xÁc ĐỊnh hÀm lƯỢng cÁc nguyÊn tỐ ĐỘc hẠi pb, hg, cd, as trong mỘt sỐ loÀi rau...
Post on 03-Jun-2018
221 Views
Preview:
TRANSCRIPT
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
1/77
1
BGIO DC V O TOTRNG I HC VINH
NGUYN KIM NGN
XC NH HM LNG CC NGUYN TC
HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT SLOI RAU
VNG TRNG RAU LT
Chuyn ngnh: ha v cM s: 60.44.01.13
LUN VN THC SHA HC
Ngi hng dn khoa hc: TS. Nguyn Quc Thng
Vinh, 2012
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
2/77
2
LI CM NTi xin chn thnh by t lng cm n su sc ca mnh ti TS.
Nguyn Quc Thng Ngi tn tnh hng dn, ng vin v gip ti trong sut qu trnh hc tp nghin cu v thc hin lun vn.
Ti xin trn trng cm n cc thy c khoa Ha ng gp nhng kin qu bu ca mnh, cc thy, cc c k thut vin ph trch phng thnghim to mi iu kin tt nht cho vic nghin cu v hon thnh lunvn.
Qua y ti cng xin cm n Ban Gim hiu, Ban lnh o Khoa Ha,Khoa Sau i hc Trngi hc Vinh to mi iu kin thun li choti hon thnh lun vn ny.
Ti xin cm n gia nh, bn b cng vi cc ng nghip v tt cnhng ngi nhit tnh gip , ng vin v to mi iu kin thun linht ti hon thnh tt lun vn.
Tuy nhin, trong lun vn skhng trnh c nhng khuyt im vthiu st nn ti rt mong qu thy c v cc bn gp hon thin hnlun vn v tch ly kinh nghim cho cng tc nghin cu sau ny.
Xin chn thnh cm n!
Vinh, Thng 09 nm 2012
Nguyn Kim Ngn
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
3/77
3
MC LCLi cm n ........................................................................................................ 2Mc lc .............................................................................................................. 3Danh mc bng ................................................................................................. 3Danh mc hnh .................................................................................................. 5
Mu .............................................................................................................. 6Chng 1: TNG QUAN .............................................................................. 9
1.1. Gii thiu chung vrau xanh .................................................................. 91.2. Gii thiu v Lt v rau Lt ...................................................... 111.3. Gii thiu vkim loi nng .................................................................. 151.4. Vai tr, chc nng sinh ha v snhim c Pb, Hg, Cd, As ............ 231.5 Cc phng php nghin cu ............................................................... 321.6. Phng php xl mu phn tch xc nh Pb, Hg, Cd, As ............... 40
CHNG 2 THC NGHIM ....................................................................... 44
2.1. Dng cv ha cht ............................................................................. 442.2 . Ly mu v xl mu .......................................................................... 472.3. Pha cc dung dch cn cho nghin cu ................................................. 502.4. Qui trnh thc nghim ........................................................................... 512.5. Xl cc sliu tkt quo c ..................................................... 55
CHNG 3: KT QUV THO LUN .................................................. 563.1. Kt quxc nh hm lng Pb, Cd trong mu rau v trong nc tibng phng php cc ph.......................................................................... 563.2. Kt quxc nh ng thi hm lng Pb, Cd, Hg, As trong mu rau
v trong nc ti bng phng php phhp thnguyn tAAS .......... 593.3. Kt quxc nh ng thi hm lng Pb, Cd, Hg, As trong mu rauv trong nc ti bng phng php quang phplasma ghp ni khi phICP-MS ........................................................................................................ 603.4. So snh kt quphn tch vi gii hn an ton ca kim loi nng ...... 613.5. Mi lin hgia kim loi nng trong nc ti v trong rau .............. 63
TI LIU THAM KHO ............................................................................... 66PHLC ........................................................................................................ 69
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
4/77
4
DANH MC BNG
Bng 1.1 Ti lng mt scht gy nhim ra bin ca mt shthngsng ................................................................................................................. 21
Bng 1.2 Ti lng cht gy nhim ra bin Hi Phng Qung Ninh . 22Bng 1.3 So snh khnng pht hin ca cc kthut phn tch (ppb) ......... 38Bng 2.1 Vtr ly mu v k hiu mu .......................................................... 47Bng 2.2 Tlkhi lng ca mt sloi rau trc v sau khi sy kh. ...... 49Bng 2.3 Qui trnh xl mu trn my vi sng Anton Paar Multiwave 300053Bng 2.4 iu kin o mu trn my phhp thu nguyn tngn laShimadzu AAS 6300 cho hai nguyn tCd, Pb ............................................. 53Bng 2.5 iu kin o trn my bng phng php HVG-AAS cho nguyn tAs .................................................................................................................... 53
Bng 2.6 iu kin o trn my bng phng php MVU-AAScho nguyn tHg .................................................................................................................... 54Bng 2.7 Thng so trn ICP-MS 7500 Series Agilent ............................... 54Bng 3.1 Kt quxc nh hm lng ch bng phng php cc ph......... 56Bng 3.2 Kt quxc nh hm lng cadimi bng phng php cc ph... 56Bng 3.3 Kt quxc nh hm lng ch bng phng php AAS .............. 59Bng 3.4 Kt quxc nh hm lng cadimi bng phng php AAS ........ 59Bng 3.5 Kt quxc nh hm lng thy ngn bng phng php AAS ... 60Bng 3.6 Kt quxc nh hm lng asen bng phng php AAS ........... 60Bng 3.7 Kt quxc nh hm lng ch bng phng php ICP MS ...... 60Bng 3.8 Kt quxc nh hm lng cadimi bng phng php ICP MS 61
Bng 3.9 Kt quxc nh hm lng thy ngn bng phng php ICP MS ................................................................................................................... 61Bng 3.10 Kt quxc nh hm lng asen bng phng php ICP MS . 61Bng 3.11 So snh kt quphn tch vi gii hn an ton ca kim loi nng:
Pb, Cd, Hg, As trong thc phm ..................................................................... 62Bng 3.12 So snh kt quphn tch vi gii hn an ton ca kim loi nng:
Pb, Cd, Hg, As trong nc ti rau ................................................................ 62
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
5/77
5
DANH MC HNH
Hnh 1.1 Bn phn bdin tch canh tc rau cc loi ti cc phng xthnh ph Lt ............................................................................................ 14
Hnh 1.2. Kim loi ch ..................................................................................... 23Hnh 1.3. Kim loi cadimi ............................................................................... 23
Hnh 2.1: My o cc ph797 Computrace................................................... 44Hnh 2.2: Hthng my quang phhp thnguyn tAA 6300................ 46Hnh 2.3: Hthng Agilent 7500 Series ICP-MS........................................... 46Hnh 2.4 Rung sp l .................................................................................... 48Hnh 2.5 Rung bp ci .................................................................................. 48Hnh 2.6 Rung hnh ty ................................................................................ 48Hnh 3.1ng cong cc phmu nc Lt........................................... 56Hnh 3.2ng cong cc phmu trng nc Lt................................. 57Hnh 3.3: ng cong cc phmu sp lxanh.......................................... 57Hnh 3.4ng cong cc phmu bp ci................................................... 58Hnh 3.5ng cong cc phmu hnh ty................................................. 58Hnh 3.6 ng cong cc ph mu trng rau.............................................. 59
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
6/77
6
MU1. L do chn ti:
Ngy nay vic bo vmi trng v an ton thc phm l vn quantrng i vi mi quc gia. Trong i sng, rau xanh lun l ngun thc
phm cn thit v quan trng. Hin nay do nhiu nguyn nhn khc nhau m
chyu l vic sdng phn bn ho hc, thuc bo vthc vt, thuc tr
su, dit c, cht thi ca cc nh my, khu cng nghip dn n s
nhim ngun t, ngun nc v bu kh quyn. Do rau xanh c th b
nhim m
t s
kim loi nng nh
Se, Pb, Hg, As, Cd, Sn, Mn, Cu, Zn... v cc
vi sinh vt gy bnh. Nu con ngi sdng phi sbngc c thgy ra
nhng cn bnh him ngho nhung thsdn n tvong.
Hin nay, Lt l ni cung cp rau xanh ln v c uy tn trn c
nc. Vn ang c t ra l lm thno c c rau xanh an ton
(rau sch)?
Nhvy vic iu tra, nh gi cht lng rau sch trnn v cng cp
thit. Mt trong cc chtiu dng nh gi an ton thc phm ni chung
v rau sch ni ring l hm lng cc kim loi nng. Do , vic phn tch
tm ra hm lng cc kim loi nng trong rau xanh vng trng rau
Lt sgp phn kim sot c cht lng rau sch theo tiu chun rau sch
ang c p dng Vit Nam.
V vy, chng ti chn ti: Xc nh hm lng cc nguyn t
c hi Pb, Hg, Cd, As trong mt s loi rau vng trng rau
Lt lm ni dung nghin cu cho ti lun vn cao hc thc sca
mnh.
2. Mc ch nghin cu:
Xc nh c hm lngcc nguyn tc hi Pb, Hg, Cd, As trong
mt sloi rau xanh, trong nc ti rau v nh gi hin trng nhim bi
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
7/77
7
cc kim loi ny trong rau xanh, trong nc ti rau mt svng trng rau
Lt.
3. Nhim vnghin cu:
thc hin ti ny, chng ti tp trung gii quyt cc nhim v
sau:
3.1. Xc nh cc nguyn tkim loi nng nhPb, Hg, Cd, As trong
nuc ti, trong rau xanh vng trng rau Lt cung cp cho thnh
phHCh Minh
3.2. So snh kt quphn tch c vi gii hn an ton ca kim loi
nng trong thc phm.
3.3. nh gi mi quan hgia thnh phn kim loi nng trong nc
ti v trong rau xanh.
3.4. Rt ra kt lun v c nhng khuyn co cn thit.
ti ny c t ra l cn thit v Lt l ngun cung cp rau
ln cho Thnh phHCh Minh v cnc hu nhquanh nm. Xc
nh mt schtiu vcht lng rau rt quan trng, lm cho ngi tiu
dng yn tm, m rng vng sn xut, nu c du hiu nhim th c
khuyn co n ngi sn xut, ngi tiu dng v cc c quan chc
nng c bin php gim thiu.
4. i tng phm vi nghin cu:
Ly mu rau vng trng rau Lt.
Xc nh ng thi hm lng Pb, Hg, Cd, As trong mt smu rau v
trong nc ti bng cc phng php khc nhau.
So snh kt quphn tch vi gii hn an ton ca kim loi nng: Pb,
Hg, Cd, As trong thc phm.
Xt nh hng gia hm lng kim loi trong nc ti rauv trong
rau.
5. Phng php nghin cu:
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
8/77
8
C nhiu phng php xc nh hm lng cc kim loi, ty thuc
vo hm lng cht phn tch m c thsdng cc phng php khc nhau:
phng php phn tch thtch, phng php phn tch trng lng, phng
php in ha, phng php phn tch cng c (phng php kch hot
ntron, phng php phpht xnguyn tAES, phng php phhp th
nguyn tAAS)
Trong lun vn ny, chng ti chyu sdng cc phng php sau:
1. Phng php cc ph
2. Phng php AAS
3. Phng php ICP-MS
6. Githuyt khoa hc:
Cc kim loi nng c chn kho st l Pb, Hg, Cd, As. Chng c
nh gi l cc nguyn tc dng vt (Gover, 1996) v c thgy ngc
tc thi hoc nh hng lu di n sinh vt v con ngi.
NI DUNG
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
9/77
9
Chng 1: TNG QUAN
1.1. Gii thiu chung vrau xanh:[10, 13, 28]
Cc loi rau nc ta rt phong ph. Nhn chung ta c th chia rau
thnh nhiu nhm: nhm rau n l nh rau ci, rau mung, rau x lch, rau
cn... nhm rcnhc rt, cci, csu ho, cu...nhm cho qunhc
chua, da chut... nhm hnh gm cc loi hnh, ti. Trong n ung hng
ngy rau c vai tr c bit quan trng. Rau xanh nm trong nhm thc phm,
cung cp vitamin v mui khong. Rau cn quan trng ch n cung cp
cht x. Cht xkhng dtiu ho hp thc, khng cung cp nng lng,
n to ra cht thi ln trong rut, lm tng nhu ng rut, chng to bn. y
l iu rt quan trng trong vic trnh hp thc hi cho cth. Nu phn
lu trong rut do thiu cht xcng tng tlung thtiu ho, i trng, gy
xva ng mch. Ngoi ra, cht xcn thc y shp thca cthi
vi ba nhm thc n m, bo, ng. Rau cn l ngun cht st quan trng.
St trong rau c cthhp thtt hn. Cc loi rau, u, x lch l ngun
cung cp mangan tt. Tm li, rau xanh c vai tr quan trng trong dinhdng, trong ba n hng ngy ca chng ta khng ththiu c. Ngy nay
c sc khe tt trn bn n ca mi gia nh lun hng gim lng tht c
v tng cng lng rau xanh. iu quan trng l phi m bo rau sch,
khng c vi khun gy bnh v cc ho cht c nguy him.
1. 1. 1. Rau sch:
Rau sch l rau khng b nhim bi cc tc nhn sinh hc, ho hc,
vt l vt qua gii hn cho php v khng gy nguy hi ti sc kho cho
ngi tiu dng.
nhim sinh hc: nhim vi khun, vi rt, k sinh trng.
nhim ho hc: nhim kim loi nng, ho cht bo vthc vt, ph
gia bo qun.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
10/77
10
1.1.2. Mt stiu ch rau an ton
1.1.2.1.nh ngha
Trong qu trnh gieo trng , c sn phm rau an ton nht thit phi
p dng cc bin php k thut v s dng mt s nguyn liu nh nc,phn bn, thuc phng tr su bnh. Trong cc nguyn liu ny, k ct
trng u c cha cc nguyn tgy nhim rau v t nhiu u li mt s
dlng trn rau sau khi thu hoch.Trong thc thin nay hu nhkhng th
c sn phm ca rau sch vi ngha hon ton khng c yu tc hi. Tuy
vy nhng yu tny thc schgy c khi chng li mt dlng nht
nh no trn rau, di mc dlng ny th khng c hi, mc dlngti a khng gy hi cho ngi c thchp nhn c gi l mc dlng
cho php (hoc ngng dlng gii hn). Nhvy nhng sn phm rau ti
(bao gm cc loi rau n l, c, thn, hoa, qu) c cht lng ng nhc
tnh ca chng, mc nhim cc cht c hi v cc vi sinh vt gy hi
khng vt qu ch tiu cho php, m bo an ton cho ngi tiu dng v
nui trng c coi l rau m bo an ton vsinh thc phm, gi tt l rauan ton (theo BNng nghip v Pht trin Nng thn).
1.1.2. 2. Cc yu tgy nhim cho rau
C nhiu yu tlm rau b nhim, song quan trng nht l cc yu tsau:
Dlng thuc bo vthc vt
Dlng nitrat (NO3-)
Sinh vt gy bnh. Dlng kim loi nng
S nhim rau do dlng kim loi nng:
Cc kim loi nng nh asen (As), ch (Pb), thy ngn (Hg), cadimi
(Cd), km (Zn), thic (Sn), .... nu vt qua mc cho php l nhng cht c
hi cho c th, hn ch spht trin ca tbo v hot ng ca mu, gy
thiu mu, bin ng thn nhit, ri lon tiu ha ...
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
11/77
11
Nguyn nhn
- Trong thuc bo vthc vt (BVTV) v phn bn NPK c cha mt
skim loi nng trong qu trnh ti tiu , cc kim loi nng ny bra
tri xung ao h,sng rch, thm nhp vo mch nc ngm gy
nhim ngun nc ti rau.
- Ngun nc thi ca thnh phv cc khu cng nghip cha nhiu
kim loi nng chuyn trc tip vo rau ti.
Bin php khc phc:
- Khng trng rau trong khu vc c cht thi ca nh my , cc khu vc
t b nhim do qu trnh sn xut trc gy ra.
- Khng ti rau bng ngun nc c nc thi ca cc nh my cng
nghip. Nhng yu t trn l nguyn nhn ch yu lm cho rau b
nhim , nh hng n sc khe con ngi , trong phbin nht l
thuc BVTV v vi sinh vt gy bnh . V vy yu cu cn thit l phi
gieo trng thno c c nhng sn phm rau khng b nhim ,
tc rau an ton i vi tt cmi ngi .
1.2. Gii thiu v Lt v rau Lt [13, 23]
1.2.1. Thng tin chung vthnh ph Lt
1.2.1.1. Din tch, dn s, lao ng
Thnh ph Lt thuc tnh Lm ng. Nm trn cao nguyn Lang
Biang nn Lt c cao 1.520m so vi mt nc bin. Vpha Bc,
Lt gip vi huyn Lc Dng, vpha ng v ng Nam gip vi huyn
n Dng, v pha Ty v Ty Nam gip vi hai huyn Lm H v c
Trng.
Do cao trung bnh 1.520 m v c bao quanh bi nhng dy ni
cao, nn tuy trong vng nhit i gi ma, kh hu Lt mang nhng nt
ring ca vng cao. Lt c c mt kh hu mt m, dchu ca vng n
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
12/77
12
i vi nhit trung bnh trong ngy thp nht l 15oC v cao nht l 24oC.
Mc d c hai ma: ma ma tthng 4 n thng 11 v ma nng tthng
12 n thng 3 nm sau nhng quanh nm Lt u c nng. Cc iu kin
kh hu ny cho php Lt sn xut cc loi rau c, hoa v cc tri cy
c sn
Theo Nin gim thng k tnh Lm ng, tng din tch t tnhin
ca Tp Lt l 39.106 ha. Do rng, i hoang chim vi din tch ln nn
t dnh cho nng nghip Lt khng nhiu, chkhong 10.000 ha,chia
ra t chuyn nng nghip 5.300 ha, t xen canh 4.678 ha. t sn xut nng
nghip chia lm 2 nhm chnh: nhm feralit vng chim tlcao, nhngph tthp n trung bnh, tuy nhin lng ln dtiu v mt snguyn t
vi lng thch hp cho cy rau, hoa v cy n qu. Nhm cn li l feralit nu
trn bazan c ph cao hn, thch hp cho vic canh tc loi rau c c.
iu kin giao thng tng i thun li mrng giao lu kinh tvi cc
vng trng im kinh tpha Nam, cc tnh Duyn hi min Trung v Ty
Nguyn.
Tnm 1990 n nay, dn sthnh ph Lt tng kh nhanh. Nm
2004 Lt c 188. 467 ngi vi 96% l ngi Kinh. Trong , dn s
sng khu vc thnh thl 88.94%, sng cc khu vc nng thn l 11,06%,
mt dn sl 480 ngi/km2. Mt bng dn tr trong nhng nm gn y
c nng ln ng knhng vn cn c khong cch nht nh gia cdn
sng khu vc thnh thv nng thn.
Lao ng x hi tng nhanh, nht l lao ng nng nghip ph thng
(chim 38,5%). Lao ng c tay nghcha c o to theo quy chun v
cng cha c iu kin hot ng do Lt cha c nhng khu cng
nghip ln.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
13/77
13
1.2.1.2. Nng nghip: Tnh hnh hin ti & phng hng pht trin
Hin nay ngnh nng nghip Lt vn cn thu ht 38.5% lao ng x
hi. Sn xut nng nghip trn lnh vc trng trt ang pht trin vdin tch,
tng v, tng nng sut v cht lng nng sn. Hng nm, ngnh nngnghip Lt cung ng cho thtrng tiu dng (chyu Tp.HCh Minh
v cc tnh pha Nam) khong 200.000 tn rau cc loi, trn 300 triu cnh
hoa. Lnh vc chn nui pht trin chm.
Thnh ph ang thc hin cc chng trnh chuyn i c cu cy
trng, vt nui nhm tng cng tnh a dng ca sn phm nng nghip, p
ng cho nhu cu ca thtrng tiu dng trong nc theo hng cht lng
cao v tng bc to lp thtrng xut khu nng sn.
V c cu ngnh nng nghip Lm ng - Lt, trng trt ang
chim ttrng lnhn chn nui v dch v. Trong nghtrng rau v hoa
ang l thmnh ca a phng ni ring v cnc ni chung vi tc
pht trin bnh qun trong 5 nm l 9.1%/nm
Ti lt c hn 20.000 cs sn xut, hnng dn tham gia trng
rau, trong c 13 n vng k v cp giy chng nhn rau an ton, tp
trung nhiu nht phng 7,5,8,11, x Xun Trng, x Xun Th(xem
bn sau)
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
14/77
14
Hnh 1.1 Bn phn bdin tch canh tc rau cc loi ti cc phng x thnhph Lt
Nhng loi rau quchnh trng Lt gm:
- Rau n l (l bp ci, ci tho, x lch, ci ngt, sp lxanh, cn ty,
b xi)
- Rau n c(khoai ty, hnh ty, cdn, su ho, c rt, cci trng)
- Rau an qu(c chua, c tm, u c ve v.v.)
1.2.2 Gii thiu vnghtrng rau Lt Lt khng chl mt thnh phdu lch ni ting ca Vit Nam m
l vng trng rau ni ting ca cnc.
Nm trong vng nhit i gi ma, chu nh hng ca cao nn
Lt c nn kh hu ca vng n i. Mc d vi din tch khng ln (42.400
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
15/77
15
ha) nhng c u i bi thin nhin, nhc c im kh hu ca vng n
i m Lt c thsn xut c nhng loi rau qun i quanh nm.
Nghtrng rau Lt c tlu v pht trin mnh trong nhng
nm cui ca thp k30. Rau Lt ngon, b, mang hng vc th carau n i. Nhng loi rau cao cp hin nay nhb xi (spinach), x lch,
khoai ty hng, lxanh, trng, ci bp x.. i vo cc ba n thng thng
khng chca ngi dn Lt m cn cdn ca thnh phHCh Minh,
cc tnh min Ty Nam B, cc tnh min Trung v ccc nc ln cn.
Ni n rau Lt l ni n huyn n Dng, c Trng v thnh
ph Lt, tng sn lng rau ca 3 vng l ny khong 250.000 tn, chim
30% rau qucnc. Ngun li do rau trng t Lt khng chl ngun
li nhun ng kv gii quyt vic lm cho phn ln lao ng ca Tp.
Lt m ctnh Lm ng, gp mt phn ln thc y stng trng vkinh
tchung ca tnh trong vng 10 nm qua.
1.3. Gii thiu vkim loi nng [11, 18, 20, 25, 26, 30]Mt skim loi nng rt cn thit cho cthsng v con ngi. Chng
l cc nguyn tvi lng khng th thiu, smt cn bng cc ny c nh
hng trc tip ti sc khe ca con ngi. St gip nga bnh thiu mu,
km l tc nhn quan trng trong hn 100 loi enzyme. Trn nhn ca cc l
thuc vitamin, thuc bxung khong cht thng c Cr, Cu, Fe, Zn, Mn, Mg
chng c hm lng thp v c bit n nhlng vt. Lng nhcc kim
loi ny c trong khu phn n ca con ngi v chng l thnh phn quan
trng trong cc phn tsinh hc nhhemoglobin, hp cht sinh ha cn thit
khc. Nhng nu cthhp thu mt lng ln cc kim loi ny, chng c th
gy ri lon qu trnh sinh l, gy c cho cthhoc lm mt tnh nng ca
cc kim loi khc.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
16/77
16
Kim loi nng c c tnhl cc kim loi c ttrng t nht ln gp 5
ln t trng ca nc. Chng l cc kim loi bn (khng tham gia vo qu
trnh sinh ha trong c th) v c tnh tch t sinh hc (chuyn tip trong
chui thc n v i vo cthngi). Cc kim loi ny bao gm: Hg, Ni, Pb,
As, Cd, Pt, Cu, Cr, Mn.Cc kim loi nng khi xm nhp vo cthsinh vt
gy c tnh.
1.3.1. Ngun gc xut hin v sdi chuyn cc kim loi nng
1.3.1.1. Trong nc
Kim loi nng tn ti trong mi trng nc tnhiu ngun khc nhau
nh: Nc thi tcc khu cng nghip v nc thi sinh hot, giao thng, yt, sn xut nng nghip (phn bn, thuc tr su), khai thc khong sn,
cng nghmkim loi.
Ngun nc mt b nhim kim loi nng s ko theo nhim mi
trng t, nhim ngun nc ngm, nhim khng kh.
1.3.1.2. Trong t
Ngun gc xut hin cc kim loi nng trong t l do: cht thi cng
nghip, knghpin, hot ng khai thc khong sn, ckh, giao thng, cht
thi sinh hot v phn bn, cc ho cht dng trong cc ngnh cng nghip.
Vit Nam tnh hnh nhim t bi kim loi nng nhn chung khng
ph bin. Tuy nhin trng hp cc b gn khu cng nghip, c bit
nhng lng ngh ti chkim loi, tnh trng nhim kim loi nng din ra
kh trm trng.
1.3.1.3. Trong khng kh
Kim loi nng tn dtrong khng kh do cc ngun sau:
Cng nghip luyn kim, ckh thi ra nhiu khi bi kim loi, khi thi
do dng nhin liu ho thch, ho cht c hi trong qu trnh luyn gang,
thp, nhit luyn kim loi.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
17/77
17
Kh thi cc nh my luyn kim thng c nht cao 300 4000C
nn ddng c phn tn ra nu kt hp c vi ng khi cao.
1.3.2. Tc hi ca kim loi nng
Kim loi nng xm nhp vo c th mt phn bo thi, mt phnc gili trong cth. Cc kim loi nng l ngun cht c nguy him i
vi hsinh thi t, chui thc n v con ngi. Nhng kim loi nng c tnh
c cao nguy him l Thungn (Hg), Cadimi (Cd), Ch (Pb), Niken (Ni).
Cc kim loi nng c tnh c mnh l Asen (As), Crm (Cr), Km (Zn),
Thic (Sn), ng (Cu).
Cc kim loi nng nu tn ti dtrong thc phm vi hm lng qucao sgy tc hi cho sc khongi tiu dng. Biu hin trc ht l ng
c mn tnh.
- i vi ngi:
Gy c hi cp tnh, th dthungn (Hg) hay asen (As) vi liu cao
c thgy ngc cht ngi ngay.
Gy c hi mn tnh hoc tch luth dch (Pb) vi liu lng nhhng ngy, lin tc, sau mt thi gian sgy nhim c ch, rt kh cha, cc
kim loi khc gy si thn.
- i vi thc n:
Lm hhng thc n, th dchcn cho lng vt ng skch thch
qu trnh oxi ho v toxi ho ca du m.
Lm gim gi trdinh dng ca thc phm, th dchcn cho lng
vt kim loi nng cng kch thch sphn huvitamin C, vitamin B1
1.3.3. Sxm nhp ca kim loi nng vo cthsinh vt
Kim loi nng c thxm nhp vo cthngi v sinh vt thng qua
ba con ng sau:
- H hp
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
18/77
18
Khng kh c cthsng ht vo c nhng cht nhim khng ch
dng kh m cn dng lng, bi rn c khnng bay hi. Cc cht c sau
khi c hp thqua mng nhy slan toi vo mu, gy ngc.
Cc cht c dng rn hay lng, llng trong khng kh nhsng
m, khi vi ht nh hn 1 micron c th vo phi. Bi kh c c kch
thc phn tt 1 5 micron i vo cc phqun hay phnang. Ton bph
nang c din tch rt ln vi mt mng li mao mch dy c gip cht c
khuch tn nhanh vo mu, khng qua gan v khng c gii c nh theo
ng tiu ho m i ngay qua tim i n cc phtng, c bit hthn kinh
trung ng. Do , cht c xm nhp qua ng h hp tc ng gy c
nhanh v rt nguy him.
- Tiu ho
Thc n v nc ung bnhim bn khng m bo qui tc an ton v
sinh thc phm hay bn thn thc n v nc ung c cha kim loi nn kim
loi nng dxm nhp vo c thsinh vt v gy bnh. Chc mt sc
cht i vo no, cn li c cht chyu i qua gan, thn, qua sa m, tuyn
mhi v tuyn sinh dc.
- Tip xc
Da c vai tr bo vchng tc ng ca yu tho hc, vt l v sinh
hc. Do mt syu tnhy cm vi lp mdi da nn kim loi nng c th
i qua da, vo htun hon chung ca cth. Nhim c qua da cng xy ra
ddng nu da btn thng vmt chc (chn thng), l hc (bng), cc
cht ho hc (cc cht kch thch v n da, gy bng). Nu nhim qua nimmc cng nguy him hn v nim mc c mt mao mch dy.
Khi cc cht c hoc cht li vo cththng qua mt hoc nhiu
ng trn, chng si vo mu. Sau chng c thbo thi ra khi c
thbng mt schuyn ho sang mt thkhc hoc bi tit qua gan, thn (cc
cht c tan c trong nc), qua phi (cc cht c c tnh bay hi cao).
Cc cht c khng bi tit ra c th tn lu, tch lu trong cc m, cc c
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
19/77
19
quan ni tng ri gy cc bnh nguy him nhung thhoc cc bnh t bin
vgan hoc di truyn.
1.1.4. Tnh hnh nhim kim loi nng trn thgii v Vit Nam
1.1.4.1. Tnh hnh nhim kim loi nng trn thgii[10, 11, 27, 32]
Tnh trng nhim kim loi nng thng gp cc khu cng nghip,
cc thnh ph ln, khu vc hot ng nng nghip v khu vc khai thc
khong sn. Tcc ngun pht thi cc kim loi nng i vo mi trng t,
nc, khng kh gy nhim mi trng, nh hng n sc khe, i sng
sinh vt v tn km chi ph khc phc, xl.
Hin nay, tnh trng nhim Pb, Cd, Zn, Cu cng nh cc kim loinng khc din ra nhiu ni, tcc nc pht trin n cc nc ang pht
trin, tuy nhin mc trm trng thng xy ra cc bti mt skhu vc.
Hot ng cng nghip c bit l cng nghip khai khong, sdng thuc
bo vthc vt, sdng phn bn, giao thng, ttnhin a vo mi
trng mt lng ln kim loi nng.
Nm 1953 Nht Bn, mt nh my sn xut ha cht thi metylthy ngn ra vnh Minamata, thng qua con ng thc phm gy ra cc
triu chng bnh thn kinh v c bit n nhl bnh "Minamata". tnh
Creuse (Php) t nm 1905 1955 hot ng khai thc vng thi ra
550.000 tn cianua v thungn gy nhim nng cho mt vng rng ln v
nc sng Tardes. Irc, t b nhim metyl thungn t thuc bo v
thc vt lm hn 6.000 ngi nhim c v 88 ngi cht. dng muiv c, thy ngn gy nn cc ri lon thn kinh cho cng nhn lm m
(nn) trong cng nghip lm mca H Lan v trnn ni ting vi cm t
"mad as a hatter".
mt svng trn thgii nhi Loan, Nam M, Banglades... nng
ca asen trong nc ngm kh cao. C dn sinh sng v s dng nc
ngm cc vng c nng asen cao thng bmc cc bnh nhbnh sng
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
20/77
20
ha, tng hc tda ... Phi nhim mc nng cao hn c thdn n hu
qunghim trng nhbhoi tu ngn tay, ngn chn, bnh "blackfoot",
ung th...
Ti Thin Tn (Trung Quc), ni sn xut hn mt na lng ch cho
Trung Quc, do cng nghthp v qun l km nn mt lng ln ch v cc
kim loi nng c hi khc tmv qu trnh khai thc chbin pht tn
vo mi trng cao gp 24 ln tiu chun cho php gy nh hng nghim
trng cho khong 140.000 ngi.
Sukinda (n ), ni c mt trong nhng mCrom lthin ln nht
th gii, 60% nc ung y b nhim Cr+6 mc cao gp hai ln tiu
chun quc t. Theo c tnh ca mt nhm y tn , 84,75% s ngi
cht khu mny u lin quan n cc bnh do crom gy ra. Vapi mt
thnh phkhc ca n , theo iu tra cho thy hm lng thy ngn trong
nc ngm ca thnh phcao hn 96 ln so vi tiu chun an ton ca T
chc Y t thgii (WHO), cc kim loi nng bpht tn vo khng kh v
nhim vo cc sn phm ca a phng, sngi c nguy cnh hng ln
n 71.000 ngi . thnh ph La Oraya mt thnh ph m ca Peru,
99% s tr em c hm lng ch nhim vo trong mu vt qu mc cho
php, theo kho st nm 1999, hm lng Pb, Cu, Zn y cao gp 3 ln so
vi gii hn cho php v chng stn ti trong t ca thnh phny hng
thkna. [theo thng k nm 2006 ca tchc nghin cu mi trng quc
tVin Blacksmith].
1.3.4.2. Tnh hnh nhim kim loi nng Vit Nam [1, 3, 20]
Vit Nam l nc ang pht trin, qu trnh cng nghip ha, th
ha gia tng, cng vi n l tnh trng nhim kim loi nng ngy cng trm
trng. Cc khu vc nhim kim loi nng cao ti Vit Nam tp trung ti cc
thnh ph ln, khu cng nghip pht trin hay ti cc khu vc lng ngh
truyn thng.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
21/77
21
nhim Asen ti Vit Nam thng phn b rng v l mt trong
nhng quc gia nhim Asen cao trn thgii. Tnm 1995 2000, nhiu
nghin cu cho thy nng Asen trong cc mu nc kho st thng
lu sng M, Sn La, Ph Th, Bc Giang, Hng Yn, Nam nh, Thanh
Ho, H Ni u vt tiu chun cho php nc sinh hot quc tv Vit
Nam.
Ngoi ra, tnh trng nhim kim loi nng cadimi v ch cng gia tng
nhanh chng, mc nhim nghim trng nht vn l cc thnh ph ln,
cc khu dn c, khu cng nghip, cc lng ngh truyn thng Ti huyn
ng Anh, H Ni hm lng cadimi, ch trong t v nc ca khu vc
trng rau u vt tiu chun cho php.
Nm 2004 ti huyn Tn Tr(Long An), hm lng cadimi trong nc
t 2 8 mg/l gp 40 60 ln tiu chun cho php, ch t0,7 - 2,7 mg/l gp 7
- 27 ln tiu chun cho php.
t khu vc xung quanh nh my Pin Vn in v nh my phn ln
Vn in (H Ni) c hm lng kim loi nng l: ch 17,44 2047 ppm;
ng 12,85 49,69 ppm; mangan 172,78 2018,05 ppm; km 25,190
243,477 pmm.
Mt skhu vc bin c biu hin nhim kim loi nng, Theo s
liu nm 2000 ca cc trm quan trc bin, cc trm tch chyu b nhim
bi cc kim loi nng nh: asen, cadimi, ng, km v thy ngn.
Bng 1.1: Ti lng mt scht gy nhim ra bin ca mt shthng sng
Hthng sngThng s(n vtn/nm)
Cu Pb Zn As Hg Cd
Thi Bnh 4101 154 3352 120 17 164
Hng 2817 730 2015 448 11 18
Hn 37 15 79
Thu Bn 62 16 192
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
22/77
22
Si Gn -ng Nai 102 2921 26
M Kng 1825 190 12775 982 13 128
Cnc 1418
4
2063 21739 2407 133 1082
(Ngun: Chng trnh Nghin cu bin cp nh nc KT.03.07)
Bng 1.2 : Ti lng cht gy nhim ra bin Hi Phng Qung Ninh
Cht gy nhim (n vtn/nm)
Cu Pb Zn Hg As Cd
65,29 45,12 840,73 5,13 45,89 9,44
(Ngun: Bo co hin trng mi trng Vit Nam 2003, Phm Vn Ninh)
Vn nhim kim loi nng trong thc phm l vn cn c
quan tm v kim loi nng chyu xm nhp vo c thcon ngi qua con
ng tch lu sinh hc. Theo kt qu phn tch vo thng 4 nm 2004 ti
thn Bng B, x Hong Lit, huyn Thanh Tr, H Ni qua cc mu rau dng
phn tch nh: mng ti, hnh, ci xanh, mung cn, ngi cu, mung
nc th hm lng cc kim loi nng nhCu, Zn, Pb, Cd, Hg, As l cao sovi tiu chun ca WHO. thnh ph H Ch Minh nhiu h thng knh
rch, ao mng phi hng chu mt cch lu di cc cht thi c hi t
hng ngn nh my, c s sn xut trn a bn. in hnh nhnm 2008,
Nh my bt ngt Vedan bpht hin vic nc thi cha xl ra sng
ThVi gy nhim nghim trng ngun nc v thit hi nng ncho
ngi dn trong khu vc bcquan nh nc xl.Nhng cng trnh nghin cu gn y ca mt s nh khoa hc cho
thy rau bn cc chtrong thnh phHCh Minh, nhiu loi nhim kim
loi nng c bit ch c hm lng cao hn mc cho php 30 ln. Theo
nghin cu ca Ph gio s tin s Bi Cch Tuyn (i hc Nng Lm
TP.HCM) hm lng km trong cc mu rau mung qun Bnh Chnh cao
gp 30 ln mc cho php.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
23/77
23
Cc dn liu trn cho thy tnh hnh nhim kim loi nng trn thgii
v Vit Nam v ang gy nh hng rt ln n sc kho, cht lng cuc
sng ca con ngi. Mc d tnh trng nhim kim loi nng nc ta tuy
cha mc phbin v trm trng, song mt svng nht l cc vng gn
khu cng nghip c du hiu nhim kim loi nng cc b. V vy vic
nghin cu cng cnhm nng cao hiu qunh gi nhim kim loi nng
l vn c ngha thc tin nhm quan trc v kim sot cc nh hng ca
n n i sng con ngi v mi trng.
1.4. Vai tr, chc nng sinh ha v snhim c Pb, Hg, Cd, As [1, 2, 9,10, 11, 17, 20, 22, 24, 29]
1.4.1. Vai tr, chc nng sinh ha v snhim c Pb [1, 17, 22]
1.4.1.1 . Slc vch
Trlng trong thin nhin ca ch l khong 1,6.10-3% khi lng v
tri t ng vi khong 1,6.10-4% tng snguyn t ca v tri t, tc l
nguyn t t ph bin. Ch c 18 ng v trong c 4 ng v bn:208Pb
(52,3%),207
Pb (22,6 %),206
Pb (23,6%),204Pb (1,48%). Ch tn ti trng thi oxi
ho 0, +2, +4 trong mui ch ho tr2
l bn v hay gp nht. C khong 170
khong vt ca ch ch yu l: Galen
(PbS), Cerndute (PbCO3), Anglesite
(PbSO4) v pyromorphite [Pb5Cl(PO4)3]. Hnh 1.2. Kim loi ch
Trong kh quyn ch tng i giu hn so vi kim loi khc. Ngun
chnh ca ch phn tn trong khng kh xut pht tqu trnh t chy cc
nhin liu xng cha ch. Ch c trn thm di dng Pb(CH3)4 v
Pb(C2H5)4cng vi cc cht lm sch 1,2-icloetan v 1,2-ibrometan.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
24/77
24
Ch l mt kim loi mm, nng, c hi v c thto hnh. Ch c mu
trng xanh khi mi ct nhng bt u xn mu thnh xm khi tip xc vi
khng kh.
1.4.1.2 . ng dng ca ch- Ch c dng lm tm in cc trong cquy, dy cp in, u n
v cc ng dn trong cng nghip ha hc.
- Ch c sdng nhcht nhum trng trong sn, thnh phn mu
trong trng men.
- Ch hp thtt tia phng xv tia rnghen nn c dng lm
nhng tm bo vphng xht nhn.
1.4.1.3. Tc dng sinh ha ca ch
Tc dng sinh ha chyu ca Pb l tc dng ca n n stng hp
mu dn n sph vhng cu. Ch c chmt senzym quan trng ca
qu trnh tng hp mu do s tch ly ca cc hp cht trung gian ca qu
trnh trao i cht. Mt phn quan trng ca tng hp mu l do schuyn
ha delta amino levunilicaxit (ALAdehydrase). Ch c ch ALA dehydrase enzym, do giai on tip theo to thnh porpho biliogen khng
thxy ra. Kt qul ph hy qu trnh tng hp hemoglobin cng nhcc
sc th hp khc cn thit trong mu nhcytochromes.
Cui cng, ch cn tr vic s dng oxi v glucoza sn sinh nng
lng trong qu trnh sng. Scn trny c thtm thy khi nng cn
trong mu nm khong 0,3 ppm. cc nng cao hn c th gy hintng thiu mu (thiu hemoglobin) nu hm lng ch trong mu khong
0,5 0,8 ppm gy ra sri lon chc nng thn v ph hy no.
Xng l ni tng tr, tch tch ca cth. Sau phn ch ny c th
tng tc cng vi photphat trong xng v thhin tnh c hi khi truyn
vo m mm ca c th. Ch nhim vo c th qua da, ng tiu ha, h
hp. Nhim ch c thdn n v sinh, sy thai, mc phi cc ri lon vthn
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
25/77
25
kinh, thiu mu, au u, sng khp, chng mt. trem, chsIQ skhng
cao, i khi c nhng biu hin ri lon hnh vi. Do ch tch ly dn trong c
thmt cch chm chp nn nhng triu chng skhng c nhn bit kp
thi.
1.4.1.4 .c tnh ca ch
Trong sn xut cng nghip th Pb c vai tr quan trng, nhng i vi c
thth cha chng minh c Pb c vai tr tch cc g. Song c tnh ca Pb
v cc hp cht ca n i vi c thngi v ng vt th qu r. Khng
kh, nc v thc phm b nhim Pb u rt nguy him cho mi ngi, nht
l tr em ang pht trin v ng vt. Ch c tc dng m tnh ln s phttrin ca bno trem, Pb c chmi hot ng ca cc enzym, khng ch
no m cn cc bphn to mu, n l tc nhn ph hy hng cu.
Khi hm lng Pb trong mu khong 0,3 ppm th n ngn cn qu trnh s
dng oxi oxi ha glucoza to ra nng lng cho qu trnh sng, do lm
cho cthmt mi. nng cao hn (>0,8 ppm) c thgy nn thiu mu
do thiu hemoglobin. Hm lng ch trong mu nm trong khong ( >0,5 0,8 ppm) gy ra sri lon chc nng ca thn v ph hy no. Xng l ni
tng tr, tch tch trong cth, ch tng tc vi photphat trong xng
ri truyn vo cc m mm ca cthv thhin c tnh ca n.
V thtt nht l trnh nhng ni c Pb bt k dng no, ng thi trong
dinh dng ch dng loi thc phm c hm lng Pb di quy nh cho
php v c Ca v Mg hn chtc ng ca Pb. V d chng ta khngmun th cng lun c mt lng Pb rt nhnht nh vn thm nhp vo c
thca chng ta qua ng n ung v ht th. V thnn ung sa, n nhiu
rau xanh, cc loi thc phm v ung giu vitamin B1 v vitamin C th c
li cho vic chng li v hn chnh hng ca Pb i vi cth.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
26/77
26
Cc cht c dng gii c ch l EDTA, 2,3- dimercaptopropanol,
penicillamin., do chng to vi Pb cc phc chelat bn v c o thi
ra ngoi qua nc tiu.
1.4.2. Vai tr, chc nng sinh ha v snhim c Cd [1, 2, 9, 11]
1.4.2.1. Slc vCadimi
Cadimi chim khong 5.10-5% khi
lng v tri t ng vi 7.10-6 % tng s
nguyn t. Cadimi l nguyn t km ph
bin. Cadimi c 19 ng v, 8 trong s l
bn nh 114Cd (28,86%), 113Cd (12,26%),112Cd (24,07%), 111Cd (12,7%), 110Cd (12,39%)
v 100Cd. Cadimi thng c trong cc khong Hnh 1.3. Kim loi cadimivt cha km v l sn phm phqu trnh sn xut km, ng v ch. Th d,
khong vt cha cadimi l grenokit (CdS), thng tn ti lng nh trong
qung km l: blen km (ZnS), v calamin (ZnCO3) c cha khong 3%
cadimi, hoc trong qung thy ngn l xinaba thn sa (HgS). Cadimi cn tnti trong qung a kim vi ch v ng.
1.4.2.2. ng dng ca Cadimi
Cadimi c pht hin ln u tin vo nm 1817 bi Friedrich
Stromeyer (1778-1838) v mi c sdng rng ri thkXX. Vic sn
xut Cadimi trn thgii tng t11.000 tn trong nm 1960 ln n 19.000
tn nm 1985.- Khong cadimi sn xut ra c sdng trong cc loi pin (c
bit l Ni Cd ) v phn ln trong cng nghip.
- Cadimi c sdng chyu trong cc cht mu, lp sn ph, cc
cht mkim loi ( mv t, my bay v tu bin).
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
27/77
27
- Cadimi c sdng chto hp kim, lm cht n nh trong plastic,
lm in cc c quy kim. Hp kim Cu Cd dng lm thanh iu chnh trong
l phn ng ht nhn.
- Ngoi ra Cadimi cn c mt trong phn bn v mt sthuc trsu
bi c tnh dit nm v cn trng.
1.4.2.3. Tc dng sinh ha ca cadimi
Sau khi xm nhp vo cth, cadimi c gn vo trong cc m di
dng mt hp cht vi mt protein c chn lc v c trng lng phn tthp
nhng giu nhm tiol (-SH) l metalothionein. Metalothionein thng c
61 axit amin trong c 20 axit amin cystein v khng c axit amin thm.Chnh s tng hp nn hp cht metalothionein ny c kch thch khi c
mt ca cadimi. Metalothionein tp trung nhiu nht gan v thn, ni m
cadimi thng tch ly ( khong 50 60 % lng cadimi trong cth).
SH S
{Enzim} + Cd2+ {Enzim} Cd + 2H+
SH S
Lc u, cadimi c tr trong gan ni thng din ra s tng hp
metalothionein; sau n c vn chuyn dn n thn nhprotein ny.
y cadimi sc girt lu bi v thi gian bn hy ca chng bphn
ny c thvt qua 17 nm nhng i tng bnhin trung bnh. Slu tr
ny c thc hin mt cch c chn lc vthng thn. Da vo kt qu
nhn c ngi v ng vt sau khi cht cho thy nng ti hn ca
cadimi trong thn l 200 ppm (200gcadimi/ 1g m ti). Nu vt qu gi
trny sxut hin "chng bi tit ra phc protein - cadimi" c c trng
bng sxut hin protein phn tlng thp ( 30000) trong nc tiu cng
nh bi vic tng s thanh thi ca 2microglobulin ca protein lin kt
retinol (RBP). Bnh thn c bit ny l trng hp c bit vmt m hc,
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
28/77
28
bi lmt bnh ng m li chgy tc hi mt cch c chn lc n duy
nht ci ng u gn.
1.4.2.4. c tnh ca cadimi [24, 29]
Cadmi l nguyn trt c. Gii hn ti a cho php ca cadmi:Trong nc : 0,01 mg/l (hay 10ppb),
Trong khng kh : 0,001 mg/m3,
Trong thc phm : 0,001- 0,5 mg/kg.
Trong tnhin cadmi thng c tm thy trong cc khong vt c
cha km. Nhim c cadmi gy nn chng bnh gin xng. nng cao,
cadmi gy au thn, thiu mu v ph hutuxng.
Phn ln cadimi thm nhp vo cthcon ngi c gili thn v
c o thi, cn mt phn t (khong 1%) c gili trong thn, do cadmi
lin kt vi protein to thnh metallotionein c thn. Phn cn li c gi
li trong cthv dn dn c tch lucng vi tui tc. Khi lng cadmi
c tch tr ln, n c th thchion Zn2+
trong cc enzim quan trng vgy ra ri lon tiu ho v cc chng bnh ri lon chc nng thn, thiu mu,
tng huyt p, ph hutusng, gy ung th.
1.4.3. Vai tr, chc nng sinh ha v snhim c asen
1.4.3.1. Slc vAsen
Asen c k hiu ha hc l As, c shiu nguyn tZ = 33, thuc
nhm VA, chu k4 trong bng hthng tun hon. Chim 1.10-4 % tng s
nguyn ttrong vnguyn ttrong vtri t. Trng thi oxi ha ca asen
l +3, +5. Asen kim loi c mu trng bc, dn in, dn nhit nhng gin,
dnghin thnh bt, tan trong CS2
As c khi lng nguyn tl 74,92 vC, khi lng ring 5,72 g/cm3
nhit nng chy 8170C, nhit si 6100C
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
29/77
29
1.4.3.2. Chc nng sinh ha v c tnh Asen [1, 2, 9, 11, 22]
Vmt ho hc As l mt kim, vmt sinh hc As nm trong danh
mc cc ho cht c hi cn c kim sot. As c xp cng hng vi cc
kim loi nng, As l cht c c thgy nn 19 bnh khc nhau trong c
ung thda v phi, bng quang, rut. Cc triu chng cin ca nhim c
As l sm mu da, tng sng ha v ung th, tc ng n hthn kinh ngoi
bin v nh hng xu n sc khe nhchng to chng gan, bnh i tho
ng, cao huyt p, bnh tim, vim cung phi, cc bnh v ng h
hp. As dng v c c c tnh cao gp nhiu ln As dng hu c,
trong cc hp cht c cha As th hp cht cha As (III) c tnh cao hn
As (V), tuy nhin trong cthAs (V) c thbkhvAs (III) As3+tc ng
vo nhm - SH ca cc enzim do vy c chhot ng ca men.
SH ------ O S
{enzim} + As - O = {enzim} As+= O + 2OH-
SH ------ O S
Men pyruvate ehydrogenaz trong chu trnh axit citric to phc vi As3+ngn
cn vic to thnh ATP :O- HS CH2 S CH2
- O As + CH2 O = As+ CH2
O- HS CH S CH
(CH2)4 (CH2)4
C = O C = O
prtin prtinAcid dihydrolipoic - prtin Phc Prtin As3+ (mt hot
tnh)
i vi cy trng: Arsenic c nhiu ngi bit n do tnh c ca
mt shp cht c trong n. Shp thAs ca nhiu cy trng trn t lin
khng qu ln, thm ch t trng tng i nhiu As, cy trng thng
khng c cha lng As gy nguy him. As khc hn vi mt skim loi
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
30/77
30
nng bnh thng v a scc hp cht As hu ct c hn cc As v c.
Lng As trong cc cy c thn c thng rt t. Sc mt ca As trong
t nh hng n sthay i pH, khi c tAs tng ln khin t trng tr
nn chua hn, nng pH < 5 khi c skt hp gia cc loi nguyn tkhc
nhau nhFe, Al.
Cht c nh hng tAs lm gim t ngt s chuyn ng trong
nc hay lm i mu ca l ko theo scht l cy, ht ging th ngng pht
trin. Cy u v nhng cy hu (Fabaceae) rt nhy cm i vi c t
As.
1.4.4. Vai tr, chc nng sinh ha v snhim c thy ngn1.4.4.1. Slc v thy ngn
Thy ngn c k hiu ha hc l Hg (tn latinh l hydragyrum) sth
t 80 chu k 6 nhm IIB trong h thng tun hon c s oxi ha +1, +2.
Khi lng nguyn tl 200,59 vC. Thion ha 10,43 eV cao nht trong
cc nguyn tnhm d, nhit nng chy -38,830C, nhit si 356,730C,
khi lng ring 13,55 g/cm3
, m in 2,0. nhit thng, thy ngnl cht lng.
Thy ngn l kim loi mu trng xm.. Cc hp cht ca thy ngn
km bn so vi hp cht cc nguyn t cng nhm, nhng phc cht ca
thy ngn vi cc phi tNH3, CN-, X-li bn hn. Cc dn xut ca thy
ngn u rt c. thy ngn dto hp kim, cc hp kim ca thy ngn gi
l hn hng, phn ln hn hng thlng hoc nho.
1.4.4.2. ng dng ca thy ngn v cc hp cht ca thy ngn
- Thy ngn kim loi dng lm in cc trong my o cc ph, lm
nhit kthy ngn
- HgO dng iu chcc hp cht khc ca thy ngn, chsn v
tu bin, thuc mv pin thy ngn. Pin thy ngn gm c cc m lm bng
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
31/77
31
hn hng km, cc dng l bt nho ca HgO trn vi than v cht in li l
bt nho ca ZnO trn vi KOH. Trong pin xy ra phn ng:
Zn + HgO ZnO + Hg
Pin c lm dng cc dng cho my nghe, ng heo tay
- Nhng phc cht ca Hg (II) dng trong ha phn tch nhK2[HgI4]
v (NH4)2[Hg(SCN)4]
- Hg2Cl2dng lm in cc calomen l mt in cc so snh phbin
1.4.4.3. c tnh ca Thy ngn
Nhim c cp tnh: Khi tip xc vi Hg nhit cao, khng gian
kn gy ho, kh th, tim p nhanh, nu liu lng Hg tng dn thnhit cthtng, chong vng, nn ma, hn m, tc ngc, mt sngi
da tm ti, rt. Qu trnh kh thc thko di n vi tun.
Ngc cp tnh do n ung phi mt lng ln Hg. Ngc cp tnh
c thl bngt, hn m. V d: Nm 1952, mt ngi lng Irc c 1450
ngi cht do n phi la m ging do Lin hp quc vin tr, do la m
ging c phun tm CH3Hg+chng nm.
Nhim c mn tnh: Khi tip xc vi Hg trong mt thi gian di.
Nhim c hthn kinh, thn, chyu do Hg hu cv mt sHg v c.
Triu trng sm nht ca nhim c Hg l lng, da xanh ti, n kh tiu,
hay au u, c thkm theo vim li, chy nc bt, sau rng rng, mn,
thng, v c vt en rng, gy tthng da.
Triu trng in hnh ca nhim c mn tnh Hg biu hin thn kinh:
lit, run, lit m mt, mi, li, cnh tay, bn chn... Ngi nhim c kh c
khnng iu khin vn ng, cch din t thay i, ni kh, bt u cu
ni kh khn, ni lp. i vi trem khi bnhim c Hg th thn kinh phn
lp, thiu nng tr tu.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
32/77
32
Metyl thy ngn (CH3)Hg+: nh hng chnh n hthn kinh
trung ng, ngoi ra n cn gy ra cc ri lon vtiu ho v tnh hng ti
thn. Trong mi trng nc, metyl thy ngn l dng c nht, n lm phn
lit nhim sc thv ngn cn qu trnh phn chia tbo.
1.5 Cc phng php nghin cu [6, 7, 8, 12, 14, 21, 25, 31]
Hin nay c rt nhiu phng php khc nhau xc nh ch, thy
ngn, asen, cadimi cc phng php ha hc nhphn tch khi lng, phn
tch thtch. Cc phng php in ho nhphng php cc ph, phng
php von ampe ha tan. Cc phng php phn tch cng cnhphphn
tUV VIS, phpht xnguyn t(AES), phhp thnguyn tngn la(F-AAS) v khng ngn la (GF-AAS), phng php ICP MS, phng
php kch hot ht ntron... mi phng php c u v nhc im ring .
Trong phm vi ti ny chng ti chn ba phng php nghin cu chnh l
phng php cc ph, phng php ph hp th nguyn t, phng php
quang phplasma ghp ni khi phICP-MS.Sau y l mt sphng
php xc nh Ch, Thy ngn, Asen, Cadimi.
1.5.1. Phng php cc ph
Phng php ny da trn vic ng dng sphn cc nng sinh ra
trong qu trnh in phn trn in cc c bmt nh. Da vo ng cong
biu din sph thuc ca sbin i cng dng trong qu trnh in
phn vo thin t vo, c thxc nh nh tnh v nh lng vi cht
cn phn tch vi chnh xc kh cao. ng biu din cng dng ti
thi im xy ra skhion cn phn tch bgy t ngt pha trn to nn
ng gi l sng cph. Da vo vtr ca sng c thxc nh thnh
phn nh tnh ca cht in ly, da vo chiu cao ca sng c thxc nh
hm lng ca ion bkh. Phng php ny c khnng xc nh hn hp
cc kim loi cha trong cc mu kthut vi hm lng khong 0,001% vi
chnh xc trung bnh n 1%.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
33/77
33
1.5.1.1. Csca phng php cc ph
Phng php cc phl nhm cc phng php phn tch da vo vic
nghin cu ng cong Von Ampe hay cn gi l ng cong phn cc, l
ng cong biu din sphthuc ca cng dng in vo thkhi tin
hnh in phn dung dch phn tch. Qu trnh in phn c thc hin trong
bnh in phn c bit, trong c mt in cc c din tch bmt b hn
din tch bmt kia nhiu ln. in cc c din tch bmt b hn gi l vi
in cc. Qu trnh kh ( hoc oxi ha) cc ion chyu xy ra trn vi in
cc. vng cong phn cc, ngi ta lin tc theo di v o cng
dng in chy qua mch khi tng dn in tht vo hai cc ca bnh in
phn v xy dng ththeo hta I E, ( I l cng dng in chy
qua mch, E l in tht vo hai cc ca bnh in phn). ng cong
mang tn ng cong Von Ampe.
* Phng trnh InkovitchNgi ta tm thy mi lin quan gia cng dng gii hn Idvi
nng ion kim loi CMv cc i lng khc. Mi quan hc m tbng
phng trnh Inkovitch
Id= 605ZD1/2m2/3t1/6CM (1)
Trong : Id: Cng dng khuch tn gii hn ( A).
Z l in tch ion kim loi
D l hskhuch tn c thnguyn (cm2.s-1)
m l khi lng git thy ngn chy ra tmao qun (g/s)t l thi gian to git thy ngn (s)
Trong cc i lng c trong phng trnh (1), hskhuch tn D kh
xc nh bng thc nghim v cng t khi tm thy trong cc stay.
Trong phn tch cc ph m v t thng c gi l c trng mao
qun, c thxc nh bng quan st thc nghim.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
34/77
34
Trong thc tD, m, t c thc duy tr khng thay i trong iu
kin thc nghim nn (1) c thvit di dng :
Id= K.CM (2)
Tphng trnh (2) ta thy cng dng gii hn Idphthuc tuyntnh vo nng cht nghin cu v (2) l cscho phn tch cc phnh
lng.
1.5.1.2. Quy trnh ca phng php cc ph
phn tch mt cht no bng phng php cc ph, trc ht cn
chuyn n vo dung dch. Sau to mi trng cn thit v tch cc chtngn cn sxc nh cc ph.
iu bt tin nht i vi phng php cc ph l trong dung dch
phn tch c cc cht c thkhgn vi thkhca nguyn tcn xc nh
hoc c ththp hn oxi ha tan trong dung dch, chng sngn cn php xc
nh. tch cc cht ngn cn, ngi ta sdng cc phn ng kt ta, to
phc, oxi ha kh, tch sc k ...
Qu trnh phn tch cc phgm cc bc cthsau :
Bc 1: Cho dung dch phn tch vo bnh in phn.
Bc 2: Sc kh H2hoc N2nguyn cht vo dung dch bnh in phn
trong vng 10 pht loi troxi ha tan trong dung dch. V oxi cng cho
sng kh catot lm nh hng n sng kh ca cht phn tch. Nu dung
dch phn tch c mi trng axit yu hoc l kim th c thloi troxi ha
tan bng Na2S2O3tinh khit.
Bc 3: Cho cht nn thch hp vo.
Bc 4: Cho 2 cht hot ng bmt ( nhgielatin hoc metyl hay
aga-aga) gim s chnh lch sc cng bmt git thy ngn c li cho
phn tch. Cthgim c cc i loi 1 v cc i loi 2 trn ng cc
ph.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
35/77
35
Sau tin hnh ghi cc ph.
1.5.2 Phng php phhp thnguyn t: AAS [ 5, 19, 21]
1.5.2.1. Nguyn tc ca phng php AAS
Nguyn tc : Khi nguyn ttn ti tdo thkh v trng thi nng
lng cbn, th nguyn tkhng thu hay khng pht ra nng lng. Tc l
nguyn ttrng thi cbn. Song, nu chiu vo m hi nguyn ttdo
mt chm tia sng n sc c bc sng ph hp, trng vi bc sng vch
phpht xc trng ca nguyn tphn tch, chng shp thtia sng
sinh ra mt loi ph ca nguyn t. Ph ny c gi l ph hp th ca
nguyn t. Vi hai kthut nguyn tha, nn chng ta cng c hai php o
tng ng. l php o phhp thnguyn ttrong ngn la (F- AAS c
nhy c0,1 ppm) v php o phhp thnguyn tkhng ngn la (GF
AAS c nhy cao hn kthut ngn la 50- 1000 ln, c0,1- 1 ppb).
Csca phn tch nh lng theo AAS l da vo mi quan hgia
cng vch phv nng nguyn tcn phn tch theo biu thc:
A = a.Cx
C 2 phng php nh lng theo php o AAS l: phng php
ng chun v phng php thm tiu chun.
Thc tcho thy phng php phhp thnguyn tc nhiu u vit
nh:
nhy, chnh xc cao, lng mu tiu th t, tc phn tch
nhanh. Vi u im ny, AAS c th gii dng lm phng php tiuchun xc nh lng nhv lng vt cc kim loi trong nhiu i tng
khc nhau.
Php o phAAS c thphn tch c lng vt ca hu ht cc kim
loi v cnhng hp cht hu chay anion khng c phhp thnguyn t.
N c sdng rng ri trong cc ngnh : a cht,cng nghip ha hc, ha
du, y hc, sinh hc, dc phm...
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
36/77
36
* Php o phc ngn la (F-AAS):
K thut F-AAS dng nng lng nhit ca ngn la n kh ho
hi v nguyn t ho mu phn tch. Do mi qu trnh xy ra trong khi
nguyn tho mu phthuc vo c trng v tnh cht ca ngn la n kh
nhng ch yu l nhit ngn la. y l yu t quyt nh hiu sut
nguyn tho mu phn tch, mi yu tnh hng n nhit ngn la
n kh u nh hng n kt quca phng php phn tch.
* Php o phkhng ngn la:
Gm: l graphit, b to hyrua (hydride vapor generator HVG), b
ha hi lnh phn tch thy ngn (MVU).
K thut khng ngn la ra i sau k thut c ngn la nhng
c pht trin rt nhanh, n nng cao nhy ca php xc nh ln gp
hng trm ln so vi kthut F-AAS. Mu phn tch bng kthut ny khng
cn lm giu sbv lng mu tiu tn t.
Kthut nguyn tha khng ngn la l qu trnh nguyn tho tc
khc trong thi gian rt ngn nh nng lng nhit ca dng in c cng
sut ln v trong mi trng kh tr(Argon). Qu trnh nguyn tho xy ra
theo cc giai on ktip nhau: sy kh, tro ho luyn mu, nguyn tho
o ph hp th nguyn t v cui cng l lm sch cuvet. Nhit trong
cuvet graphit l yu tquyt nh mi din bin ca qu trnh nguyn tho
mu.
1.5.2.2 Nhng u - nhc im ca php o
Cng nhcc phng php phn tch khc, phng php phn tch ph
hp thnguyn tcng c nhng u, nhc im nht nh l:
u im:
y l php o c nhy cao v chn lc tng i cao. Gn 60
nguyn tho hc c thxc nh bng phng php ny vi nhy t1.10-
4 1.10- 5 %.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
37/77
37
c bit, nu sdng kthut nguyn tho khng ngn la th c th
t ti nhy n.10- 7 %. Chnh v c nhy cao nn phng php phn
tch ny c sdng rt rng ri trong nhiu lnh vc xc nh lng
vt cc kim loi. Mt u im ln ca php o l: trong nhiu trng hp
khng phi lm giu nguyn tcn xc nh trc khi phn tch. Do , tn t
mu, t thi gian cng nhho cht tinh khit lm giu mu. Trnh c
s nhim bn khi x l mu qua cc giai on phc tp. c bit, phng
php ny cho php phn tch hng lot mu vi thi gian ngn, kt quphn
tch li rt n nh, sai snh.
Nhc im: Tuy nhin, bn cnh nhng u im php o AAS cng
c nhc im l ch cho bit thnh phn nguyn t ca cht trong mu
phn tch m khng chra trng thi lin kt ca nguyn ttrong mu.
1.5.3. Phng php quang phplasma ghp ni khi ph(ICP MS) [6,7, 31]
Kthut ICP MS l mt trong nhng kthut phn tch hin i c
khnng phn tch trn 60 nguyn ttrong bng h thng tun hon vi
nhy cao. Kthut ny c nghin cu v pht trin mnh trong nhng nm
gn y. Chnh v c nhng u im vt tri hn hn cc phng php phn
tch trc nn k thut ny c nghin cu v ng dng rt rng ri
trong nhiu i tng khc nhau, c bit l trong lnh vc phn tch vt v
siu vt, phc vnghin cu vt liu bn dn, vt liu ht nhn, mu a cht,
nng nghip, sinh hc, mi trng.
im mnh ca phng php ny l c thphn tch ng thi nhiu
nguyn t kim loi trong mt mu, c th phn tch nh lng, bn nh
lng. Ngoi ra k thut ny cn c thphn tch xc nh cc ng vca
mt nguyn ttrong cng mt i tng mu. V vy n c sdng mnh
mtrong phn tch, nh gi mc phi nhim c tkim loi trong nhiu
i tng sinh hc v mi trng.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
38/77
38
Hai phng php phn tch ICP ph bin hin nay l phng php
quang phpht xPlasma (ICP-AES) v ICP MS. u im ca hai phng
php ny so vi cc phng php thng thng khc l s dng ngun
plasma c th to ra nhit t 5000-100000C . Vi nhit ny c th
nguyn tha hon ton cc nguyn tcc nguyn tcn phn tch. So vi
ICP-AES th kthut ICP-MS c khnng phn tch tt hn bi v n c th
phn tch chnh xc cc ion khc nhau, xc nh cc ng vtrong mu da
trn gi tr t lM/z v c tnh ton theo cc ng chun c lp. Hiu
quphn tch ca ICP-MS so vi cc kthut phn tch khc nhquang ph
hp thnguyn t(AAS), ICP-OES, c nhiu nh khoa hc nghin
cu. Bng 1.4 cho thy khnng pht hin ca ICP-MS hn so vi cc k
thut khc.
Bng 1.3: So snh khnng pht hin ca cc kthut phn tch (ppb)STT Nguyn t ICP-MS ICP-AES F-AAS GFA-AAS
1 As < 0,050 < 20 < 500 < 1
2 Al < 0,010 < 3,0 < 50 < 0,5
3 Ba < 0,005 < 0,2 < 50 < 1,5
4 Be < 0,050 < 0,5 < 5 < 0,05
5 Bi < 0,005 < 20 < 100 < 1
6 Cd < 0.010 < 3,0 < 5 < 0,03
7 Ce < 0.005 < 15 < 200000 KPH
8 Co < 0,005 < 10 < 10 < 0,5
9 Cr < 0,005 < 10 < 10 < 0,1510 Cu < 0,010 < 5,0 < 5 < 0,5
11 Gd < 0,005 < 5,0 < 4000 KPH
12 Ho < 0,005 < 1,0 < 80 KPH
13 In < 0,010 < 30 < 80 < 0,5
14 La < 0,005 < 0,05 < 4000 KPH
15 Li < 0,020 < 1 < 5 < 0,5
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
39/77
39
16 Mn < 0,005 < 0,5 < 5 < 0,06
17 Ni < 0,005 < 10 < 20 < 0,5
18 Pb < 0,005 < 20 < 20 < 0,5
19 Se < 0,10 < 50 < 1000 < 1
20 Tl < 0,010 < 30 < 40 < 1,5
21 U < 0,010 < 30 < 100000 KPH
22 Y < 0,005 < 0,5 < 500 KPH
23 Zn < 0,02 < 1,0 < 2 < 0,01
(KPH: khng pht hin c)
*Phng php ICP-MS c u im
- Phn tch nhanh v ng thi nhiu nguyn t- Gii hn pht hin thp thch hp phn tch lng vt v siu vt
- Khnng phn tch nh lng v bn nh lng
- C thphn tch v a ra y thng tin vcc ng vca mt
nguyn ttrong mt mu.
*Nhc im ca phng php
Kt quphn tch thng bnh hng bi cc kh: Argon, O2, H2vcc axit dng chun bmu v nhit cao chng bphn ng vi cc
nguyn ttrong mu to ra cc oxit, cc ht ion c cng khi lng vi
cc nguyn tcn phn tch. Tuy nhin nh hng ny c thc loi b
da vo cc kthut phn tch ca ICP-MS v la chn ng vthch hp
phn tch.
*Nguyn tc chung ca phng phpMu phn hy ti dng ng nht bng cc phng php phn hy mu
thch hp, sau c a vo phn tch trn thit bICP-MS. Mu dng
ng nht c sol ha thnh sol kh v a ti tm ngn la ICP, y xy
ra qu trnh nguyn tha v ion ha. Cc ion kim loi c thu nhn qua h
thng phn gii phtheo skhi (tskhi lng /in tch ion m/z) v c
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
40/77
40
thu nhn cc tn hiu qua bnhn quang in. Pic phhoc sht thu nhn
c lu gitrong my tnh.
*Cc yu tnh hng n php o ICP-MS
- Nng mui nh hng t0,1 0,4%.
- ng vca cc nguyn tkhc nhau c skhi trng nhau. Skt
hp gia cc nguyn tto ra mt phn tmi c skhi trng vi skhi
ca nguyn tcn phn tch.
- Cc nguyn tkhi ion ha bc 1 hoc bc 2 scho cc skhi khc
nhau trng vi skhi ca nguyn tcn phn tch.
- nh hng ca mu phn tch trc.
*Phm vi ng dng ca phng php ICP-MS
Vit Nam, thit b ICP-MS c lp t v sdng trong mt s
vin nghin cu nhVin xhim, Vin nghin cu a cht-khong sn, Vin
cng nghmi trng, Khoa Ha hc-i hc khoa hc tnhin H Ni,..
Do c khnng phn tch hng lot cc nguyn tkim loi cng mt
lc vi nhy v chnh xc cao, nn ICP-MS c ng dng trong nhiu
ngnh nghkhc nhau nhcng nghluyn kim, chto my, a cht, lnh
vc mi trng,
1.6. Phng php xl mu phn tch xc nh Pb, Hg, Cd, As [10, 15,16, 26]
xc nh hm lng Pb, Hg, Cd, As trong rau xanh, trc ht ta
phi tin hnh xl mu nhm chuyn cc nguyn tcn xc nh c trong
mu ttrng thi ban u (dng rn) vdng dung dch. y l cng vic rtquan trng v c thdn n nhng sai lch c trong kt quphn tch do s
nhim bn hay lm mt cht phn tch nu thc hin khng tt. Hin nay c
nhiu k thut x l mu phn tch, vi i tng rau xanh th hai k thut
dng ph mu gm k thut tro ha t bng axit c hoc axit mnh
(phng php xl t) v kthut tro ha kh (phng php tro ha kh).
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
41/77
41
1.6.1. Phng php xl t (bng axit c oxi ha mnh)
Nguyn tc ca phng php l dng axit c c tnh oxi ha mnh
nh(HNO3, HClO4), hay hn hp caxit c c tnh oxi ha mnh(HNO3
+ H2O
2)
phn h
y h
t cc ch
t h
u c
ca m
u trong bnh Kendan,
chuyn cc kim loi dng hu cvdng cc ion trong dung dch mui v
c. Vic phn hy c ththc hin trong hng kn (p sut cao), hay trong
hm(p sut thng). Lng axit thng phi dng gp t10- 15 ln lng
mu, ty thuc mi loi mu v cu trc vt l ha hc ca n. Thi gian
phn hy mu trong cc hm, bnh Kendan, ng nghim, cc thng t
vi gin vi chc gi, cng ty loi mu, bn cht ca cc cht, cn nu
trong l vi sng hkn th chcn vi chc pht. Thng khi phn hy xong
phi ui ht axit dtrc khi nh mc v tin hnh o ph.
u nhc im ca kthut ny l
- Khng mt mt skim loi nhPb, Fe, Zn, Cu
- Thi gian phn hulu, thng l t10 -12 gi.
- Tn nhiu axit tinh khit, axit dnhiu, phi ui axit sau khi
xl.
- Dgy nhim bn, nu cc ho cht khng c sch cao.
- Phi ui axit dlu, c khi kh khn khng ht c. ng
thi khi un ui axit lu li gy ra snhim bn hay bn mt
mu.
1.6.2. Phng php xl khNguyn tc: i vi cc mu hu c trc ht phi c xay nghin
thnh bt, va hay thhuyn ph. Sau dng nhit ha tro mu, t chy
cht hu cv a cc kim loi vdng oxit hay mui ca chng. Cthl:
Cn ly mt lng mu nht nh (5 -10 g) vo chn nung. Nung cht mu
nhit thch hp, t chy ht cc cht hu c, v ly b v ccn li
c
a cc mu l cc oxit, cc mu
isau
ha tan b thu
c trong axit v
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
42/77
42
c nh HCl (1/1), HNO3 (1/2) chuyn cc kim loi v dng ion trong
dung dch.Quyt nh dng tro ha y l nhit nung v thi gian nung
(nhit tro ha v thi gian tro ha) v cc cht phgia thm vo mu khi
nung. Nhit tro ha cc cht hu c thng c chn thch hp trong
khong 400- 5500C, ty theo mi loi mu v cht cn phn tch.
Sdng phng php ny c nhng u nhc im nh:
- Tro ha trit c mu, ht cc cht hu c.
- n gin, dthc hin, qu trnh xl khng lu nhphng php
v cha t.
- Khng tn nhiu axit tinh khit cao, v khng c axit d.
- Hn chc snhim bn do dng t ha cht.
- Mu dung dch thu c sch sv trong.
- Nhng hay bmt mt snguyn tphn tch (Pb, Zn, Cu, Cd), nu
khng dng cht bo vv cht chy.
1.6.3. Phng php xl kh- t kt hp:
Nguyn tc: k thut ny l mu c nung trong chn hay cc nungmu. Trc tin ngi ta xl t sbtrong cc hay chn nung bng mt
lng nhaxit v cht phgia ph vsbcu trc ban u ca cc hp
cht mu, v to iu kin gimt snguyn tc thbay hi khi nung. Sau
mi em nung nhit thch hp. V vy lng axit chbng 1/4 hay 1/3
lng cn dng cho xl t, lng axit tinh khit cao stn t hn. Sau
em nung snhanh hn v qu trnh xl strit hn xl t v hn chc smt i mt skim loi khi nung. Do tn dng c trit u
im ca chai kthut xl t v kh v lm gim bt c cc ho cht
tinh khit cao, dung dch thu c trong v sch hn khi tro ho t.
u im ca kthut v cho mu kh - t kt hp
- Hn chc smt i ca mt scht phn tch.
- Stro ho l trit , sau khi ho tan tro sc dung dch mu.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
43/77
43
- Khng phi dng nhiu axit tinh khit cao.
- Thi gian xl tro ho nhanh hn tro ho t.
- Khng phi ui axit dlu nn hn chc snhim bn do mi
trng.
- Ph hp cho nhiu loi mu khc nhau xc nh kim loi.
- Khng cn trang bphc tp nhl vi sng t tin.
1.6.4. Phng php xl mu nc:
i vi cc kim loi c thho tan tt trong axit nhZn, Cd, Cu . . .
sau khi ly mu cn axit ho ngay vi 3 5 ml dung dch HNO3/1lt H2O
trnh hp phkim loi ln bnh PE. Sau ly 100ml mu vo cc hoc bnhtam gic, thm vo 1ml HCl c c tinh khit cao lm bay hi trn bp
cch thy n gn cn kh, php thn HCl c c thc hin 2 ln, sau
ha tan b kh trong mt lng nc ct v em xc nh kim loi bng
phng php tng ng. Axit ho mu ti pH 2 nu cn thit mu trong
thi gian lu, nu mu c do c cht hu c l lng th c th lc sau
nh mc bng HNO3 0,03N n 50ml. i vi mu nc c cht d phnhy th cn dng HNO3c phn hy thay cho HCl c trn. Nu mu
nc c cht hu ckh phn hy th cn cho thm HClO4,HCl hoc H2SO4
c.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
44/77
44
CHNG 2 THC NGHIM
2.1. Dng cv ha cht
2.1.1. Dng c
2.1.1.1. My o cc ph797 computrace (Metrohm Thy S).
Hnh 2.1: My o cc ph797 Computrace
Vic o v ghi kt qu c thc hin trn my o cc ph 797
Computrace do hng Metrohm (Thy S) sn xut.
Hin cc
Gm ba in cc:
* in cc lm vic (WE): in cc git thungn treo (HDME), lgit thy ngn c kch thc nh, ng knh 0,05-0,07mm, treo trn mt
mao qun, in cc ny c u im: Qu thca hidro ln ( Mi trng axit
- 1,2V cn mi trng trung tnh hay kim - 1,5V).Trn bmt in cc xy
ra qu trnh lm giu v ho tan cht cn phn tch.
* in cc so snh (RE): Ag AgCl KCl 3M in cc lun c
bo qun trong dung dch KCl bo ho.* in cc phtr(AE): in cc Pt
- Bnh in phnDung tch 50 ml, c chto tthy tinh thch anh. Np bnh c gn
cc in cc, ng dn kh tr(Ar hoc N2) nhm ui oxi ha tan trong dung
dch o v c mt motor nhgn vi que khuy khuy trn u dung dch
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
45/77
45
o. Bnh in phn bao gm cc bphn: np gi y, bnh o, in cc lm
vic, in cc so snh, in cc ph tr, ng dn kh v que khuy.
- My vi tnh
Dng iu khin thit b, o, ghi v xl kt qu. Mi thng so
u c nhp t bn phm. Khi khng o, my tnh c th thc hin mi
chc nng khc ca mt my vi tnh c nhn thng thng.
- My in
My in HP Lazer Jet 1150 dng in cc d liu kt qu, thng s
php o, thao tc tin hnh php o, ghi ch, ng chun sau khi o, ghi
xong.
- Bbin i ADC-DAC v cc rle phi hpBbin i DAC 12 bit tc pht 3 s phi hp vi bbin i DAC
8 bit tc pht l lm cho bc nhy thc ththay i t0,224 mV n
2,24 mV. V vy tn hiu trn trong php o I - E.
B bin i ADC 100 s nhanh o cc tn hiu phn hi (ca
dng hoc th) trong cc php o in ho.
My khuy ba g, my sc kh ... c kt hp vi rle lm qu trnho c hon ton tng, chnh xc v lp cao c bit vi cc quy
trnh o phc tp nht nhcc phxung vi phn nhphi hp stripping.
- Phn mm 797 Computrace Application 2.0c lp trnh iu khin h thng, lu tr cc php o, qun l
thng so, xl hnh nh ph(thay i phng i, hslm trn, thay
i chmu, ng nt ph,...).
2.1.1.2. My o AAS, hthng chthkt qu: my tnh, my in,
H thng my quang ph hp th nguyn t AA 6300 ca hng
Shimadzu.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
46/77
46
Hnh 2.2: Hthng my quang phhp thnguyn tAA 6300
2.1.1.3. My Agilent 7500 Series ICP-MS
Hnh 2.3: Hthng Agilent 7500 Series ICP-MS
2.1.2. Thit bv dng ckhc
- My tnh xl sliu trn phn mm Excel.-Cn phn tch chnh xc 10-4g, cn kthut.
-My o pH.
-L nung, tsy.
-Bp in, my khuy tgia nhit.
-Tha thy tinh, a thy tinh, ng ht ha cht.
-Pipet 5 ml, 10 ml.
-ng ong 50 ml.
-Cc thy tinh 50 ml, 100 ml, 500 ml.
-Bnh nh mc 25 ml, 50 ml, 100 ml, 250 ml, 500 ml, 1000 ml.
-Phu thy tinh.
-Giy lc.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
47/77
47
-Dao inox.
-Chu thy tinh.
-Bt s, chn s, chy s, ci s.
-Kp g
Cc dng cthy tinh u c ra sch bng dung dch HNO3v hn
hp ra K2Cr2O7v H2SO4c sau trng li nhiu ln bng nc ct 2 ln.
2.1.3. Ha chtCc dung dch gc Pb2+1000 ppm, Cd2+1000 ppm HNO3 c, HCl c,
HClO4, H2O2, Mg(NO3)2, nc ct hai ln.
Cc ha cht
c pha ch dng trong qu trnh th nghi
m, HNO
3
10%, HCl 2N, H2O230%, Mg(NO3)210%
2.2 . Ly mu v xl mu
2.2.1. Ly muCc mu rau c ly ti cc a im khc nhau thnh ph Lt.
Cc mu sau khi ly c ghi km theo cc thng tin vvtr ly mu, thi
gian v loi mu.
Bng 2.1: Vtr ly mu v k hiu mu
Vtr ly mu Tn mu K hiu mu Ngy ly mu
Phng 7 Sp lxanh M1 06/06/2012
Phng 5 Bp ci M2 06/06/2012
Phng 8 Hnh ty M3 06/06/2012
Phng 8(nc h)
Nc ti rau M4 06/06/2012
Phng 5(nc ging)
Phng 7(nc ging)
Mi mu rau c ly nhiu im trn cng mt vn rau:
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
48/77
48
Hnh 2.4 Rung sp l
- Mu 1 c ly rung thp, khu ny nc ti l nc ging c
bm vo, khu vn rau ny khng c hnc ti bn cnh.
Hnh 2.5 Rung bp ci
- Mu 2 c ly rung cao ti nc ti ging bm.
Hnh 2.6 Rung hnh ty
- Mu 3 c ly rung cnh nh , ti nc h
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
49/77
49
- Mu nc ti nhng im trn trn li ng trong chai nha PE,
sau khi ly mu, axit ho ngay bng 3 - 5 ml HNO3m c cho 1 lt nc
trnh hp phkim loi ln bnh PE.
2.2.2. Xl mu
2.2.2.1. Xl sbv bo qun mu
Mu rau sau khi c ly cc a im trn c ng trong ti nilon
sch, ghi nhn v a vphng th nghim. Ra sch t bm trn rau, b
phn gi, chgili phn n c, dng dao lm bng thp khng gv tht
gtrng li bng nc ct mt vi ln. ro nc, cn trng lng ti ri
sy khong 50-600C cho n kh. Chuyn mu rau kh vo bnh ht mngui, em cn li xc nh trng lng kh, ri nghin mu ti mn.
Sau mu c ng trong lkn trnh m mc. Tt ccc lng rau
u c dn nhn ghi r: tn mu, loi rau, thi gian, a im ly mu.
Bng 2.2: Tlkhi lng ca mt sloi rau trc v sau khi sy kh.
Mu Loi rau Khi lng sau v
trc khi sy (g)
Hskh/ti
(%)M1 Sp lxanh 96,02/1000 9,602M2 Bp ci 37,03/1000 3,703M3 Hnh ty 45,11/1000 4,511
2.2.2.2. Xl mu
i vi mu rau: Vic xc nh Cd, Pb, Hg, As ta c thdng phng
php xl mu kh, phng php xl mu t hoc phng php kh t
kt hp. Chng ti chn phng php v cha t xl mu chun bcho php o cc ph. Mu c xl trong hmiu kin thng bng
HNO365% v H2O230%.
Nguyn tc ca phng php l: Dng mt axit c c tnh oxi ho
mnh, hay hn hp cc axit c c tnh oxi ho mnh, hay mt axit c tnh oxi
ho mnh v mt axit khng c tnh oxi ho nh(HNO3+ HCl), hay (HF +
HClO4),
phn hu
ht cc ch
t h
u c
c
a mu trong bnh ken
an,
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
50/77
50
chuyn ht cc kim loi dng hu cvdng cc ion trong dung dch mui
v c. Vic phn hu c th thc hin trong hng kn p sut cao (l vi
sng) hay hm(p sut thng). Lng axit thng dng phi gp t10
15 ln lng mu, thi gian t10 12 ginn khi phn huxong phi ui
ht axit d. Sphn hy mu l do hai tc nhn ng thi xy ra l : nng
lng nhit, axit c.
Mu c xl nhsau:Cn 5 gam mu kh nghin thnh bt mn cho vo bnh Kendal, cho
tip 70 - 75ml HNO3c (65%) vo trong bnh, sau thm tip 5ml H2O2
(30%) vo bnh, y bnh bng phu lc c ui di. un mu phn tch
1800C 2000C trong 10 n 12 gin khi ht khi nu, axit d thu c
mui m trng.
Mu trng: cho vo 70 - 75ml axit HNO3c v 5ml H2O2un cho
n khi cn hon ton
nh mc tt cmui m v mu trng thnh 25ml bng HNO310%
i vi mu nc: cho100ml mu nc vo bnh tam gic, thm vo
1ml HCl c c tinh khit cao lm bay hi trn bp cch thy n gn cn
kh, php thn HCl c c thc hin n khi khi c mui m, sau
nh mc b kh bng dung dch HCl 2N v em xc nh kim loi bng
phng php tng ng.
2.3. Pha cc dung dch cn cho nghin cu
2.3.1. Pha cc dung dch cho php o cc ph- Pha chdung dch Pb2+
Ly 0,1 ml dung dch Pb2+1000 ppm cho vo bnh nh mc 50 ml ri
nh mc bng nc ct n vch thu c dung dch Pb2+2 ppm.
Cc dung dch Pb2+c nng 0,1 ppm, 0,3 ppm, 1 ppm ... c pha
long tdung dch Pb2+2 ppm.
- Pha chdung dch Cd2+
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
51/77
51
Ly 0,1 ml dung dch Cd2+1000 ppm cho vo bnh nh mc 50 ml ri
nh mc bng nc ct n vch thu c dung dch Cd2+2 ppm.
Cc dung dch Cd2+c nng 0,1 ppm, 0,3 ppm, 1 ppm ... c pha
long tdung dch Cd2+2 ppm.
2.3.2. Pha chdung dch khc
- Pha chdung dch Mg(NO3)210%
Cn chnh xc 10 gam Mg(NO3)2, sau thm vo 90 ml nc ct hailn thu c dung dch Mg(NO3)210%.
- Pha chdung dch HNO310 %
Ly chnh xc 16,9 ml dung dch HNO3c 65% (d = 1,4 g/ml) cho vobnh nh mc 100 ml c cha sn 50 ml nc ct hai ln sau cho t t
nc ct n vch mc.
- Pha chdung dch HCl 2N
Ly chnh xc 16,5 ml dung dch HCl c 37% (d = 1,19 g/ml) cho vo
bnh nh mc 100ml cha sn 50ml nc ct hai ln sau cho ttnc
ct n vch mc.
2.4. Qui trnh thc nghim
2.4.1. Xc nh hm lng Pb, Cd trong mt smu rau v trong nc
ti bng phng php cc phthc hin ti i Hc Vinh.
Qu trnh phn tch cc phgm cc bc cthsau :
- Bc 1: Cho dung dch phn tch vo bnh in phn.- Bc 2: Sc kh H2 hoc N2 nguyn cht vo dung dch bnh in
phn trong vng 10 pht loi troxi ha tan trong dung dch. V oxi
cng cho sng khcatot lm nh hng n sng kh ca cht phn
tch. Nu dung dch phn tch c mi trng axit yu hoc l kim th
c thloi troxi ha tan bng Na2S2O3tinh khit.
- Bc 3: Cho cht nn thch hp vo.
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
52/77
52
- Bc 4: Cho 2 cht hot ng bmt (nhgielatin hoc metyl hay
aga-aga) gim schnh lch sc cng bmt git thy ngn c li
cho phn tch. C thgim c cc i loi 1 v cc i loi 2 trn
ng cc ph. Sau tin hnh ghi cc ph.
iu kin chung xc nh hm lng Pb, Cd trong mt smu rau v trong
nc ti bng phng php cc ph:
- in cc lm vic l git treo thy ngn HMDE.
- in cc so snh l in cc Ag AgCl.
- in cc ph trPt.
- Phng php phn tch: phng php thm chun.
- Sln thm: 2.
- Cgit: 4.
- Tc khuy: 2000 rpm.
- Qut tht-1,2V n - 0,7V.
- Bin xung: 0,05V.
- Thi gian mi bc th: 0,04s.
- Bc th: 0,0006V.
- Tc qut th: 0,15V.
- Thi gian sc kh: 300s.
- Thi gian sc kh cho mi ln thm dung dch chun: 30s.
- Thi gian din phn: 60s.
- Thi gian vn bng: 5s
2.4.2. Xc nh ng thi hm lng Pb, Hg, Cd, As trong mu rau v
trong nc ti bng phng php quang phhp thnguyn t(AAS)
Gi mu c sy kh vo phng phn tch trung tm i hc khoa
hc tnhin thnh phHCh Minh. Mu c ph bng phng php v c
ha t trong hkn
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
53/77
53
Bng 2.3 Qui trnh xl mu trn my vi sng Anton Paar Multiwave 3000
Thng skthut
Khi lng mu (g) 1Thuc thoxy ha 10 ml HNO3v 2 ml H2O230%Nng lng vi sng(W) 600Thi gian chiu vi sng (pht) 10 (Ramp) & 20 (Hold)p sut (bar) 20Nhit (oC) 200
Bng 2.4iu kin o mu trn my phhp thu nguyn tngn la ShimadzuAAS 6300 cho hai nguyn tCd, Pb
Thng skthut Cd Pb
Cng n (mA) 8 12 10Bc sng (nm) 228.8 217.0 283.3Brng khe (nm) 0.7 0.7 0.7Hiu chnh nn D2 D2 D2Chiu cao u t (mm) 7 7 7Gc nghing u t ( ) 0 0 0Tc kh nguyn liu axetylen(L/pht)
1.8 2.0 2.0
Kh btr Khng kh Khng kh Khng kh
iu kin o trn my bng phng php HVG-AAS cho nguyn tAsbng kthut hidruaMu c v cho trong l ph mu vi sng c t chng trnh theo
tng i tng, As (V) c khvAs (III) v phn ng vi natri bohidrua
to thnh hp cht hydrua arsen (AsH3), hp cht ny c dn ti cuvet
chT nguyn tha v o phhp thca As
Bng 2.5iu kin o trn my bng phng php HVG-AAS cho nguyn tAs
Nguyn t AsThuc thha hi 0.2 % (w/v) NaBH4 trong HCl
3MNgun sng n sc n phng in phi in cc
(EDL)Cng n (mA) 379
Bc sng (nm) 193.7
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
54/77
54
Khe 0.7 HNhit nguyn tha(C)
892 2
Kh mang Argon
iu kin o trn my bng phng php MVU-AAS cho nguyn tHgXc nh hm lng thy ngn bng kthut ho hi lnh
Mu c v cho trong l ph mu vi sng c t chng trnh theo
tng i tng. Hg(II) c chuyn vHg(0) bng SnCl2v hi thy ngn
bay ln c a ti hthng quang phhp thnguyn to ph.
Bng 2.6iu kin o trn my bng phng php MVU-AAScho nguyn tHg
Nguyn t HgThuc thha hi 10 % (w/v) SnCl2trong 20 % HClNgun sng n sc n cathod rng thy ngn (HCL)Cng n (mA) 15Bc sng (nm) 253.7Khe 0.7 HNhit nguyn tha(C)
50 2
Kh mang Argon
2.4.3. Xc nh tng svi lng Pb, Hg, Cd, As trong mu rau v trong
nc ti bng phng php quang phplasma ghp ni khi ph
Gi mu c sy kh vo phng phn tch trung tm i hc Khoahc tnhin thnh phHCh Minh.
Bng 2.7 Thng so trn ICP-MS 7500 Series Agilent
Thng skthutRF power (W) 1500Ion lenses Extrac 1: 5.3 V
Etract 2 : -100.0VCarries gas 0.9 L/phtMakeup gas 0.28 L/phtReaction cell He gas 4.0 mL/phtDetector Discriminator: 8.0 mV
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
55/77
55
Analog HV: 1740 VPulse HV: 1060 V
Ion Cd Pb As Hg114 208 75 202
2.5. Xl cc sliu tkt quo c
Xl sliu tkt quo cc ph: Mu c v cha t5g mu
kh vthnh mui m v nh mc thnh 25ml dung dch mang o cc ph,
tkt qucc pho c ta tnh hm lng kim loi nng trong 1kg mu
kh, ri dng hskh ti (bng 2.2) tnh hm lng kim loi trn 1kg mu
ti.Xl cc kt quo bng phng php AAS v ICP MS: tkt qu
c c (ph lc 1) dng h s kh ti tnh hm lng kim loi trn 1kg
mu ti.
So snh kt quphn tch mu rau vi gii hn an ton ca kim loi
nng: Pb, Cd, Hg, As trong thc phm theo qui nh gii hn ti a nhim
sinh hc v ha hc trong thc phm ca by t(Ban hnh km Quyt nhs46 /2007/Q-BYT ngy 19 thng 12 nm 2007 ca Btrng BY t).
So snh kt qu phn tch mu nc theo cht lng nc dng cho
thuli (mg/l), TCVN 6773 2000 (BKH v CNMT, 2002 ).
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
56/77
56
Cd, Pb trong mau nuoc Da Lat
Kim Ngan CH18 Vo co
-0.80 -0.70 -0.60 -0.50 -0.40 -0.30 -0.20
U (V)
0
20.0n
40.0n
60.0n
80.0n
100n
I(A)
Cd
Pb
CHNG 3: KT QUV THO LUN
3.1. Kt quxc nh hm lng Pb, Cd trong mu rau v trong nc ti
bng phng php cc ph
3.1.1. Kt quxc nh hm lng ch
Bng 3.1 Kt quxc nh hm lng ch bng phng php cc pha im ly mu Tn mu Hm lng Pb (mg/kg ti)
Phng 7 Sp lxanh 0,036Phng 5 Bp ci 0,014Phng 8 Hnh ty 0,042Nc ti rau Nc 3,75.10-3
3.1.2. Kt quxc nh hm lng cadimi
Bng 3.2 Kt quxc nh hm lng cadimi bng phng php cc ph
a im ly mu Tn mu Hm lng Cd (mg/kgt
i)Phng 7 Sp lxanh 6,743.10-3Phng 5 Bp ci 0,543.103Phng 8 Hnh ty 9,938.10- Nc ti rau Nc 0,581.10-3
3.1.3. Cc ng cong cc phthu c khi xc nh ng thi hm
lngPb, Cd trong mu trng v trong mu thc nghim
Hnh 3.1ngcong cc phmunc Lt
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
57/77
57
Cd, Pb trong mau trang nuocKim Ngan CH18 Vo co
-0.80 -0.70 -0.60 -0.50 -0.40 -0.30 -0.20
U (V)
0
20.0n
40.0n
60.0n
80.0n
I(A)
Cd
Pb
Cd, Pb trong mau Sup lo Da LatKim Ngan CH18 Vo co
-0.80 -0.70 -0.60 -0.50 -0.40 -0.30 -0.20
U (V)
10.0n
20.0n
30.0n
40.0n
50.0n
I(A)
Pb
Cd
Final results +/- Res. dev. % Comments----------------------------------- ------------------ -------------------Cd: Cadmium = 7.309 ug/L 0.386 5.277Pb: Lead = 0.481 mg/L 0.017 3.486
Hnh 3.2ng congcc phmu trngnc Lt
Final results +/- Res. dev. % Comments----------------------------------- ------------------ -------------------Cd: Cadmium = 5.077 ug/L 0.306 6.036Pb: Lead = 0.466 mg/L 0.012 2.639
Hnh 3.3: ng congcc phmu sp lxanh
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
58/77
58
Cd, Pb trong mau Bap Cai Da LatKim Ngan CH18 Vo co
-0.80 -0.70 -0.60 -0.50 -0.40 -0.30 -0.20
U (V)
0
50.0n
100n
150n
200n
I
(A)
Cd
Pb
Cd, Pb trong mau Hanh Tay Da LatKim Ngan CH18 Vo co
-0.80 -0.70 -0.60 -0.50 -0.40 -0.30 -0.20
U (V)
0
20.0n
40.0n
60.0n
80.0n
100n
120n
I(A)
Pb
Cd
Final results +/- Res. dev. % CommentsCd: Cadmium = 2.809 ug/L 0.718 8.547Pb: Lead = 0.126 mg/L 0.006 4.404
Hnh 3.4ng cong cc
phmu bp ci
Final results +/- Res. dev. % Comments----------------------------------- ------------------ -------------------Cd: Cadmium = 2.347 ug/L 0.082 3.499Pb: Lead = 0.189 mg/L 0.001 0.781
Hnh 3.5ng cong ccphmu hnh ty
Final results +/- Res. dev. % Comments
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
59/77
59
Cd, Pb trong mau Trang RauKim Ngan CH18 Vo co
-0.80 -0.70 -0.60 -0.50 -0.40 -0.30 -0.20
U (V)
0
25.0n
50.0n
75.0n
100n
125n
150n
I(A)
Pb
Cd
Cd: Cadmium = 4.406 ug/L 0.756 17.156Pb: Lead = 0.299
mg/L 0.007 2.396
Hnh 3.6 ng cong ccph mu trng rau
Final results +/- Res. dev. % Comments----------------------------------- ------------------ -------------------Cd: Cadmium = --- ug/L No result foundPb: Lead = 0.111 mg/L 0.004 3.966
3.2. Kt quxc nh ng thi hm lng Pb, Cd, Hg, As trong mu rau
vtrong nc ti bng phng php phhp thnguyn tAAS
3.2.1. Kt quxc nh hm lng ch
Bng 3.3 Kt quxc nh hm lng ch bng phng php AAS
a im ly mu Tn mu Hm lng Pb (mg/kg ti)Phng 7 Sp lxanh 0,030Phng 5 Bp ci 0,029Phng 8 Hnh ty 0,042
Nc ti rau Nc < 0,05
3.2.2. Kt quxc nh hm lng cadimi
Bng 3.4 Kt quxc nh hm lng cadimi bng phng php AAS
a im ly mu Tn mu Hm lng Cd mu ti(mg/kg)
Phng 7 Sp lxanh 0,011Phng 5 Bp ci 9,628.10-3
Phng 8 Hnh ty 7,082.10-3
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
60/77
60
Nc ti rau Nc < 0,04
3.2.3. Kt quxc nh hm lng thy ngn
Bng 3.5 Kt quxc nh hm lng thy ngn bng phng php AAS
a im ly mu Tn mu Hm lng Hg mu ti(mg/kg)
Phng 7 Sp lxanh KPHPhng 5 Bp ci KPHPhng 8 Hnh ty KPHNc ti rau Nc KPH
3.2.4. Kt quxc nh hm lng asen
Bng 3.6 Kt quxc nh hm lng asen bng phng php AAS
a im ly mu Tn mu Hm lng As mu ti(mg/kg)
Phng 7 Sp lxanh KPHPhng 5 Bp ci KPHPhng 8 Hnh ty KPHNc ti rau Nc 2,23.10-3
3.3. Kt quxc nh ng thi hm lng Pb, Cd, Hg, As trong mu rauv trong nc ti bng phng php quang ph plasma ghp ni khi
phICP-MS
3.3.1. Kt quxc nh hm lng ch
Bng 3.7 Kt quxc nh hm lng ch bng phng php ICP MS
a im ly mu Tn mu Hm lng Pb mu ti(mg/kg)
Phng 7 Sp lxanh 0,029Phng 5 Bp ci 0,028Phng 8 Hnh ty 0,042Nc ti rau Nc 0,019
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
61/77
61
3.4.2. Kt quxc nh hm lng cadimi
Bng 3.8 Kt quxc nh hm lng cadimi bng phng php ICP MS
a im ly mu Tn mu Hm lng Cd mu ti(mg/kg)
Phng 7 Sp lxanh 9,698.10-3
Phng 5 Bp ci 9,295.10-3Phng 8 Hnh ty 6,631.10- Nc ti rau Nc 0,015
3.3.3. Kt quxc nh hm lng thy ngnBng 3.9 Kt quxc nh hm lng thy ngn bng phng php ICP MS
a im ly mu Tn mu Hm lng Hg mu ti(mg/kg)
Phng 7 Sp lxanh KPHPhng 5 Bp ci KPHPhng 8 Hnh ty KPHNc ti rau Nc KPH
3.3.4. Kt quxc nh hm lng asen
Bng 3.10 Kt quxc nh hm lng asen bng phng php ICP MSa im ly mu Tn mu Hm lng As mu ti
(mg/kg)Phng 7 Sp lxanh KPHPhng 5 Bp ci KPHPhng 8 Hnh ty KPHNc ti rau Nc 2,43.103
3.4. So snh kt quphn tch vi gii hn an ton ca kim loi nng
3.4.1. So snh kt quphn tch vi gii hn an ton ca kim loi nng:
Pb, Cd, Hg, As trong thc phm
Qua cc phng php phn tch thc hin chpht hin hai kim loi
ch v cadimi c trong cc mu rau, cn hai kim loi thy ngn v asen khng
tm thy. Chng ti so snh kt quphn tch c vi gii hn an ton kim
loi nng trong th
c ph
m theo qui
nh gi
i h
n t
i
a nhim sinh h
c v
www.daykemquynhon.ucoz.com
www.facebook.com/daykem.quynhon
-
8/12/2019 XC NH HM LNG CC NGUYN T C HI Pb, Hg, Cd, As TRONG MT S LOI RAU VNG TRNG RAU LT
62/77
62
ha hc trong thc phm (Ban hnh km Quyt nh s46 /2007/Q-BYT
ngy 19 thng 12 nm 2007 ca Btrng BY t)nhsau:
Bng 3.11 So snh kt quphn tch vi gii hn an ton ca kim loi nng: Pb,Cd, Hg, As trong thc phm
Tn mu
Kt quphn tchch (Pb)bng cc phngphp (mg/kg)
Gii hn antonchtrong
thc phm(mg/kg)Cc ph AAS ICP - MS
Sp lxanh 0,036 0,030 0,029 0,1Bp ci 0,014 0,029 0,028 0,3Hnh ty 0,042 0,042 0,042 0,1
top related