sİgara yasak tütünsüz bir dünyaya doğru

SİGARA YASAKTütünsüz Bir Dünyaya Doğru

Dr Douglas Bettcher

Direktör, Sigarayla Mücadele Girişimi

Dünya Sağlık Örgütü

Tütün Salgınını

Daha fazla gözardı edemeyiz

Tütün Salgını – Bugün

Tütün SalgınıYarın

Tütün Salgını: Geleneksel Sınırları Kaldırmak

Tütün – Artık sadece gelişmiş ülkelerin sorunu değil

Tütün Tüketimi:Coğrafi Değişim

Tütün Salgını daha da kötüye gitmekte

• Tütün şu anda yılda 5 milyon kişinin ölümüne sebep olmaktadır ancak on yıllık süreçlerde bu rakamın yılda 10 milyona çıkacaktır

• Sigara kullanım miktarı aynı şekilde devam ederse, ölüm sayıları:

2000 – 2025 ~ 150 Milyon2025 – 2050 ~ 300 Milyon2050 – 2100 > 500 Milyon

TOPLAM 21 YÜZYILDA ORTA ÇAĞDAKİ ÖLÜMLERİN YARISI KADAR: 1 MİLYAR KİŞİ

20. Yüzyılda 0,1 milyar kişi.

… Eğer harekete geçmezsek

CNN Dünya Serisi

Sigarayla Mücadele Girişimi

Hedefler

• “Tütün kullanımının yol açtığı hastalık ve ölümlerin etkisini azaltmanın yanı sıra, günümüzdeki ve gelecek nesilleri, tütün tüketiminin sağlık, ekonomi, toplum ve çevre üzerindeki yıkıcı sonuçlarından korumaktır "

Tütün Kontrolünün Global Tütün Kontrolünün Global Boyutları Boyutları

Global tütün salgını şu yönde genişlemektedir:

• Ticari özgürleşme• Yabancı yatırım• Global pazarlama• Toplumsal hareketlilik

Tütün endüstrisi, gelişmekte olan ülkelerdeki devasa pazara yönelmeye başlamıştır.

Salgının global anlamda yaygınlaşması, ülkelerin yerel bazda önlemler almalarını zorlaştırmaktadır. Uluslararası koordine bu anlamda önemlidir.

Tütün Kontrolü Mekanizmaları

• Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Anlaşması (DSÖ FCTC)- Tütün salgınıyla mücadelenin temel taşıdır.

• mpower: Tütünle mücadelede 6 ana politika:– Tütünle mücadelede anahtar unsur fiyat artırımıdır– Ülkelere Tütün Kontrolü Çerçeve Anlaşması

hükümlerinin uygulanmasına yönelik yardım– Bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi ve kontrolü

DSÖ aksiyon planının ayrılmaz bir parçasıdır

looking back (to the future)

<1950 – 1970> endüstri girişimlerine karşılık yok

<2005 - 2050> ülke bazında önemli DSÖ önlemlerinin alınması

<1970 – mid 90s> öncüler tarafından erken tedbirler alınması<mid 90s – 2005> Global liderliğin yükselişi (DSÖ FCTC)

<2020> MPOWER ülke bazında müdahele uygulamalarının başlaması

<20??> Barlar, cafeler ve diğer tüm kamu alanların sigarasız olması.

Güçlerin hareketliliği:Pazarlık – pazarlık – pazarlık

Çerçeve AnlaşmasıGlobal yetkinlik için benzer amaçlı kurumların uluslar arası işbirliği saplamaları.

Sonraki adım: ProtokollerÇerçeve anlaşması hükümlerinin uygulanması için için yeni spesifik taahhütler belirlenmesi.

Örnek:Global Çevre Koruması

Çerçeve Anlaşması Protokolü YaklaşımıGlobal Standart Belirlemede Dinamik Bir Model

Güçlerin hareketliliği:Pazarlık – pazarlık – pazarlık

FCTC

• DSÖ himayesinde oluşturulan ilk global sağlık anlaşması

• BM tarihindeki en geniş kapsamlı anlaşmalardan biri

• 157 taraf ülke; yürürlüğe giriş tarihi 27 Şubat 2005

FCTC

49. Dünya Sağlık Meclisi (yönetim kararı DSM49.17) Tütün Kontrolü Çerçeve Anlaşması gelişiminin başlangıcı.

DSÖ, Anlaşmayı Haziran 2003’te imzaya açmıştır.

DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Anlaşması DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Anlaşması (FCTC)(FCTC)

DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Anlaşması DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Anlaşması (FCTC)(FCTC)

Tütün kontrolü çalışmalarının Tütün kontrolü çalışmalarının canlandırılması için yeni bir solukcanlandırılması için yeni bir soluk– Tütün kontrolünü, kamu sağlığı gündemine Tütün kontrolünü, kamu sağlığı gündemine

taşımıştır.taşımıştır.– Tütünle mücadelede kabul edilecek kanıta Tütünle mücadelede kabul edilecek kanıta

dayalı bir araç sağlamıştır.dayalı bir araç sağlamıştır.– Ülkelerin taahhütlerini ölçen bir mekanizma Ülkelerin taahhütlerini ölçen bir mekanizma

geliştirmiştir.geliştirmiştir.

Büyük Ülkelerin Durumu

11 büyük ülkeden 9’u anlaşmaya taraftır.

Brezilya

Bangladeş

Çin

Hindistan

Japonya

Meksika

Nijerya

Pakistan

Rusya

Bu dokuz ülke:• > 3.2 miyar insanı• > Dünya nüfusunun

51%inden fazlasını temsil etmektedir.

FCTC’nin Benzersizliği

• Öncelikle, bu DSÖ metni iki koşulu birleştirdiği için benzersizdir:

(a) Uygulaması harici anlaşmalara dayalı Genel zorunluluklar ve yönlendirici prensipler(Kısım II),

(b) Tütün talebi, tütün arzının azaltılması ve bu konuda bilgi ve teknoloji işbirliği yapılmasına yönelik yeterli koşullar,

- Anlaşmanın harici anlaşmalar olmadan da uygulanması.

FCTC’nin Benzersizliği

• İkinci olarak Anlaşma, hem arz hem de talep sağlayanlar açısından tütün kontrolüne yaklaşır.

packaging and labelling

supply reduction

demandreduction

prices and taxes

advertising, promotion, sponsorship

illicit trade

alternative activities

treatment of dependence

liab

ility

sale to and by minors

exposure to tobacco smoke

regulation of tobacco products

Talebi Azaltmadaki Anahtar Önlemler

• Temel talep azaltıcı önlemler (Madde 6-14)

– Ücret ve vergi oranları ile, – Ücrete dayalı olmayan unsurlar

• Sigara dumanına maruz kalmaktan koruma (madde 8); • Tütün ürünleri içeriği yönetmeliği (madde 9); • Tütün ürünlerinin ifşası yönetmeliği (madde 10); • Paketleme ve bandrolleme (madde 11); • Eğitim, iletişim ve kamuya duyarlılık; • Tütün reklam, tanıtım ve sponsorlukları (madde 13) ;• Tütün bağımlılığı ile ilgili talep azaltıcı hususlar (madde 14)

Arzı Azaltmadaki Anahtar Önlemler

• Temel arz azaltıcı önlemler (Madde 15-17)– Tütün ürünlerinin yasadışı ticareti; – Küçüklere ve küçükler tarafından satılması– Ekonomik olarak uygun alternatiflerin

desteklenmesi.

FCTC’nin Benzersizliği

• Üçüncü olarak, Anlaşma; sektörel, bölgesel ya da yerel bazda kapsamlı bir şekilde tütün kontrolü ihtiyaçlarına cevap verdiği için benzersizdir. (madde 5, 20 ve 22.)

• Dördüncü olarak, tanlaşma metni, alınacak önlemlerin taraflara uygun olup olmadığını sorgular.

• Beşinci olarak, Anlaşma, destekleyici mekanizmalara yaklaşımı açısından benzersizdir.(madde 26),

FCTC’nin Benzersizliği

• Sonuç olarak, Anlaşma, uygulamasını sabote edenleri (tütün endüstrisi) açıkça belirten ilk çok uluslu anlaşma olması açısından benzersizdir. - Taraflar, tütün endüstrisinin kazanılmış haklarına karşı sağlık politikaları geliştirmekle yükümlüdür. (madde 5.3)

FCTC

Tütün kontrolünde kanıta dayalı bir araç

madde 6 madde 11

madde 8

madde 14

madde 20

madde 13

Madde 6: Tütün talebini Azaltıcı Fiyat ve Vergi Oranları

Madde 8: Sigara dumanına maruz kalmaktan koruma

Sigarasız Ortamlar

• Madde 8;– Tüm tarafların anlaşmayı imzaladıktan sonra 5 yıl

içinde kapalı alanlarda ve işyerlerinde sigara içimine karşı kapsamlı yaptırımlar getirmelerini sağlar.

• Kapalı alanlarda sigara içimine karşı %100 ceza– Yürürlükteki kanundaki boşlukları doldurmak,

• Ceza, kapalı alanlardaki işyeri, lokanta, bar ve toplu ulaşım araçlarını kapsamalıdır

– Ayrı sigara içme alanlarını içermemelidir.• Ayrı sigara içme bölümleri oluşturmak, diğer insanları sigara

dumanından korumaya yetmemektedir.

Madde 11: Paketleme ve Bandrolleme

Madde 13: Tütün Reklam, Tanıtım Ve Sponsorlukları

Madde 14: Tütün Bağımlılığı İle İlgili Talep Azaltıcı Hususlar

…"tütün teftiş programlarını, ulusal, bölgesel ve global teftiş programlarına entere ederek verilerin daha sağlıklı ve geniş çaplı analiz edilmesi

sağlanır."

Madde 20: Araştıma ve Teftiş Faaliyetlerinde Bilgi Alışverişi

Sigarayla Mücadele Girişimi: Değişimi Getirme

MPOWER Tütün Salgınına Karşı Bir Önlem Pakedi

FCTC

Tütün kontrolünde kanıta dayalı bir araç

madde 6 madde 11

madde 8

madde 14

madde 20

madde 13

r p w

e o m

MPOWER Tütün Kontrolünde 6 Politika

• İzleme ve değerlendirme

• Sigarasız ortamlar• Tütün bağımlılığı

tedavisi• Tütün zararları

hakkında uyarma• Reklam, tanıtım ve

sponsorluğun yasaklanması,

• Tütün vergilerinin artırılması

Tütün kontrolü için Kapasite Geliştirme

Tütün Kontrolünü Geliştiren Araçlar (FCTC, MPOWER)

Ulusal Tütün Kontrol Planı (NTCP)

Ulusal Koordinasyon Mekanızması – Government Mandate

Ülke bazında kaynaklar (İnsan, hammadde, para)

TÜ

TÜ

N K

ON

TR

OL

ÜN

ÜN

U

YG

UL

AN

MA

SI

Ülkelerin %25’inin bir tütün kontrol mekanizması bulunmamaktadır.

Sigarayla Mücadele Girişimi- Eylem

Ortaklarla Beraber Çalışma

Tütün Kontrolü İçin Beraber Çalışma

WHO FCTC

WHO-TFI

BI NCD

Bloomberg Girişimi: Mücadele Etme

• 2 yılda 125 mlyon USD yardım – yetersiz kaynak

• Bütün kaynaklar Amerika dışına aktarıldı • Düşük ve orta gelirli ülkeler faydalanıyor • Dünyadaki sigara içenlerin 2/3’ sini

oluşturan 15 hedef ülke : Çin, Hindistan, Endonezya, Rusya, Bangladeş, Brazil, Mexico, Türkiye, Pakistan, Mısır, Ukrayna, Filipinler, Tayland, Vietnam, Polonya

BI –Üye Kuruluşlar

• Sigarasız Çocuklar Kampanyası

• Dünya Sağlık Örgütü

• Hastalık Kontröl ve Önleme Merkezleri Vakfı

• Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı Okulu

• World Akciğer Vakfı (IUATLD, FCA)

BI’ye DSÖ Desteği

• Organizasyonun temel fonksiyonları,• “Tecrübeyle Öğrenme" – Tütün kontrolü

hakkında bilgi birikimi– Sağlık sistemleri, kronik hastalıklar, izleme ve

değerlendirme

• Sponsorluk ve işbirliği• Kapsamlı ülke ve bölge görünümü

konularında destek sağlamaktadır.

Bloomberg Girişiminde DSÖ’nün rolü

• Kapasite Geliştirme– Tütün kontrolü için hükümet kapasitesini güçlendirme– Mevcut Sigarayla Mücadele Girişimi kapasitesini ülke

ve bölge bazında güçlendirme• Savunma ve İletişim

– WNTD• İzleme ve Değerlendirme

– Global Tütün Kontrol Raporu– Ülke içindeki izleme ve Küresel Yetişkin Tütün

Araştırması için CDC’yle ortak çalışma

Sigarayla Mücadele Girişimi- İletişim

Medya ve Savunma–

MPOWER’ın Uygulaması

MPOWERSigarayla Mücadele Girişiminin Eylem Unsurur

• MPOWER global başlangıcı Şubat 2008’de gerçekleşmiştir. Emsalsiz yazılı basın kapsamı Medyanın büyük ilgisi

CNN; BBC

• Dünya Sağlık MeclisiMPOWER barınağı

• Tütünsüz Dünya Günü

Tütünsüz gençlik- MPOWER

Yenilikçi iletişim araçları Tanıtım filmleri

www.youtube.com/who

Tütünsüz Dünya Günü– Müzik Video: Tütünsüz Gençlik

Animasyon: Tütün Endüstrisi Siz Gençleri Yakalıyor

Sigarayla Mücadele Girişimi–

Yeni Ufuklar

Protokoller

Hükümetler arası Pazarlık Birimi (INB) - Kanunsuz Ticaret Protokolü

• Tüm taraflara açık olacak şekilde, madde 15’te hükümleri belirtilen kanunsuz tütün ticareti protokolüne yönelik bir hükümetler arası pazarlık birimi kurmaya kararlaştırılmıştır.

• İlk toplantı, Şubat 2008’de Cenevre’de yapılmıştır. • Başkan görüşü Ekim 2008’de görüşülecektir.

• Hükümetler arası pazarlık birimi, gidişat hakkında COP!a raporlama yapar.

• Taslak Protokol, 2010’da yapılacak 4. toplantı sonunda oluşacaktır.

Madde 5.3 Taslak Yönerge- Tütün endüstrisinin kazanılmış haklarına karşı kamu sağlığı politikalarının korunması.

Madde11 Taslak Yönerge – ürünlerin paketleme ve bandrollenmesi.

Madde 13 Taslak Yönerge – ulusal ve sınır dışı reklam, tanıtım ve sponsorlukların engellenmesi.

FCTC Yönergeleri

Sigarayla Mücadele Girişimi

tütünsüz gelecek için