tiỆn chi tiẾt cÓ gÁ lẮp phỨc tẠp · 2015. 7. 10. · khoa cƠ khÍ chẾ tẠo giÁo...
Post on 01-Feb-2021
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
-
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO
GIÁO TRÌNH
TIỆN CHI TIẾT CÓ GÁ LẮP PHỨC TẠP
NGHỀ: CẮT GỌT KIM LOẠI
(Lưu hành nội bộ)
-
TP.HCM - 2010
-
5
Giíi thiÖu vÒ m« ®un
VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un:
Trong thùc tÕ nhiÒu chi tiÕt cã cã h×nh d¸ng kh«ng c©n xøng nh− trôc, b¹c lÖch
t©m, trôc kÐm cøng v÷ng, trôc cã ®−êng kÝnh lín cÇn ph¶i gia c«ng mÆt ngoµi vµ
mÆt ®Çu nh−ng kh«ng thÓ dïng nh÷ng ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p th«ng th−êng nh− m©m
cÆp, mòi t©m mµ ph¶i dïng nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®Æc biÖt cã dïng c¸c ph−¬ng tiÖn
kh¸c hç trî nh− gi¸ ®ì cè ®Þnh, gi¸ ®ì di ®éng... §Ó thùc hiÖn viÖc tiÖn cã g¸ l¾p
phøc t¹p trªn m¸y tiÖn v¹n n¨ng ®ßi hái ng−êi thî ®· thùc hiÖn ®−îc c¸c thao t¸c
tiÖn c¬ b¶n míi cã thÓ hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc cña m« ®un.
Môc tiªu cña m« ®un:
Khi häc xong m« ®un nµy häc sinh cã c¸c kiÕn thøc vÒ chi tiÕt lÖch t©m vµ chi
tiÕt kÐm cøng v÷ng. Cã ®ñ kü n¨ng thùc hiÖn g¸ l¾p vµ gia c«ng c¸c chi tiÕt dµi
kÐm cøng v÷ng, cã h×nh d¸ng phøc t¹p kh«ng c©n xøng ®óng yªu cÇu kü thuËt,
thêi gian vµ an toµn.
Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un
Häc xong m« ®un nµy häc sinh cã kh¶ n¨ng:
- Tr×nh bµy ®−îc c¸c ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p vµ gia c«ng c¸c chi tiÕt lÖch t©m, trôc
kÐm cøng v÷ng.
- TiÖn ®−îc c¸c trôc nhá, dµi, trôc lÖch t©m, b¹c lÖch t©m ®óng quy tr×nh, ®¹t
yªu cÇu kü thuËt vµ an toµn.
- X¸c ®Þnh ®óng c¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc.
- Thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c biÖn ph¸p an toµn.
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
6
Néi dung chÝnh cña m« ®un
Thêi l−îng (giê)
M· bµi
Tªn bµi
Lý
thuyÕt Thùc hµnh
M§ CG1 25 01 TiÖn trô dµi kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì di ®éng 3 13
M§ CG1 25 02 TiÖn trô dµi kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh
3 13
M§ CG1 25 03 TiÖn trôc lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp bèn vÊu 3 13
M§ CG1 25 04 TiÖn b¹c lÖch t©m b»ng ph−¬ng ph¸p rµ g¸
2 10
M§ CG1 25 05 TiÖn b¹c lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp ba vÊu tù ®Þnh t©m
3 9
M§ CG1 25 06 TiÖn trôc lÖch t©m g¸ trªn hai mòi t©m 3 16
M§ CG1 25 07 TiÖn trôc khuûu 3 16
Tæng céng 20 90
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
10
Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un
1. KiÕn thøc:
Néi dung ®¸nh gi¸
- Tr×nh bµy ®−îc ®Æc ®iÓm cña trôc kÐm cøng v÷ng, chi tiÕt lÖch t©m.
- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ c«ng dông, cÊu t¹o vµ c¸ch sö dông gi¸ ®ì di ®éng, gi¸
®ì cè ®Þnh.
- ChØ ra ®−îc c¸c ph−¬ng ph¸p rµ g¸ vµ kÑp chÆt khi tiÖn chi tiÕt lÖch t©m
- ChØ ra ®−îc c¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc khi tiÖn trô
dµi, chi tiÕt lÖch t©m.
Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸
§¸nh gi¸ kÕt qu¶ qua c©u hái miÖng, bµi kiÓm tra viÕt víi c©u tù luËn vµ tr¾c
nghiÖm
2. Kü n¨ng
Néi dung ®¸nh gi¸
- LËp ®−îc quy tr×nh hîp lý cho tõng chi tiÕt
- G¸ l¾p ph«i ®óng tr×nh tù, ®¶m b¶o ®é cøng v÷ng trong qu¸ tr×nh tiÖn
- Sö dông vµ b¶o qu¶n c¸c lo¹i dông cô ®o, kiÓm ®óng kü thuËt
- TiÖn trôc dµi, chi tiÕt lÖch t©m ®óng quy tr×nh, ®¹t yªu cÇu kü thuËt, thêi gian
vµ an toµn
Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸
§−îc ®¸nh gi¸ b»ng quan s¸t kÌm b¶ng kiÓm .
3. Th¸i ®é: Néi dung ®¸nh gi¸
- TÝnh nghiªm tóc trong häc tËp
- Cã tr¸ch nhiÖm víi dông cô, thiÕt bÞ
- Tu©n thñ quy tr×nh vµ ®Ò phßng tai n¹n
- ChÊp hµnh ®óng giê giÊc häc tËp
- Cã tinh thÇn tËp thÓ
Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸
§−îc ®¸nh gi¸ b»ng quan s¸t víi chÊt l−îng s¶n phÈm
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
11
Bµi 1
tiÖn trô dµi kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì di ®éng
M§ CG1 25 01
Môc tiªu thùc hiÖn:
- Tr×nh bµy cÊu t¹o, c«ng dông vµ ®iÒu chØnh ®−îc gi¸ ®ì di ®éng.
- TiÖn trôc kÐm cøng v÷ng ®óng quy tr×nh, ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt, thêi
gian vµ an toµn.
Néi dung chÝnh:
1. Yªu cÇu kü thuËt cña trôc dµi
2. C«ng dông vµ c¸ch sö dông gi¸ ®ì di ®éng
3. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trô dµi dïng gi¸ ®ì di ®éng
4. X¸c ®Þnh c¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
5. C¸c b−íc tiÕn hµnh
A. Häc trªn líp
1.Yªu cÇu kü thuËt cña trôc dµi
- §¶m b¶o chÝnh x¸c kÝch th−íc
- Cã ®−êng sinh th¼ng
- §é trô (kh«ng cã h×nh c«n, h×nh tang trèng, h×nh yªn ngùa)
- §é trßn: Mäi mÆt c¾t vu«ng gãc víi ®−êng t©m ®Òu cã ®é trßn xoay (kh«ng
bÞ « van, kh«ng bÞ gãc c¹nh)
- §é ®ång t©m: t©m cña mäi mÆt c¾t vu«ng gãc víi ®−êng t©m ®Òu n»m trªn
mét ®−êng th¼ng
- §é nh¸m bÒ mÆt
2.C«ng dông vµ c¸ch sö dông gi¸ ®ì di ®éng
2.1. C«ng dông
Gi¸ ®ì di ®éng dïng khi tiÖn tinh vµ tiÖn ren trªn ph«i d¹ng trôc kÐm cøng
v÷ng cã tiÕt diÖn kh«ng ®æi, cã thÓ ®¹t cÊp chÝnh x¸c 8 ÷ 7, ®é nh¸m Ra = 2,5 ÷
1,25 µm.
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
12
NÕu chiÒu dµi ph«i lín h¬n 12 lÇn ®−êng kÝnh cña nã mµ chØ g¸ trªn hai mòi
t©m gia c«ng rÊt khã kh¨n v× ®é cøng v÷ng chÞu lùc theo h−íng ngang rÊt nhá, khi
c¾t gät trôc bÞ ®Èy, kÝch th−íc phÇn gi÷a trôc bÞ lín (d¹ng tang trèng), nÕu sö dông
tèc ®é quay cña ph«i lín sÏ g©y rung ®éng (cã tiÕng kªu l¸ch c¸ch) thËm chÝ chi
tiÕt cã thÓ v¨ng ra ngoµi. Muèn kh¾c phôc c¸c hiÖn t−îng trªn ta ph¶i dïng gi¸ ®ì
kÌm theo nh»m b¶o ®¶m trôc kh«ng bÞ uèn trong qu¸ tr×nh gia c«ng.
2.2. C¸ch sö dông
Gi¸ ®ì di ®éng (h×nh 25.1.1) ®−îc l¾p trªn bµn xe dao vµ cïng dÞch chuyÓn
theo ®−êng dÉn h−íng cña b¨ng m¸y däc chi tiÕt gia c«ng.
Gi¸ ®ì di ®éng cã: Th©n gi¸ ®ì 2 ®−îc b¾t chÆt trªn bµn xe dao 7 b»ng bu
l«ng 6, cã hai hoÆc ba vÊu ®ì 3 ®Ó ®ì ph«i 1. VÝt 4' vµ 4'' dïng ®Ó ®iÒu chØnh c¸c
vÊu ®ì 3, vÝt h·m 5 dïng ®Ó cè ®Þnh vÞ trÝ vÊu ®ì 3.
C¸c vÊu cña gi¸ ®ì lµm b»ng vËt liÖu dÔ mµi mßn nh− ®ång thau ®¶m b¶o
cho bÒ mÆt ®· gia c«ng kh«ng bÞ h− háng. MÆt c¸c vÊu ph¶i b«i dÇu mì th−êng
xuyªn.
Khi c¾t gät víi tèc ®é cao bÒ mÆt c¸c vÊu nhanh mµi mßn vµ bÞ nãng lªn.
NhiÒu khi bÞ m¾c kÑt vÊu vµ ph«i. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy ng−êi ta dïng gi¸
®ì cã vÊu lµ æ l¨n.
1
6
7
5
4'
2
3
1
4'
4''
5
1 1
6 7
H×nh 25.1.1 Gi¸ ®ì di ®éng 1- Ph«i. 2- Th©n gi¸ ®ì. 3- VÊu ®ì. 4- VÝt ®iÒu chØnh vÊu ®ì. 5- VÝt h·m vÊu ®ì. 6- Bu l«ng b¾t chÆt gi¸ ®ì vµ bµn xe dao.
7- Bµn xe dao
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
13
Khi tiÖn trô dµi kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì ph¶i cã tay nghÒ v÷ng. Mçi lÇn
®iÒu chØnh tõng vÊu kh«ng ®Òu cã thÓ lµm uèn trôc dÉn ®Õn kÝch th−íc ®−êng kÝnh
trôc kh«ng ®Òu trªn suèt chiÒu dµi.
3. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trô dµi dïng gi¸ ®ì di ®éng
Khi tiÖn trôc tr¬n kÐm cøng v÷ng gi¸ ®ì di ®éng ®−îc l¾p lªn mÆt trªn cña
bµn xe dao b»ng bu l«ng 6 (h×nh 25.1.1) hoÆc ë mét sè m¸y l¾p bªn h«ng tr¸i
cña bµn xe dao. Lïi c¸c vÊu ®ì 3 ra khái t©m ph«i b»ng c¸ch vÆn c¸c vÝt ®iÒu
chØnh 4'; 4''. Ph«i 1 sau khi ®· ®−îc tiÖn mÆt ®Çu, khoan lç t©m vµ tiÖn th« xong
g¸ lªn hai mòi t©m (hoÆc g¸ mét ®Çu trªn m©m cÆp mét ®Çu trªn mòi t©m sau).
§iÒu chØnh c¸c vÝt 4' vµ4'' sao cho c¸c vÊu ®ì 3 ®−îc l¾p trong th©n gi¸ ®ì 2 ®ì
ph«i ®¶m b¶o quay nhÑ mµ kh«ng bÞ ®Èy cong do t¸c ®éng cña lùc c¾t gät. Sau
®ã h·m c¸c vÊu ®ì 3 b»ng c¸c vÝt h·m 5 (gi¸ ®ì di ®éng cã thÓ cã hai hoÆc ba
vÊu ®ì 3).
§Ó gi¶m lùc h−íng kÝnh (lùc nµy lu«n cã h−íng ®Èy cong ph«i) dïng dao tiÖn
ngoµi cã gãc nghiªng chÝnh lín ϕ1= 600 ÷700, tèt nhÊt lµ dïng gãc ϕ1= 90
0 v× nh−
vËy lùc h−íng kÝnh gÇn nh− b»ng kh«ng. Khi tiÖn tinh nªn g¸ dao phÝa sau gi¸ ®ì
(theo h−íng ®i tíi cña gi¸ ®ì), khi tiªn th« nªn g¸ dao tr−íc gi¸ ®ì ®Ó tr¸nh c¸c
vÊu ®ì cä x¸t hoÆc va vÊp trªn mÆt th« cña ph«i.
H×nh 25.1.2. S¬ ®å tiÖn trôc kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì di ®éng
1
5
4''
4'
3
Dao
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
14
4. X¸c ®Þnh c¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
C¸c d¹ng sai háng
Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc
KÝch th−íc sai
- §o sai
- Sö dông mÆt sè kh«ng chÝnh x¸c khi ®iÒu chØnh kÝch th−íc
- G¸ c÷ chÆn kh«ng ch¾c ch¾n
- Ph«i bÞ xª dÞch
- §o chÝnh x¸c khi c¾t thö
- Khö hÕt ®é r¬ khi sö dông mÆt sè
- G¸ c÷ chÆn kh«ng ch¾c ch¾n
- Dïng c÷ chÆn l¾p trong lç c«n trôc chÝnh
BÒ mÆt chi tiÕt cã phÇn kh«ng c¾t gät
- L−îng d− thiÕu
- Khoan lç t©m bÞ lÖch
- G¸ ph«i bÞ ®¶o
- KiÓm tra ph«i
- Khoan lç t©m chÝnh x¸c
- Rµ g¸ ®¶m b¶o ®é ®¶o nhá nhÊt
BÞ tang trèng - Ph«i bÞ uèn do lùc h−íng kÝnh ®Èy dao
- PhÇn gi÷a b¨ng m¸y bÞ mßn lµm dao thÊp h¬n t©m vËt gia c«ng
- Dïng dao cãc gãc nghiªng chÝnh 900, gi¶m chiÒu s©u c¾t vµ b−íc tiÕn
- C¹o s÷a l¹i b¨ng m¸y
- Dïng gi¸ ®ì hç trî
BÞ c«n - Hai mòi t©m bÞ lÖch
- Dao bÞ mßn
- Bµn tr−ît ngang bÞ r¬
- Dao g¸ kh«ng ch¾c
- G¸ dao thÊp h¬n t©m vËt gia c«ng
- Mòi t©m sau bÞ lÖch theo h−íng ngang, c¸c mÆt c«n l¾p ghÐp bÞ bÈn hoÆc bÞ vÕt va ®Ëp
- §iÒu chØnh ®é r¬ cña bµn tr−ît ngang
- G¸ dao ch¾c ch¾n vµ ®óng t©m
§−êng sinh kh«ng th¼ng
- Mòi t©m tr−íc bÞ lÖch do lau kh«ng s¹ch
- Trôc chÝnh bÞ ®¶o do æ ®ì bÞ mßn hoÆc ®ai èc ®iÒu chØnh bÞ long
- Dao bÞ hót vµo vËt gia c«ng
- Lau s¹ch mòi t©m vµ lç c«n trôc chÝnh
- §iÒu chØnh æ ®ì trôc chÝnh
- Mµi s÷a l¹i dao, xiÕt vÝt b¾t dao - ch¾c ch¾n
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
15
do gãc tho¸t lín qu¸
- G¸ dao kh«ng ch¾c
§é nh¸m kh«ng ®¹t
- Dao mßn
- B−íc tiÕn dao vµ chiÒu s©u c¾t lín
- §iÒu chØnh gi¸ ®ì kh«ng ®óng
- Mµi söa l¹i dao
- Gi¶m b−íc tiÕn dao, chiÒu s©u c¾t
- §iÒu chØnh gi¸ ®ì ch¾c ch¾n,, c¸c vÊu ®ì «m ph«i kh«ng qu¸ chÆt hoÆc qu¸ láng
5. C¸c b−íc thùc hiÖn
Néi dung H−íng dÉn
1. §äc b¶n vÏ
2. TiÖn mÆt ®Çu, khoan t©m - G¸ ph«i lªn m©m cÆp ba vÊu tù ®Þnh t©m
- G¸ dao ®Çu cong, mòi khoan t©m φ3mm
- TiÖn mÆt ®Çu ®¹t chiÒu dµi chi tiÕt vµ khoan lç t©m hai ®Çu trôc
3. KiÓm tra sù trïng t©m gi÷a mòi t©m ô tr−íc vµ mòi t©m ô sau
- L¾p hai mòi t©m lªn m¸y
- KiÓm tra ®é ®ång t©m vµ ®iÒu chØnh nÕu cÇn
4. L¾p gi¸ ®ì di ®éng lªn bµn xe dao, g¸
ph«i, g¸ dao
- Gi¸ ®ì di ®éng ®−îc l¾p lªn mÆt trªn cña bµn xe dao b»ng bu l«ng 6 (h×nh 25.1.1) hoÆc ë mét sè m¸y l¾p bªn h«ng ph¶i cña bµn xe dao. Lïi c¸c vÊu ®ì 3 ra khái t©m m¸y b»ng c¸ch vÆn c¸c vÝt ®iÒu chØnh 4'; 4''. CÆp tèc vµo ph«i, g¸ ph«i 1 lªn hai mòi t©m. Sau ®ã h·m c¸c vÊu ®ì 3 b»ng c¸c vÝt h·m 5 sao cho c¸c mÆt vÊu c¸ch xa mÆt trôc.
- G¸ dao tiÖn ngoµi cã gãc nghiªng chÝnh ϕ=700÷900 ®óng t©m
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
16
5. TiÖn trô ®Çu thø nhÊt - §iÒu chØnh ntrôc chÝnh = 300÷350 vßng/ phót. - TiÖn trô ngoµi mét ®o¹n kho¶ng 60 mm
6. TiÖn trôc
- G¸ ph«i trë ®Çu - TiÖn trô ngoµi mét ®o¹n kho¶ng
40 mm. Lïi dao ngang vµ di chuyÓn xe dao ®−a vÊu ®ì tiÕp xóc víi mÆt trô võa tiÖn. §iÒu chØnh c¸c vÝt 4' vµ 4'' sao cho c¸c vÊu ®ì 3 tiÕp xóc víi mÆt ph«i ®¶m b¶o ph«i quay nhÑ mµ kh«ng bÞ ®Èy cong. H·m vÊu ®ì b»ng vÝt h·m 5. Dïng tay quay nhÑ ph«i ®Ó kiÓm tra ®é tiÕp xóc cña vÊu ®ì víi mÆt ph«i, v« mì c«ng nghiÖp vµo c¸c vÞ trÝ tiÕp xóc cña c¸c vÊu ®ì ®Ó gi¶m ma s¸t. TiÕp ®ã lµ quay tay quay bµn tr−ît däc ®−a dao lªn tr−íc vÊu kho¶ng 5mm ®Ó khi c¾t gät dao sÏ dän ®−êng tr¸nh cho c¸c vÊu khái bÞ vÊp trong qu¸ tr×nh di chuyÓn. Khëi ®éng trôc chÝnh quay, tiÖn
tiÕp ®o¹n cßn l¹i ®Õn lóc ®¹t yªu cÇu.
Chó ý: - Quay nhÑ ph«i b»ng tay sau khi
®iÒu chØnh vÊu ®ì ®Ó kiÓm tra ®é tiÕp x¸c cña vÊu ®ì víi mÆt ph«i, c¶m nhËn kh«ng bÞ bã chÆt míi khëi ®éng trôc chÝnh. - Nghe tiªng kªu l¸ch c¸ch do ph«i va ®Ëp vµo mÆt vÊu ®ì, ph¶i dõng m¸y gi¶m ngay tèc ®é trôc chÝnh vµ ®iÒu chØnh l¹i vÊu cho sÝt nhÑ mÆt ph«i.
7. KiÓm tra - Dïng ®ång hå so kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é kh«ng trô. - Dïng th−íc cÆp hoÆc pan me kiÓm tra ®−êng kÝnh. - Lµm vÖ sinh c«ng nghiÖp
H×nh 25.1.3.
1
5
4''
4'
3
Dao
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
17
C©u hái bµi 25.1
C©u 1. Xem h×nh 25.1.3 vµ ®iÒn néi dung vµo c¸c « trèng trong b¶ng 25.1.1 cho phï hîp:
B¶ng 25.1.1
H×nh vÏ Lo¹i gi¸ ®ì Sè l−îng vÊu ®ì
Lo¹i vÊu ®ì
VÞ trÝ l¾p trªn m¸y C«ng dông
H×nh 25.1.3
C©u 2. Gi¸ ®ì di ®éng ®−îc sö dông kÌm theo khi g¸ ph«i:
A. Trªn m©m cÆp
B. Trªn m©m cÆp vµ mòi t©m sau
C. Trªn hai mòi t©m cã cÆp tèc
D. C¶ B vµ C
C©u 3. Gi¸ ®ì di ®éng ®−îc dïng khi:
A. TiÖn trôc bËc kÐm cøng v÷ng
B. TiÖn trôc kÐm cøng v÷ng cã tiÕt diÖn kh«ng thay ®æi
C. TiÖn th« trôc kÐm cøng v÷ng
D. TÊt c¶ A, B, C
C©u 4. Gi¸ ®ì di ®éng ®−îc l¾p trªn:
A. B¨ng m¸y
B. Bµn xe dao
C. Bµn tr−ît ngang
D. C¶ A, B, C
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
18
C©u 5. VÞ trÝ cña dao trong qu¸ tr×nh tiÖn däc cã kÌm gi¸ ®ì di ®éng:
A. §i tr−íc vÊu ®ì ph«i
B. §i sau vÊu ®ì ph«i
C. Tïy theo yªu cÇu c¾t gät mµ dao cã thÓ ®i tr−íc hoÆc sau vÊu ®ì sau vÊu
®ì
D. TÊt c¶ A, B, C
C©u 6. MÆt tiÕp xóc cña vÊu ®ì vµ mÆt vËt gia c«ng ph¶i th−êng xuyªn:
A. Cã dÇu mì b«i tr¬n
B. Kh«ng cÇn cã dÇu mì b«i tr¬n th−êng xuyªn
C. Kh«ng cÇn dÇu mì b«i tr¬n
D. TÊt A, B, C
C©u 7. Bµi tËp thùc hµnh : TiÖn trôc theo b¶n vÏ ph¸c d−íi ®©y (h×nh 25.1.4):
1. VÏ b¶n vÏ chi tiÕt gia c«ng (h×nh 25.1.4)
2. X¸c ®Þnh kÝch th−íc ph«i theo kinh nghiÖm vµ vÏ b¶n vÏ ph«i cho chi tiÕt trªn.
3. LËp b¶ng quy tr×nh c«ng nghÖ chi tiÕt trªn.
4. Ph¸t biÓu c¸c quy t¾c kü thuËt an toµn khi trôc dµi kÐm cøng v÷ng khi g¸
ph«i trªn hai mòi t©m cÆp tèc dïng gi¸ ®ì di ®éng
Yªu cÇu kü thuËt
- §é kh«ng ®ång t©m gi÷a c¸c ®o¹n trô vµ ren < 0,05 mm
- Sai lÖch giíi h¹n c¸c kÝch th−íc cßn l¹i cho phÐp ±0,1 mm
- §é nh¸m cña c¸c bÒ mÆt cßn l¹i Rz=40 µm
Ø20−0,1
Tr20x5
Ø14−0,1
C2C2
Ø14−0,1
550
450±0,1
5
6,3
6,36,3 4
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
19
B. Th¶o luËn nhãm
- X¸c ®Þnh c¸c kÝch th−íc cÇn thùc hiÖn
- LËp tr×nh tù c¸c b−íc tiÕn hµnh gia c«ng vµ ®iÒn vµo phiÕu thùc hµnh
- An toµn khi thùc hiÖn c«ng viÖc
- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch phßng ngõa
C. Thùc hµnh
1. LËp quy tr×nh c«ng nghÖ
2. Xem tr×nh diÓn mÉu:
Quan s¸t c¸ch l¾p gi¸ ®ì di ®éng, g¸ ph«i, ®iÒu chØnh vÊu ®ì.
3.Häc sinh lµm thö
NhËn xÐt sau khi häc sÞnh ®−îc chän lµm thö.
4. Thùc hµnh tiÖn
a. ChuÈn bÞ c«ng viÖc: Ph«i thÐp C45 φ24x453 mm, dao tiÖn ngoµi T15K6,
dao c¾t r·nh, dao tiÖn vai, gi¸ ®ì di ®éng, th−íc cÆp 1/20 mm, com pa ®o ngoµi,
pan me, mì c«ng nghiÖp, mãc kÐo phoi, ®ång hå so.
b. ChuÈn bÞ vÞ trÝ lµm viÖc
c. Thùc hµnh tiÖn theo quy tr×nh
d. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn
Chó ý:
- ChØ kiÓm tra khi trôc chÝnh ®· dõng h¼n
- Quay thö ph«i tr−íc khi khëi ®éng trôc chÝnh, ®Ò phßng c¸c vÊu bã ph«i lµm
mÊt an toµn
- §−a dao ra xa tèc, ph«i tr−íc khi khëi ®énh trôc chÝnh.
- Ph¶i cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, b¶o vÖ cña c«ng, thÓ hiÖn tinh thÇn t−¬ng trî
gióp ®ì nhau trong häc tËp.
D. Tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ lµm bµi tËp ë nhµ
Ph−¬ng ph¸p gia c«ng trôc kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì di ®éng
Bµi häc tiÕp sau - TiÖn trôc kÐm cøng v÷ng b»ng gi¸ ®ì cè ®Þnh
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
20
Bµi 2
tiÖn trô dµi kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh
M§ CG1 25 02
Môc tiªu thùc hiÖn
- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ c«ng dông vµ c¸ch sö dông gi¸ ®ì cè ®Þnh.
- TiÖn trôc kÐm cøng v÷ng, tiÖn mÆt ®Çu ®¹t yªu cÇu kü thuËt, thêi gian vµ an toµn.
Néi dung chÝnh
2.1. C«ng dông vµ c¸ch sö dông gi¸ ®ì cè ®Þnh
2.2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh
2.3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
2.4. C¸c b−íc tiÕn hµnh
B. Häc trªn líp
1. C«ng dông vµ c¸ch sö dông gi¸ ®ì cè ®Þnh
Gi¸ ®ì cè ®Þnh dïng ®Ó ®ì trôc dµi, kÐm cøng v÷ng (h×nh 25.2.1a), gia c«ng èng
hoÆc gia c«ng mÆt ®Çu (h×nh 25.2.1b), khoan t©m...
H×nh 25.2.1. Gia c«ng trôc kÐm cøng v÷ng cã dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh a- Ph«i g¸ trªn hai mòi t©m vµ gi¸ ®ì cè ®Þnh ®Ó gia c«ng mÆt ngoµi.
b- Ph«i g¸ trªn m©m cÆp vµ gi¸ ®ì cè ®Þnh ®Ó tiÖn mÆt ®Çu
b) a)
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
21
Gi¸ ®ì cè ®Þnh (h×nh 25.2.2). Gåm th©n gi¸ ®ì 2 ®−îc kÑp chÆt cè ®Þnh trªn
b¨ng m¸y 10 b»ng tÊm kÑp 6 vµ bu l«ng 7, ba vÝt 4', 4'', 4''' ®iÒu chØnh ba vÊu ®ì
3; vÝt 8 h·m chÆt n¾p gi¸ ®ì 9 víi th©n gi¸ ®ì 2.
C¸c vÊu th−êng cã d¹ng c«n b»ng l¾p víi ®Çu vÝt ®iÒu chØnh 4. VËt liÖu lµm
vÊu ®ì th−êng lµm b»ng ®ång hoÆc thÐp. Khi c¾t gät víi tèc ®é cao bÒ mÆt c¸c
H×nh 25.2.2. Gi¸ ®ì cè ®Þnh 1- Ph«i. 2- Th©n gi¸ ®ì. 3- VÊu ®ì. 4- VÝt ®iÒu chØnh vÊu ®ì. 5- VÝt h·m vÊu ®ì. 6- TÊm kÑp. 7- Bu l«ng kÑp chÆt gi¸ ®ì víi b¨ng m¸y. 8- VÝt h·m n¾p trªn cña gi¸ ®ì. 9- N¾p
trªn cña gi¸ ®ì. 10. Th©n m¸y
1
4''
4''' 4''
'
8 5
2
7 6
9
3
10
1
H×nh 25.2.3 Gi¸ ®ì l¾p vÊu ®ì b»ng
æ l¨n
æ l¨n
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
22
vÊu nhanh mµi mßn vµ bÞ nãng lªn, nhiÒu khi bÞ m¾c kÑt vÊu vµ ph«i. §Ó kh¾c
phôc t×nh tr¹ng nµy ng−êi ta dïng gi¸ ®ì cã vÊu lµ æ l¨n (h×nh 25.2.4).
2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh Khi tiÖn trôc kÕm cøng v÷ng g¸ trôc trªn hai mòi t©m cÆp tèc, tiÖn trßn ®Òu
mét r·nh dµi h¬n chiÒu dµy vÊu ®ì (®Ó l−îng d− ®Ó tiÖn tinh) ë vÞ trÝ cÇn ®ì ®¶m
b¶o tr¬n nh¼n ®Ó ®Æt vÊu ®ì (h×nh 25.2.4a). L¾p gi¸ ®ì cè ®Þnh lªn b¨ng m¸y vµ
®iÒu chØnh c¸c vÊu ®ì t× s¸t mÆt ®¸y r·nh, h·m c¸c vÊu ®ì l¹i (kh«ng xiÕt qu¸ chÆt
hoÆc qu¸ láng). Sau ®ã tiÖn ®o¹n tõ ô sau ®Õn s¸t gi¸ ®ì (h×nh 25.2.4b )vµ g¸ ph«i
trë ®Çu (h×nh 25.2.4c) tiÖn ®Çu thø hai (h×nh 25.2.4d).
Chó ý:
- XiÕt chÆt vÝt 8 ( h×nh 25.2.1) ®Ó kÑp chÆt n¾p trªn 9 vµ th©n gi¸ ®ì 2 tr−íc khi
®iÒu chØnh c¸c vÊu ®ì 4.
- Nªn ®iÒu chØnh hai vÊu ®ì d−íi 4'', 4''' t× vµo ph«i tr−íc, dïng ®ång hå so
kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é ®¶o xong míi chØnh tiÕp vÊu ®ì 4' t× tiÕp vµo ph«i. KiÓm
tra l¹i ®é trßn b»ng ®ång hå so vµ h·m cè ®Þnh c¸c vÊu ®ì b»ng c¸c vÝt h·m 5.
- Lu«n ®¶m b¶o mÆt vÊu ®ì cã dÇu mì b«i tr¬n.
- Cã nh÷ng tr−êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ sö dông ®ång thêi nhiÒu gi¸ ®ì cè ®Þnh
hoÆc gi¸ ®ì cè ®Þnh kÌm gi¸ ®ì di ®éng.
H×nh 25.2.4 Tr×nh tù c¸c b−íc tiÖn trôc dµi cã
dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
23
3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
H·y ®iÒn vµo c¸c « trèng trong b¶ng d−íi ®©y c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c
d¹ng sai háng khi tiÖn trôc trôc kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh.
C¸c d¹ng sai háng
Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc
KÝch th−íc
sai
- §o chÝnh x¸c khi c¾t thö
- Khö hÕt ®é r¬ khi sö dông mÆt sè
- G¸ c÷ chÆn ch¾c ch¾n
- Dïng c÷ chÆn l¾p trong lç c«n trôc
chÝnh
BÒ mÆt chi
tiÕt cã phÇn
kh«ng c¾t
gät
- KiÓm tra ph«i
- Khoan lç t©m chÝnh x¸c
- Rµ g¸ ®¶m b¶o ®é ®¶o nhá nhÊt
BÞ tang
trèng
- Dïng dao cã gãc nghiªng chÝnh 900,
gi¶m chiÒu s©u c¾t vµ b−íc tiÕn
- C¹o s÷a l¹i b¨ng m¸y
- Dïng gi¸ ®ì hç trî
BÞ c«n - Mòi t©m sau bÞ lÖch theo h−íng
ngang, c¸c mÆt c«n l¾p ghÐp bÞ bÈn
hoÆc bÞ vÕt va ®Ëp
- §iÒu chØnh ®é r¬ cña bµn tr−ît
ngang
- G¸ dao ch¾c ch¾n vµ ®óng t©m
BÞ « van
- Lau s¹ch mòi t©m vµ lç c«n trôc
chÝnh
- §iÒu chØnh æ ®ì trôc chÝnh
BÞ h×nh yªn
ngùa
- Mµi s÷a l¹i dao, xiÕt vÝt b¾t dao -
ch¾c ch¾n
§é nh¸m
kh«ng ®¹t
- Mµi söa l¹i dao
- Gi¶m b−íc tiÕn dao, chiÒu s©u c¾t
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
24
4. C¸c b−íc tiÕn hµnh
1. §äc b¶n vÏ
- X¸c ®Þnh ®−îc tÊt c¶ yªu cÇu kü thuËt cña
chi tiÕt
- ChuyÓn ho¸ c¸c ký hiÖu thµnh c¸c kÝch
th−íc gia c«ng t−¬ng øng
2. ChuÈn bÞ m¸y, vËt t−, dông cô,
thiÕt bÞ
- S¾p xÕp n¬i lµm viÖc gän gµng, ng¨n n¾p
vµ thuËn tiÖn
- Ph«i ®ñ l−îng d− gia c«ng
- §ñ c¸c lo¹i dao c¾t cÇn thiÕt; dông cô
cÇm tay; th−íc cÆp, pan me; ®ång hå so;
com pa ®o ngoµi; ®å g¸, trang bÞ b¶o hé lao
®éng.
- DÇu b«i tr¬n ngang møc quy ®Þnh
- T×nh tr¹ng thiÕt bÞ lµm viÖc tèt, an toµn
3. G¸ ph«i trªn 2 mòi t©m - X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®−êng t©m ph«i trïng víi
®−êng t©m m¸y
4. G¸ dao tiÖn ngoµi - G¸ dao ngang t©m m¸y
- §Çu dao nh« ra khái gi¸ dao mét kho¶ng
b»ng 1,5 chiÒu cao cña th©n dao
5. TiÖn r·nh - §iÒu chØnh ntrôc chÝnh
- VÞ trÝ cña r·nh ®Ó ®Æt vÊu gi¸ ®ì c¸ch mÆt
®Çu ë 1/2 hoÆc 1/3 chiÒu dµi trôc phÝa ô
®éng
- Dïng dao s¾c, chiÒu s©u c¾t máng ®Ò
phßng cong vµ háng ph«i
- MÆt r·nh h×nh trô trßn ®Òu khi tiÖn líp kim
lo¹i nhá nhÊt, ®é nh¸m cÊp 6, bÒ réng r·nh
> vÊu tú 6- 8 mm
- §é kh«ng trô
-
25
6. L¾p gi¸ ®ì, g¸ ph«i
- §Æt gi¸ ®ì cè ®Þnh trªn b¨ng m¸y theo vÞ
trÝ r·nh ®· c¾t, lïi ba vÊu ®ì 5 b»ng c¸c vÝt
®iÒu chØnh 4', 4'', 4''' ra xa ph«i 1 (h×nh
25.2.5)
- KÑp chÆt gi¸ ®ì cè ®Þnh víi b¨ng m¸y
b»ng tÊm kÑp 6 vµ bu l«ng 7
- L¾p ®Æt ®ång hå so ®Ó rµ ®é ®¶o theo
h−íng kÝnh trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh vÞ trÝ
c¸c vÊu ®ì.
- Tay tr¸i quay nhÑ ph«i, tay ph¶i ®iÒu
chØnh dÇn c¸c vÊu ®ì.
- L−ît hai vÊu ®ì d−íi 4'', 4''' ch¹m ph«i
tr−íc. KÑp chÆt n¾p gi¸ ®ì 9 víi th©n gi¸ ®ì
2 b»ng vÝt xiÕt 8 vµ ®iÒu chØnh vÊu 5 trªn
b»ng vÝt 4' sao cho khi ph«i quay ba vÊu ®ì
cña gi¸ ®ì tiÕp xóc sÝt nhÑ ®Òu víi mÆt ®¸y
r·nh (chÆt mµ còng kh«ng láng qu¸). KiÓm
tra ®é ®¶o cña ph«i l¹i lÇn n÷a.
7. TiÖn th« mÆt trô ngoµi
7.1. TiÖn th« mÆt trô ngoµi ®Çu
thø nhÊt
- §iÒu chØnh ntrôc chÝnh hîp lý, S = 0,1 ÷ 0,15
mm/vßng
- L−îng d− theo ®−êng kÝnh 1 mm
- V« dÇu mì lªn mÆt chÞu ma s¸t cña vÊu ®ì
Chó ý: theo dâi nh÷ng biÕn ®éng bÊt
th−êng nh−: tiÕng kªu l¸ch c¸ch- do vÊu
mßn ph«i bÞ uèn cong g©y rung ®éng, ph«i
va ®Ëp vµo mÆt vÊu. Lóc nµy phie gi¶m tèc
®é quay cña ph«i, ®iÒu chØnh vÊu, v« dÇu
mì, mµi l¹i dao( nªn dïng dao cã gãc
nghiªng chÝnh ϕ=900))
7.2. G¸ ph«i trë ®Çu trªn 2 mòi
t©m
X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vÊu ®ì trªn bÒ mÆt ®· tiÖn
4' 5
1
3
8
2
4''
7 6
5 4''
9 R·nh ®Æt vÊu ®ì
H×nh 25.2.5
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
26
7.3. TiÖn th« mÆt trô ngoµi ®Çu
thø hai
- TiÖn trô ngoµi ®Ó l−îng d− 1 mm tiÖn tinh
- Dung sai ®é trô 0,1 mm
- An toµn tuyÖt ®èi
8. TiÖn tinh - Chän chÕ ®é c¾t phï hîp
- KÝch th−íc ®−êng kÝnh víi dung sai 0,1 mm
- Dung sai ®é trô 0,1mm
- V¸t c¹nh
9. KiÓm tra hoµn thiÖn - §o kÝch th−íc th¼ng b»ng th−íc cÆp
- KiÓm tra ®é ®¶o b»ng ®ång hå so,
kiÓm tra ®é trô b»ng com pa ®o ngoµi cã
vÝt ®iÒu chØnh
- §¸nh gi¸ chÊt l−îng vµ ph©n läai s¶n
phÈm
- §Þnh h−íng kh¾c phôc
- S¾p xÕp n¬i lµm viÖc
- Lau vµ b¶o d−ìng m¸y vµ dông cô ®o
C©u hái bµi 25. 02
C©u 1. Xem h×nh vÏ vµ ®iÒn néi dung vµo c¸c « trèng trong b¶ng 25.2.1 cho phï hîp:
B¶ng 25.2.1
H×nh vÏ Lo¹i gi¸ ®ì
Sè l−îng vÊu ®ì
Lo¹i vÊu ®ì
VÞ trÝ l¾p trªn m¸y
C«ng dông
Di ®éng 2 Th−êng
Trªn mÆt bµn xe dao
TiÖn trôc dµi kÐm cøng v÷ng
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
27
C©u 2. §iÒn tªn cña tõng chi tiÕt cÊu thµnh gi¸ ®ì cè ®Þnh theo h×nh vÏ 25.2. d−íi ®©y:
VÊu ®ì
H×nh 25.2.6
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
28
C©u 3. Gi¸ ®ì cè ®Þnh ®−îc l¾p trªn:
A. Trªn b¨ng m¸y
B. Trªn bµn xe dao
C. Trªn bµn tr−ît ngang
D. C¶ A, B, C
C©u 4. Nªn ®iÒu chØnh ®é tiÕp xóc gi÷a c¸c bÒ mÆt vÊu ®ì vµ ph«i:
A. SÝt chÆt ®Ó khái bÞ va ®Ëp
B. ChÆt ®Ó l©u khái ®iÒu chØnh l¹i
C. Kh«ng láng vµ còng kh«ng qu¸ chÆt mµ chØ cÇn quay ph«i nhÑ tay lµ ®−îc
D. TÊt c¶ A, B, C
C©u 5. Nh÷ng biÓu hiÖn khi tiÖn nh−: rung ®éng, kªu l¸ch c¸ch, mÆt trô gia c«ng bÞ
g»n lµ do nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn:
A. MÆt gia c«ng bÞ g»n
B. BÞ tang trèng
C. Gi¸ ®ì bÞ níi láng
D. TÊt c¶ A, B, C
B. Th¶o luËn nhãm
- CÊu t¹o cña gi¸ ®ì cè ®Þnh
- Ph©n biÖt sù gièng nhau, kh¸c nhau cña gi¸ ®ì cè ®Þnh vµ di ®éng
- C¸ch sö dông gi¸ ®ì cè ®Þnh
- C¸c vÊn ®Ò an toµn khi sö dông gi¸ ®ì cè ®Þnh
- §iÒn vµo « trèng nh÷ng néi dung c¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch
phßng ngõa khi tiÖn trôc kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh
C. Thùc hµnh
1. LËp quy tr×nh c«ng nghÖ
2. Xem tr×nh diÓn mÉu: Quan s¸t c¸ch l¾p gi¸ ®ì cè ®Þnh, g¸ ph«i, ®iÒu chØnh
vÊu ®ì. TiÖn
3. Häc sinh lµm thö
NhËn xÐt sau khi häc sÞnh ®−îc chän lµm thö.
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
29
4. Thùc hµnh tiÖn ren:
a. ChuÈn bÞ c«ng viÖc: Ph«i, dao tiÖn ngoµi T15K6, mòi khoan t©m, dao vai, gi¸
®ì cè ®Þnh, th−íc cÆp, com pa ®o ngoµi, pan me, mì c«ng nghiÖp, mãc kÐo phoi,
®ång hå so, mòi t©m, tèc.
b. ChuÈn bÞ vÞ trÝ lµm viÖc
c. Thùc hµnh tiÖn theo quy tr×nh
d. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn
Chó ý:
- ChØ kiÓm tra khi trôc chÝnh ®· dõng h¼n
- Quay thö ph«i b»ng tay tr−íc khi khëi ®éng trôc chÝnh, ®Ò phßng c¸c vÊu bã
ph«i lµm mÊt an toµn
- §−a dao ra xa tèc, ph«i tr−íc khi khëi ®éng trôc chÝnh.
- Ph¶i cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, b¶o vÖ cña c«ng, thÓ hiÖn tinh thÇn t−¬ng trî
gióp ®ì nhau trong häc tËp.
D. Tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ lµm bµi tËp ë nhµ
Ph−¬ng ph¸p gia c«ng trôc kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì
Bµi häc tiÕp sau - TiÖn trôc lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp bèn vÊu
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
30
Bµi 3 TiÖn trôc lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp bèn vÊu
M§ CG1 25 03
Môc tiªu thùc hiÖn:
- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm cña trôc lÖch t©m.
- G¸ l¾p ph«i vµ ®iÒu chØnh ®é lÖch t©m b»ng ®ång hå so thµnh th¹o.
- TiÖn ®−îc trôc lÖch t©m ng¾n g¸ trªn m©m cÆp bèn vÊu ®¹t yªu cÇu kü thuËt, thêi gian vµ an toµn.
Néi dung chÝnh:
3.1. §Æc ®iÓm cña chi tiÕt lÖch t©m
3.2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc lÖch t©m b»ng rµ g¸
3.3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
3.4. C¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn trôc lÖch t©m
A. Häc trªn líp
1. §Æc ®iÓm cña chi tiÕt lÖch t©m
Nh÷ng chi tiÕt cã bÒ mÆt trô ngoµi hoÆc trong cã nh÷ng ®−êng t©m song song
nh−ng lÖch nhau mét kho¶ng (kho¶ng lÖch t©m) gäi lµ chi tiÕt lÖch t©m.
Trôc lÖch t©m lµ trôc cã t©m cña cæ trôc 0' lÖch so víi t©m cña trôc chÝnh 0
(h×nh 25.3.1)
H×nh 25.3.1. trôc lÖch t©m ng¾n
0,5
Ø28h8
25±0,1
55±0,1
e=6
Rz20
1x45°
2 vaït
Ø12h8
0’
0
0’
0
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
31
2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc lÖch t©m b»ng rµ g¸
Ph−¬ng ph¸p g¸ kÑp vµ gia c«ng c¸c chi tiÕt lÖch t©m phô thuéc vµo kÝch
th−íc cña chóng vµ d¹ng s¶n xuÊt: ®¬n chiÕc hay s¶n xuÊt lo¹t.
Nh÷ng chi tiÕt lÖch t©m d¹ng trôc ng¾n vµ gia c«ng ®¬n chiÕc ng−êi ta th−êng
g¸ vµ kÑp chÆt trªn m©m cÆp bèn vÊu dïng ph−¬ng ph¸p rµ g¸ ®Ó dÞch ®−êng t©m
cña trôc. Khi tiÖn cã thÓ ®¹t cÊp chÝnh x¸c 9÷7 ®é nh¸m Ra= 2,5÷0,63 µm.
ViÖc lÊy ®−êng t©m 00 và 00' ®−îc thùc hiÖn b»ng ph−¬ng ph¸p nµo?
- ViÖc ®Çu tiªn ph¶i tiÖn mÆt ®Çu vµ mÆt trô ngoµi ®ñ chiÒu dµi vµ ®−êng kÝnh
D. Chµ phÊn lªn hai mÆt ®Çu cña ph«i, ®Æt ph«i lªn khèi V, ®Æt ®µi v¹ch lªn bµn
v¹ch dÊu vµ chØnh sao cho mÆt ®o tiÕp xóc víi mÆt ngoµi cña ph«i, h¹ mÆt ®o
xuèng mét kho¶ng b»ng 0,5D (h×nh 25.3.2a) vµ v¹ch mét ®−êng bao bæ ®«i quanh
ph«i ®i ngang qua t©m 0 trªn hai mÆt ®Çu ph«i (dùa vµo ®−êng bæ däc nµy ®Ó rµ
g¸ chØnh ®−êng t©m ph«i trïng víi ®−êng t©m m¸y).
- §Æt ke vu«ng (h×nh 25.3.2b) vµ v¹ch ®−êng th¼ng ®øng vu«ng gãc víi
®−êng ngang ®i qua t©m 0, ®−a mÆt ®o cña th−íc (h×nh 25.3.2c) lªn mét kho¶ng
e= 6 mm, v¹ch ®−êng ngang hai mÆt ®Çu, giao ®iÓm cña ®−êng v¹ch dÊu theo
e vµ ®−êng th¼ng ®øng trªn mÆt ®Çu lµ t©m cña ®−êng 0'0'. Dïng mòi chÊm dÊu
chÊm c¸c t©m 0 vµ 0' vµ c¸c ®−êng th¼ng trªn mÆt ®Çu. LÊy dÊu ®−êng trßn
t©m 0’ cã kÝch th−íc b»ng ®−êng kÝnh ngoµi phÇn lÖch t©m ®Ó lµm c¬ së kiÓm
tra khi rµ g¸.
a)
b)
c)
H×nh 25.3.2
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
32
- Sau khi lÊy dÊu t©m lÖch xong ph«i ®ù¬c g¸ lªn m©m cÆp bèn vÊu rêi, dïng
®ång hå so hoÆc du xÝch bµn tr−ît ngang ®Ó x¸c ®Þnh kho¶ng lÖch t©m e khi chØnh
bèn vÊu m©m cÆp ®Ó dÞch t©m ®−êng t©m lÖch 0'0' vÒ trïng víi t©m m¸y theo dÊu ®·
v¹ch. TiÖn cæ trôc vµ vai trôc.
ChÕ ®é c¾t sö dông nh− khi tiÖn trô ngoµi
3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
C¸c d¹ng sai háng Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc
Kho¶ng lÖch t©m sai -LÊy dÊu t©m sai kh«ng ®óng vÞ trÝ
Rµ g¸ vµ kÑp chÆt ph«i sai vÞ trÝ
-LÊy dÊu chÝnh x¸c
-Rµ g¸ kÑp chÆt ph«i ®óng vÞ trÝ, ®ñ chÆt
Sai kÝch th−íc ®−êng kÝnh, chiÒu dµi
-§o vµ c¾t l¸t c¾t cuèi sai, s÷ dông du xÝch kh«ng chÝnh x¸c
-Khö hÕt ®é r¬ cña du xÝch
- C¾t thö vµ ®o chÝnh x¸c
M¸ trô kh«ng vu«ng gãc víi ®−êng t©m
-LÊy dÊu kho¶ng lÖch t©m hai ®Çu kh«ng b»ng nhau
-LÊy dÊu kho¶ng lÖch t©m hai ®Çu b»ng nhau
§é nh¸m kh«ng ®¹t -ChÕ ®é c¾t kh«ng hîp lý
Dao mßn, phoi b¸m
-Mµi söa l¹i dao
-Gi¶m l−îng tiÕn dao vµ chiÒu s©u c¾t
4. C¸c b−íc tiÕn hµnh tiÖn trôc lÖch t©m
Néi dung H−íng dÉn
1. §äc b¶n vÏ
2. G¸ ph«i vµ g¸ dao tiÖn ngoµi G¸ ph«i trªn m©m cÆp ba vÊu tù ®Þnh
t©m, phÇn nh« ra khái vÊu m©m cÆp
b»ng chiÒu dµi phÇn ®−êng kÝnh lín
nhÊt cña trôc céng víi l−îng d− mÆt
®Çu vµ phÇn c¸ch vÊu m©m cÆp.
G¸ dao vai ®óng t©m.
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
33
3. TiÖn mÆt ®Çu vµ tiÖn trô ngoµi ®Çu
thø nhÊt
- §iÒu chØnh ntrôc chÝnh (vg/p), l−îng tiÕn
dao S(mm/vg)
- TiÖn mÆt ®Çu ®Ó l−îng d− 1 mm
- TiÖn mÆt trô ngoµi D mét kho¶ng
L= LD+ 10 mm
- V¸t c¹nh
4.TiÖn mÆt ®Çu vµ tiÖn trô ngoµi ®Çu thø
hai - G¸ ph«i trë ®Çu trªn m©m cÆp ba vÊu tù ®Þnh t©m
- TiÖn mÆt ®Çu ®Ó ®óng chiÒu dµi trôc
- TiÖn mÆt trô ngoµi D nèi suèt hai ®Çu
- Th¸o ph«i
5. V¹ch dÊu vµ chÊm dÊu ®−êng t©m 00
vµ ®−êng t©m lÖch 0'0' trªn khèi V
- Chµ phÊn lªn mÆt ngoµi vµ hai mÆt
®Çu cña ph«i, ®Æt ph«i lªn khèi V. §Æt
®µi v¹ch lªn bµn v¹ch dÊu vµ chØnh
sao cho mÆt ®o tiÕp xóc víi mÆt ngoµi
cña ph«i, h¹ mÆt ®o xuèng mét kho¶ng
b»ng 0,5D (h×nh a) h¹ 0,5x28=14 mm
vµ v¹ch ®−êng bao bæ ®«i ngang trªn
hai mÆt ®Çu ph«i.
- §Æt ke vu«ng (h×nh b) vµ v¹ch ®−êng
th¼ng ®øng vu«ng gãc víi ®−êng
ngang ®i qua t©m 0 trªn c¶ hai ®Çu.
§−a mÆt ®o cña th−íc (h×nh c) lªn mét
kho¶ng e= 6 mm, v¹ch trªn hai mÆt
®Çu mét ®−êng bao ngang, giao ®iÓm
cña ®−êng v¹ch dÊu theo e vµ ®−êng
th¼ng ®øng trªn mÆt ®Çu lµ t©m cña
®−êng 0'0'.
- Dïng mòi chÊm dÊu chÊm c¸c t©m 0
vµ 0' vµ c¸c ®−êng th¼ng trªn mÆt ®Çu.
a)
b)
c
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
34
5. G¸, rµ, chØnh dÞch t©m ph«i trªn m©m
cÆp bèn vÊu
G¸ ph«i ®· tiÖn mÆt ®Çu vµ tiÖn ngoµi
lªn m©m cÆp bèn vÊu. §iÒu chØnh ph«i
theo t©m 0 b»ng c©y rµ. Quay m©m
cÆp cho hai vÊu n»m ngang ®−a thanh
thÐp lµm c÷ ch¹m mÆt ngoµi cña ph«i
vµ ®¸nh dÊu mÆt du xÝch bµn tr−ît
ngang. Khö hÕt ®é r¬ cña trôc vÝt- ®ai
èc bµn tr−ît ngang. Quay tay quay
bµn tr−ît ngang lïi c÷ ra khái mÆt
ph«i mét kho¶ng lÖch t©m e.
6. §iÒu chØnh dÞch t©m trôc mét kho¶ng
b»ng e
§iÒu chØnh c¸c vÊu ®−a vËt tiÕp xóc
víi c÷. KiÓm tra ®é tiÕp xóc gi÷a c÷ vµ
ph«i b»ng c¸ch kÐo miÕng giÊy máng
sÝt kh«ng bÞ r¸ch hoÆc kh«ng bÞ r¬i lµ
®−îc.
Cã thÓ dïng ®ång hå so ®Ó x¸c ®Þnh
kho¶ng dÞch t©m e vµ rµ ®iÒu chØnh
ph«i.
Chó ý:
- Sau khi ®iÒu chØnh dÞch t©m trôc ph¶i
®−a c÷, dao ra xa khái mÆt ph«i.
- Dïng tay quay m©m cÆp kiÓm tra
ph«i kh«ng va ®Ëp lªn c¸c vËt kh¸c
míi ®−îc khëi ®éng trôc chÝnh ®Ó ®Ò
phßng va ®Ëp g©y mÊt an toµn.
7. TiÖn cæ trôc lÖch t©m
ChÕ ®é c¾t thùc hiÖn nh− tiÖn ngoµi
TiÖn ®−êng kÝnh ngoµi cña cæ trôc theo
chiÒu dµi yªu cÇu vµ tiÖn mÆt vai trô
ph¼ng ®¶m b¶o vu«ng gãc víi ®−êng
t©m trôc.
Chó ý
1
01
1
C÷
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
35
8. KiÓm tra tæng thÓ - KiÓm tra kÝch th−íc b»ng th−íc cÆp
hoÆc pan me, kiÓm tra ®é lÖch t©m
gi¸n tiÕp th«ng qua ®−êng kÝnh ngoµi
cña trôc vµ cæ trôc kÕt hîp ®é cao cña
vai trôc.
- Lµm vÖ sinh c«ng nghiÖp.
B. Th¶o luËn nhãm
- B¹c lÖch t©m kh¸c víi trôc lÖch t©m ë chç nµo?
- C¸ch tiÖn b¹c lÖch t©m vµ trôc lÖch t©m kh¸c nhau ë chç nµo?
- Khi tiÖn b¹c lÖch t©m ®ång hå so cã thÓ gióp nh÷ng c«ng viÖc g×?
C. Thùc hµnh
1. LËp quy tr×nh c«ng nghÖ
2. Xem tr×nh diÔn mÉu
Quan s¸t c¸ch lÊy dÊu t©m lÖch, g¸ ph«i, ®iÒu chØnh t©m lÖch. TiÖn
3. Häc sinh lµm thö
NhËn xÐt sau khi häc sinh ®−îc chän lµm thö.
4. Thùc hµnh tiÖn ren:
a. ChuÈn bÞ c«ng viÖc: Ph«i, dao vai, th−íc cÆp, com pa ®o ngoµi, pan me, mì
c«ng nghiÖp, mãc kÐo phoi, ®ång hå so, bé lÊy dÊu, dao tiÖn lç.
b. ChuÈn bÞ vÞ trÝ lµm viÖc
c. Thùc hµnh tiÖn theo quy tr×nh
d. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn
Chó ý:
- §−a dao ra xa ph«i tr−íc khi khëi ®éng trôc chÝnh.
- Ph¶i cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, b¶o vÖ cña c«ng, thÓ hiÖn tinh thÇn t−¬ng trî
gióp ®ì nhau trong häc tËp.
D. Tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ lµm bµi tËp ë nhµ
Ph−¬ng ph¸p gia c«ng trôc lÖch t©m
Bµi häc tiÕp sau - TiÖn b¹c lÖch t©m b»ng ph−¬ng ph¸p rµ g¸
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
36
Bµi 4
tiÖn b¹c lÖch t©m b»ng ph−¬ng ph¸p rµ g¸
M§ CG1 25 04
Môc tiªu thùc hiÖn:
- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm cña b¹c lÖch t©m.
- G¸ l¾p ph«i vµ ®iÒu chØnh ®é lÖch t©m b»ng ®ång hå so thµnh th¹o.
- TiÖn ®−îc b¹c lÖch t©m ng¾n b»ng ph−¬ng ph¸p rµ g¸ ®¹t yªu cÇu kü thuËt,
thêi gian vµ an toµn.
Néi dung chÝnh:
4.1. §Æc ®iÓm cña b¹c lÖch t©m
4.2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn b¹c lÖch t©m b»ng rµ g¸
4.3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
4.4. C¸c b−íc tiÕn hµnh
C. Häc trªn líp
1. §Æc ®iÓm cña b¹c lÖch t©m
B¹c lÖch t©m lµ chi tiÕt cã ®−êng t©m 01 cña lç kh«ng trïng víi t©m 0 cña ®Üa
(h×nh 25.3.1). B¹c lÖch t©m cã lo¹i kh«ng moay¬ (h×nh 25.3.1a) vµ lo¹i cã moay¬
(h×nh 25.3.1b)
01
0
H×nh 25.3.1. Cam lÖch t©m
D®Üa
Dlç a) b)
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
37
2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn b¹c lÖch t©m b»ng rµ g¸
Ph−¬ng ph¸p tiÖn b¹c lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp bèn vÊu tù ®Þnh t©m còng
t−¬ng tù nh− trôc lÖch t©m ng¾n. Sau khi tiÖn mÆt lÖch t©m ngoµi theo trôc t©m
lÖch 0'0' tiÕn hµnh khoan vµ tiÖn lç ®Ó hoµn tÊt c«ng viÖc.
3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
C¸c d¹ng sai háng Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc
Kho¶ng lÖch t©m sai -LÊy dÊu t©m sai kh«ng
®óng vÞ trÝ
Rµ g¸ vµ kÑp chÆt ph«i sai vÞ
trÝ
-LÊy dÊu chÝnh x¸c
-Rµ g¸ kÑp chÆt ph«i
®óng vÞ trÝ, ®ñ chÆt
Sai kÝch th−íc ®−êng
kÝnh, chiÒu dµi
-§o vµ c¾t l¸t c¨t cuèi sai sö
dông du xÝch kh«ng chÝnh
x¸c
-Khö hÕt ®é r¬ cña du
xÝch
C¾t thö vµ ®o chÝnh
x¸c
M¸ trô kh«ng vu«ng
gãc víi ®−êng t©m
-LÊy dÊu kho¶ng lÖch t©m
hai ®Çu kh«ng b»ng nhau
-LÊy dÊu kho¶ng lÖch
t©m hai ®Çu b»ng nhau
§é nh¸m kh«ng ®¹t -ChÕ ®é c¾t kh«ng hîp lý
Dao mßn, phoi b¸m
-Mµi söa l¹i dao
-Gi¶m l−îng tiÕn dao
vµ chiÒu s©u c¾t
4. C¸c b−íc tiÕn hµnh
1. §äc b¶n vÏ - X¸c ®Þnh ®−îc tÊt c¶ yªu cÇu kü
thuËt cña chi tiÕt:
- NhËn d¹ng, ph©n tÝch vµ ®äc b¶n vÏ
chi tiÕt
2. ChuÈn bÞ m¸y, dông cô vµ thiÕt bÞ - Ph«i ®ñ l−îng d− gia c«ng, dÇu b«i
tr¬n, dao vai, dao tiÖn lè suèt, mòi
khoan, bÇu khoan hoÆc b¹c c«n
chuyÓn tiÕp
- Th−íc cÆp 1/20, ®ång hå so, mòi
chÊm dÊu, mòi v¹ch, phÊn, bóa
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
38
3. G¸ ph«i, g¸ dao vai - X¸c ®Þnh chÝnh x¸c vÞ trÝ cña ph«i
trªn m©m cÆp ba vÊu tù ®Þnh t©m
- Rµ trßn, kÑp chÆt ph«i
- G¸ mòi dao cao ngang t©m m¸y ®¶m
b¶o gãc ϕ1=150;ϕ =900 +50
4. TiÖn mÆt ®Çu , tiÖn trô ngoµi ®Çu thø
nhÊt cã ®−êng t©m chÝnh 00
- §iÒu chØnh ntrôc chÝnh, S 0,2 mm/vg
- TiÖn mÆt ®Çu thø nhÊt ®Ó l−îng d−
theo chiÒu dµi 1mm.
- TiÖn trô ngoµi ®óng ®−êng kÝnh ®Üa
mét ®o¹n b»ng chiÒu dµi ®Üa céng
thªm kho¶ng 5 mm.
5. TiÖn mÆt ®Çu, tiÖn trô ngoµi thø hai
theo t©m 0
- TiÖn mÆt ®Çu thø nhÊt ®óng chiÒu
dµi.
- TiÖn trô ngoµi ®óng ®−êng kÝnh ®Üa
6. LÊy dÊu t©m chÝnh 0 vµ t©m lÖch 0' - LÊy dÊu vÞ trÝ t©m chÝnh 0 vµ t©m lÖch
0' nh− bµi 25.3
7. G¸ ph«i ®Ó tiÖn mÆt lÖch t©m
- C¸ch rµ còng t−¬ng tù nh− bµi 25.3
hoÆc cã thÓ dïng ®ång hå so ®Ó x¸c
®Þnh kho¶ng lÖch t©m thay cö g¸ trªn
gi¸ dao nh− bµi 25.3
8. TiÖn ®−êng kÝnh vai b¹c (moay¬)
- TiÖn trô bËc vu«ng ®¹t ®−êng kÝnh
ngoµi cña vai b¹c cã trôc t©m lÖch 0'0'
®¹t chiÒu dµi cÇn thiÕt
- TiÖn m¸ b¹c ®¶m b¶o ph¼ng,
nh¼n,vµ vu«ng gãc víi ®−êng t©m trôc
- V¸t c¹nh lç, c¹nh ngoµi
- V¸t c¹nh ®Çu
1
01
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
39
9. Khoan lç suèt
- KiÓm tra kh¶ n¨ng c¾t gät cña mòi khoan
- L¾p mòi khoan vµo bÇu cÆp
- Khoan lç ®¹t l−îng d− hai phÝa 2 mm
- §¶m b¶o ®é kh«ng ®ång t©m cho phÐp 0,1 mm
10. TiÖn lç, v¸t c¹nh lç
- G¸ dao tiÖn lç
- TiÖn lç ®óng kÝch th−íc ®−êng kÝnh
11. KiÓm tra hoµn thiÖn
- KiÓm tra tõng yªu cÇu kü thuËt thËt chÝnh x¸c
- §Þnh h−íng kh¾c phôc
- Thùc hiÖn c«ng t¸c vÖ sinh c«ng nghiÖp
B. Th¶o luËn nhãm
- B¹c lÖch t©m kh¸c víi trôc lÖch t©m ë ®iÓm nµo?
- Ph−¬ng ph¸p tiÖn b¹c lÖch t©m?
- §ång hå so cã thÓ thay thÕ ®−îc c÷ g¸ trªn æ dao kh«ng? T¹i sao?
- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch phßng ngõa
C. Thùc hµnh
1. LËp quy tr×nh c«ng nghÖ
2. Xem tr×nh diÔn mÉu:
Quan s¸t c¸ch lÊy dÊu t©m lÖch, g¸ ph«i, ®iÒu chØnh t©m lÖch, tiÖn.
3. Häc sinh lµm thö
NhËn xÐt sau khi häc sinh ®−îc chän lµm thö.
4. Thùc hµnh tiÖn ren:
a. ChuÈn bÞ c«ng viÖc: Ph«i, dao vai, th−íc cÆp, com pa ®o ngoµi, pan me, mì c«ng nghiÖp, mãc kÐo phoi, ®ång hå so, bé lÊy dÊu.
b. ChuÈn bÞ vÞ trÝ lµm viÖc
c. Thùc hµnh tiÖn theo quy tr×nh
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
40
d. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn
Chó ý:
- §−a dao ra xa ph«i tr−íc khi khëi ®éng trôc chÝnh.
- Ph¶i cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, b¶o vÖ cña c«ng, thÓ hiÖn tinh thÇn t−¬ng trî gióp ®ì nhau trong häc tËp.
D. Tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ lµm bµi tËp ë nhµ
Ph−¬ng ph¸p gia c«ng b¹c lÖch t©m
Bµi häc tiÕp sau - TiÖn b¹c lÖch t©m trªn m©m cÆp ba vÊu tù ®Þnh t©m
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
41
Bµi 5
tiÖn b¹c lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp ba vÊu tù ®Þnh t©m
M§ CG1 25 05
Môc tiªu thùc hiÖn:
- TÝnh chÝnh x¸c chiÒu dµy tÊm ®Öm ®Ó dÞch t©m cña chi tiÕt theo kho¶ng lÖch
t©m e trªn m©m cÆp 3 vÊu tù ®Þnh t©m.
- TiÖn b¹c lÖch t©m ®¹t yªu cÇu kü thuËt, thêi gian vµ an toµn.
Néi dung chÝnh:
1. Ph−¬ng ph¸p tiÖn b¹c lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp ba vÊu
2. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
3. C¸c b−íc tiÕn hµnh
D. Häc trªn líp
1. Ph−¬ng ph¸p tiÖn b¹c lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp ba vÊu
Muèn dÞch t©m vËt gia c«ng mét kho¶ng e ph¶i ®Æt mét miÕng c¨n ®Öm t¹i mét
vÊu (h×nh 25.5.1). ChiÒu dµy miÕng c¨n ®Öm ®−îc tÝnh theo c«ng thøc:
C¨n ®Öm
H
e
D
H×nh 25.5.1. G¸ ph«i cã dïng miÕng c¨n ®Öm ®Ó
tiÖn b¹c lÖch t©m trªn m©m cÆp ba vÊu
D.lç
C¨n ®Öm
Dlç
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
42
H = 1,5e (1+D
e
2) mm
Trong ®ã:
- D: §−êng kÝnh cña ph«i g¸ trong m©m cÆp
- e: §é lÖch t©m
2. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
C¸c d¹ng sai háng Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc
Kho¶ng lÖch t©m sai -ChiÒu dµy miÕng c¨n ®Öm
kh«ng ®óng do tÝnh to¸n
hoÆc gia c«ng sai
- Kh«ng tiÖn thö vµ kh«ng
kiÓm tra ®é lªch t©m tr−íc
khi tiÖn ®óng
- TÝnh to¸n ®óng vµ gia
c«ng miÕng c¨n ®Öm
chÝnh x¸c
- TiÖn thö vµ kiÓm tra ®é
lÖch t©m tr−íc khi tiÖn
®óng
Sai kÝch th−íc ®−êng
kÝnh, chiÒu dµi
- §o vµ c¾t l¸t c¾t cuèi sai sö
dông du xÝch kh«ng chÝnh
x¸c
- Khö hÕt ®é r¬ cña du
xÝch
- C¾t thö vµ ®o chÝnh
x¸c
M¸ cam kh«ng vu«ng
gãc víi ®−êng t©m
- Ph«i bÞ xª dÞch vÞ trÝ - XiÕt chÆt ph«i khi g¸
- Tr¸nh va ®Ëp m¹nh khi
tiÖn
§é nh¸m kh«ng ®¹t - ChÕ ®é c¾t kh«ng hîp lý
- Dao mßn, phoi b¸m
- Mµi söa l¹i dao
- Gi¶m l−îng tiÕn dao vµ
chiÒu s©u c¾t
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
43
3. C¸c b−íc tiÕn hµnh
B¶n vÏ chi tiÕt gia c«ng
Yªu cÇu kü thuËt
- C¸c trÞ sè sai lÖch cña c¸c kÝch th−íc cßn l¹i cho phÐp lµ ±0,1 mm
- §é kh«ng ®ång trôc
-
44
2. ChuÈn bÞ c¨n ®Öm vµ g¸ dÞch
®−êng t©m ph«i mét kho¶ng
e=6mm
O
�27-0,05
PhäiMiãúng càn
e=6
h=9 ,9
O
�
- ChuÈn bÞ miÕng c¨n ®Öm dÞch t©m ph«i
- h = 1,5e (1+e/2D)= 1,5x6(1+6/2x27)= 9,99 mm
- §Æt miÕng c¨n ®Öm lªn mÆt trô φ27, kiÓm tra ®é // cña mÆt trô vµ b»ng m¸y, xiÕt chÆt ph«i
3. TiÖn mÆt ®Çu thø hai L = 25±0,1
tiÖn φ12-0,05, v¸t 2x450
25±0,1
Ø27
-0,05
2
SS1
1x45°°°
10
13,5
Ø12
-0,05
- TiÖn mÆt ®Çu thø hai L=25±0,1 mm
- TiÖn φ12-0,05mm
§Ó ph«i khái va ®Ëp vµo dao, tr−íc khi khëi
®éng trôc chÝnh ph¶i lïi dao ra xa ph«i theo
h−íng kÝnh, quay nhÑ m©m cÆp b»ng tay
®Ó kiÓm tra ®é hë gi÷a mÆt ngoµi cña ph«i
vµ dao, khëi ®éng trôc chÝnh sau ®ã míi
®−a dao nhÑ tiÕp xóc dÇn víi mÆt ngoµi cña
ph«i, khi dao c¾t nhÑ míi thùc hiÖn viÖc lÊy
chiÒu s©u c¾t
- V¸t 2x450
- ChÕ ®é c¾t gièng khi tiÖn ngoµi
- KiÓm tra ®é lÖch t©m theo chiÒu cao bËc
13,5 mm cã φ12 vµ φ27 lµ ®¹t
Chó ý: - §é cong cña mÆt vÊu m©m cÆp cã
thÓ kh«ng gièng nhau dÉn ®Õn ®é lÖch t©m
e sau khi tiÖn kh«ng chÝnh x¸c, nªn cÇn tiÖn
thö, kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh chiÒu dµy c¨n h
cho hîp lý.
4. Khoan lç φ8+0,1 mm
S
Ø8+0,1
- G¸ mòi khoan
- G¸ thanh tú lªn gi¸ dao ®Ó ®Þnh t©m mòi
khoan
- §iÒu chØnh ntc=700 vg/ph
- Khoan lç φ8+0,1 mm
- V¸t c¹nh lç, c¹nh ngoµi 1x450
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
45
Chó ý:
Nh÷ng chi tiÕt cÇn gia c«ng chÝnh x¸c cÇn
thiÕt sau khi khoan ph¶i thùc hiÖn viÖc doa
lç hoÆc tiÖn lç nh»m ®¹t ®é chÝnh x¸c cao
h¬n vµ gi¶m ®é nh¸m.
C©u hái bµi 25.5
C©u 1. H·y chän chiÒu dµy c¨n ®Öm ®Ó tiÖn b¹c lÖch t©m víi ®−êng kÝnh ®Üa lµ 35
mm, ®é lÖch t©m e = 5 mm:
A. 8 mm
B. 9 mm
C. 5 mm
D. TÊt c¶ ®Òu sai
C©u 2. H·y chän chiÒu dµy c¨n ®Öm ®Ó tiÖn b¹c lÖch t©m víi ®−êng kÝnh ®Üa lµ 25
mm, ®é lÖch t©m e=5 mm:
A. 8,25 mm
B. 9 mm
C. 7,5 mm
D. TÊt c¶ ®Òu sai
B. Th¶o luËn nhãm
- X¸c ®Þnh c¸c kÝch th−íc cÇn thùc hiÖn
- LËp tr×nh tù c¸c b−íc tiÕn hµnh gia c«ng vµ ®iÒn vµo phiÕu thùc hµnh
- An toµn khi thùc hiÖn c«ng viÖc
- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch phßng ngõa
C. Thùc hµnh
1. LËp quy tr×nh c«ng nghÖ
2. Xem tr×nh diÔn mÉu:
Quan s¸t c¸ch g¸ ph«i, tiÖn, kiÓm tra ®é lÖch t©m
3. Häc sinh lµm thö
NhËn xÐt sau khi häc sinh ®−îc chän lµm thö.
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
46
4. Thùc hµnh tiÖn:
a. ChuÈn bÞ c«ng viÖc: Ph«i, dao vai, th−íc cÆp, pan me, mì c«ng nghiÖp, mãc
kÐo phoi, ®ång hå so, c¨n dÞch t©m ph«i.
b. ChuÈn bÞ vÞ trÝ lµm viÖc
c. Thùc hµnh tiÖn theo quy tr×nh
d. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn
Chó ý:
- §−a dao ra xa ph«i tr−íc khi khëi ®éng trôc chÝnh.
- Ph¶i cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, b¶o vÖ cña c«ng, thÓ hiÖn tinh thÇn t−¬ng
trî gióp ®ì nhau trong häc tËp.
D. Tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ lµm bµi tËp ë nhµ
Ph−¬ng ph¸p gia c«ng b¹c lÖch t©m
Bµi häc tiÕp sau - TiÖn trôc lÖch t©m g¸ trªn hai mòi t©m
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
47
Bµi 6
tiÖn trôc lÖch t©m g¸ trªn hai mòi t©m
M§ CG1 25 06
Môc tiªu thùc hiÖn
- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ quy tr×nh khoan lç t©m vµ ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p ph«i.
- TiÖn ®−îc trôc lÖch t©m ®¹t yªu cÇu kü thuËt, ®¶m b¶o thêi gian vµ an toµn.
Néi dung chÝnh
6.1. §Æc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc lÖch t©m g¸ trªn hai mòi t©m
6.2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc lÖch t©m
6.3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
6.4. C¸c b−íc tiÕn hµnh
E. Häc trªn líp
1. §Æc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc lÖch t©m g ̧trªn hai mòi t©m
Nh÷ng trôc lÖch t©m dµi khi tiÖn ph¶i khoan c¸c lç t©m t−¬ng øng ®Ó ®Þnh vÞ
trªn 2 ®Çu chi tiÕt, sau khi tiÖn ®¹t cÊp chÝnh x¸c 9 ÷ 7, ®é nh¸m Ra = 10 ÷ 2,5 µm
2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc lÖch t©m
Trôc lÖch t©m dµi (h×nh 25.6.1) ®−îc g¸ trªn hai mòi t©m ®Ó tiÖn, nh÷ng lç
t©m trªn hai mÆt ®Çu theo hai trôc 00 vµ 0'0' ®−îc khoan trªn m¸y khoan theo dÊu
0'
0 0
0'
H×nh 25.6.1. Trôc lÖch t©m
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
48
®· v¹ch. Sau ®ã ph«i ®−îc g¸ trªn trªn lç t©m 0 ®Ó tiÖn ®−êng kÝnh D cña trôc, tiÕp
theo g¸ ph«i lªn hai mòi t©m theo lç t©m 0' ®Ó tiÖn cæ trôc d.
Trôc lÖch t©m cã ®é lÖch t©m e lín th−êng khi quay víi vËn tèc lín dÓ g©y
rung ®éng, nªn cÇn thiÕt ph¶i l¾p qu¶ ®èi träng trªn m©m cÆp tèc.
3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
C¸c d¹ng sai háng Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc
Kho¶ng lÖch t©m sai - LÊy dÊu hoÆc khoan lç
t©m sai kh«ng ®óng vÞ trÝ
- LÊy dÊu vµ khoan lç
t©m chÝnh x¸c ®óng vÞ trÝ,
®ñ chÆt
Sai kÝch th−íc ®−êng
kÝnh, chiÒu dµi
- §o vµ c¾t l¸t c¾t cuèi sai
sö dông du xÝch kh«ng
chÝnh x¸c
- Khö hÕt ®é r¬ cña du
xÝch
C¾t thö vµ ®o chÝnh x¸c
C¸c m¸ trôc kh«ng
vu«ng gãc víi ®−êng
t©m vµ kh«ng song
song víi nhau
- Dao bÞ ®Èy trong qu¸
tr×nh c¾t gät
- Mµi l¹i dao tiÖn mÆt bËc
®óng gãc ®é
§é nh¸m kh«ng ®¹t - ChÕ ®é c¾t kh«ng hîp lý
- Rung ®éng
- Dao mßn, phoi b¸m
- Gi¶m l−îng tiÕn dao vµ
chiÒu s©u c¾t
- L¾p qu¶ ®èi träng
- Mµi söa l¹i dao
Hai ®−êng t©m chÐo
nhau
- Hai ®−êng t©m khi lÊy
dÊu kh«ng n»m trong cïng
mét mÆt ph¼ng
- Khoan lç t©m bÞ lÖch
- LÊy dÊu chÝnh x¸c
- Khoan lç t©m chÝnh
x¸c
4. C¸c b−íc tiÕn hµnh
1. §äc b¶n vÏ
TiÖn trôc h×nh 25.6.1
- X¸c ®Þnh ®−îc tÊt c¶ yªu cÇu kü thuËt
cña chi tiÕt:
- ChuyÓn ho¸ c¸c ký hiÖu thµnh c¸c kÝch
th−íc gia c«ng t−¬ng øng
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
49
2. ChuÈn bÞ m¸y, dông cô vµ thiÕt bÞ - Ph«i ®ñ l−îng d− gia c«ng, dao tiÖn trô
ngoµi, dao c¾t r·nh,
c¨n ®Öm, mòi t©m, th−íc cÆp 1/50mm,
pan me ®o ngoµi, kÝnh tr¾ng, mãc kÐã
phoi, dÇu b«i tr¬n ngang møc quy ®Þnh.
t×nh tr¹ng thiÕt bÞ lµm viÖc tèt, an toµn
3. LÊy dÊu bæ ®«i ®Çu thø nhÊt trªn
m¸y tiÖn
- G¸ ph«i trªn m©m cÆp ba vÊu, g¸ dao
tiÖn ngoµi ®óng t©m
- TiÖn mÆt ®Çu thø nhÊt ®Ó l−îng d− 1 mm
- TiÖn ®−êng kÝnh ngoµi ®¹t D+2 mm trªn
1/3 chiÒu dµi ph«i.
- LÊy dÊu t©m 0: Dõng trôc chÝnh, ®−a mòi
dao lv¹ch nhÑ ®−êng ngang qua t©m 0
trªn mÆt ®Çu thø nhÊt, rª mòi dao tiÕp mòi
tõ ®Çu ®−êng ngang v¹ch mét ®−êng mê
däc trôc ®i tõ mÆt ®Çu vµo phÝa s¸t m©m
cÆp, ®−a dao lïi vÒ phÝa mÆt ®Çu, quay
m©m cÆp b»ng tay 1800, ®−a mòi dao tiÕp
®Çu ®−êng ngang trªn mÆt ®Çu vµ rª däc
trôc ®Ó v¹ch mét ®−êng mê ®èi diÖn. Nh−
vËy ta ®· v¹ch dÊu bæ ®«i ®Çu thø nhÊt
cña trôc.
Quay nhÑ ph«i mét gãc bÊt kú, rª dao
ngang v¹ch nhÑ trªn mÆt ®Çu. ®iÓm giao
nhau cña hai ®−êng ngang lµ t©m 0. Nh−
vËy hai ®−êng däc ph«i ®èi nhau trªn
®o¹n thø nhÊt cña trôc lµ c¬ së ®Ó ta lÊy
dÊu bæ ®«i nèi tiÕp víi ®Çu thø hai.
4. LÊy dÊu bæ ®«i ®Çu thø hai trªn
m¸y tiÖn
- TiÖn mÆt ®Çu thø hai ®óng chiÒu dµi chi
tiÕt
- TiÖn trô ngoµi ®¹t D+2 mm
- LÊy dÊu bæ ®«i ®Çu thø hai b»ng
c¸ch:
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
50
+ Rª mòi dao v¹ch tiÕp ®−êng däc
trôc cña ®Çu thø nhÊt qua ph¶i phÝa mÆt
®Çu thø hai, v¹ch tiÕp dÊu mê ngang trªn
mÆt ®Çu thø hai, quay ph«i 1800, ®−a mòi
dao v¹ch tiÕp ®−êng däc ®èi diÖn nèi víi
®o¹n ë ®Çu thø nhÊt ®Ó hoµn tÊt viÖc v¹ch
dÊu bæ ®«i toµn trôc.
+ Quay nhÑ ph«i mét gãc bÊt kú, rª
dao ngang v¹ch nhÑ trªn mÆt ®Çu, ®iÓm
giao nhau cña hai ®−êng ngang lµ t©m 0.
(nÕu khi tiÖn mÆt ®Çu thÊy râ t©m 0 ta
kh«ng cÇn v¹ch ®−êng ngang thø hai)
- Th¸o ph«i vµ lÊy dÊu kho¶ng 00'
lÖch t©m e theo ®−êng ngang trªn mÆt
hai ®Çu cïng phÝa vµ chÊm dÊu.
5. V¹ch dÊu vµ chÊm dÊu ®−êng
t©m 00 vµ ®−êng t©m lÖch 0'0' trªn
khèi V
- Ta cã thÓ lÊy dÊu t©m 0 vµ kho¶ng
lÖch t©m 00' = e trªn khèi V ®Æt trªn bµn
nguéi b»ng c¸ch:
+ Chµ phÊn lªn hai mÆt ®Çu cña ph«i,
®Æt ph«i lªn khèi V. §Æt ®µi v¹ch lªn bµn
v¹ch dÊu vµ chØnh sao cho mÆt ®o tiÕp
xóc víi mÆt ngoµi cña ph«i, h¹ mÆt ®o
xuèng mét kho¶ng b»ng 0,5D (h×nh a) vµ
v¹ch mét ®−êng ngang trªn mÆt ®Çu
ph«i. T−¬ng tù lµm nh− vËy v¹ch ®−êng
ngang trªn mÆt ®Çu thø hai.
+ §Æt ke vu«ng (h×nh b), v¹ch ®−êng
th¼ng ®øng ®i qua t©m 0 vµ vu«ng gãc
víi ®−êng ngang. §−a mÆt ®o cña
th−íc (h×nh c) lªn mét kho¶ng e, v¹ch
trªn hai mÆt ®Çu hai ®−êng ngang, giao
®iÓm cña ®−êng v¹ch dÊu theo e vµ
®−êng th¼ng ®øng trªn mÆt ®Çu lµ t©m
0'cã 00'=e.
a)
b)
c
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
51
Dïng mòi chÊm dÊu chÊm c¸c t©m 0 vµ 0'
vµ c¸c ®−êng th¼ng trªn mÆt ®Çu.
6. Khoan lç t©m chÝnh 00 trªn m¸y
khoan
- G¸ l¾p ph«i trªn m©m cÆp ba vÊu sao
cho ®−êng t©m ph«i song song víi ®−êng
t©m trôc chÝnh cña m¸y, ph«i g¸ ®ñ chÆt,
- L¾p mòi khoan t©m sao cho ®−êng t©m
mòi khoan trïng víi ®−êng t©m trôc chÝnh
cña m¸y khoan
- Khoan lç t©m 0, kiÓm tra ®−êng kÝnh
miÖng lç khoan ®óng theo yªu cÇu.
7. Khoan lç t©m cæ trôc 0'0' trªn m¸y
khoan
- Chän vµ ®iÒu chØnh chÕ ®é c¾t hîp lý
- Sö dông du xÝch cña bµn tr−ît ngang vµ
däc trªn m¸y khoan - doa hoÆc dïng ®ång
hå so ®Ó x¸c ®Þnh kho¶ng dÞch ph«i e
Khoan ®ñ sè lç, ®óng kÝch th−íc lç t©m
theo yªu cÇu kü thuËt
- §¶m b¶o an toµn
Chó ý
- KÑp ph«i kh«ng chÆt
- Ph«i g¸ bÞ nghiªng
- §−êng kÝnh cña miÖng lç t©m lín h¬n
yªu cÇu cã thÓ dÉn ®Õn ph¸ vì lç t©m do
c¸c lç qu¸ gÇn nhau.
- Khoan lç t©m sai vÞ trÝ ®ång nghÜa víi sai
®é lÖch t©m e
8. Khoan lç t©m 0 vµ 0' trªn ®Çu thø
hai
Thùc hiÖn t−¬ng tù nh− ®Çu thø nhÊt
Chó ý:
Khoan lç t©m lÖch cïng phÝa
9. TiÖn ®−êng kÝnh D cña trôc theo
®−êng t©m 00
- Chän vµ ®iÒu chØnh chÕ ®é c¾t nh− khi
tiÖn ngoa
- G¸ ph«i trªn hai mòi t©m víi 2 lç t©m 00
0
0'
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
52
10. TiÖn cæ trôc thø nhÊt G¸ ph«i trªn hai mòi t©m víi 2 lç t©m cña
cæ trôc 0'0'.
- L¾p ®èi träng trªn m©m ph¼ng ®Ó c©n
b»ng víi phÇn lÖch t©m cña trôc nÕu cÇn,
nh»m ®¶m b¶o chi tiÕt quay æn ®Þnh tr¸nh
g©y rung ®éng
- TiÖn ®−êng kÝnh cæ trôc ®¹t kich th−íc
chiÒu dµi cÇn thiÕt
- TiÖn m¸ trôc ph¼ng, nh¼n vµ vu«ng gãc
víi ®−êng t©m trôc
- TiÖn r·nh
- V¸t c¹nh
- §¶m b¶o an toµn
11. TiÖn cæ trôc thø hai G¸ ph«i trë ®Çu trªn hai mòi t©m víi 2 lç
t©m cña cæ trôc 0'0'
- TiÖn ®−êng kÝnh cæ trôc ®¹t kich th−íc
chiÒu dµi cÇn thiÕt
- TiÖn m¸ trôc ph¼ng, nh¼n vµ vu«ng gãc
víi ®−êng t©m trôc
- TiÖn r·nh
- V¸t c¹nh
12. KiÓm tra hoµn thiÖn - KiÓm tra ®é lÖch t©m e trªn trôc th«ng
qua kho¶ng lÖch cña D vµ d
- KiÓm tra tõng yªu cÇu kü thuËt thËt chÝnh
x¸c
- §Þnh h−íng kh¾c phôc c¸c sai háng
- Thùc hiÖn c«ng t¸c vÖ sinh c«ng nghiÖp
B. Th¶o luËn nhãm
- Quy tr×nh gia c«ng
- C¸ch lÊy dÊu vµ g¸ l¾p
- C¸c vÊn ®Ò an toµn khi tiÖn chi tiÕt lÖch t©m
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
53
- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch phßng ngõa
C. Thùc hµnh
1. LËp quy tr×nh c«ng nghÖ
2. Xem tr×nh diÓn mÉu:
Quan s¸t c¸ch lÊy dÊu t©m lÖch, g¸ ph«i, TiÖn
3. Häc sinh lµm thö
NhËn xÐt sau khi häc sÞnh ®−îc chän lµm thö.
4. Thùc hµnh tiÖn ren:
a. ChuÈn bÞ c«ng viÖc: Ph«i, dao vai, th−íc cÆp, com pa ®o ngoµi, pan me, mì
c«ng nghiÖp, mãc kÐo phoi, ®ång hå so, bé lÊy dÊu, mòi khoan t©m, mòi t©m, tèc
b. ChuÈn bÞ vÞ trÝ lµm viÖc
c. Thùc hµnh tiÖn theo quy tr×nh
d. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn
Chó ý:
- §−a dao ra xa ph«i tr−íc khi khëi ®éng trôc chÝnh.
- Theo dâi vµ nhËn biÕt ®−îc nh÷ng hiÖn t−îng kh«ng b×nh th−êng trong
qu¸ tr×nh tiÖn nh−: ®é rung, tiÕng kªu, kh¶ n¨ng c¾t gät ...
- Ph¶i cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, b¶o vÖ cña c«ng, thÓ hiÖn tinh thÇn t−¬ng
trî gióp ®ì nhau trong häc tËp.
D. Tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ lµm bµi tËp ë nhµ
Ph−¬ng ph¸p gia c«ng trôc lÖch t©m
Bµi häc tiÕp sau - TiÖn trôc khuûu
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
54
Bµi 7
tiÖn trôc khuûu
M§ CG1 25 07
Môc tiªu thùc hiÖn:
- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ ph−¬ng ph¸p g¸ l¾p ®Ó tiÖn trôc khuûu cã c©n b»ng m¸y.
- TiÖn ®−îc trôc khuûu ®¹t yªu cÇu kü thuËt, thêi gian vµ an toµn.
Néi dung chÝnh:
1. §Æc ®iÓm cña trôc khuûu
2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc khuûu
3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
4. C¸c b−íc tiÕn hµnh
A. Häc trªn líp
1. §Æc ®iÓm cña trôc khuûu
Trôc khuûu lµ trôc cã ®−êng t©m cña cæ trôc khuûu lÖch so víi ®−êng t©m
cña cæ trôc chÝnh (h×nh 25.3.3).
H×nh 25.7.1. Trôc khuûu
0'
0
0'
0
0''
0''
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
55
2. Ph−¬ng ph¸p tiÖn trôc khuûu
Ph«i ®−îc khoan c¸c lç t©m 0,0' vµ 0'' c¸ch nhau kho¶ng lÖch t©m e trªn hai
®Çu ph«i (h×nh 25.7.1). Sau ®ã ®−îc g¸ theo lç t©m 0 ®Ó tiÖn ®−êng kÝnh D, tiÕp
theo lÇn l−ît g¸ theo lç t©m 0' ®Ó tiÖn khuûu cã ®−êng kÝnh d1, G¸ theo lç t©m 0''
tiÖn khuûu cã ®−êng kÝnh d2.
NÕu t©m cña cæ trôc lÖch t©m n»m ngoµi giíi h¹n cña ph«i th× ph«i ®−îc g¸
trªn c¸c ®Üa lÖch t©m (h×nh 25.7.2). Trªn mÆt ®Çu hai ®Üa lÖch t©m 2 vµ 4 ®−îc
khoan lç t©m lÖch so bíi t©m ®Çu trôc khuûu kho¶ng lÖch t©m e. Khi g¸ l¾p ph«i,
hai ®Üa lÖch t©m 2 vµ 4 ®−îc kÑp hai ®Çu trôc khuûu vµ g¸ trªn hai mòi t©m theo
hai lç t©m trªn c¸c ®Üa lÖch t©m..
§Ó t¨ng ®é cøng v÷ng cho ph«i cÇn l¾p thanh gi½ng 3, C¸c qu¶ ®èi träng 5
vµ 6 ®−îc l¾p ®Ó c©n b»ng ph«i khi quay nh»m h¹n chÕ rung ®éng. Trong qu¸
tr×nh gia c«ng khèi l−îng cña ph«i gi¶m dÇn, nh− vËy träng l−îng cña nh÷ng qu¶
®èi träng còng gi¶m dÇn.
Khi tiÖn cæ trôc dïng dao vai cßn khi tiÖn cæ biªn dïng dao c¾t r·nh kÕt hîp
víi dao vai ph¶i vµ tr¸i ®Ó tiÖn m¸ khuûu ®¶m b¶o ph¼ng, nh¼n.
3. C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
C¸c d¹ng sai háng Nguyªn nh©n C¸ch kh¾c phôc
Kho¶ng lÖch t©m sai
- LÊy dÊu hoÆc khoan lç t©m sai kh«ng ®óng vÞ trÝ
-LÊy dÊu vµ khoan lç t©m chÝnh x¸c ®óng vÞ trÝ, ®ñ chÆt
Sai kÝch th−íc ®−êng kÝnh, chiÒu dµi
- §o vµ c¾t l¸t c¾t cuèi sai sö dông du xÝch kh«ng chÝnh x¸c
- Khö hÕt ®é r¬ cña du xÝch C¾t thö vµ ®o chÝnh x¸c
H×nh 25.7.2. Gia c«ng trôc khuûu g¸ trªn hai mòi t©m th«ng qua ®Üa lÖch t©m
0'
0
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
56
C¸c m¸ trôc kh«ng vu«ng gãc víi ®−êng t©m vµ kh«ng song song víi nhau
- Dao bÞ ®Èy trong qu¸ tr×nh c¾t gät. - Ph«i kÐm cøng v÷ng
-Mµi l¹i dao tiÖn mÆt bËc ®óng gãc ®é - L¾p thanh gi»ng
§é nh¸m kh«ng ®¹t
-ChÕ ®é c¾t kh«ng hîp lý - Rung ®éng - Dao mßn, phoi b¸m
-Gi¶m l−îng tiÕn dao vµ chiÒu s©u c¾t - L¾p qu¶ ®èi träng ®Ó c©n b»ng träng l−îng ph«i khi quay - Mµi söa l¹i dao
C¸c ®−êng t©m kh«ng song song víi nhau
- C¸c ®−êng t©m khi lÊy dÊu kh«ng n»m trong cïng mét mÆt ph¼ng - Khoan lç t©m bÞ lÖch
- LÊy dÊu chÝnh x¸c - Khoan lç t©m chÝnh x¸c
4. C¸c b−íc tiÕn hµnh
B¶n vÏ chi tiÕt gia c«ng
Ø12Ø28
8
Ø12
8Ø28
8
M10
e=6
12
20 10 18 58
48
28
134±0,1
0,5
0,5 0,5
1x45°
Rz20
Ø12
8
8
Ø5
60°
M10
Ø3
Yªu cÇu kü thuËt
- Sai lÖch giíi h¹n cña c¸c kÝch th−íc cßn l¹i ±0,1 mm
- Khoan lç t©m hai ®Çu
PhiÕu h−íng dÉn thùc hµnh tiÖn trôc khuûu
1. §äc b¶n vÏ - X¸c ®Þnh ®−îc tÊt c¶ yªu cÇu kü thuËt cña chi tiÕt:
2. TiÖn mÆt ®Çu thø nhÊt - G¸ ph«i trªn m©m cÆp ba vÊu,
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
57
g¸ dao tiÖn ngoµi ®óng t©m
- TiÖn mÆt ®Çu thø nhÊt ®Ó l−îng d− 1 mm
- TiÖn ®−êng kÝnh ngoµi ®¹t D+3 mm trªn 1/3 chiÒu dµi ph«i gÇn s¸t vÊu m©m cÆp.
3. TiÖn mÆt ®Çu thø hai
- G¸ ph«i trë ®Çu
- TiÖn mÆt ®Çu thø hai ®óng chiÒu dµi chi tiÕt
- TiÖn trô ngoµi ®¹t D+3 mm nèi víi mÆt trô thø nhÊt
4. V¹ch dÊu vµ chÊm dÊu ®−êng t©m 00
vµ ®−êng t©m lÖch 0'0' trªn khèi V
LÊy dÊu t©m 0 vµ kho¶ng lÖch t©m 00' = e trªn khèi V ®Æt trªn bµn nguéi b»ng c¸ch:
+ Chµ phÊn lªn hai mÆt ®Çu cña ph«i, ®Æt ph«i lªn khèi V. §Æt ®µi v¹ch lªn bµn v¹ch dÊu vµ chØnh sao cho mÆt ®o tiÕp xóc víi mÆt ngoµi cña ph«i, h¹ mÆt ®o xuèng mét kho¶ng b»ng 0,5D (h×nh a) vµ v¹ch mét ®−êng ngang trªn mÆt ®Çu ph«i. T−¬ng tù lµm nh− vËy v¹ch ®−êng ngang trªn mÆt ®Çu thø hai.
+ §Æt ke vu«ng (h×nh b), v¹ch ®−êng th¼ng ®øng ®i qua t©m 0 vµ vu«ng gãc víi ®−êng ngang . §−a mÆt ®o cña th−íc (h×nh c) lªn mét kho¶ng e, v¹ch trªn hai mÆt ®Çu hai ®−êng ngang, giao ®iÓm cña ®−êng v¹ch dÊu theo e vµ ®−êng th¼ng ®øng trªn mÆt ®Çu lµ t©m 0'cã 00'=e.
Dïng mòi chÊm dÊu chÊm c¸c t©m 0 vµ 0' vµ c¸c ®−êng th¼ng trªn mÆt ®Çu.
a)
b)
c)
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
58
5. Khoan lç t©m chÝnh 00 trªn m¸y khoan
- G¸ l¾p ph«i trªn m©m cÆp ba vÊu sao cho ®−êng t©m ph«i song song víi ®−êng t©m trôc chÝnh cña m¸y, ph«i g¸ ®ñ chÆt,
- L¾p mòi khoan t©m sao cho ®−êng t©m mòi khoan trïng víi ®−êng t©m trôc chÝnh cña m¸y khoan
- Khoan lç t©m 0, kiÓm tra ®−êng kÝnh miÖng lç khoan ®óng theo yªu cÇu.
6. Khoan lç t©m cæ trôc 0'0' trªn m¸y
khoan
- Chän vµ ®iÒu chØnh chÕ ®é c¾t hîp lý - Sö dông du xÝch cña bµn tr−ît ngang vµ däc trªn m¸y khoan - doa hoÆc dïng ®ång hå so ®Ó x¸c ®Þnh kho¶ng dÞch ph«i e Khoan ®ñ sè lç, ®óng kÝch th−íc lç t©m theo yªu cÇu kü thuËt
- §¶m b¶o an toµn Chó ý - KÑp ph«i kh«ng chÆt - Ph«i g¸ bÞ nghiªng - §−êng kÝnh cña miÖng lç t©m lín h¬n yªu cÇu cã thÓ dÉn ®Õn ph¸ vì lç t©m do c¸c lç qu¸ gÇn nhau. - Khoan lç t©m sai vÞ trÝ ®ång nghÜa víi sai ®é lÖch t©m e
7. Khoan lç t©m 0 vµ 0' trªn ®Çu thø hai
6
0’
00
0’
Ø3
8
Ø560°
I
TL 2:1
M10
Thùc hiÖn t−¬ng tù nh− ®Çu thø nhÊt
Chó ý:
Khoan lç t©m lÖch cïng phÝa
0 0'
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
59
8. TiÖn ®−êng kÝnh D cña trôc theo ®−êng
t©m 00 trªn 2/ 3 chiÒu dµi trôc
Ø28− 0,05
s
2/3 l
0 0
- §iÒu chØnh chÕ ®é c¾t nh− khi tiÖn ngoµi
- G¸ ph«i trªn hai mòi t©m víi 2 lç t©m 00
9. TiÖn ®−êng kÝnh cæ biªn φ12h8 x18
0
0'0'
0
s s
18Ø12−0,05
Dao c¾t r·nh
e=6
- Dïng dao tiÖn r·nh më réng r·nh vµ tiÖn ®−êng kÝnh cæ biªn φ12-0,05 x18 ®¶m b¶o ®é trô, ®é vu«ng gãc vµ // b»ng c¸ch tiÕn dao ngang kÕt hîp tiÕn dao däc më m¹ch ®Ó tiÖn th«
- Dïng dao vai tr¸i vµ ph¶i tiÖn tinh hai m¸ khuûu.
Chó ý:
- Dao ph¶i c¾t s¾c, c¾t nhÑ ®Ó phßng
trôc bÞ uèn cong
- Khi tiÖn trôc khuûu nÆng cã t©m sai lín cÇn l¾p ®èi träng trªn m©m
ph¼ng ®Ó gi¶m rung ®éng.
10. TiÖn cæ trôc thø nhÊt vµ cæ trôc thø
haià φ12-0,05x48 mm
0
Ø12−0,05
s
Thanh chèng
0
Ø12−0,05
48
- L¾p thanh chèng gi÷a hai m¸ khuûu vï¨ tiÖn xong ®¶m b¶o ®é song song cña hai m¸ khuûu.
- G¸ ph«i trªn hai mòi t©m víi 2 lç t©m cña cæ trôc 00.
- TiÖn ®−êng kÝnh cæ trôc thø nhÊt ®¹t ®−êng kÝnh vµ kich th−íc chiÒu dµi cÇn thiÕt
- TiÖn m¸ trôc ph¼ng, nh¼n vµ vu«ng gãc víi ®−êng t©m trôc
- G¸ ph«i trë ®Çu, tiÖn ®−êng kÝnh cæ trôc thø hai ®¹t ®−êng kÝnh vµ
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
60
kich th−íc chiÒu dµi cÇn thiÕt, tiÖn m¸ trôc ph¼ng, nh¼n vµ vu«ng gãc víi ®−êng t©m trôc
Chó ý
L¾p ®èi träng trªn m©m ph¼ng ®Ó c©n b»ng víi phÇn lÖch t©m cña trôc nÕu cÇn, nh»m ®¶m b¶o chi tiÕt quay æn ®Þnh tr¸nh g©y rung ®éng
11. TiÖn φ10-0,1x12 mm, tiÖn c«n cã D =
12mm, d=10 mm, l = 16 mm c¶ hai ®Çu
48
s
Ø12−0,05
Ø12−0,05
0
0'
Thanh chèng
0
0'0'
0
Ø10
28
12
s
- TiÖn φ10-0,1x12 mm, tiÖn c«n cã D= 12mm, d=10 mm, l = 16 mm , v¸t c¹nh ®Çu thø nhÊt
- G¸ ph«i trë ®Çu
- TiÖn φ10-0,1x12 mm, tiÖn c«n cã D= 12mm, d=10 mm, l = 16 mm, v¸t c¹nh ®Çu thø hai .
12. TiÖn ren M10 c¶ hai ®Çu
0'
0
Thanh chèng s
12
M10
0
0'0'
0
- Ph«i vÉn g¸ l¾p trªn hai lç t©m trªn trôc t©m 00
- TiÖn ren ®Çu thø nhÊt
- G¸ ph«i trë ®Çu vµ tiÖn ren ®Çu thø hai
13. KiÓm tra hoµn thiÖn
- KiÓm tra ®é lÖch t©m e trªn trôc th«ng qua kho¶ng lÖch cña D vµ d
- KiÓm tra tõng yªu cÇu kü thuËt thËt chÝnh x¸c
- §Þnh h−íng kh¾c phôc c¸c sai háng
- Thùc hiÖn c«ng t¸c vÖ sinh c«ng nghiÖp
C©u hái bµi 25. 07
C©u 1. ViÖc quyÕt ®Þnh ®é chÝnh x¸c cña kho¶ng lÖch t©m khi tiÖn trôc khuûu lµ:
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
61
A. Khoan c¸c lç t©m ®óng vÞ trÝ
B. LÊy dÊu chÝnh x¸c vÞ trÝ c¸c lç t©m
C. Ph«i kÐm cøng v÷ng
D. TÊt c¶ A, B, C
C©u 2. §Ó h¹n chÕ rung ®éng vµ t¨ng ®é an toµn khi tiÖn trôc lÖch t©m ng−êi thî ph¶i
chó ý:
A. Kh«ng sö dông vËn tèc c¾t, chiÒu s©u c¾t vµ l−îng tiÕn dao qu¸ lín
B. L¾p ®èi träng ®Ó c©n b»ng träng l−îng trªn m©m ph¼ng
C. L¾p thanh gi»ng chèng ®ì t¨ng ®é cøng v÷ng cña ph«i
D. C¶ a, b, C
B. Th¶o luËn nhãm
- Quy tr×nh gia c«ng
- C¸ch lÊy dÊu vµ g¸ l¾p
- VÏ h×nh thÓ hiÖn c¸c b−íc gia c«ng vµo c¸c « trèng trªn phiÕu h−íng dÉn
- C¸c vÊn ®Ò an toµn khi tiÖn trôc khuûu
- C¸c d¹ng sai háng, nguyªn nh©n vµ c¸ch phßng ngõa
C. Thùc hµnh
1. LËp quy tr×nh c«ng nghÖ
2. Xem tr×nh diÔn mÉu
Quan s¸t c¸ch lÊy dÊu t©m lÖch, g¸ ph«i, tiÖn
3. Häc sinh lµm thö
NhËn xÐt sau khi häc sinh ®−îc chän lµm thö.
4. Thùc hµnh tiÖn
a. ChuÈn bÞ c«ng viÖc: Ph«i, dao vai, dao c¾t r·nh, th−íc cÆp, com pa ®o ngoµi,
pan me, mì c«ng nghiÖp, mãc kÐo phoi, ®ång hå so, bé lÊy dÊu, mòi khoan t©m,
mòi t©m, tèc
b. ChuÈn bÞ vÞ trÝ lµm viÖc
c. Thùc hµnh tiÖn theo quy tr×nh
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
62
d. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn
Chó ý:
- §−a dao ra xa ph«i tr−íc khi khëi ®énh trôc chÝnh.
- Theo dâi vµ nhËn biÕt ®−îc nh÷ng hiÖn t−îng kh«ng b×nh th−êng trong
qu¸ tr×nh tiÖn nh−: ®é rung, tiÕng kªu, kh¶ n¨ng c¾t gät ...
- Ph¶i cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, b¶o vÖ cña c«ng, thÓ hiÖn tinh thÇn t−¬ng trî
gióp ®ì nhau trong häc tËp.
D. Tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ lµm bµi tËp ë nhµ
C¸c ph−¬ng ph¸p gia c«ng chi tiÕt lÖch t©m
¤n tËp thi kÕt thóc m« ®un
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
66
Tµi liÖu tham kh¶o
1. H−íng dÉn d¹y tiÖn kim lo¹i - V.A Xlªpinin - Nhµ xuÊt b¶n c«ng nh©n kü thuËt -1977
2. Kü thuËt tiÖn - §nhªjn−i -Chixkin -Tokn« - Nhµ xuÊt b¶n Mir - 1981.
3. Kü thuËt TiÖn - §ç §øc C−êng - Bé c¬ khÝ luyÖn kim.
4. Kü thuËt tiÖn - TrÇn V¨n §Þch -Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt -2002
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
-
67
môc lôc
Trang
1. Lêi nãi ®Çu...........................................................................................................3
2.Giíi thiÖu vÒ m« ®un ............................................................................................5
3. S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ .................................................................7
4. C¸c h×nh thøc häc tËp..........................................................................................9
5. Yªu cÇu ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un...............................................................10
6. Bµi 1: TiÖn trô dµi kÐm cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì di ®éng.....................................11
7. Bµi 2: TiÖn trô dµi cøng v÷ng dïng gi¸ ®ì cè ®Þnh ............................................21
8. Bµi 3: TiÖn trô lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp bèn vÊu ...........................................32
9. Bµi 4: TiÖn b¹c lÖch t©m b»ng ph−¬ng ph¸p rµ g¸ ............................................39
10. Bµi 5: TiÖn b¹c lÖch t©m g¸ trªn m©m cÆp ba vÊu tù ®Þnh t©m .......................44
11. Bµi 6: TiÖn trôc lÖch t©m g¸ trªn hai mòi t©m ..................................................50
12. Bµi 7: TiÖn trôc khöu .......................................................................................57
13. Tµi liÖu tham kh¶o ...........................................................................................70
__________________________________________________________________Khoa: Cơ khí chế tạo - CĐN Tp. HCM
top related