anaesthesia machine puok kawi; operation thaw ding tam tak ... thar/2018/july/ht-05-07-2018.pdf ·...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking :08-06-2018 to 09-06-2018 delivery :05-07-2018 (tHU) Time : 9AM -11AM stOCK : 306 Commercial available Hmasawnna Thar Vol - 33/253 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy Thlahmur (july) 05, 2018 ningani (Thursday) GAS NEWS Agency : SAS Booking :6th. June. , 2018 to 21st. July, 2018 delivery :05-07-2018 (tHU) Time : 9AM - ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 871/- GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: 8th. June, 2018 to 18th. July, 2018 delivery : 05-07-2018 (tHU) Time : 9AM - ll stock Stock : 306 @ new rate Rs. 871 19 kg & 5kg available. NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Hindi Exam July 25, 2018 -ah CCPur: Lalbahadur Shastri Hindi Maha Vidya- laya, Churachandpur hnu- oia Hindi Exam chu July 25, 2018 ah nei ning a tih. Exam-na hmun le hun ding chu a hnungah la hung inhriettir nawk ning a tih. Thu chieng lem Royal Ra- jdhani Travels, Opp: UBI, CCPur Branch-ah kan thei ning a tih tiin Principal chun inhriettirna a siem. (L) Lalropui Famhoite ralna an nei CCPur: July 4, 2018 zan- tieng dar 5:30 PM khan Hmar Inpui, NC Hills & Karbi Anglong; HYA le Val, Saron Mahur, NC Hills (Assam) in May 21, 2018 zan a BP Stroke leia Fam lo chang tah Pu Lalro- pui Famhoite C-in-C, HPC (D) le Chairman, UPF chu ama chengna In Saikot, CCPur ah ralna an nei. Hmar Inpui, NC Hills & Karbi Anglong; HYA le VC , Saron Mahur, NC Hills (Assam) haiin (L) Lalro- pui ralna a Thangsuopuon - 13, Puondum -13, Pasal\ hapuon - 1, Puonmol - 1, a rengin 28 le Sumfai Rs. 10,000/- an thawn hai chu an aiaw a an tir, Hmar In- pui, Gen. Hqrs. a inthawk President Mr. Joseph Lal- rothang, Gen. Secy. Mr. Francis Songate, Fin. Secy. Upa Laltlanmawi, Jt. Secy. >>sunzawmna phek 4-ah ILPS le inzawmin Joint meeting July 10-ah CCPur: July 3, 2018 khan ILPS chungthu le inzawmin Hotel Classic, Imphal-ah UNC, ZC, HI, MPC, KIM le Meitei CSOs han Joint meeting an nei a, July 10, 2018 a joint meeting nei nawk dingin an rel. Chun, Tribal \huoitu han HAC Chairman a quarter-ah an van hmupui a, Pending Bills 2, MLR & LR Amendment Bill, 2015 le Shops and Es- tablishment 2nd Amend- ment Bill, 2015 hai le inza- wmin HAC in an hmatieng meeting neihai sienla, hnukkir dingin thutlukna hung siem raw hai seh tiin an rel bawk. Thla 5 neka tam hlaw hmu ta lo imPhal: Imphal Munici- pal Council (IMC) hnuoia thawktuhai chu thla 5 neka tam hlaw pek an ni ta naw leiin zanikhan thawktu han IMC Office tuolah \hun- gbuma nuorna an nei. An hlaw hi pek an ni hmakhat an nuorna hi an sunzawm pei ding niin an hril. Lawmman Rs. 50,000 pek ding imPhal: June 22, 2018 a Khuman Lampak a ISBT bula Car a Manipuri stu- dents Federation (MSF) Vice President N. Jugesh- war baw hlumtu hrie hai chu lawmmanin Rs. 50,000/- pek ning an tih. Report pe theihai chun SP, Imphal East Office-ah peklut thei a nih tiin zani zanikhan Ma- nipur Police chun thusuok an siem. N. Jugeshwar baw hlumtu hi Car var nia hril a nih. Paite Literary Fes- tival CCPUR: July 5 le 6, 2018 hai hin Paite Literature So- ciety (PLS) huoihawtnain Lalpuithluaii Foundation School-ah ni 2 sung aw ding Paite Literary Festival, 2018 um a tih. Hun tiemchin um lo bandh thaw an tum imPhal: Manipur State sawrkarin hun an pek sunga an thil ngen a sukpuitling peknaw leiin Thadou Students’ Associa- tion (TSA) GHQ; Siam- sinpawlpi (SSPP) GHQ; Rongmei Naga Students’ Organisation (RNSO-NEI) le Liangmei Naga Katimai Ruangdi (LNKR-AMN) hai chun July 6, 2018 zing dar 6 a inthawk Manipur pumpui huopin hun tiemchin um lova bandh an thaw tum thu July 4, 2018 khan thusuok an siem. An bandh thaw tum hin Medical, Water Supply, Me- dia, Electricity, Sakhuona thil le Airport fe dinghai chu huomsa naw nih tiin an thusuok siema chun an zieklang. June 30, 2018 chenah Manipur sawrkar hnuoia Govt. Hr. Sec. School haia Tribal Language (MIL) Lecturer lakna ding State sawrkarin Notification insuo raw seh tiin ngenna an siem a, an ngenna hi ngaisak um loa a hlawsam leia bandh an thaw tum niin an hril. Zanita an thusuok siema hin Rofica Newmai, Educa- tion Secretary, LNKR- AMN, Adai Gangmei, Education Secretary, RNSO- NEI le Thangtinlen Haokip, Secretary Joint, TSA-GHQ han suoi an thaw. Sawrkarin an thil ngen a sukpuitling pek ruok chun an bandh thaw tum hi an \hul ding niin thusuoka chun an zieklang bawk. Chun, July 7, 2018 chena state sawrkarin Rifle- men Vice Voce Completed candidate (JAC) chun July 8, 2018 a inthawk Manipur pumpui huopin darkar 48 bandh an thaw ding thu an puonglang bawk. Tribal Unity Day huna hawng hman tum CCPur: Three Bills le inzawma martyrs hai ru- ong vuina Tribal Martyrs Park-a martyrs hai statue in\huna pedestal siemna sin a fe mek a, August 31, 2018 a Tribal Unity Day hmang huna hawng hman beisei a nih. Project Vasundhara hmangna in thingkak an phun CCPur: 27 Sector As- sam Rifles hnuoia um 6th Sikh Li Infantry/Khuga Battalion chun zanita Van Mahotsav hmangna le inzawmin Project Vasund- hara hmangnain Khuga Dam le a sevel haiah thing- kak phunna an nei. Van Mahotsav hi In- dia ram pumpuiah July 1-7 inkar sung nei zie hlak a ni a, Project Vasundhara thil- tum chu Ecological Balance um theina dinga thingkak a tam thei ang tak phun a nih. Singngat Area le Com- pany umna dang dang haia khawm thingkak an phun a, zanita Khuga battalion in thingkak an phun hi a ren- gin 9, 750 a tling phak a, Khuga Dam a hin thingkak 2000 an phun a nih. Khuga Battalion in thingkak an phunna huna hin Kham Suang Mung, DFO le Dr D.D. Haokip, Addl. Principal Conserva- tor of Forest, Govt. of Ma- nipur hai khawmin an va uop. Khuga Battalion chun tukum fur hun sung hin thingkak 50,000 vel phun zo hman an tum a nih. DD Haokip chun, khawvel mihriem le ran- nung hai ta dingin thing- kung in pawimawna lien tak a nei thu, thingkung hin sum le pai a ei inchawk zolo hriselna ding boruok thienghlim a mi pek el chau ni loin sik le sa siem- tu pawimaw tak a ni leiin kum tin July thla chawlkar hmasatakna hi ‘Van Ma- hotsav’ (Mass Tree Planta- tion) a hmang hlak a ni thu a hril. Mitinin thing kung pawimaw na hrie a, thing- kak phuna um hai venghim le a tam thei ang tak thing- kak phun dingin a ngen bawk. >>sunzawmna phek 2-ah Thangko Mrs Nungsirei (75), w/o (L) Tomba chu zani zan- tieng khan an Varanda lai a tlu a, inrang takin hospi- tal panpui a ni sienkhawm damzo loin a thi. July 5, 2018 hin a ruong Saikawt Havairuom thlanmuolah vuiliem ning a tih. Anni hi Saikawt Kanaan EFCI (Kanglei) kohrana inlawi an nih. Union Minister-in Tuilien suksiethai a hung en, Theitawpa \hangpui an tiem Tuilien dangna ding long-term Policy a pawimaw: Arjun Ram Meghwal, MoS, WR imPhal: Fur ruotui Monsoon hung tlung tak tak hmaa ni nga vel inzawm zuta ruotui a surna le inza- wma Manipur phairauom abikin district palihai a tuiletin a suksiet le tawkbuoihai enfel dingin Union Minister for Water Resources (WR) Mr Arjun Ram Meghwal chu ni hni sung cham dingin zani khan Imphal a hung tlung. Water Resources Minister hi state Water Resources Ministr Mr Letpao Haokip, State WR Com- missionoer Mr H. Deleep, Chief Engineer Mr Pritam le department- a top officials han an lo hmuok a. A hung tlung le inruolin tuilienin a suksietna hmunhai en dingin a suok nghal. Mr Arjun Ram Meghwal hi tu- ilienin a suksiethai le a chimbuoi- hai en thlithlai dinga Manipur hung inzin a ni lai zingin, tuilien suksi- ethai \hangpuina ding lungril nek hmanin Prime Minister Mr Naren- dra Modi-in, Minister tinin mani term sungin vawi li bek North East sir seng ding ti thupek sukpuitling- na ding a vawikhatna dinga hung inzin inzin a ni el thei. Ama ngeiin thuthar lakhawm- tuhai a hril danin, Prime Minister- in North East state hai regular taka visit dinga instruction a pek ang dungzuiin, tulai hnaia tuilienin ieng thil thil am a suksiet a, tu ham a tawk buoia tihai enfel dinga hung ka nih tiin a hril. Minister le a team hai hin a hmasatakin Langthabal A/C an sir a. An sirna hmunhai chu Lilong Chajing Thongkhong, Chajing Mairenkhong le Chajing Karam hai an nih. Hi huna hin Langtha- bal bieltu MLA le CAF PD min- ister nih bawk Mr Karam Shyam khawm a \hang. Minister hin tuilienin a suksiet hai a hmu hin, sawrkar thlung- pui chun hi thil hi hung ngai pawimawng a ta, an rang thei angin nundan pangngai a um nawk theina dingin hma hung lang a tih, tiin a hril. A hril pei dan chun, a hungna san pakhat lientak chu tuilien dan- gna dinga Long-term policy ieng- tinam siem nih thei a ta ti hi a nih. Sawrkar thlungpui chun hun tawite sunga harsatna phuhrukna ding sawmdawlna le \hangpuina (reha- bilitation) mei mei a en nawh a. Hun sawt sei lema dinga pawimaw chauh a ngai pawimaw hlak tiin a hril bawk. “Hieng po po hung in\anna hi a bul zawng dawka, hun sawt tak vi- sion neia harsatna phuhrukna ding le tuilien dang dan ding ngatiuo suok a nih naw chun, harsatna hi kum tinin hung zuol deu deu a ta, nakie chu dang le siem\hat ruol ni ta naw vat el a tih” tiin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah Anaesthesia Machine puok kawi; Operation thaw ding tam tak thaw thei ta lo ; Naute emna machine thar hung tlung CCPur: District Hospital, CCPur Opera- tion Theatre (OT) Room No. 1 a Operation thaw ding hai hnîm hlum thawna ‘Boyle Basic Anaesthesia Machine’ chu zani zan- tieng 1:00PM khan a puok kawi leiin dam- naw operation thaw ding iemanizat \hul pha a nih. District Hospital chun Anaesthesia machine 2 a nei a, sienkhawm pakhat chau hmang thei le tuta puok kawi chau hi hmang theia um a ni a. A spare hmang ding dang a um naw leia operation thaw ding hai lo thei loa \hul pha niin OT in-charge chun a hril. Boyle Basic Anaesthesia Machine puok kawi hi Hospital in kum tam tak a lo hmang ta a ni leiin a hlui ta hle bawk a hril a ni a, a siemtu dingin Imphal-a inthawk Technician hai ko an ni a, repairing thaw thei a ninaw chun a thar inchawk a \ul ding niin ei thu dawngna chun a hril. District Hospital, CCPur a hin Thaw\ anni le Inrinni inkar Department tum tuma operation \ul hai operation thaw hlak a ni a, zanikhawm kha Surgery Operation Day a ni leiin operation thaw \ul mi 20 um hai laia 3 chau operation thaw hman a ni hnungin machine hi puok kawi a ni a, sienkhawm thi le hliemna tuok an um nawh. Hieng laizing hin District Hospital a Maternity Ward chun naute pieng hlim hai hmang dingin Chennai –a Phoenix Medical System Private Limited siem In- fant Radiant Warmer Rs. 98,000 chuong manhu ding an chawk thar chu zanikhan District Hospital hung phurtlung niin Ma- ternity Ward a sie a nih. Machine hi naute pieng hlim hai em lumna ding a nih. NIA in case an laksawng imPhal: May 21, 2018 huna Ukhrul le Imphal inkara mi pahni le silai chi thum, German rifles 2, semi-automatic shotgun 1 le pistol 3 an manna le inzawma case chu Na- tional Investigation Agency (NIA) sui dinga peksawng a nih. NIA chun Union Home Ministry thupeka case chu a laksawng a ni a, hi le inzawmin July 1, 2018 khan Arms Act besanin thubuoi thar a zieklut. Ralthuom chi thum, Maruti Gypsy le a neitu mi pathum hai chu Assam Rifles hai man an ni a, hi le inzawma case hmasatak chu May 22, 2018 khan Ukhrul Police Station-ah zieklut a nih. Ralthuom hai chu bag sunga thun an ni a, mana um mi pahni chu Honpam Chithung le Mathu Manohar hai an ni a, anni pahni hi helpawl hai kuoma ralthuom pe- sawng hlaka intum an nih. Kangpokpi SP in ‘cannibals’ ringhla leia man 2 hai thuah hrilfiena a siem imPhal: July 3, 2018 khan Assam mi pahni nau- pang mana an sa fa hlak, ‘cannibals’ a intum Saikul village-ah man an ni a, hi le inzawmin, zani khan Mr. H. Salram Singh, MPS, SP/Kangpokpi District (in-charge) chun hrilfiena a siem. Mr. Salram Singh chun, mihriem mantu le mihriem sa fa a intuma Sai- kul khuoa man mi pahni hai hi ‘cannibals’ an nih ti sukchiengtu a um nawh a, mimal le pawl tukhawmin hi le inzawmin sawiselna an la siem nawh tiin a hril. Mi pahnihai hi naupang \huoihmang hlaka intum leia nasataka vuok hliem an ni a, tuhin protective cus- tody a umin enkawl mek an ni a, tu chena hin cannibals/ cannibalism le inzawma sa- wiselna a la um nawh tiin Mr. Salram Singh chun a hril sa bawk. Assam mi pahnihai chu Senapati district le a se velah naupang \huoih- mangin an sa an fak hlak tia intumin July 3, 2018 khan mipuiin an man a nih. Mi \henkhatin mi pahnihai hin naupang paruk \huoihman- gin an sa an fak tah ti an in- puong niin an hril a, chu lai zingin, \awng thua harsatna leiin inpaw takin an inbiek thei nawh a, police han an man hnungin \awng inlettu khawm an la ruoi niin ei thu dawngna \henkhat chun a hril. Mi \henkhatin mi pahnihai hi naupang \huoi- hmang dinga a ruoitu um angin an hril thang bawk a nih. Van Mahotsav le inzawmin thingkak an phun CCPUR: Southern Forest Division, CCPur District hmalaknaa July 4, 2018 a inthawk Van Mahotsav 2018 hmang \an le inzaw- min zanikhan district sung hmun tum tum 30 chuong haiah thingkak phunna nei a nih. Zingkar 8:30AM khan SP/CCPur Campus-ah K. Kabib, IPS, SP, CCPur inrawinain thingkak 120 phun a ni a, K. Kawtlian ah Zillah GHQ le \hangruolin Forest Dept. chun thingkak 2000 vel an phun a, hi huna hin Pu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur; DD Ha- okip, Addl. Principal Chief Conservator of Forest; KS Tawmbing, DFO/CCPur le department official dang hai an \hang. Hi zo hin Sielchalbung, Teijang haiah Horeb Prayer Mountain Committee le For- est Department \hangruolin thingkak 1800 vel phun a ni a, S. Molhoi-ah S. Molhoi Youth Club le department \hangruolin thingkak an phun bakah G. Muanglian-ah Monglian YC le \hangruolin thingkak 2500 vel phun a ni bawk a, Van Mahotsav le inzawma zanita thingkak phun po hi 11,620 a tling phak. Manipur pumpuiah Forest dept. chun thingkak >>sunzawmna phek 4-ah Special GST spot Registration drive CCPur: Central Goods & Services Tax (GST) le Ma- nipur Taxation Department \hangruolin July 4, 2018 a inthawk July 9, 2018 inkar sung Central GST CCPur Range Office, Teddim Road, Newr Police Station-ah Spe- cial GST spot Registration um a ta, special drive for facilitation of return filing thawng an tih. Special Drive hi zingkar 9:30AM a inthawk zantieng 5:00PM inkar nei hlak an ta, Goods & Service Provider, kum khatah turnover Rs. 10 lakh chungtieng han regis- tration an thaw a \ul ding a ni a, mimal a tax pe, regis- tration thaw nuom hai khaw- min pan thei le a thlawna registration thaw thei ni din- gin thu dawngna chun a hril. Chun, tax pe, mania return file thei lo hai khawmin pan thei ning a ta, a thlawnin an lo thaw pek ding a nih. Minister-in Langei Ro Water Supply Project A hawng imPhal: CAF & PD, Revenue Minister Mr Karam Shyam chun zani khan Langei, Nongpok Senjenbam, Lamlai A/C ah mipui vantlang kuomah tui dawn ding thienghlim pe- kna ding le tui hmang dinga khawtlanghai a siemna Wa- ter Supply project a hawng. Hi huna hin Langei In- ternational website, Digital Manipur in a siem khawm mawi khai tawk tak el hawng nghal a nih. Hunser hi Lamlai A/C MLA Mr Ksh Biren Singh, Manag- ing Director, Mr Telem Arunkumar, hai khuol inza- um an nih a. Mr T. Mangi Singh, Secretary, Sanjen- bam Khunou, VC President Lamjingbam Group chu Functional President a nih. Langei Model Village a ni theina dinga kawng tinrengaa hma hung latu Telem Arunkumar kuomah Mr karam Shyam chun lawmthu a hril a. “Mi hnu- oihnung le retheihai ta din- ga mi pawimaw tak a hung ni pei ei beisei a nih” tiin a hril. Minister hin Arukumar >>sunzawmna phek 4-ah

Upload: others

Post on 15-Oct-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Anaesthesia Machine puok kawi; Operation thaw ding tam tak ... Thar/2018/July/HT-05-07-2018.pdf · van hmupui a, Pending Bills 2, MLR & LR Amendment Bill, 2015 le Shops and Es-tablishment

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWSVANGSEI INDANEK. SalbungBooking :08-06-2018 to 09-06-2018delivery :05-07-2018 (tHU) Time : 9AM -11AMstOCK : 306Commercial available

Hmasawnna Thar Vol - 33/253 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

Thlahmur (july) 05, 2018 ningani (Thursday)

GAS NEWS Agency : SASBooking :6th. June. , 2018 to 21st. July, 2018delivery :05-07-2018 (tHU) Time : 9AM - till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 871/-

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 8th. June, 2018 to 18th. July, 2018 delivery : 05-07-2018 (tHU) Time :9AM-tillstockStock : 306 @ new rate Rs. 87119 kg & 5kg available.

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWIHindi Exam July 25,

2018 -ahCCPur: Lalbahadur Shastri Hindi Maha Vidya-laya, Churachandpur hnu-oia Hindi Exam chu July 25, 2018 ah nei ning a tih. Exam-na hmun le hun ding chu a hnungah la hung inhriettir nawk ning a tih. Thu chieng lem Royal Ra-jdhani Travels, Opp: UBI, CCPur Branch-ah kan thei ning a tih tiin Principal chun inhriettirna a siem.

(L) Lalropui Famhoite ralna an neiCCPur: July 4, 2018 zan-tieng dar 5:30 PM khan Hmar Inpui, NC Hills & Karbi Anglong; HYA le Val, Saron Mahur, NC Hills (Assam) in May 21, 2018 zan a BP Stroke leia Fam lo chang tah Pu Lalro-pui Famhoite C-in-C, HPC (D) le Chairman, UPF chu ama chengna In Saikot, CCPur ah ralna an nei. Hmar Inpui, NC Hills & Karbi Anglong; HYA le VC , Saron Mahur, NC Hills

(Assam) haiin (L) Lalro-pui ralna a Thangsuopuon - 13, Puondum -13, Pasal\hapuon - 1, Puonmol - 1, a rengin 28 le Sumfai Rs. 10,000/- an thawn hai chu an aiaw a an tir, Hmar In-pui, Gen. Hqrs. a inthawk President Mr. Joseph Lal-rothang, Gen. Secy. Mr. Francis Songate, Fin. Secy. Upa Laltlanmawi, Jt. Secy. >>sunzawmna phek 4-ah

ILPS le inzawmin Joint meeting July 10-ahCCPur: July 3, 2018 khan ILPS chungthu le inzawmin Hotel Classic, Imphal-ah UNC, ZC, HI, MPC, KIM le Meitei CSOs han Joint meeting an nei a, July 10, 2018 a joint meeting nei nawk dingin an rel. Chun, Tribal \huoitu han HAC Chairman a quarter-ah an

van hmupui a, Pending Bills 2, MLR & LR Amendment Bill, 2015 le Shops and Es-tablishment 2nd Amend-ment Bill, 2015 hai le inza-wmin HAC in an hmatieng meeting neihai sienla, hnukkir dingin thutlukna hung siem raw hai seh tiin an rel bawk.

Thla 5 neka tam hlaw hmu ta lo

imPhal: Imphal Munici-pal Council (IMC) hnuoia thawktuhai chu thla 5 neka tam hlaw pek an ni ta naw leiin zanikhan thawktu han IMC Office tuolah \hun-gbuma nuorna an nei. An hlaw hi pek an ni hmakhat an nuorna hi an sunzawm pei ding niin an hril.

Lawmman Rs. 50,000 pek ding

imPhal: June 22, 2018 a Khuman Lampak a ISBT bula Car a Manipuri stu-dents Federation (MSF) Vice President N. Jugesh-war baw hlumtu hrie hai chu lawmmanin Rs. 50,000/- pek ning an tih. Report pe theihai chun SP, Imphal East Office-ah peklut thei a nih tiin zani zanikhan Ma-nipur Police chun thusuok an siem. N. Jugeshwar baw hlumtu hi Car var nia hril a nih.

Paite Literary Fes-tival

CCPur: July 5 le 6, 2018 hai hin Paite Literature So-ciety (PLS) huoihawtnain Lalpuithluaii Foundation School-ah ni 2 sung aw ding Paite Literary Festival, 2018 um a tih.

Hun tiemchin um lo bandh thaw an tumimPhal: Manipur State sawrkarin hun an pek sunga an thil ngen a sukpuitling peknaw leiin Thadou Students’ Associa-tion (TSA) GHQ; Siam-sinpawlpi (SSPP) GHQ; Rongmei Naga Students’ Organisation (RNSO-NEI) le Liangmei Naga Katimai Ruangdi (LNKR-AMN) hai chun July 6, 2018 zing dar 6 a inthawk Manipur pumpui huopin hun tiemchin um lova bandh an thaw tum thu July 4, 2018 khan thusuok an siem. An bandh thaw tum hin Medical, Water Supply, Me-dia, Electricity, Sakhuona thil le Airport fe dinghai chu huomsa naw nih tiin an thusuok siema chun an zieklang. June 30, 2018 chenah Manipur sawrkar hnuoia Govt. Hr. Sec. School haia Tribal Language (MIL)

Lecturer lakna ding State sawrkarin Notification insuo raw seh tiin ngenna an siem a, an ngenna hi ngaisak um loa a hlawsam leia bandh an thaw tum niin an hril. Zanita an thusuok siema hin Rofica Newmai, Educa-tion Secretary, LNKR-AMN, Adai Gangmei, Education Secretary, RNSO-NEI le Thangtinlen Haokip, Secretary Joint, TSA-GHQ han suoi an thaw. Sawrkarin an thil ngen a sukpuitling pek ruok chun an bandh thaw tum hi an \hul ding niin thusuoka chun an zieklang bawk. Chun, July 7, 2018 chena state sawrkarin Rifle-men Vice Voce Completed candidate (JAC) chun July 8, 2018 a inthawk Manipur pumpui huopin darkar 48 bandh an thaw ding thu an puonglang bawk.

Tribal Unity Day huna hawng hman tum

CCPur: Three Bills le inzawma martyrs hai ru-ong vuina Tribal Martyrs Park-a martyrs hai statue in\huna pedestal siemna sin a fe mek a, August 31, 2018 a Tribal Unity Day hmang huna hawng hman beisei a nih.

Project Vasundhara hmangna in thingkak an phunCCPur: 27 Sector As-sam Rifles hnuoia um 6th Sikh Li Infantry/Khuga Battalion chun zanita Van Mahotsav hmangna le inzawmin Project Vasund-hara hmangnain Khuga Dam le a sevel haiah thing-kak phunna an nei. Van Mahotsav hi In-dia ram pumpuiah July 1-7 inkar sung nei zie hlak a ni a, Project Vasundhara thil-tum chu Ecological Balance um theina dinga thingkak a tam thei ang tak phun a nih. Singngat Area le Com-pany umna dang dang haia khawm thingkak an phun a, zanita Khuga battalion in

thingkak an phun hi a ren-gin 9, 750 a tling phak a, Khuga Dam a hin thingkak 2000 an phun a nih. Khuga Battalion in thingkak an phunna huna hin Kham Suang Mung, DFO le Dr D.D. Haokip,

Addl. Principal Conserva-tor of Forest, Govt. of Ma-nipur hai khawmin an va uop. Khuga Battalion chun tukum fur hun sung hin thingkak 50,000 vel phun zo hman an tum a nih. DD Haokip chun,

khawvel mihriem le ran-nung hai ta dingin thing-kung in pawimawna lien tak a nei thu, thingkung hin sum le pai a ei inchawk zolo hriselna ding boruok thienghlim a mi pek el chau ni loin sik le sa siem-tu pawimaw tak a ni leiin kum tin July thla chawlkar hmasatakna hi ‘Van Ma-hotsav’ (Mass Tree Planta-tion) a hmang hlak a ni thu a hril. Mitinin thing kung pawimaw na hrie a, thing-kak phuna um hai venghim le a tam thei ang tak thing-kak phun dingin a ngen bawk.>>sunzawmna phek 2-ah

ThangkoMrs Nungsirei (75), w/o (L) Tomba chu zani zan-tieng khan an Varanda lai a tlu a, inrang takin hospi-tal panpui a ni sienkhawm damzo loin a thi. July 5, 2018 hin a ruong Saikawt Havairuom thlanmuolah vuiliem ning a tih. Anni hi Saikawt Kanaan EFCI (Kanglei) kohrana inlawi an nih.

Union Minister-in Tuilien suksiethai a hung en, Theitawpa \hangpui an tiem

Tuilien dangna ding long-term Policy a pawimaw: Arjun Ram Meghwal, MoS, WRimPhal: Fur ruotui Monsoon hung tlung tak tak hmaa ni nga vel inzawm zuta ruotui a surna le inza-wma Manipur phairauom abikin district palihai a tuiletin a suksiet le tawkbuoihai enfel dingin Union Minister for Water Resources (WR) Mr Arjun Ram Meghwal chu ni hni sung cham dingin zani khan Imphal a hung tlung. Water Resources Minister hi state Water Resources Ministr Mr Letpao Haokip, State WR Com-missionoer Mr H. Deleep, Chief Engineer Mr Pritam le department-a top officials han an lo hmuok a. A hung tlung le inruolin tuilienin a suksietna hmunhai en dingin a suok nghal. Mr Arjun Ram Meghwal hi tu-ilienin a suksiethai le a chimbuoi-hai en thlithlai dinga Manipur hung inzin a ni lai zingin, tuilien suksi-ethai \hangpuina ding lungril nek hmanin Prime Minister Mr Naren-dra Modi-in, Minister tinin mani term sungin vawi li bek North East

sir seng ding ti thupek sukpuitling-na ding a vawikhatna dinga hung inzin inzin a ni el thei. Ama ngeiin thuthar lakhawm-tuhai a hril danin, Prime Minister-in North East state hai regular taka visit dinga instruction a pek ang dungzuiin, tulai hnaia tuilienin ieng thil thil am a suksiet a, tu ham a tawk buoia tihai enfel dinga hung

ka nih tiin a hril. Minister le a team hai hin a hmasatakin Langthabal A/C an sir a. An sirna hmunhai chu Lilong Chajing Thongkhong, Chajing Mairenkhong le Chajing Karam hai an nih. Hi huna hin Langtha-bal bieltu MLA le CAF PD min-ister nih bawk Mr Karam Shyam khawm a \hang.

Minister hin tuilienin a suksiet hai a hmu hin, sawrkar thlung-pui chun hi thil hi hung ngai pawimawng a ta, an rang thei angin nundan pangngai a um nawk theina dingin hma hung lang a tih, tiin a hril. A hril pei dan chun, a hungna san pakhat lientak chu tuilien dan-gna dinga Long-term policy ieng-tinam siem nih thei a ta ti hi a nih. Sawrkar thlungpui chun hun tawite sunga harsatna phuhrukna ding sawmdawlna le \hangpuina (reha-bilitation) mei mei a en nawh a. Hun sawt sei lema dinga pawimaw chauh a ngai pawimaw hlak tiin a hril bawk. “Hieng po po hung in\anna hi a bul zawng dawka, hun sawt tak vi-sion neia harsatna phuhrukna ding le tuilien dang dan ding ngatiuo suok a nih naw chun, harsatna hi kum tinin hung zuol deu deu a ta, nakie chu dang le siem\hat ruol ni ta naw vat el a tih” tiin a hril.>>sunzawmna phek 4-ah

Anaesthesia Machine puok kawi; Operation thaw ding tam tak thaw thei ta lo ; Naute emna machine thar hung tlung

CCPur: District Hospital, CCPur Opera-tion Theatre (OT) Room No. 1 a Operation thaw ding hai hnîm hlum thawna ‘Boyle Basic Anaesthesia Machine’ chu zani zan-tieng 1:00PM khan a puok kawi leiin dam-naw operation thaw ding iemanizat \hul pha a nih. District Hospital chun Anaesthesia machine 2 a nei a, sienkhawm pakhat chau hmang thei le tuta puok kawi chau hi hmang theia um a ni a. A spare hmang ding dang a um naw leia operation thaw ding hai lo thei loa \hul pha niin OT in-charge chun a hril. Boyle Basic Anaesthesia Machine puok kawi hi Hospital in kum tam tak a lo hmang ta a ni leiin a hlui ta hle bawk a hril a ni a, a siemtu dingin Imphal-a inthawk Technician hai ko an ni a, repairing thaw thei a ninaw chun a thar inchawk a \ul ding niin ei thu dawngna chun a hril. District Hospital, CCPur a hin Thaw\anni le Inrinni inkar Department tum tuma operation \ul hai operation thaw hlak a ni a, zanikhawm kha Surgery Operation Day a ni leiin operation thaw \ul mi 20 um hai laia 3 chau operation thaw hman a ni hnungin machine hi puok kawi a ni a, sienkhawm thi le hliemna tuok an um nawh. Hieng laizing hin District Hospital a Maternity Ward chun naute pieng hlim hai hmang dingin Chennai –a Phoenix

Medical System Private Limited siem In-fant Radiant Warmer Rs. 98,000 chuong manhu ding an chawk thar chu zanikhan District Hospital hung phurtlung niin Ma-ternity Ward a sie a nih. Machine hi naute pieng hlim hai em lumna ding a nih.

NIA in case an laksawngimPhal: May 21, 2018 huna Ukhrul le Imphal inkara mi pahni le silai chi thum, German rifles 2, semi-automatic shotgun 1 le pistol 3 an manna le inzawma case chu Na-tional Investigation Agency (NIA) sui dinga peksawng a nih. NIA chun Union Home Ministry thupeka case chu a laksawng a ni a, hi le inzawmin July 1, 2018 khan Arms Act besanin thubuoi thar a zieklut.

Ralthuom chi thum, Maruti Gypsy le a neitu mi pathum hai chu Assam Rifles hai man an ni a, hi le inzawma case hmasatak chu May 22, 2018 khan Ukhrul Police Station-ah zieklut a nih. Ralthuom hai chu bag sunga thun an ni a, mana um mi pahni chu Honpam Chithung le Mathu Manohar hai an ni a, anni pahni hi helpawl hai kuoma ralthuom pe-sawng hlaka intum an nih.

Kangpokpi SP in ‘cannibals’ ringhla leia man 2 hai thuah hrilfiena a siem

imPhal: July 3, 2018 khan Assam mi pahni nau-pang mana an sa fa hlak, ‘cannibals’ a intum Saikul village-ah man an ni a, hi le inzawmin, zani khan Mr. H. Salram Singh, MPS, SP/Kangpokpi District (in-charge) chun hrilfiena a siem. Mr. Salram Singh chun, mihriem mantu le mihriem sa fa a intuma Sai-

kul khuoa man mi pahni hai hi ‘cannibals’ an nih ti sukchiengtu a um nawh a, mimal le pawl tukhawmin hi le inzawmin sawiselna an la siem nawh tiin a hril. Mi pahnihai hi naupang \huoihmang hlaka intum leia nasataka vuok hliem an ni a, tuhin protective cus-tody a umin enkawl mek an ni a, tu chena hin cannibals/

cannibalism le inzawma sa-wiselna a la um nawh tiin Mr. Salram Singh chun a hril sa bawk. Assam mi pahnihai chu Senapati district le a se velah naupang \huoih-mangin an sa an fak hlak tia intumin July 3, 2018 khan mipuiin an man a nih. Mi \henkhatin mi pahnihai hin naupang paruk \huoihman-gin an sa an fak tah ti an in-puong niin an hril a, chu lai zingin, \awng thua harsatna leiin inpaw takin an inbiek thei nawh a, police han an man hnungin \awng inlettu khawm an la ruoi niin ei thu dawngna \henkhat chun a hril. Mi \henkhatin mi pahnihai hi naupang \huoi-hmang dinga a ruoitu um angin an hril thang bawk a nih.

Van Mahotsav le inzawmin thingkak an phun

CCPur: Southern Forest Division, CCPur District hmalaknaa July 4, 2018 a inthawk Van Mahotsav 2018 hmang \an le inzaw-min zanikhan district sung hmun tum tum 30 chuong haiah thingkak phunna nei a nih. Zingkar 8:30AM khan

SP/CCPur Campus-ah K. Kabib, IPS, SP, CCPur inrawinain thingkak 120 phun a ni a, K. Kawtlian ah Zillah GHQ le \hangruolin Forest Dept. chun thingkak 2000 vel an phun a, hi huna hin Pu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur; DD Ha-okip, Addl. Principal Chief

Conservator of Forest; KS Tawmbing, DFO/CCPur le department official dang hai an \hang. Hi zo hin Sielchalbung, Teijang haiah Horeb Prayer Mountain Committee le For-est Department \hangruolin thingkak 1800 vel phun a ni a, S. Molhoi-ah S. Molhoi Youth Club le department \hangruolin thingkak an phun bakah G. Muanglian-ah Monglian YC le \hangruolin thingkak 2500 vel phun a ni bawk a, Van Mahotsav le inzawma zanita thingkak phun po hi 11,620 a tling phak. Manipur pumpuiah Forest dept. chun thingkak >>sunzawmna phek 4-ah

Special GST spot Registration drive

CCPur: Central Goods & Services Tax (GST) le Ma-nipur Taxation Department \hangruolin July 4, 2018 a inthawk July 9, 2018 inkar sung Central GST CCPur Range Office, Teddim Road, Newr Police Station-ah Spe-cial GST spot Registration um a ta, special drive for facilitation of return filing thawng an tih. Special Drive hi zingkar 9:30AM a inthawk zantieng

5:00PM inkar nei hlak an ta, Goods & Service Provider, kum khatah turnover Rs. 10 lakh chungtieng han regis-tration an thaw a \ul ding a ni a, mimal a tax pe, regis-tration thaw nuom hai khaw-min pan thei le a thlawna registration thaw thei ni din-gin thu dawngna chun a hril. Chun, tax pe, mania return file thei lo hai khawmin pan thei ning a ta, a thlawnin an lo thaw pek ding a nih.

Minister-in Langei Ro Water Supply Project A hawng

imPhal: CAF & PD, Revenue Minister Mr Karam Shyam chun zani khan Langei, Nongpok Senjenbam, Lamlai A/C ah mipui vantlang kuomah tui dawn ding thienghlim pe-kna ding le tui hmang dinga khawtlanghai a siemna Wa-ter Supply project a hawng. Hi huna hin Langei In-ternational website, Digital Manipur in a siem khawm mawi khai tawk tak el hawng nghal a nih. Hunser hi Lamlai A/C MLA Mr Ksh Biren Singh, Manag-ing Director, Mr Telem

Arunkumar, hai khuol inza-um an nih a. Mr T. Mangi Singh, Secretary, Sanjen-bam Khunou, VC President Lamjingbam Group chu Functional President a nih. Langei Model Village a ni theina dinga kawng tinrengaa hma hung latu Telem Arunkumar kuomah Mr karam Shyam chun lawmthu a hril a. “Mi hnu-oihnung le retheihai ta din-ga mi pawimaw tak a hung ni pei ei beisei a nih” tiin a hril. Minister hin Arukumar >>sunzawmna phek 4-ah

Page 2: Anaesthesia Machine puok kawi; Operation thaw ding tam tak ... Thar/2018/July/HT-05-07-2018.pdf · van hmupui a, Pending Bills 2, MLR & LR Amendment Bill, 2015 le Shops and Es-tablishment

Hmasawnna Thar2 Thlahmur (july) 05, 2018 ningani (Thursday) arTiClE/hEalTh & EmPloymEnT nEWs

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

Ruol pawl hi

hlaP suol- L.Keivom

The trouble with the world is that the stupid are cocksure and the intelligent are full of doubt.

~Bertrand Russell

London Review of Books ka tiema chun kum 1853 a Reverend Frederick Morris thu hril tawite an ziek

ka tiem fuk a. Ama hi a hun laia Scientist hmingthang Charles Darwin thu khûkpui, Theory of Evolution nasa taka kaltu laia mi a ni ve a. Hieng lai khawvel hi Queen Victoria inlal lai (1837-1901), Victorian Age an ti, nuhmei-pasalna thila fîr taka an invawng up lai hun a nih. Rev. Morris chun a kohranhai an fuinaah, “Chawngzawng nupa angin, nupa chu ringum takin um ro” tiin a hril a. A thu a \ha a, a hril tum khawm a chieng. Ei hang ngaituo chîk ruok chun, entawn dinga chawngzawng nupa a hmang hi a hlap suol deu a nih. Sienkhawm, Rev. Morris chun a hlap suol a nih ti a hriet nawh, chawngzawng nungchang a hriet tlat naw leiin. Vate lai chu chawngzawng hi an inphalrai tak el thei. Mihriem dan taka hril chun, chawngzawng hi an uire zing a nih. Chawngzawngpui hin dannaranin chawngzawngchal pahni bek a ruolin a kawp zing a nih. An inzawl sung hi 0.1 second vel chauh a na, chu chu mit khap kar lo ei ti ang hi a nih. A zawnin kawppui hrang hrang a pawl ding ni sien, darkar khatah kawppui 360 zet a pawl thei tina a nih. Pui hei hei tak a nih. Chu chu an kohranin mi thiem filawra an ngai ve Rev. Morris chun a hriet tlat naw leiin entawn ding \haah a hmang a nih. Chuong ang deua Pathien thu ei hlap suol ngiel ngiel hi ka hriet rawn ve ta hle a, inkhawm rawnhai lem chun hre rawn zuol an tih. A san bul \henkhat chu, Baibul ei inlet suol lei dam, Baibul chang umzie ni awma ei ngaidan ei sîrtlukpui lei dam le a umzie ei hriet suol lei hrim hrim dam khawm a ni thei. Thil rêng rèng hi hril lang a nina san le ngirhmun le a bebawmhai hriet chieng lo chun a umzie man fuk a harsa hlak. Entirnan, “ram buoi lai khan” ti hi Mizoram tienga an thu ziekah hmu ding a um rawp hlak a. Mizoram rama chenghai chun kum 1966-1986 sunga MNF Movement leia buoina kha a nih tiin an ngai nghal a. Manipura mihai ruok chun HPC Movement amanih, Kuki-Paite buoina amani le thil dang dangah ngai ve thung mei an tih. Vanawia chun Isai 41: 2 a ‘khawsaka inthawka mi pakhat, felna leia rawngbawla ko..” ti chu ama ni ngeia a’n ngai leiin Mizoram kilkhawr Sangau-ah 1977 khan kum sang rorel a \an mawp a, ama chu PA aiawin a \hang a, a nuhmei chu THLARAU THIENGHLIM le a nuhmei sangpa chu NAUPA aiawin. Kum iemani zat chu vung takin an bei a, PA le NAUPA lem chun nuhmei khawm an nei rawn hman hle. An invet chil tak chu Pathien thu tho a nih. A tlak siet hnunga a hmun khuorna Lawngtlaiah ka pawl \um chun, “Mi khawmin thil dang dangah risk an lak a, keini khawmin Pathien thuah risk kan lak ve a ni el” tiin a mi hril. Mani \ang hma kei zawnga Pathien thu nuom zawng zawnga hril fie le pawt fâna ‘risk’ lak hi thil \ium tak a nih. Chuonghai lai chun Israelhai le ei hnam \obul suikawp phet tumtuhai hi an \hang ve chieng khawp el. Baibul chang ei sermon suol rawn pawl taka ka hriet chu 2 Korinth 6: 1 a “Pathien lunginsietna chu \hathnempui loa in hmu nawna dingin ama thawpuiin ka ngen cheu a nih” (Bsi Version) ti hi a nih. Ei buoina tak chu “ama thawpuiin” ti hi a nih. hi hi ei tiem rîk dan zirin thil dang daih a kawk ve ve thei. “Thaw” ti hi rengkai Zote hmar \awng lama a tung zawnga ei thlûk chun “a sinthawpuitu/rawngbawlpuitu” ti a kawk a, chu chu a ziektu Paulan ama le ama a’n tina a ni a, a hril tum tak khawm a ni bawk. mi tam lem ruok chun “thaw” hi a thluk inhnuoi amanih a suk zawngin an lam a, Pathien thawpui ding ei nizie thu an sermon rak hlak. Chu zai chu zuiin, rP Version-a chun mak takin, “ama le thaw hmunkhat kan ngen cheu a nih” tiin an inlet! Tuta delhi Version-a ruok hin chu, ngai buoi thei ta lo ding le Baibula inziek angin, “Pathien lunginsietna in dawng chu tangkaipui ngei dingin keini in rawngbawlpuihai hin kan ngèn chêu a nih” tia sie a ni ta lem. hi hnunga sermon suol an la um rawp chun anni thu thu leh. Pakhat nawk chu, sabengtung tuoi chunga chuonga jerusalema isu a lut le an lo chawimawi thu hi a nih. Ei Baibul inlet hmasaka hai khan ‘sabengtung te’ chungah an inchuongtir rep el a, ngaituo a suksei khawp el. Baibul thu a ni leiin a tu khawm hlakin ni dingin ei ring vawng ni ngei ding a na, kum za kristien ei ni mek taa chu makti nachang hrie khawm ei la um naw a hawi khawp el. Sabengtung puitling khawm hi an lien naw vei leh, a tê nawk nghal chunga kum 33 mi Isu a chuong chu ring a um naw khawp el. KJV le RSV le NIV chun ‘colt’ an ti vawng a, chu chu sakawr amanih sabengtung chal tuoi, a til lak lo, dannaranin kum li neka upa lo tina a ni tlangpui. Chuleiin, Delhi Version kan buotsai lai khan za ngaiin, sabengtung tea inchuongtir tah loin sabengtung tuoi chungah kan inchuongtir lem a nih. A ieng khawm chu ni sien, hi lai thil hi ei hril pha leh mitthli le zer huom tla rak khawpin Isu inngaitlawmzie, sakawr chunga khawm chuong loa ran laia khawm ran hmusituma hril sabengtung chunga a chuong thu chu ei sermon hlak a, a \hen lem chun lungriem thlak zawnga lain ei inhniekpui hlak. Sienkhawm, hi inzirtirna hi lungnona tuia inchie zawp a ni a, thutak zawl nek hmanin a letling tieng lem hman a awn niin an lang.

Jerusalema Isu chawimawia a um ni kha zawlnei Zekaria-in kum zanga vel hmaa a lo hmu le hril lawk ang taka hung tlung a nih. Zekaria 9:9 a chun,

Nasa takin hlim rawh, Zion naunu,Inring takin khêk rawh, Jerusalem naunu!En ta, i kuom tieng i Lal a hung,Mi fel le Sandamtu a nih;Sienkhawm inngaitlawm takin,Sabengtung chungah a chuong,Sabengtung tuoi chung ngeiah

tiin BC 480 vel khan a lo ziek a. Hi thil hi a tak ngeiin April 2, 30 AD Pathienniin a hung tlung kim a nih. Chu

ni chu ‘Tumkau Ni’ tiin ei hmang hlak. Hi ni hin Isu chu Lalhai Lal a ninaa Jerusalema lut a ni leiin iengkim a thaw taphawt kha “By order” a ni vawng. Hieng lai ram, tuta Middle East ei ti rama hai hin ran an sawr \angkai laia pakhat chu sabengtung a ni a, mi lien mi lalin an hmang a, Damascus, Baghdad, Aleppo, Cairo le hmun lien le pawimaw deua hai lem chu a man khawm a to êm êm. Chun, inremna thu hril dinga lalhai an fe changin sakawr chungah chuong loin sabengtung chunga ngei an chuong hlak. Sakawr chu indona hmangruoa ngai a ni a, sabengtung chu inngaitlawm inentirna a nih. Inrem an nuomzie, chu leia lal khawm ni hai sien inngaitlawma inphahnuoi an inhuomzie chu sabengtung chunga an chuong hin a hril fie a nih. Isu khawm van le hnuoi inremna sin thaw dinga Jerusalema a lut hun a ni leiin sabengtung chunga a chuong chu an kalchar anga a thaw makmaw a nih. Chuleiin, sabengtung tuoi va la dingin a zirtirhai a awrdar a nih, Laltak a ni tlat a. A hmaa ei hril ang khan, kum zanga hmaa zawlnei Zekaria-in a lo hril lawk ta sa a ni leiin sakawr le ran dang chunga chuong thei a ni nawh. Chuleiin, hi thu hi ei sermon nawk pha chu a lungriemthlak zawnga inhniekpui nekin, sabengtung chunga Isu a chuong kha a thaw dinga ruot lawka um ta sa a sukpuitlingna le Pathien thu chu an khel ngai nawzie tieng hril uor inla, chu chu Pathien thu tak khawm a ni lem ring a um. Chun, ei thu hril lai le inzawm a ni bawk a, Baibul inlet suol leia khawvelin kum tam ei hlap suol hang zep sa vak ei tih. Chu chu Luka 23:43 hi a nih. Hi chang hi a buoina san chu comma sie nawna dinga an sie pal lei a nih. “Truly I tell you, today you will be with me in Paradise” (RSV) tia ‘you’ khela comma an sie hi ni loin ‘today’ khela sie lem ding niin mi thiemhai chun an hril a. Chuonga sie chun, “Truly I tell you today, you will be with me in Paradise” ti a ni a, a kawk a danglam a, indik khawm a’n dik lem bawk a nih. A hmaa ziek ang hin, “Titakzetin ka hril che hi, vawisun hin ka kuomah Paradis-ah um veng i tih” tiin ei inlet a, chuong ang deu chun Thuthlung Thar (Delhi Version) kan sutin kan sie ve a. Tuta Baibul pumpuia ruok chu, “Vawisun hin thudik ka hril che hi, ka kuomah paradis-ah um veng i tih” tiin kan sie tah lem a nih. Hi thil indanglamna hi ieng lei am a na ti hang hril vak ei tih. Inlet hmasak ang khan chu Isu le an khaikang mi suol pakhat kha an thi ni lâ laa paradis-a lut nghal ding an nih. Amiruokchu, Isu kha mihriem taksa puta hung, chu taksa thia phuma um chu a ni thum nia tho nawk dinga hril lawk sa a ni bakah a tho nawk hnung khawmin a mihai lai ni sawmli mihriem taksa putin a la’n lang a, chu zoah van tieng a kir nawk chauh a nih ti Baibul-ah ziekin a um a. Chu thil le sui zawm chun, kha hmaa ei lo inlet dan ang khan a thi ni lâ lain Isu kha van tieng a kai nghal nawh ti a chieng. Peter lem chun thlarau mita hmuin, ziektu dang hril sa ve der lo a mi hril a. “Taksaa sukhlum a na, thlaraua ruok chu sukhringin a um a. Ama chun lung ina intang thlarauhai kuoma khawm thu a zu hril a. Chuonghai chu Nova lawng tuk sunga Pathienin dawthei taka a nghak laia awi nuom nawtuhai kha an nih” (1Pet 3:18-20) tiin thlana a zal laia a thilthaw a ziek lang hiel a ni khah. Chuleiin, “Vawisun hin ka hril che hi, ka kuomah paradis-ah um veng i tih” ti hi a fûk lem hmel khawp el. Pathien thu ei inchuk chang amanih le sermon ei thlak changa ei thu chai mani nun senga a taka lak lut le hmang (apply aspect) a pawimawzie ei hril hi ei thaw ding a ni hrim a. Ei thil inchuk rêng rèng hi ei nun leh inzawmna a nei pha leh umzie a nei tak tak chauh hlak. Ngaizawng nei thu le hmangaina tuipuia lilut thu tienami vawi tam tiem inla khawm mani nunah a tak ngeia ei chang hma chun a umzie tak tak ei hriet phak ngai nawh. Ei tawnhriet pha ruok chu Sukar khaw mihaiin, “Tu hin chu i thu hril leia ring kan ni ta naw a, keini ngeiin a thuhril kan hriet a, hi mi hi khawvel sandamtu a ni ngei ti kan hriet tah” an ti ang khan ei testimawni a dang zak el a nih. Chu chu a ni lai zingin, apply aspect a pawimaw ti leia nuom zawng zawnga kei kawi a, mani lung tlukna zawnga lo sirtlukpui dam hi thil um thei chauh ni loin thil um rawp hlak a nih. Europe rama hun inthim (Dark Age) lai, Roman Catholic sawrdena hnuoia kohran a um lai chun Pathien thu indik nia an hriet chu fîr takin an kengkaw a, a naw zawnga hriltu chu Pathien le kohran pawi tawka ngaiin an hrem a, mi tam takin hringna an chan pha a nih. Josua 10:13 a nisa kei dinga a um thu kha changchawiin, hnuoi hi nisa le thla le arasihaiin an hêl a nih ti thu an lo inchuktir a. Chu zirtirna kal zawnga thu hril reng reng chu sakhuo pawi tawka ngaiin an hrem ngei hlak. Chuonga an thaw chun Pathien suklawmah an inngai. Scientist Galileo Galilei (1564-1642) chun hnuoi hin nisa a hêl lem thu, khuorel um dan indik tak lem chu a thil suinaa inthawka a hmu suok bakah chu thu chu puong suok ngam hmasatu a ni leiin Pope Urban VIII rawiin thi dingin a chungthu an rêl a. Sienkhawm, a \antu mi lien an tam leiin that êm loin, Florence khaw bul ela khaw chikte Arcetri-a a ina chun suok thei lo dingin a thi chenin an hrên el a nih. A na sêt hnung le a mit inthim hnung khawmin, a thil hmu suok, hnuoiin nisa a hêl thu indikzie chu \an tlatin, a thi tawm chenin, “Epur si muove, Epur si muove” (A hêl zing annawm, A hêl zing annawm) tia insamin a hmur a lan phu sep sep hlak a nih. Hi hmun hi sira ka biekzin ni chun ngaituona a fe sei ngei. A thi hnung kum zangaah, Pope John Paul rawiin kohranin an lo thaw suolzie chu ziek ngeiin thupha an chawi chauh a nih. Chuleiin, Baibul chang pakhat pahni chauh la bing a, mani rîl rem zawnga keia hlap suol rak thei a nih. Personal agenda nei pum râna mi vuokna dinga Baibul hmang lem chu a \ium zuol. Hlap suol chu hriet nawna le mawlna lei a ni a, hmang suol ruok chu Setan hmangruoa inchangna a nih.

Mihriemhai hi mani khat chauva khawsa thei ei ni naw a. Ruol pawl bik deu le inthlawppui deu chu ei nei seng hlak. Ei ruol pawlhai hi ei entawnin an thaw dan ei ching nuom hle hlak. Hi lei hin naupang hun laia in-thawk ruol pawl hi fimkhur hle ding a nih. Mi \ha ei nuom chun mi \ha vawng inpawlpui a, ruol\ha a siem ding an nih. Ruol \ha vawng pawl inla chu ei hung \ha ve thei ngei ring a um. Nuom dan, dit danle ngaidan hai an ang naw pha chun ruol khawm ni inla ei inpawl sawt pei nawh. Zu dawn mi inpawlpui hlakhai chun Zu an hung dawn ve ngei ngei hlak. Hiengang bawk hin drugs thaw hlak ruola neihai chun, a bul tirin thaw ve nawhai sienkhawm a hnungah an hung thaw ve tho tho hlak. Ruola inpawl thei hai chu mi inang le sa inang an ni tei tei hlak. Ei ruol pawlhai hin ei ring phak bakin ei lungril le ei ngaituona hi an hne hlak. Mi nungchang \ha ruolah ei nei a, ei inpawlpui chun nungchang suk siet ngaina a um nawh. Nungchang \ha le nungchang \ha lo chu an in aihal a, an fe kawp thei ngai nawh. Nungchang \hatna hi ei inhmang pha chun ei iengkim ei inhmang hlak an ti hi an dik hle a nih. Ei nungchang a \ha naw pha chun mi han an mi ringzo naw a, ieng thaw ding khawmin an mi dit ngai nawh. Siehlaw tak ngiel ding khawma dit ei ni nawh. Nungchang \hatna hin mi-hriem puitlingah a siem hlak. Mi nungchang \ha chu mihai inza a hung ni bawk hlak. Khawvela mi \ha tak tak le mi ropuihai chu pawl phak kher naw inlakhawm, an chanchin ngawt khawm hin lungril put dan \ha an chuktir thei rawp hlak. An hmel hmu ngawt khawmin mi a siem \ha thei bawk hlak. Chateaubriand chun George Washington kha vawikhat chau a hmu a, sienkhawm chu mi ropui le mi \ha chun a damsung dai khawpin a lungril a hne a, “ka damsung po chu a mi uop zingin ka hriet hlak” a ti hiel a nih. Mi \ha, mi ropui, mi inlal le thuneina nei, mi rimsihai harsatna le rimsikzie hrietthiempui a, sawmdawl hlak hai chun mihai lungril an hne bik zuol hlak. Milien le milal, mi ropui le mi hausa hai po po hin mihai inza, ngaisang le ngai hlut an hlaw vawng ngai der nawh. Mi \ha le mi ropuihai thlalak mani banga tar ngawt khawm hin \angkaina le \hatna a nei thei hlak. An thlalak ei en le hmu chang taphawtin an \hatna le ropuina kha ei hriet suok a, ngaituona le inchuktirna iemani tak chu a mi pek hlak. Hieng a ni lei hin mani insunga thlalak, milim le thuziek tarna chungchangah khawm hin ei fimkhur hle a \ul. Mi inah ei leng chang hin an Common Room a thlalak, milim le thuziek in-tar haia inthawk an mi nina an lang a; an ngaituona, an dit zawng, an nuom zawng, an lungril, an ngaisang zawng le an ngai hlut zawng hai hrie fai vawng naw inlakhawm hriet thei chintawk chu ei nei hlak. Mi \ha le mi ropuihai thil thaw \hat hi a bo thei ta ngai nawh. An mihriem taksa hnuoiah hin um ta naw sienkhawm, an \hatna le ropuina hai chu bo ellovin dam le hringa la um hai bkah la hung pieng pei ding hai la hung hriet pei thei dingin record buah se thei ta lo dinga khum lut a ni hlak. Mi \ha le ropui hi an \hahnem ta hle a, an hming ringawt khawm lekhabua siem khawp tling tang a tih. Hiengang mihai hi mi ngaisang um, mi inzaum le mi hlu an nih. Mi \ha le ropui han entawn ding thil an la maksan hai hi bo el lovin, \hangthar le la hung pieng pei dinghai kuomah an hung inhlan sawng pei hlak a nih. Ruol pawl hin umzie inthuk tak a nei leiin, ruol suol pawl lova mi \ha le fel hai ruol \haah siema pawl hlak ding a nih. Ruol hrim hrim chu mani neka var lem le thiem lem nihai sienla ei sawr \angkai lem hlak. Mani inangkhatpui, ruola siem nekin ei mi chungen hai ruol \haa siem hlak ding a nih. Lekha thiem thei le lekha tiem taima hai ei inpawlpui chun ei hung thiemin ei hung taima ve el hlak. Mi thabo kuoma um chu thabo zuolna, ruolban phak nawna a nih. Mi \ha, mi fel le mi taima hai khawm hi an khata khawsa thei lo, ruol ngai le dit ve an ni leiin ruol \ha annawleh ruol pawla siem thei an nih. Sakei \ia \i lo ding an nih.

VAWISUN THUPUII naupa chu sukdik la, sawlsamna peng a ti che, a nih, i lungrila chun lawmna peng a ti che, Hmulaw-kna um nawna hmuna chun mihai an bohmang hlak a, amiruokchu dan vawng\hatu chu a hlim a nih.

-Thuvarhai 29: 17-18

SUNZAWMNA

Doctor tehlem lunginah khum imPhal: Doctor tehlem Md. Raza Khan (46), s/o Md. Wali of Thoubal Moi-jing chu Kakching Police han an man a, July 2, 2018 khan Chief Judicial Magis-trate hmaah inlangtir a ni a, Court rel angin Lungi-nah sielut a nih. Md. Raza Khan hin Army Officer hlui le Medical degree nei nia inhrilin April 1, 2017 a

inthawka kha 39AR Camp, Kakching huongsunga Pha rmacy-cum-Cl in i c hawng \an tah, Assam Ri-fles personnel damnawhai lo enkawl hlak a nih. Ieng leia hi lai hmuna hin Phar-macy-cum-Clinic hawng thei dinga permit pek am a nia ti chu suizui mek a la nih tiin Police thusuok chun a hril.

Ni 15 sunga dingin lunginah imPhal: Drugs le mana um Lhunkhosei Zou, Chairman, ADC, Chandel le midang 7 hai chu an bail ngenna July 3, 2018 khan Special Judge, NDPS in a hnawl pek bakah lunginah ni 15 intang phawt dinga a rel angin July 3, 2018

khan Sajiwa Central jail-ah sielut an ni tah. Hieng mi 8 hai hi June 19, 2018 a kha NAB pawlin No. 4 Kgs. 4.595, WY kg. 28, in-ternational market-ah Rs. 27 crore manhu le sumfai Rs. 57,18,000 le an man a nih.

AP-ah SF han NScN (IM) camp 3 an suksietiTanagar: Arunachal Pradesh state a helpawlhai chetna suktawp tuma hmal-akna chu sunzawm pei a ni a, zani khan Assam Rifles le DAO division Indian Army team \hangruolin Motongsa village ramh-nuoia NSCN (IM) camps le logistic base pathum an suksiet. PRO (Defence), Kohima in thusuok a siem dan chun, Motongsa village le a se vela helna chi tum

tum siem tuma inkul mek an um ti intelligence report hmu le inzawma NSCN (IM) camps hai chu hmu-suok an nih tiin a hril. NSCN (IM) camps le logistic base hai chu ram-pui inril taka um an ni a, chu lai hmuna chun NSCN (IM) han umhmun an khuor a, ral relin hmun tum tumah helna an siem hlak a nih tiin PRO (Defence) thusuok chun a hril sa bawk.

NSUI in Amit Shah FIR a file khumguWahaTi: Congress students’ wing, National Stu-dents’ Union of India (NSUI), Assam unit chun BJP nation-al President Amit Shah chu tuolthattu, thawluina hmanga mi chan-ai lapektu le hlepruktua intumin Bhangagarh po-lice station-ah FIR an file khum a, an rang thei anga man dingin police hai an ph<t. FIR file-tu lai chun Morigaon, Kamrup (metro), Kamrup (rural), Hojai, Nagaon le Nalbari district units NSUI hai an \hang a, zani hmasaka Rajiv Bha-wan, Congress headquarters hmuna meeting an neina-ah thutlukna siemin, meeting a \hang han suoi an thaw vawng hnunga FIR chu an thelut a nih. Mr. Shah chu Goalpara, Dibrugarh le Barak Valley units NSUI khawmin an umna districts haiah FIR a hranin an file khum ve. FIR an file chun November 26, 2005 huna that Mr. Sohrabuddin Sheikh Sohrabuddin Sheikh thina a tinza-wn vawnga hril a nih. Mr. Sohrabuddin Sheikh chu Gujarat state Home Minister hlui niin, Mr. Shah inrawitu le thu petu tak hlak a ni a, a thina dingin Mr. Shah chun Gujarat DIG D.G. Vanzara rem an ruottir niin FIR a chun an zieklang. FIR a chun Mr. Shah chu Gujarat nuhmei architect pakhat an zaumna suksietu, Justice Brijgopal Harikrishna Loya thattu le Ahmedabad District Cooperative Bank-ah black money Rs. 745.59 crore deposit haia intum a ni bawk.

DFO/CCPur chun, mihriem han ei dam sungin boruok thienghlim ei mamaw a, a mi pe theitu chu thing le ruo hai chau an nih. Tien lai huna thing le ruo a tam a, sienkhawm hmasawnna hung um pei leiin industries, company le fac-tory tum tum siemna dingin thing le ruo tam tak phurthluk an ni leiin khawvelin boruok thienghlim nasa takin a tla-sam ta a nih tiin a hril. Thing le ruo hai chu boruok sik le sa siemtu an ni leiin a tam thei ang tak thingkak phun dingin mipui hai a ngen.

Project Vasundhara hmangna in

Police constable overdose ringhlain a thiCCPur: Zani zantieng 3:26PM vel khan pasal pakhat K. Shambu Singh (25), s/o (L) K. Singabi Singh of Jirikhunou Ward No. 6 chu Singngat Bus parking, CCPur-ah over-dose ni dinga ringhla khaw hre lova um hmu a ni a. In-rang takin Hospital panpui

a ni a, sienkhawm hospital tlung hmain a thi. K. Shambu Singh hi a pa thi hnunga Die-in-Har-ness a Police Constable a lut le tuta Kangvai Police out-post a posting mek, chawl hmanga In tienga um, zanita Aithing inchaw dinga dinga hung nia hril a nih.

CMRF-ah Rs. 10,000 an donateimPhal: Manipur tu-ilien \hangpuina dingin zani khan Heingang Ken-dra \halai le ‘Yakairol,18’ huoihawttu RICYDOM han Chief Minister’s Re-lief Fund (CMRF)-ah Rs. 10,000 an donate. Donation

chu RICYDOM palai han Chief Minister’s Secretar-iat-ah hun tawite hmangin sumfaiin CM Pu Biren Singh kutah an inhlan a, Pu Biren Singh chun donation thawtuhai chungah law-mthu a hril.

Union HRD in in MU thu pelut dinginimPhal: Union HRD Min-istry, Government of India chun ni 35 lai zet buoinain a chim buoi tah Manipur University buoina chu a ch-ingfel vat tah ding niin a hril. Inhmaa inthawka MU chanchin lo hrie hne tah mithiem pathumin buoina ch-ingfel dan ding report an pe-klut le inzawmin HRD Min-istry chun hma lak a tum niin official thusuok chun a hril. Buoina chingfel dan ding zietkuhai chu retired Reg-istrar of MU le, professor pakhat le politician pakhat

an nih. Student haiin nuorna an nei a inthawka kha chik taka lo enkaitu an nih. A re-port detail hmu thei an nawa chu MU buoina siemthatna ding chun a huntawk hle niin Imphal-a official thusuok chun a hril. Student haiin Vice Chan-cellor inban dinga an ngenna ni 35 a tling tah a. A lan ban naw rawpa buoina hi cing-fel a la ni naw rawp chun an nuorna sukkhau nawk zuoin MU sunga hmun le thil po po an khar vawng tah ding niin MUSU chun a hril.

Page 3: Anaesthesia Machine puok kawi; Operation thaw ding tam tak ... Thar/2018/July/HT-05-07-2018.pdf · van hmupui a, Pending Bills 2, MLR & LR Amendment Bill, 2015 le Shops and Es-tablishment

lakTaWi

3Thlahmur (july) 05, 2018 ningani (Thursday) naTional/inTErnaTional & adVErTisEmEnT Hmasawnna Thar

Oja Zia-ul Haque chunga lawmthu hrilnaHun sawt taka inthawk khan Pile natna ka nei a. Ka nat dan chu a changin inhnawm thei loin ka um a, kan hnawm pha pha ka mawngkuo a in-thawk thisen a suok a, ka kut le ke hai bakah ka lu a hung na hlak. Bu ka du naw a, ka taksa a hung chau a, ka kawng le ka ring hai a hung kham a, ka thahrui a na hlak bawk. A chang leh ka mawng-kuo a hung inthak hlak. Chun, a chang changin ka ek Kel ek angin a hung inhriel hlak. Ka beidawngin No. 9615391873/9774274411 ka pan a, hun iemani chen a mi enkawl a, tuhin chu ka hung dam fel ta a, ka lawm hle. Hi lei hin pathien le Oja Zia-ul Haque Phusam hai chungah lawmthu ka hung hril. In en theina hmun hai,1. Old Bazar, Zomi Colony, Near Muslim Masjid, CCPur2. Kekru Villa, North AOC, AMUCO/UCM gate, Imphal. Lawmthu hriltu,

-kamkholal, Thingchom.

sIelMAt CHrIstIAn HOspItAl & reseArCH Centre

*** Eye specialist DNB (Ophth) MNAMS Fellow in Retina and Vitreous surgeries pan nuom hai chun date 7th july, 2018 zing dar 10am in Sielmat Christian Hospital-ah in en/pan thei ning a tih. Mit (eye) tienga harsatna nei hai le Zunthlum leia Mit harsatna neihai ta ding khawmin pan thei ning a tih. Operation \ul hai khawm thaw thei nghal ning a tih. Registration Fee Rs. 300/- ning a ta, ticket booking khawm 7:30AM-6:30PM chen thaw thei ning a tih. registration Contact no. : 9862853047

*** doCTors aVailaBlE 24x7 (4,5)

ISIS Hotu Luman Rs. 1. 18 Cr. Nei Abu Talha Kap Hlum Nia Hrilankara, TurkEy: Musl im j ihad i s t IS IS helpawl turu, Talib Ak-kurt, indona le inzawma a hming Abu Talha al-Turki tia thlenga nunrawng tak taka mi an manhai sawisak le thata an that lai po po video laa social media haia philang hlaktu chu US thlawp Syrian Defence Forces haiin an kap hlum tah niin an hril. Abu Talha al-Turki hi misuol rapthlak, mi that le sawisak pawi tina ieng-khawm nei lo, hringna chu inhnelpui mei mei dinga ngai a nih a. Kum 2015 a ISIS han Aleppo an lak \um khan Turkey sipai pahni an man a. Chu sipaihai chun an kut hnungtienga khitin hruihruol hnungtieng Petrola inchie huin an kei a. An za-kuo le kekawrhai Petrol an

bur khum vawng bawk a. Chuonga Petrola an thuomhnaw hu vawng le hnung tieng kut khitde pum chun thlaler a Ui angin an in-vak sawltir hrep a. An thina ding hmun chen Ui angin an invaktir a. Chu hmuna chun an in ngirtir a, hnungtieng en phal lovin. An kut khitna hruihruol Petrol hu chu an raw a, damti ti a kang peia. Turkey Sipaihai a kang kaia, na tia an inthleng vel lai chu video camera-in a lak zinga. Chapo takin an nui vel a, “Uichal ur hmin dan chu hieng hin ei thaw hlak. An sa khawm an hnik nuom a nih. ISIS dotuhai boral dan ding chu hi hi a nih” tiin video keset hi a thawn hlak. Hieng khawpa misuol a nih leiin US Military le

intelligence chun a luman dingin USD $243, 000 (Rs. 2.18 crore vel) a puong tah a nih. Turkey military le Police Force ‘Blue List’ ah khawm a \hang a. Turkish pawisa lem chun 1.5 million Lira (Pound 243, 000) luman nei a nih. Syria rama ISIS helpawl-hai tukdawl an nia an tlawm pei ta bawk leh US thlawp

Syrian Defence Forces (SDF) han ram an lak pek a. June 7 khan Al Turki hi Hajin khuo an beina, bomb thlakna ah a thi niin US in-teligence chun a hril. A thi thu hi Maryland Coordina-tion and Analysis Center, US khawmin online-in a post. Al Turki le a ruolhai pahni Hasan Aydin le Muhittin Buykyanggoz hai

khawm luman tamtak nei an nih a, zawng zing an la nih. Turkish Police hai hril dan chun anni pawl hi “Yasar Group’ an inti a, Islamic State Execution Team a nih. Execution Team hai hi Turkish ISIS helpawlhai an ni tlangpui. Turkish mi vekin Turkish mi bawk military inteligence agent pahni Sefter Tasle Fethi Sahin hai raw hlumtu kha an nih. Kha video, mi an that (execute) lai kha minute 19 vela sei a nih a. Kha ni lo, kha neka tawi met, an mi manhai phir hnungkhirin an inkuntir a, kawlhnamin an ring an fit bawng hmawk hmawk lai video hai khawm an tlangzar a nih. Video hin khawvel a \hawng a, Turkey mipui lung a sen em em bawka chu thaw

thei dang a um ta chuong nawh. Turkey sipaihai chun Syria le an inrina laia Al Turki pawlhai inbikna puk chu January 27, 2018 khan an bei a. Mi paruk le docu-ment tamtak an man bawk a. Anachu, Court-in pakhat chauh hrentangin 5 danghai an suo nawk leiin Turkey police hai chu an lungsen hle a. Pakhat hrentanga um hi Al Turki a nih an tih a. A luman hi US sawrkar kuomah lak an tum leia an hrentang khawhnunga an that niin an hril. Web-site pakhat chun, Turkey sawrkar le media hai chun Al Turki thu hi suklar an nuom naw leiin an hup bet tlat a nih, tiin a hril a. Al Turki chu a thi taa, a luman lak a ni le ni naw ruok chu hriet a ni nawh, tiin a ziek. (Reuters)

Yemen Houthis Helpawl Han Saudi Hai An Kapsanaa: Kar liemtah khan Yemen Houthis helpawlhai chun Saudi Arabia khawpui tak Riyadh Missile in vawi tam tak an kap a, an kap siet hne hle niin a hril a. Saudi Arabia a Al TV Arabiya khawmin missile kap hi a confirmed a, pahni chu boruokah lo kap thlak an nih tiin a hril. Yemen-a Shiite Muslim helpawl Houthis hai hril dan chun, Thawlenni khan Saudi Arabia military air base po po an bei a. Ramri laia Asir vuongna field chu Ballistic Missile hmanga kap siet vawng niin a hril. Houthis hai thusuok Saba news agency in an suo sawng ah chun, “Long range Ballistic Missile Badr 1 chu King Faisal Military Air Base, Khamis Mushait City, Asir biela mi chu kap siet vawng a nih” tiin a

puong. Saudi Arabia sawrkar ruok chun hi thu hi a la dawnlet nawh a. Amiruok-chu, Missile tam lem chu anti-missile haiin boruoka an vunog laiin an lo kap thlak a, vuongna \um hmun le vuongna suksiet taluo an nei naw niin a hril. Saudi Arabia lal King le a sawrkar hi Shiite Muslim helpawl Houthis hai hin an dit nawh a. Phet thluk an tuma chu vawisun chenin an la phet thluk thei nawh a, an indo

ran el a nih. Shiite Muslim hai hi Iran sawrkarin a thangpui an nih a. March 2015 a inthawk khan Yemen sawrkar exiled-a um chu tungding nawk tu-min nasatakin a beia chu a la hlawsam hri a. Saudi Arabia King hi US in a \hangpui ve nawk tlat leiin nuom el chun an hne thei nawh a. Indona khawm a re el thei naw a nih. Iran sawrkarin Shiite Muslim helpawl Houtis hai a \hangpui el bakah Syria rama Hezbollah hai khawm

a \hangpui a, chu chun Israel an bei hrawn nawk pei leiin US chun Israel beina bul tumtu tak Iran chu a theida tah em em a. Hremna ding le rekna ding ngawt a zawng ve tah a nih. Hi lei hin Iran Nuclear deal khawm kha US President Donald J. Trump an hnukdawk tah a nih. Tuhin Iran chungah eco-nomic sanction (rekbetna) nasa nawk zuola thaw din-gin a ruolhai a fiel khawm mek a nih. Hienglai zing hin Iran chun Missile a siem sun-zawm pei ding thu a hril a. A nuclear program khawm US an hnukdawk tah a, EU le rambung danghai khawm an inhnuk dawka inremna an sukpuitling naw chun a sun-zawm nawk ding thuin a lo vau ve ran bawk. Khawvel enna tieng tieng ‘muongna ding’ a um nawh. (AP)

SC thutlukna hi democracy hratna a nih: KejriwalnEW dElhi: Supreme Court chun zani khan Delhi sawrkar ditsakna pe in, Lt. Governor chun Council of Ministers hai thurawn le \hangpuina in sin a thaw ding a nih tiin thutawp a siem. Hi le inzawmin, Delhi Chief Minister Mr. Arvind Kejriwal chun Su-preme Court rorelna chu a lawm thu hrilin, “SC thut-lukna hi democracy hratna a nih” tiin a hril. Delhi sawrkar Aam Aadmi Party (AAP) chun administration le thuneina tinreng zalen taka nei a nuom leiin Lt. Governor dan hmangin a bei a, Del-hi sawrkar chun hratna a chang tah a nih. Mr. Ke-jriwal chun a lawmna thu

Twitter a khawm a post a, “democracy in hratna tawpkhawk a chang tah a, democracy hratna hi Delhi mipuihai hratna a nih” tiin a hril. Deputy Chief Minister Mr. Manish Sisodia chun, Supreme Court rorelna hi

inchik zing tlak mellung pawimaw tak a ni a, tuta inthawk Delhi sawrkar chu detindo le zalen takin hma a sawn thei ta ding a nih tiin a hril. Tuhin chu Delhi sawrkarin an files hai LG approve dingin an thawn ngai ta naw ni a, sawrkar

sinthaw sukchawl an ta naw ding leiin, awlsam le inrang lemin sawrkarin hma la thei tang a ta, Delhi mipuihai ta ding chun hn-ena ropuitak a nih tiin Mr. Sisoda chun a hril a, “Delhi sawrkar chu a thilthawthei-na pek nawk a ni tah” tiin lawm takin a khekpui bawk. Delhi sawrkar le LG thuneina thua buoina hi Mr. Kejriwal le Cabinet Minis-ter pathum han LG office-ah June 11 le 19, 2018 inkar sunga nuorna an neiin a nghawng suok nawk a nih. Chu huna chun Mr. Kejri-wal inrawi AAP sawrkar chun IAS officer strike neihai inchawltir ding, sin-thawtu thla 4 sung chawl

ta hai hremna pek ding le miretheihai ration an In a pek dinga rawtna pawm pek ding hai an ngen a nih. Lt. Governor func-tion dan thua chun AAP in August, 2016 daia kha Court-ah an tlun tah a ni a, chu huna chun Court in Lt. Governor ditsak lemin, “Lt. Governor hi Delhi Ad-ministrator” a nih tiin thut-lukna a siem. AAP chun thla hmasak khan Supreme Court-ah sawiselna a the-lut nawk a, chu hnungin Supreme Court Constitu-tion Bench insiema ngaituo niin, “Delhi sawrkar chu elected representatives hai chunga innghat a nih” tiin thutlukna an siem nawk a nih.

Tuihawk len mi 4 sansuok

jammu: Udhampur dis-trict, Jammu and Kashmir a chun zani khan ruopui nasatak inring lawk lovin a s<r thut a, Ghordi area laia nullah pakhatin a l>n naupang pahni le nuhmei pahni, an rengin mi pali chu him taka sansuok an nih. Mi palihai chu Police le lo-cal mi \hangruola an sansu-ok a ni a, Udhampur district hospital a enkawl mek an ni a, an ngirhmun a derthawng naw nia hril a nih.

India hi khawvela ‘aviation market’ in\hang hrattak a nih: Suresh PrabhunEW dElhi: Union Civil Aviation Minister, Mr. Suresh Prabhu chun India hi khawvela ‘aviation sector’ in\hang hrattak a nih tiin a hril. Mr. Prabhu chun UDAN scheme hnuoia Delhi le Kanpur inkar direct flight a launch huna hi thu hi a hril a nih. Mr. Prabhu chun, aviation sec-tor hi hmabak \ha tak nei mek a ni a, kum tlawmte sungin a service Rs. 10 lakh crore anghua a inzau vat ning a tih tiin a hril. Direct flight a launch

zova a hril peina a chun, Gorakhpur le Nepal inkara vuong ding direct flight khawm launch vat ni tang a tih tiin Mr. Prabhu chun a hril.

Regional flying sukhrat dinga hma lak zing a ni a, India khawpui 50 chu hun sawtnawte sungin ‘aviation circuit’ huom sunga laklut vat ning an tih. Rampum huopin sawrkarin ‘air cargo hub’ siem a ta, hi hmalakna hin loneituhai hmakhuo a siem pek ding a nih. Air cargo chu loneituhai lohma-suok awlsam lema thak lawn zung zung an ni theina dinga siem tum tak a nih tiin Mr. Prabhu chun a hril sa bawk.

Demonetised note Rs. 1.68 cr man

ThanE: Thane district, Maharashtra-ah zani khan Parsik Reti Bunder hmun lai Crime Branch han de-monetised notes Rs. 1.68 crore le mi pathum an man. Thane Crime Branch hai chun report an hmu le inza-wma demonetised notes hai chu an man a ni a, mi pathum hai chun notes hai chu an dehawn tum niin an hril a, an rengin Kalwa police station-ah thubuoi siema hrentang niin, an chungthu suizauna nei ning a tih tiin Thane police thu-suok chun a hril.

Cabinet in DNA Bill a pawm

nEW dElhi: Zanita Union Cabinet in\hungin DNA Technology (Use and Application) Regula-tion Bill, 2018 a pawm tah. Hi bill thiltum tak chu ‘DNA based forensic tech-nologies’ inzau a, a system sukhrat a nih. DNA labora-tories han dan ang thlapin accreditation le regulation nei an ta, DNA results hai chu ringtlak ngei an nih ti le, data hai \ha taka leak lo dinga humhim an nih ti sukchieng ni ta bawk an tih. Cabinet in\hung chun Relief and Rehabilitation of Migrants and Repatriates khawm a pawm a, Minni-mum Support Price (MSP) quintal khat peiah Rs. 200 in a sukpung bawk.

Raw\ek siemna puok leiin mi 10 an thi

hydEraBad: Zani zan-tieng dar 1:30 PM vel khan Warangal Rural district, Telangana hmuna raw\>k siemna le a sie khawmna ‘godown’ a puok a, sin-thawtu mi 10 in thina an tuok pha. Raw\>k siemna hmun chu Warangal town a inthawk 135 km vela hla Kotalingala village-ah a ni a, thil puoka kangmei a suok lai chun godown sun-gah mi 15 an um a nih. A hmuna hretu han an hril dan chun, godown a chun thil inring takin a puok a, chu hnungin kangmei na-satakin a suok zawm nghal niin an hril. Sansuokna sin state police han an thaw a, hliemna tuokhai MGM Hospital, Warangal town-ah enkawl an nih.

India US think tank Exchange prognEW dElhi: American think tank group inlar pak-hat chun India leh ‘fellows exchange programme’ nei dingin a puong. Exchanges Programme chu ‘Ford Foun-dation’ sponsor-na a nei ning a ta, a thiltum tak chu India le US mihai technol-ogy hmanga an hringnun sukchangkang pek a nih. Programme chu US group in an fellows \henkhat India-ah

tir an ta, India group in US-ah fellows tir ve thung an tih. Hi le inzawma US group in thusuok a siemna a chun, ‘fellows exchange programme’ hin India le US group inkar sukhnai a ta, technology hmanga mihriem hringnun dawmsangna lam-pui inhawngin, United States le India inlaichinna khawm sukhnai phang a tih tiin a hril.

Online gambling company Director 2 manmumBai: Internet hman-ga inchawina, ‘online gam-bling company - Gameking India Pvt Ltd’ Directors pahni, Ramesh Chourasia (56) le a naupa Anchal Chourasia (30) hai chu zani khan Mumbai police Crime Branch han an man. Anchal Chourasia hai pafa chu Tar-deo, central Mumbai mi an ni a, an sumdawngna chu Gurugram, Haryana besana an thaw a nih. Software Engineer An-chal Chourasia le a pa chun

gambling website pahni, www.gamekingindia.com le www.planetgonline.com an siem a, website hai chu kum iemanizat liemtah a inthawk Gameking India hnuoia sie an ni a, kum 2014 a inthawk khan police stations tum tumah com-plaint 19 zet thelut khum an ni tah. An pafa in zani khan court-ah inlangtir an ni a, police custody-ah la um phawt dinga an chungthu rel a nih tiin Akbar Pathan, Deputy Commissioner of

Police (Cyber Crime) chun a hril. Gameking India in on-line gambling le betting a thaw hlak chu hi hma khan Mumbai Crime Branch in a hriet a, central-ah ngenna a siem dungzuia block a nih. Chu hnungin web-site hai chu sawrkar hriet lova sukhring nawk an ni a, online gambling an \ana inthawk Anchal Chourasia hai pafa hin crore zatel a hlawk an huoi lut tah nia hril a nih.

India mi a chanve vel mobile boa um nuom an la um: SurveynEW dElhi: Khawvel hung changkang peiin, technology thilthawtheina hmanga umhmun-ah ieng-kim thaw thei tah angin um sien khawm, India mi a tam lem chu an sunghai, an ruol-hai le an laina hai bula hun hmang an nuom leia mobile bo, ‘mobile-free’ hun an la thlang lem niin American Express le research firm Morning Consult in ‘Live Life’ ti thupui hmanga a survey report chun a hril. ‘Live Life’ in kum 4 liemtah sung survey a thawna a chun, India mi hmun thuma \hea hmun khat chun technology lei-in an sinthawna-ah hun an hmang tam lem niin a tarlang. Khawvel a hung changkang pei a, sinthawna le ni tin khawsakna khawm nisien, khawvela mihriem hai hi a hma nekin an inh-nai a, kawng hran hranah an inpaw tawn tah a nih tiin survey report chun a hril

bawk. ‘Live Life’ hin mihri-emin ni tina a hun hmang dan le a sinthawna inkuon-gkai dan a tarlang a nih tiin Mr. Manoj Adlakha, CEO, American Express Banking, India chun a hril.Survey chu March 7, 2014 le 2018 kum inkar sunga online hmanga thaw a ni a, India rama chun survey dawnna pe mi 2,000 neka tam inbiekpui an nih. Sur-vey report in a tarlang dan chun, India mi dawnna pe la naupang deuhai chu a upa

nekin mobile boa um nuom an tam lem niin a hril. Survey chu rambung pariet India, Australia, Canada, Hong Kong, Ja-pan, Mexico, Britain le US haia thaw an nih. Telangana le Kerala states a inthawka dawntu hai lai technology le mihriem nun pangngai taka intlawn zing nuom an tam tak a, Tamil Nadu a chun ngaizawng le inkar buoina leia mobile boa um 90% velin an thlang niin ‘Live Life’ survey report chun a hril.

Bru 32,876 Mizoram-ah \huoikir ding

nEW dElhi: 1997 kuma Mizoram a inthawka Bru raltlan, North Tripura relief camps a um mek sungkuo 5,407, an rengin mi 32,876 chu Mizoram a \huoikir nawk dingin Central sawrkar, Tripura le Mizoram sawrkar le Mizoram Bru Displaced People’s Forum (MBDPF) han July 3, 2018 khan New Delhi-ah inremna thuthlung an ziek tah. Thutlung ziek huna chun Home Minis-ter Rajnath Singh, Tripura Chief Minister Biplab Ku-mar Deb le Mizoram Chief Minister Lal Thanhawla hai khawm an \hang.

Venkayya thi cham-pha inser

nEW dElhi: Zani khan India flag design-tu le free-dom fighter Pingali Ven-kayya (August 2, 1876-July 4, 1963) thi champha vawi 55-na hmun tum tumah in-ser a nih. Linguist le geolo-gist Mr. Venkayya chu hun-ser hmangna haiah inzana p>k a ni a, Prime Minister Narendra Modi, Indian National Congress (INC), West Bengal Chief Min-ister Mamata Banerjee le ram \huoitu tum tumin Mr. Venkayya an inzana thu an puong bawk. Mr. Venkayya chu ‘Jhanda Venkaiah’ ti khawma ko hlak a ni a, ama chu Andhra Pradesh states suok niin, Indian national flag a design chu India pa Mahatma Gandhi le \huoitu tum tumin an hung pawm pui a nih.

BEngaluru: Congress President Ra-hul Gandhi chun zani khan Karnataka Congress President dingin Bengaluru MLA Mr. Dinesh Gundu Rao a ruot. Mr. Rao ruotna chu Congress General Secre-tary, Mr. Ashok Gehlot in a puonglang a, ama ruolin a mawphurna hlui, Karnataka Pradesh Congress Committee’s Working President mawphurna chel dinga dinga Bi-dar bieltu MLA Mr. Eshwar Khandre ruot a ni thu a puong bawk. Kum 48 mi Mr. Rao chu Gandhinagar A/C a inthawk a zawmin term 4 zet MLA a thlang tling a ni tah a, Chief Minister hlui R. Gundu Rao a naupasal pahnina niin,

Karnataka CM hlui Siddaramaiah sawrkar-ah Food, Civil Supplies and Consumer Af-fairs Minister mawphurna cheltu a nih.

Karnataka Congress Pres dingin Gundu Rao

Congress MLA hlui Minister portfolio 3 pekganFhinagar: Congress MLA hlui le Senior OBC leader, Mr. Kunwarji Bavaliya chu Gujarat Chief Minister, Mr. Vijay Rupani inrawi BJP sawrkarin Ministers portfo-lio pathum, Water Supply, Animal Husbandry le Rural Housing hai a pek. Mr. Kunwarji Bavaliya hi zani hma-saka Congress a inthawka inbana BJP zawm a nih. Mr. Kunwarji Bavaliya chu term nga zet a zawma Jasdan biela Congress MLA tling tah a ni a, BJP a zawm zovin Cabinet Minister dinga laklut nghal a nih. Mr. Kun-warji Bavaliya chun Congress President Rahul Gandhi in hnam inthlierna politics Congress party sungah a keilut leia Congress tawpsan niin an hril.

Yatra pilgrims 96 \huoisuok nawknEW dElhi: Simikot, Nepal hmuna Kailash Mansar-ovar Yatra pilgrims 1,500 neka tam intanghai laia 96 chu zani khan him taka \huoisuok nawk an nih. Zani hmasaka 158 \huoisuok hai tiem sa in pilgrims \huoisuok po chu 254 an tling tah. Pilgrims intanghai ngirhmun chu Kath-mandu Indian Embassy in a enkai zing a, a theina ang an-gin \hangpuina a pek zing a nih tiin AIR report chun a hril. Pilgrims hai chu boruok ngirhmun hung danglam thut, mihriem ta dinga \ium intlun thei a ni leia intang an ni a, zani hmasak zantienga inthawk boruok chu a zie a hung um pei tah nia hril a nih. Zanita sansuok hai laia 73 chu commercial flight 5 hmanga phur an ni a, a dang 23 chu Nepal Army helicopter a phur suok an nih.

Bihar a Teachers 4,257 lakna din-gah Engineers le Ph.Ds an tam tak PaTna: Bihar-a Govern-ment schools haia guest teachers 4,257 lakna dinga chun candidates nuoi 5 deuchaw an um a, hieng hai laia a tamlem chu En-gineering le Ph.D degree holder an nih tiin Educa-tion Department official thusuok chun a hril. Rashtriya Madhyamik Shiksha Abhiyan (RMSA), West Champaran chun guest teachers post 4257 lakna ding hin thla hmasa khan notification an suo a, application peklut theina hun nuhnung tak chu June 15, 2018 kha a nih.

Official thusuokin a hril danin teacher post inh-ni application pe hai laia 80% deuthaw chu Engi-neering stream a B.Tech le M.Tech degree nei an nih tiin official thusuok chun a hril. Teacher post lak ding hai laia 1041 chu English; match teacher ding 791; Physics teacher ding 1024; Chemistry ah 974; Zool-ogy ah 137 le Botany-ah 290 an nih. Bihar sawrkar chun teacher indainaw sukbona dinga guest teachers hi lak a tum a nih.

Page 4: Anaesthesia Machine puok kawi; Operation thaw ding tam tak ... Thar/2018/July/HT-05-07-2018.pdf · van hmupui a, Pending Bills 2, MLR & LR Amendment Bill, 2015 le Shops and Es-tablishment

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSThlahmur (july) 05, 2018 ningani (Thursday)

sun ZAWMnA.......

FIFA World Cup 2018:England chun penalty-a Colombia hnein quarterfinals an lut;

July 6 a inthawk Quarter-finals inkhel ding; Harry Kane in goal 6 thun tain top scorer a la nihmosCoW: Russia rama FIFA World Cup 2018 fe mek chu insawrchin peiin Nilaini khan Colom-bia le England han Spar-tak stadium-a round of 16 match tawpna tak an khel a. England chun Penalty-a Colombia hnebanin kum 2006 a inthawk World Cup quarter-finals an lut hmasa takna dingin England chu quarterfinals an lut ve tah. Tuta \um hi England in tournament liena penalty-ah hratna an chang vawihnina chau a nih. Euro 96 khawm khan penalty-ah Spain an lo hne. Colombia ve thung a chun tuta \um hi World Cup knockout match vawi 4 an lo hmasuon ta hai laia an lost vawi 3 na a nih. Kum 1990 khan last 16 le 2014 khan quarter-finals penalty ah an lo tla a nih. Colombia le England inkhel zan hin first-half chenah goal thun bik um loin an indraw a, second-half minute 57 naah Harry Kane chun England ta din-gin goal a hung thun a, hun pangngai bo hnunga injury time minute 90+3 ah Yer-ry Mina chun Columbia ta dingin inangna goal a hung

thun leiin extra time inkhel a ni a, extra time inkhel zo hnunga khawm goal thun-sap bik um loa 1-1 a an in-draw leiin Penalty pet a ni a, chu taka chun England in Colombia hi 4-3 in an hne ta a nih. Colombia le England hi an inbeitawk hle a, ball pos-session khawm an inthlau nawh. |hang a na ve bawk leiin fauls khawm a tam hle. Colombia in fauls vawi 23 an hlaw bakah Yellow Cards 6 an hlaw a. England chun fouls vawi 13 an hlaw suok ve a, Yellow card hmu 2 an um bawk. World Cup Teams 32 khel hai laia 16 an tlak hnungah teams 16 in round of 16 an khel zo hnungin tuhin teams 8 quarter-finals khel dingin an la um a, July 5, 2018 hin inkhel um naw ni a, July 6, 2018 a inthawk

quarter-finals match inkhel \an nawk ning a tih. Quarter-finals match hmasa takah July 6, 2018, 7:30PM hin round of 16 ah Argentina 4-3 a lo hnetu France le Uruguay inkhel an ta, match nuhnung 11:30PM in Mexico lo petdawk tu Brazil chun Bel-gium inkhelpui a tih. July 7, 2018, 7:30PM match hmasa ah England chun Sweden inkhelpui a ta, match nuh-nung 11:30PM ah World Cup mikhuoltu Russia chun Croatia inkhelpui a tih. Quarter-finals khel zoah July 10 le 11, 2018 haiah semi-finals inkhel ning a ta, Semi-finals a hrat zo lo han July 14, 2018 in Third Place inchu an ta, July 15, 2018, 8:30PM in World Cup, 2018 final inkhel a ni ta ding a nih. 21st edition FIFA

QUArter-FInAls FIxtUreFriday, July 6,2018 (Friday)

France vs Uruguay -7:30 PM IST Brazil vs Belgium - 11:30 PM (IST)

saturday, July 7, 2018 (saturday) Sweden vs England -7.30 PM IST Russia vs Croatia -11:30PM(IST)

World Cup round of 16 khel zo a ni ruolin tuta inkhel ta chena hin ring phak lo thil tlung iemanizat a tlung a. Defending Champion Ger-many chu South Korea in group stage-ah 2-0 in an hne leiin round of 16 an lut zo naw a; star players tamna Purtugal, Spain le Brazil hai chu harsa takin knock-out stage a lut hram a, sienkhawm Portugal le Spain chu last 8 lut zo ta loin an tla a, Brazil chu an la damsuok hram. Tukum world Cup a hat-

trick siem hmasa tak le goal 4 thun a, goal score rawna hma lo \huoi hmasa Cris-tiano Ronaldo (Portugal) chu an tla ta a. Harry Kane (England) chun round of 16 khel zo chena khan goal 6 thun tain top scorer a la ni a, England hi quarter-finals an lut leiin Kane chun goal thun sap theina hun a la nei. Kane hin Group G match-ah Panama 6-1 a an hne \um khan hat-trick a hmu a nih. Ama dawttu goal 4 thun ve Cristiano Ronaldo (Por-tugal) an tla ta a, Belgium player Romelu Lukaku chun goal 4 a thun ve ta a, Bel-gium hi quarter-finals an lut ve leiin Lukaku khawmin goal thun sap theina hun \ha a la nei. Anni dawttu chu Denis Cherysheve (Rus-sia) niin goal 3 a thun ve ta a, goal 3 thun dang Yerry Mina (Colombia) chu round of 16 a khan an tla tah.

Kum 24 liemtaa OG thun leia Escobar kaphlum a ni hnungin Penalty petlut lo hai that dinga vau nawk

mosCoW: Kum 24 liem-tah 1994 World Cup huna Colombia le a mikhuoltu US inkhel \uma Colom-bia player Andres Escobar in anni goal-a a thunlut pal ‘Own Goal’ or (OG) leia kaphlum a ni hnungah, Nilaini zana Colombia le England in penalty an pet huna petlut lo Colombia player pahni- Mateus Uribe le Carlos Bacca hai chu so-cial media haiah that dinga vauna a tam hle a, hi thil hin Colombia rama chun boruok a suk sosang hle nia hril a nih. Uribe in penalty a pet khan goal crossbar a dengfuk leiin a goal naw a, Carlos Bacca in a pet ruok chu England goalkeeper Pickford in a lo dang (saved) a nih. Colombia player le Italian club Fiorentina ta dinga khel mek Carlos Alberto Sanchez Morena khawm tukum World Cup-

ah Japan le an inkhel \um khan Red Card a hmu leiin, ama leia Colombia hrat lo pha nia intumin that dinga vauna a lo dawng ta bawk a, hi thu khawm hi Police han an suizui mek a nih. July 4, 2018 kha Esco-bar kaphluma a um cham-pha vawi 24-na char a ni a, Escobar khan kaphlum a tuok hmain England le Wembley stadium-a an inkhel \umin Colombia ram ta dingin goal khat a lo thun hman a nih. Hienganga Colombia player hai that dinga vauna hung um nawk chungchan-ga Esocbar kaphluma a um champha hmangnaa Ecobar a unaupa Santiogo ’Sachi’ Escobar chun, a unaupa nunrawng taka kaphlum/that a ni hnung khawmin Colombia chun lessons a lan chuk thei chuong nawh tiin a hril.

“Ka unaupa Escobar kha vauna khawm dawng hlek loa dawizep taka kaphlum a ni a, hiengang thil social network sites haia hung inlang nawk hin Colombia mipui chu Es-cobar thinaa inthawk a la harsuok chuong nawh ti a suklang a nih’ tiin Santiago chun a hril a. Hiengang thil thawtu hai hi, Colombian football fans tak tak ni lo, misuol an nih, mana jail-a thun vawng ding an nih tiin a hril bawk. Colombian football fans hai chu a sangpa chun-ga tlung ang player dang chunga intlungtir nawk ta lo dingin a ngen. Escobar kaphlum a nina le inzawm khan Drugs sumdawngtu pakhat bodyguard sin thaw chu man le jail-a thun a nih. Tuta \uma Sanchez that dinga social media-a thu post tu \henkhat chun Sanchez le Escobar thlalak tarlangin, ‘ Escobar in Own goal a thun leia kaphlum a ni chun, Carlos khawm that ding a nih’ tiin an ziek a. David Castaneda an tipa chun twitter-ah Carlos thi rawh, Ui khawm I tluk nawh, kan ramah tu khaw-min an dit tanaw che, hung kir ta naw rawh’ tiin a ziek bawk a nih.

Escobar

Wimbledon 2018:

Halep first round-ah hrat; Petra Kvitova le Maria Sharapova an tlalondon: Wimbledon 2018 khel mekah chun July 3, 2018 khan Romania mi Simona Halep chun first round ah Japan mi Kurumi Nara 6-2 6-4 a hnein sec-ond round a lut. Simona Halep hi WTA tour rank-ing ah world No. 1 ni lai mek le Grand Slam cham-pions club member thar tak niin, thla hmasa khan French Open title a lo lak a nih. Next round-ah China mi Zheng Saisai inkhelpui a tih. Fourth seed Sloane Stephens le fifth seed Eli-na Svitolina hai chu first round-ah an lo tla ta bakah Wimbledon champion vawihni lo ni tah Petra Kvi-tova le winner hlui Maria

Sharapova hai khawm zani hmasa khan first round-ah an lo tla tah. Eight seed Kvitova hi world no. 50 Belarus mi Aliaksandra Sasnovich in 6-4 4-6 6-0 in a hne a, Sharapova hi world num-ber 132 Vitalia Diatchenko

in 6-7 (3-7) 7-6 (7-3) 6-4 in a hne a nih. Sharapova hi Wimbledon opening round-a a tlak hmasatakna a nih. Anni baka hin France mi sixth seed Caroline Garcia chu Switzerland mi Belinda Bencic chun 7-6

(7-2) 6-3 in a hne bawk a nih. Chun, zanikhan Caro-line Wozniacki chu Ekat-erina Makarova in second round-ah 6-4, 1-6, 7-5 in a knockout a; Serena Wil-liams chun Viktoriya To-mova 6-1, 6-4 a hnein third round a lut a, Karolina Plis-kova chun Viktoria Aza-renka 6-3, 6-3 a hnein third round a lut bawk. Pasal-a chun Roger Federer in zanikhan Lukas Lacko hnein third round a lut a, Milos Roaonic chun Australia mi John Millman 7-6 (4), 7-6 (4), 7-6 (4) in a hne bawk.

Inter Unit/Bn. Football TournamentimPhal: Manipur Po-lice Sports Club, Imphal, Manipur huoihawtnain July 9, 2018 a inthawk khin Inter Unit/Battalion Football Tournament \an ning a tih. Manipur Police Foot-ball Tournament hi kum 2017 a inthawka kha nei \an a ni a, tuta defending champion chu Thoubal Police an nih. Fixture dugnzuiin inkhel hi zantieng 2:30PM

haiah nei hlak ning a ta, July 9, 2018 in 2IRB le CCPur Police inkhel an ta, July 10, 2018, in 1 IRB le Pherzawl Police; July 11 in Bishnupur le 2 IRB; July 12 in CCPur le Phe-zawl; July 13 in Bishnupur le 1 IRB; July 14 in 2 IRB le Pherzawl; July 15 in CCPur le 1 IRB; July 16 in Bishnupur le Pherzawl; July 17 in 2 IRB le 1 IRB; July 18 in Bishnupur le CCPur inkhel an tih.

Selena Gomez-in Brand Thar Leh Contract Ziek

nEW york: Latin thisen kai Texas nunghak Selena Gomez, hlasakthiem leia inlar le hausa chu tulai hin film acting tieng le model tieng a thaw nasa lem a. Los Angeles a um tah naw thu a hril zo hnung ni khat hnungah, fashion tieng Fall 2018 campaign a ding Luxury Brand pakhat leh contract an lo nei zing. Kum 2016 khan fashion line pakhat Coach a \hangin $10 million vel a hlaw suok a. Tu kum 2018 ah chu luxury brand pakhat, leather Bag le chi hran hran siemsuoktu leh contract an nei a, ieng zat tak a an ding a puong nawa chu 2016 a mi nekin a lienin a hlawk lem niin an lang. Singer-actress Selena Gomez a thlalakhai hi Steven Meisel lak vawng

an nih a. Thlalak pakhat a chun, ni lum zakuo inphan, pui taka chei \iel, milien le hausahai chauvin an hak phak ang chi hakin Leather Bag a khai bawk a. A sam le hmel chei danhai khawm a danglam vawng a, mi hausa le insang tak, sophisticated deu angin an lang tah. Kha hmaa Texas tleirawl ngaizawnghai le buoi vel mei mei ang kha chu an ta nawh a. A lungril le hmel khawm a titakin inza a um sawt. An company (brand) creative director Stuart Vevres chun tuchena an contact ziek dungzuia Selena Gomez khawm a thutiem sukpuitlinga hma a sawn pei leia a lawmthu a hril. Hienglai zing hin Selena Gomez hi film khawm a chang bawk a. A film thar changna ‘Hotel Translyvannia 3: Summer Vacation” ti chu July 23 khin insuo \an ning a tih. Los Angeles ah khawm a um ta naw thu a hril a, an zin hlak renga chu, kar hmasak khan Los Angeles ah a film hi an premiere na hmun Wedgwood ah Red Carpet a hung hraw lai a nih a. Photographer le fans hai chu lungsen nekin an lawm lem a nih.

Bollywood Star Sonali Bendre’n High Grade Cancer A Nei

mumBai: Bollywood star le tulai nunghak laia ‘most eligible’ le ‘most positive’ t ia hr ie t Sonal i Bendre chun huoisen takin ‘high grade Cancer’ natna a nei niin Instagram ah a puong. Nunghak huoisen le hmel\ha Sonali Bendre chun Cancer natna hi ‘thei tawpin level tinah a bei let’ ve ding thu a hril nghal bawk. ‘Positive thinking’ hi natna hnena pakhat a nih ti chu a hriet chieng ve a hawi. Kum 43-a upa Sonali Bendre-in a ziek dan chun, “Iemani chang chu, ei beisei naw lai tak hringnun ah hin thil mak tak tak lung\hawng thlak tak thilin a mi hung deng hlak. Kei khawm tulai hnai khan ‘high grade Cancer’ ka nei ti hmu suok a nih a, a zung khawm a lo kei hman tah nia hriet a nih. Hieng ding ti hi kan lo hriet der nawh! Natna neu neu ka nei leiin test kan thaw a, hi hi kan hmusuok tah a nih!” tiin New York-a treatment a thawnaa

\hangpuitu a sunghai le ruolhai po po kuomah lawmthu a hril nghal. “Ka sunghai le ruolhai chun a kul a taiin an mi \awiawma, ka beisei phak bak a nih. Hieng neka support tukhawma beisei ding nei ta chuong naw ni hai. An renga chungah ka lawm hle a. Hi natna hi do let ve el naw chu thaw dan dang a um bik nawh. Thaw nghal pei a \ul a, chuleiin, ka daktor hai thurawn angin New York ah treatment ka thaw nghal a nih” tiin a fans hai a hril. “Beiseina ka la nei zing a, a \ul ang ang a tawp chena bei let ve kan huom a nih. Zam nawng ka tih. A mi \hangpuitu \ha tak chu ka sunghai le ruol-hai le fanshai mi supportu in um \eu ti ka hriet hin a nih, hratna a mi pek thar chu. In renga chungah ka lawm hle a nih. Ka sunghai le nangni ka ruolhai hratna ka tieng a \hang zing ti hre ranin hi natna hi ka do let ding a nih” tiin ‘Kal Ho Naa Ho’ changtunu chun a hril.

Angelina Jolie-in A Nauhai London Khawpui A Lengpui

london: Hollywood A-lister le UN Envoy, Angelina Jolie, tulaia London ah a film thar “Maleficient 2” shooting thaw mek chun a pasal Brad Pitt leh an nauhai umpui le lengpui le inhmupuina ding thua thu ramtin an nei laiin, a film shooting buoi tak chawl lain a nauhai London khawpui a lengpui tawl a, inhawi an tih hle. Kum 43-a upa Angelina Jolie hin a nauhai po po shoot-ing a thaw sung London ah an rengin umpui vawng a tuma chu Court-in a phalpek nawh a. An pa Brad Pitt khawmin kar khatah vawi nga darkar li pei a kan a phalpek a. Kha hma khan a nauhai a lo va sir tah bawk; Angelina Jolie Buckingham Palace-a pro-gram ah a \hang karin. Jolie hin a nauhai parukhai chu London, West Wind-a hit kai Muscical Wicked a va enpui tawl a, inhawi an tiin an hlim tlang hle. A co-star hai chun Musical Wicked a va enpui hi Twitter ah an lo puongdar pek a. “Angelina Jolie chun a vawi thumna dingin @WickedUK a nauhai a enpui, casual” tiin Claudio Kariuki in a lo tweet. Angelina Jolie hin hadam hmel deuvin an nauhai Mad-dox, 16, Pax, 14, Zahara, 13, Shiloh, 12 le kum 9-a upa in-phir Vivienne le Knox hai chu

a lengpui zovin departmental store Super Market khawm a kaipui a. Inhawi an tih em em. Angelina Jolie le a nauhai hi, 2014 hit film ‘Maleficient’ hlawtling tak part 2-na ding shooting a thaw leia um an nih a. A nauhai pahni lem chu film ah hin part (role) pakhat tak in\hangtir a tum a. Amiruokchu, an pa Brad Pitt-in a remtih nawh a, court-in a khap ah a nih. London ah tawite umpui thei dingin a phalpek a, Brad Pitt khawma a va kan/sir a phalpek bawk a. Brad Pitt lem chun a kan dan dinghai le hunbi hai chenin bituk pek a nih. An nauhai custody chu ‘joint custody’ anga maw phur ve ve dinga inrem an nih a, court puotieng mimal (private) taka inrem pei ding ti a nih laiin tuta \um chu Court-in kut a hung rawl a. An nauhai chu nu le p anei lo

an ni nawzie an hriet theina dingin nu le pa inhmupui sawk dan dingin a relpek tah a nih. June thla khan , an divorce case cheltu Judge chun an pa Brad Pitt-in a nauhai a hmu tam deu theina dingin lampui a siempui a. Chu dungzui chun kar tin vawi nga, a nauhai paruk laia panga hai chu hmu thei a ta. A upatak, vuongna sungah an sukbuoi pui leia Angelina Jolie-in in\he’ a rawt phana Maddox (16) ruok chu ama nuom le nuom naw thu ning a tih, tiin a rel a. Angelina Jolie hin an nauhai Brad Pitt hmu a phal naw chun ‘joint custody’ an nina hlipin ‘primary custody’ Brad Pitt kuomah a pek ding thu a hril bawk. An inremna siem dungzui chun film shooting an thaw zo phat leh Los Angeles tieng an kir nawk ding a nih.

Lenlai Summer Cup 2018 \an a ni tahCCPur: Lenlai Club in naupang kum 15 hnu-oitieng hai ta dinga a buot-sai Lenlai Summer Cup 2018 (District Level Under 15 Football Tournament) Opening chu zani zantieng 3:00PM khan Vision Acad-emy, Rengkai, CCPur-ah nei a nih. Hi huna hin Liana Thomte, President, VSA & Proprietor, Thom’s Agency chief guest in a \hang a, Ms Mawii Fimate, Prin-

cipal, Vision Academy le CL John, Patron Member, Lenlai Club & Former Headmaster, GM H/S hai

functional president in an \hang a, Guest of Honour in Lalthanzau Hmar, Presi-dent, HSA CCPur JHQ a

\hang. Chief Guest in player inspection zoin tourna-ment a kick off a, hi zo hin match inkhel \an nghal a nih. Tournament-a hin team 14 an \hang a, champion in Trophy + Rs. 10,000 + Certificate, runner-up in Trophy + Rs. 6,000 + Certificate le pathumnain Trophy + Rs. 3,000 + Cer-tificate dawng an ta, indi-vidual prize um bawk a tih.

SAI chu Sport India ti a ni vat ta dingnEW dElhi: Sports Authority of India (SAI) chu Sports India tia ko a hung ni vat ta ding thu Union Sports Minister Rajyavardhan Singh Rathore chun zanita New Delhi hmuna gorverning body meeting huna a hril. SAI hi kum 1984 a indin a ni a, 50th General Body meeting huna hin coaches hai chun athletes hai food ex-penses haiah thu neina an nei ve thei ta bawk ding a nih.

“North East Region hi India ram biel danghai nekin a hnufuolin hma a sawn naw bik leiin, sawrkar thlungpui chun a hma-sawnna dingin theitawp a suo zing a nih. Sawrkar thlungpui khawmin a \hangpuia a sukhmasawn vat naw chun, a biel hi ieng-tiklai khawm changkang thei naw niih, tiin a hril bawk. “Long-term policy hmanga sukfel a ni naw chun, harsatnahai hi hung zuol deu deu a ta, harsatna tamtak hung intling khawmhai chun harsatna lientak, sukfel el thei tah lo a siem thei a nih” tiin a hril. State Water Resurce Minister Mr Let-pao Haokip chun, tuilien dangna le kawng dang danga pawimaw tak, houbal Dam bawl zona dinga fund lan tang a rengin Rs. 111 crore le Dolaithabi Project sum intang Rs. 25 crore hai hung pe vat dingin a ngen thu a hril. Tutak hin hieng pahnihai hi FMP hnuoia um an nih. Pu Letpao Haokip chun, “Minister a

hung inzin ta si hin chu, tuilien \hangpuina dingin ‘special package fund’ lo ngen ei ta, a mi thawpek ngei khawm ring a um a. Hun sawt tak tuilet a mi dangpui ding a nih” tiin a hril. Pu Letpao Haokip chun, mipuihai kuomah, sawrkar hmalaknahai chu nuizat el lova, a hlawtling ngei theina ding lo thlawpui lem hlak dingin a ngen tawl. Minister Arjun Ram hin tuilienin an in a chim buoi leia hmun danga umhai fak le dawn ding, bu le hme, dawn ding tui le thil dang dang an nei naw leia a luangril a tawk zie thu hrilin. Centre chun a thei tawpina hung \hangpui ding a nih, tiin a hril. Hmun hran hai an fang kuol hnun-gin New Checkon-a Namthangpung biel, Imphal River a inthawka tui hung let or a \ena hmun Imphal River a sir a. Thoubal project le Mapithel Dam hai sir nawk a ta, thil umdan a enthlithlaiin, zantieng New Delhi panin vuong suok nawk a tih. (DIPR)

Union Minister-in Tuilien suksiethai a hung en,

chu Manipur nau indiktak, a sinthawhai reng reng ram hmasawnna ding le in\hanglienna ding vawng an nih tiin an pak bawk a. Khawmihai khawma lo thlawp pei dingin a ngen. Hienglai zing hin Nongpok Sanjenbam community hai khawmin, Arunkumar sin-thawna leia hmasawnna danglam tak a um tah leia lawmthu hrila sukphur ve dingin a

phut a. “India ram chu khawte hai hma an sawna an changkang phat le chauh chang-kang chauh a tih” tiin a hril. Minister Letpao Haokip chun, “Tu tak hin Manipur ah khuo 2, 050 a um a. Chu laia 664 hai chu phairam biela registered (survey) an ni a. A dang po 1286 chu tlan-gram (hill areas) a um a nih” tiin a hril bawk.(DIPR)

Minister-in Langei Ro Water Supply Project A hawng

nuoi khat bek phun dingin target a siem a nih. Chun, zani ma khan Forest Depart-ment le \hangruolin Martyrs Park Com-mittee chun Khuga Dam bula Martyrs Park le a sevelah thingkak 1100 vel an

phun bawk. Thingkak phunnaa hin JACATB \huoituhai bakah PTC, YPA, SYO, KZP, YMA le MZP \huoituhai bakah martyrs sung le kuo hai an \hang tawl. Nikum khawm khan Martyrs Park lai hin thingkak 700 vel phun a lo nitah.

Van Mahotsav le inzawmin thingkak an phun

(i/c Information & Media) Mr. LRS Puruolte, Social Ac-tivist inlar tak el Mr. T. Romeo Hmar le HYA Gen. Hqrs. a Gen. Secy. Mr. Alan Famhoite haiin (L) Lalropui a sung-hai kut ah an inhlan a nih. Hi hun hi Mr. Joseph Lalrothang in anrawi a, Upa Lalt-lanmawi in (L) Lalropui a sunghai \awng\ai pekna a nei a, (L) Lalropui a farnu Pi Lallawmkim w/o (L) Rev. Ngamlalchawl chun hi hun a hin an sungkuo aiaw’n NC Hills tienga inthawk bawkin tuta mi lo khawm hi ralna an lo dawng ta thu hai hrilin ralna a la hung sa pei chu lawmum le ropui an ti tak zet thu hai a hril a, \awng\aina hun a hmang bawk.

(L) Lalropui Famhoite ralna an nei