tÜrkİye’nİn tarim potansİyellerİ aÇisindan bİyodİzel

1

TÜRKİYE’NİN TARIM POTANSİYELLERİ AÇISINDAN BİYODİZEL

TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

İsmail ELMAS Genel Müdür Yardımcısı

16 ARALIK 2005ANKARA

2

ÇALIŞMADAN, YORULMADAN, ÜRETMEDEN RAHAT YAŞAMAK İSTEYEN TOPLUMLAR ÖNCE HAYSİYETLERİNİ SONRA HÜRRİYETLERİNİ VE DAHA SONRA DA İSTİKLAL VE İSTİKBALLERİNİ KAYBEDERLER.

Mustafa Kemal Atatürk

3

YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER

STRATEJİK ÜRÜNLER KAPSAMINDADIR.

• İNSAN BESLENMESİNDE TEMEL GIDA

MADDESİ OLARAK KABUL EDİLDİĞİNDEN VE

BİYOYAKIT HAMMADDESİNİ TEŞKİL

ETTİĞİNDEN;

Soya Fasulyesi

Kanola

Pamuk Çekirdeği

Ayçiçeği

Diğerleri

DÜNYA ÜRETİMİDÜNYA ÜRETİMİ VE ÜRÜNLERİN PAYLARI2001/2004 tarihleri arasında yaklaşık 300-350 milyon ton civarında gerçekleşen yağlı tohumlu bitkiler toplam üretiminden 2004 yılı itibariyle;

1. sırada % 60

2. sırada % 12

3. sırada % 11

4. sırada % 7

5. sırada % 10

pay almıştır.

Soya Fasulyesi

Kanola

Ayçiçeği

Diğerleri

TÜRKİYE ÜRETİMİ VE ÜRÜNLERİN PAYLARITÜRKİYE ÜRETİMİ VE ÜRÜNLERİN PAYLARI 1998/2004 tarihleri arasında yaklaşık 2.1-2.5 milyon ton civarında gerçekleşen yağlı tohumlu bitkiler toplam üretiminden 2004 yılı itibariyle;

1. sırada % 55

2. sırada % 38

3. sırada % 2

4. sırada % 5

Dünya üretiminde 2. sırada yer alan kanola

üretimi ülkemizde yok denecek seviyededir.

pay almıştır.

Pamuk Çekirdeği

TOPLAM EKİM ALANI İÇERİSİNDE YAĞLI TOHUMLARIN ORANI (%)

7

93Diğer ürün ekilişleri

Yağlı tohumlar ekili alanı

TÜRKİYE’DE PAMUK TARIMI

8

Ülkemiz Pamuk üretiminden; Ülkemiz Pamuk üretiminden;

• Güneydoğu Anadolu Bölgesi % 52, Ege Bölgesi % 25,

Akdeniz Bölgesi % 23 pay almaktadır.

PamukPamuk

Ülkemiz üretiminin; Ülkemiz üretiminin;

• % 30 Şanlıurfa, % 11 Diyarbakır, % 10 Aydın, % 9

Hatay, % 7’si Adana illerinde gerçekleştirilmektedir.

9

• Güneydoğu Anadolu Bölgesi en önemli pamuk Güneydoğu Anadolu Bölgesi en önemli pamuk

üretim bölgesi konumuna gelmiştir. Güneydoğu üretim bölgesi konumuna gelmiştir. Güneydoğu

Anadolu Projesi tamamlandığında sulama imkanları Anadolu Projesi tamamlandığında sulama imkanları

ile bölgede mevcut üretim deseninin değişerek ile bölgede mevcut üretim deseninin değişerek

pamuk ekim alanlarının artacağı öngörülmektedir. pamuk ekim alanlarının artacağı öngörülmektedir.

Pamuk Pamuk

TÜRKİYE’DE AYÇİÇEĞİ TARIMI

11

Her bölgemizde yetiştirilmeye uygun olmasına rağmen ayçiçeği Her bölgemizde yetiştirilmeye uygun olmasına rağmen ayçiçeği

üretiminden; üretiminden;

• Marmara Bölgesi % 85, İç Anadolu Bölgesi % 7

pay almaktadır.

Ayçiçeği Ayçiçeği

Ülkemiz üretiminin; Ülkemiz üretiminin;

• % 35’i Tekirdağ, % 24’ü Edirne, % 17’si Kırklareli

illerinde gerçekleştirilmektedir.

12

Ekim alanlarının artırılmasında;Ekim alanlarının artırılmasında;

• Şeker pancarından sonra ekim nöbetine Şeker pancarından sonra ekim nöbetine

girebileceği bölgeler, girebileceği bölgeler,

• I. ve II. ürün tarımında GAP ve Akdeniz Bölgesi,I. ve II. ürün tarımında GAP ve Akdeniz Bölgesi,

Ayçiçeği Ayçiçeği

potansiyel alanlar olarak görülmektedir. potansiyel alanlar olarak görülmektedir.

TÜRKİYE’DE SOYA FASULYESİ TARIMI

14

Özellikle Akdeniz ve Karadeniz bölgelerimizde yetiştirilen soya Özellikle Akdeniz ve Karadeniz bölgelerimizde yetiştirilen soya

üretiminden; üretiminden;

• Akdeniz Bölgesi % 84, Karadeniz Bölgesi % 14

pay almaktadır.

Soya Soya

Ülkemiz üretiminin; Ülkemiz üretiminin;

• % 65’i Adana, % 14’ü Osmaniye , % 14’ü Samsun

illerinde gerçekleştirilmektedir.

15

Ekim alanlarının artırılmasında;Ekim alanlarının artırılmasında;

• Daha önce ağırlıklı olarak ekildiği bölgeler,Daha önce ağırlıklı olarak ekildiği bölgeler,

• GAP bölgesi, GAP bölgesi,

Soya Soya

potansiyel alanlar olarak görülmektedir. potansiyel alanlar olarak görülmektedir.

TÜRKİYE’DE KANOLA TARIMI

17

Ülkemizde son derece düşük seviyede olan üretiminden; Ülkemizde son derece düşük seviyede olan üretiminden;

• Marmara Bölgesi % 90, Ege Bölgesi % 10

pay almaktadır.

Kanola Kanola

Ülkemiz üretiminin; Ülkemiz üretiminin;

• % 68’i Tekirdağ, % 22’si Çanakkale, % 10’u Manisa

illerinde gerçekleştirilmektedir.

18

Ekim alanlarının artırılmasında;Ekim alanlarının artırılmasında;

• Ülkemizde tahıl üretimi yapılan her yerde kanola Ülkemizde tahıl üretimi yapılan her yerde kanola

yetiştirilebileceği göz önüne alındığında bu bölgeler yetiştirilebileceği göz önüne alındığında bu bölgeler

ile GAP Bölgesi,ile GAP Bölgesi,

Kanola Kanola

potansiyel alanlar olarak görülmektedir. potansiyel alanlar olarak görülmektedir.

19

YAĞ ÜRETİM VE TÜKETİMİYAĞ ÜRETİM VE TÜKETİMİ

Ülkemiz bitkisel yağ üretimi yıllara göre değişiklik göstermekle birlikte 500 bin ton, tüketimi ise 1.3 milyon ton olup, toplam yağ açığımız 800 bin tondur.

20

ÜRETİMLE İLGİLİ PROBLEMLERÜRETİMLE İLGİLİ PROBLEMLER

BİTKİBİTKİ KISITLAYICI FAKTÖRLER KISITLAYICI FAKTÖRLER

- - Ayçiçeği Fiyat, İklim koşulları,

- Pamuk Fiyat oluşumu,

- Soya Fasulyesi Entegre tesis, Fiyat, Pazarlama, depolama

- Kanola Pazarlama, Fiyat,

- Susam - Yerfıstığı Mekanizasyon,

- Aspir Pazarlama.

TÜRKİYE YAĞLI TOHUMLAR İTHALATI

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

2000 2001 2002 2003 2004

Miktar (Bin ton) Değer (Milyon $)

YILLAR MİKTAR (BİN TON) DEĞER (MİLYON $)

2000 1.135 225

2001 575 133

2002 865 223

2003 1.400 410

2004 1.274 441

TÜRKİYE YAĞ İTHALATI

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1.000

2000 2001 2002 2003 2004

Miktar (Bin ton) Değer (Milyon $)

YILLAR MİKTAR (BİN TON) DEĞER (MİLYON $)

2000 732 300

2001 763 284

2002 807 357

2003 869 442

2004 940 544

23

GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE ÜLKEMİZ;GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE ÜLKEMİZ;

YAĞLI TOHUMLAR VE YAĞ

İTHALATI İÇİN TOPLAM

985 MİLYON $ DÖVİZ

ÖDEMİŞTİR.

2004 Yılı İtibariyle

24

BAKANLIK UYGULAMALARIBAKANLIK UYGULAMALARI

1998 YILINDAN İTİBAREN İTHALATIN 1998 YILINDAN İTİBAREN İTHALATIN AZALTILMASI VE ÜRETİMİN TEŞVİK EDİLMESİ AZALTILMASI VE ÜRETİMİN TEŞVİK EDİLMESİ İÇİN YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİN ÜRETİMİNE İÇİN YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİN ÜRETİMİNE PRİM VERİLMESİ,PRİM VERİLMESİ,

PRİM UYGULAMALARINDA PAMUK VE SOYA PRİM UYGULAMALARINDA PAMUK VE SOYA FASULYESİ ÜRETİMİNDE SERTİFİKALI FASULYESİ ÜRETİMİNDE SERTİFİKALI TOHUMLUK KULLANANLARA İLAVE PRİM TOHUMLUK KULLANANLARA İLAVE PRİM VERİLMESİ,VERİLMESİ,

25

PRİM MİKTARLARIPRİM MİKTARLARI

ÜRÜNLERÜRÜNLER20020044

(TL/Kg)(TL/Kg)20020055

(TL/Kg)(TL/Kg)ARTIŞ ARTIŞ

(%)(%)

PAMUK PAMUK (SER(SERTT..SIZSIZ) ) 90.00090.000 190.000190.000 111111PAMUK PAMUK (SER(SERTT..KALIKALI) ) 99.00099.000 228.000228.000 130130AYÇAYÇİİÇEÇEĞİĞİ 110.000110.000 135135.000.000 2323

SOYA (SER.SIZ)SOYA (SER.SIZ) 115.000115.000 11440.0000.000 2222

SOYA (SER.KALI)SOYA (SER.KALI) 126.500126.500 116868.000.000 3333

KANOLAKANOLA 120.000120.000 130.000130.000 99

ZEYTZEYTİİNYANYAĞĞII 200.000200.000 250.000250.000 2525

TTANE MISIRANE MISIR 00 25.00025.000 --

26

DESTEKLEMELERİN MALİYETİ KARŞILAMA ORANI

DESTEKLEMELERİN MALİYETİ KARŞILAMA ORANI

MaliyetMaliyet

(YTL/da)(YTL/da)

PrimPrim

(YTL/da)(YTL/da)

DGDDGD

(YTL/da)(YTL/da)

MazotMazot

(YTL/da)(YTL/da)

GübreGübre

(YTL/da)(YTL/da)

ToplamToplam

DestekDestek

(YTL/da)(YTL/da)

Maliyeti Maliyeti Karşılama Karşılama Oranı (%)Oranı (%)

PamukPamuk 320320 84,3684,36 1616 4,504,50 33 107,86107,86 33,633,6

AyçiçeğiAyçiçeği 9999 22,9522,95 1616 4,504,50 33 46,4546,45 46,746,7

SoyaSoya 156156 58,8058,80 1616 4,504,50 33 77,2077,20 52,552,5

KanolaKanola 103103 28,6028,60 1616 4,504,50 33 47,2047,20 50,450,4

MısırMısır 290290 18,1318,13 1616 2,402,40 1,601,60 36.7036.70 13,013,0

Z.YağıZ.Yağı 156156 12,5012,50 1616 4,504,50 33 30,9030,90 22,922,9

27

BAKANLIK UYGULAMALARIBAKANLIK UYGULAMALARI

ALTERNATİF ÜRETİM PROJESİ ALTERNATİF ÜRETİM PROJESİ KAPSAMINDAKİ UYGULAMALARDA KAPSAMINDAKİ UYGULAMALARDA YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİN YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİN ÜRETİMİNİN TEŞVİK EDİLMESİ, ÜRETİMİNİN TEŞVİK EDİLMESİ,

PATATES SİĞİLİNDEN DOLAYI PATATES PATATES SİĞİLİNDEN DOLAYI PATATES EKİMİ YASAKLANAN ALANLARDA YAĞLI EKİMİ YASAKLANAN ALANLARDA YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİN ÜRETİMİNİN TOHUMLU BİTKİLERİN ÜRETİMİNİN TEŞVİK EDİLMESİ,TEŞVİK EDİLMESİ,

28

YENİ UYGULAMALARYENİ UYGULAMALAR

DESTEKLEME PRİMLERİ EKİM ÖNCESİ DESTEKLEME PRİMLERİ EKİM ÖNCESİ AÇIKLANDI, AÇIKLANDI,

ÇKS’ İLE UYUMLU HALE GETİRİLDİ, ÇKS’ İLE UYUMLU HALE GETİRİLDİ,

PRİM KAYIT SİSTEMİ OLUŞTURULDU,PRİM KAYIT SİSTEMİ OLUŞTURULDU,

SERTİFİKALI TOHUMLUK KULLANANLARA SERTİFİKALI TOHUMLUK KULLANANLARA %20 DAHA FAZLA PRİM%20 DAHA FAZLA PRİM

29

ÇÖZÜM ÖNERİLERİÇÖZÜM ÖNERİLERİ

TARIMA ELVERİŞLİ OLUP HALEN DEĞERLENDİRİLEMEYEN ARAZİLERDE ÜRETİCİLERİN YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİ ÜRETMEYE YÖNLENDİRİLMESİ,

SERTİFİKALI TOHUMLUK, YÜKSEK VERİM VE KALİTEYE SAHİP ÇEŞİTLERİN KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI,

İŞLETMELERİN MİRAS YOLUYLA KÜÇÜLMELERİNİ ÖNLEMEK İÇİN GEREKLİ DÜZENLEMELERİN YAPILMASI,

30

ŞEKER PANCARINDA HALEN UYGULANAN 4’LÜ MÜNAVEBENİN 5’Lİ MÜNAVEBEYE ÇIKARTILMASI,

PAZARLAMA KANALLARINDA GÖRÜLEN DAR BOĞAZLARIN GİDERİLMESİ VE İHRACAT İMKANLARININ ARTIRILMASI,

ÜRÜN İHTİSAS BORSALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI,

DESTEKLEME PRİM SİSTEMİNE DEVAM EDİLMESİ,

ÇÖZÜM ÖNERİLERİÇÖZÜM ÖNERİLERİ

31

ÜRETİM MALİYETLERİNİN DÜŞÜRÜLMESİ İÇİN MAKİNALI HASADIN YAYGINLAŞTIRILMASI, TEŞVİK EDİLMESİ,

GİRDİ - ÜRÜN KDV ORANLARININ ÜRETİCİ LEHİNE GÖZDEN GEÇİRİLMESİ,

ÜRETİCİLERİN HER BÖLGE İÇİN ÜSTÜN PERFORMANS GÖSTEREN YAĞ BİTKİLERİNE YÖNLENDİRİLMESİ,

KALİTE KRİTERLERİ DİKKATE ALINARAK DESTEKLEME UYGULAMALARININ FARKLILAŞTIRILMASI,

ÇÖZÜM ÖNERİLERİÇÖZÜM ÖNERİLERİ

32

DOĞRUDAN GELİR DESTEĞİNİN; ÜRETİM EKSİKLİĞİ BULUNAN YAĞLI TOHUMLU ÜRÜNLERİN LEHİNE FARKLILAŞTIRILARAK ÖDENMESİ,

SÖZLEŞMELİ ÜRETİMİN YERLEŞTİRİLMESİ,

ÜRÜN KAYIPLARINI ÖNLEMEK AÇISINDAN UYGUN MUHAFAZA DEPOLARININ KURULMASI,

ÖZELLİKLE SOYA ENTEGRE TESİSLERİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI,

ÇÖZÜM ÖNERİLERİÇÖZÜM ÖNERİLERİ

33

HAM YAĞ İTHALATINDA ARTIŞIN ÖNLENMESİ, ZORUNLU OLARAK YAPILAN İTHALATIN EN AZINDAN KATMA DEĞERİN ÜLKEMİZDE KALMASI AÇISINDAN ÜRÜN OLARAK GERÇEKLEŞTİRİLMESİ,

GÜMRÜK VERGİLERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILACAK İSE, BU DEĞİŞİKLİKLERİN SANAYİCİLERİN ÖNÜNÜ GÖREBİLMESİ İÇİN, UZUN VADELERDE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ,

ÇÖZÜM ÖNERİLERİÇÖZÜM ÖNERİLERİ

34

AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYELİK AMACI DA GÖZ ÖNÜNE ALINARAK FİYAT, KALİTE VE PAZARA UYUM YÖNÜNDEN REKABET EDEBİLECEK ÜRETİMİN HEDEFLENMESİ,

SAĞLANMALIDIR.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİÇÖZÜM ÖNERİLERİ

35

NEDEN BİYODİZEL ? NEDEN BİYODİZEL ?

Tarımsal ve tarımsal sanayi ürünlerimizin (kanola, soya yağı, pamuk yağı ve diğer bitkisel yağlar) değerlendirilmesi,

Özellikle tarımsal üretim maliyetleri içerisinde önemli bir meblağı oluşturan mazotun daha ucuza temin edilebilmesine katkı yaratabilecek olması,

36

Ülkemizin dışa bağımlı olmadan üretebileceği yakıt olması,

Tarımsal sanayinin gelişmesine katkı sağlaması,

Tarımsal ürünler ve yağlı atıklardan kolaylıkla üretilebilmesi,

NEDEN BİYODİZEL ? NEDEN BİYODİZEL ?

37

Doğada hızlı ve güvenli çözünerek zehirli atık içermemesi,

Mazotla karıştırıldığında çözülümü artırdığından eksoz gazlarını azaltması,

Dolayısıyla çok önemlidir.

NEDEN BİYODİZEL ? NEDEN BİYODİZEL ?

38

BAKANLIĞIMIZIN BİYODİZELE YAKLAŞIMI

BAKANLIĞIMIZIN BİYODİZELE YAKLAŞIMI

Avrupa Birliği’nin biyodizel ilavesini zorunlu tutması,

Ülkemizde fosil kaynaklı yakıtların rezervlerinin düşük olması,

Çevre duyarlılığının artması,

39

Maliyetinin düşük, üretim teknolojisinin kolay olması,

Yan ürünlerinin de kullanılabilir olması,

Hammadde temininin tarımsal kaynaklı ve kolay elde edilir olması,

BAKANLIĞIMIZIN BİYODİZELE YAKLAŞIMI

BAKANLIĞIMIZIN BİYODİZELE YAKLAŞIMI

gibi nedenlerle Bakanlığımız biyodizel üretimi çalışmalarına önem vermektedir.

SAYGILARIMLA SAYGILARIMLA