rodzina pracarodzinaipraca2016.uni.lodz.pl/storage/app/media/abstrakty_rip_2016.pdf · rozumianej...
Post on 20-May-2019
221 Views
Preview:
TRANSCRIPT
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa
RODZINA – PRACA
„Kobiety i mężczyźni w rolach rodzinnych i zawodowych”
Łódź, 28 – 29 listopada 2016 r.
KSIĄŻKA
ABSTRAKTÓW
SPONSORZY PATRONI
WYKŁADY PLENARNE
prof. UO, dr hab. Romuald Derbis
Uniwersytet Opolski
STRES RODZICIELSKI, PRZYWIĄZANIE I ZAANGAŻOWANIE A JAKOŚĆ ŻYCIA
Doświadczanie stresu rodzicielskiego zazwyczaj ujemnie wpływa na poczucie jakości
życia matek. Stres rodzicielski, ogólnie biorąc, pojawia się jeśli wymagania związane z opieką
nad dzieckiem przekraczają zasoby rodziców, co wpływa na ich satysfakcję z życia.
Do korelatów tej relacji należy styl przywiązania w bliskich związkach (ufny, lękowy,
unikający - (Ainsworth, 1973, 1989; Erikson, 1983), który uruchamia się w sytuacji
podniesionego poziomu stresorów. W wystąpieniu przedstawione zostaną wyniki badań
relacji stres rodzicielski – satysfakcja z życia matek , w której styl przywiązania pośredniczy
ze statusem mediatora.
Satysfakcji z życia rozumiana jest tutaj jako poznawczy komponent subiektywnego
dobrostanu (SWLS), a zadowolenie z życia jako komponent emocjonalny. Ten drugi to
odczuwane szczęście jakie wynika z bilansu doświadczanych pozytywnych i negatywnych
afektów. Satysfakcja z życia zaś wynika również z jego sensu. Podobne rozróżnienia można
znaleźć w pracach takich badaczy jak: Campbell, Converse, Rodgers (1976), Diener, Lucas,
Oishi (2004), Diener , Oishi, (2005), Czapiński (1994), Juczyński (2001).
Uzyskane wyniki wskazują na umiarkowane znaczenie mediacyjne typów
przywiązania dla relacji stres rodzicielski - satysfakcja z życia matek. O jej sile decyduje też
status ekonomiczny i liczba posiadanych dzieci.
prof. UKW, dr hab. Elżbieta Kasprzak
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
ZADOWOLENIE Z KARIERY KOBIET I MĘŻCZYZN
Nowe reguły gospodarczo-społeczne zapoczątkowane 25 lat temu przyniosły
w Polsce wiele zmian. W obliczu postępującej dynamiki możliwości gospodarczych, zasad
globalizacji, uniformizacji, stylu życia i wymagań rynku pracy stanęli ludzie z ich decyzjami
kariery. Otwarty rynek pracy stosunkowo młody i przez to chwiejny, cechuje się wyjątkową
niepewnością i nieprzewidywalnością. Towarzyszące temu, z jednej strony, brak poczucia
bezpieczeństwa, a z drugiej, perspektywa wielu możliwości wpływa na obiektywne warunki
życia i poczucie jakości życia. Kariera zawodowa może być źródłem dumy, satysfakcji ale
i frustracji i lęku.
Te warunki realizacji kariery zawodowej prowokują pracowników ale i badaczy karier
do postawienia sobie wielu pytań. Czy kariery realizowane w Polsce po 1989 roku cechują się
zmiennością i nieciągłością podobnie jak rynek pracy? Czy potransformacyjna, stosunkowo
nowa pozycja życiowa i zawodowa kobiet zmieniła ich sytuację zawodową i przebieg
kariery? Czy kobiety realizują podobny wzór kariery zawodowej jak mężczyźni? Czy kariera
jest przymiotem pracownika- decydenta czy raczej jest okolicznością życiową, efektem
adaptacji, wpisania się w wymagania i możliwości jakie daje gospodarka i rynek pracy? Czy
kobiety i mężczyźni są zadowoleni z przebiegu swojej kariery zawodowej? Na te pytania
pragnę odpowiedzieć podczas wykładu prezentując wyniki badań nad karierami
realizowanymi w Europie i poza nią oraz wyniki badań własnych, które obejmują zarówno
badania wzorów karier jak i poziom zadowolenia Polaków z ich aktywności zawodowej
w minionych 20. latach.
prof. UŁ, dr hab. Waldemar Świętochowski
Uniwersytet Łódzki
OBJAW JAKO REGULATOR PROCESÓW RODZINNYCH
Słowo „objaw”, występujące w tytule wystąpienia, jest tu rozumiane szeroko jako
każde utrwalone zachowanie, które w powszechnym mniemaniu jest traktowane jako
patologiczne. Może więc to być objaw choroby somatycznej, psychicznej, ale także
nieprzystosowawcze zachowanie osoby małoletniej lub dorosłej, takie jak: niewłaściwe
zachowania dzieci, różnego typu uzależnienia dorosłych i dzieci, w tym - nadużywanie
substancji psychoaktywnych itp.
Psychologowie na ogół stawiają przede wszystkim pytanie: dlaczego takie zachowanie
się pojawiło, w usiłując na nie odpowiedzieć, poszukują sytuacyjnych i psychologicznych
czynników, które determinują jego wystąpienie. W swoim wykładzie będę polemizował
z powszechnością takiego stanowiska. Twierdzę, że zachowania należące do szeroko
rozumianej patologii mają uzasadnienie nie tylko deterministyczne, ale także funkcjonalne.
Tezy swojego wystąpienia będę starał się udokumentować wynikami ilościowych badań
rodzin, w których są osoby z rozpoznaniem choroby chronicznej, a także wynikami badań
jakościowych (zilustrowanych genogramami rodzinnymi), które pokazują mechanizmy,
wspomnianego wyżej, funkcjonalnego uzasadnienia patologii.
REFERATY
dr Katarzyna Adamczyk
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
dr Katarzyna Walęcka-Matyja
Uniwersytet Łódzki
POSIADANIE VS. BRAK PARTNERA ŻYCIOWEGO
A SATYSFAKCJA Z ŻYCIA I POCZUCIE SAMOTNOŚCI MŁODYCH DOROSŁYCH
Okres dorosłości wiąże się z realizowaniem przez człowieka nowych ról społecznych
oraz zróżnicowanych zadań. W koncepcji rozwoju psychospołecznego E.H.Eriksona, w okresie
wczesnej dorosłości istotnym doświadczeniem jest rozwiązanie kryzysu między intymnością
a izolacją. W tym stadium rozwoju młody człowiek poszukuje bliskich związków, w których
może realizować potrzebę afiliacji, miłości. Niebezpieczeństwem jest izolacja rozumiana jako
unikanie tworzenia związków i niechęć do nawiązywania bliskich relacji.
Celem prezentowanych badań było określenie, czy istnieją różnice w zakresie
doświadczania samotności oraz satysfakcji z życia między osobami posiadającymi partnera
życiowego i osobami, które nie są w bliskim związku. W badaniu uczestniczyło 223 młodych
dorosłych w wieku 20-35 lat (M = 23,62; SD = 4, 06), w tym 141 kobiet i 82 mężczyzn.
Zastosowano następujące narzędzia badawcze w polskich wersjach językowych: The Social
and Emotional Loneliness Scale for Adults - Short Form (SELSA-S; DiTommaso i in., 2004)
(polska adaptacja - Adamczyk, DiTommaso, 2014) oraz Satisfaction With Life Scale (SWLS;
Diener i in., 1985) (polska adaptacja - Juczyński, 2009).
Uzyskane wyniki wskazują, iż osoby, które nie podjęły się realizacji zadania
rozwojowego w okresie wczesnej dorosłości, jakim jest nawiązanie intymnej relacji
z partnerem cechuje niższy poziom satysfakcji z życia, F(1, 222) = 9,96, p = 0,002 oraz wyższy
poziom romantycznej samotności w porównaniu do osób posiadających partnera F(1, 222)
= 94,86, p = 0,000.
mgr Przemysław Bakus
Społeczna Akademia Nauk w Łodzi
PRZEDMIOTOWE I RODZINNE UWARUNKOWANIA WYBORU ZAWODU
W części teoretycznej dokonano analizy wpływu postaw rodzicielskich i ich innych
czynników na podejmowane przez uczniów decyzje zawodowe. Główny problem badawczy
stanowiło pytanie: W jaki sposób postawy rodzicielskie wpływają na ujawnianie się
predyspozycji zawodowych u uczniów szkół średnich?
Z problemu głównego wynika pytanie szczegółowe: Jaka jest zależność między
postawami rodzicielskimi a preferencjami zawodowymi u młodzieży?
Sformułowano hipotezy:
- postawy rodzicielskie mają związek z predyspozycjami zawodowymi uczniów.
- pozytywne postawy rodzicielskie mają pozytywny wpływ na ujawnianie się preferencji
i predyspozycji zawodowych u młodzieży.
- negatywne postawy rodzicielskie mają negatywny wpływ na rozwój predyspozycji
zawodowych u młodzieży.
W metodologii wykorzystano:
- Kwestionariusz Zainteresowań Zawodowych MŁOKOZZ autorstwa A. Paszkowskiej-Rogacz.
- Kwestionariusz do badania postaw rodzicielskich M. Ziemskiej „Mój ojciec”, „Moja matka”
- Kwestionariusz samodzielnego podejmowania decyzji zawodowych P. Bakusa
- Zastosowano współczynnik korelacji Pearsona.
Badania zostały przeprowadzone wśród uczniów klasy II i III w 5 szkołach średnich we
wrześniu 2015 r. Analiza kwestionariuszy oraz wyniki korelacji Pearsona nie potwierdzają
słuszności przyjętej hipotezy o wpływie postaw rodzicielskich na wzrost zainteresowań
zawodowych. Większość rodziców preferuje postawę liberalną. Młodzież w większości
wybiera zawody dobrze płatne i prestiżowe takich jak: menadżer, biznesmen, informatyk.
dr Katarzyna Biegańska
Uniwersytet Łódzki
UCIĄŻLIWOŚĆ PRACY PRZEDSIĘBIORCÓW
A KONFLIKT PRACA – RODZINA Z PERSPEKTYWY PŁCI
Działalność przedsiębiorcza wiąże się m.in. z takimi czynnikami uciążliwości pracy, jak:
presja czasu, ryzyko straty materialnej, odpowiedzialność za pracowników, znaczna
zmienność warunków funkcjonowania. Badania wskazują, że przedsiębiorcy pracują wiele
godzin dziennie z pełnym zaangażowaniem. Konsekwencją tego jest ograniczanie aktywności
w innych obszarach życia, również na sferze rodzinnej. Z roku na rok coraz więcej kobiet
podejmuje wyzwania w biznesie i doświadcza wymienionych wyżej uciążliwości. Są one
szczególnie znaczące, gdy równocześnie realizowane są role rodzinne.
Przeprowadzono badania wśród kobiet i mężczyzn prowadzących swoje firmy
(N=186, K=83, M=103) oraz wśród szeregowych pracowników (N=170, K=92, M=78).
Zastosowano Skalę Konfliktu Rodzina - Praca i Praca – Rodzina (R.G. Netemeyer, J.S. Boles
i R. McMurrian) oraz Skalę Uciążliwości Pracy (percepcja uciążliwości pracy
i psychologicznych kosztów pracy) własnego autorstwa. Badania miały na celu porównanie
nasilenia konfliktu praca – rodzina oraz poziomu doświadczanej przez kobiety i mężczyzn
uciążliwości pracy w biznesie oraz w innych zawodach. Sprawdzano również związek
uciążliwości pracy (w tym liczby godzin pracy) z nasileniem konfliktu praca-rodzina i rodzina
praca. Wyniki ujawniły brak różnic w nasileniu uciążliwości pracy między kobietami
i mężczyznami oraz w nasileniu konfliktu praca rodzina. W różnych grupach występują
natomiast odmienne w nasileniu związki między uciążliwością pracy i konfliktem
praca – rodzina. Co ciekawe, średnia liczba godzin pracy nie ma znaczenia dla wielkości
konfliktu praca – rodzina wśród kobiet, natomiast wśród mężczyzn przedsiębiorców wiąże
się istotnie zarówno z nasileniem uciążliwości pracy, jak i konfliktu ról.
dr Katarzyna Biegańska
Uniwersytet Łódzki
WŁASNY BIZNES CZY ETAT? O DOBROSTANIE, STRESIE
I SATYSFAKCJI Z PRACY PRZEDSIĘBIORCÓW ORAZ SZEREGOWYCH PRACOWNIKÓW
W poszukiwaniu najlepszej dla siebie ścieżki kariery wiele osób staje przed
dylematem: szukać (lub trwać przy) pracy etatowej czy raczej wybrać drogę niezależności, ale
też ryzyka i założyć własną firmę. Decyzja taka zapada w wielozmiennowych okolicznościach
osobistych i sytuacyjnych. Jedne z najważniejszych motywów, które towarzyszą kluczowym
wyborom życiowym są związane z poszukiwaniem dobrego, szczęśliwego życia,
doświadczania dobrego zdrowia i satysfakcji.
Zbadano 804 osoby, w tym 133 planujące otwarcie firmy, 163 przedsiębiorców
w kategorii „młoda firma” (do 3,5 roku działalności), 186 przedsiębiorców w kategorii
„dojrzała firma”, 170 szeregowych pracowników oraz 152 intraprzedsiębiorców (osoby
działające w sposób przedsiębiorczy, ale zatrudnione w organizacjach). W badaniach
zastosowano m.in. SWLS, GHQ-28, bilans afektywny Bradburna, Skalę Satysfakcji z Pracy,
Skalę Odczuwanego Stresu PSS-10. Badania miały na celu poznanie różnic w zakresie różnych
wymiarów dobrostanu oraz satysfakcji z pracy i z życia między wymienionymi grupami.
Uwzględniono również rolę płci.
Analizy statystyczne ujawniły szereg istotnych różnic między badanymi. Właściciele
„dojrzałych firm” jawią się jako ci, którzy uzyskują najwyższą satysfakcję z życia i z pracy,
mniejsze nasilenia stresu i negatywnych aspektów zdrowia psychicznego i fizycznego oraz
najkorzystniejszy bilans afektywny (kobiety w biznesie doświadczają jednak wyższego niż
mężczyźni stresu i więcej negatywnych stanów zdrowia psychicznego i fizycznego). Najniższy
dobrostan i satysfakcja występuje w grupie szeregowych pracowników (podobne poziomy
wśród kobiet i mężczyzn).
mgr Monika Bobulska
Uniwersytet Opolski
KARIERA ZAWODOWA KOBIET A ROLE RODZINNE
W pracy/prezentacji zostaną poruszone tematy podejmowania pracy zawodowej
kobiet i ich rozwój. Podjęte analizie zostaną zagadnienia wieloaspektowych przyczyn pracy
kobiet, a także próby podejmowania pogodzenia obydwu ważnych dla kobiet ról.
Zasygnalizowane również będą rodzaje wsparcia państwa na gruncie polityki prorodzinnej.
Czy kobieta, matka może liczyć na pomoc ze strony organizacji i na jakie udogodnienia może
napotkać?
dr Maria Finogenow
Uniwersytet Łódzki
KONSEKWENCJE PRACY EMOCJONALNEJ
– MODERUJĄCA ROLA CHARAKTERU WYKONYWANEJ PRACY
Celem prezentowanych badań była analiza zależności między natężeniem
wykonywanej pracy emocjonalnej a wypaleniem zawodowym, satysfakcją z pracy oraz
doświadczanym afektem pozytywnym i negatywnym w pracy, z uwzględnieniem
moderującej roli charakteru wykonywanej pracy.
W badaniu udział wzięło 145 osób, w tym 67 przedstawicieli zawodów komercyjnych
(m.in. sprzedawcy, przedstawiciele handlowi) oraz 78 przedstawicieli zawodów społecznych
(m.in. personel medyczny, nauczyciele). Do weryfikacji hipotez wykorzystano: Skalę Płytkiej
i Głębokiej Pracy Emocjonalnej (SPGPE; adaptacja: Finogenow, Wróbel i Mróz), Skalę
Automatycznej Regulacji Emocji w Pracy (SAREP; Finogenow), Kwestionariusz Wypalenia
Zawodowego (MBI; Maslach), Skalę Afektu w Pracy (SAP; adaptacja: Zalewska), Skalę
Satysfakcji z Pracy (SSP; Zalewska).
Uzyskane rezultaty wskazują na istotne statystycznie różnice w natężeniu płytkiej
pracy emocjonalnej ze względu na charakter wykonywanej pracy. Ponadto – zgodnie
z oczekiwaniami – zarówno głęboka forma pracy emocjonalnej, jak i automatyczna regulacja
emocji w pracy pozytywnie wiązała się z poczuciem dokonań osobistych, satysfakcją z pracy
oraz afektem pozytywnym, a negatywnie – z wyczerpaniem emocjonalnym, depersonalizacją
oraz afektem negatywnym. Odwrotny kierunek zależności odnotowano w przypadku
ukrywania uczuć, natomiast udawanie emocji nie wiązało się istotnie z żadną
z uwzględnionych konsekwencji. Ponadto wykazano, że charakter wykonywanej pracy może
pełnić moderującą rolę między natężeniem pracy emocjonalnej a jej konsekwencjami.
mgr Emilia Garncarek
Uniwersytet Łódzki
ZNACZENIE PRACY ZAWODOWEJ
W ŻYCIU DOBROWOLNIE BEZDZIETNYCH KOBIET I MĘŻCZYZN
Jak pokazują dane statystyczne i wyniki socjologicznych badań, coraz więcej osób
odkłada w czasie decyzje o założeniu, czy też powiększeniu rodziny, ogranicza się do
posiadania jednego dziecka, niektórzy zaś rezygnują z roli rodzica. Odrzucenie realizacji
zadań prokreacyjnych można rozpatrywać w kontekście szerszych procesów dziejących się
we współczesnym społeczeństwie polskim, m.in. indywidualizacji, upodmiotowienia
jednostek, wzroście wartości konsumpcyjnych, jak również indywidualnych/osobistych
wyborów. Współcześnie zdecydowanej zmianie uległ również sposób traktowania dziecka
i wartość mu przypisywana. Postrzegane jest ono m.in. jako dobro luksusowe, a także
konkurencyjne wobec innych dóbr, może stanowić przeszkodę w realizowaniu kariery
zawodowej, życia ukierunkowanego na potrzeby własne, itp. W wystąpieniu zostaną
podniesione kwestie dotyczące przyczyn niepodejmowania roli rodzicielskiej przez
współczesnych młodych ludzi, w tym tych związanych z zaangażowaniem w pracę
zawodową. Zarówno w przeprowadzonym badaniu, jak i proponowanym wystąpieniu zostały
postawione pytania o uwarunkowania decyzji o odsuwaniu bądź całkowitej rezygnacji
z „posiadania” potomstwa (m.in. W jaki sposób kobiety i mężczyźni uzasadniają dobrowolnie
podjętą decyzję o bezdzietności? Na jakie czynniki wskazują tłumacząc osobiste wybory? Czy
dokonują hierarchizacji cząstkowych sfer życia oraz w jakich sferach życia poszukują
spełnienia, satysfakcji?). Podstawę prezentacji będą stanowiły wyniki analizy danych
z jakościowych badań własnych (FGI oraz wywiadów pogłębionych z osobami dobrowolnie
bezdzietnymi - w wieku 25-40 lat, będącymi w związkach małżeńskich, mieszkańcami Łodzi).
mgr Mateusz Hauk
Uniwersytet Łódzki
mgr Olga Zwardoń
Uniwersytet Łódzki
PŁEĆ A ZADOWOLENIE POZNAWCZE Z PRACY
PRZY UWZGLĘDNIENIU KONFLIKTÓW NA LINII ŻYCIE PRYWATNE / ŻYCIE ZAWODOWE
Wstęp: Zadowolenie z pracy jest przedmiotem wielu badań, znajduje się w centrum
zainteresowania zarówno teoretyków, jak i praktyków zajmujących się problematyką
funkcjonowania organizacji oraz zatrudnionych w niej pracowników. Równie ważną rolę
w kontekście funkcjonowania zawodowego odgrywa zagadnienie konfliktów w obszarach
praca – rodzina (PR) i rodzina – praca (RP). Konflikty PR/RP związane są ze stresem
odczuwanym w pracy, niższą satysfakcją z pracy oraz z małżeństwa (Lachowska, 2012).
Odnotowano również związek konfliktów PR/RP z obniżonym dobrostanem i niskim
przywiązaniem organizacyjnym (Derbis, 2013). Zarówno dla zadowolenia jak i konfliktów
RP/PR znaczącym czynnikiem różnicującym ich poziom jest płeć badanych (Lubrańska, 2014,
Derbis, 2013, Baka 2011, Zalewska, 2008). Celem badań własnych była próba odpowiedzenia
na pytanie w jaki sposób płeć różnicuje zadowolenie poznawcze z pracy przy uwzględnieniu
konfliktu na linii życie prywatne / życie zawodowe.
Metoda: W badaniu uczestniczyło 121 osób, w tym 49 kobiet i 72 mężczyzn, w wieku
od 20 do 64 lat (w przypadku kobiet: M=29,58, SD=9,38, w przypadku mężczyzn: M=27,34,
SD=7,44). Wykorzystano: Arkusz Opisu Pracy (AOP – Neuberger i Allerbeck, 1978)
w adaptacji Zalewskiej (2001), który umożliwia oszacowanie poznawczego aspektu
zadowolenia z pracy oraz Skalę do Badania Konfliktu Praca - Rodzina (P-R) i Rodzina – Praca
(R-P) (Scale of Work–Family Conflict WFC/FWC) Netemeyera, Bolesa i McMurriana
w adaptacji Zalewskiej (2008).
Wyniki: W badaniu zastosowano dwuczynnikową analizę wariancji w schemacie
2 (płeć badanego: kobieta, mężczyzna) x 3 (konflikt rodzina - praca/ praca - rodzina: niski,
średni, wysoki). Odnotowano wystąpienie istotnego statystycznie efektu głównego
w odniesieniu do płci: F(1,115) = 5,99; p < 0,05; ƞ2 = 0,05; wystąpienie istotnego
statystycznie efektu głównego w odniesieniu do konfliktu na linii rodzina – praca:
F(2,115) = 3,43; p < 0,05; ƞ2 = 0,056, nie odnotowano istotnie statystycznego efektu
głównego w odniesieniu do konfliktu na linii praca – rodzina: F(2,115) = 0,42; p = 0,660;
ƞ2 = 0,007, nie odnotowano także istotnego efektu interakcji, zarówno w przypadku konfliktu
na linii rodzina – praca: F(2,115) = 0,68; p = 0,509; ƞ2 = 0,012, jak i w przypadku konfliktu na
linii praca – rodzina: F(2,115) = 0,55; p =0,577; ƞ2 = 0,010. Dalsze analizy wskazują,
iż w badanej próbie kobiety odznaczają się istotnie niższym poziomem zadowolenia
poznawczego z pracy (M=5,14) w porównaniu do mężczyzn (M=5,61). Osoby z niskim
poziomem konfliktu rodzina – praca odznaczają się istotnie wyższym poziomem zadowolenia
poznawczego z pracy (M=5,74) w porównaniu do osób o wysokim poziomie konfliktu R-P
(M=5,22). Zasadna wydaje się dalsza eksploracja tematu, z uwzględnieniem dodatkowych
zmiennych, które mogą różnicować zadowolenie u kobiet i mężczyzn, takich jak: cechy
osobowe, liczba posiadanych dzieci, autonomia czy godziny pracy poza biurem (patrz:
Zalewska, 2008, 2011; Czarnota-Bojarska, 2004; Klonowicz, 2001).
prof. UŁ, dr hab. Iwona Janicka
Uniwersytet Łódzki
JAKOŚĆ I STABILNOŚĆ MAŁŻEŃSTW DWÓCH KARIER
Praca a zwłaszcza kariera zawodowa małżonków bywa moderatorem relacji między
nimi. Może je wzmacniać, ponieważ partnerzy mają podobne cele i lepiej się rozumieją, ale
również je utrudniać, a nawet ograniczać, gdy traktowana jest jako priorytet. Stąd podjęto
badania dotyczące jakości i stabilności małżeństw partnerów, którzy są zorientowani
na karierę zawodową.
Zbadano 30 par małżeńskich rozwijających się zawodowo (małżeństwa kariery).
Grupę kontrolną stanowiło 50 par nie zainteresowanych rozwojem zawodowym
(małżeństwa pracy). Do badań zastosowano zmodyfikowaną Skalę Powodzenia Małżeństwa
Braun-Gałkowskiej w opracowaniu I. Janickiej, Skalę Wzajemnej Zależności Partnerów
Rathaus i O`Leary w adaptacji M.B. Babiuch i O. Kriegelewicz oraz Arkusz Opisu Pracy
Neuberga i Allerbecka w adaptacji A. Zalewskiej.
Wyniki badań pokazały, że bardziej zadowolenie z pracy są małżeństwa kariery niż
pracy. Potwierdzono również występowanie związku między zadowoleniem z pracy
a zadowoleniem z małżeństwa, który okazał się znaczący szczególnie dla badanych kobiet.
Okazało się jednak, że mniejsza stabilność małżeństw wyznaczona niższą wzajemną
zależnością wyraźniej dotyczy partnerów kariery niż tych niezorientowanych na rozwój
zawodowy.
dr Karolina Jarecka
Uniwersytet Łódzki
prof. UŁ, dr hab. Eleonora Bielawska-Batorowicz
Uniwersytet Łódzki
JAKOŚĆ ZWIĄZKU A OBJAWY MENOPAUZALNE U KOBIET W OKRESIE MENOPAUZY
Celem podjętych badań była ocena występowania i nasilenia objawów
menopauzalnych z uwzględnieniem długości stażu, rodzaju i oceny własnego związku.
Badaniem objęto 200 kobiet między 45. a 68. rokiem życia, z średnim lub wyższym
wykształceniem, w związkach małżeńskich lub kohabitacyjnych Badane kobiety zostały
podzielone na trzy grupy ze względu na doświadczenia związane z menopauzą. Do badań
wykorzystano ankietę własnej konstrukcji, Kwestionariusz „Zdrowie kobiet” (WHQ)
M. Hunter, Kwestionariusz Stosunków Partnerskich (PFB) K. Hahlwega.
Dla doświadczanych objawów menopauzalnych ma znaczenie ocena jakości własnego
związku. Kobiety, które oceniają swoją relację jako bardziej intymną, zgłaszają mniejsze
nasilenie objawów menopauzalnych. Rodzaj związku nie różnicuje kobiet pod względem
doświadczeń związanych z menopauzą. Staż zwiazku, zarówno krótszy (u kobiet w okresie
perimenopauzy) jak i dłuższy (u kobiet po menopauzie), może stanowić czynnik ryzyka
nasilenia objawów menopauzalnych.
mgr Anna Józefczyk
Uniwersytet Łódzki
SKALA FUNKCJONOWANIA RODZINY NUKLEARNEJ (SFR-N)
- ADAPTACJA NARZĘDZIA I ANALIZA WŁASNOŚCI PSYCHOMETRYCZNYCH
Celem wystąpienia jest prezentacja wyników prac nad polską wersją narzędzia
The Family Genogram Interview (FGI) autorstwa Lisy F. Platt. Narzędzie osadzone jest
w teorii systemów rodzinnych Murraya Bowena i umożliwia identyfikację czterech
mechanizmów uruchamianych w rodzinie w obliczu sytuacji stresowej: 1) dysfunkcja jednego
z małżonków 2) konflikt małżeński 3) dystans emocjonalny 4) koncentracja na dziecku.
Własności psychometryczne polskiej wersji, nazwanej Skalą Funkcjonowania Rodziny
Nuklearnej (SFR-N), poddano ocenie w badaniu z udziałem 298 zamężnych kobiet
posiadających dzieci w wieku od 4 do 10 lat. Zweryfikowano strukturę czynnikową skali oraz
potwierdzono zadowalającą zgodność wewnętrzną i trafność teoretyczną narzędzia.
Uzyskane wyniki pozwalają uznać SFR-N za trafne i rzetelne narzędzie do pomiaru sposobów
radzenia sobie ze stresem w rodzinie.
dr Izabela Kaźmierczak-Kałużna
Uniwersytet Zielonogórski
POZAEKONOMICZNA WARTOŚĆ PRACY ZAROBKOWEJ
W OPINIACH WIELODZIETNYCH UBOGICH KOBIET
Empiryczne podłoże referatu stanowią pogłębione wywiady zrealizowane z ubogimi
wielodzietnymi matkami, korzystającymi ze wsparcia instytucjonalnej pomocy społecznej.
Większość badanych to słabo wykształcone i z reguły nieobecne na rynku pracy kobiety,
które w większości same (bez względu na stan cywilny) sprawują opiekę nad kilkorgiem
dzieci i zarządzają domowym niedostatkiem. Definiując i zarazem hierarchizując własne role
społeczne, kobiety te zdecydowane pierwszeństwo przyznają zobowiązaniom rodzinnym. Ich
teraźniejszość kształtują aktywności wynikające z pełnienia roli kluczowej, jaką jest rola
matki kilkorga dzieci. Role zawodowe stanowią dla większości domenę niedookreślonej
przyszłości. Niemniej jednak pytane o stosunek do pracy wykonywanej poza domem, niemal
wszystkie badane wskazują na jej pozytywne aspekty. Co istotne, mimo bardzo złej często
sytuacji finansowe rodziny, to nie kwestie finansowe są przez badane wymieniane, jako te
decydujące o wartości zatrudnienia. Rozliczne problemy i rutynowe czynności, powodują, że
wykonywane codziennie zajęcia domowe są poważnie obciążające i niesatysfakcjonujące, co
sprzyja marzeniom o „ucieczce od domu” w pracę zarobkową. Praca postrzegana jest więc
jako wytchnienie od „domowej harówki” i oderwanie od codzienności. To praca, w opinii
badanych, daje poczucie bezpieczeństwa, niezależności, wpływa na poczucie własnej
wartości i umożliwia nawiązywanie kontaktów, przez co stanowi swoistą platformę
więziotwórczą.
Autorka uwzględniając widoczną w badanej populacji dychotomię role rodzinne
vs zawodowe, analizuje typowe dla badanych matek sposoby percypowania pracy,
szczególnie akcentując jej psychospołeczne aspekty.
dr Bogna Kędzierska
Uniwersytet Łódzki
dr Marta Znajmiecka – Sikora
Uniwersytet Łódzki
dr Justyna Wiktorowicz
Uniwersytet Łódzki
CZY OSZUKIWANIE PODCZAS STUDIÓW WPŁYWA NA JAKOŚĆ WYKONYWANEJ PRACY
– PERCEPCJA STUDENTÓW KIERUNKÓW HUMANISTYCZNYCH I POLITECHNICZNYCH
Publikowane doniesienia z badań wskazują, że ściąganie jest powszechnym
zjawiskiem na polskich uczelniach. Oszukiwaniu sprzyja coraz powszechniejsza forma
egzaminów – testy – umożliwiająca wykorzystywanie różnych form komunikowania się.
Rozwój techniczny pozwala w coraz większym stopniu na kopiowanie i przekazywanie
informacji o pytaniach egzaminacyjnych: ok. 70% studentów przyznało się do różnych form
ściągania na egzaminach – korzystania ze ściąg; podglądania arkuszy innych studentów,
zdobywania pytań przed egzaminem, a średnio 1/3 studentów robi to notorycznie
(por. Kędzierska i inni, 2012).
Jedynie 6% studentów twierdzi jednoznacznie, że osoby prowadzące egzaminy
zwracają uwagę na to, czy studenci ściągają, ok. 60% deklaruje, że „raczej tak”, co sugeruje,
że nie odbiera postawy pracowników uczelni jako jednoznacznej i związanej z poważnymi
konsekwencjami, a co trzeci student ma wrażenie, że nie tylko ściąganie nie oznacza żadnych
konsekwencji, ale raczej, że istnieje przyzwolenie na tego rodzaju praktyki. Brak poważnych
konsekwencji wynikających z oszukiwania na studiach może przyczyniać się do kształtowania
ogólniejszej postawy wobec oszukiwania (promować postawę nieuczciwą) w pracy
zawodowej (por. Znajmiecka-Sikora i inni, 2012).
Celem opracowania jest sprawdzenie czy studenci postrzegają związek oszukiwania
na studiach z poziomem przygotowania do wykonywanego zawodu; czy ocena tego związku
zależy od kierunku studiów, czy deklaracja pozytywnej oceny oszukiwania wpływa na ocenę
tego związku?
Prezentowane wyniki badań są częścią międzynarodowego projektu badawczego.
Badania zrealizowano na przełomie 2012/2013 r. w grupie studentów kierunków
humanistycznych oraz w grupie studentów kierunków menedżerskich. Ogółem przebadano
300 studentów 3 i 4 roku studiów.
W badaniach wykorzystano Kwestionariusz oceny/percepcji ściągania (Klein et al.,
2007) oraz Kwestionariusz Zachowań Związanych z Oszukiwaniem na Studiach. Do oceny
w jakim zakresie oszukiwanie i nieuczciwe postępowanie na poszczególnych kierunkach
studiów (ściąganie, niewykonywanie samodzielnie prac zaliczeniowych, itd.) może mieć
konsekwencje w jakości wykonywanej pracy zawodowej, użyto 5-stopniowej skali Likerta dla
10 wybranych grup zawodów dotyczących tzw. kierunków kształcących w zawodach
społecznego zaufania, ekonomiczno-biznesowych, studiów techniczno/inżynierskich, studiów
artystycznych.
Wyniki wskazują, że badani studenci najwyraźniej widzą związek oszukiwania na
studiach z jakością wykonywanej pracy w zawodach medycznych, prawnych oraz
w budownictwie. Natomiast analiza związku oceny własnego zachowania wskazuje na
istnienie związku oszukiwania na studiach z oceną jego konsekwencji dla jakości
wykonywanej pracy zawodowej tylko dla kierunku psychologia, tzn., że ci badani studenci,
którzy im bardziej oszukują poprzez korzystanie ze źródeł zewnętrznych np. kopiowanie
z Internetu, tym bardziej widzą negatywny związek oszukiwania na studiach z jakością
przyszłej pracy psychologa.
dr Karolina Kossakowska
Uniwersytet Łódzki
Alicja Cieślak
Uniwersytet Łódzki
Ewelina Kozieł
Uniwersytet Łódzki
Karolina Szpoton
Uniwersytet Łódzki
Kamila Ściślewska
Uniwersytet Łódzki
WPŁYW ORIENTACJI SEKSUALNEJ NA WYBRANE ASPEKTY PLANOWANIA MACIERZYŃSTWA
Motywy rodzicielskie rozumiane są jako tendencja do pozytywnej lub negatywnej
reakcji na różne konsekwencje rodzicielstwa. W przeglądzie literatury podejmującej
tematykę macierzyństwa w związkach nieheteronormatywnych brakuje doniesień
dotyczących motywacji do macierzyństwa wśród kobiet homo- biseksualnych.
Celem prezentowanych badań było określenie postaw wobec macierzyństwa u kobiet
hetero-, homo- i biseksualnych oraz sprawdzenie, czy istnieją istotne różnice w postawach
zdeterminowane orientacją seksualną badanych kobiet.
Badania przeprowadzono w 2015 roku. Wzięło w nich udział 90 kobiet zróżnicowanych
pod względem orientacji seksualnej (kobiety heteroseksualne, N=30; kobiety homoseksualne,
N=30; kobiety biseksualne, N=30). Rozpiętość wieku w całej badanej populacji wynosi 22 lata
(min.19 lat; max. 41 lat; M=25,8; SD=4,71). W badaniach wykorzystano polską adaptację
Kwestionariusza Motywów Rodzicielskich (Childrenbearing Questionnaire, CBQ)
umożliwiającego pomiar motywów w zakresie: posiadania dziecka, ważności,
uszczęśliwienia, zamiaru urodzenia dziecka w okresie najbliższych 3 lat, oceny
prawdopodobieństwa zostania matką, a także skali pozytywnej, negatywnej oraz ogólnego
poziomu motywacji.
Istotne statystycznie różnice pomiędzy badanymi grupami kobiet odnotowano dla
zamiaru posiadania dziecka w okresie najbliższych 3 lat (p<0,05), oceny
prawdopodobieństwa urodzenia dziecka w ciągu 3 lat (p<0,05), skali negatywnej (p<0,05)
oraz ogólnego poziomu motywacji (p<0,005). Kobiety biseksualne wyżej oceniają chęć
zostania matkami oraz szanse na urodzenie dziecka we skazanym czasie od pozostałych
kobiet. Kobiety homoseksualne dostrzegają więcej niepożądanych stanów podczas
macierzyństwa aniżeli kobiety bi- i heteroseksualne. Natomiast kobiety heteroseksualne
wykazują się najwyższym poziomem motywacji w kwestii posiadania dzieci ze wszystkich
badanych grup kobiet.
Badania mają charakter pilotażowy, jednak ich rezultaty wskazują na potrzebę
podjęcia dalszych eksploracji mających na celu określenie w jakim aspekcie orientacja
seksualna może determinować postrzeganie i planowanie macierzyństwa. Wiele par nie-
heteroseksualnych zaczęło otwarcie ujawniać swoją orientację społeczeństwu. Wiąże się to
z potrzebą tych osób, aby były w pełni akceptowane i posiadały takie same przywileje, jak
osoby heteroseksualne. Dotyczy to m.in. jawnego prezentowania chęci posiadania dzieci
i dobrze funkcjonującej rodziny, co wciąż budzi wiele kontrowersji.
mgr Ewa Kos
Uniwersytet Łódzki
WARUNKI UCZESTNICTWA SPOŁECZNEGO KOBIET
W PRZESTRZENI FUNKCJONOWANIA ZAWODOWEGO
Celem referatu będzie przedstawienie wybranych wniosków z analizy wyników badań
zorientowanych jakościowo, których przedmiotem były doświadczenia biograficzne kobiet,
które odniosły sukces zawodowy z obszarach kulturowo zarezerwowanych dla mężczyzn.
Zaprezentowane zostaną warunki uczestnictwa społecznego w przestrzeni związanej
z funkcjonowaniem zawodowym kobiet – niezwykle istotnym obszarem uczestnictwa
społecznego. W toku wystąpienia przedstawione zostaną pomiędzy innymi zrekonstruowane
typy karier zawodowych badanych kobiet. Zwrócona także zostanie uwaga na kwestię
synchronicznego funkcjonowania kobiet w życiu rodzinnym i zawodowym.
mgr Beata Krzaczkowska
Uniwersytet Wrocławski
prof. UW, dr hab. Danuta Borecka-Biernat
Uniwerstet Wrocławski
SZANSE I ZAGROŻENIA SYSTEMU RODZINY WYNIKAJĄCE
Z WIELOWYMIAROWOŚCI PEŁNIONYCH RÓL RODZINNYCH, ZAWODOWYCH I SPOŁECZNYCH
W CZASACH KULTUROWEJ EMANCYPACJI
W czasach współczesnych, w których z jednej strony obserwuje się kryzys systemu
rodziny wyraźnie widoczny w danych statystycznych wskazujących na stale rosnącą liczbę
rozwodów, rozpadu związków, separacji małżonków, z drugiej zaś towarzyszące temu
bogactwo literatury naukowej w zakresie psychologicznych analiz źródeł dobrostanu
psychicznego człowieka, możliwości osiągania sukcesów, wysokiej jakości życia, istnieje
zarówno potrzeba prowadzenia dalszych badań w tym zakresie jak i konieczność takiego
przeformułowania zadań terapeutycznych, by w pracy z rodziną koncentrować uwagę
właśnie na pozytywnych aspektach i zasobach rodziny oraz poszczególnych jej członków
sprzyjając budowaniu pokolenia ludzi zdolnych do rozwoju, współpracy
i współodpowiedzialności. Wieloaspektowość, płynność i nierzadko nieokreśloność
pełnionych ról rodzicielskich, zawodowych i społecznych, nadmiar informacji
charakterystyczny czasom globalizacji powodujący trudności w dokonywaniu właściwych
wyborów, w ustalaniu priorytetów, powoduje szereg trudności i konfliktów jakich
doświadczają jednostki zarówno na poziomie interpersonalnym jak i intrapersonalnym,
czego spadkobiercami staje się pokolenie najmłodszych. Dlatego praca z rodziną oparta na
zasobach, mocnych stronach i potencjale tkwiącym w rodzinie, na budowaniu poczucia
wartości w relacjach opartych na szacunku i życzliwości stanowią fundament skutecznej
pracy profilaktycznej i terapeutycznej w kierunku zapobiegania nieprawidłowościom
charakteryzującym współczesne życie człowieka stawiając na realistyczną wizję pozytywnego
rozwoju i rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny, oparty na głęboko ludzkim,
humanistycznym wymiarze człowieczeństwa.
mgr Marta Kucharska
Uniwersytet Łódzki
OCENA SYTUACJI ZAWODOWEJ ORAZ MATERIALNEJ
U KOBIET W CIĄŻACH WYSOKIEGO RYZYKA
Celem prezentowanych badań była analiza sytuacji zawodowej kobiet w sytuacji
różnego stopnia zagrożenia ciąży lub jego braku. Ponadto określenie jak badane w zależności
od stanu zdrowia oceniają obciążenie fizyczne i psychiczne związane z wykonywaną pracą
oraz swoją sytuację finansową i mieszkaniową. W badaniu wzięło udział 195 kobiet – 65
w ciążach, w których wykryto wady wrodzone, 65 w których zagrożenie wynikało ze stanu
zdrowia matki, 65 w ciążach fizjologicznych.
Analizy wykazały, że kobiety w ciążach wysokiego ryzyka, niezależnie od źródła
zagrożenia istotnie częściej, niż kobiety w ciążach zdrowych, nie pracowały z powodu
swojego stanu. Matki w ciążach zdrowych częściej określały swoją pracę jako obciążającą
fizycznie, co może wynikać z faktu, że pozostawały aktywne zawodowo mimo drugiej połowy
ciąży. Nie zaobserwowano różnic międzygrupowych w ocenie obciążenia psychicznego,
sytuacji finansowej i mieszkaniowej. Natomiast zauważono, że im lepiej oceniały swoją
sytuację finansową badane, tym deklarowały lepsze warunki mieszkaniowe. Z kolei w grupie
z zagrożeniem nie wynikającym z wady płodu zaobserwowano, że im lepiej oceniana była
sytuacja mieszkaniowa, tym odbierano pracę jako mniej obciążającą fizycznie
i emocjonalnie. U matek w obu grupach ciąż wysokiego ryzyka obciążenie fizyczne w pracy
współwystępowało z obciążeniem psychicznym.
dr Adrian Kurcbart
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
WYBRANE WSPÓŁCZESNE ASPEKTY BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH NAD OJCOSTWEM
Celem wystąpienia jest próba zarysowania obrazu współczesnego ojca w oparciu
o wybrane prace empiryczne z zakresu psychologii. Liczba badań nad tą problematyką
gwałtownie rośnie od początku lat 70-tych, tylko w Stanach Zjednoczonych do 2015 roku
wydano ponad 15 tysięcy publikacji naukowych na ten temat (Palkovitz, Duton i Hall, 2015).
Stąd z konieczności w ramach wystąpienia zostaną poruszone jednie nieliczne wątki,
koncentrujące się wokół:
(1) Determinantów zaangażowania w rolę ojca ze szczególnym uwzględnieniem jakości więzi
małżeńskiej,
(2) Typologii ojców,
(3) Relacji pomiędzy ojcem zaangażowanym, a rozwojem dziecka
(4) Percepcji ojca przez kobiety i mężczyzn,
(5) Obrazu ojca od adolescencji do późnej dorosłości.
dr hab. Bogusława Lachowska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
mgr Jarosław Czapliński
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
mgr Marta Tuszyńska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
SATYSFAKCJA Z PRACY I ZAANGAŻOWANIE W PRACĘ
W KONTEKŚCIE ZMARTWIEŃ ZWIĄZANYCH Z MACIERZYŃSTWEM
Celem badania jest określenie treści i intensywności zmartwień przeżywanych przez
młode matki powracające do pracy po urlopie macierzyńskim/wychowawczym oraz zbadanie
zależności między tendencją do zamartwiania się a satysfakcją z pracy i zaangażowaniem
w pracę. W badaniu uczestniczyły 42 kobiety, które po wykorzystaniu urlopu
macierzyńskiego lub wychowawczego powróciły do pracy. Okres między zakończeniem
urlopu a powrotem do pracy nie przekraczał jednego roku. Badane kobiety posiadały
wykształcenie wyższe (92,9%) lub średnie (7,1%).
W badaniach zastosowano Skalę Satysfakcji z Pracy Zalewskiej, Skalę Zaangażowania
w Pracę (UWES, Schaufeli, Salanova, Gonzales-Romana, Bakker) w tłumaczeniu oraz
Kwestionariusz Zmartwień opracowany przez Lachowską i Tuszyńską. W efekcie
przeprowadzonego badania zidentyfikowano następujące obszary zmartwień przeżywanych
przez młode matki powracające do pracy po urodzeniu dziecka: zmartwienia związane z rolą
zawodową, związane z osobą opiekuna dziecka, związane z dobrostanem dzieckiem,
związane z własną rolą jako matki, związane z własną pozycją w rodzinie. Wyniki analiz
ukazują negatywny związek tendencji do zamartwiania się z satysfakcją z pracy oraz
z zaangażowaniem w pracę.
dr hab. Bogusława Lachowska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
mgr Karolina Porydzaj
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
ZADOWOLENIE Z MAŁŻEŃSTWA W KONTEKŚCIE STRESU ZAWODOWEGO
- MEDIUJĄCA ROLA KONFLIKTU I FACYLITACJI RÓL.
BADANIA NAUCZYCIELI
Celem projektu jest określenie związku między stresem zawodowym a zadowoleniem
z małżeństwa oraz określenie znaczenia konfliktu i facylitacji ról jako mediatora badanej
zależności. Badanie przeprowadzono w grupie 120 nauczycieli, w tym 60 kobiet i 60
mężczyzn. Wszystkie osoby uczestniczące w badaniu pozostawały w związku małżeńskim.
W badaniach zastosowano Kwestionariusz do Subiektywnej Oceny Pracy Dudka
i współpracowników (2004), Kwestionariusz Dobranego Małżeństwa (KDM-2) Plopy
i Rostowskiego (Plopa, 2007) oraz Kwestionariusz Dopasowania Pracy i Rodziny (Grzywacz
i Bass, 2003) w polskiej adaptacji Lachowskiej (2012). Wyniki przeprowadzonych analiz
ukazują negatywny związek doświadczanego w pracy stresu z jakością relacji małżeńskiej
oraz mediującą rolę konfliktu i facylitacji ról. Stwierdzone zależności są istotnie silniejsze
w grupie kobiet niż mężczyzn.
prof. UŁ, dr hab. Agnieszka Lipińska-Grobelny
Uniwersytet Łódzki
ZJAWISKO WIELOPRACY WŚRÓD KOBIET I MĘŻCZYZN Z PERSPEKTYWY PSYCHOLOGICZNEJ
Wielopraca nie jest w Polsce nowym zjawiskiem, ale z pewnością jej charakter uległ
istotnej przemianie na przestrzeni lat. Celem prezentacji jest dokonanie charakterystyki
kobiet i mężczyzn wielopracowników pod kątem obciążenia pracą, poziomu wykształcenia,
źródeł motywacji, uwarunkowań temperamentalnych oraz postrzegania sytuacji
organizacyjnej w swoim podstawowym miejscu zatrudnienia. Badaniami objęto 218
wielopracowników (109 kobiet i 109 mężczyzn), którzy zostali poproszeni o wypełnienie
ankiety, Skali Wartości Rokeacha, FCZ-KT Zawadzkiego i Strelaua, Skali Męskości i Kobiecości
(SMiK) Lipińskiej-Grobelny i Gorczyckiej oraz Kwestionariusza Klimatu Organizacyjnego
(KKO) Kolba. Otrzymane wyniki wskazują, że kobiety wielopracownicy różnią się istotnie
w porównaniu z mężczyznami w zakresie obciążenia pracą, ponadto są lepiej wyedukowane,
cechują się prospołecznością oraz różnią się poziomem cech temperamentalnych.
Postrzeganie sytuacji organizacyjnej pozostaje w tej grupie wolne od wpływu płci
biologicznej.
dr Anna Lubrańska
Uniwersytet Łódzki
KONFLIKT RODZINA-PRACA I PRACA-RODZINA
W ASPEKCIE KLIMATU ORGANIZACYJNEGO I PRAKTYK ZARZĄDZANIA
Współcześnie istotną problematyką jest wzajemność relacji obszaru praca-dom,
praca-rodzina. W opracowaniu podjęto wątek doświadczania konfliktu rodzina-praca
i praca-rodzina wobec doświadczeń organizacyjnych: typu klimatu organizacyjnego
(autokratyczny, wspierający, mieszany). Przyjęto również, iż zróżnicowanie intensywności
doświadczania konfliktu rodzina-praca i praca-rodzina warunkowane jest również zakresem
i rodzajem praktyk zarządzania stosowanych we współczesnych przedsiębiorstwach. Badaną
populację charakteryzowało zróżnicowanie generacyjne (wczesna, średnia, późna dorosłość),
co stanowiło dodatkowe kryterium analiz porównawczych, szczególnie istotne zwłaszcza
wobec przemian demograficznych współczesnej populacji pracowniczej.
dr Anna Lubrańska
Uniwersytet Łódzki
Ewa Zawira
Uniwersytet Łódzki
DOŚWIADCZANIE KONFLIKTU RODZINA-PRACA I PRACA-RODZINA WŚRÓD PRACUJĄCYCH
WOLONTARIUSZY – RÓŻNICE MIĘDZYPŁCIOWE I MIĘDZYPOKOLENIOWE
W opracowaniu podjęto problematykę doświadczania konfliktu rodzina-praca
i praca-rodzina wśród pracujących wolontariuszy. Badane osoby reprezentowały trzy okresy
dorosłości (wczesną, środkową, późną dorosłość), co stanowiło zasadnicze kryterium analiz
porównawczych. Dodatkowo, doświadczanie konfliktu rodzina-praca i praca-rodzina
analizowano w aspekcie różnic międzypłciowych. Ocenie poddano również związki konfliktu
rodzina-praca i praca-rodzina ze czynnikami organizacyjnymi i poza zawodowymi.
dr Edyta Łoboda-Świątczak
Uniwersytet Łódzki
UMIEJĘTNOŚĆ ŚWIADOMEGO REDUKOWANIA WŁASNEGO WPŁYWU
I STRATEGIE WŁADZY A PRZYWIĄZANIE DO ORGANIZACJI
Zaangażowanie, lojalność oraz emocjonalne przywiązanie do organizacji traktowane
są jako jedne z cenniejszych zasobów umożliwiających sprawne funkcjonowanie
współczesnych przedsiębiorstw. W kontekście kształtowania pozytywnych postaw wobec
firmy, manifestujących się chęcią pozostania w miejscu pracy i zaangażowania się na jego
rzecz, kluczowe znaczenie należy przypisać procesowi demokratyzacji więzi hierarchicznych,
a zwłaszcza zwiększaniu rzeczywistego udziału pracowników w sprawach organizacji.
Przedmiotem wystąpienia jest analiza wzajemnych relacji między umiejętnością
deinfluentyzacji czyli intencjonalnego ograniczania własnego wpływu w relacjach
z pracownikami i preferowanymi przez przełożonego strategiami sprawowania władzy
a przywiązaniem do organizacji. Dodatkowo postawiono pytanie o związek deinfluentyzacji
z poziomem odczuwanego stresu, zakładając, że umiejętność redukowania własnego wpływu
może obniżać koszty funkcjonowania w rolach zawodowych i pośrednio decydować
o poszczególnych aspektach więzi z organizacją.
Badania przeprowadzono w grupie przełożonych i szeregowych pracowników.
Umożliwiło to określenie znaczenia umiejętności do świadomego pozbawiania się wpływu
przez przełożonego i jego stylu sprawowania władzy w budowaniu przywiązania
pracowników do organizacji a także sprawdzenie, na ile rodzaj przywiązania (afektywne,
normatywne, bierne) wiąże się z wyborem strategii władzy oraz gotowością przełożonego do
wycofania własnego wpływu. Ocenie poddano także różnice międzypłciowe w zakresie
badanych zmiennych.
mgr Łukasz Łukowski
Uniwersytet Łódzki
KOBIETY I MĘŻCZYŹNI W RODZINIE I W PRACY – EGALITARYZM CZY POLARYZACJA RÓL
Równość wobec prawa kobiet i mężczyzn jest współcześnie nieodzownym elementem
każdego demokratycznego państwa. Artykuł 33 polskiej konstytucji stanowi, iż kobieta
i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym,
społecznym i gospodarczym. Ogólność norm konstytucyjnych w oczywisty sposób wyklucza
możliwość objęcia swoim zakresem wszystkich możliwych do wyobrażenia stanów
faktycznych w każdej z licznych gałęzi prawa. Niemniej, istnieją normy sankcjonujące różne
traktowanie właśnie ze względu na płeć i uzależniające je w pewnym stopniu od natury
stosunków prawnych. W pierwszej części zamierzam przeanalizować obowiązujące normy
prawa publicznego, a w jego ramach szczególnie normy prawa karnego, które wydają się
tworzyć najdalej idący egalitaryzm oraz normy prawa administracyjnego, którego zakres jest
tak szeroki, że znajdziemy w nim zarówno normy egalitarne wobec kobiet
i mężczyzn, jak i znacznie różnicujące ich sytuację prawną. Drugą część referatu stanowić
będzie omówienie wybranych norm prawa prywatnego. W ich ramach zamierzam odnieść
się do problematyki pozycji prawnej kobiet i mężczyzn w ramach stosunków z zakresu prawa
rodzinnego. Referat zwieńczy analiza norm prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
przeprowadzona w oparciu o kryterium płci. W tym zakresie omówię kwestię realnego
dostępu do zatrudnienia, jak również problematykę zabezpieczenia społecznego, w tym
szczególnie zabezpieczenia emerytalnego.
prof. UŁ, dr hab. Piotr Łukowski
Uniwersytet Łódzki
O DWÓCH TECHNIKACH ZWIĄZANYCH Z KŁAMANIEM,
MAJĄCYCH WPŁYW NA JAKOŚĆ RELACJI RODZINNYCH
Z punktu widzenia relacji damsko-męskich, a więc w szczególności rodzinnych istnieje
wiele zagadnień, na które warto zwrócić uwagę z powodu ich istotnego wpływu na jakość
tych relacji. Do tego typu problemów można zaliczyć stosowanie dwóch technik mających
związek z kłamaniem. Pierwszą jest uporczywe trwanie przy swojej świadomie i celowo
nieprawdziwej wersji zdarzeń, zwane nie tylko potocznie „pójściem w zaparte”. Jej dość
powszechnie uznaną własnością jest zaskakująca skuteczność w okłamywaniu, wynikająca
z faktu, iż uruchamia w osobie okłamywanej proces automanipulacji. Destrukcyjność drugiej
techniki wynika z faktu, iż oznaki kłamania towarzyszą nie tylko kłamaniu, lecz także
mówieniu prawdy w warunkach silnie akcentowanego braku zaufania.
mgr Hai Mai Van
Uniwersytet Łódzki
GENDER EQUALITY IN FAMILY RELATIONS OF VIETNAMESE LIVING
IN VIETNAM AND POLAND
Gender equality is an important aspect of a happy family. It is expressed in equality
of tasks sharing, decisions related to organization of family life, equal treatment
of daughters and sons etc. The main aim of the study was to look at the effect
of immigration on the perception of gender equality. Respondents of this study were 196
Vietnamese living in Vietnam (100 persons) and Poland (96 persons). Methods of the study
included: the purposely designed questionnaire administered to all participants and the
intensive interview conducted with 14 Vietnamese who got married with Poles. Two types
of family relations are the main focus of the paper: a relation between spouses and between
parents and offspring. The results indicate equality of husbands and wives in work and
economic aspects, as both work outside the house and contribute financially. Although
participants overtly confirmed the equality of children of both genders, but in particular
situations they still expressed some preference for sons. Such pattern of results is confirmed
both groups of participants.
dr Katarzyna Mariańczyk
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
ABSOLWENCI ZAWODOWYCH SZKÓŁ SPECJALNYCH U WEJŚCIA NA RYNEK PRACY
– UWARUNKOWANIA POMYŚLNEGO PODEJMOWANIA RÓL ZAWODOWYCH
Wstęp: Wchodzenie w dorosłość dla każdego człowieka, także osoby
niepełnosprawnej intelektualnie, wiąże się z podejmowaniem różnych ról społecznych. Jedną
z nich jest rola osoby aktywnej w sferze zawodowej. W referacie podjęty zostanie temat
uwarunkowań pomyślnego rozwoju zawodowego, przejścia z edukacji na rynek pracy oraz
utrzymaniu zatrudnienia przez młodzież z niepełnosprawnością intelektualną.
Materiał i Metody: Badania absolwentów zawodowych szkół specjalnych, ich
nauczycieli, rodziców i pracodawców zatrudniających i nie zatrudniających pracowników
z niepełnosprawnością zostały przeprowadzone w formie ankiet ASZ-S-A, ASZ-S-N, ASZ-S-R
i ASZ-S-P autorstwa W. Otrębskiego i K. Mariańczyk.
Wyniki: Czynniki sprzyjające podejmowaniu aktywności zawodowej przez
absolwentów zawodowych szkół specjalnych to m.in. wieloaspektowe wsparcie rodziców
(od uczestnictwa w przygotowaniu zawodowym swoich dzieci poprzez rozmowy o różnych
czynnościach zawodowych, aż do pomocy w znalezieniu pracy) oraz szkolnego, które
powinno przygotować absolwenta do pracy zgodnie z zapotrzebowaniem lokalnego rynku
pracy, dać mu możliwość praktykowania zawodu oraz pomóc w znalezieniu zatrudnienia.
Wnioski: Młode osoby z niepełnosprawnością intelektualną potrzebują wsparcia
w procesie przygotowania zawodowego oraz tranzycji z systemu edukacji na rynek pracy.
Istnieje potrzeba, by do działań tych aktywnie włączało się środowisko społeczne, a przede
wszystkim domowe i szkolne.
prof. GWSH, dr hab. Grażyna Mendecka
Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego
ZWIĄZEK DWOJGA TWÓRCÓW - REALIZACJA RÓL RODZINNYCH A PRACA TWÓRCZA
Termin "praca" w odniesieniu do twórczości jest w pełni uprawniony. Tworząc dzieło
twórca jest totalnie pochłonięty tą aktywnością, która wypełnia jego czas, absorbuje nie
tylko myśli, ale wymaga również wydatkowania dużej dawki energii zarówno fizycznej jak
i psychicznej. Praca twórcza wyłącza go wtedy z bieżących problemów codzienności.
Realizacja ról rodzinnych, małżeńskich i rodzicielskich wymaga również dużo zaangażowania,
uwagi, czasu i wysiłku. Gdy jeden z członków diady małżeńskiej nie jest twórcą zazwyczaj to
on w znakomitej większości wspiera swego wyśmienitego partnera i nie ma mu za złe
mniejszego zaangażowania w sprawy rodzinne. W przypadku rodzin, w których obydwaj
małżonkowie są twórcami może zaistnieć kilka sytuacji. Pierwsza to taka, w której
małżonkowie solidarnie wspierają się zarówno w pracy zawodowej, jak i w realizacji ról
rodzinnych. Druga polega na tym, że każdy z małżonków będzie się starał wywalczyć jak
najwięcej przestrzeni dla swojej pracy twórczej kosztem partnera. Może zaistnieć również
i taka sytuacja, że partnerzy będą ze sobą rywalizować, czyja twórczość ma większą wartość,
co odbije się niekorzystnie na funkcjonowaniu rodziny. Tego typu warianty zależności
w relacjach "praca – rodzina" zostaną przeanalizowane na przykładach konkretnych par
twórców, między innymi: Ireny Joliot Curie i Fryderyka Joliot, Milewy i Alberta Einsteinów,
Fridy Kahlo i Diega Rivery, Sylvi Plath i Teda Hughesa, Zofii i Bolesława Leśmianów. Wnioski
będą zmierzać do określenia warunków, jakie muszą być spełnione, aby relacje rodzinne
w konfrontacji z pracą twórczą były satysfakcjonujące dla obu członków diady małżeńskiej
wybitnych twórców.
dr Elżbieta Napora
Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie
prof. UKW, dr hab. Małgorzata Basińska Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
dr Anna Andruszkiewicz
Collegium Medicum w Bydgoszczy
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
TYPY ZACHOWAŃ I PRZEŻYĆ W PRACY ORAZ STRATEGIE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM
PRZEZ SAMOTNE MATKI: RÓŻNICUJĄCA ROLA SATYSFAKCJI Z PRACY
Celem badań było opisanie funkcjonowania w pracy przez matki samotne
i pozostające w związkach oraz sprawdzenie czy deklarowany stopień satysfakcji z pracy
różnicuje typy zachowań i przeżyć w pracy oraz strategie radzenia sobie ze stresem w obu
wyodrębnionych grupach matek. Badanie przeprowadzone w równolicznych grupach
samotnych matek (N=186) i matek z rodzin pełnych (N=186) Kwestionariuszem do badania
strategii radzenia sobie ze stresem w pracy Latack Coping Skale, Kwestionariuszem AVEM
i ankietą, pokazało ich podobieństwo pod względem mierzonych zmiennych. Jedynie,
w porównaniu do matek z rodzin pełnych, samotne matki istotnie różniły się strategią
szukania pomocy. Natomiast, interakcja satysfakcji z pracy i rodzaju macierzyństwa, znacząco
różnicowały (p=0,03) strategię unikanie - rezygnacja. Strategię tę, częściej stosowały
samotne matki o niższej satysfakcji z pracy i różniły się istotnie od tych, o wyższej satysfakcji
z pracy i matek z rodzin pełnych, niezależnie od poziomu ich zadowolenia z pracy.
dr Elżbieta Napora
Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie
dr Izabela Grzankowska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
prof. UKW, dr hab. Małgorzata Basińska Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
ZNACZENIE PRĘŻNOŚCI MATEK W WYJAŚNIANIU SATYSFAKCJI Z PRACY:
RÓŻNICUJĄCA ROLA SAMOTNEGO MACIERZYŃSTWA
Samotne macierzyństwo z uwagi na liczne obciążenia i wymagania, które kobieta
musi spełnić w sytuacji braku wsparcia partnera w opiece nad dzieckiem, ma cechy sytuacji
trudnej (Tomaszewski, 1982; Borecka-Biernat, 2006). Może ona skutkować poczuciem
przeciążenia obowiązkami i w rezultacie ograniczać poziom satysfakcji w różnych aspektach
życia (Shipley, Coats, 1992), w tym z pracy zawodowej (Jeżewska, 2001; Ogińska-Bulik, 2011).
Celem badań było wyjaśnienie, czy prężność jako cecha i prężne radzenie sobie,
którymi dysponują matki stanowią zasoby znaczące dla satysfakcji z pracy z uwzględnieniem
roli samotnego macierzyństwa jako sytuacji trudnej.
W badaniach wzięło udział 435 matek, 204 (47%) było w związku formalnym lub
nieformalnym, 231 (53%) było samotnymi matkami. Badane grupy były homogeniczne pod
względem wieku, liczebności posiadanych dzieci. Do pomiaru prężności w radzeniu sobie
wykorzystano Krótką Skalę Prężnego Radzenia Sobie (Piórowska i wsp., w druku), prężność
jako cechę mierzono Skalą Pomiaru Prężności (SPP-25) (Juczyński, Ogińska-Bulik, 2008),
satysfakcję z pracy oceniono Skalą Satysfakcji z Pracy (Zalewska, 2003).
Analizy pokazały brak istotnych różnic pomiędzy matkami pod względem satysfakcji
z pracy, prężnego radzenia sobie, jak i prężności jako cechy – poza jedynym wymiarem:
otwartość na nowe doświadczenia i poczucie humoru, który u matek samotnych był istotnie
niższy, niż u matek w związkach. Wyniki pokazały także istotny interakcyjny wpływ stanu
cywilnego i prężnego radzenia sobie oraz prężności jako cechy na satysfakcję z pracy, choć
jego znaczenie było słabe.
Wnioski skłaniają do twierdzenia, iż prężne radzenie sobie jak i prężność jako cecha,
mają większe znaczenie dla poziomu odczuwanej satysfakcji z pracy dla matek samotnych,
niż dla matek w związkach.
prof. dr hab. Nina Ogińska-Bulik
Uniwersytet Łódzki
RUMINACJE A POTRAUMATYCZNY WZROST U RATOWNIKÓW MEDYCZNYCH
Wśród uwarunkowań potraumatycznego wzrostu szczególną rolę przypisuje się
podejmowanej w obliczu traumy aktywności poznawczej jednostki, przejawiającej się
ruminowaniem o doświadczonym zdarzeniu.
Celem podjętych badań było ustalenie związku między dwoma rodzajami ruminacji,
tj. natrętnymi/automatycznymi i refleksyjnymi/celowymi a występowaniem pozytywnych
zmian potraumatycznych. Grupę badaną stanowili ratownicy medyczni. Do badań
zakwalifikowano 120 osób, które potwierdziły, że w okresie ostatnich 5 lat doświadczyły
zdarzenia traumatycznego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych. Wiek badanych
mieścił się w zakresie 25-61 lat (M=38,07, SD=8,92). Do pomiaru pozytywnych zmian
potraumatycznych wykorzystano Inwentarz Potraumatycznego Rozwoju, a do oceny
ruminacji Inwentarz Ruminacji o Negatywnym Zdarzeniu.
Analiza korelacyjna wykazała istotne, dodatnie powiązania ruminacji refleksyjnych ze
wzrostem po traumie. Nie wykazano istotnych związków z ruminacjami o charakterze
natrętnym. Z kolei analiza regresji wskazała na predykcyjną rolę, zarówno ruminacji
refleksyjnych, jak i natrętnych. Większy udział w wyjaśnianiu wzrostu po traumie miały
ruminacje refleksyjne.
Wyniki badań potwierdzają znaczenie aktywności poznawczej, przejawiającej się
ruminowaniem o doświadczonych zdarzeniach, i wskazują, że czynnikiem sprzyjającym
występowaniu pozytywnych zmian potraumatycznych w grupie ratowników medycznych jest
przede wszystkim ruminowanie refleksyjne.
prof. dr hab. Nina Ogińska-Bulik
Uniwersytet Łódzki
dr Magdalena Zadworna-Cieślak
Uniwersytet Łódzki
ROLA PRĘŻNOŚCI I RADZENIA SOBIE ZE STRESEM W WYSTĘPOWANIU POZYTYWNYCH
ZMIAN POTRAUMATYCZNYCH U RATOWNIKÓW MEDYCZNYCH
Wśród czynników warunkujących występowanie pozytywnych zmian po
doświadczonej traumie wymienia się posiadane przez jednostkę zasoby osobiste
i wykorzystywane sposoby radzenia sobie.
Celem podjętych badań było ustalenie jaką rolę w procesie wzrostu po traumie
u ratowników medycznych pełni prężność psychiczna i strategie radzenia sobie ze stresem.
80 ratowników medycznych (spośród 120, którzy przystąpili do badań) przyznało się, że
doświadczyło zdarzenia traumatycznego w ostatnich pięciu latach w związku z pełnieniem
obowiązków służbowych. Wiek badanych mieścił się w zakresie 21-67 lat (M=35,47;
SD=10,21). W badaniach wykorzystano Inwentarz Potraumatycznego Rozwoju, Skalę
Pomiaru Prężności oraz Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze stresem – Mini-Cope.
Uzyskane wyniki badań wskazują na występowanie istotnych powiązań wzrostu po
traumie ze strategiami radzenia sobie, głównie skoncentrowanymi na problemie oraz – choć
w mniejszym stopniu z prężnością. Przeprowadzone analizy w postaci równań strukturalnych
wskazały, że prężność może bezpośrednio, jak i pośrednio wpływać na występowanie
pozytywnych zmian potraumatycznych, ujawnianych w postaci potraumatycznego wzrostu.
Uzyskane wyniki badań wskazują, że w procesie występowania pozytywnych zmian
potraumatycznych u ratowników medycznych większe znaczenie należy przypisać strategiom
radzenia sobie niż prężności psychicznej.
dr Aleksandra Peplińska
Uniwersytet Gdański
dr Piotr Połomski
Uniwersytet Gdański
POZIOM DOŚWIADCZANEGO STRESU ZAWODOWEGO PRZEZ PARTNERÓW ZWIĄZKÓW
DWU – KARIER A KONFLIKTY RÓL ZAWODOWYCH I OSOBISTYCH
– POŚREDNICZĄCA ROLA JAKOŚCI ZWIĄZKU MAŁŻEŃSKIEGO
Przeobrażenia związane z coraz silniejszym przenikaniem sfer życia jednostki i ról
życiowych wiążą się także ze zmianami w zakresie zawieranych małżeństw i zakładanych
rodzin. Przykładem związku, w którym owo przenikanie zachodzi w stopniu najwyższym, jest
małżeństwo dwu – karier. To nowoczesny model rodziny, w obrębie którego oboje partnerzy
z jednej strony realizują szeroko rozumiane kariery zawodowe, w warunkach
konkurencyjnego rynku pracy i konkurencyjnych form zatrudnienia, często na stanowiskach
kierowniczych, ale także kariery życiowe związane z rolami rodzinnymi, małżeńskimi,
prowadzeniem domu i utrzymaniem rodziny . W porównaniu z tradycyjnym oraz
egalitarno – partnerskim modelem małżeństwa, związek dwu – karier niesie ze sobą więcej
wyrzeczeń i zagrożeń, ale także może wiązać się z wieloma korzyściami.
Celem prezentowanych badań była próba weryfikacji zależności pomiędzy poziomem
doświadczanego stresu zawodowego partnerów związków dwu – karier a odczuwanymi
konfliktami godzenia ról zawodowych i rodzinnych. Poszukiwano ponadto dodatkowych
mediatorów i moderatów tej zależności, jak subiektywne poczucie jakości związku
małżeńskiego i komunikacji małżeńskiej oraz płeć partnerów.
Badaniem objęto łącznie 150 par małżeństw dwu – karier (300 osób). Wszystkie
badane osoby posiadały wyższe wykształcenie, wiek osób badanych wahał się od 28 do 40 lat
i posiadały minimum 1 dziecko. W zakresie zastosowanych narzędzi badawczych posłużono
się Kwestionariuszem Stresu Zawodowego, Kwestionariuszem Dopasowania Praca – Rodzina,
Kwestionariuszem Dobranego Małżeństwa (KDM-2) oraz Komunikacji Małżeńskiej (KKM).
Uzyskane wyniki badań pokazują z jednej strony na silny związek pomiędzy doświadczanym
stresem w pracy a konfliktami na płaszczyźnie praca – rodzina, ale
i niwelujący wpływ jakości relacji małżeńskiej i komunikacji małżeńskiej. Istotnym
moderatorem zaobserwowanych zależności okazała się także płeć partnerów.
dr Magdalena Pokrzywa
Uniwersytet Rzeszowski
ROLE KOBIET I MĘŻCZYZN W RODZINACH KORZYSTAJĄCYCH Z POMOCY SPOŁECZNEJ
Celem referatu jest prezentacja badań własnych dotyczących ról kobiet i mężczyzn
w rodzinach korzystających ze wsparcia systemu pomocy społecznej. Z przeprowadzonych
badań wynika, że w rodzinach korzystających z pomocy społecznej ze względu na trudną
sytuację materialną role kobiet i mężczyzn są odmienne zarówno w aspekcie zawodowym jak
i rodzinnym. Są to na ogół rodziny z usztywnionymi rolami, w których uznaje się płeć za
główne kryterium podziału zadań w rodzinie. Przypisanie w tych rodzinach kobiet do tak
zwanych prac reprodukcyjnych, mężczyzn zaś do produkcyjnych, za którymi idą
wynagrodzenia, przywileje, emerytura dyskryminuje kobiety i pozbawia ich w dłuższej
perspektywie kapitału ekonomicznego, emerytury na starość i szans na podejmowanie
decyzji związanych z wyborem własnego losu. Dla wielu kobiet-klientek pomocy społecznej
małżeństwo i rodzina są rozbieżne z typowym wizerunkiem ciepła i wsparcia a wiążą się
z realiami przemocy, konfliktów i podporządkowania (decyzyjnego i ekonomicznego).
Wystąpienie będzie zawierało analizę badań własnych zrealizowanych za pomocą
indywidualnych wywiadów pogłębionych w całej Polsce. Badania zostały przeprowadzone
z 120 pracownikami/czkami socjalnymi i przedstawicielami/kami organizacji pozarządowych
działających na rzecz kobiet.
dr Magdalena Poraj-Weder
Akademia Pedagogiki Specjalnej
prof. APS, dr hab. Barbara Weigl
Akademia Pedagogiki Specjalnej
FUNKCJONOWANIE EKONOMICZNE RODZIN ROMSKICH
– METODOLOGIA I WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ
Społeczność romska jest niezwykle zróżnicowana pod względem poziomu
zamożności. Wśród Romów są zarówno osoby i rodziny bardzo biedne, jak i bardzo bogate.
Z różnych źródeł wiadomo, że jest to grupa, która nieumiejętnie zarządza budżetem
rodzinnym, a negatywne wzorce są w naturalny sposób „dziedziczone” przez młodsze
pokolenie, co czyni je nieprzystosowanym do funkcjonowania we współczesnym,
zmerkantylizowanym świecie.
Cel. Celem badań była weryfikacja stereotypu Roma w aspekcie dotyczącym poziomu
zamożności, filozofii zarządzania budżetem („dostać” czy „zarobić”), stosunku do pieniędzy
i dóbr materialnych. Analizie poddano również wzorce socjalizacji ekonomicznej dzieci
romskich.
Metoda. Badanie miało charakter jakościowy. Przeprowadzono 17 wywiadów
pogłębionych z przedstawicielami grupy Polska Roma. Wywiady zrealizowano w trzech
lokalizacjach: w Bydgoszczy, Świeciu i Koronowie. Próba została zróżnicowana ze względu na
poziom zamożności (biedni vs. bogaci) oraz wiek (badano przedstawicieli dwóch różnych
generacji).
mgr Magdalena Rachubińska
Uniwersytet Łódzki
prof. UŁ, dr hab. Iwona Janicka
Uniwersytet Łódzki
JAKOŚĆ RELACJI INTERPERSONALNYCH PAR RANDKUJĄCYCH NA WSI I W MIEŚCIE
Bliskie relacje emocjonalne są szczególnie znaczące w życiu każdego człowieka. Ich
nawiązywanie i rozwijanie rozpoczyna się już w czasie spotykania się na randkach. Wciąż
zadawane są pytania od czego zależy trwałość i jakość związku? Czy oprócz czynników
psychologicznych znaczenie mają również środowiskowe, demograficzne oraz gotowość do
ślubu partnerów? Biorąc pod uwagę wszystkie te zmienne celem prezentacji będzie ocena
jakości relacji interpersonalnych między parami na wsi i w mieście, które spotykają się
– randkują. W badaniu uwzględniono takie zmienne jak: zaangażowanie interpersonalne,
komunikację w związku, intymność, zachowania w kłótni oraz zazdrość.
Zbadano 100 par – 50 z miasta i 50 ze wsi. Osoby badane były w wieku od 18 do 30
roku życia, zaręczone i niezaręczone, w związku od minimum roku. Do badań wykorzystano
Skalę Zaangażowania S. Stanleya i H. Markmana, Skalę Stosunków Partnerskich K. Hahlwega
w adaptacji I. Janickiej oraz ankietę własnej konstrukcji.
Założono występowanie różnic odnośnie jakości relacji interpersonalnych oraz stażu
spotykania się par na wsi i w mieście oraz par zdeklarowanych i nie do małżeństwa. Wyniki
badań zostaną zaprezentowane na konferencji.
mgr Marcin Rojek
Uniwersytet Łódzki
PRACA JAKO SYTUACJA UCZENIA SIĘ
Celem wystąpienia jest wskazanie na pracę i miejsce pracy jako zagadnienia ważne
dla funkcjonowania człowieka dorosłego i jego uczenia się oraz prezentacja modelu uczenia
się w miejscu pracy opracowanego przez duńskiego psychologa Knuda Illerisa.
Polscy pedagodzy (Dubas, Friese 2012; Noga 2011; Baraniak 2010 ; Fabiś, Stopińska-
Pająk 2010; Niemiec 2010; Wiatrowski 2009, 1994, 1985; Bednarczyk 2007, 2002;
Kwiatkowski, Bogaj, Baraniak 2007; Kargul 2005; Aleksander 2002; Kaczor 1996) oraz
zachodnioeuropejscy andragodzy i psycholodzy (Illeris 2011; Antonacopoulou i inni 2006;
Illeris 2004; Illeris 2003; Jarvis, Halford, Griffin, ed., 2003; Koltai 2002; Järvinen, Poikela 2001;
Engeström 2001; Ellesröm 2001) od co najmniej kilkunastu lat żywo zainteresowani są
uczeniem się człowieka dorosłego w sytuacjach zawodowych (learning in working life, work-
based learning, workplace learning, work-related learning). Przyjmują oni założenie, że życie
zawodowe jest dominującą aktywnością człowieka dorosłego, wymagającą i wywołującą
uczenie się. Jednocześnie praca zawodowa jest najczęstszym motywem i okolicznością
uczenia się . Uczenie się w związku z wykonywaną pracą przełamuje bariery uczenia się
między okresem pracy zawodowej, a okresami w których człowiek do tej pracy przygotowuje
się, poszukuje jej lub nie musi już jej świadczyć (Kwiatkowski 2002) . Niemiecki teoretyk
pedagogiki społecznej Michael Winkler twierdzi, że „gatunek ludzki nie może być
przedmiotem rozważań w oderwaniu od pracy” (Winkler 2009: 109). Jednocześnie rola pracy
nie może być przeceniana, a praca zawodowa jest jedynie dopełnieniem aktywności
człowieka, a nie warunkiem sine qua non człowieczeństwa ponieważ, jak wskazuje
współtwórca polskiej pedagogiki pracy Zygmunt Wiatrowski (2009: 47), nie wszyscy ludzie
dorośli legitymują się praca zawodową, jak na przykład kobiety zajmując się domem, ludzie
bezrobotni lub niepełnosprawni.
mgr Patrycja Siemiginowska
Uniwersytet Jagielloński
mgr Joanna Wątroba
Uniwersytet Jagielloński
RELACJA PRACA-RODZINA A WYBRANE ASPEKTY MOTYWACJI OSIĄGNIĘĆ
ORAZ ZDROWIE U KOBIET I MĘŻCZYZN PRACUJĄCYCH ZMIANOWO
Relacja praca-rodzina może być rozpatrywana nie tylko dwukierunkowo
(praca-rodzina i rodzina-praca), ale także z uwzględnieniem charakteru relacji (pozytywna
– facylitacja, negatywna – konflikt). Obecnie z powodu zmian globalizacyjnych coraz częściej
pracowników zatrudnia się w nietypowych porach doby. Pracownicy zmianowi ze względu na
system w jakim funkcjonują, narażeni są na komplikacje zdrowotne, a także na zaburzenie
rytmu życia rodzinnego i pracy. Jednocześnie praca w systemie zmianowym może mieć
pewne pozytywne skutki dla sfery rodzinnej dzięki większej elastyczności wykorzystania
czasu (rotujące zmiany mogą usprawnić wywiązywanie się z obowiązków rodzinnych).
Celem badań jest sprawdzenie, czy istnieją związki między facylitacją i konfliktem
praca-rodzina i rodzina-praca, dominacją, zaangażowaniem i wytrwałością oraz stanem
zdrowia pracowników zmianowych.
Podczas badań w dużej firmie produkcyjnej w województwie małopolskim
pracownicy zmianowi byli proszeni o uzupełnienie następujących metod
kwestionariuszowych: Skala Wzajemnego Wpływu Pracy i Rodziny (Grzywacz, Marks, 2000),
wybrane fragmenty LMI (Schuler i wsp., 2013) oraz GHQ (Goldberg i in., 2001).
Konflikt i facylitacja praca-rodzina oraz rodzina-praca mogą być powiązane
z motywacją osiągnięć oraz z kondycją zdrowotną kobiet i mężczyzn zatrudnionych
w systemach zmianowych.
mgr Paulina Szymańska
Uniwersytet Łódzki
ROLA RODZEŃSTWA W PROCESIE KSZTAŁTOWANIA
KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH PRZYSZŁYCH LEKARZY
Rodzeństwo już od pierwszych lat życia oddziałuje na nasz proces rozwoju
i socjalizacji. Brat czy siostra staje się wzorem do naśladowania, uczy akceptowanych
zachowań, wspiera w trudnych sytuacjach (Cicirelli, 1995). Dzięki problemom
rozwiązywanym wspólnie z rodzeństwem człowiek kształtuje swoje umiejętności
komunikacyjne i buduje asertywność. Celem niniejszego badania jest określenie, czy relacja
z rodzeństwem – aktualna oraz z dzieciństwa – wiąże się z poziomem kompetencji
społecznych przyszłych lekarzy. W badaniu wzięło udział 74 studentów Uniwersytetu
Medycznego w Łodzi. Wykorzystano ankietę socjodemograficzną, dwa kwestionariusze
do oceny jakości relacji z rodzeństwem autorstwa R.Stewarta i in. w adaptacji P.Szymańskiej,
tj. Ty i Twoje rodzeństwo – Obecnie oraz Ty i Twoje rodzeństwo – Kiedyś, a także
Kwestionariusz Kompetencji Społecznych autorstwa A.Matczak. Analiza uzyskanych
rezultatów wskazuje m.in. na związek między kompetencjami społecznymi przyszłych lekarzy
a skalami: Wsparcie, Opieka i Naśladowanie, obrazującymi relację między rodzeństwem
w dzieciństwie oraz między kompetencjami społecznym, a skalą Wzajemność opisującą
aktualną relację z bratem/siostrą.
dr Andrzej Śliwerski
Uniwersytet Łódzki
ZESPÓŁ NAPIĘCIA PRZEDMIESIĄCZKOWEGO
A FUNKCJONOWANIE W PRACY I RELACJACH RODZINNYCH
Badania populacyjne wykazały, że około 80% kobiet wyczuwa różnicę
w samopoczuciu pomiędzy fazami cyklu, ale zaledwie u 5-10% z nich upośledza to codzienne
funkcjonowanie (Halbreich, Borenstein, Pearlstein, Kahn, 2003; Freeman, i in., 2001). Zespół
napięcia przedmiesiączkowego (PMS) jest „grupą uciążliwych objawów natury fizycznej,
behawioralnej i psychologicznej pojawiających się u pacjentek regularnie w fazie lutealnej
cyklu miesiączkowego i ustępujących z chwilą pojawienia się miesiączki” (Krawczyk,
Rudnicka- Drożak, 2011, s. 145). Objawy zespołu najbardziej odczuwalne są w wieku 25-35
lat.
9,2% kobiet z PMS deklaruje, że objawy w znaczący sposób wpływają na ich
efektywność w pracy, 19,2% deklaruje znaczący wpływ na relacje ze współpracownikami,
a 5,8% przyznaje się do zmniejszonego zainteresowania pracą w tym okresie. Celem badań
jest zidentyfikowanie czynników, które mogą odpowiadać za deklarowany spadek
efektywności w pracy oraz za pogorszenie relacji zarówno w pracy jak i w rodzinie.
W badaniu wykazano, że istotnymi czynnikami różnicującymi kobiety które wykazują
pogorszenie efektywności w pracy są zmienne temperamentu (żwawość, perseweratywność,
reaktywność emocjonalna oraz wytrzymałość) oraz zmienne określane jako negatywne style
poznawcze (negatywna wizja siebie oraz ogólny wynik triady poznawczej). Kobiety, które
wykazują zmniejszone zainteresowanie pracą charakteryzują się dodatkowo negatywnym
przetwarzaniem informacji dotyczących siebie. W badaniu porównano również kobiety,
które mają PMS i deklarują pogorszone funkcjonowanie w pracy i w relacjach rodzinnych
z kobietami, które również mają PMS, ale nie deklarują takiej zmiany. Wyniki pokazują,
że w zależności od badanych zmiennych czynnikami istotnie różnicującymi grupy są cechy
temperamentu (wytrzymałość i perseweratywność) oraz negatywne przetwarzanie
informacji dotyczących siebie.
dr Magda Urbańska
Uniwersytet Rzeszowski
FUNKCJONOWANIE KOBIET I MĘŻCZYZN W ZWIĄZKACH KOHABITACYJNYCH
Współczesna rodzina podlega wielu przemianom. Wśród wielu wymiarów przemian,
zwraca uwagę przeobrażenie podstawy rodziny, jaką do tej pory było formalne małżeństwo.
Coraz częściej podstawą rodziny staje się także związek nieformalny (kohabitacyjny), będący
jedną z alternatywnych form życia małżeńsko-rodzinnego. Mimo iż skala wspólnego
mieszkania pary bez ślubu nie jest w Polsce zjawiskiem występującym powszechnie, coraz
częściej przejawia się jako etap przygotowania przedślubnego, stanowiącego swoistą
„próbę” dla związku. Coraz więcej osób podejmuje także decyzję o wspólnym życiu
rodzinnym z partnerem/partnerką bez intencji zawarcia w przyszłości związku małżeńskiego.
W tym przypadku kohabitacja staje się alternatywą wobec małżeństwa. Coraz częściej
w rodzinach opartych na związku nieformalnym pojawiają się dzieci, czemu towarzyszy
wzrastająca akceptacja społeczna.
W referacie zaprezentowane zostaną wyniki badań własnych nad zjawiskiem
kohabitacji w środowisku studenckim Rzeszowa. W kontekście płci kohabitantów
przedstawione zostaną m.in. czynniki sprzyjające „życiu razem, ale bez ślubu”, sposoby
wypełniania ról rodzinnych przez kohabitantów, podział pracy domowej i władzy w związku.
Przez pryzmat płci starano się także spojrzeć na perspektywy i konsekwencje podejmowania
decyzji prokreacyjnych przez osoby pozostające w związkach kohabitacyjnych.
dr Katarzyna Walęcka-Matyja
Uniwersytet Łódzki
JAKOŚĆ RELACJI Z RODZEŃSTWEM W OKRESIE DOROSŁOŚCI
JAKO PREDYKTOR KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH
WARUNKUJĄCYCH FUNKCJONOWANIE W ROLACH RODZINNYCH I ZAWODOWYCH
Celem badań było określenie zmiennych społeczno-rodzinnych różnicujących poziom
kompetencji społecznych oraz wskazanie wymiarów relacji z rodzeństwem w okresie
dorosłości o wartości predykcyjnej dla kompetencji społecznych. Badaniami objęto 62 osoby
w okresie wczesnej dorosłości (średnia wieku 34.2 lata), pochodzących z województwa
łódzkiego. Kobiety stanowiły 60% badanych.
Zastosowano następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz Kompetencji
Społecznych A. Matczak (2007) oraz Kwestionariusz Relacji Dorosłego Rodzeństwa (KRDR)
C.Stockera i in. (1995) w adaptacji K.Walęckiej-Matyja (2014).
Rezultaty badań wskazały na występowanie istotnego zróżnicowania w zakresie
kompetencji społecznych badanych osób w zależności od płci, statusu rodzica oraz miejsca
zamieszkania. Stwierdzono, że w grupie kobiet kompetencje społecznie były ujemnie
skorelowane z wymiarem Rywalizacji Ojcowskiej oraz Rywalizacji. W grupie mężczyzn nie
wystąpiły żadne związki pomiędzy badanymi zmiennymi. Wartość predykcyjną dla
wieloaspektowo ujmowanych kompetencji społecznych miał czynnik Rywalizacja Ojcowska.
W badaniach potwierdzono znaczącą rolę podsystemu rodzeństwa w kształtowaniu
kompetencji społecznych, które w zależności od charakteru mogą facylitować bądź
ograniczać funkcjonowanie człowieka w rolach rodzinnych i zawodowych.
mgr Joanna Wątroba
Uniwersytet Jagielloński
mgr Patrycja Siemiginowska
Uniwersytet Jagielloński
RELACJA PRACA-RODZINA A KOMUNIKACJA MAŁŻEŃSKA I ZDROWIE
U KOBIET I MĘŻCZYZN PRACUJĄCYCH ZMIANOWO
Podział na środowisko pracy i rodziny zdaje się odchodzić już w niepamięć na rzecz
wzajemnego przenikania się tych dziedzin życia. W związku z tymi zmianami jednym
z ważniejszych wyzwań stojących przed współczesnym człowiekiem jest godzenie ról
rodzinnych i zawodowych.
Praca wymaga zaangażowania w coraz większą liczbę zadań, które stają się bardziej
obciążające i często wymagają spędzania długich godzin poza domem o różnych porach
doby. Problem ten szczególnie dotyka pracowników zmianowych. Są oni narażeni na
powstawanie i utrzymywanie się negatywnej relacji pomiędzy pracą i rodziną (konflikt
rodzina-praca oraz konflikt praca-rodzina), a także na ryzyko występowania u nich
negatywnych objawów zdrowotnych. Poza konfliktami między tymi domenami życia może
wystąpić również relacja pozytywna w obu kierunkach (facylitacja rodzina-praca oraz
facylitacja praca-rodzina).
Celem badań jest sprawdzenie, czy istnieje związek pomiędzy relacją praca-rodzina
(pozytywną i negatywną) a sposobami/stylami komunikacji małżeńskiej oraz częstością
występowania dolegliwości zdrowotnych u pracowników zmianowych.
Pracowników zmianowych dużej firmy produkcyjnej w Małopolsce poproszono
o wypełnienie samoopisowych metod kwestionariuszowych: Skali Wzajemnego Wpływu
Pracy i Rodziny (Grzywacz, Marks, 2000), Kwestionariusza Komunikacji Małżeńskiej (Plopa,
2005) oraz inwentarza GHQ-28 (Goldberg i in., 2001).
Zdrowie pracowników zmianowych i style komunikacji małżeńskiej mogą być
w powiązane z pozytywną i negatywną relacją praca-rodzina.
prof. APS, dr hab. Mariola Wolan-Nowakowska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
INTERDYSCYPLINARNY MODEL WSPARCIA KOBIET W TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ
W PROCESIE AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ
W wielu przypadkach pozostawanie kobiet poza rynkiem pracy jest konsekwencją
doświadczania trudnej sytuacji życiowej, w tym między innymi związanej z problemami
zdrowotnymi, z niepełnosprawnością dziecka czy z przemocą w rodzinie. Z drugiej strony
brak pracy przyczynia się do pogłębiania trudności życiowych oraz poczucia bezradności
wobec doświadczanych problemów. W referacie zostanie poddany analizie model
interdyscyplinarnego wsparcia skierowanego do kobiet wykluczonych z rynku pracy na
przykładzie realizacji projektu „Od NowA”.
top related