkịpthờicácsaisótvềnghiệpvụcủacáccấp.Vìvậy,tínhthốngnhấttrongtậphuấnnghiệpvụđượcnânglên.
Thiếu sót:
- Mộtsốtỉnh/thànhphốkhôngtheođúnghướngdẫnvềphâncôngtráchnhiệmđiềutra,đãnhấtloạtgiaomỗiđiềutraviênphụtrách01địabànđiềutra,vìvậysốlượng
112
điềutraviênvàtổtrưởngởđâyquálớn,gâynhiềukhókhănchocôngtáctuyểnchọn,tậphuấnvàquảnlýđiềutraviên;
- Nhiềuđịaphươngkhôngsửdụngmáychiếuchotrìnhbày,khôngdùngđĩaDVDhỗtrợtậphuấnnghiệpvụ,thậmchíkhôngsửdụng“Sổtayđàotạo”vàcácmẫukhổA0 chocôngtáctậphuấn;
- Nhiềuđịaphươngkhôngchúýtậphuấnchođiềutraviênvàtổtrưởngsửdụngbăngxoá,sẽgâytrởngạicholựclượngnàytrongbướcđiềutra,khóbảođảmchấtlượngghiphiếuđểápdụngcôngnghệquét;
- Mộtsốđịaphươngchưatổchứctốtcáclớptậphuấn:quymôlớphọcquáđông,thiếubàn,lỏnglẻotrongquảnlýnộiquylớphọc,chưabốtrílựclượnggiámsátvàhỗtrợcáclớptậphuấnchocấpxã.Vìvậy,nhiềuvấnđềnghiệpvụrấtđơngiảnđãđượctrìnhbàykỹtrongtậphuấnvàtrongtàiliệu(sổtay)nhưnggiảngviênvẫnchưanắmchắc,phảiđiệnhỏilêncấptrênnhiềulần;
- Nhiềutỉnh/thànhphốtriểnkhaitậphuấnchocấphuyệnvàđặcbiệtlàchocấpxãquáchậm,vìvậycónhiềutỉnhdựkiếnphảitới27/3mớihoànthành.QuagiámsátthấyrằngcáctỉnhmiềnnúiphíaBắcvàTâyNguyêncầntăngcườngchấtlượngtậphuấnhơnnữa.
Kế hoạch sắp tới:
Banchỉđạocấptỉnhphảibốtríngaylựclượnggiámsátđểtăngcườngchocáchuyệnyếu,rútkinhnghiệmngayviệctổchức,quảnlýlớphọcvừaqua,sửdụngđầyđủcácthiếtbịvàsảnphẩmnghe-nhìnhỗtrợchotậphuấnđãđượccungcấp,nhấtthiếtphảichohọcviênsửdụngbăngxoávàtổchứcthựchànhchuđáo(cảtrênlớpvàtạithựcđịa).Nếugặpkhókhăn,vướngmắchoặccầnhỗtrợcủacấpTrungương,đềnghịbáocáongayvềBCĐTWđểxemxétgiảiquyết.
3. Công tác hậu cần
Ưu điểm:
- Hầuhếtcáctỉnh/thànhphốđãchủđộngbốtrítrụsở,phươngtiệnvàphònglàmviệc/bảoquảntàiliệukháchuđáo,đãtranhthủđượcsựhỗtrợcủachínhquyềnđịaphươngvềkinhphí,phươngtiện,trụsởlàmviệc,hộitrườngtậphuấn,…;
- Nhìnchung,cáctỉnh/thànhphốđãchủđộngtiếpnhậnvàbảoquản,phânphốitàiliệu,phươngtiệnđiềutrachuđáo.
Thiếu sót:
- Nhiềuđịaphươngchưabốtríđủchỗlàmviệcvàbảoquản/lưugiữtàiliệu,chưachủđộngbáocáolãnhđạođịaphương(TrưởngBanchỉđạo)đểgiảiquyết,hỗtrợ(nhấtlàhộitrườngchotậphuấn);
- Việcchuẩnbịphươngtiện/thiếtbịchocáclớptậphuấnvừaquaởnhiềutỉnh/huyệnchưatốtvàkhôngđượcxửlýkịpthời,ảnhhưởngđếnchấtlượngtậphuấn.Tìnhhìnhnàyphảiđượckhắcphụcngayđểsửdụngtốtcácphươngtiện/sảnphẩmtrangbịchocôngtáctuyêntruyềnđãđượcBCĐTWcấpchocáccấp;
113
- Vềmặtkháchquan,BộTàichínhchậmphêduyệttổngdựtoánvàphânbổkinhphíchitiếtđểtrìnhThủtướngChínhphủquyếtđịnhtheoquyđịnhcủaQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgđãgâynhiềukhókhănchoviệctriểnkhaithựchiệncáchoạtđộngchuẩnbịcủacuộcTổngđiềutra;
- ThùngcáttôngđựngphiếuchuyểnđếnmộtsốtỉnhmiềnnúiphíaBắcvừaquađãbịbẩnvàrách,cầncẩntrọnghơnnữatrongquátrìnhchuyểntàiliệu.
Kế hoạch sắp tới:
Trướcmắt,côngtáctuyêntruyền,điềutravàgiámsátđượcthựchiệnvớicườngđộcaovàkhẩntrương;sẽtiếpnhậnvàbảoquản,phânphốimộtkhốilượnglớncácloạitàiliệu,phiếuvàvănphòngphẩm.Vìvậy,Banchỉđạocáccấpphảichuẩnbịchuđáocácđiềukiệnvậtchất,bảođảmyêucầutriểnkhaithựchiệnkhốilượngcôngviệctolớnvàkhẩntrương.
4. Công tác tuyên truyền
Ưu điểm:
- CăncứChỉthịsố27-CT/TWcủaBanBíthưvềviệclãnhđạothựchiệnthắnglợicuộcTĐTDSvànhàở2009,tỉnhuỷ/thànhuỷvàcáccấpuỷtrựcthuộccủanhiềuđịaphươngđãbanhànhvănbảnhướngdẫn,chỉđạovàkiểmđiểmtìnhhìnhtriểnkhaicủaBanchỉđạocáccấpvềtiếnđộvàchấtlượngthựchiện;
- CăncứChỉ thịsố19/2007/CT-TTgvàQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủ,UBNDvàBanchỉđạocáccấpđãthườngxuyênđônđốc,kiểmtragiámsáttìnhhìnhtriểnkhaicôngtácchuẩnbị.NhiềutỉnhđãhuyđộnglựclượngcủaBộTưlệnhBiênphòng,SởGiáodục-đàotạo,cáccơquantruyềnthôngcủađịaphươngtíchcựcthamgiacôngtácTĐTnóichungvàcôngtáctuyêntruyềnnóiriêng;
- CăncứSổtayhướngdẫncôngtáctuyêntruyền,cácvănbảnhướngdẫnkhácvàcácsảnphẩm/phươngtiệntuyêntruyềndoBCĐTWcấpvàhướngdẫn,nhiềutỉnhđãlậpkếhoạchtuyêntruyền,phốihợpchặtchẽvớicáccơquanthôngtinđạichúngởđịaphươngchủđộngpháthuycóhiệuquảcácphươngtiện/sảnphẩmđượccấp,tranhthủsựhỗtrợcủalãnhđạođịaphương,phốihợpvớiBCĐTWtriểnkhaitốtcôngtáctuyêntruyền.
Thiếu sót:
- Nhiềutỉnh/thànhphốcònthụđộng,khôngbiếtkhaitháccáctàiliệuhướngdẫnvàcácsảnphẩm/phươngtiệntuyêntruyềndoBCĐTWcấp;chưachúýphốihợpvớicáccơquanchứcnăngliênquanởđịaphương,chưabáocáovàtranhthủđượcsựủnghộ/hỗtrợcủaUBNDđịaphương;
- Vềkháchquan,nhiềucơquanchứcnăng(nhưGiáodục-đàotạo,cáccơquanquảnlývàthựchiệncôngtáctuyêntruyềnởđịaphương…)chưachủđộngtriểnkhaithựchiệntráchnhiệmcủamìnhđãquyđịnhtạiQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgvàChỉthịsố27-CT/TW.
Kế hoạch sắp tới:
Căncứkếhoạchvàcácphươngtiện/sảnphẩmtuyêntruyềnđãđượccungcấp,Banchỉđạocáccấpcầntriểnkhaingaycôngtáctuyêntruyềnsâurộngtrongnhândân,cụthểlà:
114
- Nhanhchóngchuyểncácloạiđĩaquảngbá,đĩamêtacam,đĩahỏi-đápvà4bàihátvềTổngđiềutradânsố,biểutrưng(logo),pa-nô,ápphích,tàiliệu,…phụcvụcôngtáctuyêntruyềnđếncácđịachỉtheođúngsốlượngvàđốitượngsửdụng;
- Dựngngaycác loạipa-nôtạicácđịađiểmtậptrungđôngngười; treobăngrôn,phướnởcáctrụcđườngchính;dáncácloạiápphích,logođúngđịađiểmquyđịnh;
- ĐàitruyềnhìnhvàđàipháttranhởTrungươngvàđịaphươngphátchươngtrìnhtuyêntruyềntheolịchphátsóngđãquyđịnh,cáccơquanthôngtinđạichúngkhácthuthậpvàđưatinliêntụcvềcuộcTổngđiềutra;
- Banchỉđạocấpxãtổchứchọpdân,pháttrênloatruyềnthanhđịaphươngđểtuyêntruyền,giảithíchchonhândânhiểu,ủnghộcuộcTổngđiềutra.
Triểnkhaichiếndịchtuyêntruyềnrộngkhắpbằngnhiềuthứtiếngdântộctrongsuốtthờigiantừ15/3đến20/4/2009.
5. Công tác chỉ đạo, kiểm tra giám sát, bảo đảm an toàn cho cuộc Tổng điều tra
Ưu điểm:
- ĐasốcácCụcThốngkêđãhuyđộngtổnglựccácphòngnghiệpvụthamgiaTĐT,quantâmhỗtrợcáchuyệnvàcácxãyếu,tăngcườngkiểmtravàgiámsátcácbướccôngtác;
- ĐếnnayBộCônganđãcókếhoạchbốtrílựclượngbảođảmantoànchocuộcTổngđiềutra;
- TổngcụcThốngkêđãbảođảmcácđịnhmứcchitheođúngThôngtưsố48củaBộTàichính,triểnkhaicơbảnxong4góithầu(inấnvàphânphốitàiliệutậphuấn,phiếuđiềutravàtúi/cặp/hộpbảoquảnphiếuđiềutra,vănphòngphẩm,thiếtbịxửlýbằngcôngnghệquét);
- Trongquátrìnhchuẩnbị,nhữngkhókhănphátsinhvềthuêhội trườngchocáckhoátậphuấn,khảnăngthiếuphiếuđiềutraởmộtsốtỉnh/thànhphốđãđượcpháthiệnvàbổsungkịpthời,việcvậnchuyểnphiếuvàtàiliệu/thiếtbị/băngđĩa…chobướcvẽsơđồvàlậpbảngkê/tậphuấn/điềutra/tuyêntruyền/xửlýsốliệuđầyđủ,đúngchấtlượngyêucầu;
- ĐểđềphòngvấnđềphứctạpvềtôngiáonhưđãxảyratrongTĐT1999,BanchỉđạoTrungươngđãhướngdẫnmộtsốtỉnhTâyBắcvềnguyêntắcvàcáchtiếnhànhđiềutrachỉtiêuTôngiáo.
Thiếu sót:
- MộtsốCụcThốngkêchưahuyđộnghếtcácphòngnghiệpvụthamgiacácbướccôngtác,chưachúýkhâukiểmtragiámsát,vìvậycònhạnchếtrongviệcpháthiệnvấnđềđểuốnnắnkịpthời,chưaquantâmhỗtrợcáchuyện/thịyếu;
- Việcdựbáotìnhhìnhvàpháthiệncácvấnđềphứctạp,cácđiểmnóngvềanninhchínhtrị(liênquanđếnvấnđềđấtđai,tôngiáo,dântộc,…)cóthểảnhhưởngxấuđếncuộcTĐTchưađượcquantâmđúngmức,tìnhhìnhxảyravừaquaởĐồngNai,TâyNinhvàmộtvàinơikhácchứngtỏđiềuđó.
115
Kế hoạch sắp tới:
- Triểnkhaitổnglựctrêndiệnrộngkếthợpvớitậptrungchỉđạogiámsát,hỗtrợthíchhợpđốivớicácđịabàn,địaphươngyếu,cónhiềukhókhăn;
- PhốihợpvớingànhCônganlậpkếhoạchbảođảmantoàn,anninhchocuộcTổngđiềutra,nhấtlàtạicácđịabàncóvấnđềvềanninhchínhtrị,nhữngnơicónhiềubấtổntrongquátrìnhthựchiệncácchínhsáchkinhtế-xãhộiởđịaphương;tậptrungđẩymạnhcôngtáctuyêntruyềnđốivớicácchứcsắcvàđồngbàogiáodân,vùngđồngbàodântộc,…màkẻđịchthườnglợidụngkíchđộng,chiarẽkhốiđoànkếtdântộc.
ThờigiantớithờiđiểmTổngđiềutrađãcậnkề,Banchỉđạocáccấp,cácngànhcầnkhẩntrươnghoànthànhdứtđiểmcáccôngtácchuẩnbịđểsẵnsàngchobướcđiềutrathuthậpthôngtintạiđịabàn./.
Nơi nhận:-Nhưtrên;-ThườngtrựcBCĐTW(đểbáocáo);-VPTC,KHTC,Th.tra,CS&SK(đểphốihợp);-UNFPA(đểbiết);-LưuVPBCĐTW.
TL. TRƯỞNG BAN CHÁNH VĂN PHÒNG
(Đãký)
Đồng Bá Hướng
116
Phụ lục 17B: Báo cáo Tổng kết Tổng điều tra trình bày tại hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, hà Nội ngày 21/7/2010
BAN CHỈ ĐẠO TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ
NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAm Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BÁO CÁO TỔNG KẾT
TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở NĂm 2009
(Hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, Hà Nội ngày 21/7/2010)
Ngày10tháng7năm2008ThủtướngChínhphủđãraQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgvềtổchứcTổngđiềutradânsốvànhàởvàothờiđiểm0giờngày01tháng4năm2009nhằmthuthậpsốliệucơbảnvềdânsốvànhàởtrêntoànbộlãnhthổnướcCộnghoàxãhộichủnghĩaViệtNam,phụcvụcôngtácnghiêncứu,phântíchquátrìnhpháttriểndânsốvànhàởtrênphạmvicảnướcvàtừngđịaphương,đápứngnhucầuthôngtinđánhgiátìnhhìnhthựchiệncáckếhoạchpháttriểnkinhtế-xãhộithờikỳtừnăm2000đếnnăm2009vàxâydựngkếhoạchpháttriểnkinhtế-xãhộithờikỳtừnăm2011đếnnăm2020,phụcvụcôngtácgiámsátthựchiệnMụctiêuPháttriểnThiênniênkỷcủaLiênhợpquốcmàChínhphủViệtNamđãcamkết.
Ngày16tháng10năm2008,BanBíthưTrungươngĐảngđãraChỉthịsố27-CT/TWvềlãnhđạothựchiệnthắnglợicuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.
ThựchiệnChỉthịcủaBanBíthưvàQuyếtđịnhcủaThủtướngChínhphủ,cuộcTổngđiềutrađãđượctriểnkhaitheođúngkếhoạchvàthànhcôngtốtđẹp.BanChỉđạoTrungươngđánhgiánhữngkếtquảđãlàmđược,tồntạivàbàihọckinhnghiệmvềquátrìnhtổchức,thựchiệncuộcTổngđiềutratừkhichuẩnbịđếnkhikếtthúccôngtáccôngbốkếtquảđiềutratoànbộnhưsau:
I. QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC VÀ THỰC HIỆN CUỘC TỔNG ĐIỀU TRA
1. Công tác chuẩn bị Tổng điều tra
1.1 Xây dựng chiến lược và nội dung Tổng điều tra
YêucầuxâydựngcácchiếnlượcTổngđiềutralầnnàyphảiđạtcácmụctiêuvềtínhhiệuquả,chínhxác,rútngắnhơnnữathờigianxửlývàcungcấpsốliệu,mởrộngnộidungnhằmđápứngnhucầuthôngtincủacáccấp,cácngành.
LàcơquanchủtrìcuộcTổngđiềutra,ngaytừgiữanăm2006,TổngcụcThốngkêđãchủđộngthiếtkếsơbộnộidungđiềutra.Sauđó,“Hộithảovớingườidùngtin”đãđượctổchứctạiHàNộivàongày9/10/2006đểnắmnhucầuthôngtincủacácbộ,ngành,địaphươngvàcáctổchứcquốctế.
117
Đểđápứngyêucầuđổimớivềthiếtkếđiềutravàcôngnghệxửlýthôngtin,haichiếnlượcquantrọngcủaTổngđiềutrađượcđềxuấtvàápdụng.Một là,điềutramẫuvớicỡmẫu15%tổngdânsốđểmởrộngnộidungđiềutra,nângcaochấtlượngthôngtinđốivớicácchỉtiêunhạycảmvàphứctạp,suyrộngchođếncấphuyệnđểđẩynhanhtốcđộcungcấpsốliệu,đồngthờigiảmchiphí(cỡmẫucủaTổngđiềutra1989và1999tươngứnglà5%và3%,chỉđạidiệnchocấptỉnh).hai là,ápdụngcôngnghệnhậnbiếtkýtựthôngminh(côngnghệquét)đểnhậpsốliệuthaychocôngnghệtruyềnthốngnhậptintừbànphím.ĐâylàđiềukiệnthuậnlợiđểnângcaochấtlượngthôngtinnhưngcũnglàmộttháchthứclớnđốivớiTổngcụcThốngkê,vìcôngnghệnàyđòihỏichấtlượngghiphiếuđiềutraphảitốthơn,rõrànghơnvàbảoquảnphiếuphảicẩntrọnghơn.Haichiếnlượcmớinàyđòihỏicôngtácchuẩnbịphảiđượcthửnghiệmthậntrọngvàtỉmỉhơn.
Ngày3tháng8năm2007ThủtướngChínhphủbanhànhChỉthịsố19/2007/CT-TTgvềviệcchuẩnbịTổngđiềutradânsốvànhàởvào0giờngày01tháng4năm2009.ThựchiệnChỉthịnày,BộKếhoạchvàĐầutư(TổngcụcThốngkê)chủtrì,phốihợpvớicácBộ,ngànhvàcácđịaphươngliênquankhẩntrươngtriểnkhaicáccôngtácchuẩnbị.
Đầunăm2007,TổngcụcThốngkêđãchủđộnglậpkếhoạchtổngthể,xâydựngkếhoạchtuyêntruyềnvàbiênsoạnmộtsốtàiliệuchuyênmônđểkhởiđộngchocuộcTổngđiềutra.
TrêntinhthầntíchcựcchủđộngvàđượcQuỹDânsốLiênhợpquốchỗtrợkỹthuật,TổngcụcThốngkêđãsoạnthảokếhoạchtổngthể,xâydựngkếhoạchtuyêntruyềnvậnđộngvàbiênsoạnmộtsốtàiliệuđểtriểnkhaicôngtácvậnđộngtàitrợchocuộcTổngđiềutra.Ngaytừđầunăm2008,haicuốnsáchvềtuyêntruyềnđượcinvàpháthànhtớicácBộ,ngànhvàcáctỉnh,thànhphốtrựcthuộcTrungương.
Donhữngthànhcôngcủacôngtácđiềutrathíđiểmvànhiềuhoạtđộngchuẩnbịkhác,ngày10tháng7năm2008ThủtướngChínhphủđãbanhànhQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgvềtổchứcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.Ngày16tháng10năm2008,BanBíThưTrungươngĐảngđãbanhànhChỉthịsố27-CT/TWvềlãnhđạothựchiệnthắnglợicuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.
BanchỉđạoTổngđiềutracáccấptrungương,tỉnh,huyện,xãđượcthànhlậpđểtriểnkhaithựchiệnphươngánTổngđiềutra,banhànhtheoQuyếtđịnhsố09/QĐ-BCĐTWngày10tháng10năm2008củaTrưởngBanChỉđạoTrungương.Đếncuốinăm2008,hàngloạtcácvănbảnphápquycùnghệthốngbộmáytổchứctừTrungươngđếncơsởđãnhanhchóngđượcxáclậpđểchỉđạothựchiệncuộcTổngđiềutrachínhthức.
1.2 Xác định đối tượng, đơn vị và phương pháp điều tra
CuộcTổngđiềutradânsốvànhàở2009điềutratấtcảngườiViệtNamthườngxuyêncưtrútrênlãnhthổnướcCộnghòaxãhộichủnghĩaViệtNamcóđếnthờiđiểm0giờngày01tháng4năm2009;ngườiViệtNamđượccơquancóthẩmquyềnchophépxuấtcảnhranướcngoàitrongthờihạnquyđịnh;cáctrườnghợpchếtcủahộđãxảyratừngày01TếtMậuTý(tứclàngày07tháng2năm2008theoDươnglịch)đếnngày31tháng3năm2009;nhàởcủahộdâncư.
Điềutradânsốvàđiềutranhàởđượctiếnhànhđồngthờivớiđơnvịđiềutralàhộdâncư.Chủhộlàngườicungcấpthôngtinchính.Đốivớinhữngthôngtinmàchủhộkhôngnắmchắc,điềutraviênphỏngvấntrựctiếpđốitượngđiềutra.Riêngcácthôngtinvềlaođộng-việclàm,điềutraviênphỏngvấntrựctiếpđốitượngđiềutratừ15tuổitrởlên;cáccâu
118
hỏivềsinhđẻthìphỏngvấntrựctiếpphụnữtrongđộtuổisinhđẻ(từ15đến49tuổi).Đốivớicácthôngtinvềnhàở,điềutraviênphỏngvấntrựctiếpngườicungcấpthôngtinhoặckếthợpvớiquansáttrựctiếpđểxácđịnh.
Tổngđiềutradânsốvànhàởlàcuộcđiềutratoànbộ.Tuynhiên,Tổngđiềutranàycònsửdụngphươngphápđiềutrachọnmẫunhằm:(1)mởrộngnộidungđiềutra;(2)nângcaochấtlượngthôngtin,nhấtlàđốivớinhữngcâuhỏinhạycảmvàphứctạp;và(3)tiếtkiệmkinhphítổngđiềutra.Đểnângcaohiệuquảvàđộtincậycủasốliệu,quymômẫulà15%tổngsốdânbảođảmđạidiệnđếncấphuyệnvềnhữngthôngtincơbản.
1.3 Điều tra thí điểm và điều tra tổng duyệt
PhiếuđiềutravàcáctàiliệuTổngđiềutrađãquabalầnthíđiểmvàmộtlầntổngduyệttrướckhiápdụngchínhthứcchocuộcTổngđiềutra.
HaicuộcđiềutrathíđiểmvớiquymônhỏđượctiếnhànhtrongQuýIIvàQuýIIInăm2007nhằmthửnghiệmnộidungphiếuđiềutra.Cuộcđiềutrathíđiểmlần3trênquymôlớntiếnhànhtrongtháng11-12/2007tại6tỉnhvàthànhphốtrựcthuộcTrungươnglàHàNội,VĩnhPhúc,TháiNguyên,QuảngTrị,thànhphốHồChíMinhvàBếnTre.Cuộcđiềutrathíđiểmlầnnàynhằmthửnghiệmtấtcảcáccôngđoạn:tuyêntruyền,vẽsơđồvàlậpbảngkê,tậphuấnnghiệpvụ,điềutravàgiámsátthựcđịa,xácđịnhđịnhmứcđiềutra,kiểmtravàghimãsố,xửlývàtổnghợpkếtquả.Saumỗilầnđiềutrathíđiểm,TổngcụcThốngkêđãtổchứchộithảođánhgiákếtquả,hoànthiệnphiếuvàcáctàiliệuhướngdẫnnghiệpvụ.Côngtácđiềutrathíđiểmđãrútranhiềukinhnghiệmbổích,trongđónổibậtnhấtlà:
- Về nội dung điều tra:BêncạnhviệcgiữlạinhiềuchỉtiêuphụcvụviệcsosánhsốliệuvớicáccuộcTổngđiềutratrước,lầnnàychúngtađãmạnhdạnbổsungnhiềuchỉtiêuquantrọngnhư:mởrộngnộidungđiềutratrìnhđộgiáodục-đàotạochophùhợpvớiLuậtGiáodụcmớibanhành,bổsungchỉtiêutìnhtrạngkhuyếttật,nguyênnhânchếtvàchếtdothaisản,cảitiếncáchthiếtkếnộidungđiềutranhàở.
- Về đối tượng điều tra:Theothônglệquốctế,lầnnàychúngtađãbổsungđầyđủloại“nhân khẩu đặc thù”,từđóđặcbiệtlưuýnhữngđốitượngcótínhchấtcưtrúkháphứctạpnhưhọcsinhvàsinhviên,ngườinhậpcư,ngườilangthangcơnhỡ,ngườisốngtrongcáctrạm/trạidongànhLaođộng-TBXHquảnlý,nhàchung/nhàchùa,nhữngngườilàmhợpđồngngắnhạn/tạmtuyển/laođộngthờivụcủaquânđộivàcôngan,v.v…
- Về xác định phạm vi địa bàn điều tra:Quathíđiểmđãrútranhiềukinhnghiệmvềcôngtácquảnlýchấtlượngđiềutra,quyếtđịnhlấythôn/ấp/bản/tổdânphốlàmđơnvịphânchiađịabànđiềutrađãgiúpchoviệcquảnlýđiềutrathuậnlợihơn,hạnchếtrùng/sót,bổsungmộtnguồnthôngtinhữuíchchocôngtácthốngkêsaunày.
Vớicáchtiếpcậntrên,lầnnàychúngtaápdụngđượccácchuẩnmựcquốctếcảvềkỹthuậtthiếtkế,cáchxácđịnhnộidungcũngnhưcáckháiniệmcơbảncủacuộcTổngđiềutra.
Tháng8vàtháng9năm2008đãthựchiệnthànhcôngcuộcđiềutratổngduyệttại48địabàncủa4tỉnh(mỗitỉnh12địabàn)đạidiệnchocácvùngmiền,baogồm:YênBáiđạidiệnchochoTrungduvàmiềnnúiphíaBắc;NamĐịnhđạidiệnchoĐồngbằngsôngHồng;QuảngBìnhđạidiệnchomiềnTrungvàTâyNguyên;TiềnGiangđạidiệnchoĐôngNamBộvàĐồngbằngsôngCửuLong.ĐâylàcuộcTổngđiềutradiễntập,vìvậylựclượngcánbộchủchốtcủacáctỉnh,thànhphốtrựcthuộcTrungươngvàcácbộ,ngànhliênquanđãthamgianghiêmtúcngaytừkhâuchuẩnbịđịabàn.
119
Vàothờigiancuốicủađiềutratổngduyệt,mộthộithảođánhgiáchitiếtđãđượctổchứcđểrútkinhnghiệm.Kếtquảcủađiềutratổngduyệtkhôngchỉlàmcơsởchoviệchoànthiệnphươngánđiềutra,phiếuđiềutra,quytrìnhđiềutravàcáctàiliệuhướngdẫnnghiệpvụ;điềuquantrọnghơnlànógiúpnângcaomứcđộthànhthạochođộingũcánbộchủchốtcủaBanchỉđạocáccấp,cácngànhtrongcuộcTổngđiềutrachínhthứcsắptới.
1.4 Vẽ sơ đồ và lập bảng kê số nhà, số hộ, số người
Tổngđiềutradânsốvànhàởđượccoilàthànhcôngkhimọingườidânđềuđượcđiềutravàmỗingườichỉđượcđiềutratạimộtđịachỉcụthể.Đểđạtđượcyêucầunày,cầnphảicóhệthốngbảnđồcácđơnvịhànhchính,sơđồvàbảngkêsốnhà,sốhộ,sốngườicủacácđịabànđiềutrađượccậpnhậtđầyđủđếnsátthờiđiểmđiềutra.Sơđồvàbảngkêlàcơsởđểphânbổnguồnlực,hướngdẫnđiềutraviêntiếpcậncáchộđểthuthậpthôngtin,phânphốitàiliệu,phiếuđiềutravàvănphòngphẩmphụcvụTổngđiềutra.
BanChỉđạocáccấpđãtiếnhànhràsoátvàphânđịnhranhgiớilãnhthổhànhchínhgiữacáccấpnhằmpháthiệnnhữngnơicóhộvànhânkhẩucưtrúthườngxuyênnhưngchưarõthuộcđơnvịhànhchínhnàoquảnlýđểphụcvụcôngtácvẽsơđồvàlậpbảngkê.
Côngtáctậphuấnvẽsơđồ,lậpbảngkêđượctiếnhànhtheohaicấp.Tháng10năm2008,BanchỉđạoTrungươngđãđồngthờimởhailớptậphuấnchogiảngviêncấptỉnh,mộtlớptạiHàNộichocáctỉnh/thànhphốphíaBắcvàmộtlớptạithànhphốHồChíMinhchocáctỉnhphíaNam.Tiếpsau,giảngviêntỉnh/thànhphốtậphuấntrựctiếpchocánbộvẽsơđồvàlậpbảngkê.Tậphuấnhaicấpđểnângcaođượcchấtlượngcôngtácđàotạo.Đasốcáctỉnh/thànhphốđãtuânthủtheohướngdẫntậphuấnhaicấp.Tuynhiên,dosốlượnghọcviênđôngvàquỹthờigianngắn,cómộtsốtỉnh/thànhphốđãchủđộngtậphuấnbacấp,tứcthêmmộtcấpgiảngviêncấptỉnhtậphuấnchogiảngviêncấphuyện,sauđógiảngviêncấphuyệntậphuấnchocánbộvẽsơđồvàlậpbảngkê.
Trongcôngtácvẽsơđồvàlậpbảngkê,hầuhếtcáctỉnh/thànhphốđãsửdụnghệthốngbảnđồsốhoácủaBộTàinguyênvàMôitrườnglàmcơsở.Ngaytừgiaiđoạnđầucủabướcchuẩnbị,mụcđíchlưugiữsơđồvàbảngkêcácđịabànđiềutramẫuđểsửdụnglàmdàn mẫu chủchocáccuộcđiềutrasaunàyđãđượcnghiêncứuthựchiện.Ýtưởngxâydựnghệthốngthôngtinđịalý(GIS)từsơđồcácđịabànđiềutrađãđượcđặcbiệtquantâm.Tuynhiên,hiệnnayTổngcụcThốngkêchưacóđủcơsởhạtầngkỹthuật,chuyênmônvàngânsáchđểthựchiệnGIS.Vìvậy,trongcuộcTổngđiềutranàychỉlưugiữbằnghìnhảnhcácsơđồđịabànđiềutramẫu.
TrongcuộcTổngđiềutrađãvẽhailoạisơđồ:sơđồnềnvàsơđồđịabànđiềutra.Mỗisơđồnềnthểhiệnđượcvịtrívàđặcđiểmnổibậtcủatấtcảcácđịabànđiềutracủatoànxã/phường.Sơđồđịabànđiềutrachỉracácđặcđiểmchitiếtcủatừngđịabàn(như:hướngđi,ranhgiớicủađịabàn,đườngxá,kênhrạch,ao/hồ,trườnghọc,bệnhviện,v.v...)nhằmgiúpđiềutraviênđịnhvịđượctừngngôinhàtrongđịabàn.
Việclậpbảngkêsốnhà,sốhộ,sốngườiđượcthựchiệnvàocùngthờigianvẽsơđồ.Bảngkêsốnhà,sốhộ,sốngườiđượclậptheotừngnhà,từnghộbaogồmcáctiêuthứcnhư:sốthứtựnhà,sốthứtựhộ,địachỉcủahộ,tổngsốnhânkhẩu,sốnamvàsốnữ.
Việcvẽsơđồchủyếudocánbộđịachínhcủacấpxã/phườngđảmnhiệm,cònviệclậpbảngkêđượcgiaochongườiđịaphươngamhiểuđịahìnhvàphânbốdâncưcủađịabànđiềutrathựchiện.Nhữngngườinàyđượctậphuấnvềnghiệpvụvẽsơđồvàlậpbảngkêtrongthờigian3ngày.
120
CôngtácvẽsơđồvàlậpbảngkêđượccoilànhiệmvụtrọngtâmcủacôngtácchuẩnbịTổngđiềutra,bắtđầutừtháng10năm2008vàcơbảnhoànthànhvàotháng1năm2009.Tuynhiên,ởmộtsốtỉnh,thànhphốlớndogặpnhiềukhókhănvềquymô,địahìnhvàphânbốdâncưphứctạp,nhiềuđịabànbịgiảitỏa/dirờithìđếncuốitháng2năm2009mớihoànthành.Đểnângcaochấtlượng,BanchỉđạoTrungươngđãkịpthờichỉđạoràsoátvàhiệuchỉnhkếtquảvẽsơđồ,lậpbảngkê.Mặcdùthờigianvàkinhphíbốtríchocôngtácnàycònhạnhẹp,nhưngcácđịaphươngđãnỗ lựcphấnđấuđạtkếtquảkhảquan:đếnngày31/3/2009,cảnướcđãcậpnhậtthêm315nghìnhộvà801nghìnngười,làmchohệthốngsơđồvàbảngkêthuthậpđạt98,2%vềsốhộvà99,8%vềtổngsốnhânkhẩusovớikếtquảTổngđiềutrachínhthức.Căncứkếtquảnày,BCĐTWđãkịpthờiinbổsungphiếuchocácđịaphươngsửdụng.
Bêncạnhnhữngưuđiểmđãkểtrên,ởmộtsốđịaphươngcôngtácnàycònthiếusót,như:kéodàithờigian,sửdụngtàiliệusổsáchđểlậpbảngkê,bỏsótdiệntíchđấttrongsơđồđịabàn,v.v…
2. Công tác hậu cần
Dokhốilượnglớnvàphứctạp,côngtáchậucầnđãđượcchủđộngchuẩnbịsớm,tínhtoánmộtcáchđầyđủ,tươngxứngvớiyêucầutănglêncủacuộcTổngđiềutratrêntấtcảcáckhíacạnhvềtàichínhvàcácphươngtiệnđiềutra.ĐểbộmáyBanChỉđạovàVănphònggiúpviệcsớmtriểnkhaihoạtđộngcóhiệuquả,ngoàivấnđềkinhphívàvậttư,cácđịaphươngđãchuẩnbịsớmvềđịađiểm,trangthiếtbịlàmviệc,phươngtiệnđilại,vậnchuyểntàiliệu,...
ThànhcônglớnlàchúngtađãtạođượcsựquantâmcủaNhànướcvàcáctổchứcquốctế,nênngânsáchnhànướcđãđượccấp480tỷđồng,22tỷđồngcủaUNFPA,nângtổngkinhphílên502tỷđồng(bìnhquânđầungườilà5.900đồnghay0,35đôlaMỹ,sovới0,13đôlaMỹnăm1999).
Trongcôngtáchậucần,khốilượnglớnnhấtlàcôngtácin và phân phối tài liệu.Yêucầuphảihoànthànhinvàphânphốikhoảng600tấngiấychohàngchụcloạitàiliệukhácnhau,chuyểngiaođầyđủ,kịpthời,đúngđốitượngđếntừngđơnvịcơsởcủacáccấp,cácngànhtrongcảnước.Đểđápứngyêucầucủacôngnghệquét,phiếuđiềutrađãđượcinbằngloạigiấytốt,đảmbảođộxốp,độdày,độdaivàkỹthuậtinphảichínhxác.Đểlàmtốtviệcnày,TổngcụcThốngkêđãđánhgiánănglựccủacáccơsởintrongtoànquốc,tiếnhànhcácthủtụcđấuthầurộngrãi.
Dokhốilượngquálớn,thờigiangấpvàlầnđầutiênthựchiệntheocơchếđấuthầurộngrãi,góithầucungcấpvănphòngphẩm(cặpbadây,bútbi,túicrap)còngặpmộtvàitrụctrặc,gâysựlúngtúngchocácđịaphương.
3. Công tác tuyên truyền cho cuộc Tổng điều tra
Tuyêntruyềnsâu,rộngcủaTổngđiềutra2009nhằmmụcđích:Thứ nhất,tranhthủsựủnghộvàhỗtrợcủacáccơquanNhànước,cáccơquantruyềnthôngvàcáctổchứcquầnchúngbằngviệctạorasựhiểubiếtđầyđủvềtầmquantrọngvàmụcđíchcủacuộcTổngđiềutra.Thứ hai,làmchongườidânhiểuđượcíchlợicủaTổngđiềutra,nhậnthứcđượcquyềnlợivànghĩavụcủamìnhđốivớiTổngđiềutrađểsẵnlònghợptác,cungcấpthôngtinđầyđủ,chínhxác.
Quyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủvàChỉthịsố27-CT/TWcủaBanBíthưTrungươngĐảngvềlãnhđạothựchiệnthắnglợicuộcTổngđiềutradânsố
121
vànhàởnăm2009đượcphổbiếnđếntừngchibộ,từngtổdânphố,thôn,ấp,bản.ThựchiệnQuyếtđịnhvàChỉthịtrên,cáccấpuỷĐảng,ChínhquyềnvàBanchỉđạocáccấpthườngxuyêntổchứccác cuộc họp giao bankiểmđiểmtiếnđộthựchiện,thuhútcảhệthốngchínhtrịthamgiathựchiệnvàhưởngứngcuộcTổngđiềutra.ĐâylàmộttrongnhữngnhântốquantrọngnhấtquyếtđịnhsựthànhcôngcủacuộcTổngđiềutra.
Nhìnchung,tàiliệutuyêntruyềnchocuộcTổngđiềutralầnnàykháphongphú,baogồm:
• Về tài liệu in:gồmChỉthịsố27-CT/TWcủaBanBíthư,Quyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủ,Quyếtđịnhsố09/QĐ-BCĐTWcủaTrưởngBanChỉđạoTrungương,ChỉthịcủaBộtrưởngBộGiáodụcvàĐàotạo,sổtayhướngdẫncôngtáctuyêntruyền,cácbàimẫuhỏi-đápvềTổngđiềutradânsốvànhàở,cácbàiđăngtrênbáotrungươngvàđịaphương,cácbàitrảlờiphỏngvấncủaBanchỉđạocáccấp,cácngành;cácđặcsanvềTổngđiềutra,cáctàiliệuphổbiếntrongcáccuộchọpởcấpthôn/ấp/bản/tổdânphốvàcáctổchứcđoànthể.
• Về tài liệu nghe nhìn:VănphòngBanChỉđạoTrungươngđãxâydựng,sảnxuấtvàpháthànhtớicáccấptừtrungươngđếnđịaphươngcáctàiliệu,phươngtiệncóchấtlượngcaonhưlôgô,ápphích,đĩahình(videoclip)quảngbáTổngđiềutra,đĩatiếng(AudioCD)hỏiđápvàcácbàihátvềTổngđiềutra,chươngtrìnhtọađàmvềTổngđiềutrapháttrêncácđàiphátthanhvàtruyềnhình.
• Vềtàiliệucổđộng:gồmbiểutrưng,panô(tấmlớnvàtrungbình),ápphích,khẩuhiệu,băngrôn.
ChiếndịchtuyêntruyềnsâurộngvềTổngđiềutrabắtđầutừđầutháng3năm2009,rầmrộvàquyếtliệtnhấtlàtrongkhoảngthờigiantừ15tháng3đến20tháng4năm2009.CáchoạtđộngtruyềnthôngtậptrungtrongthờigianđiềutragồmđiểmtinTổngđiềutrahàngngày,phóngsự,cácbàihátvềTổngđiềutrađượcphátvàđăngtảitrênsóngphátthanh,truyềnhình,trênhệthốngloatruyềnthanhcủathôn/xóm/ấp/bản/tổdânphố,báochícủacảTrungươngvàđịaphươngcũngđưatinliêntục.
Cáctrungtâmkinhtế,chínhtrịvàvănhoálớncủacảnước,nhưHàNội,thànhphốHồChíMinh,HảiPhòng,Huế,ĐàNẵngvàCầnThơđãđượckịpthờibổsungkinhphítuyêntruyền.Ởcácđịaphươngnày,nhiềucụmpanôlớn,khẩuhiệu,ápphíchđượcthiếtkếmộtcáchsinhđộngvàbắtmắt,đượcđặtởnhữngđịađiểm,vịtrítrangtrọng,thuhútsựquantâmcủanhândân.
ĐàiTruyềnhìnhViệtNamvàĐàiTiếngnóiViệtNamđãphátsóngcácchươngtrìnhquảngbá,hỏiđápvàcácbàihátvềTổngđiềutra.Kếhoạchvềthờigianvàthờilượngphátsóngcủacácchươngtrìnhcũngđượcthôngbáovềcácđịaphươngđểtiếpsóng,hoặclưuđểtáisửdụng.Trongngàyhộiraquân,ĐàiVTV1đãphátcầutruyềnhìnhBắc-Trung-Nam.BanChỉđạoTrungươngcũngđãphốihợpvớinhiềutờbáocósốlượngpháthànhlớnởTrungương(cảbáoviếtvàbáođiệntử)đăngtảinhiềubàibáovềTổngđiềutra.NộidungtuyêntuyềnvềTổngđiềutrađãđượcđưavàocuộchọpGiaobanbáochítháng3năm2009củaBộThôngtinvàTruyềnthôngvàchỉđạocáccơquanthôngtấnbáochíđẩymạnhcôngtáctuyêntruyềnvềTổngđiềutra.
Ởcácđịaphươngđãápdụngnhiềuhìnhthứctuyêntruyềnsángtạo như: họpdân,báođịaphương,xeloa,xeHonđagắnhoađểtuyêntruyền,họcsinhcổđộng,diễnkịch,cahát,dánbiểutrưngtrêncácphươngtiệngiaothôngcôngcộng,v.v…Vớicáchìnhthứcphongphúđóđãnângcaohiệuquảcủacôngtáctuyêntruyền.
122
Cácđộituyêntruyềnlưuđộng,cáctổchứcđoànthể,cáctrườngphổthôngvàchuyênnghiệp,thanhthiếuniên,họcsinhđicổđộngđãtạorakhôngkhísôiđộngchochiếndịchtuyêntruyềnTổngđiềutra.ĐặcbiệtlầnnàyởnhiềunơiđãtranhthủcácchứcsắctôngiáotổchứctuyêntruyềnTổngđiềutratrongđồngbàotheođạo.
CácnộidungtuyêntruyềnchoTổngđiềutrakhôngchỉđượcthựchiệnthôngquacácphươngtiệnthôngtinđạichúngcủaViệtNammàcònđượcchuyểntảiquacáckênhthôngtincủacáccơquantruyềnthôngcủaLiênhợpquốc.
LầnđầutiêntrongTổngđiềutradânsốởViệtNamcólắpđặtđườngdâyđiệnthoạinóngchoTổngđiềutratạiVănphòngBanChỉđạoTrungươngvàtỉnh,thànhphố.MụcđíchchínhcủađườngdâynónglàđểphụcvụcôngtácchỉđạođiềuhànhtácnghiệpchoTổngđiềutra,đồngthờicũngđểtiếpnhậncácgópýcủanhândânvềcáchoạtđộngTổngđiềutra.Mụcđíchchínhnàyđãđạtđược.Ngoàira,đườngdâynóngcũnglàmộtcôngcụtuyêntruyền,cungcấpthôngtinvềTổngđiềutrachongườidân.Sốđiệnthoạiđườngdâynóngđượcthôngbáorộngrãitrêncácphươngtiệnthôngtinđạichúng.ViệcnàylàmchonhândâncảmnhậnđượctínhminhbạchcủaTổngđiềutra,trêncơsởđóhọtintưởngvàhợptácrấtnhiệttình,cungcấpnhiềuthôngtinxácđángchocáccơquanvàcánbộđiềutra.
NgoàinguồnkinhphícủaChínhphủ,cuộcTổngđiềutrađãtranhthủsựhỗtrợkinhphícủaQuỹDânsốLiênhợpquốc(UNFPA)vàmộtsốđịaphươngđểđẩymạnhchiếndịchtuyêntruyền.Tấtcảcácsảnphẩmtuyêntruyềnđãđượcsảnxuất,phânphátđầyđủtớicáccơquanthôngtinđạichúng(trungươngvàđịaphương),BanChỉđạocáccấpvàcácngànhchứcnăngđểchuẩnbịsẵnsàngchochiếndịchtuyêntruyền.
Báocáocủa63tỉnh,thànhphố,cácđoàngiámsátcủaBanChỉđạoTrungươngvàcácđoànđạidiệncủacáccácnhàtàitrợquốctếthamgiagiámsátTổngđiềutrađềuthốngnhấtđánhgiá“Ngày01/4/2009thựcsựlàngàyhộiTổngđiềutra”,cósứcmạnhlôicuốntoàndântíchcựchưởngứngvàủnghộcánbộđiềutra.
4. Công tác thu thập thông tin và giám sát điều tra
4.1 Địa bàn điều tra
Cảnướcđượcphânthànhkhoảng172.000địabànđiềutra.Mỗiđịabàncócácđườngranhgiớirõrànghoặctươngđốirõràngvàcósốlượnghộđểmộtđiềutraviêncóthểhoànthànhđiềutrađăngkýtrongthờigianđiềutraquyđịnh.Sốlượnghộtrongtừngđịabànkhácnhaugiữacácvùngđịalý.Nóichung,địabànđiềutralàthôn(hoặcxóm,ấp,bản,tổdânphố)vớiquymôbìnhquânlà100hộ.
4.2 Tuyển chọn và tập huấn cán bộ điều tra
CôngtáctậphuấnnhằmcungcấpchocuộcTổngđiềutramộtđộingũcánbộamhiểunghiệpvụđểvừachỉđạo,vừahuấnluyệncánbộnghiệpvụcáccấpchotớitậnđiềutraviênvàtổtrưởngđiềutra.
Điềutraviênđượctuyểnchọnđápứngđủcácyêucầu:cótinhthầntráchnhiệmcao,viếtchữvàsốrõràng,cótrìnhđộhọcvấnvàtuổiđờiphùhợp.Hầuhếtđiềutraviênđượctuyểnchọnlàngườiđịaphương.
Tổtrưởngđiềutralàlựclượngtrựctiếpquảnlýcôngviệccủađiềutraviên.Ngoàiyêucầunắmvữngnghiệpvụđiềutra,tổtrưởngphảicókhảnăngtổchứclàmviệctheonhómvàcamkếtdành100%thờigianđểquảnlýđiềutraviên.Quyđịnhmộttổtrưởngphụtrách2
123
điềutraviênthuộcvùngcao,hảiđảo,vùngsâu,vùngxa;ởcácvùngcònlại,mộttổtrưởngphụtrách4điềutraviên.
NgoàitổtrưởngcòncógiámsátviêncấpTrungương,cấptỉnhvàcấphuyệnvớinhiệmvụchínhlàgiámsáthoạtđộngcủamạnglướitổtrưởngvàđiềutraviên,giámsátvàhỗtrợchuyênmônchoBanchỉđạocấpdưới.
Việctậphuấnđượctiếnhànhtheobacấp:GiảngviêncấpTrungươngtậphuấnđộingũgiảngviênvàbanchỉđạocấptỉnhtrong8ngàyvềnộidungnghiệpvụ,quảnlývàgiámsátTổngđiềutra.Giảngviêncấptỉnhtậphuấngiảngviênvàbanchỉđạocấphuyệntrong6ngày.GiảngviêncấphuyệntậphuấnchoBanchỉđạocấpxã,tổtrưởngvàđiềutraviênvớithờilượng4ngàychođịabànđiềutratoànbộ,8ngàychođịabànđiềutrachọnmẫu.
CuộcTổngđiềutrahuyđộngkhoảng30vạnđiềutraviên,tổtrưởngđiềutra,giámsátviênvàthànhviênBanchỉđạocáccấpđểthựchiệncôngtácđiềutratạiđịabàn.CôngtáctậphuấnđãđượcthựchiệnchuđáochobộmáyTổngđiềutranóitrên,đồngthờitrangbịđầyđủcácphươngtiệnvàtàiliệucầnthiếtchocôngtáctậphuấnđãgiúpchođộingũcánbộđiềutrathôngthạovềnghiệpvụquảnlývàđiềutra,thựchiệnđúngcácquytrìnhvàghiphiếubảođảmyêucầucủacôngnghệquét.
Đểnângcaochấtlượngtậphuấn,ngoàihệthốngcácsổtaynghiệpvụthôngthường,lầnnàyBanchỉđạoTrungươngđãbanhànhsổtayhướngdẫncôngtácquảnlý,sổtayđàotạocánbộvẽsơđồvàlậpbảngkê,sổtayđàotạođiềutraviên.Thựcchấtđâylànhữnggiáoándànhriêngchogiảngviêncáccấptheophươngphápgiảngdạytíchcực,giúpchocácđốitượnghọcviêntiếpthumộtcáchchủđộng,đạthiệuquảcao.Ngoàicáctàiliệu“cẩmnang”nóitrên,BanchỉđạoTrungươngđãbanhànhcácđĩaDVDhỗtrợtậphuấn,cácbảninkhổlớnmẫuphiếuđiềutravàtrangbịmáychiếuđểlàmphươngtiệnnghe-nhìnchokhoảng5.000lớptậphuấntrongcảnước.Quathămdòýkiến,cácsảnphẩmnàyđãthựcsựgópphầnnângcaochấtlượngdạyvàhọc.
Tuynhiên,ởmộtsốđịaphươngcôngtáctuyểnchọnvàtậphuấncánbộvẫncòncóthiếusót,như:sốđiềutraviêncaotuổicònnhiều,rútbớtthờigiantậphuấn,khôngsửdụngcácsổtayđàotạovàđĩatậphuấnmẫu,chỉthựchànhtrênlớpmàthiếukhâuthựchànhphỏngvấn-ghiphiếutrênthựcđịa,v.v…
4.3 Công tác thu thập thông tin và giám sát điều tra
Từngày25đến30/3/2009,BanchỉđạocáccấpđãtriểnkhaithựchiệntổngsoátxéttoànbộcôngtácchuẩnbịchocuộcTổngđiềutra.Ngày24/3/2009,BanchỉđạoTrungươngđãtổchứcHộinghịtrựctuyếnkiểmđiểmtìnhhìnhchuẩnbịvàtriểnkhaibướcđiềutrathuthậpthôngtin,chothấycôngtácchuẩnbịđãhoàntất,tấtcảđãsẵnsàng.
NgaysauHộinghịtrựctuyếntriểnkhaibướcthuthậpthôngtin,BCĐTWđãbanhànhnhiềuvănbảnchỉđạoquantrọng,như:
• VănphòngChínhphủbanhànhcôngvănsố1929/VPCP-KTTHngày26/3/2009vàThôngbáosố117/TB-VPCPngày03/4/2009truyềnđạtýkiếnchỉđạocủaPhóThủtướngThườngtrựcNguyễnSinhHùngvềđẩymạnhcôngtáctuyêntruyềnvàkếtluậntạiHộinghịtriểnkhaibướcđiềutrathuthậpthôngtin;
• Côngđiệnsố547/CĐ-TTgngày10/4/2009củaThủtướngChínhphủđãcótácđộngthúcđẩytoànbộhệthốngchínhtrịtíchcựcthamgiatổchứcvàthựchiệntrêntấtcảcácphươngdiệncủacuộcTổngđiềutra.
124
Sángsớmngày01/4/2009,Banchỉđạocấphuyệnvàcấpxãtổchứclễraquân,từ7giờsángtấtcảcácđiềutraviênvàtổtrưởngđiềutrađãđồngloạttiếnhànhcôngtácphỏngvấnvàghiphiếuởcáchộ.
Songsongvớiviệcphỏngvấnghiphiếutạihộ,trongbuổisángngày01/4cũngđồngloạttổchứcđiềutranhữngngườilangthangkhôngnhàở,sốngởvỉahè,gócphố,chợ,trênsôngnước,v.v…Banchỉđạocấphuyệnvàcấpxãđãphốihợpvớilựclượngcônganthựchiệntốtcôngtácđiềutranhómđốitượngnàytrongcảnước.
Côngtácđiềutraởcácđịabànđiềutratoànbộtiếnhànhtrong7ngàyvàởcácđịabànđiềutramẫulà15ngày.Đếnngày15/4/2009,92%sốđịabànđiềutrađãhoànthànhghiphiếu;sốđịabàncònlạidothờitiếtmưabão,địahìnhphứctạp,quymôquálớn(300hộtrởlên)vàcónhiềuhộđivắngchưatiếpcậnđượcnênđãphảikéodàiđếnngày20/4/2009.Nhưvậy,tiếnđộđiềutrađãdiễnrađúngPhươngánquyđịnh.
Nhằmkhắcphụccácloạisaisóttrongquátrìnhđiềutra,Banchỉđạocáccấpđãlênkếhoạchthựchiệncụthể,phâncôngcácthànhviênBanchỉđạovàđộingũgiámsátviênphụtráchtừngđịabàn,xửlýkịpthờicácvấnđềphátsinh.Nhiềunơi,TỉnhuỷvàUBNDtỉnhđãquyếtđịnhhoãnmộtsốcuộchọptrongthờigiantừngày01đếnngày30tháng4đểtậptrungchoTổngđiềutra.ĐâylàyếutốrấtquantrọngbảođảmchocuộcTĐTđượcthựchiệnthốngnhất.
Cáctỉnh/thànhphốduytrìchếđộbáocáovàkiểmđiểmtiếnđộ,đãpháthiệnvàchỉđạorútkinhnghiệmkịpthờitrongmấyngàyđầunênsốlỗighiphiếugiảmnhanhtrongnhữngngàysau.CáctổchứccủaLiênhợpquốccũngtíchcựcphốihợpthamgiagiámsátcáchoạtđộngTổngđiềutratạicácđịaphương.
Điệnthoạiđườngdâynóng,trangthôngtintácnghiệpTổngđiềutravàmạngđiệntửcủangànhThốngkêđãpháthuyhiệuquảcaophụcvụcôngtácchỉđạođiềuhành.Hàngngày,VănphòngBCĐTWliêntụcnhậnđượcnhiềucâuhỏigửiđếntừBanchỉđạocáccấp,cácngành,điềutraviên,tổtrưởngđiềutra,giámsátviên,cáccơquantruyềnthông,cáctổchứcquốctếvàđôngđảonhândâncảnước.Cáccâuhỏinàyđãđượcgiảiđáptrựctiếphoặcchuyểnđếncácđơnvịthíchhợpđểxửlýkịpthờicácvấnđềliênquan.
Trongnhữngngàyđầu,Banchỉđạocáccấpđãchủđộng“hãm”tốcđộđiềutrathấphơnmứcbìnhquânđểpháthiệnhếtcáclỗisaisótcủađiềutraviên,rútkinhnghiệmkịpthời.Ngaytừđầu,nhiềuđịaphươngđãtổchứcphỏngvấnthửđểrútkinhnghiệmnênđãhạnchếtốiđacácloạisaisót.TiếnđộvàchấtlượngđiềutranhìnchungđượcduytrìđúngPhươngánquyđịnh.
Đểnângcaochấtlượngthôngtin,côngtácgiámsátđượcđặtraởtấtcảcáccôngđoạncủacuộcTổngđiềutra,baogồm:(1)tậphuấnvẽsơđồlậpbảngkê,(2)vẽsơđồlậpbảngkê,(3)tậphuấnnghiệpvụ,(4)ràsoátvàhiệuchỉnhsơđồvàbảngkê,(5)điềutraghiphiếu.Trongđó,khâugiámsátphỏngvấn,ghiphiếuđượcđặcbiệtquantâmđểđápứngyêucầucủacôngnghệquéttrongkhâunhậptinphiếuđiềutra.
Quakiểmtragiámsátthựcđịavàtheodõibáocáotiếnđộcủacácđịaphươngđãpháthiệnvàxửlýkịpthờimộtsốdạngthiếusótcơbảnsauđây:
• Mộtsốtỉnh/thànhphốchưabámsátkếhoạchTổngđiềutra,báocáotiếnđộchậm,kếtquảsơbộbáocáochưakịpthờivàthiếuchínhxác;
125
• Trong3ngàyđầu tiên (1-3/4/2009),mộtsố tỉnhcóhiện tượngđẩy tốcđộđiều tranhanhhơnmứctrungbình.BCĐTWđãkịpthờinhắcnhởrútkinhnghiệm,vìvậytốcđộđãđượcduytrìphùhợphơntrongnhữngngàytiếptheo;
• Mộtsốtổtrưởngkiêmlàmđiềutraviênhoặcđượcgiaophụtráchnhiềuđịabàn,mộtsốtổtrưởnglàcôngchứcxã/phườngđãkhôngdànhđủthờigianchocôngtácquảnlýđiềutraviên;
• Mộtsốđiềutraviênyếunghiệpvụnhưngkhôngđượctổtrưởngbổkhuyếtkịpthờinênđãmắccáclỗi,như:ghithiếuhoặcthừathôngtindothựchiệnsaibướcnhảy,ghinhầmcột,ghicâutrảlờivềngành/nghềcònchungchung,phỏngvấnkhôngtheođúngquytrình.Nhiềuđiềutraviêntuổiđờicao,khảnăngtiếpthunghiệpvụyếu,ảnhhưởngđếntiếnđộđiềutra;
Trongnhữngngàyđầutháng4năm2009cómưatovàdaidẳngởnhiềunơitrênphạmvicảnước,gâykhókhănchođiềutraviên,nhấtlàởnhữngđịabànvùngnúi,vùngsâu,vùngxa.BanChỉđạoTrungươngđãcócôngvănkhẩnyêucầucácđịaphươngtrangbịbổsungchomỗiđiềutraviênmộtáomưavàmộttúinylonđểbảovệtàiliệu.Việcnàygiúpđiềutraviênđilạithuậnlợihơn,bảoquảntốtphiếuvàtiếnđộkhôngbịkéodài.
5. Đánh giá và thẩm định kết quả
Đểphụcvụchoviệccôngbốsốliệu,ngaysaukhikếtthúcbướcđiềutrathuthậpthôngtin,ThườngtrựcBanChỉđạoTrungươngđãthựchiệnnhiềubiệnphápđểđánhgiá,thẩmđịnhkếtquảTổngđiềutranhưsau:
• Xác minh và điều tra bổ sung qua đường dây nóng:
ThườngtrựcBanChỉđạoTrungươngđãphốihợpcóhiệuquảvớiĐàiTruyềnhìnhvàĐàiTiếngnóiViệtNamthôngbáođểnhândâncảnướccungcấpthôngtinnhằmpháthiệnvàđiềutrabổsungtấtcảcácđốitượngđiềutracókhảnăngbịbỏsót.Đếnngày20/4/2009,VănphòngBCĐTWđãnhậnđượcýkiếncủa975hộdântrongcảnướcgọiđếnđườngdâynóng.Kếtquảđãxácminh,điềutrabổsungđược744hộ,231hộcònlạiđãđượcđiềutraviênghiphiếuthôngquacácthànhviênkháctronghộhoặcquađiềutragiántiếp.Mặcdùsốhộđượcđiềutrabổsungkhôngnhiềusovớitổngsốtrên22triệuhộtrongcảnước,songquacôngviệcnàycáchộdânvàBanchỉđạocáccấpđãbàytỏsựđồngtìnhvàtintưởngvàokếtquảTổngđiềutra.
• Phúc tra kết quả điều tra:
SaukhikếtthúcbướcđiềutrađãtiếnhànhmộtcuộcphúctrachọnmẫunhằmxácđịnhmứcđộđầyđủvàchínhxáccủasốliệuTổngđiềutra.Mộtmẫuhệthốnggồm60địabànđiềutrađãđượcchọnngẫunhiênđểtiếnhànhphỏngvấnlạidoVănphòngBCĐTWtrựctiếptổchứcthựchiện.
Kếtquảphúctrađãchothấysaisốlà-0,3%(bằngchênhlệchgiữatỷlệđiềutrasótvàđiềutratrùng),tươngđươngvớikhoảng258nghìnngười.Nếusovớitỷlệsaisốtừ1,5%đến4,5%tổngdânsốthườngthấytrongcáccuộcTổngđiềutradânsốvànhàởcủanhiềunước1,thìcóthểsơbộđánhgiámứcđộđầyđủcủacuộcTổngđiềutralầnnàylàkhácao.
1TrongChukỳTổngđiềutradânsốnăm2000,saisóttrongTổngđiềutracủamộtsốnướcnhưsau:ẤnĐộ:1,8%,Anh:2,0%,Băng-la-đét:3%,Ca-na-đa:3,1%,HànQuốc:1,5%,Indonesia:3,3%,Malaysia:4,4%,Niu-di-lân: 2,2%,NhậtBản:Thành thị: 0,4%vàNông thôn: 0,7%,Pakistant: 4,4%,Phi-líp-pin: 2,0%,TrungQuốc:1,8%,Úc:1,8%.
126
• Đánh giá chất lượng ghi phiếu:
Ngaysaubướcđiềutraghiphiếu,ThườngtrựcBCĐTWđãtổchứcmộtsốđoàncôngtácđểkiểmtrachấtlượngghiphiếuđiềutra.Kếtquảkiểmtrachothấyphiếuđiềutrađượcghichépkhátốt,cóthểbảođảmtốtkhâuxửlý.
• Kiểm tra trọng điểm một số đối tượng có khả năng bị bỏ sót cao nhất:
ĐểcócăncứvữngchắchơnchoviệccôngbốsốliệusơbộcủacuộcTổngđiềutra,ThườngtrựcBCĐTWđãquyếtđịnhtriểnkhaicôngtáckiểmtratrọngđiểm03đốitượngcókhảnăngbịbỏsótcaonhất,đólà:(1)sinhviênsốngtrongkýtúcxá,(2)sinhviênsốngtrongcácnhàtrọthuộcđịabàndâncư,và(3)côngnhânlàmviệctạicáckhucôngnghiệpđangthuênhàcủadânđểởhoặcđangsốngtrongcáclántrại,nhàtạmcủacácdựán,cơsởsản-xuấtkinhdoanhxakhutậptrungdâncư.RiêngthànhphốHàNội,thànhphốHồChíMinhvàtỉnhBìnhDương,nơicónhiềungườinhậpcư,doVănphòngBCĐTWtrựctiếptổchứcthựchiện.
Kếtquảkiểmtrachothấycósựbỏsótnhưngmứcđộbỏsótthấp,tươngtựnhưtỷlệbỏsótđãthuđượctrongphúctra.
Ngoàicácbiệnphápkiểmtra/phúc tranói trên, trongquá trình triểnkhaicông tácTổngđiềutra,ThườngtrựcBCĐTW đãtổchứckiểmtraràsoát02lầnđốivớikếtquảvẽsơđồvàlậpbảngkê,02lầnđốivớikếtquảtổnghợpsơbộ.
Nhưvậy,bằngnhiềuphươngphápkiểmtravàphúctrakhácnhauđềuthuđượcnhữngkếtquảđánhgiáthốngnhấtvớimứcđộsaisótthấp(0,3%).ĐiềuđóchothấycuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009đãthuđượckếtquảtincậyvàvữngchắc,tươngxứngvớisựnỗlựcvàcôngsứcđónggópcủacảhệthốngchínhtrị,củaBanchỉđạocáccấp,cácngànhvàsựthamgia,hưởngứngnhiệttìnhcủanhândâncảnước.
6. Xử lý và tổng hợp số liệu
ĐểđẩynhanhtốcđộxửlývànângcaochấtlượngsốliệuTổngđiềutra,mộtchiếnlượcquantrọngcầnđượcthửnghiệmvàkếtluậnsớmlàđổi mới công nghệ xử lý theo công nghệ quét(scanning).Đâylàcôngnghệtiêntiến,lầnđầutiênđưavàoápdụngtrongđiềutrathốngkêởnướctanêncôngtácchuẩnbịphảitiếnhànhhếtsứcthậntrọngvàtỉmỉ.Trongquátrìnhthửnghiệm,LãnhđạoTổngcụcđãchỉđạosátsaoVănphòngBanChỉđạoTrungương,TrungtâmTinhọcThốngkêvàBanquảnlýdựánhiệnđạihóaTổngcụcThốngkêchuẩnbịkỹlưỡngmọiđiềukiệncầnthiếtđểđảmbảochoviệcápdụngthànhcông,như:thiếtkếvàinphiếu,bútviếtvàcácvănphòngphẩmkhác,cácphươngtiệnbảoquảnphiếu,cơsởhạtầngvềCNTT,phầnmềmvàcácmáymócthiếtbịkhácchocácTrungtâmxửlýsốliệu.DựánhiệnđạihóaTổngcụcThốngkêđãtrangbịhệthốngxửlýhiệnđạicho3TrungtâmTinhọcvớitổngsố25máychủ,149máytínhcánhân,cácphầnmềmhệthốngvàphầnmềmxửlýTISeFlowcùngvớinhiềuthiếtbịvàphầnmềmkhác,nângcấpmạngcụcbộcủacácTrungtâm,đảmbảonhữngđiềukiệntốtnhấtchocôngtácxửlý.
Mặcdùviệctriểnkhaicungcấpthiếtbị,phầnmềmvàxâydựnghệthốngxửlýbịchậmtrễhơndựkiến,đếnđầutháng8/2009cácTrungtâmTinhọcmớibắtđầutriểnkhaixửlýphiếuTổngđiềutra.Nhưngvớitinhthầnphấnđấuquyếtliệt,đếnhếttháng10/2009việcnhậpsốliệucủaphiếumẫu(baogồmviệcquétphiếuhoặcnhậptin,nhậndạngvàkiểmtranhậndạng,kiểmtralogicsơbộ)đãhoànthành.Tỷlệphiếuđượcnhậndạngđạttrên95%.Đâylàmộtconsốấntượngsovớidựkiếnbanđầu.
127
Trongtháng11-12/2009TrungtâmTinhọcThốngkêphốihợpvớicácđơnvị liênquantiếnhànhkiểmtravàhiệuchỉnhsốliệumẫu15%vàtổnghợpcácbiểukếtquả.Mộtsốchỉtiêutổnghợpchínhđãđượccôngbốvàongày31/12/2009theođúngkếhoạch.Việckiểmtra,đánhgiácáckếtquảtổnghợpsốliệusuyrộngmẫu15%đãđượctiếnhànhkhẩntrươngvàgiữatháng2/2010đãphânphátdữliệuvimôchocácCụcThốngkêvàcáccơquansửdụngthôngtinkhác.
Côngtácnhậpliệuphiếuđiềutratoànbộđãđượctiếnhànhkhẩntrương,thậntrọngvàhoànthànhvàotháng4/2010.Tuynhiên,sovớithờigiandựkiếnhoànthànhkhâuquétvàhoànthiệnkếtquảnhậptinphiếuđiềutratoànbộthìtiếnđộđãbịchậm2thángdohầuhếtmáyquét(scanners)đãbịcácsựcốnhưkẹtgiấy,dãnảnh,coảnh,…Nguyênnhânchínhlàdobánhxecuốnvàthanhthépbịmònnhưngkhôngcóthiếtbịthaythếkịpthời,việcxửlýsựcốcủanhàthầukháchậmchạp,ảnhhưởngđếntiếnđộxửlý.
Vớitiếnđộhoànthànhcôngtácxửlýphiếuđiềutramẫu15%vàđiềutratoànbộ,chúngtacóthểkhẳngđịnhrằngviệcápdụngcôngnghệquétvànhậndạngchophéprútngắnthờigianvànhânlựcnhậptin.Đâylàkếtquảrấtđángkhíchlệ,củngcốniềmtinvàoviệclựachọngiảiphápcôngnghệnàytrongtươnglaichocáccuộctổngđiềutravàđiềutramẫu.
Dolàlầnđầutiênápdụngcôngnghệquétvànhậndạngtrêndiệnrộng,hơnnữahệthốngđượcthiếtkếvàxâydựngtrongmộtthờigianrấtngắnnênquátrìnhxửlýcònnhiềuvướngmắcvàhạnchế.Cụthểlà:
- GóithầucủaDựánhiệnđạihoáTổngcụcThốngkêđượctriểnkhaichậmhơndựkiếnnênviệccungcấpthiếtbị,phầnmềmbịchậm,hệthốngxửlýphảixâydựngvàpháttriểntrongthờigianquángắnkhôngđủthờigianthửnghiệm.Hơnnữa,phầnmềmTISeFlowhoàntoànmớiđốivớiTổngcụcThốngkê(trướcđósửdụngphầnmềmReadSoftchothửnghiệmtronghainăm2007-2008).Vìthế,hệthốngxửlýcònthiếucácchươngtrìnhứngdụnghoànhảongaytừđầumàphảiquanhiềulầnđiềuchỉnh,sửachữa,hoànthiện,làmchoquátrìnhxửlýbịđộng.Cáccuộcđiềutrasaunàycầndànhnhiềuthờigianhơnchoviệcxâydựng,pháttriểnứngdụng,nhấtlàchoviệckiểmtravàchạythử.
- Giấyinvàchấtlượnginđặcbiệtảnhhưởngđếnthờigian,chiphívàđộchínhxáccủaviệcxửlý.Giấyinphiếucũngnhưviệcinphiếucũngcầnđượcrútkinhnghiệmvànângcaochất lượnghơnnữa.Đặcbiệt làvớiphầnmềmxửlýphiếuTISđặtranhữngyêucầukhácbiệt,caohơnsovớiphầnmềmReadSoftđãsửdụngtrongcácthửnghiệmtrướcđây.
- Việcghiphiếucũngcầnđượcđánhgiá,rútkinhnghiệmđểkhắcphụctốiđanhữnglỗighisainhư:viếtđảosố,ghisaicột,viếtchữsốquángoáyhoặcquábaybướm,…dẫnđếnviệcnhậndạngkhôngchínhxác,tốnnhiềucôngsứcchoviệckiểmtralạisốliệu.Nhiềuđịaphươngchưalàmtốtkhâutổnghợpsơbộ,chưaquantâmbốtrílựclượngđểtựkiểmtra,hoànthiệnphiếu,nênkhigửibáocáokếtquảsơbộvàgửiphiếuđiềutravềbaTrungtâmtinhọcvẫncònnhiềusaisót.
- Pháthiệncònmộtsốtrườngsốliệucủaphiếuđiềutramẫuđãchủquanbỏquakhâuverifyvàkiểmtralôgíc,gâykhôngítkhókhăntrongviệchoànthiệnsốliệuphụcvụcôngbốkếtquảđiềutramẫu.Đâylàbàihọccầnrútkinhnghiệmnghiêmtúcnhằmbảođảmchấtlượngsốliệuđiềutra.
128
- Nhiềumáyquét(scanners)đãbịtrụctrặcnhưngkhôngcóthiếtbịthaythếkịpthời,việcxửlýsựcốkháchậmchạp,ảnhhưởngđếntiếnđộxửlý.Đâylàsựcốđộtxuấtxảyrangoàidựkiến.
- Đểkhắcphụctìnhtrạngchậmtiếnđộdomộtsốtrụctrặcvàsaisótkểtrên,khâunhậptinbằngcôngnghệquétđãchủquankhôngsửdụngcácsốliệukiểmtrađểchạyracáccảnhbáohoặcbỏquanhữngcảnhbáođónênsốliệuđãkhôngđượcxemxétxácminhlạikịpthời,làmchokhâukiểmtrakếtquảđầuraphảilàmđilàmlại,mấtnhiềuthờigianvàcôngsức.
Đểpháthuyhếthiệuquảcủacôngnghệquétvànhậndạng,nângcaochấtlượngvàgiảmthờigianxửlýchonhữngcuộcđiềutratiếptheo,saukhikếtthúcxửlýTổngđiềutranăm2009,cầntổngkếttoànbộquátrìnhxửlýđểrútkinhnghiệmápdụngcôngnghệnàytrongtươnglai.
7. Công tác thi đua, khen thưởng
NgaysaukhithànhlậpBanChỉđạoTổngđiềutracủacáccấp,cácngành,ThườngtrựcBanChỉđạoTrungươngđãchitiếthoákếhoạchcôngtácchotừngkhâucôngviệctừbướcchuẩnbịđếnkhikếtthúcbướcxửlýthôngtin,đồngthờigiaokếhoạchcôngtácvàđiểmthiđuahàngnămchocáctỉnh,thànhphốtrựcthuộcTrungương.Đồngthời,ngaysaukhiThủtướngChínhphủraQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgvềtổchứcTổngđiềutra,ngày22/7/2009ThườngtrựcBanChỉđạoTrungươngđãbanhànhcôngvănsố135/BCĐTWvềviệchướngdẫntổngkếtvàkhenthưởngcủaTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.
KểtừkhithựchiệnChỉthịsố19/2007/CT-TTgngày03/8/2007ThủtướngChínhphủvềviệcchuẩnbịTổngđiềutradânsố,tronghainămqua,ThườngtrựcBanChỉđạocáccấp,cácngànhđãlấyviệchoànthànhkếhoạchcôngtáclàmnộidungcơbảncủacôngtácthiđua,lấykếtquảthiđualàmcăncứđánhgiáthànhtíchvàxétkhenthưởng.Đâylàyếutốquantrọngđểbảođảmtínhthiếtthựcvàcôngbằngcủacôngtácthiđua,khenthưởngTổngđiềutra.
TrêncơsởkếtquảchấmthiđuavàxemxéttoàndiệncácmặtcôngtáccủaBanChỉđạocáccấp,cácngànhtrongviệcthựchiệncáccôngviệcTổngđiềutratronghainăm2008-2009,căncứLuậtThiđua-Khenthưởng,Thôngtưhướngdẫncôngtácthiđuakhenthưởngsố08/2009/TT-BKHngày16/10/2009củaBộtrưởngBộKếhoạchvàĐầutưvàCôngvănsố135/BCĐTWngày22/7/2009củaBanChỉđạoTrungương,trêncơsởđềnghịcủaThườngtrựcBanChỉđạoTrungương.
• ThủtướngChínhphủquyếtđịnhtặngbằngkhencủaThủtướngChínhphủcho21tậpthểvà42cánhâncóthànhtíchtiêubiểuxuấtsắctrongchỉđạo,tổchức,thựchiệncáccôngtáccủaTổngđiềutra;và
• BộtrưởngBộKếhoạchvàĐầutưquyếtđịnhtặngbằngkhencủaBộtrưởngBộKếhoạchvàĐầutưcho74tậpthểvà262cánhâncóthànhtíchtiêubiểutrongchỉđạo,tổchức,thựchiệncáccôngtáccủaTổngđiềutra.
Mặcdùnhữngphầnthưởngnóitrênchỉdànhchonhữngtậpthểvàcánhântiêubiểu,songđãthểhiệnsựghinhậnvàđánhgiácaocủaChínhphủđốivớithànhtíchđónggópcủacảbộmáytrongquátrìnhtổchức,thựchiệncuộcTổngđiềutra.
129
II. NGUYÊN NHÂN VÀ NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆm
CuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009đãthuđượcnhữngkếtquảquantrọngvàcơbản.Ngày13/8/2009BanChỉđạoTrungươngđãcôngbốkếtquảsơbộ,ngày31/12/2009côngbốcáckếtquảsuyrộngmẫuvàhômnaycôngbốkếtquảđiềutratoànbộcủacuộcTổngđiềutra.Cáckếtquảnóitrênđãđượccungcấpkịpthời,đúngkếhoạchđếncáccơquanĐảng,Nhànướcvàcácđốitượngsửdụngthôngtinkhác.
TrongquátrìnhtổchứcthựchiệncuộcTổngđiềutra,cóthểrútramộtsốnguyênnhânvàbàihọckinhnghiệmchủyếusauđây:
Một là,cuộcTổngđiềutrađãđượccảhệthốngchínhtrịquantâmchỉđạo,đượcnhândâncảnướcnhiệttìnhhưởngứng,Banchỉđạocáccấp,cácngànhvàđặcbiệtlàđồngchíTrưởngbanđãquantâm,chỉđạosátsao.Đâylànguyênnhânquantrọngnhất,nguyênnhâncủamọinguyênnhândẫnđếnthắnglợicủacuộcTổngđiềutra.
hai là,côngtácchuẩnbịđãđượctiếnhànhthậntrọng,khoahọcvàcóđủcăncứthựctế.Dựatrênnhữngýkiếnxâydựngcủacáccấp,cácngànhkểtừHộithảovớingườidùngtin,tiếpthunhữngkhuyếnnghịvàcósựhỗtrợkỹthuậtquốctế,chúngtađãmạnhdạnđổimớicôngnghệ,đổimớiphươngpháp,tiếnhànhnhiềucuộcđiềutrathíđiểm,điềutratổngduyệttạicácđịabànđadạngtrênnhiềuvùngmiềnkhácnhau,từngbướctổngkếtrútranhiềukinhnghiệmbổíchnhằmgiảmthiểucácsaisótcóthểxảyra.
Thựctếđãchothấy,việcnângcỡmẫulên15%dânsốlàquyếtđịnhđúngđắn,giúpchoviệcmởrộngnộidungđiềutra,nângcaochấtlượngđiềutranhấtlàđốivớinhữngcâuhỏinhạycảmvàphứctạp,tiếtkiệmđángkểkinhphítổngđiềutravàkịpthờicungcấpthêmnhiềuchỉtiêuđạidiệnđếncấphuyện.Việchoànthiệnkháiniệmnhân khẩu đặc thùlầnnàytheokinhnghiệmquốctếlàmộtbướctiếntrongthốngkêdânsố,giúpgiảmthiểuđượccôngsứctrongviệctiếpcậnthuthậpthôngtin,nângcaochấtlượngnhiềuchỉtiêuphứctạpvàphùhợpvớiđặcđiểmcưtrúcủacácnhómnhânkhẩu“đặcthù”này.Hơnnữa,quyếtđịnhcảitiếncáchxácđịnhđịabànđiềutra,lấythôn/xóm/ấp/bản/tổdânphốlàmđơnvịphânchiađịabànlàmchoviệcquảnlýđiềutrathuậnlợihơnvàhạnchếkhảnăngtrùng/sót.
Ba là,dođặtđúngvaitròcủacôngtácràsoátranhgiớilãnhthổhànhchínhgiữacáccấp,vẽsơđồvàlậpbảngkêđịabànlànhiệmvụtrọngtâmcủacôngtácchuẩnbị,nêncôngtácnàyđãđượctriểnkhaithựchiệnquyếtliệttronghoàncảnhthayđổiđịagiớihànhchínhvàphânbốlạidâncưdiễnraliêntụcvàsôiđộngtrong10nămqua.Việcxácđịnhđúngđắnđơnvịphânchiađịabànvàđưaranhữngquyđịnhphùhợpvớiđặcđiểmdâncưcủacácvùngđịalýkhácnhauđãgiúpchoviệcvẽsơđồvàlậpbảngkêđượcthuậnlợi,đạtkếtquảrấtcao:sovớikếtquảchínhthức,hệthốngsơđồvàbảngkêđãđạt98,2%vềsốhộvà99,8%vềtổngsốdân.
Bốn là,côngtáchậucầnđãtrợgiúpđắclựcchocáchoạtđộngchuyênmônnghiệpvụTổngđiềutra.Kinhphí(tínhchuyểnquađôlaMỹ)chocuộcTổngđiềutralầnnàytăng2,7lầnsovớinăm1999,vậttư,thiếtbịvàvănphòngphẩmcũngtănglêntheoyêucầubảoquảnphiếucủacôngnghệquét.ĐâylàlầnđầutiênápdụngcơchếđấuthầurộngrãichoTổngđiềutra,mộtsốtrụctrặccủagóithầumuasắmvănphòngphẩmchochúngtamộtbàihọclàphảităngcườngkiểmtragiámsátchặtchẽhơnnữatrongquátrìnhtriểnkhaithựchiệncủacácnhàthầu,nhấtlàtrongđiềukiệnthờigianeohẹp.
Năm là,saukhikếtthúcđiềutratổngduyệt,chỉtrongmộtthờigianrấtngắn,chúngtađãkhẩntrươngpháttriểncácsổtayđàotạovàbộđĩaDVDkèmtheomáychiếulàmphương
130
tiệnnghe-nhìnđểhỗtrợcôngtáctậphuấncủacáccấp.Đâylànhữngphươngtiệnthậtsựhữuíchđểnângcaochấtlượngvàđộđồngđềuchokhoảng5.000lớptậphuấntrongcảnước,làyếutốtácđộngtrựctiếpđếnchấtlượngthuthậpthôngtin.Bêncạnhnhữngthànhcôngnày,cũngcầnnghiêmtúcrútkinhnghiệmđốivớimộtsốđịaphươngdothiếutráchnhiệmđãkhôngsửdụngcóhiệuquảnhữngphươngtiệnnày,thậmchícắtbớtkhánhiềuthờigiantậphuấn,làmảnhhưởngđếnchấtlượngđiềutraghiphiếu.
Sáu là,côngtáctuyêntruyềnđãđượcchuẩnbịsớmvàchuđáo.ChỉthịcủaBanBíthưcùngvớiquyếtđịnhvàchỉthịcủaThủtướngChínhphủđãđượccáccấpuỷĐảng,chínhquyềnvàBanchỉđạocáccấpquántriệttriểnkhainghiêmtúc,tácđộngmạnhmẽđếntoànbộhoạtđộngTổngđiềutranóichungvàcôngtáctuyêntruyềnnóiriêng.Chiếndịchtuyêntruyềnkhôngchỉchuyểntảicáctàiliệuvàphươngtiệnsẵncó,màquantrọnghơn,đãthuhúttấtcảcáccơquantruyềnthông(cảtrongnướcvàquốctế),cácđoànthểquầnchúngvànhândântíchcựcthamgiadướinhiềuhìnhthứckhácnhau.Côngtáctuyêntruyềnđãtạonên“NgàyhộiTổngđiềutra”,thấmsâuđếntậncácbảnlàngheohút,tạothànhsứcmạnhcủaquầnchúngnhândâncoiTổngđiềutralànhiệmvụcủachínhmình.NguyênnhâncủasựthànhcôngnàylàđãkếthợpýĐảngvớilòngdân,bắtnguồntừsựquantâmchỉđạocủaĐảngvàchínhquyềncáccấp.
Bảy là,cácphươngtiệnthôngtinđạichúngđãtruyềnđạtkịpthờiýkiếnchỉđạocủaPhóThủtướngThườngtrựcChínhphủ-TrưởngbanChỉđạoTrungươngvàCôngđiệnsố547/CĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủđãthúcđẩyhệthốngBanchỉđạocáccấpđồngloạtraquân,khôngkểmưabãovàđịahìnhkhókhăn,thựchiệnnghiêmtúcPhươngánvàcácquyđịnhđiềutra.CôngtáckiểmtragiámsátđiềutrađãđượcBanchỉđạocáccấpquántriệtđầyđủ,lênkếhoạchthựchiệnvàphâncôngcácthànhviênBanchỉđạovàVănphònggiúpviệcbámsátđịabàn.CáccấpuỷĐảng,ChínhquyềnvàBanChỉđạocáccấpđãquyếtđịnhhoãncáccuộchọp,duytrìbáocáotiếnđộ,huyđộngtoànbộlựclượng,hệthốngthôngtinvàđườngdâynóngđểphụccôngtácchỉđạođiềuhànhthôngsuốt.Nhìnchung,BanChỉđạocáccấpđãduytrìđượctiếnđộ,điềutrađúngquytrình,kiểmtravàrútkinhnghiệmkịpthời,chấtlượngđiềutravàghiphiếukhátốt.
Bêncạnhnhữngthànhtíchtrên,nhiềuđịaphươngcònviphạmcácquyđịnhvềbáocáotiếnđộvàtổnghợpkếtquảsơbộ,độingũtổtrưởngnặngvềđônđốctiếnđộmàthiếukiểmtrachấtlượng,mắckhánhiềulỗivềthựchiệnquytrìnhphỏngvấnvàghiphiếuđiềutra.
Tám là,vớisựchỉđạosátsaocủaLãnhđạoTổngcụcThốngkêvàsựgiúpđỡcóhiệuquảcủacáctổchứcquốctế,chúngtađãtổchứcthửnghiệmcôngphuvàápdụngthànhcônggiảiphápcôngnghệquétvànhậndạng.Mặcdùvậy,saukhixửlýxongbàitoánTổngđiềutra2009,cầntổngkếtrútkinhnghiệmvềthiếtkếphiếuvàquytrìnhxửlý,giấyinvàchấtlượnginphiếu,khắcphụckịpthờicáctrụctrặcvềthiếtbị,cáchghichữvàsốtrongphiếuđiềutra,đặcbiệtlàphảibảođảmquytrìnhkiểmtrakếtquảnhậptinmộtcáchnghiêmngặt.
chín là,côngtáckiểmtrađánhgiávàthẩmđịnhkếtquảđãđượcchỉđạosátsao,quanhiềulầnvànhiềucôngđoạncủacuộcTổngđiềutra.Đếnnay,chúngtacóthểyêntâmvớichấtlượngsốliệuTổngđiềutra.
IV. KẾ HOẠCH SẮP TỚI
NhiệmvụcònlạicủacuộcTổngđiềutratuykhônglớnnhưnhữnggìchúngtađãtrảiqua,songlạicóýnghĩahếtsứcquantrọng.Trongthờigiantới,cầntậptrunglàmtốtcácviệcsauđây:
131
1. Việctổchứcthuthậpđượcthôngtincóchấtlượngcaođãlàmộtthànhcônglớn,songđiềuquantrọnghơnvàcũnglàmụctiêucủacuộcTổngđiềutralàphảisửdụngcóhiệuquảnguồnsốliệuvôgiánày.Vìvậy,cáccấpvàcácngànhphảitiếnhànhphântích,biênsoạncácbáocáovàlậpdựbáođểphụcvụcáccơquanĐảng,Nhànướcvàcácđốitượngsửdụngthôngtinkhác.
2. Đểphụcvụtốtcácnhucầusửdụngthôngtin,cầnđầutưnguồnlựcđểsảnxuất,nhânbảnvàcungcấprộngrãisốliệuTổngđiềutratrêncácphươngtiệnphổbiếnthôngtinhiệncó,như:đĩaCD-ROM,atlasđiệntử,ấnphẩm,tờgấp,sáchbỏtúi,cácsảnphẩmđiệntửkhác,đưakếtquảTổngđiềutralêntrangweb,…
3. ViệclậpdànmẫuchủvàxâydựngcơsởdữliệuTổngđiềutra,trongđóbaogồmcảthiếtlậpcơsởdữliệuvềhệthốngthôngtinđịalý(GIS)từhệthốngbảnđồhànhchínhđãsốhoácủaBộTàinguyênvàMôitrườngvàcácsơđồđịabànđiềutrachitiếtlàhếtsứcquantrọng.Đâylàcơhộihiếmcóđểcóthểthựchiệnviệcnày.ĐềnghịChínhphủquantâmđầutưcơsởhạtầngkỹthuật,kêugọihỗtrợkỹthuậtvàtàichínhcảtrongnướcvànướcngoàiđểxâydựngthànhcônghệthốngGISđầutiênvềTổngđiềutracủaViệtNam.
Tổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009đãthànhcôngtốtđẹp.VớisựquantâmcủaĐảng,Nhànước,sựchỉđạosátsaocủaChínhphủmàtrựctiếplàĐồngchíTrưởngbanvàcósựhỗtrợquốctế;vớitinhthầntráchnhiệm,chủđộng,sángtạocủacácBộ,ngànhvàđịaphương,chúngtatintưởngvàxinhứavớiChínhphủ,ThủtướngChínhphủsẽtiếptụchoànthànhtốtcáccôngviệccònlại,hoànthànhtrọnvẹncuộcTổngđiềutranày./.
BAN CHỈ ĐẠO TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG
132
Phụ lục 17c: Báo cáo kết quả điều tra toàn bộ trình bày tại hội nghịcông bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, hà Nội ngày 21/7/2010
BAN CHỈ ĐẠO TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ
NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAm Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BÁO CÁO KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TOÀN BỘ TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở NĂm 2009
(Hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, Hà Nội ngày 21/7/2010)
Ngaysaukhicôngbốsốliệuđiềutramẫuvàocuốinăm2009,BanchỉđạoTrungươngđãtiếptụcxửlýkếtquảđiềutratoànbộTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.CôngviệctổnghợpvàkiểmtrakếtquảtoànbộcủaTổngđiềutratạiTrungtâmTinhọcThốngkêvàVănphòngBanChỉđạoTổngđiềutraTrungươngđãkếtthúcvàotrungtuầntháng6năm2010.Nhữngchỉtiêuquantrọngvềdânsốcủakếtquảtoànbộcũngđượctrưngcầuýkiếncáctỉnh,thànhphốvàmộtsốbộ,ngànhTrungươngđểkiểmtravàthảoluậntạimộtsốhộithảo.
Hômnay,BanChỉđạoTổngđiềutradânsốvànhàởTrungươngcôngbốkếtquảtoànbộcủacuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009tiếnhànhvàothờiđiểm0giờngày01/4/2009vớicáctàiliệusau:báocáokếtquảchínhthức,cuốnsáchbỏtúitómtắtcácchỉtiêuchủyếucủaTổngđiềutravàcuốnsáchbáocáophântíchdựavàosốliệuđiềutramẫu.CácbáocáophântíchchuyênđềvềkếtquảcủacuộcTổngđiềutrađangđượcsoạnthảo.Hyvọng,cácấnphẩmđósẽđượcphổbiếnsớmtrongQuýIVnăm2010.
DướiđâylàkếtquảchínhthứcchủyếunhấtcủacuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.NhữngsốliệucôngbốchínhthứclầnnàythaythếkếtquảsơbộcủacuộcTổngđiềutrađãcôngbốtrướcđây.
Số lượng, gia tăng và cơ cấu dân số
1.Kếtquảtoànbộchothấy,vàothờiđiểm0giờngày01/4/2009dânsốViệtNamlà85.846.997người2.TínhtừcuộcTổngđiềutratrước,sốdânnướctatăngthêm9.523nghìnngười,bìnhquânmỗinămtăng952nghìnngười.
Có3đơnvịcấptỉnhcóquymôdânsốlớnhơn3triệungười.ĐólàthànhphốHàNội(6.452nghìnngười),thànhphốHồChíMinh(7.163nghìn)vàtỉnhThanhHoá(3.401nghìnngười);vàcó5tỉnhcóquymôdânsốdưới500.000người(BắcKạn,ĐiệnBiên,LaiChâu,KonTumvàĐắkNông.Sốlượngdânsốchiatheotỉnh,thànhphốđượctrìnhbàytrongPhụlục1.
2.TheosốliệuTổngđiềutra2009có54dântộcanhemsinhsốngtrênlãnhthổcủacảnước,trongđódântộcKinhcó73,594triệungười(chiếm85,7%)vàcácdântộccònlạicó12,253triệungười(chiếm14,3%).Cácdântộcthiểusốcósốlượngtrên
2Tăng57.424ngườisovớisốliệutổnghợpsơbộ,chiếm0,07%tổngsố.Đâylàtỷlệsaisótthấp.
133
mộttriệungười,gồm:dântộcTày:1.626.392người,chiếm1,9%;dântộcThái:1.550.423người(1,8%);dântộcMường:1.268.963người(1,5%);dântộcKhmer:1.260.640người(1,5%)vàdântộcMông:1.068.189người(1,2%).Tỷsuấttăngdânsốbìnhquânnămgiữa2cuộcTổngđiềutra1999và2009củacảnướclà1,2%,trongđótỷsuấttăngdânsốcủadântộcKinhlà1,1%,thấphơnnhiềusovớiconsốđócủacácdântộcthiểusố(1,6%).DânsốchiatheodântộcđượctrìnhbàyởPhụlục2.
CũngtheosốliệucủaTổngđiềutra,nướctacónhiềutôngiáokhácnhau,trongđócó3tôngiáovớisốngườitintheolớnhơn1triệungười.Đólà:Phậtgiáocó6.802.318người,chiếm43,5%trongtổngsốngườitheocáctôngiáo;Cônggiáocó5.677.086người(36,3%),vàPhậtgiáoHoàHảocó1.433.252người(9,2%).Sốlượngngườitheocáctôngiáonăm2009tăng932ngànngườisovớiconsốđócủaTổngđiềutra1999.Điềunàyphảnánhchínhsáchtựdotínngưỡng,tựdotôngiáocủaĐảngvànhànướcta.DânsốchiatheotôngiáođượctrìnhbàyởPhụlục3.
TrướcHộinghịnày,khiđượchỏiýkiến,UỷbanDântộcvàBanTôngiáoChínhphủđãđánhgiácaosốliệuvềdântộcvàtôngiáothuthậpđượctrongTổngđiềutra2009.
3.Mứcgiatăngdânsốtiếptụcgiảm.Tỷsuấttăngdânsốbìnhquânnămgiảmtừ1,7%thờikỳ1989-1999xuống1,2%củathờikỳ1999-2009.
CácsốđophảnánhmứcsinhcủaTổngđiềutra2009,nhưtổngtỷsuấtsinhvàtỷsuấtsinhthô,tínhcho12thángtrướcthờiđiểmđiềutragiảmsovớikếtquảTổngđiềutra1999,tươngứnglà2,0con/phụnữvà17,6phầnnghìnsovới2,3con/phụnữvà19,9phầnnghìn.
4.Từnăm2006đếnnay,tổngtỷsuấtsinhcủanướctaliêntụcgiảmvàđạtdướimứcsinhthaythế(2,03con/phụnữ).Mộtdânsốđạtmứcsinhthaythếhoặcdướimứcsinhthaythếnhìnchungvẫntiếptụctăngvềsốlượngsinhtrongvàithậpkỷtiếptheo,bởivìmứcsinhcaotrongquákhứdẫnđếnsựtậptrungcaosốphụnữtrongđộtuổisinhđẻvàdovậytổngsốsinhtiếptụctănglênvàvượtquátổngsốchết.Xuthếdânsốtiếptụcgiatăngsaukhiđạtmứcsinhthaythếgọilàxunglượngdânsố.Cóthểphảihaihoặcbathếhệsau(từ50đến70năm)khimỗitrườnghợpsinhrasốngđượccânbằngbởimộtngườichếttrongdânsốthìdânsốmớiđạtđượctrạngthái“dừng”.
5.Tỷsuấtchếtcủatrẻemdưới1tuổicủaTổngđiềutra2009tínhcho12thángtrướcthờiđiểmđiềutragiảmxuốngcòn16phầnnghìnsovới36,7phầnnghìntrongTổngđiềutra1999.Điềunàynóilênsựthànhcôngcủacácchươngtrìnhytếquốcgianóichung,cũngnhưcủachươngtrìnhchămsócsứckhoẻbàmẹtrẻemnóiriêng.
6. TỷsuấtchếtthôcủaTổngđiềutra2009tăng1điểmphầnnghìnsovớiconsốđócủaTổngđiềutradânsố1999(6,8sovới5,6phầnnghìn),chủyếulàdosốlượngngườigiàtăngmạnh.
7.Cơcấudânsốtheotuổicósựthayđổitheohướngtíchcực.Tỷtrọngdânsốdưới15tuổigiảmtừ33,1%vàonăm1999xuốngcòn24,5%vàonăm2009.Ngượclại,tỷtrọngdânsốnhómtuổi15-64(lànhómtuổichủlựccủalựclượnglaođộng)tăngtừ61,1%lên69,1%vànhómdânsốtừ65tuổitrởlêntăngtừ5,8%lên6,4%.
134
8. Đâylàthờikỳdânsốnướctacóưuthếvềlựclượnglaođộng,đôikhicònđượcgọilàthờikỳcủa“cơcấudânsốvàng”.Cónhiềucáchphânbiệtkhácnhauvềthờikỳnày.LiênHợpQuốcđịnhnghĩađólàthờikỳmàtỷtrọngtrẻemdưới15tuổigiảmxuốngdưới30%vàtỷtrọngngườigiàtừ65tuổitrởlêncònởmứcdưới15%trongtổngdânsố.
ChâuÂutrảiquathờikỳnàytừnăm1950đếnnăm2000.TrungQuốcbắtđầuthờikỳnàyvàonăm1990vàhyvọngkéodàiđếnnăm2015.ẤnĐộsẽchuyểnvàothờikỳnàynăm2010vàcóthểkéodàiđếngiữathếkỷnày.NhiềunướcởChâuPhisẽchưacóthờikỳnàytrước2015hoặcchậmhơn.
Theokháiniệmnóitrên,thờikỳcơcấudânsốvàngcủanướctabắtđầutừcáchđâykhoảng6năm(vàonăm2003,2004).Thờikỳnàycóthểkéodàitừ30đến50năm.Rõràngđâylàmộtlợithếrấtlớnđốivớisựnghiệpcôngnghiệphoávàhiệnđạihoáđấtnước,nếutậndụngđượctínhưuviệtvềlựclượnglaođộngcủathờikỳnàytrongvàithậpkỷtới.
Dotỷlệngườigiàtăngtrongkhitỷlệtrẻemgiảmmạnhtrongthậpkỷ1999-2009,chỉsốgiàhoácủadânsốnướctatăng11điểmphầntrăm,từ24,3%lên35,5%.Chỉsốgiàhoácủanướctanăm2009caohơnmứctrungbìnhcủacácnướckhuvựcĐôngNamÁ(30%),tươngđươngvớiconsốđócủaInđônêsiavàPhilíppin,nhưngthấphơncủaSingapore(85%)vàTháiLan(52%).
9.Tỷsốgiớitínhkhisinhlàtỷsốgiữasốtrẻsinhralàtraivàsốtrẻsinhralàgái,đượcbiểuthịbằngsốbétraitrên100bégáitrongtổngsốsinhtrongthờikỳnghiêncứu(thườnglà12thángtrướcđiềutra).Tỷsốgiớitínhkhisinhthôngthườnglớnhơn100,vìxácxuấtsinhtrailớnhơnxácxuấtsinhgái.Consốnàygiảmdầntheotuổidomứctửvongcủanamlớnsovớicủanữ.
TỷsốgiớitínhkhisinhcủanướctathuđượctrongTổngđiềutra2009là110,5bétraitrên100bégái,caohơnmộtchútsovớiconsốthôngthường105-106.Consốnàychưaphảilàcaoởmứcbáođộng.Tuynhiên,cầncónhữngbiệnphápngănchặnhiệntượnglựachọngiớitínhdẫnđếnmấtcânbằnggiớitính,nhưmộtsốnướcởChâuÁđangđốimặt(TrungQuốc,ẤnĐộ…).
Tỷsốgiớitínhcủadânsốnhóm0-4tuổilà108,7bétraitrên100bégái.Còntỷsốgiớitínhcủatoànbộdânsốnướctatừtrướcđếnnayluônnhỏhơn100.Ngoàinguyênnhânchủyếu(namgiớicómứctửvongtrộihơnnữgiới)nhưtrênđãđềcập,hiệntượngnàycủaViệtNamcònbịảnhhưởngcủacáccuộcchiếntranhtrongthếkỷ20.Tuynhiên,consốnàycóxuhướngtăngliêntụcsaukhinướctathốngnhấtvàonăm1975.Cụthể,tỷsốgiớitínhthuthậpđượccủacáccuộcTổngđiềutra1989,1999và2009tươngứnglà94,2;96,4và97,6nam/100nữ.
Di cư và phân bố dân cư
10.TrongTổngđiềutradânsố,dicưđượcđịnhnghĩalàsốngườithayđổinơithựctếthườngtrúquaranhgiớilãnhthổhànhchínhtrongthờikỳ5nămtrướcthờiđiểmTổngđiềutra.
Trong5năm2004-2009,sốngườidicưtănghơn2,2triệungườisovớithờikỳ1994-1999,đặcbiệtlàsốngườidicưtăngtheokhoảngcáchdicư.Trongkhidicưtronghuyệnchỉtăng275nghìnngườivàdicưgiữacáchuyệntrongcùngtỉnhtăng571nghìnngười,thìdicưgiữacáctỉnhtănggần1,4triệungườivàdicưgiữacác
135
vùngtănghơn1triệungười.Điềunàychứngtỏsựpháttriểnnhanhvềkinhtế-xãhộivàsựmởrộngthịtrườnglaođộngđãtácđộngmạnhđếncácluồngdicưtrong10nămqua.
Cónhiềunguyênnhânđểngườidândicư,nhưngchủyếulàđểtìmviệclàm.Dicưcómốiquanhệhữucơvớisựpháttriểnkinhtế.Thờikỳ2004-2009làthờikỳcáckhucôngnghiệp,chếxuấtđượcxâydựngởnhiềunơitrêncảnướcvớinhịpđộcao.Nhữngcơsởsảnxuấtnàycầnlaođộngcótaynghềđếnlàmviệc.Hơnnữa,trongthờikỳnàyngườidândichuyểnồạttớicácthànhphố,đôthịtìmkiếmviệclàmđểmưusinh.Đâycũnglàhiệntượngthườnggặpởcácnướcđangpháttriển.
11.Phânbốlạidânsốtiếptụcdiễnra.Dânsốcủakhuvựcthànhthị là25.436.896người,chiếm29,6%tổngsốdâncảnước,tăng6điểmphầntrămsovớinăm1999.Dânsốcủakhuvựcnôngthônlà60.410.101người.
Nhưtrênđãđềcập,tỷsuấttăngdânsốbìnhquânnămgiữa2cuộcTổngđiềutracủacảnướclà1,2%.Consốđócủakhuvựcthànhthịlà3,4%,củakhuvựcnôngthônlà0,4%.Trongthờikỳ1999-2009,mứcsinhcủanôngthôncaohơncủathànhthị,cònmứcchếtchênhlệchkhôngđángkểgiữahaikhuvực.Vìvậy,nhữngconsốtrênchothấytrongthờikỳ2004-2009đãcóluồngdidânlớntừnôngthônvàothànhthị.Cụthểlàtrong5nămtrướcTổngđiềutra,sốnhậpcưthuầntừkhuvựcnôngthônvàothànhthịlà1.395nghìnngười,khôngkểsốngườithayđổinơicưtrúdothayđổiđơnvịhànhchínhtừxãchuyểnthànhthịtrấn/phường.
12.Phânbốlạidânsốtheovùngkinhtế-xãhộivẫndiễnranhưmôhìnhcủa10nămtrướcđây.Haivùngnhậndânđến làTâyNguyênvàĐôngNamBộ.BốnVùngcònlại(TrungduvàmiềnnúiphíaBắc,ĐồngbằngsôngHồng,BắcTrungBộvàDuyênhảimiềnTrungvàĐồngbằngsôngCửuLong)làvùngxuấtcư.Hiệntượngnàylàmchotỷtrọngdânsốcủahaivùngđầutănglên,còncủabốnvùngsaugiảmsovớinăm1999.
Cườngđộdicưcũngcósựthayđổicănbản.Đốivớihaivùngnhậndân,tỷsuấtdicưthuầncủaTâyNguyêngiảm,ngượclạiconsốđócủaĐôngNamBộtăngmạnh.TỷsuấtdicưthuầncủaĐôngNamBộlà117phầnnghìn,tứclàtrong10ngườidânhiệnnaycủaĐôngNamBộcó1ngườitừnơikhácchuyểnđến.
Mộtsốtỉnh,thànhphốcódicưthuầncaonhấtlàBìnhDương(340phầnnghìn),thànhphốHồChíMinh(136phầnnghìn),ĐàNẵng(77phầnnghìn),ĐồngNai(66phầnnghìn),ĐắkNông(66phầnnghìn)vàHàNội(50phầnnghìn).Nhữngđịaphươngcótỷsuấtnhậpcưcao,cầnquantâmđểcóbiệnphápphùhợpvàhiệuquảnhằmđảmbảocácđiềukiệnsốngchongườinhậpcư,nhưnhàở,việclàm,trườnghọc,ytế,…
Đốivới4vùngxuấtcư,cườngđộxuấtcưcủaĐồngbằngsôngHồnggiảm,còncủabavùngcònlạităng,tăngmạnhnhấtlàcủaĐồngbằngsôngCửuLong.
13.Dânsốphânbốkhôngđềutrênsáuvùngkinhtế-xãhộicủađấtnước.VùngđôngdânnhấtlàĐồngbằngsôngHồng(19,6triệungười),tiếpđếnlàBắcTrungBộvàDuyênhảimiềnTrung(18,8triệungười)vàĐồngbằngsôngCửuLong(17,2triệungười).VùngcósốdânítnhấtlàTâyNguyên,gồm5tỉnhvớidânsốlà5,1triệungười.
Sốliệuchothấy,dânsốViệtNamphânbốkhôngđềuvàcósựkhácbiệtlớntheovùng.HaivùngĐồngbằngsôngHồngvàĐồngbằngsôngCửuLongcó43%dân
136
sốcủacảnướcsinhsống.Ngượclại,vùngTrungduvàmiềnnúiphíaBắcvàvùngTâyNguyên,lànhữngvùngnúicao,nơicácdântộcthiểusốsinhsốngchủyếu,chỉchiếmdướimộtphầnnăm(gần19%)dânsốcủacảnước.
Dodânsốtănglên,mậtđộdânsốViệtNamđãtăngtừ231người/km2năm1999lên259người/km2năm2009.MậtđộdânsốViệtNamthuộcloạicao,đứnghàngthứbaởkhuvựcĐôngNamÁ(chỉsauXinh-ga-povàPhi-líp-pin).ĐồngbằngsôngHồnglàvùngcómậtđộdânsốcaonhất(930người/km2),thứhailàĐôngNamBộ(596người/km2),thấpnhấtlàTâyNguyên(94người/km2).
14.Trong10nămqua, tỷsuất tăngdânsốbìnhquân thấpnhấtởBắcTrungBộvàDuyênhảimiềnTrung(0,4%/năm),làvùngcóquymôdânsốlớnthứhai,tiếptheolàĐồngbằngsôngCửuLong(0,6%/năm),vùngcósốdânđôngthứbacủacảnước.ĐôngNamBộlàvùngcótỷsuấttăngdânsốcaonhất(3,3%/năm).MặcdùTâyNguyênlàvùngcósốdânvàmậtđộdânsốthấpnhất,nhưngdovùngnàycómứcnhậpcưcao,vìvậydânsốđãtăngnhanhvớitỷsuấttăngdânsốbìnhquânlà2,3%/nămtrongthờikỳ1999-2009.
Tình trạng hôn nhân và tuổi kết hôn trung bình lần đầu
15.Tỷtrọngdânsốtừ15tuổitrởlênchưabaogiờkếthôncủanướctalà26,8%.Tỷtrọngnàycủakhuvựcthànhthịlà30,5%vànôngthônlà25,1%.
Kinhnghiệmchothấy,trongđiềukiệnhônnhânbìnhthường,tuổikếthôntrungbìnhlầnđầucàngthấpthìthờigianhônnhâncàngdài,vìvậykhảnăngthamgiavàoquátrìnhsinhđẻcàngcao.Đếnnay,namkếthônlầnđầuởđộtuổi26,2trongkhinữkếthônởtuổi22,8,thấphơnnamgiới3,4tuổi.SovớikếtquảTổngđiềutranăm1999,tuổikếthôntrungbìnhlầnđầucủanamtăngmộttuổitrongkhituổinàycủanữkhôngthayđổi.
SốliệucủaTổngđiềutrachothấy,ĐôngNamBộlàvùngcótuổikếthôntrungbìnhlầnđầucaonhấttrongcảnước(27,4nămđốivớinam,và24,2nămđốivớinữ),tiếpsaulàBắcTrungbộvàDuyênhảimiềnTrung.TuổikếthôntrungbìnhlầnđầucủaTrungduvàmiềnnúiphíaBắclàthấpnhất(24,2nămchonamvà21,3nămchonữ),tiếptheolàTâyNguyên(25,2nămchonamvà21,8nămchonữ).Haivùngnàycótỷtrọngcaodânsốthuộccácdântộcthiểusốsinhsống.
Nhìnchung,ởđâucómứcđộđôthịhóacaohơnvàkinhtếpháttriểnhơnthìởđóngườidânkếthônmuộnhơn.
Trìnhđộhọcvấnvàtrìnhđộchuyênmônkỹthuật
16.Tỷlệbiếtchữcủadânsốtừ15tuổitrởlênđãliêntụctăngquahaicuộcTổngđiềutragầnđâynhất:90,3%năm1999và94,0%năm2009.Trong10nămqua,tỷlệbiếtchữcủanữtăng4,9điểmphầntrămtrongkhitỷlệnàycủanamchỉtăng2,2điểmphầntrăm,làmchochênhlệchvềtỷlệbiếtchữgiữanamvànữđượcthuhẹpđángkể.Tỷlệbiếtchữcủadânsốnamvànữ15tuổitrởlêntươngứnglà96,1%và92,0%củanăm2009.Cácconđócủanăm1999là93,9%và86,9%.
Phântổtỷlệbiếtchữtheonhómtuổichothấytìnhhìnhgiáodụccủanướctađãđượccảithiệnrõnétquatừnggiaiđoạn:tỷlệbiếtchữcủanhóm50tuổitrởlênlà88,0%,tỷlệbiếtchữcủanhómtuổitrẻhơntăngdầnkhiđộtuổigiảmđivàđạtmứccaonhấtlàxấpxỉ98%ởnhómtuổi15-17tuổiđốivớicảnamvànữ.
137
SốliệucủaTổngđiềutra2009cũngchothấysựchênhlệchvềtỷlệbiếtchữgiữathành thịvànông thôncũngrất thấp:97,3%ở thành thịvà92,5%ởnông thôn.VùngđồngbằngsôngHồngcótỷlệbiếtchữcaonhất(97,5%),thấpnhấtlàvùngTrungduvàmiềnnúiphíaBắc(88,1%).ĐịaphươngcótỷlệbiếtchữcaonhấtlàHàNội,HảiPhòngvàthànhphốHồChíMinh(97,9%)vàthấpnhấtlàLaiChâu(59,4%).
Cácconsốtrênchothấy,tỷlệbiếtchữkhôngnhữngtăngkhánhanh,màcònthểhiệnnhữngthànhcôngcủacôngtácbìnhđẳnggiớitronglĩnhvựcgiáodụcởnướcta.
Đếnnay,tỷlệngườitừ5tuổitrởlênđãtừngđihọclà95,0%.Trongđó,tỷlệcủanamgiớilà96,5%,nữlà93,5%,thànhthịlà97,5%,nôngthônlà93,9%.
TheokếtquảcủaTổngđiềutra2009,chỉcódưới4triệungườichưabaogiờđihọc,chiếm5,0%tổngdânsố5tuổitrởlên,giảm5điểmphầntrămsovớiconsốđócủaTổngđiềutra1999(6,9triệungười,chiếm10,0%dânsố5tuổitrởlên).Điềunàychothấynhữngcốgắngđángkểcủangànhgiáodụctrongviệcgiảmthiểusốlượngngườikhôngđếntrường.
Tuynhiêncòncósựkhácbiệtcủatỷlệngườichưađihọctheovùngkinhtếxãhội.TâyNguyênvàTrungduvàmiềnnúiphíaBắccótỷlệchưađihọccaonhấtcảnướcvàcaohơnmứcđihọcchungcủacảnước(tươngứnglà9,1%và10,0%),đâylà2vùngtậptrungcácdântộcthiểusố,địahìnhđilạikhókhănvàđiềukiệnkinhtếthấphơnsovớicácvùngkhác.
Trongsố55,7triệungười5tuổitrởlênđãthôihọcvàothờiđiểmđiềutra,có88,4%đãtheocáccácbậchọcphổthông(27,0%:tiểuhọcvàdướitiểuhọc;42,8%:trunghọccơsở;và18,6%:phổthôngtrunghọc),4,9đãtheohọcnghề(sơcấp,trungcấp),1,7%đãtheohọccaođẳng(baogồmcảcaođẳngnghề)và5,0%đãtheohọcđạihọctrởlên.
Trongsố19,2triệungười5tuổitrởlênđangđihọcvàothờiđiểmđiềutra,có87,6%đangtheocáccácbậchọcphổthông(7,4%:mầmnon,34,7%:tiểuhọc;28,2%:trunghọccơsở;và17,2%:phổthôngtrunghọc),2,7%đangtheohọcnghề(sơcấp,trungcấp),3,2%đangtheohọccaođẳng(baogồmcảcaođẳngnghề)và6,6%đãtheohọcđạihọctrởlên.
Cósựkhácbiệtđángkểvềtrìnhđộhọcvấngiữacácvùng.Haivùngcómứcđộpháttriểncaonhấtvềkinhtế-xãhộilàĐồngbằngsôngHồngvàĐôngNamBộcótỷtrọngdânsốtốtnghiệptrunghọcphổthôngtrởlêncaonhất,tươngứng30,1%và27,2%.Ngượclại,ĐồngbằngsôngCửuLongcótỷtrọngdânsốchưatốtnghiệptiểuhọccaonhất(32,8%)tiếpđếnlàTâyNguyên(25,7%).
18.Đểbảođảmyêucầusosánhquốctế,giốngnhưnăm1999,Tổngđiềutralầnnàychỉthuthậpthôngtinđãđượccấpbằnghoặcchứngchỉvềtrìnhđộchuyênmônkỹthuậtđốivớinhữngngườitừ15tuổitrởlên,tứclànhữngngườiđãđượcđàotạochuyênmônkỹthuật.
Mộtngườiđượcxácđịnhlàngườicótrìnhđộ“Sơcấp”,nếutrìnhđộchuyênmônkỹthuậtcaonhấtđãđượcđàotạovàđượccấpchứngchỉlàtrìnhđộsơcấphoặcdạynghềdưới3tháng.
138
Mộtngườiđượcxácđịnhlàngườicótrìnhđộ“Trungcấp”,nếutrìnhđộchuyênmônkỹthuậtcaonhấtđãđượcđàotạovàđượccấpchứngchỉcủangườiđólàtrungcấpchuyênnghiệphoặctrungcấpnghề.
Mộtngườiđượcxácđịnhlàngườicótrìnhđộ“Caođẳng”,nếutrìnhđộchuyênmônkỹthuậtcaonhấtđãđượcđàotạovàđượccấpchứngchỉcủangườiđólàcaođẳnghoặccaođẳngnghề.
Mộtngườiđượcxácđịnhlàngườicótrìnhđộ“Đạihọctrởlên”,nếungườiđóđãđượcđàotạovàđượccấpbằngđạihọc,thạcsỹhoặctiếnsỹ.
Kếtquảsuyrộngmẫuchothấycó8,6triệungườiđãđượcđàotạo,chiếm13,3%tổngdânsốtừ15tuổitrởlên;trongđó2,6%đãtốtnghiệpsơcấp,4,7%trungcấp,1,6%caođẳng,4,2%đạihọcvà0,2%trênđạihọc.
Sốngười15tuổitrởlênchưađượcđàotạochuyênmônkỹthuậtcủacảnướcvẫnchiếmtỷlệcao(86,7%),thấpnhấtlàvùngĐồngbằngsôngHồng(80,6%)vàcaonhấtlàĐồngbằngsôngCửuLong(93,4%).Sốngườichưađượcđàotạochuyênmônkỹthuậtcònnhiều,chủyếudolaođộngcáthểtrongnông-lâm-thuỷsảnchiếmtỷtrọngcao.
Trongtổngsốngườitừ15tuổitrởlên,sốngườiđãđượcđàotạochuyênmônkỹthuậtchiếm25,3%ởkhuvựcthànhthị(tăng8điểmphầntrămsovớinăm1999)và8%ởkhuvựcnôngthôn(tăng4điểmphầntrămsovớinăm1999).Tỷlệnhữngngườicótrìnhđộtừtrunghọcnghềtrởxuốngcủakhuvựcthànhthịcaogấp2lầnsovớiconsốđócủakhuvựcnôngthôn.Còntỷlệnhữngngườicótrìnhđộtừcaođẳngtrởlêncủakhuvựcthànhthịcaogấp5lầnsovớiconsốđócủakhuvựcnôngthôn.
Tuynhiên,cũngcóthểnhậnthấy,tỷtrọngsốngườiđượcđàotạovềchuyênmônkỹthuậtcònkháthấp(13,3%),phảnánhchấtlượngchưacaocủalựclượnglaođộngcủanướcta.Hơnnữamộtđiềuđángquantâmlà,sốngườiđihọcnghề(sơcấp,trungcấp)cóxuhướnggiảm,cònsốngườiđihọccaođẳng,đạihọctrởlêncóxuhướngtăng.
Tình trạng khuyết tật
19.TrongTổngđiềutra2009có4câuhỏivềtìnhtrạngkhuyếttậtcủa4chứcnăngchủyếu:nhìn,nghe,vậnđộng(đibộ)vàghinhớ(tậptrungchúý)đượchỏichocácthànhviêntừ5tuổitrởlên.Mứcđộkhuyếttậtđượcphânthành4mứcđộsau:“Không khó khăn”, “Khó khăn”, “Rất khó khăn” và “Không thể”.
Nếuđịnhnghĩangười“khôngbịkhuyếttật”làngườicócả4chứcnăngnóitrênđượcxếpvàoloại“Khôngkhókhăn”;vàngười“khôngthểnhìnhoặcnghe,hoặcvậnđộnghoặcghinhớ”làngườicóítnhấtmộtchứcnăngnóitrênđượcxếpvàoloại“Khôngthể”.Sốliệuchothấy,có92,2%dânsố5tuổitrởlênkhôngkhuyếttật.Consốđócủanamlà92,9%vàcủanữlà91,5%.Tỷlệngườikhôngthểnhìnhoặcnghe,hoặcvậnđộnghoặcghinhớcủadânsố5tuổitrởlênlà4,9phầnnghìn.Tỷlệnàyhầunhưkhôngcókhácbiệttheogiớitính(nam:4,8vànữ:5,0phầnnghìn).
Nếunghiêncứunhữngngườicóítnhấtmộtloạikhókhăntừmức “Khó khăn”trởlên (nghe,hoặcnhìn,hoặcvậnđộng,hoặcghinhớ),thìcảnướccó6,1triệungườitừ5tuổitrởlên(chiếm7,8%dânsốtừ5tuổitrởlên).Tỷlệkhuyếttậtnàycủanamlà7,1%,nữlà8,5%,thànhthịlà6,4%vànôngthônlà8,4%.
139
một số đặc trưng về lao động và việc làm
20.TheokhuyếncáocủaTổchứcLaođộngThếgiới(ILO)vàđápứngyêucầunghiêncứuthịtrườnglaođộng,cuộcTổngđiềutralầnnàyápdụngkháiniệm“hoạtđộngkinhtếhiệnthời”(thaychokháiniệm“hoạtđộngkinhtếthườngxuyên”trướcđây)vớithờigianquansátlà7ngàytrướcđiềutra.Cácchỉtiêuvềlaođộngtrongtàiliệunàyđượctínhtoánchodânsốtrongđộtuổilaođộng(nam:15-59;nữ:15-54).
Đếnthờiđiểm0giờngày01/4/2009,cảnướccó43,9triệungườitrongđộtuổilaođộngđanglàmviệc,chiếm51,2%dânsố;trongđó:thànhthịcó12,0triệungười(27,3%),nôngthôncó31,9triệungười(72,7%);laođộngnữchiếm46,6%.ĐồngbằngsôngHồnglàvùngcósốlaođộngcaonhất(9,8triệungười,chiếm50,2%dânsốcủavùng),thấpnhấtlàTâyNguyên(2,6triệungười,chiếm51,2%dânsốcủavùng).
Cósựdịchchuyểnlaođộngrõnétgiữacácngànhkinhtếtrong10nămqua.Đếnnay,nhómngànhnông-lâm-thuỷsản(KhuvựcI)chiếm51,9%laođộng,cácngànhcôngnghiệpvàxâydựng(KhuvựcII)chiếm21,5%vàcácngànhdịchvụ(KhuvựcIII)chiếm26,5%(cơcấulaođộngcủaTổngđiềutranăm1999tươngứnglà69,4%,14,9%và15,7%).
21.Tỷlệthamgialựclượnglaođộnglàmộttrongnhữngsốđochungnhấtvềmứcđộthamgialựclượnglaođộngcủadânsố.Nóđượcđịnhnghĩalàsốphầntrămnhữngngườithuộclựclượnglaođộngchiếmtrongdânsố.
SốliệucủaTổngđiềutranăm2009chothấy,trongtổngsố64,3triệungườitừ15tuổitrởlêncóhơnbaphầntư(76,5%)thamgialựclượnglaođộng.Tỷlệthamgialựclượnglaođộngcủanam(81,8%)caohơncủanữ(71,4%)vàkhôngđồngđềugiữacácvùng.
Tỷlệthamgialựclượnglaođộngnăm2009củadânsốkhuvựcnôngthôncaohơnkhuvựcthànhthịtới14điểmphầntrăm(80,6%sovới67,1%).
Thực trạng nhà ở của hộ dân cư
22.Ngoàicácthôngtinvềdânsố,Tổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009còncónhiềucâuhỏidùngđểthuthậpthôngtinvềnhàở.
Nhàởlàmộtloạicôngtrìnhxâydựngđượcdùngđểở,gồm3bộphậntường,sànvàmái.Cònphòngởcầnthoảmãnhaiđiềukiện:(1)tườngcaoítnhất2,1mét,và(2)diệntíchsàntốithiểulà4métvuông.
Trongnhữnghộcónhàở,sốhộcónhàkiêncốchiếm46,3%,nhàbánkiêncốchiếm37,9%,nhàthiếukiêncốchiếm8,0%vànhàđơnsơchiếm7,8%.Cósựkhácbiệtkhárõvềloạinhà(phảnánhchấtlượngnhà)theovùng.ĐồngbằngsôngHồnglàvùngcótỷtrọngnhàkiêncốcaonhất(90,4%),còntỷtrọngnàycủaĐồngbằngsôngCửuLonglàthấpnhất(7,9%).Ngượclại,tỷtrọngnhàđơnsơcủaĐồngbằngsôngCửuLonglàcaonhất(22,2%)vàcủaĐồngbằngsôngHồnglàthấpnhất(0,2%).
23.Vềhìnhthứcsởhữunhàở,nhàriêngchiếm92,8%,nhàthuêhoặcmượncủatưnhânchiếm6,5%,cáchìnhthứcsởhữucònlạiđềukhôngđángkể.Tỷtrọngnhàriêngởthànhthịthấphơncủanôngthôn,tươngứnglà85,5%sovới96,0%.
140
24.Diệntíchởbìnhquânđầungườicủacảnướclà16,7métvuông,trongđóconsốđócủathànhthịcaohơnsovớicủanôngthôn,tươngứnglà19,2và15,7métvuông.Cókhácbiệtvềdiệntíchbìnhquânđầungườigiữacácvùng.DiệntíchởbìnhquânđầungườicaonhấtlàcủaĐôngNambộ(17,4m2)vàthấpnhấtlàcủaTâyNguyên(14,8m2).
25.Phânloạinhàtheothờigianđưavàosửdụngchothấy:có5,2%nhàđượcsửdụngtrướcnăm1975,44,6%sửdụngtrongthờigian1975-1999,và50,2%nhàđượcsửdụngtừnăm2000đếnnay.SovớiTổngđiềutranăm1999,sốliệucủaTổngđiềutra2009phảnánhtốcđộxâydựngnhàởngàycàngnhanhvớisốlượngvàchấtlượngngàycàngcaohơn.
Tuynhiên,cũngcósựkhácbiệtvềtỷtrọngnhàmớiđượcxâydựngtừnăm2000đếnnay.SốliệuchothấytỷtrọngnàycaonhấtthuộcvềĐồngbằngsôngCửuLong(62,7%),tiếpsaulàTâyNguyên(62,0%).ConsốnàythấpnhấtlàcủaĐồngbằngsôngHồng(38,5%),tiếpđếnlàBắcTrungbộvàDuyênhảimiềnTrung(44,5%).
26.Điềukiệnởcủadâncưcònđượcđánhgiáthôngquadiệntíchsửdụngcủangôinhàmàhộđangở.SốliệucủaTổngđiềutranăm2009chothấy,tỷtrọnghộcódiệntíchsửdụngtừ60m2trởlêntrongtoànquốcchiếmtỷtrọnglớnnhất(51,5%)trongtổngsốhộcónhàở,tỷtrọngnàyởthànhthịlà56,2%caohơnsovớinôngthôn(49,6%).Saumườinăm,tỷtrọnghộcódiệntíchsửdụngtừ60m2trởlêncủatoànquốcđãtănghơngấpđôi,từ24,2%lên51,5%.Đâylàmộtthànhcôngtrongnỗlựcthựchiệnchiếnlượcpháttriểnnhà.Tuynhiên,tỷtrọnghộcónhàởvớidiệntíchsửdụngdưới15métvuôngsau10nămhầunhưkhônggiảm(1999:2,2%và2009:2,4%).
27.Ngoàirađểđánhgiáđiềukiệnởcủadâncư,cuộcTổngđiềutradânsốvànhàởlầnnàycũngthuthậpmộtsốtiệnnghisinhhoạtchủyếucủacáchộdâncư.
Kếtquảchothấy,có86,7%hộsửdụngnguồnnướchợpvệsinh,54,0%hộsửdụnghốxíhợpvệ sinh,96,1%sửdụngđiện lướiđể thắp sáng,86,9%hộcó ti-vivà45,7%hộcóđiệnthoạicốđịnh.
Nóichung,tỷtrọngsửdụngcáctiệnnghisinhhoạtcủathànhthịcaohơncủanôngthôn
Tổng quan:
BứctranhchungvềdânsốViệtNammàkếtquảTổngđiềutradânsốvànhàở01/4/2009tạonênlàkháphongphúvàsinhđộngvớinhiềugammàusáng.Nóphảnánhnhữngthànhtựutolớncủađấtnướctatrongthựchiệnđườnglốiđổimới,cácNghịquyếtĐạihộiIX,ĐạihộiXcủaĐảng,chiếnlượcpháttriểnkinhtế-xãhộithờikỳ2001-2010.
Mườinămquakhôngnhữngchúngtathựchiệnkhátốtmụctiêugiảmsinh,duytrì,ổnđịnhquymôdânsốhợplýmàcòncónhữngbướctiếnkhákhíchlệtrongviệcnângcaochấtlượngdânsốnướcnhà.Tỷlệbiếtchữtăngnhanhhơnchukỳ10nămtrướcvàđạt94,0%dânsốtừ15tuổitrởlên.Sựkhácbiệtvềtỷlệbiếtchữngàycàngđượcthuhẹpgiữathànhthịvànôngthôn,giữanamvànữ;đếnnaynhữngkhácbiệtnàyđãđượcxoábỏtrongcáclứatuổithanhniên.Sốlượngvàtỷlệđihọccáccấpphổthôngngàycàngtăng,đếnnaychỉcòn4triệungườichưađihọc,chiếm5%dânsốtừ5tuổitrởlênmàtậptrungchủyếuởcácđộtuổigià.Tỷtrọngnhómdânsốtrẻemgiảmmạnh,tỷlệphụthuộcgiảmnhanh.Tuổithọbìnhquântínhtừlúcsinhtăngliêntụcvàđãđạt72,8tuổi.DânsốViệtNamđangởthờikỳ
141
cơcấudânsốvàng.Saumườinăm,cơcấulaođộngcóchuyểndịchtíchcựctừkhuvựcI(Nông-Lâm-Thuỷsản)sangkhuvựcII(Côngnghiệp-Xâydựng)vàkhuvựcIII(Dịchvụ).
TrênđâymớikháiquátcáckếtquảchínhrútratừsốliệucủacuộcTổngđiềutra,songcònrấtnhiềuvấnđềquantrọngvàlýthúcầntiếptụckhámphávàphântíchsâusắchơn.ViệcbanhànhbáocáophântíchvềcáckếtquảchủyếuvàchuẩnbịbanhànhcácchuyênkhảophântíchsâucủacuộcTổngđiềutrasẽgópphầnđápứngcơbảnnhữngyêucầutrên.BanChỉđạoTổngđiềutradânsốvànhàởTrungươngđềnghịcácngành,cáccấp,cácnhànghiêncứutrongvàngoàinướctiếptụckhaitháctriệtđểnguồntưliệuquýgiánàyđểphụcvụchoyêucầucôngtáccủamình.
BAN CHỈ ĐẠO TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG
142
PHụLụC1:
Dân
số c
hia
theo
giớ
i tín
h và
đơn
vị h
ành
chín
h, 1
/4/2
009
Stt
Đơn
vị h
ành
chín
hT
ổng
sốT
hành
thị
Nôn
g th
ôn
Tổn
g số
Nam
Nữ
Tổn
g số
Nam
Nữ
Tổn
g số
Nam
Nữ
To
àn Q
uốc
85 8
46 9
9742
413
143
43 4
33 8
5425
436
896
12 3
49 9
9513
086
901
60 4
10 1
0130
063
148
30 3
46 9
53
V1
TrungduvàmiềnnúiphíaBắc
11053590
5506608
5546982
1753711
857945
895766
9299879
4648663
4651216
V2
Đồngbằngsô
ngHồng
19584287
9633023
9951264
5739684
2811560
2928124
13844603
6821463
7023140
V3
BắcTrungBộvàDuyênhảimiềnTrung
18835154
9309265
9525889
4529571
2207817
2321754
14305583
7101448
7204135
V4
TâyNguyên
5115135
2581545
2533590
1444835
716527
728308
3670300
1865018
1805282
V5
ĐôngNam
Bộ
14067361
6848191
7219170
8043806
3853196
4190610
6023555
2994995
3028560
V6
Đồngbằngsô
ngCửuLong
17191470
8534511
8656959
3925289
1902950
2022339
13266181
6631561
6634620
V1
Vùngkinhtếtrọngđiểm
BắcBộ
14291290
7048858
7242432
5009547
2457821
2551726
9281743
4591037
4690706
V2
Vùngkinhtếtrọngđiểm
miềnTrung
6100412
2989695
3110717
2016110
978372
1037738
4084302
2011323
2072979
V3
Vùngkinhtếtrọngđiểm
phíaNam
17175698
8379685
8796013
8522802
4079361
4443441
8652896
4300324
4352572
01ThànhphốHàNội
6451909
3170062
3281847
2644536
1290233
1354303
3807373
1879829
1927544
02TỉnhHàGiang
724537
362858
361679
84338
41518
42820
640199
321340
318859
04TỉnhCaoBằng
507183
251674
255509
85769
41884
43885
421414
209790
211624
06TỉnhBắcKạn
293826
148119
145707
47183
22942
24241
246643
125177
121466
08TỉnhTuyênQuang
724821
363108
361713
94227
46402
47825
630594
316706
313888
10TỉnhLàoCai
614595
309167
305428
129123
64046
65077
485472
245121
240351
11TỉnhĐiệnBiên
490306
245261
245045
73460
36476
36984
416846
208785
208061
12TỉnhLaiChâu
370502
188756
181746
52512
26927
25585
317990
161829
156161
14TỉnhSơnLa
1076055
540981
535074
148239
75356
72883
927816
465625
462191
15TỉnhYênBái
740397
369481
370916
139374
68427
70947
601023
301054
299969
17TỉnhHòaBình
785217
389675
395542
117561
56941
60620
667656
332734
334922
143
Stt
Đơn
vị h
ành
chín
hT
ổng
sốT
hành
thị
Nôn
g th
ôn
Tổn
g số
Nam
Nữ
Tổn
g số
Nam
Nữ
Tổn
g số
Nam
Nữ
19TỉnhTháiN
guyên
1123116
555371
567745
287265
138474
148791
835851
416897
418954
20TỉnhLạngSơn
732515
364494
368021
140482
67995
72487
592033
296499
295534
22TỉnhQuảngNinh
1144988
584452
560536
593786
301051
292735
551202
283401
267801
24TỉnhBắcGiang
1554131
770475
783656
145745
71361
74384
1408386
699114
709272
25TỉnhPhúThọ
1316389
647188
669201
208433
99196
109237
1107956
547992
559964
26TỉnhVĩnhPhúc
999786
493915
505871
224432
110126
114306
775354
383789
391565
27TỉnhBắcNinh
1024472
502925
521547
240987
117645
123342
783485
385280
398205
30TỉnhHảiDương
1705059
834475
870584
323407
154981
168426
1381652
679494
702158
31ThànhphốHảiPhòng
1837173
910431
926742
846191
418262
427929
990982
492169
498813
33TỉnhHưngYên
1127903
552598
575305
136208
65523
70685
991695
487075
504620
34TỉnhTháiB
ình
1781842
860219
921623
173150
81966
91184
1608692
778253
830439
35TỉnhHàNam
784045
382879
401166
74670
36128
38542
709375
346751
362624
36TỉnhNam
Định
1828111
894505
933606
321511
154673
166838
1506600
739832
766768
37TỉnhNinhBình
898999
446562
452437
160806
80972
79834
738193
365590
372603
38TỉnhThanhHoá
3400595
1680018
1720577
352594
172749
179845
3048001
1507269
1540732
40TỉnhNghệA
n2912041
1445533
1466508
374797
183059
191738
2537244
1262474
1274770
42TỉnhHàTĩnh
1227038
606713
620325
183355
88890
94465
1043683
517823
525860
44TỉnhQuảngBình
844893
422800
422093
127005
62401
64604
717888
360399
357489
45TỉnhQuảngTrị
598324
295292
303032
163867
80258
83609
434457
215034
219423
46TỉnhThừaThiênHuế
1087420
537293
550127
391112
189391
201721
696308
347902
348406
48ThànhphốĐàNẵng
887435
434108
453327
770911
376291
394620
116524
57817
58707
49TỉnhQuảngNam
1422319
693829
728490
263898
127613
136285
1158421
566216
592205
144
Stt
Đơn
vị h
ành
chín
hT
ổng
sốT
hành
thị
Nôn
g th
ôn
Tổn
g số
Nam
Nữ
Tổn
g số
Nam
Nữ
Tổn
g số
Nam
Nữ
51TỉnhQuảngNgãi
1216773
599841
616932
177928
86109
91819
1038845
513732
525113
52TỉnhBìnhĐịnh
1486465
724624
761841
412261
198968
213293
1074204
525656
548548
54TỉnhPhúYên
862231
431558
430673
188025
92577
95448
674206
338981
335225
56TỉnhKhánhHoà
1157604
571632
585972
461516
223478
238038
696088
348154
347934
58TỉnhNinhThuận
564993
281579
283414
203782
100230
103552
361211
181349
179862
60TỉnhBìnhThuận
1167023
584445
582578
458520
225803
232717
708503
358642
349861
62TỉnhKonTum
430133
217811
212322
144166
71967
72199
285967
145844
140123
64TỉnhGiaLai
1274412
639831
634581
364064
181432
182632
910348
458399
451949
66TỉnhĐắkLắk
1733624
875226
858398
415881
206657
209224
1317743
668569
649174
67TỉnhĐắkNông
489392
254319
235073
72154
37593
34561
417238
216726
200512
68TỉnhLâm
Đồng
1187574
594358
593216
448570
218878
229692
739004
375480
363524
70TỉnhBìnhPhước
873598
442471
431127
144242
71335
72907
729356
371136
358220
72TỉnhTâyNinh
1066513
530648
535865
166227
80513
85714
900286
450135
450151
74TỉnhBìnhDương
1481550
709930
771620
443245
209177
234068
1038305
500753
537552
75TỉnhĐồngNai
2486154
1231279
1254875
824823
399524
425299
1661331
831755
829576
77TỉnhBàRịa-VũngTàu
996682
498129
498553
496885
244491
252394
499797
253638
246159
79ThànhphốHồChíM
inh
7162864
3435734
3727130
5968384
2848156
3120228
1194480
587578
606902
80TỉnhLongAn
1436066
711073
724993
250030
118802
131228
1186036
592271
593765
82TỉnhTiềnGiang
1672271
820421
851850
228966
107363
121603
1443305
713058
730247
83TỉnhBếnTre
1255946
616174
639772
124314
58746
65568
1131632
557428
574204
84TỉnhTràVinh
1003012
494054
508958
153696
73918
79778
849316
420136
429180
86TỉnhVĩnhLong
1024707
504386
520321
156800
74939
81861
867907
429447
438460
145
Stt
Đơn
vị h
ành
chín
hT
ổng
sốT
hành
thị
Nôn
g th
ôn
Tổn
g số
Nam
Nữ
Tổn
g số
Nam
Nữ
Tổn
g số
Nam
Nữ
87TỉnhĐồngTháp
1666467
830581
835886
295959
142679
153280
1370508
687902
682606
89TỉnhAnGiang
2142709
1064483
1078226
608273
295407
312866
1534436
769076
765360
91TỉnhKiênGiang
1688248
848207
840041
455020
224397
230623
1233228
623810
609418
92ThànhphốCầnThơ
1188435
589606
598829
783122
384282
398840
405313
205324
199989
93TỉnhHậuGiang
757300
380549
376751
148313
73212
75101
608987
307337
301650
94TỉnhSócTrăng
1292853
642586
650267
250573
120535
130038
1042280
522051
520229
95TỉnhBạcLiêu
856518
425785
430733
223959
108742
115217
632559
317043
315516
96TỉnhCàMau
1206938
606606
600332
246264
119928
126336
960674
486678
473996
146
Phụ lục 2: Dân số chia theo dân tộc, 1/4/2009
Đơnvịtính:người
Dân tộc Tổng số Nam Nữ Dân tộc Tổng số Nam Nữ
Tổng số 85 846 997 42 413 143 43 433 854 29.Giẻ-Triêng 50962 25112 25850
1.Kinh 73594341 36304063 37290278 30.Co 33817 17266 16551
2.Tày 1626392 808079 818313 31.ChơRo 26855 13288 13567
3.Thái 1550423 772605 777818 32.XinhMun 23278 11669 11609
4.Mường 1268963 630983 637980 33.HàNhì 21725 10923 10802
5.Khmer 1260640 617650 642990 34.ChuRu 19314 9381 9933
6.Hoa 823071 421883 401188 35.Lào 14928 7535 7393
7.Nùng 968800 485579 483221 36.LaChí 13158 6501 6657
8.Mông 1068189 537423 530766 37.Kháng 13840 6862 6978
9.Dao 751067 377185 373882 38.PhùLá 10944 5535 5409
10.GiaRai 411275 201905 209370 39.LaHủ 9651 4940 4711
11.ÊĐê 331194 163060 168134 40.LaHa 8177 4052 4125
12.BaNa 227716 113696 114020 41.PàThẻn 6811 3431 3380
13.SánChay 169410 85651 83759 42.Lự 5601 2825 2776
14.Chăm 161729 80406 81323 43.Ngái 1035 557 478
15.CơHo 166112 82056 84056 44.Chứt 6022 3016 3006
16.XơĐăng 169501 84322 85179 45.LôLô 4541 2218 2323
17.SánDìu 146821 74800 72021 46.Mảng 3700 1868 1832
18.Hrê 127420 63012 64408 47.CơLao 2636 1344 1292
19.Raglay 122245 59916 62329 48.BốY 2273 1170 1103
20.Mnông 102741 50021 52720 49.Cống 2029 1009 1020
21.Thổ 74458 37488 36970 50.SiLa 709 371 338
22.Xtiêng 85436 41359 44077 51.PuPéo 687 352 335
23.Khơmú 72929 36515 36414 52.RơMăm 436 227 209
24.Bru-VânKiều 74506 37426 37080 53.Brâu 397 196 201
25.CơTu 61588 31038 30550 54.ƠĐu 376 219 157
26.Giáy 58617 29799 28818 55.Ngườinướcngoài 2134 1250 884
27.TàÔi 43886 21985 21901 56.Khôngxácđịnh 86 32 54
28.Mạ 41405 20089 21316
147
Phụ lục 3: Dân số chia theo tôn giáo, 1/4/2009
Đơnvịtính:người
Tôn giáo Tổng số Nam Nữ
Tổng số 85 846 997 42 413 143 43 433 854
1.Phậtgiáo 6802318 3172576 3629742
2.Cônggiáo 5677086 2783619 2893467
3.PhậtgiáoHòaHảo 1433252 717191 716061
4.HồiGiáo 75268 37445 37823
5.CaoĐài 807915 384204 423711
6.MinhSưĐạo 709 328 381
7.MinhLýĐạo 366 173 193
8.TinLành 734168 354696 379472
9.TịnhđộcưsĩPhậthộiViệtNam 11093 5295 5798
10.Đạotứânhiếunghĩa 41280 20633 20647
11.BửuSơnKỳHương 10824 5510 5314
12.BaHa’i 731 361 370
13.BàLaMôn 56427 27791 28636
20.Khôngtôngiáo 70193377 34902253 35291124
99.Khôngxácđịnh 2183 1068 1115
148
Phụ lục 17D: Thông cáo báo chí về hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, hà Nội ngày 21/7/2010
THÔNG CÁO BÁO CHÍ
TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở NĂm 2009: CÔNG BỐ KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TOÀN BỘ
Dân số Việt Nam đạt 85,847 triệu người.Dân số Việt Nam đang ở thời kỳ “Cơ cấu dân số vàng”.
Diện tích ở bình quân đầu người đạt 16,7m2.
HÀ NỘI, ngày 21 tháng 7 năm 2010-KếtquảđiềutratoànbộcủacuộcTổngđiềutradânsốvànhànăm2009đãđượcBanChỉđạoTổngđiềutradânsốvànhàởTrungươngcôngbốtạihộinghịđượctổchứcsángnaytạiHàNội,tínhđến0giờngày1/4/2009,tổngsốdâncủaViệtNamlà85.846.997người,baogồm42.413.143nam(chiếm49,4%)và43.433.854nữ(chiếm50,6%).
Sau10nămdânsốnướctatăngthêm9,523triệungười,bìnhquânmỗinămtăng952nghìnngười.TỷlệtăngdânsốbìnhquânnămgiữahaicuộcTổngđiềutradânsốvànhàở1999và2009là1,2%/năm,sovớithờikỳ10nămtrước(1989-1999),mỗinămtănggần1.200nghìnngười(vớitỷlệtănghàngnămlà1,7%/năm).KếtquảnàycũngkhẳngđịnhlàmứcsinhcủaViệtNamđãliêntụcgiảmtrong10nămqua,phùhợpvớicácsốliệuthốngkêtừcáccuộcđiềutraBiếnđộngdânsốvàkếhoạchhoágiađìnhhàngnămcủaTổngcụcThốngkê.
Theosốliệumớihiệncó,dâncưkhuvựcthànhthịlà25.436.896người(29,6%)và60.410.101người(70,4%)thuộckhuvựcnôngthôn.Trongthờikỳ1999-2009,dânsốthànhthịđãtănglênvớitỷlệtăngbìnhquânlà3,4%/năm,trongkhiởkhuvựcnôngthôntỷlệtăngdânsốchỉcó0,4%/năm.Dânsốkhuvựcthànhthịtăngnhanhchủyếulàdodidânvàquátrìnhđôthịhoá.
Có3đơnvịcấptỉnhcóquymôdânsốlớnhơn3triệungười.Đólà,thànhphốHồChíMinh(7,163triệungười),thànhphốHàNội(6,452triệungười)vàtỉnhThanhHóa(3,401triệungười).
TrongTổngđiềutra2009đãthuthậpđầyđủtấtcả54dântộcanhemsinhsốngtrênlãnhthổcủacảnước,trongđódântộcKinhcó73,594triệungười(chiếm85,7%)vàcácdântộccònlạicó12,253triệungười(chiếm14,3%).Mứctăngdânsốcủacácdântộcítngườicaohơnsovớimứctăngbìnhquâncủacảnước(1,6%sovới1,2%).
149
ThôngtinvềtôngiáocũngđượcthuthậptrongTổngđiềutra.SovớiTổngđiềutranăm1999,sốlượngngườithuộccáctôngiáonăm2009tăng932nghìnngười,có15,672triệungườitinvàtheotôngiáomộttôngiáobấtkỳ.ĐiềunàyphảnánhchínhsáchtựdotôngiáocủaĐảngvànhànướcta.
Sau10năm,tỷlệbiếtchữcủadânsốtừ15tuổitrởlênđãtăng3,7điểmphầntrăm(từ90,3%năm1999lên94,0%năm2009),tỷlệnàycủanữtăng4,9điểmphầntrămtrongkhicủanamchỉtăng2,2điểmphầntrăm,làmchochênhlệchvềtỷlệbiếtchữgiữanamvànữđượcthuhẹpđángkể.ĐịaphươngcótỷlệbiếtchữcaonhấtlàHàNội,HảiPhòngvàthànhphốHồChíMinh(97,9%)vàthấpnhấtlàLaiChâu(59,4%).Cácconsốtrênchothấy,tỷlệbiếtchữkhôngnhữngtăngkhánhanh,màcònthểhiệnnhữngthànhcôngcủacôngtácbìnhđẳnggiớitronglĩnhvựcgiáodụccủanướcta.
TheokếtquảcủaTổngđiềutranăm2009,chỉcóchưađến4triệungườichưatừngđihọc,chiếm5,0%tổngdânsố5tuổitrởlên,giảm5điểmphầntrămsovớiconsốđócủaTổngđiềutra1999(6,9triệungười,chiếm10,0%dânsố5tuổitrởlên).Điềunàychothấynhữngcốgắngđángkểcủangànhgiáodụctrongviệcgiảmthiểusốlượngngườikhôngđếntrường.
Kếtquảtoànbộcũngchothấy,cuộcsốngcủangườidânViệtNamđãcósựcảithiệnđángkể.Trongnhữnghộcónhàở,sốhộcónhàkiêncốchiếm46,3%,nhàbánkiêncốchiếm37,9%,nhàthiếukiêncốchiếm8,0%vànhàđơnsơchiếm7,8%.Diệntíchởbìnhquânđầungườicủacảnướclà16,7métvuông,trongđócủathànhthịcaogầngấprưỡicủanôngthôn,tươngứnglà19,2và15,7métvuông.Sau10năm,tỷtrọnghộcódiệntíchsửdụnglớn(từ60m2trởlên)củatoànquốcđãtănghơngấpđôi, từ24,2%lên51,5%.Đâylàmộtthànhcôngtrongnỗlựcthựchiệnchiếnlượcpháttriểnnhàởnhằmtăngdiệntíchởbìnhquân.Tuynhiên,tỷtrọnghộcónhàởvớidiệntíchsửdụngdưới15métvuôngsau10nămhầunhưkhônggiảm(1999:2,2%và2009:2,4%).
BứctranhchungvềdânsốViệtNammàkếtquảTổngđiềutradânsốvànhàở01/4/2009tạonênlàkháphongphúvàsinhđộngvớinhiềugammàusáng.Nóphảnánhđúngnhữngthànhtựutolớncủađấtnướctatrongthựchiệnđườnglốiđổimới,cácNghịquyếtĐạihộiIX,ĐạihộiXcủaĐảng,chiếnlượcpháttriểnkinhtế-xãhộithờikỳ2001-2010.
TạiHộinghị,PhóThủtướngChínhphủNguyễnSinhHùngkêugọicáccơquanchínhphủ,cácđịaphương,cáccơquantàitrợquốctế,cáctổchứcxãhộidânsự,cácviệnnghiêncứuvàcáccơquanbáochísửdụngtoànbộkếtquảcủacuộcTổngđiềutrachoviệcxâydựngkếhoạchpháttriểncủađấtnước.
Nếu cần thêm thông tin chi tiết, xin vui lòng liên hệ: VụThốngkêDânsốvàLaođộng,TổngcụcThốngkê,BộKếhoạchvàĐầutưSố6BHoàngDiệu,HàNộiE-mail:dansolaodong@gso.gov.vnĐT:(84-4)38230100–38463462
150
Phụ lục 17E: Thông cáo báo chí về hội nghị công bố các ấn phẩm của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, hà nội ngày 14/6/2011
THÔNG CÁO BÁO CHÍSố liệu dân số chính xác – cơ sở quan
trọng để đánh giá tiến độ đạt được các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ và hỗ trợ việc xây dựng các chính sách
và chiến lược phát triển đúng đắn và phù hợp.
HÀ NỘI, 14/6/2011–TạiHộinghịcôngbốcácấnphẩmTổngđiềutradânsốvànhàởViệtNamnăm2009tổchứcngàyhômnaytạiHàNội,TổngcụcThốngkêvàLiênHợpQuốctạiViệtNamnhấnmạnhtầmquantrọngcủacácsốliệudânsốsẵncó,chínhxácvàkịpthờitrongviệcđịnhhướngxâydựngvàhoạchđịnhcácchínhsáchpháttriểndựatrênbằngchứng.
Trongphátbiểukhaimạchộinghị,ÔngĐỗThức,TổngcụctrưởngTổngcụcThốngkêcóđềcập:“Với sự hỗ trợ của Quỹ Dân số liên hợp Quốc tại Việt Nam, Tổng cục Thống kê đã tiến hành biên soạn và công bố hàng loạt các ấn phẩm về kết quả của Tổng điều tra, đặc biệt đã thực hiện các phân tích sâu một số chủ đề quan trọng từ số liệu mẫu của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 như: Mức sinh và mức chết, Dự báo dân số, cơ cấu tuổi - giới tính và tình trạng hôn nhân của dân số, Di cư và Đô thị hóa, Giáo dục và Tỷ số giới tính khi sinh. Một số báo cáo và chuyên khảo về những vấn đề này đã được xuất bản nhằm cung cấp thông tin về tình hình hiện tại cũng như các gợi ý chính sách. Những kết quả này đã bổ sung vào các thông tin và bằng chứng hiện có phục vụ cho việc lập kế hoạch và xây dựng chính sách một cách có hiệu quả”.
Theodựbáodânsố2009-2049củaTổngcụcThốngkê,vớiphươngánmứcsinhtrungbình,dânsốViệtNamsẽđạt95,3triệungườivàonăm2019;102,7triệungườivàonăm2029và108,7triệungườivàonăm2049.
Kếtquảphântíchvềgiáodụcchothấy,tỷlệbiếtđọc,biếtviếtcủadânsốtừ15tuổitrởlênlà93,5phầntrăm–tăng3,2phầntrămsovớinăm1999.Sựkhácbiệtgiữanamvànữvềtỷlệbiếtđọc,biếtviếtcóxuhướnggiảmmạnh-từ10phầntrămvàonăm1989xuốngcòn4,4phầntrămvàonăm2009.NhữngconsốnàychothấysựtiếnbộđángkểtrongviệcđạtđượcMụctiêupháttriểnThiênniênkỷvềtăngcườngbìnhđẳnggiới.
Tuyvậy,tỷlệbiếtđọc,biếtviếtcủamộtsốdântộcnhưThái,Khme,vàMôngvẫncòntươngđốithấpsovớimứctrungbìnhcủacảnước.Tỷlệdânsố5-18tuổihiệnkhôngđihọccủamộtsốtỉnhphíaNamcòncaonhư:BìnhDương(30,8%),BạcLiêu(26,2%),AnGiang(25,9%)vàSócTrăng(25,8%),đanglàtháchthứctrongvấnđềnângcaochấtlượnggiáodụcvàpháttriểnnguồnnhânlựccủanướcta.
ÔngBruceCampbell,QuyềnĐiềuphốiviênThườngtrúLiênHợpQuốctạiViệtNamnhấnmạnh:“Bên cạnh việc tăng cường phổ cập giáo dục thì chất lượng giáo dục ngày càng trở thành một vấn đề hết sức quan trọng trong vài thập niên tới, đặc biệt trong việc duy trì tính bền vững của tăng trưởng kinh tế - xã hội của Việt Nam. hiện nay, Việt Nam đã trở thành nước có mức thu nhập trung bình, đầu tư cho giáo dục để đáp ứng được những yêu cầu đặc biệt của thị trường trong nước và toàn cầu là hết sức cần thiết”.
151
Cũngtheokếtquảphântíchsâuvềcấutrúctuổivàgiớitính,ViệtNamđãbướcvàothờikỳ“cơ cấu dân số vàng”cónghĩalàcứhaihoặchơnhaingườitrongđộtuổi15-64gánhmộtngườitrongđộtuổiphụthuộc.Thờikỳnàybắtđầuvàokhoảngnăm2007vàtheodựbáothìsẽkếtthúcvàonăm2041.Thờikỳnàychỉxảyraduynhấtmộtlầntronglịchsửnhânkhẩuhọccủamỗiquốcgiavàsẽđónggópvàosựpháttriểnkinhtế-xãhộicủaViệtNamnếuChínhphủcónhữngchínhsáchpháttriểnnguồnnhânlựcvàtạocơhộiviệclàmphùhợp,đặcbiệtchútrọngđếnlựclượnglaođộngtrẻ.
Bêncạnhđó,ViệtNamcũngbắtđầubướcvàothờikỳgiàhoádânsố.Chỉsốgiàhóađượctínhbằngsốngườitừ60tuổitrởlêntrên100trẻemdưới15tuổi-đãtăngtừ16,6vàonăm1979lên35,5vàonăm2009.Theodựbáo,chỉsốnàysẽtăngnhanhhơntrongvàithậpkỷtớivàsẽlênđếnkhoảng100khimàcứmộttrẻemthìcómộtngườigiàvàokhoảngnăm2035,vàvàonăm2049chỉsốnàysẽlà141tứclàcứ100trẻemthìcó141ngườigià.Nhưvậy,cùngvớicơhộicơcấudânsốvàng,ViệtNamcũngcầncónhữngứngphóvớigiàhoádânsốđểđảmbảoansinhxãhộivàchămsócytếchongườigià,đặcbiệtngườigiàtrongnhómhộnghèo,ngườigiàtàntậtởcácvùngnôngthôn.
Trongkhitỷsốgiớitínhtrongnhómdânsốcaotuổi(60tuổitrởlên)kháthấp(67,8)domứctửvongcủanamcaohơnvàdohậuquảcủacáccuộcchiếntranhđãqua.Tỷsốgiớitínhcủadânsốtrẻemdưới15tuổikhácao(106,9).Sốliệuchothấycóhiệntượngmấtcânbằnggiớitínhkhisinh(nhiềubétraihơnbégái)vàcóthểdẫnđếnmộtsốtháchthứcvềkinhtế,vănhóavàxãhội.
Kếtquảphântíchsâusốliệuđiềutravềdicưcũngchothấytronggiaiđoạn2004-2009có6,6triệungườidicưtrongvàngoàitỉnhởViệtNam,đasốngườidicưlàthanhniên,trongđónữdicưtăngđángkể.Dicưtrongnướclàđộnglựcchopháttriển,nhưngcũnglàmộttháchthứcchođấtnước.Dicưtừnôngthônrathànhthịđangtạonhiềuáplựcđốivớivấnđềcơsởhạtầngđôthịvànhucầucácdịchvụxãhộihiệnnay,bêncạnhđó,ngườigiàvàtrẻemởquênhàthườngdễbịtổnthươnghơn.
KếtquảcủaTổngđiềutradânsốvànhàởViệtNamnăm2009sẽđóngmộtvaitròquantrọngtrongcôngtáclậpkếhoạchvàxâydựngchínhsáchpháttriểnkinhtế-xãhội.Bêncạnhđó,sốliệuTổngđiềutracũnghếtsứccầnthiếttrongviệctheodõisựkhácbiệtgiữathànhthịvànôngthôn,cácvùngđịalývàcácnhómdânsốdễbịtổnthương,đặcbiệtlàđồngbàodântộcthiểusố,cũngnhưđạtđượccácmụcđíchvàmụctiêuđềratrongkếhoạchpháttriểnkinhtế-xãhội,kếhoạchvàcácchiếnlượcngànhvàđánhgiátiếnđộđạtđượccácMụctiêupháttriểnThiênniênkỷ.
Để biết thêm thông tin xin liên hệ:
VụThốngkêDânsốvàLaođộng,TổngcụcThốngkê 6B,HoàngDiệu,BaĐình,HàNội Điệnthoại:(84-4)38230100,38433353
ChịNguyễnThịHồngThanhPhòngTruyềnthôngMộtLiênHợpQuốcĐiệnthoại:(84-4)38236632–máylẻ:117Diđộng:0913093363Email:tnguyen@unfpa.org
top related