annan el kitabi

8/3/2019 Annan El Kitabi

1/53

1

Kbrs iin Annan Plan: Vatandan El Kitab


2/53

2

nsz

Bu kitapk deiik siyasi grlere sahip bir grup Kbrsl Rum ve Kbrsl Trk tarafndan hazrlanmtr.

Bu projede alan bizlerin amac, vatandalarn Kbrs sorununa kapsaml bir zm neren AnnanPlann yeterince bilgiye sahip olarak deerlendirebilmesine katkda bulunmaktr. Biz bu almay Plannieriinin kabul edilmesi ya da reddedilmesi ynnde etki yapmak iin yrtmyoruz. Uramz Plann

temel hkmlerinin objektif, doru ve kolay anlalan zetlerini salamak ve bu yolla bilgiye dayaltartmay tevik etmektir.

Bu kitapk bir websitesi www.cyprusdecides.org ile birlikte, ileride kacak yaynlar ve kamuya aktoplantlar dzenlemeyi de ieren daha geni bir projenin bir parasdr. Bunlarla hedeflenen, AnnanPlannn ortaya koyduu konular anlamakta ve Plan uygulanabilir bir zm temeli olarak kabul veya redetmenin sonularn dnmekte vatandalara yardmc olmaktr. Kitapn hem Yunanca hem Trke, vesnrl sayda da ngilizce kopyalar mevcuttur. Websitesine de her dilde ulalabilir.

Sizi, sesinizi duyurmaya, burada sunulan bilgiyi bakalar ile paylamaya, ve eer dilerseniz, bulunduunuzevrede yaplacak kamuya ak tartma toplantlar iin yardmmz talep etmeye davet ediyoruz.

Bu proje hakknda daha fazla bilgi edinmek; Annan Plannn belirli konularnda sorular sormak;

inde bulunduunuz evrede Annan Plan ile ilgili bir tartma dzenlemek;

Bu kitapn kopyalarndan edinmek veya ileride kacak olan yaynlarmz hakknda bilgi almak

istiyorsanz, ltfen [email protected] adresine e-mail gnderiniz.

Bu proje, UNOPSun mali katklar ile Uluslararas Bar Aratrma Enstits, Oslo PRIOnun KbrsBrosu tarafndan koordine edilen tarafsz bir bilgilendirme ve iletiimde yardmc olma servisidir.


3/53

3

NDEKLER

GR 4

BRLEK KIBRIS CUMHURYET 7Birleik Kbrs Cumhuriyetinn KorunmasTemel Hak ve zgrlklerFederal Hkmet ve Kurucu Devletler

Kurucu DevletlerYetki ve levlerin Dalmbirlii ve KoordinasyonDlikiler: Federal Hkmetin ve Kurucu Devletlerin Yetki ve levleriAvrupa Birliinin yesi Olarak Birleik Kbrs CumhuriyetiPolis Konular

FEDERAL KURUMLAR 17Federal Hkmetin Dayand Temel PrensiplerYasamaYrtme- Bakanlk Konseyi- Federal Ynetim ve Federal PolisYarg:Kbrs Yksek MahkemesiBamsz Yetkililer ve Kurulular

VATANDALIK 29Kbrs Vatandal Kurucu Devlet Vatandal Stats: Nasl Belirlenecek?Siyasi Haklarn Kullanlmas: Kurucu Devlet Vatandal Stats ve Srekli kametKbrs Vatandalarnn Srekli kamet Haklarna likin Geici KstlamalarYunan ve Trk Vatandalarnn kamet Haklar zerindeki Kstlamalar

TOPRAK AYARLAMASI 35Toprak AyarlamasHarita

MLKYET 37Mlkiyet Haklarnn Kullanlmas: Tasarrufun adesi ve TazminatToprak Ayarlamasna Tabi Olan Blgelerde Mlkiyet


4/53

4

Toprak Ayarlamasna Tabi Olan Blgelerdeki imdiki Kullanclarn Yeniden YerletirilmesiToprak Ayarlamasna Tabi Olmayan Blgelerde Mlkiyet- imdiki kullancnn ayn zamanda tasarrufu kaybeden mal sahibi olma hali- nemli lde gelitirilen mallar- Haklarn iadesi zerine kstlamalarToprak Ayarlamasna Tabi Olmayan Blgelerdeki imdiki Kullanclarn Yeniden Yerletirilmesi

GVENLK 46Uluslararas Garantiler ve zlemeAskersizletirme

UZLAIM KOMSYONU 48

UYGULAMA 50Uygulama TakvimiFederal Kurumlarn EvrimiEkonomik Konular


5/53

5

GR

Annan Plan kamu oyuna ilk olarak Kasm 2002de, zerinde grmeler devam ederken duyurulmutu.Balangta sadece ngilizcesi mevcut olan ve daha sonralar revize edilen dkmann son versiyonununuzunluu 190 sayfann stndedir, ve belge doal olarak youn bir hukusal dil ile yazlmtr.

Bu kitapk Plann ubat 2003te yaynlanan son versiyonuna dayanarak hazrlanmtr. Biz buradaki

grevimizi, ulalabilir olan ve kolay anlalan, ama ayn zamanda Plann ayrntsna ve ruhunaolabildiince uygun bir belge hazrlamak olarak belirledik. Amacmz bir deerlendirme yapmaktan okgenel bir zet sunmaktr. nk inanyoruz, ki plann doru bir zetinin mevcut olmas, vatandalarnserbest tartmaya etkin bir ekilde katlabilmesini ve kendi kararlarn verebilmesini salamak iin gereklibir kouldur.

Annan Plannda yer alan uzlamann ad olarak bilinen Kurulu Anlamas, Kbrs Sorununa kapsaml birzm nermektedir. Bu zm iki blgeli bir federal yapya dayanmaktadr. Bu kitapkta, Anlamada elealnan aadakiler gibi bir dizi temel konunun vurgulanmas hedeflenmektedir:

Kbrsl Rumlar ve Kbrsl Trkler arasnda siyasi eitlik nasl salanmaktadr?

nerilen kurucu devletlerin eit stats nasl salanmaktadr?

Mlkiyete ilikin talepler nasl zmlenecek? Yeni dzen yrrle girdiinde kimler Kbrs vatanda olacak?

Yeni dzen nasl korunacak?

Konulara aklk getirebilmek iin, ilgili hkmlerin orijinal belgedeki sunulu srasnn zaman zaman dnaktk. Kurulu Anlamasnda birbirine bal birok ilke ve konu ve Kbrsn geleceine ilikin dzenlemeyer almaktadr. Bu zette, bu balantlarn en nemlilerinin altn izmeye altk.

Yeni Dzen

Kurulu Anlamas Birleik Kbrs Devleti ad altnda yeni bir dzenin kurulmasn nermektedir. Bu yap:

Tek bir uluslararas kiilie ve egemenlie sahip bamsz bir devlet;

Bir federal hkmeti ve, biri Kbrs Rum Devleti dieri Kbrs Trk Devleti olmak zere, iki kurucudevleti olan feshedilemez bir ortaklk olacaktr.

Anlamann yrrle girmesi halinde, Kbrsl Rum lider ve Kbrsl Trk lider geici bir sre iin BirleikKbrs Cumhuriyetinin E Bakanlar olacaktr. Liderler, E Bakanlar olarak, yeni dzene geildiiniBirlemi Milletler, Avrupa Birlii ve Avrupa Konseyine bildirecek ve garantr glerlerle Kurulu


6/53

6

Anlamasn onaylayan bir antlama imzalayacaktr. Bundan da nce, Gvenlik Konseyinden KuruluAnlamasn, yrrle girmesiyle e zamanl olarak, onaylamas istenecektir.

Yeni bir bayrak ve yeni bir milli mar olacaktr. Birleik Kbrs Cumhuriyetinin bakenti Lefkoa olacaktr.Resmi diller Yunanca ve Trke olacak ve bu diller orta renim mfredatnn zorunlu bir paras halinegelecektir. ngilizcenin resmi maksatlar iin kullanlmas ise yasayla dzenlenecektir. Resmi tatiller arasndaBirleik Kbrs Cumhuriyetinin Milli Mayram, Yl Ba Gn, i Bayram ve muhtelif Hristiyan ve

Mslman dini bayramlar olacaktr.Yasal durumKurulu Anlamas, yrrle girmesi halinde, idareye ve kanuna ilikin tm konularda meruluk kaynaolacaktr. lgili dzenlemelerin ayrntlar bu kitapn geri kalan ksmnn konularn oluturmaktadr.Kurulu Anlamasnda yeni dzendeki yasal duruma aadakiler aklk getirecektir. Esas olarak Birleik Kbrs Cumhuriyeti Anayasas, Anayasal Kanunlar ve federal yasalardan oluan,

yrrlkte olacak olan kanunlar Gemi ilemlerin geerlilii zerine hkm; ve

Anlamada liste halinde yer alan Kbrs zerinde balayc Antlamalar.

AnayasalarBirleik Kbrs Cumhuriyetinin Anayasas lkenin en stn yasasdr ve tm federal makamlar ve kurucudevletleri balar. Kurucu devletler eit statde olacaklardr. Kurucu devletler Anlamann btnyle uyumluolacak ekilde kendi Anayasalarna sahip olacaklardr.

Gemi ilemlerAnlamann yrrle girmesinden nce Kbrstaki herhangi bir makama ait yasal, idari veya adlii

herhangi bir ilem, Anlamann herhangi bir hkm ile elimemesi ve uluslararas hukuka aykr olmamaskaydyla, Anlamann yrrle girmesinden sonra da yrrlkte kalacaktr.

Vatandalk, muhaceret ve 1963 ylndan beri yaanan olaylardan etkilelen mallar Anlamada kapsaml birekilde ele alnmaktadr. Dolaysyla bu konulara ilikin gemi ilemlerin geerlilii, Anlamann ilgilihkmleri ile uyumlu olduu haller dnda, sona erecektir.


7/53

7

Yaama gei

Kurulu Anlamas Kbrsl Rumlar ve Kbrsl Trkler tarafndan ayr ayr e zamanl olarak yaplacakreferandumlarda onaylanmadan yrrle girmeyecektir. Bu sreci balatmak iin iki tarafn liderlerininKurulu Anlamasn ayr ayr e zamanl referandumlara sunmak konusunda anlamaya varmasgerekecektir. Yunanistan, Trkiye ve Birleik Krallkn da ayr ayr e zamanl referandumlarn yaplmasnahemfikir olduklarn teyit etmesi gerekecektir. Ayrca, Yunanistan, Trkiye ve Birleik Krallkn, BirleikKbrs Cumhuriyeti ile birlikte, uygulama srecindeki ve yeni dzenin garantr gleri olarak rollerine ilikinbir Antlama imzalamay taahht etmeleri gerekecektir.

Kurulu Anlamasnn onay Kbrs insannn kendisi tarafndan yaplm bir hareket olacaktr. Bu, hemKbrsl Rumlarn ounluunun hem de Kbrsl Trklerin ounluunun ayr ayr e zamanl olarakyaplacak referandumlarda sorulacak olan u soruya evet demesi ile mmkn olacaktr:

Kurulu Anlamasnn tm ilaveleri, ve ayn zamanda Kbrs Rum/Kbrs Trk DevletiAnayasalar ve yrrlkte olacak olan kanunlara ilikin hkmler ile birlikte Kbrsnbirlemi olarak Avrupa Birliine girdii bir yeni dzeni hayata geirmesini onaylar msnz?

Kurulu Anlamasna nszn sonunda bu sreci yanstan u deklerasyon yer almaktadr:

Biz, Kbrsl Rumlar ve Kbrsl Trkler; zgr ve demokratik, ayr ayr ifade edilen ortak irademiz ileasli kurucu yetkilerimizi kullanarak bu Kurulu Anlamasn kabul ederiz.

Bu kitapk vatandalarn, eer rzalar aranacak olursa, bilgi sahibi olarak karara varmalarna yardmc birkatkdr.


8/53

8

BRLEK KIBRIS CUMHURYET

Birleik Kbrs Cumhuriyeti:

Feshedilemez bir ortaklktan oluan bamsz bir devlettir;

Bir federal hkmete ve, biri Kbrs Rum Devleti dieri Kbrs Trk Devleti olmak zere, iki kurucudevlete sahiptir;

Birlemi Milletler ve Avrupa Birlii yesidir;

Tek bir uluslararas kiilie ve egemenlie sahiptir.

Birleik Kbrs Cumhuriyeti, hukukun stnl, demokrasi, temsili cumhuriyet hkmeti, Kbrsl Rumlarnve Kbrsl Trklerin siyasi eitlii, iki blgelilik, ve kurucu devletlerin eit stats temel ilkelerine gre,Anayasas altnda dzenlenecek, ve laik olacaktr.

Birleik Kbrs Cumhuriyeti Anayasas: lkenin en stn yasasdr ve tm federal otoriteler ve kurucu devletler zerinde balaycdr.

Kbrsl Rumlarn ve Kbrsl Trklerin ayr ayr ifade edilmi ortak iradeleri ile demokratik olarakkabul edilecektir.


9/53

9

Birleik Kbrs Cumhuriyetinin Korunmas

Birleik Kbrs Cumhuriyetinin bamszl, toprak btnl, gvenlii ve anayasal dzenine; ve aynzamanda kurucu devletlerinin kimlii, toprak btnl, gvenlii ve anayasal dzenine herkes tarafndansayg gsterilecek ve bunlar herkes tarafndan korunacaktr.

Birleik Kbrs Cumhuriyeti Anayasas ancak federal Parlamentoun kabul etmesi ve Kbrs Rum Devleti ileKbrs Trk Devleti semenlerinin ounluunun ayr referendumlar araclyla onay zerine deitirilebilir.Anayasann iki Temel Maddesi (Birleik Kbrs Cumhuriyetini ve iki kurucu devleti tarif eden) deitirilemez

Yksek Mahkeme Birleik Kbrs Cumhuriyeti Anayasasnn uygulanmasn ve Anayasaya tam sayggsterilmesini salayacaktr.

Kurulu Anlamas ile kurulan yeni dzende herhangi bir tek tarafl deiiklik yaplmas, herhangi bir ekildeblnme veya ayrlma, zellikle Kbrsn tamamnn veya bir ksmnn dier bir lke ile birlemesi

yasaklanmtr.

Kurulu Antlamas, Garanti Antlamas ve ttifak Antlamas yrrlkte kalacak ve kurulacak yeni dzendegerekli uyarlamalar yaplarak (mutatis mutandis) geerli olacaktr. Kurulu Anlamasnn yrrle girmesiile birlikte Kbrs; Yunanistan, Trkiye ve Birleik Krallk ile, Kbrstaki yani dzen ile ilgili konular ieren birAntlama, ve bunun yannda Kurulu, Garanti ve ttifak Antlamalarna Ek Protokolleri imzalayacaktr.


10/53

10

Temel Hak ve zgrlkler

Birleik Kbrs Cumhuriyeti altnda, temel haklar ve zgrlkler:

nsan Haklarnn ve Temel zgrlklerinin Korunmas iin Avrupa Konvansiyonu ve Ek Protokolleri;ve

Birlemi Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Szlemesiuyarnca korunacaktr. Bu konvansiyonlar Anayasann ayrlmaz bir parasdr.

Bu balamda, herhangi bir kiiye kar:

Cinsiyeti;

Etnik veya dini kimlii; veya

Kurucu devlet i vatandal statstemelinde hibir ayrm yaplmayacaktr.

Kbrsn her yerinde hem dolam hem de yerleim zgrl olacaktr. Ancak Trkiye Avrupa Birliinegirene kadar, bir kurucu devlet dier kurucu devletten gelen kiilerin ikamet tesisini snrlayabilecektir(baknz s. 33).

Anayasada ayrca unlar belirtilmitir:

Dini AznlklarnHaklar:

Maronit, Latin ve Ermenilerin aznlklk haklar Ulusal Aznlklarn Korunmasnailikin Avrupa ereve Szlemesine uygun bir ekilde korunacaktr. Buhaklara kendi kltrel, dinsel ve eitim ilerini ynetme hakk ve federalParlamentoda ve kurucu devlet yasama organlarnda temsiliyet hakk dahildir.

Kbrs TrkDevletindeki bellikylerde yaayanKbrsl Rumlarnhaklar:

Karpaz blgesindeki Dipkarpaz/Rizokarpaso, Yeni Erenky/Agialousa,Sipahi/Agia Trias, Adaay/Melanarga kylerinde yaayan Kbrsl Rumlar, kendikltrel, dinsel ve eitim ilerini ynetme hakkna sahip olacaklar, kurucudevletlerin yasama organlarnda temsil edilebilecekler, ve kylerini ilgilendirenplanlama ve kadastro konularnda danlacaklardr.

Kbrs RumDevletindeki bellikylerde yaayanKbrsl Trklerinhaklar:

Dillirga blgesindeki Gnebakan/Amadhies, Yeilrmak/Limnitis,Sleymaniye/Selemani, Kurutepe/Xerovounos, Gemikona/Karovostasi,Madenliky/Agios Georgios ve Erenky/Kokkina, ve Mesarya blgesindekiPile/Pyla, Ylmazky/Skylloura ve Trkeli/Agios Vasilios kylerinde yaayanKbrsl Trkler, kendi kltrel, dinsel ve eitim ilerini ynetme hakkna sahipolacaklar, kurucu devletlerin yasama organlarnda temsil edilebilecekler, vekylerini ilgilendiren planlama ve kadastro konularnda danlacaklardr.


11/53

11

Federal Hkmet ve Kurucu Devletler

Federal hkmet Birleik Kbrs Cumhuriyeti Anayasnda belirtilmi yetkileri egemen bir ekildekullanacaktr. Bu yetkiler Birleik Kbrs Cumhuriyetinin:

Uluslararas alanda ve Avrupa Birliinde tek bir sesle konuabilmesini ve hareket edebilmesini;

Bir Avrupa Birlii ye devleti olarak ykmllklerini yerine getirebilmesini; ve

Btnln, snrlarn, kaynaklarn ve tarihi mirasn korumasn salayacaktr.

Kurucu devletler federal hkmete aka verilmemi olan tm yetkileri, kendi blgesinde ve Birleik KbrsCumhuriyeti Anayasas snrlar ierisinde, egemen bir ekilde kullanacaktr.

Federal hkmet ve kurucu devletler birbirlerinin yetki ve ilevlerine tam sayg gsterecek ve aykr birdavranta bulunmayacaktr.

Federal ve kurucu devlet yasalar arasnda herhangi bir hiyerari olmayacaktr.

Kurucu devletler gerek kendi aralarnda gerekse federal hkmet ile ibirlii ve koordinasyon ierisinde

olacaktr. Bu ibirlii ve koordinasyonun vastalar arasnda aadakiler yer alr: Federal Parlamento ve kurucu devlet Parlamentolarnca onaylanan Anayasal Kanunlar. Bu kanunlar

federal hkmet ve kurucu devletler zerinde balayc olacaktr.

Kurucu devletlerin kendi aralarnda veya federal hkmet ile ilgili taraflarn yetki alanna girenkonularda yapacaklar birlii Anlamalar.


12/53

12

Kurucu Devletler

Kurucu devletler, yani Kbrs Rum Devleti ile Kbrs Trk Devleti, eit statye sahiptirler. Aadakiler budurumu yanstmaktadr:

Her bir kurucu devlet tamamen eit yetkilere ve ilevlere sahip olacaktr.

Her bir kurucu devlet yetkilerini Birleik Kbrs Cumhuriyeti Anayasas snrlar ve kendi blgesi

ierisinde egemen bir ekilde kullanacaktr. Kbrs Rum Devleti halk ile Kbrs Trk Devleti halk tm federal kurumlarda etkin temsiliyete ve

federal dzeydeki karar alma srelerinde etkin katlma sahip olacaktr.

Her bir kurucu devlet, gerek kendisi ve dier kurucu devlet arasndaki, gerekse kurucu devletler vefederal hkmet arasndaki koordinasyon ve uyumlatrma srecini eit koullarda balatabilir vesrece katlabilir.

Birleik Kbrs Cumhuriyeti Anayasasnda yaplacak herhangi bir deiiklik iin Kbrs Rum Devletihalknn ve Kbrs Trk Devleti halknn ayr referandumlar yolu ile onay gerekecektir.

ki kurucu devlet kendilerini, Birleik Kbrs Cumhuriyeti Anayasas snrlar ierisinde ve hukukun

stnl, demokrasi, laiklik, ve temsili hkmet temel ilkelerine gre, kendi Anayasalar altnda zgrcedzenleyecektir.

Her bir kurucu devletin kimlii, toprak btnl, gvenlii ve anayasal dzenine herkes tarafndan sayggsterilecek ve bunlar herkes tarafndan korunacaktr.


13/53

13

Yetki ve levlerin Dalm

Anayasa federal hkmete verilmi yetki ve ilevleri belirler. Tm dier yetki ve ilevler kurucu devletlereaittir. Bunlar yetkilerin byk bir ksmn olutururlar ve vatandalarn gnlk yaam ile ilgili olan veyabyk bte harcamas gerektiren konular ierirler.

Kbrs Rum Devletinin yetki veilevleri, dierleri yannda,aadakileri ierir:

1. Asayi ve kamu gvenlii;2. Kurucu devlet seviyesinde

adli sistemin ynetimi;3. Turizm;4. evrenin korunmas;5. Balklk ve tarm;6. Sanayi ve ticaret;7. ehir ve blgesel planlama;8. Spor ve eitim;9. Salk;10. Sosyal gvenlik ve alma

yaam; ve11. Aile, irketler ve ceza hukuku.

1. D ilikiler;2. AB ile ilikiler;3. Merkez bankas ilevleri;4. Federal mali iler;5. Doal kaynaklar;6. Meteoroloji, havaclk,

uluslaras denizcilik, ve

Birlesik KbrsCumhuriyeti ktasahanl ve kara sular;

7. letiim ve ulatrma;8. Kbrs vatandal;9. Terrizmle mcadele;10. Genel ve zel aflar;11. Fikri haklar; ve12. Eski eserler.

Federal hkmet tarafndankullanlacak olan yetki veilevler aadaki gibidir:

Kbrs Trk Devletinin yetki veilevleri, dierleri yannda,aadakileri ierir:

1. Asayi ve kamu gvenlii;2. Kurucu devlet seviyesinde

adli sisteminin ynetimi;3. Turizm;4. evrenin korunmas;5. Balklk ve tarm;6. Sanayi ve ticaret;7. ehir ve blgesel planlama;8. Spor ve eitim;9. Salk;10. Sosyal gvenlik ve alma

yaam; ve11. Aile, irketler ve ceza hukuku.

Federal hkmet ayrca federal idare; federal seimler ve halk oylamalar; federal yasalara kar ilenen

sular; federal adli sisteminin ynetimi; federal mlkiyet; ve federal hkmetin belirtilen yetkilerinikullanmas ile aka balantl benzer konularda yetkili olacaktr.

Federal hkmet uygun olan durumlarda federal yasalarn uygulanmasn kurucu devlet makamlarnaaktaracaktr.


14/53

14

birlii ve Koordinasyon

Kurucu devletler gerek kendi aralarnda gerekse federal hkmet ile ibirlii ve koordinasyon ierisindeolacaktr. Bunun vastalar arasnda Anayasal Kanunlar ve birlii Anlamalar yer alr:

Anayasal Kanunlar yasama ile ilgili konular federal hkmeti ve kurucu devletleri balayici ekilde

dzenleyebilir. Bu kanunlar federal ve iki kurucu devlet Parlamentolar tarafndan onaylanacaktr. birlii Anlamalar kurucu devletler tarafndan kendi aralarnda ve/veya federal hkmet ile, ve

taraflarn yetki alanlarna giren konularda ibirliinin vastas olacak ekilde yaplabilir.

Kurulu Anlamas her taraf arasnda aadaki Anayasal Kanunlar ve birlii Anlamalarn ierecektir.

Anayasal Kanunlar

1. Anayasal Kanunlarn detaylandrlmas ve kabul zerine2. Polis konular ve Ortak Soruturma Brosunun bileimi ve ilevleri zerine3. Dahili kurucu devlet vatandalk stats ve kurucu devlet ikamet haklar zerine

birlii Anlamalar1. D ilikiler zerine2. Avrupa Birlii ileri zerine3. Polis konular zerine

Kurucu devletler, uygun olan durumlarda, yetki alanlarna giren bir dizi dier konuda, anlamalar, ortakstandartlar ve istiare gibi yollar vastas ile ibirlii yapmaya ve politika ve mevzuatlarn uyumlatrmayagayret edeceklerdir.

Federal hkmet, kurucu devletler arasndaki veya deiik kurucu devletlerde yer alan belediye ve kylerarasndaki ibirlii almalarna mali ve lojistik destek salayacaktr.

Federal hkmet ve Kbrs

Trk Devleti arasndakibirlii Anlamalar

Federal hkmet ve kurucudevletler arasndakiAnayasal Kanunlar vebirlii Anlamalar

ki kurucu devlet arasndakibirlii Anlamalar vedier koordinasyon veuyumlatrma ilemleri

Federal hkmet ve Kbrs

Rum Devleti arasndakibirlii Anlamalar


15/53

15

Dlikiler: Federal Hkmetin ve Kurucu Devletlerin Yetki ve levleri

Federal hkmet:

Uluslararas antlamalar yapmak ve savunma politikas da dahil olmak zere d ilikilerde yasama veyrtme yetkilerini egemen bir ekilde kullanacaktr.

Kurucu devletlerin yetkilerini etkileyen d ilikilerle alakal federal kararlarda, kurucu devletlerle

istiare iinde olacaktr.

Kurucu devletler, Birleik Kbrs Cumhuriyeti ile ilikisi olan devletlerle ticari ve kltrel konularda (sanat,eitim ve spor dahil) anlamalar yapabilirler; bu anlamalarn:

Birleik Kbrs Cumhuriyetine ya da federal hkmetin veya dier kurucu devletin yetkilerine halelgetirmemesi; ve

Kbrsn AB yeliine uyumlu olmas arttr.

Kurucu devletler ticari ve kltrel konularda (sanat, eitim ve spor dahil) Kbrs diplomatik misyonunun bir

paras olarak akredite edilecek olan temsilciler atayabilirler.

Yukardaki yetkilerin kullanlmasnda aadaki prosedrlere uyulacaktr:

Kurucu devletler yabanc devletlerle siyasi dzeyde uluslaras temas iin federal hkmetin dileribakanl kanaln kullanacaktr;

Kurucu devletler dier devletlerin kurucu veya alt birimleri veya alt dzey yetkilileri ile dorudantemasta olabilirler. Bu durumda, byle bir makamla herhangi bir anlama iin mzakerelerbaladnda federal hkmetin dileri bakanlna haber verilecek ve federal bakanlk mzakeleringeliimi hakknda bilgilendirilecektir.

Birleik Kbrs Cumhuriyeti, Yunanistan ve Trkiye ile zel dostluk balar srdrecek, KuruluAnlamasda yer alan Antlamalarla kurulan dengeye sayg gsterecek, ve AB yesi olarak ve KuruluAntlamas altnda ykmllkleri ile uyumlu olduu oranda bu lkelere en ok istenen lke statsuygulayacaktr.

Yukardakilerin uygulanmas federal hkmet ve kurucu devletler arasnda bir birlii Anlamas iledzenlenecektir. Bu birlii Anlamas Kurulu Anlamasnda yer alacaktr.


16/53

16

Avrupa Birliinin yesi Olarak Birleik Kbrs Cumhuriyeti

Birleik Kbrs Cumhuriyeti Avrupa Birliinin bir yesi olacaktr.Federal hkmet Avrupa Birlii (AB) ile ilikilerde yasama ve yrtme yetkilerini egemen bir ekildekullanacaktr.Kurulu Anlamas, federal hkmet ve kurucu devletler arasnda kapsaml ibirlii ngrr:

Politikabelirlenmesi Kurucu devletlerin hkmetleri Birleik Kbrs Cumhuriyetinin AB iindekipolitikasnn belirlenmesinde yer alacaktr.

AB iindetemsiliyet

Federal hkmetin yetkisindeki alanlarda veya konu byk lde federalhkmetin yetkisindeki bir alanla ilgili olduunda, Kbrs ABde federal hkmettarafndan temsil edilecektir. Konu arlkl olarak veya yalnzca kurucu devletlerinyetki alanna giriyorsa Kbrs, ya bir federal hkmet temsilcisi, ya da BirleikKbrs Cumhuriyeti adna hareket etme yetkisi bulunmas artyla bir kurucu devlettemsilcisi tarafndan temsil edilebilir.

Ykmllklerinyerine getirilmesi

Birleik Kbrs Cumhuriyetinin AB yesi olmaktan kaynaklanan ykmllkleri, ilgilikonuda yasama yetkisi bulunan federal ya da kurucu devlet otoritesi tarafndanyerine getirilecektir.

Ykmllklerinyerinegetirilmemesidurumu

Birleik Kbrs Cumhuriyetinin ABye kar olan bir ykmll kurucu devletlerinyetki alanna giriyor, ancak bir kurucu devlet o ykmln yerine getirmiyor ise,o zaman, o kurucu devlet sorumluluklarnn gereini yapncaya dek, federalhkmet (ncelikle ilgili kurucu devlete bilgi verdikten sonra) gerekli nlemlerialabilir. Kurucu devlet ayn zamanda Birleik Kbrs Cumhuriyetinin bu aksaklksonucunda karlat masraflardan veya dedii cezalardan da sorumluolacaktr.

Yukardakilerin uygulanmas federal hkmet ve kurucu devletler arasndaki bir birlii Anlamastarafndan dzenlecenecektir. Bu birlii Anlamas Kurulu Anlamasnda yer alacaktr.AB ile ilgili herhangi bir yeni antlama veya mutabakat, veya herhangi bir aday devletin katlm ilemleri,federal Parlamento ve her iki kurucu devlet Parlamentolar tarafndan itiraz edilmedii srece, Kbrstarafndan onaylanacaktr.Anayasann hibir hkm: Federal hkmet veya kurucu devletler tarafndan AB yeliinin gerei olarak yrrle konulan yasa,

uygulama veya tedbirleri geersiz klmayacaktr. ABnin veya kurumlarnn yasa, uygulama veya tedbirlerinin tm Kbrsta yasal olarak balayc

olmasn engelleyemez.


17/53

17

Polis Konular

Federal Polis

Federal polis her bir kurucu devletten eit sayda personelden oluacak; Kbrsn snrlarn denetleyecek,federal grevlileri, binalar ve gayr menkul, ve yabanc yetkililer ile diplomatik misyonlar koruyacaktr.

Kurucu Devlet PolisiHer bir kurucu devlet kendi polis gcne sahip olacaktr. Kurucu devletin polisi yalnzca o kurucu devlettebulunup alacak ve asayiin korunmas ve salanmas ile kamu gvenliinden sorumlu olacak; federalpolis ve Ortak Soruturma Brosunun ilevlerine halel gelmeyecek ekilde, federal yasalara aykrdavranlarla ilgili nlem alacaktr.

Kurucu devletin polis says 700 polis memuru art kurucu devlette yaayan her 1000 kiiye alt polismemuru ile snrl olacaktr. Kurucu devlet polisi sadece normal sivil grevlere uygun silahlartayabilecektir.

Ortak Soruturma Brosu

Federal ve kurucu devlet polis grevlilerinden oluan bir Ortak Soruturma Brosu oluturulacaktr. BuBroda her bir kurucu devletten eit sayda grevli bulunacaktr. Bro federal Basavcya kar sorumluolacaktr.

Ortak Soruturma Brosunun grevleri unlar ierecektir:

Terrizm, uyuturucu kaakl, kara para aklama ve organize sula mcadele etme;

Silahlar yasaklayan yasalarn ihlal edilmesine ilikin iddialar soruturma; ve

Birleik Kbrs Cumhuriyetine, kurucu devletlere ve garantr lkelere kar iddet kullanmay veyaiddeti tevik etmeyi yasaklayan yasalarn ihlal edilmesine ilikin iddialar soruturma.

Polis Konularnda birlii

Federal hkmet ve kurucu devletler arasndaki bir birlii Anlamas, polis konularnda ibirliinibelirleyecektir.

Ortak Soruturma Brosunun oluumu ve ilevleri, ayrca federal ve kurucu devlet polisinin g ve tehizatbir Anayasal Kanunla dzenlenecektir.

Sz konusu birlii Anlamas ile Anayasal Kanun, Kurulu Anlamas iinde yer alacaktr.


18/53

18

FEDERAL KURUMLAR

BAIMSIZ YETKLLER

VE KURUMLAR:Kbrs Merkez BankasBasavc

Sa ta Ba kan

YRTME:

Bakanlk KonseyiFederal YnetimFederal Polis

YASAMA:

SenatoveTemsilciler Meclisi

YARGI:

Kbrs Yksek Mahkemesi


19/53

19

Federal Hkmetin Dayand Temel lkeler

Genel Sekreter, Planda iki tarafn belirli kayglarn dengelemeye alm olduunu Nisan 2003te GvenlikKonseyine sunduu raporunda anlatt. Kurulu Anlamasnn nerdii federal yap:

(a) Kbrsl Rumlarn ve Kbrsl Trklerin siyasi eitliini yanstmakta ve garanti etmekte, ama aynzamanda Kbrsl Rum vatandalarn nemli lde daha ok olan saylarn demokratik bir ekildeyanstmakta; ve

(b) Bir yandan yrtmenin etkili bir ekilde ilemesini salarken, te yandan bir tarafn dier tarafahkmetmesine kar tartlmaz garantiler tamaktadr.

Siyasi eitlik aadakilerle gvence altna alnmaktadr: Senatonun oluumu. Her kurucu devletten eit sayda senatr bulunacaktr. Senatodaki karar alma sreci.

Bakanlk ve Bakan Yardmclnn dnml olduu kollektif bir Bakanlk Konseyi ngren hkm.

Nfuslar arasndaki fark aadakilerle yanstlmaktadr: Temsilciler Meclisinin oluumu. Milletvekillerinin en ok %75i Kbrs Rum Devletinden, en az %25i ise

Kbrs Trk Devletinden olacaktr.

Temsilciler Meclisiindeki karar alma sreci. Bakanlk Konseyinin oluumu. 4 ye Kbrs Rum Devletinden, 2 ye ise Kbrs Trk Devletindenolacaktr.

Konseyin Kbrs Trk Devletinden olan bir yesinin Bakanlk Konseyi Bakan olarak grev yapther bir dneme karlk Konseyin Kbrs Rum Devletinden olan yelerinin iki dnem Bakanlkyapabilmesine olanak salayan hkm.

Bir tarafn dier tarafa hkmetmesine kar garantiler aadakileri ierir:

Bakanlk Konseyinin her bir kurucu devlet senatrlerinin en az %40nn onay ile , bylelikle her birkurucu devletin kesin desteini gvenceye alarak, tek bir listeden selmesi

Kararlarn her iki kurucu devletten byk destekle alnmasn gerektiren Senatodaki karar alma sreci Bakanlk Konseyinde kararlarn konsenssle alnacan, bu mmkn olmadnda kararlarn her

kurucu devletten en az bir yeyi iermesi artyla basit ounlukla alnacan ifade eden hkm.

Hkmetin verimli almas herhangi bir kurucu devletten tek bir yenin bir karar veto edebilmesiimkann ortadan kaldran hkm vastasyla gvence altna alnmaktadr. Ayrca, federal kurumlar iindeoluan kmazlar geici olarak zmek iin gerekli yetkiler, ayn zamanda Anayasann uygulanmasnsalamakla da grevli olan Yksek Mahkemeye verilmektedir.


20/53

20

Yasama

Federal Parlamentonun oluumu:Federal Parlamento iki Meclisten oluur: Senato ve Temsilciler Meclisi. Her Meclisin 48 yesi bulunur; buyeler bir baka kamu grevi yrtyor olmamaldr.

Senato her kurucu devletten eit sayda senatrden oluur: 24 Kbrs Rum Devleti senatr ve 24

Kbrs Trk Devleti senatr (kurucu devletlerin eitliinin yansmas)

Temsilciler Meclisi her kurucu devletin i kurucu devlet vatandalk statsne sahip kiilerin orannagre oluur (bir kurucu devletin nfsunun dierinin nfusundan nemli lde daha byk olduununyansmas). Ancak, her kurucu devletin Meclisteki koltuklarn en az %25ine sahip olmas arttr.Maronit, Latin and Ermeni aznlklarn her biri en az birer milletvekili ile temsil edilir; Bu milletvekilleriilgili aznlk yelerinin ounluunun ikamet ettii kurucu devletin kontenjanndan saylr.

Federal Parlamentonun yetkileri:

Yasa yapmak ve yetkisi dahilindeki konularda kararlar almak.

Uluslaras antlamalarn onaylanmasn kabul etmek. Bakanlk Konseyini semek ve denetlemek. Bakanlk Konseyinin ve bamsz kurumlarn organlarnn yeleriyle ve bamsz yetkililerle ilgili grevi

ciddi ekilde ihmal etme veya ciddi su ileme iddialarn zel ounluk kararyla Yksek Mahkemeyehavale etmek.

Federal bteyi kabul etmek.


21/53

21

Karar alma yntemi:

Anayasada belirtilmi belirli konular dndaki olaan konularda, Parlamento kararlar iin iki Meclisin basitounlukla onay gerekir. Belirlenmi konularda ise Senato zel ounlukla, Temsilciler Meclisi basitounlukla karar alr:

Karar alma

ounluuSenatoda Temsilciler Meclisinde

Basit ounluk:Olaan kararlar Senatonun basit ounluk kararylaalnr; bu ounluk her kurucu devletten hazr bulunup oykullanan senatrlerin drtte birini iermelidir.

Tm kararlar hazr olupoy veren yelerin basitounluu ile alnr.

zel ounluk:Belirlenmi konularda, her kurucu devlet senatrlerininen az bete ikisini (10) ieren zel ounluk gerekir. Bukonulara unlar dahildir: federal btenin onaylanmas,Bakanlk Konseyinin seimi, ve kurucu devletlerinnemli menfaatleri ile balantl bir dizi konu.

Bu Meclis kararlar iinuygulanmaz. Belirlenmikonularda kararlar hazrolup oy veren yelerinbasit ounluu ile alnr.

Parlamentonun iki Meclisi arasnda bir uzlam mekanizmas iin gerekli dzenleme yasada yer alr.


22/53

22

Federal Parlamentoya yelerin Seimi:

Kbrs Rum Devletinden*

Kbrs Trk Devletinden*

* Seimler Federal Yasa ile dzenlenecektir.** Bu saylar adann her iki tarafnda u anda bulunan nfuslara gre verilmitir. Anayasann lgili hkmnegre her kurucu devlet Temsilciler Meclisinde kendi i kurucu devlet vatandal statsne sahip kiilertemelinde temsil edilecektir. Ancak her kurucu devletin Temsilciler Meclisindeki temsiliyeti en az %25olmak zorundadr.

Kim oy verir?

Kime?

Temsilciler Meclisi iin:Kbrs Rum Devleti i kurucu devlet

vatandal statsne sahip 36(maks)** adaya. Seilen adaylar

Kbrs Rum DevletiniTemsilciler Meclisinde temsil eder.

Senato iin:Kbrs Rum Devleti i kurucudevlet vatandal statsne

sahip 24 adaya.Seilen adaylar Kbrs Rum

Devletini Senatoda temsil eder.

Kbrs Rum Devleti i kurucu devletvatandal statsne sahip 18 ya

zeri kiiler

Kim oy verir?

Kime?

Temsilciler Meclisi iin:Kbrs Trk Devleti i kurucu devlet

vatandal statsne sahip 12(min)** adaya. Seilen adaylar

Kbrs Trk DevletiniTemsilciler Meclisinde temsil eder.

Senato iin:Kbrs Trk Devleti i kurucudevlet vatandal statsne

sahip 24 adaya.Seilen adaylar Kbrs Trk

Devletini Senatoda temsil eder.

Kbrs Trk Devleti i kurucu devletvatandal statsne sahip 18 ya

zeri kiiler


23/53

23

Yrtme

Bakanlk Konseyi

Devlet Bakanl grevi alt yeli Bakanlk Konseyinin ortak yetkisine verilmitir. Bakanlk Konseyiyrtme yetkisini kullanr.

Konseyin Bakan, Bakanlk Konseyini Devlet Bakan olarak temsil eder.Konseyin yeleri Parlamento tarafndan tek bir liste halinde ve zel ounlukla be yllk sabit bir sre iinseilir.Konseyin yeleri seildikten sonra her herhangi bir baka kamu grevi veya zel grev yrtyorolmamaldr.

Bileimi:

Alt kiilik Bakanlk Konseyi, her bir kurucu devletten en az ikier ye gelmesi artyla, adadaki nfusdalmn yanstacak biimde oluur. u andaki nfusa gre, 4 ye Kbrs Rum Devletinden ve 2 ye deKbrs Trk Devletinden olacaktr.

Bakan ve Bakan Yardmcs:

Konsey Bakanl ve Bakan Yardmcl grevleri her on ayda bir yeler arasnda deierekdnml olarak yrtlecektir.

Konseyin Bakan ikiden fazla ardk dnem ayn kurucu devletten olmayacaktr. Konseyin Bakan ve Bakan Yardmcs ayn kurucu devletten olmayacaktr. Konseyin Bakan Yardmcs, Bakann yokluunda veya geici olarak grevini yapamaz olduu

durumda Bakann grevlerini stlenir.

Konseyin alt yesi (Bakan ve Bakan Yardmcs da dahil):

yeler eit olacak ve herhangi bir ye Konseyin gndemine bir madde koyma hakkna sahip olacaktr. Konseyin her yesi bir bakanln banda bulunacaktr. Bakanlklarn dalm Konseyin kararyla

olacaktr. Dileri Bakan ve AB leri Bakan ayn kurucu devletten gelen yeler olmayacaktr. Bakanlar, Bakanlk Konseyinin kendi bakanlklar ile ilgili kararlarn hazrlar ve uygular.


24/53

24

levler, atamalar ve uluslararas temsiliyet:Konseyin Bakan, Birleik Kbrs Cumhuriyetini Devlet Bakan olarak temsil edecektir.Konseyin Bakan, Avrupa Konseyi (ABnin) toplantlarnda veya baka birinin bu i iin seildii hallerdnda, Birleik Kbrs Cumhuriyetini Hkmet Bakan olarak temsil edecektirKonseyin Bakan, Konseyi toplar ve toplantlara bakanlk eder.

AB leri Bakan, Bakanlk Konseyini (Hkmet Bakan sfatyla) Avrupa Konseyi (ABnin) toplantlarndatemsil edecek, ve Dileri Bakan kendisine yardmc olacaktr.lgili bakanlar Birleik Kbrs Cumhuriyetini hkmetler aras bakanlar toplantlarnda temsil edecektir.Bakanlk Konseyi, adli yeleri ve bamsz yetkilileri, yani Yksek Mahkeme Yarglarn, Merkez BankasYnetim Kurulu Bakan ve yelerini, Basavc ve Basavc Yardmcsn, Saytay Bakan ve SaytayBakan Yardmcsn atayacaktr.Bakanlk Konseyi AB organlarna ve uluslararas organlara aday nerecek veya ye atayacaktr.Uluslararas bir toplantda bir kurucu devletin hayati menfaatlerinin ele alnmas ihtimali varsa, ve otoplantda Konseyi temsil eden ye dier kurucu devletten ise, Konsey ilgili kurucu devletten bir yeyiKonsey temsilcisine elik etmek zere atayabilir.Birleik Kbrs Cumhuriyetinin uluslaras toplantlardaki herhangi bir temsilcisi Bakanlk Konseyinin

kararlar dorultusunda davranacaktr.

Karar alma yntemi:

Bakanlk Konseyi konsensus ile karar almaya gayret edecektir. Bunun salanamad durumlarda Konsey,oy veren yelerin basit ounluu ile karar alacaktr. Karar ounluunun her kurucu devletten en az birye iermesi arttr. Bakann ve Bakan Yardmcsnn belirleyici oy hakk yoktur.


25/53

25

Bakanlk Konseyinin Seimi:

Kim oy verir?

Kime?

Kim seilir?

Senato yeleri zelounluk ile karar

almak zere oy kullanr

Senatrler tek bir liste halindekan adaylar iin oy verir. Her

listede 6 isim bulunacaktr:2 Kbrs Trk Devletinden;4 Kbrs Rum Devletinden.

Temsilciler Meclisi yeleriSenatonun seimini basit

ounluk karar ile onaylar.

Herhangi bir liste seilmek iin Senatodaki oylarn %50sindenbir fazlasn almaldr. Liste ayn zamanda her kurucu devlet

senatrlerinin en az %40ndan oy alm olmaldr (zelounluk). Byle bir listenin daha sonra Temsilciler Meclisi

tarafndan basit counluk ile onaylanmas gerekecektir. Baarlolan aday listesi Bakanlk Konseyini olusturacaktr.


26/53

26

Bakanlk Konseyi ve Birleik Kbrs Cumhuriyetinin temsiliyeti:

Devlet Bakan ve

Hkmet Bakan olarak

Bakanlk Konseyi

Bakanlk Bakanlar

Bakanlk ve Bakan Yardmcl grevleri heron ayda bir yeler arasnda deierekdnml olarak yrtlecektir. Bakan veBakan Yardmcs ayn kurucu devletten

olmamaldr. Bu makamlar ikiden fazla ardkdnem ayn kurucu devletten yeler tarafndandoldurulamaz.

Bakan, Devlet Bakan olarak BakanlkKonseyini temsil ederken resmi fonksiyonlarakatlr, diplomatik elilerin gven belgelerini alrve imzalar, ve Birleik Kbrs Cumhuriyetinianlarn verir. Bakan Birleik KbrsCumhuriyetini hkmet bakanlartoplantlarnda temsil eder (Konsey baka biryeyi atamazsa)*.

Her ye bir bakanlktan sorumlu olacaktr.Bakanlar, kendi bakanlklarna ilikin Konseykararlarn hazrlar ve yrtr.

Her bakan Birleik Kbrs Cumhuriyetinihkmetler aras bakanlar toplantlarnda temsileder*. AB leri Bakan, Bakanlk KonseyiniAvrupa Konseyi (ABnin) toplantlarnda temsileder (Konsey baka bir yeyi atamazsa) *.

* Birleik Kbrs Cumhuriyetinin uluslararas toplantlardaki herhangi bir temsilcisi Bakanlk Konseyikararlar dorultusunda davranacaktr.


27/53

27

Federal Ynetim ve Federal Polis

Federal YnetimKamu hizmetinin oluumu kurucu devletlerin nfuslarna orantl olacaktr. Ancak ynetimin her dzeyindekikamu grevlilerinin en az te biri her bir kurucu devletten gelmelidir.Federal kamu grevlilerini atama ve terfi ettirme yetkilerine sahip bir Kamu Hizmeti Komisyonuoluturulacaktr. Komisyonda her bir kurucu devletten eit sayda ye bulunacaktr.Federal kamu grevlisi ayn zamanda kurucu devlette grev yapamaz.

Federal PolisFederal polisin tm birimleri her bir kurucu devletten eit sayda pesonelden oluacaktr.Federal polis Bakan ve federal polis Bakan Yardmcs ayn kurucu devletten olmayacaktr.Federal polis:

Kbrsn snrlarn denetleyecek;

Federal grevlileri, binalar ve gayr menkul koruyacak; ve

yabanc yetkililer ile diplomatik misyonlar koruyacaktr.


28/53

28

Yarg

Kbrs Yksek Mahkemesi

Yksek Mahkeme, Anayasann uygulanmasn ve Anayasaya sayg gsterilmesini salar. Yksek Mahkeme her bir kurucu devletten eit sayda yarg ile Kbrsl olmayan yargtan oluur.

Yksek Mahkeme yarglarnn tm Bakanlk Konseyi tarafndan atanacaktr.

Yksek Mahkeme kararlar konsensus ile, bunun baarlamad durumda ise Kbrsl yarglarn basitounluu ile alnacaktr. Kbrsl yarglar arasnda ounluk salanamazsa, Kbrsl olmayan yarglartek sesle hareket ederek mahkeme kararna katlacaktr.

Genel Sekreter Nisan 2003te Gvenlik Konseyine sunduu raporunda unu ifade etti:Federal ve kurucu devlet seviyesindeki hkmetler arasnda yasal hiyerari bulunmayan birsistemde Yksek Mahkeme devletin uyum iinde almasn en son aamada garanti edebilecek tekkurumdur.Bu durum yarg yetkisinin yalnzca Yksek Mahkemeye ait olduu alanlarda gzkmektedir. Bunlaraaadaki konular dahildir:

Birleik Kbrs

Cumhuriyetinin paralararasndaki uyumazlklar

Yksek Mahkeme; kurucu devletler arasndaki, kurucu devletlerden biri

veya her ikisi ile federal hkmet arasndaki, ve federal hkmetinorganlar arasndaki uyumazlklar zecektir.

Herhangi bir federal veyakurucu devlet yasasnngeerlilii

Herhangi bir federal veya kurucu devlet yasasnn Anayasayauygunluunu veya Anayasal Kanunlarn nceliine ilikin olarak ortayakabilecek herhangi bir hususu karara balayacaktr.

Kurulu Anlamasnnyorumu veya ihlaliiddias hakkndauyumazlklar

Yksek Mahkeme; Kurulu Anlamasnn, Anayasann, federal yasalarn(federal idari kararlar dahil), veya Birleik Kbrs Cumhuriyetini balayanantlamalarn yorumunu veya ihlali iddiasn ieren konular hakkndakibtn dier uyumazlklara bakan temyiz mahkemesi olacaktr.

Federal kurumlariindeki kmazlarn

zmlenmesi

Federal kurumlardan birinde bir kmaz ortaya ktnda, eer bu kmaz:- Federal hkmetin veya kurumlarnn gerektii gibi almas iin art

olan; veya- Eksiklii halinde Birleik Kbrs Cumhuriyetini bir AB yesi olarak

ykmllklerini yerine getiremez duruma drecek olanbir karar engelliyorsa, Yksek Mahkeme bir ara karar alabilir.


29/53

29

Bamsz Yetkililer ve Kurulular

Bamsz yetkililer ve bamsz kurulularn ynetim kurulu yeleri Bakanlk Konseyi tarafndan atanr.

Kbrs Merkez Bankas Basavc Saytay Bakan

Birleik Kbrs

Cumhuriyetinin parasalkonularda yetkilimakamdr.

Para politikalarnbelirleyip uygulayacak vekredi kurumlarnndenetim ve gzetiminiyapacaktr.

Bamsz olacak ve ABkurallarna uygun olarakalacaktr.

yeli bir YnetimKurulu tarafndanynetilecektir. YnetimKurulunda her bir kurucudevletten en az birer yebulunacaktr. ncye Kbrs dndanolabilir.

Merkez Bankasnn herbir kurucu devletteubelerinin almas veube mdrlerinin

Merkez Bankas YnetimKuruluna dahil edilmesiiin yasa yaplabilir.

Basavc ve Basavc

Yardmcs, Federal HukukDairesinin Bakan veBakan Yardmcs olacaktr.

Basavc ve Saytay Bakanayn kurucu devlettenolmayacaktr.

Basavc ve BasavcYardmcs ayn kurucudevletten olmayacaktr.

Basavc, BasavcYardmcs ile birlikte, federalhkmetin hukuk danmanolacak ve, Anayasa ve yasaile kendisine verilen veyayklenen yetkileri kullanacakve ilevleri yrtecektir.

Basavc federal yasalarakar ilenen sular hakkndaBirleik KbrsCumhuriyetinde herhangi birkii aleyhine dava ama,yrtme, devralma ve davaysrdrp srdrmeme

yetkisine sahip olacaktr. Buyetki Basavc tarafndankendisinin kamu yararnaolduunu takdir ettii hallerdekullanlacaktr.

Saytay Bakan ve Saytay

Bakan Yardmcs, FederalSaytay Bakanlnn Bakan veBakan Yardmcs olacaktr.

Saytay Bakan ve Basavc aynkurucu devletten olmayacaktr.

Saytay Bakan ve SaytayBakan Yardmcs ayn kurucudevletten olmayacaktr.

Saytay Bakan, Saytay BakanYardmcsnn destei ile, yasa ilekendisine verilen veya yklenenyetkileri kullanacak ve ilevleriyrtecektir.

Saytay Bakan, Saytay BakanYardmcs ile birlikte, federalhkmet tarafndan veya federalhkmet yetkisi altnda yaplan tmdemeler ve gelirlerin denetimi, veynetilen dier varlklarn vehesaplarn, ve denmesi gerekenbolarn murakabesini vedenetimini yapacak; ve bu amalabu hesaplar ilgilendiren tm

defterlere, kaytlara ve gelirlereulama ve bunlarn tutulduuyerlere girebilme hakkna sahipolacaktr.


30/53

30

VATANDALIK

Tek bir Kbrs vatandal olacaktr.

Btn Kbrs vatandalar ayn zamanda ya Kbrs Rum Devleti ya da Kbrs Trk Devleti i kurucu devletvatandal statsne sahip olacaktr.

Kbrs vatandal ve i kurucu devlet vatandal stats (Kbrs Rum veya Kbrs Trk) birbirlerinitamamlayc olacaktr. kurucu devlet vatandal statsne sahip olabilmek iin kiinin nce Kbrsvatanda olmas veya Kbrs vatandaln kazanmas gerekir. Hi kimse her iki i kurucu devletvatandal statsne ayn anda sahip olamaz.

Kurulu Anlamas, Kbrs vatandal almaya uygunluu, ve ayn zamanda herhangi bir Kbrsvatandann hangi i kurucu devlet vatandal statsne sahip olacan belirleyen kriterleri saptar.

kurucu devlet vatandal statlerine baklmakszn tm Kbrsllar iin dolam zgrl olacaktr.

Trkiye Avrupa Birlii yesi oluncaya dek, bir kurucu devletin i kurucu devlet vatandal statsne sahipkiilerin dier kurucu devlet blgesinde srekli ikamet tesis edebilme zgrl, Kurulu Anlamasnda

belirlenen izin verilebilir seviyelere gre kstlanabilir.

Kurulu Anlamasna gre bir kurucu devlet, dierinin i kurucu devlet vatandal statsne sahip olupkendi blgesinde srekli ikamet etmekte olan kiilere kendi i kurucu devlet vatandal statsn vermeyemecbur deildir. Bu kiiler, o kurucu devlette srekli ikamet tesis etmelerini izleyen alt ay iinde, o kurucudevletin kurucu devlet ve yerel seimleri iin olan semen ktklerine dahil edilecektir.

kurucu devlet vatandal stats ile srekli ikamet arasndaki fark siyasi haklarn kullanlma biimindegzkmektedir: Kbrsllar, federal seimlerde i kurucu devlet vatandal statlerine gre, kurucu devletseimleri ve yerel seimlerde ise srekli ikamet ettikleri yerde oy vereceklerdir.

Yunan ve Trk vatandalar tarafndan ikamet tesis edilmesi kstlamalara tabi olacaktr.


31/53

31

Kbrs Vatandal

* 45,000 kiilik liste:BM Genel Sekreterine her bir tarafa ayr bir liste sunulacaktr. Mracaat edenler aadaki kriterlere veaadaki ncelik srasna gre listeye dahil edilecektir: 18 yana basmadan nce en az yedi yl ve son be yl iinde en az bir yl Kbrsta srekli ikamet etmi

olan 18 ya veya zerindeki kiiler, ve bu kiilerin Kbrsta srekli ikamet eden reit olmayan ocuklar; Kbrsta kesintisiz olarak yedi yldan fazla bir sre srekli ikamet etmi olan kiiler. ncelik kaldklar

srenin uzunluuna bal olacaktr.

** Vatandala kabul edilme:Vatandala kabul edilme artlar arasnda aadakiler bulunur: 18 ya veya zerinde olmak; Drt yl Kurulu Anlamasnn yrrle girmesinin ardndan olmak zere Kbrsta kesintisiz olarak en

az 9 yl srekli ikamet etmi olmak; Resmi dillerden birini bilmek; ve Gvenlikle ilgili bir yasaa tabii olmamak veya cezai mahkumiyeti bulunmamak

Kolaylatrlm vatandalk kazanma:

Kbrs vatanda olan veya Kbrs vatandalna kabul edilen kiilerle en az iki yldan beridir evli olanelerin talebi zerine; veya Kbrs vatandal kazanm kiilerin reit olmayan ocuklar tarafndanotomatik olarak.

Ana-babadanherhangi birininKbrs vatandaolmas halindedoumla.

Kurulu Anlamasyrrle girdiindekim Kbrs vatanda

olacak?

1963te Kbrsvatandalna sahipolan herhangi bir kiive onun soyundangelenler ve bukiilerin eleri.

Kbrs vatandaldaha sonra nasl

edinilecek?

Vatandala kabuledilme veyakolaylatrlmvatandalkazanma yoluyla**.

Her bir tarafn lideritarafndan verilecek veelerle ocuklar dahil45,000 kiiyi iereceklistede yer alanherhangi bir kii*.


32/53

32

Kurucu Devlet Vatandal: Nasl Belirlenecek?

Tm Kbrs vatandalar ayn zamanda i kurucu devlet vatandalna sahip olacaktr. Avrupa Birliivatandalnda olduu gibi, bu stat Kbrs vatandalnn yerine gemeyip onu tamamlayc olacaktr.

Her Kbrs vatanda, Kurulu

Anlamas yrrle girdiindeKbrs Rum Devleti veya KbrsTrk Devleti blgesinde ikametediyor olmasna bal olarak, yaKbrs Rum Devleti ya da KbrsTrk Devleti i kurucu devletvatandal statsnkazanacaktr*.

Kurucu DevletVatandal

Stats

Yeni domu ocuklar otomatikolarak ana-babalarnn ikurucu devlet statsnkazanacaktr.

Kbrs dnda ikamet eden

Kbrs vatandalar atalarnn1974 ncesinde Kbrs Rumveya Kbrs Trk toplumunamensup olmalarna bal olarakya Kbrs Rum Devleti ya daKbrs Trk Devleti i kurucudevlet vatandal statsnkazanacaktr.

Kbrs vatandal kazanankiiler, ayn zamanda, dahauzun sre ikamet ettikleri kurucudevletin i kurucu devletvatandal statsne sahipolacaktr.

* Kurulu Anlamas yrrle girdiinde aadaki kylerden birinde yayor olan kiiler, o tarihiizleyen bir yl ierisinde, dier i kurucu devlet vatandal statsne sahip olmay tercihedebilecektir:Maronit kyleri: Grpinar/Agia Marina, zhan/Asomatos, Karpaa/Karpasha ve Koruam/Kormakiti;Mesarya kyleri: Pile/Pyla, Ylmazky/Skylloura ve Trkeli/Agios Vasilios;Dillirga kyleri: Gnebakan/Amadhies, Yeilrmak/Limnitis, Sleymaniye/Selemani,

Kurutepe/Xerovounos, Gemikona/Karavostasi, Madenliky/Agios Georgios ve Erenky/Kokkina;Karpaz kyleri: Dipkarpaz/Rizokarpaso, Yeni Erenky/Agialousa, Sipahi/Agias Trias,Adaay/Melanarga, Yeilky/Agios Andronikos, Agios Therissos ve Ziyamet/Leonarisso.


33/53

33

Siyasi Haklarn Kullanlmas: Kurucu Devlet Vatandal Stats ve Srekli kamet

Bir kurucu devlet, kendi i kurucu devlet vatandal statsnn dier kurucu devletten kiiler tarafndankazanlmasnn koullarn dzenleyebilir. Kurulu Anlamasna gre:

Bir kurucu devlet, Kurulu Anlamasndaki hkmlere uygun olarak kendi blgesinde ikamet etmeyiseen dier devletten kiilere kendi i kurucu devlet vatandal statsn vermek zorunda deildir.

Bir kurucu devlet kendi blgesinde yaayan ama kendi i kurucu devlet vatandal statsne sahipolmayan Kbrs vatandalarna siyasi haklar tanmak zorundadr.

Kurucu devlet seimleri ve yerel seimlerKbrs vatandalar kurucu devlet seviyesindeki ve yerel seviyedeki seimlerle ilgili siyasi haklarn, ikurucu devlet vatandal statsne baklmakszn, srekli ikamet ettii yerde kullanacaktr. Herhangi birKbrs vatanda, kurucu devlet seviyesindeki ve yerel seviyedeki seimlerde, ikamet ettii yerde oykullanma hakkn, ikametini orada tesis etmesini izleyen alt ay iinde elde edecektir.

Federal seimlerFederal seviyedeki seimlerde tm Kbrs vatandalar, ikamet ettii yere baklmakszn, i kurucu devlet

vatandal statsne gre oy kullanacaktr.

rnek olarak, Kurulu Anlamas yrrle girdikten sonra:

Kbrs Trk Devletinde srekli ikamettesis eden Kbrs Rum Devletinden birKbrs vatanda:

Federal seimlerde KbrsRum Devleti adaylar iin oykullanr.

Kurucu devlet seimleri ve yerelseimlerde Kbrs Trk Devletiadaylar iin oy kullanr.

Kbrs Rum Devletinde srekli ikamettesis eden Kbrs Trk Devletinden birKbrs vatanda:

Federal seimlerde KbrsTrk Devleti adaylar iin oykullanr.

Kurucu devlet seimleri ve yerelseimlerde Kbrs Rum Devletiadaylar iin oy kullanr.


34/53

34

Kbrs Vatandalarnn kamet Tesisine likin Geici Kstlamalar

Trkiye Avrupa Birlii yesi oluncaya dek, i kurucu devlet vatandal statsne sahip olduu kurucudevletten farkl olannda srekli ikamet etmek isteyen Kbrs vatandalarna aadaki snrlamalaruygulanabilir:

lk 6 yl boyunca: Aadaki haller dnda,* srekli ikamet hakk zerinde moratoryum

7. ve 10. yllar arasnda: Ky veya belediye nfusunun en ok %7si kadar kiiye ikamet hakk

11. ve 15. yllar arasnda: Ky veya belediye nfusunun en ok %14 kadar kiiye ikamet hakk

15. yldan sonra: lgili kurucu devlet nfusunun en ok %21si kadar kiiye ikamet hakk

Bu snrlamalar Kurulu Anlamas altnda zorunlu deildir ancak ilgili kurucu devletin kabul edecei ikametyasalarna bal olacaktr.

* Kurulu Anlamas yrrle girdikten iki yl sonra yukardaki snrlamalar u kiilere uygulanmaz:

65 ya zerindeki eski sakinlerden herhangi biri ve onun ei veya tek bir kardei.

Belirli kylerin** eski sakinleri ve onlarn soyundan gelenler.Snrlamalarn yukardaki iki kategorideki kiilerin geri dn hakkn kullanmasn engellemeyecekolmasna ramen, bu kiiler yukardaki tabloda belirtilen kotalar asndan hesaplamaya dahil edilecektir.

Dier kurucu devlette ikamet tesis etmede ncelik, ilk olarak malnn tasarrufu kendisine iade edilen kiilere,ve onlarn ailelerine; ikinci olarak ilgili belediye veya kyn srasyla 1963ten veya 1974ten ncekisakinlerine, ve onlarn ailelerine; nc olarak her iki kategorideki kiilerin varislerine verilecektir.

kamet zerindeki herhangi bir snrlama tm Kbrsta dolam zgrlne engel olmayacaktr; bunaherhangi bir Kbrs vatandann ortalama olarak haftada gn, tasarrufu kendisine iade edilen malndaveya Kbrsn herhangi bir yerindeki bir konaklama yerinde tatil yapmas veya kalmas dahildir.

Bu snrlamalar, Kurulu Anlamasnn yrrle girmesinden itibaren en ge 20 yl sonra federal hkmetve kurucu devletler tarafndan, yaanan tecrbe nda yeniden gzden geirilecektir.

** Dillirga kyleri: Gnebakan/Amadhies, Yeilrmak/Limnitis, Sleymaniye/Selemani,Kurutepe/Xerovounos, Gemikona/Karavostasi, Erenky/Kokkina, and Madenliky/Agios Georgios.

Mesarya kyleri: Pile/Pyla, Ylmazky/Skylloura and Trkeli/Agios Vasilios.Karpaz kyleri: Dipkarpaz/Rizokarpaso, Yeni Erenky/Agialousa, Sipahi/Agia Trias veAdaay/Melanarga.


35/53

35

Yunan ve Trk Vatandalarnn kamet Haklar zerindeki Kstlamalar

Yunan ve Trk vatandalar Birleik Kbrs Cumhuriyetinden, lkeye giri ve ikamet haklar konusunda,Avrupa Birlii kanununun ve Avrupa Birliine katlm Antlamasnn izin verdii lde eit muamelegrecektir.

Kurulu Anlamasnn yrrle girmesinin hemen ardndan, kurucu devletlere:

- Yunan vatandalarna, Kbrs Rum Devletinin i kurucu devlet vatandal statsne sahip Kbrsvatandalarnn %10 seviyesine kadar; ve

- Trk vatandalarna, Kbrs Trk Devletinin i kurucu devlet vatandal statsne sahip Kbrsvatandalarnn %10 seviyesine kadar

srekli ikamet hakk verme yetkisi verilecektir. ncelik, Kurulu Anlamasnn yrrle girmesindenitibaren Kbrsta kalma sresinin uzunluuna bal olarak verilecektir.

Daha sonrasnda, ikamet hakkna sahip Yunan veya Trk vatandalarnn saysnn ilgili kurucu devletin ikurucu devlet vatandal statsn tayan kiilerin %5ine ulamas halinde daha fazla Yunan veya Trk

vatandann g etmesine izin verilmeyecektir.

Bu snrlamalar, yedi yldan fazla kalmamalar artyla, tam zamanl rencilere ve niversitelerin geiciakademik personeline uygulanmaz.

Srekli ikamet hakk kazanan Yunan ve Tk vatandalarnn siyasi haklar bulunmayacaktr. Bu kiilerinsiyasi hak kullanabilmesi iin, gerekli koullar salayp Kbrs vatandaln ve ilgili i kurucu devletvatandaln kazanmas gerekir.


36/53

36

TOPRAK AYARLAMASI

Kurucu devletlerin blgesel snrlar bir haritada belirtilmitir. Bu harita Kurulu Anlamasnn bir parasnoluturmaktadr.

Kurulu Anlamasnn yrrle girmesiyle yasal olarak Kbrs Rum Devletinin bir paras olacak olantoprak ayarlamasna tabi blgeler, yl gemeyecek geici bir sre iin Kbrs Tk Devleti tarafndan

ynetilecektir.

Bu blgelerin ynetimi Kbrs Rum Devletine Birlemi Milletler gzetiminde alt aamada devredilecektir:

Aama 1 104 gnAra Blge, Mara /Varosha, Erenky/Kokkina

Aama 2 6 ayDzce/Achna ve Taky/Petra blgeleri

Aama 3 12 ay

Bademliky/Loutros, merli/Galini ve Krklar/Tymvou blgeleriAama 4 2 ylMausa/Famagusta, ayn/Kalopsida, Gvercinlik/Acheritou, Akdoan/Lysi, Trkmenky/Kontea,Gayretky/Avlona, Yeilrmak/Lymnitis ve Soli blgeleri

Aama 5 2.5 ylMausa/Famagusta, Haspolat/Mia Milia, Alayky/Gerolakkos ve Bostanc/Zodhia blgeleri

Aama 6 3 ylKorkuteli/Galdouros, Drtyol/Prastio, Pirhan/Pyrga, Paaky/Asha, Trkeli/Ag. Vasilios,Ylmazky/Skylloura, irineveler/Ag. Ermolaos, Akiek/Syskipos, Kozan/Larnaca Lapitou,

Klarslan/Kondemenos, Grpnar/Agia Marina, zhan/Asomatos, Karpaa/Karpasha, Mevlevi/Kyra,Kalkanl/Kalokhorio, Akay/Argaki, Gzelyurt/Morphou, Gneky/Nikitas, Aydnky/Prastio,Yeilyurt/Pendageia, Gemikona/Karavosti ve Yedidalga/Podamos Tou Kambou blgeleri

zel dzenlemeler, toprak ayarlamasna tabi olan blgenin imdiki sakinlerinin haklarn ve menfaatlerinikoruyacak, ve bu kiilerin yeterince geinebilmeye uygun yerlerdeki alternatif konutlara dzgn bir biimdeyeniden yerletirilmelerini salayacaktr.


37/53

37

Harita


38/53

38

MLKYET

Bu Anlamann yrrle girmesinden nceki olaylar sonucunda tasarrufu kaybeden malsahiplerinin talepleri, uluslararas hukuk, tasarrufu kaybeden mal sahiplerinin ve imdikikullanclarn bireysel haklarna sayg, ve iki blgelilik prensibi uyarnca, kapsaml bir ekildezmlenecektir.

Tanmaz mallara ilikin talepleri, Kurulu Anlamasnda yer alan kriterlere gore deerlendirmek zerebamsz ve tarafsz bir Mlkiyet Kurulu oluturulacaktr. Mlkiyet Kurulu yedi yeden oluacaktr: her birkurucu devletten ikier ye ve Kbrsl olmayan (garantr lkeler dndan) ye. Dorudan bireylerarasnda ilem yaplmasna gerek olmayacaktr. Ancak, hak sahibi olduklar Mlkiyet Kurulu tarafndanbelirlenmi olmas sartyla, kiiler hemfikir olduklar takdirde meseleleri dorudan kendi aralarndahalledebilir.

Mlkiyet haklarnn ne ekilde kullanlabilecei, etkilenen maln bulunduu yere gre olacaktr:

a) Etkilenen mal toprak ayarlamasna tabi blgede bulunuyorsa, mlkiyet haklarnn kullanlmasgenel olarak tasarrufu kaybeden mal sahibine haklarnn iadesi yoluyla olacaktr.

b) Etkilenen mal, tasarrufu kaybeden mal sahibinin mensubu olduu kurucu devletten farkl olannn

blgesinde bulunuyorsa, mlkiyet haklarnn kullanlmas haklarn iadesi, veya etkin tazminat, veyasatma, kiralama veya takas yoluyla olacaktr. Byle bir durumda Mlkiyet Kurulu mlkiyethaklarnn ne ekilde kullanlacana ilikin kararn verirken, imdiki kullancnn iinde bulunduuartlar ve etkilenen mala yaplan yatrmn derecesini kapsayan kriterleri dikkate alacaktr.

Eer bu kriterlere gre yaplan bir deerlendirmenin ardndan etkilenen mala ilikin haklarn iadeedilebilecei sonucuna varlrsa, haklarn iadesi iin anlalm seviyelere ulalmam olmas koulu ile,mala ilikin haklar iade edilecektir. Haklarn iadesi iin anlalm seviyelere ulalm ise tasarrufukaybeden mal sahibi tazminat alacaktr.

Kbrs vatanda olan ve haklarn iadesi iin mal boaltmas talep edilen imdiki kullanclar, kendilerinetatminkar bir altenatif konut gsterilene dek mal boaltmak zorunda olmayacaktr.

Tasarrufu kaybeden mal sahibine haklarnn iade edilmesi, bu kiinin etkilenen maln bulunduu yerdesrekli ikamet hakkna mutlaka sahip olaca anlamna gelmeyecektir (etkilenen mal kiinin mensupolduu kurucu devletin blgesinde deilse). Dier kurucu devlette ikamet hakk kstlamalara tabidir.


39/53

39

Mlkiyet Haklarnn Kullanlmas: Tasarrufun adesi ve Tazminat

Haklarn iadesi: Tasarrufu kaybeden mal sahibine, mal zerinde etkin denetim kullanabilmesinisalayacak ekilde, kendi amalar iin kullanm da dahil olmak zere maln yasal vefiziksel tasarrufunu vermek suretiyle haklarnn yeniden kazandrlmas.

Tazminat: Herhangi bir tasarrufu kaybeden mal sahibi, tam ve etkin tazminat talep edebilecektir.

Tazminat almay seen, veya mallarna ilikin haklar mlkiyet dzenlemeleri altndaiade edilmeyen tasarrufu kaybeden mal sahipleri tam ve etkin tazminat alabilecektir.

Tazminatndzeyi vedenme biimi:

Tazminatn dzeyi, Mlkiyet Kurulu tarafndan uluslararas standartlara grebelirlenecek, ve tasarrufun kaybedildii zamanki deerin kyaslanabilir yerlerdeki gayrmenkul deerlerindeki arta gre ayarlanmas temelinde hesaplanacaktr.Tazminat, etkilenen maln Mlkiyet Kuruluna devredilmesi karlnda TazminatFonundan hazrlanan tazminat bonolar eklinde denecektir.

Tazminat Fonu vetazminatbonolar:

Tazminat Fonu Kbrs Merkez Bankasnda oluturulacak ve Mlkiyet Kurulutarafndan idare edilecektir.Mlkiyet Kuruluna devredilen mlkn kullanmndan veya satndan elde edilen tm

gelirler Fona yatacaktr.Tazminat bonolar dolama srldkleri zamanki eit vadeli federal hkmetbonolarna uygulanan faiz oranlarna eit veya bu oranlardan daha yksek faizgetirecektir.

Tazminatbonolar uamalar iinkullanlabilir:

- Mlkiyet Kurulunun elindeki gayri menkullerden, imdiki deer zerinden etkilenenmal satn almak.

- Serbest piyasadan alternatif konut satn almak iin yatrlacak teminat MlkiyetKurulundan temin etmek.

- Herhangi bir kiiye satmak; byle bir kii bononun ilk sahibinin tm haklarn eldeeder.

Bonolarnvadelerinindolmas

Tazminat bonolarnn vadeleri, dolama srlmelerinden 10 veya 15 yl sonra dolacakve bonolar Tazminat Fonundan paraya evrilebilecektir.Talep sahibine tazminat miktarnn te ikisi iin 10 yllk bonolar ve geri kalan te biriin ise 15 yllk bonolar verilecektir.


40/53

40

Toprak Ayarlamasna Tabi Olan Blgelerde Mlkiyet

Mlkiyet haklarnn kullanm haklarn iadesi yoluyla olacaktr.

Toprak ayarlamasna tabi blgelerde mlkiyete ilikin haklar genel olarak aadaki hkmlere gre iadeedilecektir:

1. imdiki kullanc tarafndan, piyasa deeri etkilenen maln orijinal durumdaki deerinin %10undan

fazla olan bir gelitirme yaplm ise: Tasarrufu kaybeden mal sahibinin bu eklenen deer iin Mlkiyet Kuruluna deme yapmas

gerekecektir.

imdiki kulanc tazminat alacaktr.imdiki kullanc tarafndan yaplm gelitirme tasarrufun kaybedilmesinden nceki kullanmabenzer olan kullanm maksatna uygun deilse, tasarrufu kaybeden mal sahibinin gelitirme iindeme yapmas gerekmeyecektir.

2. imdiki kullanc tarafndan yaplan gelitirmenin piyasa deeri maln orijinal durumdaki deerindendaha fazla ise:

Toprak ayarlamasna tabi olan blgelerde, tasarrufu kaybeden mal sahibine haklar, eklenendeer iin demeyi yaptktan sonra iade edilecektir. Tasarrufu kaybeden mal sahibi budemeyi yapmazsa, gelitirmenin sahibi, orijinal durumundaki deerini demesi karlnda,maln tapusunu almak iin bavurabilecektir. Tasarrufu kaybeden mal sahibi, KuruluAnlamasnn yrrle girmesini izleyen yirmi yl boyunca, maln sat, takas veya uzunsreli kiraya verilmesi le ilgili herhangi bir szlemede, nerilen szleme fiyat zerindenncelik hakkna sahip olacaktr.

Tasarrufu kaybeden mal sahibinin ve imdiki kullancnn her ikisinin birden maln tapusunualmak iin talepte bulunmas durumunda Mlkiyet Kurulu ikisi arasnda dostane bir zmbulunmasna yardmc olmaya alacaktr. Bu mmkn olmazsa, Mlkiyet Kurulu ya tasarrufukaybeden mal sahibine haklarn iade etmeye, ya da gelitirmenin sahibine mal 1-20 yllk birsre iin kiralamaya karar verecektir. (Yaplan nemli lde gelitirme gelir kayna olarakkullanlyor ise, bu durum byle bir kararda nemli bir etken olarak dikkate alnacaktr.)

Haklarn iadesi iin uygun olan bir mala ilikin haklar: imdiki kullanc yeniden yerletirildikten; ve Tasarrufu kaybeden mal sahibi Mlkiye Kuruluna olan ykmllklerini yerine getirdikten

sonra iade edilecektir.

Mlkiyet Kurulu, toprak ayarlamasna tabi blgelerdeki mlkiyete ilikin haklarn 3 yl amayan sredeiadesi iin talimat verecektir.


41/53

41

Toprak ayarlamasna tabi blgelerdeki imdiki kullanclarn yeniden yerletirilmesi:

Haklarn iadesi iin belirlenmi malnimdiki kullanclarnn yararlanabilecei seenekler:

imdiki kullanc Kbrsvatanda ise unlardanbirini seebilecektir:

O blgede kalmak ve orada mal satn almak veya salanan alternatifkonutu kabul etmek;

Kendisine ait olan etkilenen maln haklarnn iadesini talep etmek; veya Dier kurucu devlete yeniden yerletirilmek, ve orada mal satn almak

veya salanan alternatif konutu kabul etmek;

imdiki kullanc Kbrsvatanda deilse unlardanbirini seebilecektir:

Srekli ikamet ettii kurucu devletten konut veya para yardm talepetmek; veya

Kbrsta en az be yldr yayor ie, kendi lkesine yeniden yerlemekzere parasal yardm iin bavuru yapmak (4 kiilik bir hane halk iin enaz 10,000 Euro)

Yeniden yerletirme ile ilgili dzenlemeler:

Toprak ayarlamasna tabi blgelerin imdiki sakinlerinin haklarn ve menfaatlerini korumak iin zeldzenlemeler bulunacaktr. Bunlar imdiki sakinlerin, yeterince geinebilmeye uygun yerlerdeki alternatifkonutlara dzen ierisinde yeniden yerletirilmelerini salayacaktr. Bu dzenlemeler arasnda unlar vardr Yeniden yerletirilecek olan kiilerin hane halk olarak kayd yaplacaktr. Topluluk halinde yaayan kiiler topluluk olarak yeniden yerletirilmeyi talep edebilecektir.

Yeterli maddi imkana sahip kiiler, ilgili blgenin idaresinin devri iin anlalm tarihten en ok bir aynce mal boaltacaktr.

Yeterli maddi imkana sahip olmayan kiilere, alternatif konut belirlendikten sonra, yeniden yerletirmeiin aydan az olmayan bir ihbar sresi verilecektir.

Kk ocuklar, yal bireyleri ve sakat bireyleri olan aileler iin zel tedbirler alnacaktr.

Yeniden yerletirilecek olanimdiki kullanclara altenatif konut iin kabul edilebilir standartlar:Altenatif konut makul modern standartlarda rahat (kamu hizmetlerine bal olmak da dahil), ve iindebarnacak kiilerin says iin makul seviyede yeterli yaam alan salayan bir byklkte olacaktr. Bubyklk, iki kiiye kadar olan hane halk iin en az 70 metre kare; kiiye kadar olan hane halk iin 100metre kare; drt veya be kii iin 120 metre kare; ve daha ok kiiden oluan hane halk iin 140 metrekare olacaktr.


42/53

42

Toprak Ayarlamasna Tabi Olmayan Blgelerde Mlkiyet

Haklarn iadesi iin yaplan talepler, mala ilikin haklarn iade edilebilirliini saptamak iin belirlenmikriterlere gre ilem grecektir:

Etkilenen maln imdikikullancsnn kendisitasarrufu kaybeden malsahibi ise:

Tasarrufunu kaybettii maln deerinin imdikidurumda kulland etkilenen maln deerinebenzer olmas artyla, imdiki kullanc tercihyapmakta ncelikli olacaktr. (Baknz s. 42)

imdiki kullancnn tercihimaln haklarnn iadeedilebilir olup olmadnbelirleyecektir.

Etkilenen mal nemlilde gelitirilmi ise:

imdiki kullanc tercih yapmakta ncelikliolacaktr. (Baknz s. 43)

imdiki kullancnn tercihimaln haklarnn iadeedilebilir olup olmadnbelirleyecektir.

Etkilenen mal askerimaksatlar iin gerekliise:

ttifak Antlamasna Ek Protokollerde veyaeklerinden herhangi birinde, askeri amalar iingerektii belirtilmi olan mallarn tapularbulunduklar yerin kurucu devletinedevredilecektir. Bunun karlnda, MlkiyetKuruluna ilgili kurucu devlet tarafndan imdikideer zerinden deme yaplacaktr.

Maln haklar iadeedilemeyecektir. Tasarrufukaybeden mal sahibitazminat alacaktr.

Etkilenen mal kamuyarar maksatlar iingerekli ise

Kurulu Anlamas yrrle girdiinde, istimlakedilmesini hakl gsteren bir kamu yararmaksadyla kullanlmakta olan bir etkilenen malaait tapu, federal hkmet veya ilgili kurucudevlete devredilecektir. Bunun karlndaMlkiyet Kuruluna ilgili makam tarafndan imdikideer zerinden deme yaplacaktr.

Maln haklar iadeedilemeyecektir. Tasarrufukaybeden mal sahibitazminat alacaktr.

Etkilenen mal bo ise Bo bir maln haklarnn iade edilebilirliine ilikinherhangi bir koul yoktur.

Maln haklar ylsonraiade edilecektir.

Etkilenen mal birkuruma ait ise

Kurumlara (kamu veya zel vakflar, dinikurumlar, askeri kuvvetler ve tek ortakl olmayanirketler dahil) ait olan mallarn tapular MlkiyetKuruluna devredilecektir.

Tasarrufu kaybeden malsahibi tazminat alacaktr.


43/53

43

imdiki Kullancnn ayn zamanda tasarrufu kaybeden mal sahibi olmas hali:

Etkilenen malnimdiki kullancsnn kendisinin tasarrufu kaybeden mal sahibi olduu durum

Kendisi tasarrufu kaybeden mal sahibi olan etkilenen maln imdiki kullancs o maln tapusunu,tasarrufunu kaybettii maln tapusu karlnda almak iin Mlkiyet Kuruluna bavuruda bulunabilir. Bununiin:

Etkilenen maln deerinin bu kiinin tasarrufunu kaybettii maln deerine benzer; Etkilenen maln kesintisiz olarak en az on yldr bu kiinin kullanmnda; ve

Bu kiinin kendisine ait olan etkilenmi mal Mlkiyet Kuruluna devretmeye raz ve bunun iin gerekliilemleri tamamlam

olmas gerekir.Etkilenen maln imdiki deeri, imdiki kullanc tarafndan tasarrufu kaybedilen maln deerinden dahayksekse aadakidurum geerli olur:

ki deer arasndakifark:

Tasarrufu kaybeden kii imdiki kullanc

Tasarrufu kaybedilenmaln imdikideerinin %50sindenaz:

Etkilenen maln haklar iadeedilebilir olmayacaktr. Tasarrufukaybeden mal sahibi tazminatalacaktr.

imdiki kullanc etkilenen maln tapusunualacaktr. imdiki kullanc iki maln deerleriarasndaki farka gre ya tazminat alacakveya deme yapacaktr.

Tasarrufu kaybedilenmaln imdikideerinin %50sindenfazla:

Mlkiyet Kurulu tasarrufu kaybeden mal sahibi ve imdiki kullancnn dostane biranlamaya varmalar iin yardmc olacaktr. Bu mmkn olmazsa, Mlkiyet Kuruluher iki tarafn argmanlarn gz nne alarak maln takas edilmesini kabul veyared edebilir, veya mal uygun bir ekilde blebilir.

Tasarrufu kaybeden mal sahiplerinden mal satn alan kiiler tarafndan halen kullanlan mlklerTasarrufu kaybeden bir mal sahibine verilmi bir etkilenen mal satn alan imdiki kullanc, kendisine mal

satan tasarrufu kaybetmi mal sahibinin etkilenen mala ilikin haklarn ve ykmllklerini tayacaktr.Bunun iin, bu kiilerin ve tapunun daha nceki sahiplerinin mtereken, kesintisiz olarak en az on yletkilenen maln kullancs olmu olmalar gerekir. Ayrca mal satan kiiye ait etkilenmi maln tapusununMlkiyet Kuruluna devredilebilir olmas da arttr.

nemli lde gelitirilen mallar:


44/53

44

nemli lde gelitirme, etkilenen mal zerinde:

Tasarrufun kaybedilmesi ile 31 Aralk 2001 tarihi arasnda yaplan; ve

Piyasa deeri etkilenen maln orijinal durumdaki deerinden daha fazla olangelitirmedir.

nemli lde gelitirilen mallar aadaki gibi ele alnacaktr:

Koullar imdiki kullanc Tasarrufu kaybeden mal sahibi

imdiki kullancmal nemli ldegeltirmise:

imdiki kullanc etkilenen maln tapusunualmak iin bavurabilecek ve etkilenenmaln gelitirilmemi halindeki imdikideerini demesi karlnda tapuyualacaktr.

Etkilenen maln haklar iadeedilebilir olmayacaktr. Tasarrufukaybeden mal sahibi tazminatalacaktr.

Haklar iade edilen mal zerinde yapIm olan gelitirme:

Etkilenen mal zerinde yaplan herhangi bir gelitirmenin piyasa deeri etkilenen maln orijinal durumdaki

deerinden %10dan fazla ancak %100den az ise: imdili kullanc yapt gelitirme iin tazminat alacaktr.

Tasarrufu kaybeden mal sahibi, piyasa deerini demesi halinde yaplan gelitirmeye sahipolabilecektir.Bu kii sz konusu gelitirmenin, maln kendisi tarafndan ilerideki kullanmna (tasarrufunkaybedilmesinden ncekine benzer) uygun olmadna Mlkiyet Kurulunu ikna edebildii takdirdedeme yapmak zorunda olmayacaktr.


45/53

45

Haklarn iadesi zerindeki kstlamalar:Herhangi bir kurucu devletteki toplam toprak alannn ve konut saysnn en ok %10una, ve herhangi birbelediye veya kydeki toplam alann ve konut saysnn en ok %20sineilikin tasarruf haklar dier kurucudevletten gelen kiilere iade edilecektir.

Bykten ke olmak zere ya srasna gre ncelik tannarak ve yukardaki seviyelere ulalncaya dekkadar, uygun talep sahiplerine haklar iade edilecektir. Ancak, bu kstlamalar aadakiler iin geerli

olmayacaktr: Dini mahaller; 1974te ounlukla Maronitlerin yaad kyler; ve Karpaz blgesindeki Dipkarpaz/Rizokarpaso, Yeni Erenky/Agialousa, Sipahi/Agia Trias, ve

Adaay/Melanarga kyleri.

Haklarn iadesi ile ilgili moratoryum::Mlkiyet Kurulunun hi bir emri, tasarrufu kaybeden mal sahibine etkilenen mal ile ilgili haklarnn iadesini,aadaki tarihlerden nce art komayacaktr:

Kurulu Anlamas yrrle girdiinde bo olan mal iin, o tarihten yl sonra.

Dier tm durumlar iin Kurulu Anlamasnn yrrle gitmesinin ardndan be yl sonra.

Haklarn iadesi ve ikamet haklar:

Tasarrufu kaybeden mal sahibine haklarnn iade edilmesi, bu kiinin etkilenen maln bulunduu kurucudevlette srekli ikamet hakkna mutlaka sahip olaca anlamna gelmeyecektir. Dier kurucu devletteikamet hakk kstlamalara tabidir (baknz.s. 33).

Etkilenen mallarn sat, takas ve uzun vadeli kiralanmas haklarn iadesi zerindekikstlamalardan muafiyet:

Haklarn iadesine uygun olan mallar, Mlkiyet Kurulunun haklarn iadesi hakkndaki kesin kararndannceki herhangi bir zamanda, imdiki kullanclarna veya maln yer ald kurucu devletten olan dierkiilere satlabilir, takas edilebilir ya da uzun vadeli (20 yl veya daha uzun sreyle) kiraya verilebilir.

Tasarrufu kaybeden mal sahiplerine mallarn satmalar, takas etmeleri veya uzun vadeli kiraya vermeleriiin tevikler sunulacaktr. Haklarn iadesi iin kararlatrlan seviyeye ne zaman ulalmi olacabelirlenirken bu tr mallar kapsam d braklacaktr.


46/53

46

Toprak ayarlamasna tabi olmayan blgelerdeki imdiki kullanclarn yeniden yerletirilmesi:

Yeterli maddi olana bulunanimdiki kullanclar:

Bu kiiler, mal kendi amalar iin, Mlkiyet Kurulunun kararndan sonra en ok yl daha, veya alternatifkonut bulana dek kullanmak zere, sre talep etmek iin bavuruda bulunabilir.

Yeterli maddi olana bulunmayan Kbrs vatandaimdiki kullanclar:

Bu kiiler mal kendi amalar iin kullanyorsa, kendilerine altenatif konut salanana kadar, ya dakendilerinin alternatif konut standartlarn salayan bir konutu piyasadan satn alma veya kiralama imkanlaroluncaya dek, kendilerinden maln boaltlmas talep edilmeyecektir. Bu durumdaki kiiler, alternatif konutalmak veya kiralamak iin tercihli bor almak zere Mlkiyet Kuruluna bavurabilecektir. Acil insaniihtiyalar halinde veya tercihli bor iin durum uygun olmadnda, bu kiiler dk maliyete veya MlkiyetKurulunun elindeki mallar arasndan cretsiz alternatif konut almak iin bavuruda bulunabilecektir.

Yeterli maddi olana bulunmayan ve Kbrs vatanda olmayanimdiki kullanclar:

Bu kiiler, srekli ikamet hakkna sahip ve mal kendi amalar iin kullanyor ise, sosyal konut veya dierkonut yardm, veya srekli ikamet ettikleri kurucu devletten maddi yardm talebinde bulunabilecektir.

Yeniden yerletirilecek olanimdiki kullanclara altenatif konut iin kabul edilebilir standartlar:Altenatif konut makul modern standartlarda rahat (kamu hizmetlerine bal olmak da dahil), ve iindebarnacak kiilerin says iin makul seviyede yeterli yaam alan salayan bir byklkte olacaktr. Bubyklk aadakilere gre belirlenecektir:

ki kiiye kadar olan hane halk iin en az 70 metre kare;

kiiye kadar olan hane halk iin 100 metre kare;

Drt veya be kii iin 120 metre kare; ve

Daha ok kiiden oluan hane halk iin 140 metre kare olacaktr.


47/53

47

GVENLK

Uluslaras Garantiler ve zleme

Garanti Antlamas, Birleik Kbrs Cumhuriyetinin bamszl, toprak btnl, gvenlii ve anayasaldzenine ek olarak, kurucu devletlerin toprak btnl, gvenlii ve anayasal dzenini kapsayacaktr.

ttfak Antlamas, tm rtbeler dahil olmak zere, her biri 6,000i amayan Yunan ve Trk birliklerininsrasyla Kbrs Rum Devletinde ve Kbrs Trk Devletinde konulandrlmasna msaade edecektir.

Trkiyenin Avrupa Birliine giriiyle tm Yunan ve Trk askeri birlikleri, Kbrs, Yunanistan ve Trkiyearasnda aksine bir anlamaya varlmadka, Kbrstan ekilecektir. Yunan ve Trk askeri kuvvetleri vesilah ve tehizatlar, mutabk kalnan blgelere yeniden konulandrlacak ve mutabk kalnan seviyeyeayarlanacaktr.

Kurulu Anlamasnn yrrle konulmas bir Birlemi Milletler bar gc tarafndan izlenecektir. Bu g,Anlamaya uyulmasn tevik etmek iin mmkn olan her abay gsterecek ve gvenli bir ortamnsrdrlmesine katkda bulunacaktr. Bu g, federal hkmet, her iki kurucu devletin onay ile, aksinekarar alncaya kadar adada kalacaktr.

Birlemi Milletlerin bakanlnda ve garantr gler, federal hkmet ve kurucu devletlerintemsilcilerinden oluan zleme Komitesi, Kurulu Anlamasnn uygulanmasn izleyecektir.


48/53

48

Askersizletirme

Tm Kbrsl Rum ve Kbrsl Trk askeri gler, seferi birlikler de dahil olmak zere, feshedilecektir.

Hi bir paramiliter veya seferi birlikler olmayacaktr, ve vatandalara paramiliter ve seferi eitimverilmeyecektir.

Sportif amal ruhsatl silahlar haricindeki tm silahlar yasaklanacaktr.Kbrsa silah tedarik edilmesi,hem ithalatlar hem de ihracatlar hukuken balayc olacak ekilde yasaklanacaktr.

Kurucu devletler; Birleik Kbrs Cumhuriyetine, federal hkmetine, kurucu devletlere veya garantrglere kar iddeti veya iddete tevikte bulunmay yasaklayacaktr.

Kbrs, her iki kurucu devletten onay almadan, topran uluslararas askeri operasyonlaraamayacaktr. Bu konuda Trkiye Avrupa Birliine girene kadar, Yunanistann ve Trkiyenin rzasda gerekli olacaktr.

Federal hkmet ve kurucu devletler Birlemi Milletler operasyonlar ile ibirlii yapacaktr. BirlemiMilletler operasyonlarnn maliyeti Birleik Kbrs Cumhuriyeti tarafndan karlanacaktr.


49/53

49

UZLAIM KOMSYONU

Kbrsl Rumlar ve Kbrsl Trkler arasnda karlkl sayg, anlay ve hogry gelitimek amacyla,bamsz ve tarafsz bir Uzlam Komisyonu kurulacaktr:

Komisyon, Birlemi Milletler Genel Sekreterinin federal hkmet, kurucu devletler ve halkadanarak atayaca, her kurucu devletten eit sayda ve en az biri Kbrsl olmayan toplam yedi

kadn ve erkek yeden oluacaktr.

Federal hkmet ve kurucu devlet makamlar, Uzlam Komisyonu ile tam ibirlii yaplmas iin tmilgili kiilere talimat verecektir.

Amalar:Uzlam Komisyonu Kbrsl Rumlar ve Kbrsl Trkler arasnda karlkl sayg, anlay ve hogrygelitirmek abas iinde aadakileri yapar:

Diyalog Gemile ilgili olarak Kbrsl Rumlar ile Kbrl Trkler arasnda bir diyaloungelimesini tevik eder.

Tarih Kbrsl Rumlar ve Kbrsl Trklerin deneyimlerine ve anlatmlarna dayanarak KbrsSorununun tarihi hakknda kapsaml bir rapor hazrlar.

Okul derskitaplar

Federal hkmet ve kurucu devletlere uzlam tevik eden admlar iin tavsiyelerdebulunur. Bu tavsiyeler arasnda, yaynlar ve okul ders kitaplar iin ynergeler bulunur.

Resmi dillerinretilmes,

Orta retim rencilerine resmi dillerin retilmesi konusunda Anayasanngereklerinin uygulanmas iin tavsiyelerde bulunur.

Resmi tatiller Dini olmayan resmi tatillerin kurucu devletler tarafndan kutlanmasnn erevesihakknda yol gsterici nerilerde bulunur.


50/53

50

Bulgular ve neriler:

Komisyon tarafndan yaplan tavsiyeler Birlemi Milletler Genel Sekreterine, federal hkmete vekurucu devletlere sunulacaktr.

Nihai rapordaki bulgular ve tavsiyeler ilgili okul kitaplarna yansyacaktr. Nihai rapor ngilizce, Rumca ve Trke olarak yaynlanacaktr.

Yetkiler:Uzlam Komisyonu hedeflerine ulamak iin:

Ak veya kapal oturumlar dzenler. Komisyonun oturumuna katlan bir kiiden ifadesini veya yantn yemin altnda vermesini isteyebilir,

ve byle bir yemini huzurunda yaptrabilir.

almalarna ilikin sorular, gerekleri, olaylar ve dnemi tartmak ve soruturmak iin aratrmagruplar ve komiteler kurar.

lgili sahalardaki uzmalara danr. Tm kaytlara, arivlere ve bilgilere eksiksiz ve engelsiz bir ekilde ulamay talep edebilir ve bu talebi

hemen karlanr.

Toprak ayarlamasna tabi blgelerde bulunan 1963 ve 1974 aras dnemdeki hadiselerle ilgili abide veantlarn nihai konumunu ve ynetiminin dzenlenmesini karara balayabilir ve uygulayabilir.

Ara raporlar, bulgular ve tavsiyeler hazrlar ve yaynlar.

Komisyonun iddia makam ve dier cezai yasal ilevi veya yetkisi olmayacaktr. Komisyon, kaynaklarnve kovuturmalarnn gizliliini korumak konusunda karar alabilir.

Tavsiyelerin uygulanmas:

Genel Sekreter federal hkmet, kurucu devletler ve halka dantktan sonra Uzlam Komisyonuna,gerekli drstlk, gvenilirlik ve uzmanla sahip kadn ve erkekleri atayacaktr.Komisyonun nihai raporunun sunulmasnn ardndan Bakanlk Konseyinin kurucu devletlerle istiareettikten sonra atad takip komitesi, Komisyonun tavsiyelerinin uygulanmasn izler.Federal hkmet ve her iki kurucu devletin yetkililerinin tavsiyelerin uygulanmas konusunda izlemekomitesine her 120 gnde bir rapor sunmas gerekir. lgili yetkililer bu raporlarda belli tavsiyelerin nedenuygulanmadn aklayacaktr.


51/53

51

UYGULAMA

Gvenlik Konseyine Nisan 2003te sunduu raporunda Genel Sekreter unu ifade etti:ki toplumun on yllar sren atmas ve ayrlndan sonra, herhangi bir zmn sratli birekilde uygulanmasnn nnde hem psikolojik hem de gerek engeller (fiili olarak, iki idari yap;ekonomik eitsizlik; yeniden yerleimde ve mlk tahsisinde izlenen yollar) mevcuttur. te yandan,zmn kapsaml olmas gerektii eklindeki prensibime uygun olarak, gei sreci boyunca

uygulama iin balayc takvimlenmi programlar ortaya koymak gerekliydi.Uygulama iin balayc takvimlenmi programlara tabi olan konular unlardr:

Federal yasamave yrtme

lk iki buuk yl ierisinde, federal yasama ve yrtme tedrici olarak oluturulacaktr(baknz s. 51).

Uluslararasantlamalar

lk iki yl ierisinde, kurucu devletler Kurulu Antlamasnda yer alan belli birantlamaya itirazda bulunabilirler. Bunu yapmann yntemleri Kurulu Anlamasndangrlmtr.

Diplomatikmisyonlar

lk yl ierisinde, Kbrsn New York ve Cenevredeki Birlemi Milletlerdeki, veAvrupa Birlii, Yunanistan, Trkiye, Rusya, Amerika Birleik Devletleri, in, Fransa veBirleik Krallktaki tm diplomatik misyon bakanlar her bir kurucu devletten eit

sayda olacaktr.Kamu Hizmeti Kamu Hizmetine ilikin yasa yl iinde tam olarak uygulanacaktr (baknz s. 26)

Askersizletirme Anlamann yrrle girmesinden be ay sonra, tm Kbrsl Rum ve Kbrsl Trkaskeri kuvvetlerinin feshedilmesine balanacak, ve bu sre iki yl iersindetamamlanacaktr. Ayn zaman sreleri Yunan ve Trk kuvvetlerinin konulandrlpayarlanmas iin de geerli olacaktr (baknz s. 47).

Pasaportlar lk alt ay boyunca, vatandalara Anlama ncesinde verilen seyahat belgeleri, BirleikKbrs Cumhuriyeti tarafndan belgenin tanndnn kant olarak mhrlenecektir.

Ekonomikkonular

lk yllarda, federal ekonomik politikada ekonomileri uyumlatrmaya ve ekonomikeitsizlikleri ortadan kaldrmaya zel nem verilecektir (baknz s. 52).

kamet haklar Trkiye Avrupa Birliine girene kadar, ikamet haklar zerindeki kstlamalara izinverilecektir. Vatandalk ile ilgili blmde bu kstlamalarn seviyeleri belirtilmitir(baknz s. 33)

Snr ayarlamalar Toprak ayarlamasna tabi blgelerdeki meskun kasabalar ve kylerin idaresi ylieresinde devredilecektir (baknz s. 35)


52/53

52

Federal Kurumlarn Evrimi: Parlamento ve Bakanlk Konseyi

Kurulu Anlamasnn yrrle girmesinden sonra:

40 gn ierisinde kurucu devletler yaama organlarnn yelerini seecektir. Kurucu devlet Parlamentolarna yeni seilmi yeler kendi aralarndan 24 delegeyi bir yl iin federal

hkmetin Parlametosuna atayacaktr.

Devlet Bakanl makam E Bakanln uhdesinde olacaktr: iki tarafn liderleri, kurucu devletyasama organlar oluturulmalarnn hemen ardndan bu makama baka birini semedikleri takdirde,otuz takvim aylk bir dnem iin Birleik Kbrs Cumhuriyetinin E Bakanlar olacaktr. EBakanlar her takvim aynda deimek zere srayla E Bakanl Devlet Bakan olarak temsiledecektir. E Bakanlar ilk ylda alt Kbrs vatandan, kendilerine verilen her trl yrtme ileviniyerine getirmek zere, federal hkmetin bakanlklarna tayin edecektir

Bundan sonra Kurulu Anlamasnn ngrd kurumlar tedrici olarak oluturulacaktr.

Tek meclisli federal Parlamentodan iki meclisli federal Parlamentoya gei:

Kurulu Anlamasnn yrle girmesinden en ok 10 ay sonra:Her kurucu devletten Senatrler ve Milletvekilleri her kurucu devletin halk tarafndan KuruluAnlamasndaki hkmlere gre seilecektir. Yeni sellmi federal Parlamento iki ay sonra, yaniAnlamann yrrle girmesinden bir yl sonra, grevine balayacaktr.

E Bakanlk ve Bakanlar Kurulundan Bakanlk Konseyine gei:

Senatrler ve milletvekilleri, greve baladktan sonra, Kurulu Anlamasnda Bakanlk Konseyi iinngrlen ilev ve yetkilere (Devlet Bakan ilevleri hari) sahip alt yeli bir Bakanlar Kurulu seecektir.Bir baka deyile, yeni Bakanlar Kurulu hkmet olarak grev yapacak, ancak Devlet Bakan olarakdavranmayacaktr.. Devlet Bakanl bir 18 ay daha E Bakanlk tarafndan yrtlecektir.

Bu srenin (2.5 yl) sonunda Bakanlar Kurulu Bakanlk Konseyine dnecektir. Konseyin her bir yesigeri kalan 3.5 yllk sre iin grevlerini stlenecektir. Bu sre iinde Konsey Bakanl ve BakanYardmcl grevleri, srayla yedi ayda bir dnml olarak alt Konsey yesi arasnda deiecektir.Bylece, bu ilk Bakanlk Konseyinin grev sresi bitmeden, Konseyiin her bir yesinin Bakanlk ve

Bakan Yardmcl grevini yrtmesi mmkn olacaktr.


53/53

53

Ekonomik KonularGei ve Uyumlatrma

Uyumlatrma Federal ekonomik politikada kurucu devletlerin ekonomilerinin uyumlatrlmasnazel nem verilecektir. Ama, iki kurucu devlet arasndaki ekonomik farkllklarortadan kaldrmak olacaktr. Bu politikalar, kurucu devletlere dolayl vergiden payveren bir sistemi de ierecektir. Bu sistem, iki kurucu devlet arasndaki ekonomik

eitsizlik yok oluncaya kadar Kbrs Rum Devletinden Kbrs Trk Devletine net birkaynak aktarm olmasn salayacaktr. Ekonomik uyumlatrmaya ayrca AvrupaBirlii yapsal fonlar ve programlar, ve ayn zamanda Kbrs Trk Devletine ynelik206 million deerindeki zel fon da yardmc olacaktr.

thalat ve/veya Anlama, i adamlarnn ithalat ve/veya datm izinleri altnda kullanmakta olduklardatm izinleri haklar detirmez. Bu izinler, olabildiince, i adamlarnn kendi ilerini kendi kurucu

devletleri iinde srdrebilmelerine olanak veren izin olarak yorumlanacaktr.

Para Kbrs liras Kbrsn resmi para birimi olacaktr. Kbrsta bankada dviz hesabbulunan kiilerin, Kurulu Anlamasnn yrle girmesinden sonra bu hesaplarnkorumasna izin verilecektir.

Gemi borlarn 1964 ile Anlamann yrrle girmesi arasnda geen srede oluan borlarnsorumluluu sorumluluu, nfusu alnan ilgili krediden yararlanan kurucu devlete aittir. Eer alnan

bir kredi Anlamadan sonra tm Kbrsa yarar olacak kamu hizmetleri ve altyap iinkullanlm ise, ilgili bortan federal hkmet sorumlu olacaktr. Ayn ey 1964ncesindeki borlar ve bu borlarn geri denmesi iin de geerli olacaktr.lgili kurucu devletin sorumluluunda olan ve Yunanistandan veya Trkiyedenalnm veya silah almnda kullanlm olanlar hari, tm d borlarnsorumluluunu federal hkmet yklenecektir.

Mlkiyet ile Genel Sekreterin Nisan 2003 tarihli raporuna gore, Kurulu Anlamas mlkiyet

ilgili ilemler sorununa byk oranda kendi kendini finanse eden bir zm getirmektedir. Bununlaberaber, raporda ykl miktarda uluslararas fon desteine ihtiya olaca dabelirtilmektedir.

annan el kitabi

Documents