anadolu selçuklu dönemi kervansaraylarıÖnsöz yeryüzünde hüküm sürmü sayılı...
TRANSCRIPT
AnadoluSelçuklu DönemiKervansarayları
EditörHakkı Acun
T.C KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YAYINLARI
©T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞIKÜTÜPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
3101
SANAT ESERLERİ DİZİSİ
466
ISBN 978-975-17-3273-6
www.kulturturizm.gov.treposta: [email protected]
Anadolu Selçuklu dönemi kervansarayları / Ed. Hakkı Acun.- Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı�ı, 2007.
559 s.: hrt., rnk. res.; 31 cm.- (Kültür ve Turizm Bakanlı�ı yayınları; 3101. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlü�ü sanat eserleri dizisi; 466)
ISBN 978-975-17-3273-6
I. Acun, Hakkı. II. Seriler.725.8042561
YapımMN Tanıtım Pazarlama Limited �irketi(0312) 384 41 27
Grafik UygulamaAli Çınkı
Kapak Foto�rafıAbdullah Karaça�Avanos Sarı Han
Birinci Baskı2000 AdetBaskı:Öncü Basım Yayım Tanıtım Ltd. �ti.Kazım Karabekir Cad. Ali Kabakçı �� Hanı No: 85/2 �skitler / AnkaraT: (0312) 384 31 20
Baskı Yeri, TarihiAnkara-2007
Önsöz
Yeryüzünde hüküm sürmü� sayılı uygarlıkların kültürel mirasına sahip ülkemiz, aynı zamanda
insanlı�ın ortak mirası olan bu de�erlerin gelecek ku�aklara aktarılmasına da büyük önem ver-
mektedir.
Günümüzde ileti�imin sa�ladı�ı hızlı geli�me ile birlikte sürdürülebilir kültürel kalkınmanın yolu,
kültürel dı�a açılma programlarından geçmektedir. Küreselle�me, kültürel kalkınmanın öncelikli
konumunu daha da güçlendirmi�tir. Kültür, sanat, edebiyat ve bilim alanındaki geli�melerin öne-
mini kavrayabilen, kurumlarını bu do�rultuda yenileyebilen toplumlar uygarlı�ın �ekillenmesinde
de rol oynayabileceklerdir.
Türk yayıncılı�ının evrensel düzeyde rekabet edebilir hâle gelmesi; ancak de�i�imin gücünün kav-
ranması ve özel yayıncılı�ın sektörel bir güç olmasıyla sa�lanacaktır. Bu anlayı�la yayın programı-
mızı yeniden yapılandırarak yolumuza devam ediyoruz. Ülkemizin zengin tarihî, kültürel ve sanat-
sal birikimini korumak, ya�atmak ve tanıtmak için bir yandan dı�a açılma projelerini yo�un biçim-
de yürütürken; di�er yandan kültür, sanat ve edebiyatımıza ili�kin özgün ve nitelikli eserleri okurla
bulu�turmayı sürdürüyoruz.
Anadolu Selçuklu uygarlı�ından bize miras kalan han, hamam, cami, medrese, imaret, köprü gibi
e�siz mimari ve sanat �aheserlerinin en önemlilerinden biri �üphesiz ki kervansaraylardır. Tarihî
�pek Yolu’nun Anadolu co�rafyasındaki güzergâhları üzerinde belli aralıklarla kurulan ve dönemi-
nin âdeta be� yıldızlı otelleri gibi hizmet sunan kervansaraylar; ba�ta konaklama ve barınma olmak
üzere beslenme, sa�lık, bakım, onarım, rehberlik ve ibadet donanımına sahip olan sosyal yardım
ve kültür kurulu�larıydı.
Yakla�ık 150 kadarı günümüze ula�mı� olan kervansaraylarımızı, mimari özelliklerinden, kültürel
ve sosyal boyutlarına ve ticaret hayatında oynadıkları role kadar her yönüyle ele alan derli toplu,
prestij nitelikte bir ba�vuru kayna�ının dilimizde bulunmayı�ı, bu çalı�manın yapılmasını zorunlu
kılmı�tır. “Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları” adlı bu yayınımızın, Türk kültürüne özgü
anıtsal yapıların ulusal ve evrensel düzeyde tanıtılmasına katkı sa�laması ve bu konuda yapılacak
ba�kaca çalı�maları te�vik etmesi en büyük dile�imizdir. Özverili çalı�malarıyla eserin ortaya çık-
masını sa�layan de�erli hocalarımıza ve eme�i geçen herkese te�ekkür ediyorum.
Ertu�rul GÜNAY
Kültür ve Turizm Bakanı
G�R��
� Giri� 13Prof. Dr. Hakkı Acun
� Selçuklu Dönemi Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat 19Prof. Dr. Refik Turan - Dr. Güray Kırpık
KLAS�K PLANLI HANLAR
� Alay Han 51Prof. Dr. Bekir Deniz
� Altunapa Hanı 77Prof. Dr. Remzi Duran
� Konya Kızılören Hanı 89Prof. Dr. Ha�im Karpuz
� Hekim Han 105Yrd. Doç. Dr. Nur�en Özkul Fındık
� Mübarizeddin Ertoku� Kervansarayı 123Do�an Demirci
� Aksaray Sultan Hanı 141Prof. Dr. Aynur Durukan
� Çardak Han 161Doç. Dr. Kadir Pekta�
� Tuzhisar Sultan Hanı 175Doç. Dr. Yıldıray Özbek
� Zazadin Han (Sadeddin Köpek Kervansarayı) 195Ar�. Görv. Mustafa Önge
� Avanos Sarı Han 211Dr. Abdullah Karaça�
� E�irdir Han 237Yrd. Doç. Dr. Rüstem Bozer
� Tokat-Pazar Mahperi Hatun Kervansarayı 255Ar�. Görv. Serkan Sunay
� Susuz Han 273Ydr. Doç. Dr. A. �evki Duymaz
� Ak Han (Goncalı Hanı) 287Doç. Dr. Ahmet Ali Bayhan
İçindekiler
� �ncir Hanı 305Prof. Dr. Rahmi Hüseyin Ünal
� A�zıkara Han 321Prof. Dr. Bekir Deniz
� Obruk Hanı 347Prof. Dr. Ali Ba�
� Karatay Hanı 359Prof. Dr. Mustafa Denkta�
� Ebû’l-Mücahid Yusuf Hanı 381Prof. Dr. Mehmet Özkarcı
YALNIZ KAPALI KISIMDAN OLU�AN HANLAR
� �arapsa (Serapsu) Han 393Yrd. Doç. Dr. Z. Kenan Bilici
� I�dır / �erafeddin Ejder Kervansarayı 403Prof. Dr. Hamza Gündo�du
YALNIZ AVLUDAN OLU�AN HANLAR
� Evdir Han 419Doç. Dr. Osman Erav�ar
MÜNFER�T PLANLI HANLAR
� Eshab-ı Kehf Hanı 437Prof. Dr. Mehmet Özkarcı
ANADOLU SELÇUKLU KERVANSARAYLARINDA SÜSLEME 451Yrd. Doç. Dr. Nermin �aman Do�anYrd. Doç. Dr. Muhammet Görür
ANADOLU SELÇUKLU DÖNEM� KERVANSARAYLARI KATALO�U 473Yrd. Doç. Dr. Muhammet Görür
ANADOLU SELÇUKLU DÖNEM� KERVANSARAYLARI GENEL B�BL�YOGRAFYA DENEMES� 533
Yrd. Doç. Dr. Muhammet Görür