angielski dla chemika

ANGIELSKI DLA CHEMIKA.Każdy, kto choć trochę interesuje się chemią prędzej czy później zetknie się z publikacjami wjęzyku angielskim. Warto zatem znać podstawowe reguły rządzące chemicznym słownictwem wtym języku. Ktoś, kto już sięgnął do oryginalnej literatury z pewnością zauważył, że wieleterminów jest podobnych, bądź identycznych (np. ketone - keton czy distillation - destylacja).Fakt ten ogromnie upraszcza naukę terminologii chemicznej i sprawia, że w zasadzie wystarczyskupić się na różnicach. Oto podstawowe zagadnienia:

PRZEDROSTKI I PRZYROSTKIKWASY NIEORGANICZNETLENKI, WODOROTLENKI I SOLENAZWY PIERWIASTKÓWPROSTE ZWIĄZKI CHEMICZNEKWASY KARBOKSYLOWEMYLĄCA NAZWAWAŻNE TERMINYSPRZĘT LABORATORYJNYUŻYTECZNE ODNOŚNIKI

Przedrostki i przyrostki

Podobnie jak w języku polskim, angielskie nazwy tworzone są z wykorzystaniem odpowiednichfragmentów, które modyfikują znaczenie rdzenia wywodzącego się od nazwy pierwiastka. Wielez nich pokrywa się z ich polskimi odpowiednikami (np. di, tri, tetra, itd.). Podstawoweprzedrostki i końcówki umieszczono w tabelkach:

PRZYROSTKI

angielski polski przykłady

-ic -owy sulfuric - siarkowy,cupric - miedziowy

-ous -awy sulfurous - siarkawy,cuprous - miedziawy

-ate -an sulfate - siarczan,carbonate - węglan

-ite -yn sufite - siarczyn,phosphite - fosforyn

-ide -ek oxide - tlenek,chloride - chlorek

Angielski Dla Chemika http://www.trimen.pl/witek/angielski/index.html

1 of 11 24/03/2013 23:03

PRZEDROSTKI

angielski polski przykłady

per- nad- perchlorate - nadchloran,peroxide - nadtlenek

super- ponad- superoxide - ponadtlenek

hypo- pod- hypochlorite - podchloryn,hypophosphite - podfosforyn

hydrogen-albo bi-*

wodoro- albokwaśny-

hydrogenfluoride albo bifluoride- wodorofluorek albo kwaśny fluorekbicarbonate lub hydrogencarbonate

- wodorowęglan albo kwaśny węglan

* przedrostek bi- ma także znaczenie podobne do przedrostka di-czy też polskiego dwu- np. bichromate - dwuchromian.

Tlenki, wodorotlenki i sole | Nazwy pierwiastków | Proste związki chemiczneKwasy karboksylowe | Myląca nazwa | Inne ważne terminy

Sprzęt laboratoryjny | Użyteczne odnośniki

Kwasy nieorganiczne

Angielskie nazewnictwo kwasów tlenowych jak i beztlenowych jest analogiczne do polskiego.Nazwa składa się z dwóch części. Pierwsza określa jakiego pierwiastka kwas jest pochodną, adruga to słówko acid, czyli kwas. Obowiązuje przy tym opisany wcześniej system przedrostkówi przyrostków, który dotyczy także nazw anionów. W przypadku kwasów beztlenowych napoczątku nazwy pojawia się przedrostek hydro-, który odpowiada polskiej końcówce-wodorowy. Oto kilka przykładów:

PRZYKŁADY NAZW KWASÓW

nazwa angielskaanion

nazwa polskaanion

sulfuric acidsulfate

kwas siarkowysiarczan

permanganic acidpermanganate

kwas nadmanganowynadmanganian

hypophosphorous acidhypophosphite

kwas podfosforawypodfosforyn

hydrochloric acidchloride

kwas chlorowodorowy (solny)chlorek

hydrocyanic acidcyanide

kwas cyjanowodorowycyjanek


2 of 11 24/03/2013 23:03

Przy okazji nazewnictwa kwasów beztlenowych wspomnieć wypada o połączeniach wodoru,dzięki którym kwasy takie powstają. Przypomnijmy, że chlorowodór, staje się kwasem solnymdopiero po rozpuszczeniu w wodzie. W języku angielskim także istnieje to rozróżnienie. Nazwykwaśnych połączeń wodoru składają się ze słówka hydrogen i nazwy wywodzącej się odpierwiastka z końcówką -ide np. fluorowodór - hydrogen fluoride, co można by przetłumaczyćdosłownie fluorek wodoru. Na podobnej zasadzie tworzy się nazwy takie jak w tabeli:

ZWIĄZKI WODORU OCHARAKTERZE KWASOWYM

nazwa angielska nazwa polska

hydrogen bromide bromowodór

hydrogen sulfide siarkowodór

hydrogen cyanide cyjanowodór

Przedrostki i przyrostki | Nazwy pierwiastków | Proste związki chemiczneKwasy karboksylowe | Myląca nazwa | Inne ważne terminy


Tlenki, wodorotlenki i sole

Nazwy tlenków i wodorotlenków uzyskuje się dodając do nazwy pierwiastka słówko oxide czylitlenek lub hydroxide - wodorotlenek:

PRZYKŁADY TLENKÓW IWODOROTLENKÓW


sodium hydroxide wodorotlenek sodu

lithium oxide tlenek litu

hydrogen peroxide nadtlenek wodoru

potasium superoxide ponadtlenek potasu

Nazwa soli składa się z nazwy kationu (najczęściej tożsamej z nazwą metalu) oraz z nazwyanionu kwasu. Za nazwą kationu w nawiasie podaje się jego wartościowość za pomocą cyfrrzymskich. Wodorosole zawierają w nazwie przedrostek bi- lub hydrogen- . Nazwy anionów,które są związkami kompleksowymi tworzone są od łacińskiej lub angielskiej nazwy metalubędącego rdzeniem kompleksu:

PRZYKŁADY SOLI


magnesium bromide bromek magnezu

ammonium thiosulfate tiosiarczan amonu


3 of 11 24/03/2013 23:03

iron (II) nitrate azotan żelaza (II)

copper (I) perchlorate nadchloran miedzi (I)

tungsten (VI) silicate krzemian wolframu (VI)

calcium hydrogencarbonate wodorowęglan wapnia

potassium dicyanoaurate (I) dicyjanozłocian (I) potasu

sodium hexafluoroantimonate heksafluoroantymonian sodu

Czasami w odniesieniu do soli miedzi, manganu, cyny, rtęci i żelaza do określaniawartościowości metalu stosuje się końcówki -ic oraz -ous wraz z łacińską (oprócz rtęci) nazwąpierwiastka:

PRZYKŁADY NAZW ZWYCZAJOWYCH

nazwa angielskazwyczajowa

nazwa angielskasystematyczna

nazwa polskazwyczajowa

cupric oxide copper (II) oxide tlenek miedziowy

cuprous iodide copper (I) iodide jodek miedziawy

ferric nitrate iron (II) nitrate azotan żelazowy

ferrous chloride iron (I) chloride chlorek żelazawy

manganic sulphide manganese (III) sulphide siarczek manganowy

manganous borate manganese (II) borate boran manganawy

stannic phosphate tin (IV) phosphate fosforan cynowy

stannous hydroxide tin (II) hydroxide wodorotlenek cynawy

mercuric acetate mercury (II) acetate octan rtęciowy

mercurous fluoride mercury (I) fluoride fluorek rtęciawy

Przedrostki i przyrostki | Kwasy nieorganiczne | Proste związki chemiczneKwasy karboksylowe | Myląca nazwa | Inne ważne terminy


Spis pierwiastków

Niektóre angielskie nazwy pierwiastków zupełnie różnią się od ich polskich odpowiedników,przez co nieobeznany z chemią tłumacz może popełniać zabawne błędy, mylnie cytującangielskie nazwy, np. plutonium zamiast pluton czy merkury zamiast rtęć. Poniżej umieszczonospis wszystkich angielskich nazw pierwiastków. Wytłuszczonym barwnym drukiem zaznaczonote, na które należy zwrócić szczególną uwagę:


4 of 11 24/03/2013 23:03

NAZWY PIERWIASTKÓWA-B, C-F, G-I, K-M

nazwaangielska

nazwałacińska symbol nazwa

polska

Actinium Actinium Ac Aktyn

Aluminium Aluminium Al Glin

Antimony Stibium Sb Antymon

Argon Argon Ar Argon

Arsenic Arsenicum As Arsen

Astatine Astatine At Astat

Barium Barium Ba Bar

Berkelium Berkelium Bk Berkel

Beryllium Beryllium Be Beryl

Bismuth Bismutum Bi Bizmut

Boron Borum B Bor

Bromine Bromum Br Brom

Cadmium Cadmium Cd Kadm

Calcium Calcium Ca Wapń

Californium Californium Cf Kaliforn

Carbon Carboneum C Węgiel

Cerium Cerium Ce Cer

Cesium Caesium Cs Cez

Chlorine Chlorum Cl Chlor

Chromium Chromium Cr Chrom

Cobalt Cobaltum Co Kobalt

Copper Cuprum Cu Miedź

Curium Curium Cm Kiur

Dysprosium Dysprosium Dy Dysproz

Einsteinium Einsteinum Es Einstein

Erbium Erbium Er Erb

Europium Europium Eu Europ

Fermium Fermium Fm Ferm

Fluorine Fluorum F Fluor

Francium Francium Fr Frans

Gadolinium Gadolinium Gd Gadolin

Gallium Gallium Ga Gal

Germanium Germanium Ge German

M-O, P-R, S-T, U-Z

nazwaangielska

nazwałacińska symbol nazwa

polska

Mercury Hydrargyrum Hg Rtęć

Molybdenium Molybdaenum Mo Molibden

Neodymium Neodymium Nd Neodym

Neon Neon Ne Neon

Neptunium Neptunium Np Neptun

Nickel Niccolum Ni Nkiel

Niobium Niobium Nb Niob

Nitrogen Nitrogenium N Azot

Nobelium Nobelium No Nobel

Osmium Osmium Os Osm

Oxygen Oxygenium O Tlen

Palladium Palladium Pd Pallad

Phosphorous Phosphorous P Fosfor

Platinum Platinum Pt Platyna

Plutonium Plutonium Pu Pluton

Polonium Polonium Po Polon

Potassium Kalium K Potas

Praseodymium Praseodymium Pr Prazeodym

Promethium Promethium Pm Promet

Protactinium Protactinium Pa Protaktyn

Radium Radium Ra Rad

Radon Radon Rn Radon

Rhenium Rhenium Re Ren

Rhodium Rhodium Rh Rod

Rubidium Rubidium Rb Rubid

Ruthenium Ruthenium Ru Ruten

Samarium Samarium Sm Samar

Scandium Scandium Sc Skand

Selenium Selenium Se Selen

Silicon Silicium Si Krzem

Silver Argentum Ag Srebro

Sodium Natrium Na Sód

Strontium Strontium Sr Stront


5 of 11 24/03/2013 23:03

Gold Aurum Au Złoto

Hafnium Hafnium Hf Hafn

Helium Helium He Hel

Holmium Holmium Ho Holm

Hydrogen Hydrogenium H Wodór

Indium Indium In Ind

Iodine Iodum I Jod

Iridium Iridium Ir Iryd

Iron Ferrum Fe Żelazo

Krypton Krypton Kr Krypton

Lanthanum Lanthanum La Lantan

Lawrencium Lawrencium Lr Lorens

Lead Plumbum Pb Ołów

Lithium Lithium Li Lit

Lutetium Lutetium Lu Lutet

Magnesium Magnesium Mg Magnez

Manganese Manganum Mn Mangan

Mendelevium Mendelevium Md Mendelew

Sulfur Sulfur S Siarka

Tantalum Tantalum Ta Tantal

Technetium Technetium Tc Technet

Tellurium Tellurium Te Tellur

Terbium Terbium Tb Terb

Thalium Thalium Tl Tal

Thorium Thorium Th Tor

Thulium Thulium Tm Tul

Tin Stannum Sn Cyna

Titanium Titanium Ti Tytan

Tungsten Wolframium W Wolfram

Uranium Uranium U Uran

Vanadium Vanadium V Wanad

Xenon Xenon Xe Ksenon

Ytterbium Ytterbium Yb Iterb

Yttrium Ytrium Y Itr

Zinc Zincum Zn Cynk

Zirconium Zirconium Zr Cyrkon

Przedrostki i przyrostki | Kwasy nieorganiczne | Tlenki, wodorotlenki i soleKwasy karboksylowe | Myląca nazwa | Inne ważne terminy


Proste związki chemiczne

Nazwy zwyczajowe prostych związków chemicznych przedstawia poniższa tabela:

PROSTE ZWIĄZKI CHEMICZNE

wzór nazwa angielska(nazwa alternatywna)

nazwa polska(nazwa alternatywna)

HN3hydrazoic acid

(hydrogen azide) kwas azotowodorowy

NH3 ammonia amoniak

HCN hydrocyanic acid(hydrogen cyanide)

kwas cyjanowodorowy(cyjanowodór)

HOCN cyanic acid(hydrogen cyanate) kwas cyjanowy


6 of 11 24/03/2013 23:03

(CN)2 cyanogen dwucyjan

BrCN cyanogen bromide bromocyjan

Hg(CNO)2 mercury fulminate piorunian rtęci

N2O nitrous oxide(dinitrogen monoxide) podtlenek azotu

NO nitric oxide(nitrogen monoxide) tlenek azotu

NO2(N2O4)

nitrogen peroxide(nitrogen dioxide,nitrogen tetroxide)

dwutlenek azotu

Przedrostki i przyrostki | Kwasy nieorganiczne | Tlenki, wodorotlenki i soleNazwy pierwiastków | Myląca nazwa | Inne ważne terminy


Zwyczajowe nazwy kwasów karboksylowych

Nazewnictwo związków organicznych w języku angielskim jest bardzo podobne donazewnictwa polskiego. Jedyną trudność czytelnikowi mogą sprawiać nazwy zwyczajowekwasów karboksylowych i ich pochodnych, takich jak sole, estry, aldehydy. Nazwy estrówzbudowane są analogicznie do nazw soli. Pierwszy człon stanowi nazwa kationu lub rodnika adrugi nazwa anionu kwasu z końcówką -ate, np. ethyl acetate oznacza octan etylu natomiastsodium acetate to octan sodu. Oto podstawowe kwasy i ich aniony:

KWASY KARBOKSYLOWE

wzór nazwa angielskaanion

nazwa polskaanion

HCOOH formic acidformate

kwas mrówkowymrówczan

CH3COOH acetic acidacetate

kwas octowyoctan

CH3CH2CH2COOH butyric acidbutyrate

kwas masłowymaślan

CH3CH(OH)COOH lactic acidlactate

kwas mlekowymleczan

CH3(C=O)COOH pyruvic acidpyruvate

kwas pirogronowypirogronian

Ph-COOH benzoic acidbenzoate

kwas benzoesowybenzoesan


7 of 11 24/03/2013 23:03

PhCH=CHCOOH cinnamic acidcinnamate

kwas cynamonowycynamonian

gallic acidgallate

kwas galusowygalusan

PhCH(OH)COOH mandelic acidmandelate kwas migdałowy

cis-HOOCCH=CHCOOH maleic acidmaleate

kwas maleinowymaleinian

HOOCCH2COOH malonic acidmalonate

kwas malonowymalonian

HOOCCH(OH)CH2COOH malic acidmalate

kwas jabłkowyjabłczan

HOOCCH(OH)CH(OH)COOH tartaric acidtartrate

kwas winowywinian

HOOCCH2CH2COOH succinic acidsuccinate

kwas bursztynowybursztynian

HOOC-COOH oxalic acidoxalate

kwas szczawiowyszczawian

Przedrostki i przyrostki | Kwasy nieorganiczne | Tlenki, wodorotlenki i soleNazwy pierwiastków | Proste związki chemiczne | Inne ważne terminy


Myląca nazwa

Na zakończenie tematów związanych z nomenklaturą związków chemicznych chciałbymzwrócić uwagę czytelnika na mylące nazwy poniższych cząsteczek:

Przykład ten wart jest zapamiętania, gdyż nazwa może sugerować, że w cząsteczce występujefragment nitrylu, co nie ma miejsca. Fragment nitrylowy (cyjankowy) występuje natomiast wzwiązkach takich jak acetonitrile - acetonitryl: CH3-CN, czy też malononitrile -malononitryl: NC-CH2-CN.

Równie dziwnie mogą wyglądać nazwy takich związków:


8 of 11 24/03/2013 23:03

Na szczęście nazewnictwo takie jest rzadko spotykane i zazwyczaj oba związki zostaną nazwanejako a,a,a-trifluorotoluene lub a,a,a-trichlorotoluene.

Przedrostki i przyrostki | Kwasy nieorganiczne | Tlenki, wodorotlenki i soleNazwy pierwiastków | Proste związki chemiczne | Kwasy karboksylowe


Ważne terminy

Oto kilka istotnych terminów, które często pojawiają się w literaturze:

WAŻNE TERMINY

angielski polski

acidic kwasowy

acidic reaction odczyn kwaśny

alkaline alkaliczny, zasadowy

alkaline reaction odczyn zasadowy

anhydride bezwodnik

anhydrous bezwodny

base zasada

basic zasadowy

brine solanka

boiling point temperatura wrzenia

carbohydrate węglowodan

density gęstość

hydrocarbon węglowodór

melting point temperatura topnienia

moiety fragment

precipitate osad


9 of 11 24/03/2013 23:03

reflux ogrzewanie do wrzeniapod chłodnicą zwrotną

racemic modification mieszanina racemiczna

suspension zawiesina

vacuum próżnia

viscosity lepkość


Myląca nazwa | Użyteczne odnośniki

Nazwy sprzętu laboratoryjnego

Podstawowe przyrządy używane w laboratorium znajdują się w poniższej tabeli:

SPRZĘT LABORATORYJNYA-C, D-H


adapter nasadka, reduktor,złączka

addition funnel wkraplacz

balance waga

bath łaźnia

beaker zlewka

boiling chips,boiling stones kamyki wrzenne

bottle butelka

burette biureta

burner palnik

clamp łapa, łącznik

condenser chłodnica

crucible tygiel

desiccator eksykator

distillation head nasadka destylacyjna

evaporator wyparka

flask kolba

I-S, T-Znazwa angielska nazwa polska

joint złącze, szlif

label nalepka

mortar moździerz

needle igła

oven piec

pestle tłuczek

rack statyw, stojak

receiver odbieralnik

respirator maska przeciwgazowa lub przeciwpyłowa

rotary evaporator wyparka rotacyjna

round-bottom flask kolba okrągłodenna

separatory funnel rozdzielacz

spatula łopatka

stirrer mieszadło

stirring bar dipol do mieszadła

stopper korek

support stand statyw


10 of 11 24/03/2013 23:03

flat-bottom flask kolba płaskodenna

forceps penseta

fume hood wyciąg

funnel lejek

(safety)glasses okulary(ochronne)

gloves rękawice

heating mantle czapa grzejna

hose wąż

hot plate stirrer mieszadło z grzaniem

syringe strzykawka

three-neck flask kolba trójszyjna

tube probówka

tongs szczypce

valve kranik, zawór

vial naczyńko

water aspirator pump pompka wodna


Myląca nazwa | Ważne terminy |

Użyteczne odnośnikihttp://www.acdlabs.com/iupac/nomenclature/http://www.acdlabs.com/download/iupacname.html


Myląca nazwa | Ważne terminy | Sprzęt laboratoryjny | Użyteczne odnośniki

AUTOR ZAPRASZA NA SWOJE STRONY WWW

ADVAMACS.COM - Aminokwasy i pochodne


11 of 11 24/03/2013 23:03

angielski dla chemika

Documents