sylabus oraz przegląd orzeczeń do tematu: instytucja...
Post on 28-Feb-2019
219 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Dr hab. Robert Grzeszczak, prof. UW Katedra Prawa Europejskiego
Instytut Prawa Międzynarodowego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Warszawski
Sylabus oraz przegląd orzeczeń do tematu: Instytucja obywatelstwa Unii Europejskiej, orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE kształtujące charakter prawny obywatelstwa UE, prawa obywatela UE, charakter prawny obywatelstwa unijnego, zasada niedyskryminacji, Karta praw podstawowych UE
Wyroki TSUE (kolor żółty – orzeczenia do obowiązkowej lektury przed zajęciami): w sprawie C-369/90 Micheletti i in.!!! w sprawie C-179/98 Mesbah, w sprawie C-200/02 Zhu i Chen w sprawie C-135/08 Janko Rottmann p. Freistaat Bayern w sprawie C-85/96 Martínez Sala w sprawie C-145/09; Tsakouridis
w sprawie 34/09 Ruiz Zambrano!!!
w sprawie C-208/09; Sayn-Wittgenstein
w sprawie C 499/06 Halina Nerkowska
Cz. I: Obywatelstwo Unii Europejskiej Lektura dodatkowa - OBYWATELSTWO: Bodnar A., Obywatelstwo wielopoziomowe w europejskiej przestrzeni konstytucyjnej, Warszawa 2008 Skibińska E., Obywatelstwo Unii [w:] Monitor Prawniczy nr 7/2010
I. Definicja obywatelstwa i obywatelstwa UE
• Obywatelstwo UE: Jest to personalna, wzajemna, akcydentalna, zależna i pozorna więź
między osobą fizyczną a Unią Europejską.
• Obywatelstwo UE, jako nietożsame z obywatelstwem narodowym, jest odrębną kategorią
określoną w TUE i TFUE jako citizenship of the Union, dla odróżnienia od obywatelstwa
narodowego – nationality.
Instytucja obywatelstwa to konstrukcja formalnoprawna, z którą wiąże się
zróżnicowana treść materialnoprawna
II. Aspekty historyczne (Maastricht, Karta praw podstawowych UE, Lizbona)
III. Podstawy traktatowe obywatelstwa UE:
Podstawowa regulacja - artykuł 20 TFUE
IV. Inicjatywa obywatelska wg Traktatu z Lizbony – wprowadzenie i omówienie zasad
zaproponowanych przez KE
Zakres praw obywatela UE
Zakres obowiązków obywatela UE
Część II – zakaz dyskryminacji
Lektura - Czaplioski Wł., Zasada niedyskryminacji/równego traktowania w prawie wspólnotowym, dostępny na http://www.korporacje.com/index.php/W%C5%82adys%C5%82aw-Czapli%C5%84ski-Zasada-niedyskryminacji/r%C3%B3wnego-traktowania-w-prawie-wsp%C3%B3lnotowym.html
Zakaz zróżnicowanego traktowania podmiotów znajdujących się w takiej samej (czy
podobnej) sytuacji, jeśli to zróżnicowanie jest arbitralne i nieuzasadnione
Dyskryminacja jawna, np. 293/83 Gravier
Dyskryminacja pośrednia (ukryta), np. C-175/88 Biehl
Dyskryminacja odwrotna, np. C-212/06 Gouvernement de la Communauté française,
Gouvernement Wallon p. Gouvernement flamand
Część III – Ochrona praw podstawowych w prawie Unii Europejskiej, prawa
podstawowe jako zasady ogólne prawa UE
Lektura dodatkowa – Grzeszczak R., Unia Europejska jako wielopoziomowy systemu ochrony praw człowieka (Proces przystąpienia Unii Europejskiej do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności) (w:) Traktat z Lizbony – wybrane zagadnienia / The Treaty of Lisbon - selected issues (red. nauk.) MM Kenig-Witkowska, R. Grzeszczak, Warszawa 2012, s. 75 – 91. Osiatyński W., Prawa człowieka i ich granice, Kraków 2011 Wróbel A. (red.), Karta Praw Podstawowych w europejskim i krajowym porządku prawnym, Warszawa 2009
Sylabus:
Prawa człowieka w prawie UE, geneza
Obowiązek ochrony praw podstawowych jako zasada ogólna prawa UE, (zob sprawa 5/88 Wachauf)
Podmioty zobowiązane do ochrony praw człowieka
Rola Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu
Trybunał Sprawiedliwości UE potwierdzał, począwszy od sprawy 26/69 Stauder p.
miastu Ulm1, że prawa podstawowe chronione są, jako ogólne zasady prawa UE
1 Zob. sprawa 26/69, wyrok z dnia 12 listopada 1969 r. Stauder przeciwko miastu Ulm, Zb. Orz. 1969, s. 419.
Zasada poszanowania praw podstawowych jest wynikiem długiej ewolucji
orzecznictwa ETS (29/69 Stauder, 11/70 Internationale Handelsgesellschaft, 4/73
Nold, 44/79 Hauer) Pan Wachauf po wygaśnięciu dzierżawy zwrócił się do władz niemieckich o rekompensatę za okres, w
którym nie produkował mleka. Prawo niemieckie przyjęte dla wykonania rozporządzenia 857/84
przewidywało odszkodowanie za przerwę w produkcji mleka pod warunkiem udzielenia zgody przez
wydzierżawiającego w przypadku, gdy wnioskodawcą był dzierżawca gruntu. Wydzierżawiający,
który nigdy nie produkował mleka i nie przyczynił się do powstania farmy mlecznej odmówił jednak
zgody. Odpowiedź ETS na pytanie prejudycjalne sądu niemieckiego jest kluczowa. ETS stwierdził
dobitnie, że: „(...) postanowienia wspólnotowe, które po wygaśnięciu dzierżawy skutkują
pozbawieniem dzierżawcy, bez odszkodowania owoców jego pracy i inwestycji na dzierżawionej
nieruchomości byłyby niezgodne z wymogami ochrony praw podstawowych we wspólnotowym
porządku prawnym. Wymogi te wiążą także państwa członkowskie, gdy wykonują one prawo
wspólnotowe, państwa członkowskie muszą, tak daleko jak jest to możliwe, stosować te normy w
zgodzie z tymi wymogami.”
TL i Karta praw podstawowych Unii Europejskiej
Art. 6 TUE: Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw
podstawowych UE z 7.12.2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12.12.2007 roku w
Strasburgu, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty. Postanowienia Karty w żaden
sposób nie rozszerzają kompetencji Unii określonych w Traktatach.
Prawa, wolności i zasady zawarte w Karcie są interpretowane zgodnie z
postanowieniami ogólnymi określonymi w tytule VII Karty regulującymi jej interpretację i
stosowanie oraz z należytym uwzględnieniem wyjaśnień, o których mowa w Karcie, które
określają źródła tych postanowień.
Unia przystępuje do EKPCziPW. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji
Unii określonych w Traktatach.
3. Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji oraz wynikające z
tradycji konstytucyjnych wspólnych Państwom Członkowskim, stanowią część prawa Unii
jako zasady ogólne prawa.
Zakres stosowania KPP jest obwarowany trzema zastrzeżeniami wskazanymi w art. 6 ust. 1
TUE ( zob. art. 51-54 KPP)
– Karta nie rozszerza kompetencji UE określonych w traktatach (patrz również deklaracja nr
1),
- prawa podstawowe zawarte w Karcie muszą być interpretowane zgodnie z
postanowieniami jej Tytułu VII (patrz dalej),
– interpretacja postanowień KPP musi być zgodna z postanowieniami EKPCz (służą temu
przede wszystkim załączone do Karty Wyjaśnienia).
Niezależnie jednak od tego, niektóre państwa członkowskie, ze względu na wrażliwość
niektórych dziedzin, do których odnoszą się prawa podstawowe, dodatkowo odniosły się do
zakresu stosowania KPP:
Polska zgłosiła (już podczas uzgadniania mandatu Konferencji Międzyrządowej)
Deklarację nr 61, zastrzegającą kompetencję państw członkowskich do stanowienia prawa
„w zakresie moralności publicznej, prawa rodzinnego, a także ochrony godności ludzkiej i
poszanowania fizycznej i moralnej integralności człowieka”,
Czechy – bezpośrednio przed podpisaniem TL – dołączyły do Aktu Końcowego
Konferencji Międzyrządowej Deklarację nr 53, w której CZ. przedstawiają swoje rozumienie
zasad obowiązywania KPP. Jest to w znacznej mierze przypomnienie końcowych
postanowień tekstu samej KPP.
Dodatkowo szefowie państw i rządów uzgodnili, że w przyszłości prot. UK-PL obejmie
również Czechy: tak w konkluzjach Rady Europejskiej z dnia 29 i 30 października 2009 r.
wskazano, że protokół nr 30 ma zastosowanie do Republiki Czeskiej.
Protokół Brytyjsko-polski do KPP:
Artykuł 1
1. Karta nie rozszerza możliwości Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ani
żadnego sądu lub trybunału Polski lub Zjedn. Królestwa do uznania, że przepisy
ustawowe, wykonawcze lub administracyjne, praktyki lub działania administracyjne Polski
lub Zjedn. Królestwa są niezgodne z podstawowymi prawami, wolnościami i zasadami,
które są w niej potwierdzone.
2. W szczególności i w celu uniknięcia wątpliwości nic, co zawarte jest w tytule IV Karty nie
stwarza praw, które mogą być dochodzone na drodze sądowej, mających zastosowanie do
Polski lub Zjednoczonego Królestwa, z wyjątkiem przypadków gdy Polska lub Zjednoczone
Królestwo przewidziały takie prawa w swoim prawie krajowym.
Art. 2: Jeśli dane postanowienie Karty odnosi się do krajowych praktyk i praw
krajowych, ma ono zastosowanie do Polski lub Zjednoczonego Królestwa wyłącznie
w zakresie, w jakim prawa i zasady zawarte w tym postanowieniu są uznawane przez
prawo lub praktyki Polski lub Zjednoczonego Królestwa
top related