wyklad 15.pdf
Post on 11-Jan-2017
247 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Fizjologia człowieka
Osoby prowadzące przedmiot:
Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski zb.jastrzebski@op.pl
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Katedra: Promocji ZdrowiaZakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat wykładu 15
Wpływ ostrego i przewlekłego niedotlenienia organizmu na duŜych wysokościach.
Zmiany przystosowawcze i aklimatyzacyjne.
Człowiek pod wodą.
Wpływ wysokiego ciśnienia na organizm człowieka.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Niedotlenienie
Hipoksja – niedotlenienie powstałe na skutek wdychania powietrza o zmniejszonym ciśnieniu parcjalnym tlenu.
• Hipoksja hipoksyczna – na skutek obniŜonego ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi,
• Hipoksja anemiczna – spowodowana niską pojemnościątlenową krwi,
• Hipoksja ischemiczna (krązeniowa) – na skutek zaburzeńkr ąŜeniowych,
• Hipoksja cytoksyczna (histotoksyczna) – spowodowana upośledzeniem oddychania mitochondrialnego
A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str. 176-177.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Wpływ środowiska na wydolność człowieka
• Czynniki środowiskowe wpływające na wydolnośćczłowieka:
- ciśnienie baryczne powietrza (Pb),- ciśnienie parcjalne tlenu (PO2)- temperatura powietrza- wilgotność powietrza- promieniowanie słoneczne
Kenney i wsp., Physiology of sport and exercise, Human Kinetics, 2012, str. 311-312
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Wpływ środowiska na wydolność człowieka
Ryc. 1 Zmienność warunków atmosferycznych wraz z wysokością nad poziomem morza. [Kenneyi wsp., 2012]
-43-12915Typowa temperatura
5390122132159Ciśnienie parcjalne tlenu w powietrzu PO2 [mmHg]
20,9320,9320,9320,9320,93% O2 w powietrzu
253430585631760Ciśnienie barometryczne Pb[mmHg]
80484300221016100 poziom morza
Wysokość nad poziomem morza [m]
Miami Denver Meksyk turnia Mount Everest
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Wpływ środowiska na wydolność człowieka
• Hypobaryczneśrodowisko (o niskim ciśnieniu), powyŜej 1500 i więcej m npm. wpływa na obniŜenie zdolności wysiłkowych organizmu,
• Skład powietrza się nie zmienia wraz z wysokością npm., lecz zmniejsza się ciśnienie parcjalne tlenu,
• Niskie ciśnienie parcjalne tlenu jest czynnikiem środowiskowym najsilniej ograniczającym wydolnośćczłowieka,
• Temperatura powietrza obniŜa się wraz ze wzrostem wysokości npm. (1oC na 150m) i wiąŜe się z niŜsząwilgotnością powietrza.
Kenney i wsp., Physiology of sport and exercise, Human Kinetics, 2012, str. 312
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Fizjologiczna odpowiedź na wysiłek fizyczny w warunkach hipoksji
Ostre następstwa niedotlenienia
1. Układ krąŜenia:• WzmoŜony przepływ krwi poprzez:
- zwiększenie częstości skurczów serca (HR),- zwiększenie objętości wyrzutowej serca (VS),- zwiększenie pojemności minutowej serca (CO),- zwiększenie ciśnienia krwi,
• Wzrost róŜnicy tętniczo-Ŝylnej wysycenia krwi tlenem,• Mniejsze stęŜenie kwasu mlekowego (ograniczenie
produkcji).A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.179
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Fizjologiczna odpowiedź na wysiłek fizyczny w warunkach hipoksji
Ostre następstwa niedotlenienia
2. Układ oddechowy:
• wzrost wentylacji płuc• szybsza męczliwość mięśni oddechowych• spadek pojemności dyfuzyjnej płuc• alkaloza oddechowa
A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.137
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Fizjologiczna odpowiedź na wysiłek fizyczny w warunkach hipoksji
Ostre następstwa niedotlenienia
3. Krew:• Spadek ilości osocza (odwodnienie)• Spadek wysycenia hemoglobiny
tlenem
A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.179
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Fizjologiczna odpowiedź na wysiłek fizyczny w warunkach hipoksji
Ostre następstwa niedotlenienia
4. Metabolizm:• nasilenie wydzielania katecholamin,• wzmoŜony metabolizm,• spadek mobilizacji ATP,• zmniejszenie powysiłkowego stęŜenia mleczanów,• zmniejszenie rezerwy alkalicznej,• obniŜenie łaknienia
A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.179
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Fizjologiczna odpowiedź na wysiłek fizyczny w warunkach hipoksji
1. Układ krąŜenia:• nasilona erytropoeza
(wzrost hematokrytu o 8%)• wzrost stęŜenia
hemoglobiny w krwince• wzrost stęŜenia epinefryny• powrót objętości plazmy
do poziomu wyjściowego• wzrost objętości krwi
A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.179-180.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Adaptacja organizmu do wysiłku w warunkach hipoksji
2. Układ oddechowy:
• wzrost wysiłkowej wentylacji płuc• wzrost maksymalnej wentylacji dowolnej• poprawa mechaniki oddychania
A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.180..
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Adaptacja organizmu do wysiłku w warunkach hipoksji
3. Metabolizm• nasilenie metabolizmu węglowodanów (wzrost
efektywności produkcji energii z 1L tlenu)• wzrost zawartości mioglobiny mięśniowej i
aktywności enzymów oddechowych.• zmniejszenie przekroju poprzecznego mięśni -
hipotrofia mi ęśniowa (spadek zawartości białek mięśniowych do 13%),
• poprawa kapilarności mięśni,A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.180..
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Fizjologiczna odpowiedź na wysiłek fizyczny w warunkach hipoksji
Ryc.2 Zmiany wartości maksymalnego poboru tlenu wraz ze spadkiem ciśnienia barycznego i parcjalnego tlenu [Kenney i wsp., 2012, str. 317].
• PoniŜej 1500m npmVO2max nie ogranicza zdolności wysiłkowych.
• PowyŜej 1500m npmnastępuje spadek VO2max o ok. 11% co 1000m wysokości.
• Na wysokości 6000m VO2max osiąga tylko 40-50% wartości z poziomu morza.
Ronikier A. Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.178.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Sportowa rywalizacja w warunkach hipoksji
1. Osiągnięcia zawodników dyscyplin wytrzymałościowych (opartych na pracy tlenowej – np. bieg maratoński) ulegają pogorszeniu na duŜych wysokościach npm.
2. Osiągnięcia zawodników dyscyplin krótkiego czasu (opartych na pracy beztlenowej – bieg na 100m, 200m, 400m, skok w dal, trójskok) ulegają poprawie na duŜych wysokościach npm. (olimpiada w Meksyku, 1968)
Kenney i wsp., Physiology of sport and exercise, Human Kinetics, 2012, str. 318-319;
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Trening wysokogórski
Podział wysokości nad poziomem morza:• do 1000 m npm - wysokość mała• 1000 – 2500 m npm – wysokość średnia• ponad 2500 m npm – wysokość duŜa
Modele treningu:• Ŝyć wysoko – trenować wysoko• śyć nisko- trenować wysoko• Ŝyć wysoko-trenować nisko
A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.137-139.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Trening wysokogórski
• Poprawa wydolności anaerobowej wymaga około 2 tygodni treningu wysokogórskiego.
• Poprawa wydolności tlenowej (wartości VO2max) jest długotrwała (wymaga pobytuponad rok na wysokości3500m npm).
A. Ronikier Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, Bibl. Trenera,2008, str.180..
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Choroba wysokogórska
Kenney i wsp., Physiology of sport and exercise, Human Kinetics, 2012, str. 325-327;.
1. Ostra choroba wysokogórska (6-48 h. po przybyciu na duŜą wysokość)
• Ból głowy,• Mdłości,• Wymioty,• Trudności w oddychaniu,• Bezsenność
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Choroba wysokogórska
Kenney i wsp., Physiology of sport and exercise, Human Kinetics, 2012, str. 325-327;
2. HAPE (obrzęk płuc) – gromadzenie się płynu w płucach -tworzenie skrzepów w naczyniach płucnych, spłycenie oddechu, kaszel, ból klatki piersiowej, wyczerpanie, zaburzenia świadomości.
3. HACE (obrzęk czaszki) – gromadzenie się płynu w jamach czaszki – zaburzenia i utrata świadomości, zaburzenia chodu, letarg, smierć
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Człowiek pod wodą
Jaskólski A., Jaskólska A. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, AWF Wrocław, 2006 str. 237.
Cechy środowiska wodnego:
• Wysokie ciśnienie hydrostatyczne• DuŜe przewodnictwo cieplne• Wysiłek fizyczny ma niski współczynnik pracy• Zwiększona rozpuszczalność gazów oddechowych w
tkankach i rozszerzanie gazów przy wynurzaniu
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Człowiek pod wodą
Jaskólski A., Jaskólska A. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, AWF Wrocław, 2006 str. 237.
1. Objętość gazów w organizmie zaleŜy od ciśnienia i temperatury.
2. Ciśnienie wzrasta wraz z głębokością zanurzenia.
3. Po zanurzeniu następuje zmniejszenie objętości płuc: - na głębokości 10m – o połowę- przy 40m – osiąga wielkość równą objętości zalegającej
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Człowiek pod wodą
Jaskólski A, Jaskólska A., Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka. AWF Wrocław 2006, str. 239
Dekompresja – powolne wynurzanie się z duŜej głębokości.
Choroba dekompresyjna – uwalnianie gazu w postaci pęcherzyków, które mogą doprowadzić do zatorów naczyńkrwionośnych.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Człowiek pod wodą
Jaskólski A., Jaskólska A. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, AWF Wrocław, 2006 str. 237.
Reakcja organizmu na środowisko wodne:• Znaczne zmniejszenie objętości płuc,• Zmniejszenie częstości skurczów serca i zwiększenie
objętości osocza,• Utrata ciepła (hipotermia),• Zwiększona rozpuszczalność gazów oddechowych w
tkankach i rozszerzanie gazów przy wynurzaniu.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Bibliografia
Czarkowska-Pączek B., Przybylski J. Zarys fizjologii wysiłku fizycznego, Wyd. Med., Wrocław, 2006 [POZYCJA KSIĄśKOWA]
Górski J. Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. PZWL, Warszawa [POZYCJA KSIĄśKOWA]
Jaskólski A., Jaskólska A. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, AWF Wrocław, 2006 [POZYCJA KSIĄśKOWA]
Kenney W.L., Wilmore J.H., Costill D.L. Physiology of sport and exercise, Human Kinetics, 2012 [POZYCJA KSIĄśKOWA]
Ronikier A. Fizjologia wysiłku w sporcie, fizfoterapii i rekreacji. Biblioteka Trenera, Warszawa, 2008 [POZYCJA KSIĄśKOWA]
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
top related