sosyal kurallar
Post on 11-Jan-2016
70 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
1
SOSYAL KURALLAR
Hu
kuk K
ura
lları
Mad
di Ya
ptı
rım
DinKuralları
AhlakKuraları
GörgüKuraları
Man
evi Ya
ptırım
Diğer
Kuralları
Sosy
al
2
DİN KURALLARI
İlâhî irade tarafından konulduğuna inanılan ve
insan davranışlarını düzenleyen,
ölünce öbür dünyada cehennem azabı çekileceği
korkusuyla
müeyyidelendirilen emir ve yasaklardır.1. Özü itibarıyla hukuk kuralları gibi emir ve yasak içermektedir.
Her iki tür kural da normatif niteliktedir.
2. Din kuralları da hukuk kuralları gibi insan davranışlarını
düzenlemeye
yöneliktir.
3. Din kurallarının koyucusunun genel olarak “ilâhî irade”dir.
4. Din kurallarının müeyyidesi, ölünce öbür dünyada cehennem
azabı çekme korkusudur.
3
AHLÂK KURALLARI
Ahlâk kuralları, kişinin kendi vicdanı tarafından konulan ve yine
kişinin kendi davranışlarını düzenleyen ve vicdan azabı ile
müeyyidelendirilmiş emir ve yasaklardır.
1. Ahlâk kuralları da özü itibarıyla hukuk ve din kuralları gibi
emir ve yasak içermektedir.
2. Ahlâk kuralları da hukuk kuralları gibi insan davranışlarını
düzenlemeye yöneliktir.
3. Ahlâk kurallarının koyucusu, insanın kendi vicdanıdır.
4. Ahlâk kurallarının müeyyidesi, vicdan azabıdır.
4
Hukuk Kuralları
Din Kuralları
Ahlâk Kuralları
Örf ve Âdet
Kuralları
Normatiflik Var Var Var Var
Muhatabı İnsanlar İnsanlar İnsanın Kendisi
İnsanlar
Koyucusu Devlet İlâhî İrade İnsanın Kendisi
Toplum
MüeyyideCebrî
Nitelikte
Cehennem Azabı Çekme
Korkusu
Vicdan Azabı
Ayıplama, Kınama, Dışlama, Dövme, Linç, vs
ÇİZELGE. Toplumsal Düzen Kuralları Arasında Karşılaştırma
5
HUKUK KURALLARININ ÖZELLİĞİ
Yaptırım
Herhangi bir kuralın koymuş olduğu emir ve yasaklara uygun
surette
Hareket etmeme, onun yap dediğini yapmama veya yapma
dediğini yapma halinde karşılaşılacak olan tepkidir.
HUKUKSAL YAPTIRIMLAR Maddi Yaptırım
Din, Ahlak
Görgü Kuralları Manevi
Yaptırım
6
HUKUKUN
YAPTIRIMI
Cebri İcra Tazminat HükümsüzlükCeza İptal
7
YaptırımHerhangi bir kuralın koymuş olduğu emir ve yasaklara
uygun surette hareket etmeme, onun yap dediğini
yapmama veya yapma dediğini yapma halinde
karşılaşılacak olan tepkidir.
Hukuk kuralının ihlaline tepki olarak gösterilen ve
hukuk düzeni tarafından öngörülen ve devlet
tarafından uygulanan bir cebirdir.
* Kişinin hayatına (örneğin ölüm cezası),
* hürriyetine (örneğin hapis cezası),
* mal varlığına (örneğin para cezası, tazminata mahkûmiyet…)
8
Hukukun YaptırımlarıCeza
Hukuk kurallarından bazılarının koymuş oldukları emir
ve yasaklara aykırı davranışta bulunan kimselerin
karşılaşacakları tepkilerdir.
* Özgürlükleri bağlayıcı;
Ölüm cezası, ağır ya da hafif hapis cezası…
* Belli bir meslek veya sanatın yerine getirilmesinde geçici olarak tatil edilmesi ya da disiplin cezası
9
Hukukun Yaptırımları
Cebri İcra / Aynen ve Zorla Yaptırma
Bir kimseyi o hukuk kuralının emirlerini
yerine getirmeye zorlama;
borcunu yerine getirmeyen kimseyi
borcunu yerine getirmeye zorlama
biçiminde ortaya çıkan bir yaptırımdır.
Borçlu borcunu yerine getirmediğinde, alacaklı
mahkemeye başvurarak alacağının zorla alınmasını
isteyebilir.
10
Hukukun Yaptırımları
Tazminat
Bir kişinin hukuka aykırı bir eylemle,
başkalarına zarar vermesi durumunda,
bu zararın ödettirilmesi yoluyla giderilmesine
yönelik
bir (MADDİ - MANEVİ) yaptırımdır.
Hukuka aykırı bir yönetsel işlemle başkasına zarar veren kimse
bu zararı ödemeye zorunlu kılınır.
11
Hukukun Yaptırımları
Hükümsüzlük / Geçerli Saymama
Bir hukuksal işlemin, yasanın öngördüğü şekilde
yapılmaması veya kanuna aykırı olarak yapılması
halinde ortaya çıkan yaptırımdır.
Hükümsüzlük,
bazen yokluk
bazen butlan (mutlak ve nispi butlan)
bazen de tek taraflı bağlamazlık şeklinde
ortaya çıkar.
12
Hukukun YaptırımlarıYönetsel işlemlerin unsurlarından bazılarının noksan
olması, işlemi hükümsüz kılar, yani yokluk hali doğurur.
Yokluk, hukuki işlemin hiç yapılmamış sayıldığı durumdur.
Örneğin, evlendirme memuru önünde yapılmayan bir işlem «yok» hükmündedir.
Yokluk halinde usul ve şekil açısından emredici hükümlere aykırılık söz konusudur.
Yoklukta işlem ya da karar hukuken geçersizdir;yani hüküm ve sonuç doğurmaz.
Yokluk halinde dava açmaya gerek yoktur.Süreye de tabi değildir.
Ama uygulamada yokluk halinin tespiti için dava açmak mümkündür.
Bu durumda hakim yokluğu belirler ve davayı reddeder.
13
Hukukun Yaptırımları
Butlan (Geçersiz Sayılma hali), ehliyet, biçim ve
konu gibi yasanın aradığı zorunlu öğelerden birinin
eksikliğinden veya bu öğelerden en az birinin yasaya
aykırı olarak yerine getirilmesinden oluşan geçersizlik
halidir.
Kanuna, kamu düzenine ahlaka aykırılık halidir.
Sonuçları yokluk ile aynıdır.
Hakim resen de gözetir.
Dava için süresi yoktur.
14
Hukukun Yaptırımları
BUTLAN
Mutlak Butlan Nispi Butlan
15
Mutlak Butlanİşlemin ölü doğumu demektir. Ortada bir işlem var ancak işlem hukuki bir hüküm ifade etmez.
* Evlenme merasiminde taraflardan biri evli, akıl hastası vb. daimi bir sebepten mümeyyiz değilse,
evlenme butlanla batıldır.* Mutlak butlanla sakat olan bir hukuksal işlemin iptal
edilmesini yalnız hukuksal işlemin tarafları değil herkes isteyebilir.
16
Nispi ButlanYararı korunan kişinin lehine konulan bir koşulun gereği yerine getirilmeden yapılmış olan işlemlerde karşımıza çıkar. Nispi butlan 'la sakat bir hukuksal işlemin iptal edilmesi
zorunlu değildir.
Nispi butlan nedenleri yalnızca hukuksal işlemin ilgili taraflarına bu işlemi iptal ettirme olanağı sağlar. Bu
nedenler kamu düzenini bozucu nitelikte sayılmadığı için nispi butlanla sakat bir işlemin iptal edilmesi de
yasalarca zorunlu görülmemiştir. Bir davada yargıç nispi butlan nedenlerini kendiliğinden dikkate almaz; ancak ilgili taraflar böyle bir nedeni ileri
sürerlerse bunu değerlendirir ve karara bağlar.
İrade bozuklukları (hata, hile, korkutma ve gabin)ehliyet eksikliği durumudur.
Ehliyet eksikliği temyiz kudretinden yoksunluk derecesinde olursa, nispi butlan değil mutlak butlan sözkonusu olur.
17
YOK SAYILMA - GEÇERSİZ SAYILMA
Yok sayılma;
* Dava ile kanıtlama zorunluluğu yok! Çünkü işlem hiç doğmamıştır.
* İşlem başından beri sonuç doğurmamaktadır.
Geçersiz sayılma;
* İşlem doğmuş, ancak ölü doğmuştu. Yargıç kararına gereksinim vardır.
* İşlemin geçersiz olduğu an önemli.
18
Hukukun Yaptırımlarıİptal
Hukuk kuralına aykırı biçimde yapılmış olan yönetsel işlemin yargı organı kararıyla ortadan kaldırılmasıdır.
Bir yönetsel makamın hukuk kurallarına ters düşecek biçimde yapmış olduğu yönetsel işlemlerin,
bu yüzden menfaati zarara uğrayan kimseler tarafından yetkili yargı organına dava yoluyla
başvurulmak suretiyle iptal ettirilmesi yaptırımıdır.
Örneğin, fakülte yönetim organlarının hukuka aykırı bir kararı Danıştay tarafından iptal edilir;hukuka aykırı işlem ortadan kaldırılır.
Böylece kamu kuruluşlarının hukuka uygun hareket etmeleri sağlanmış olur.
19
Asıl Kaynaklar Yardımcı Kaynaklar
Yazılı Kaynaklar Yazısız Kaynak Doktrin İçtihat
1. Anayasa 2. Kanun 3. KHK 4. Uluslararası Antlaşma4. Tüzük 5. Yönetmelik
Örf ve Adet (Bilimsel Görüşler)
(Yargı Kararları)
HUKUKUN KAYNAKLARI
20
Anayasa Değişikliği Usûlü Teklif > 1/3 (184 MV)
Görüşme (İki defa)
Kabul (Gizli Oy)
(330 MV) 3/5 ≤ Çoğunluk < 2/3 (366 MV)
Çoğunluk ≥ 2/3 (367 ve daha fazla Milletvekili)
Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanı
Halkoylaması Geri Gönderme Onay Halkoylaması Geri Gönderme
Aynen Kabul ≥ 2/3 Aynen Kabul ≥ 2/3
Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanı
Halkoylaması Onay Halkoylaması Onay
21
TABLO 3-1: Hukukun Yazılı Kaynakları
KANUN OLAĞAN DÖNEM KHK’Sİ
OLAĞANÜSTÜ HÂL KHK’Sİ
TÜZÜK YÖNETMELİK
Yetki TBMM Bakanlar Kurulu +Yetki Kanunu
Cumhurbaşkanın Başkanlığında
Bakanlar Kurulu (Yetki Kanununa
Gerek Yok)
Bakanlar Kurulu
Başbakanlık, Bakanlıklar ve Kamu Tüzel
Kişileri
Konu Sınırlama Yok
Temel Hak ve Hürriyetler
Düzenlenemez (Sosyal Haklar
Hariç)
Konu Sınırlaması
Yok
“Kanunun Uygulanmasını
Göstermek” veya “Emrettiği İşleri
Belirtmek”
Kanunların ve Tüzüklerin
Uygulanmasını Sağlamak
Cumhurbaşka-nının İmzası
Var Var Var Var Yok
Resmî Gazetede Yayın
Var Var Var Var Hepsi İçin Şart Değil
TBMM'nin Onayı
Var Var Var Yok Yok
Danıştayın İncelemesi
Yok Yok Yok Var Yok
Yargısal Denetim
Anayasa Mahkeme
si
Anayasa Mahkemesi
Denetim yok Danıştay Danıştay / İdare Mahkemeleri
top related