Her anne-babanın ortak isteği "kendine güve-nen" çocuklar yetiştir-mektir. Gerçekten ço-cuğun sağlıklı gelişimi için "özgüven" ilk sıra-larda gelir.

Çocuğun özgüvenini ge-liştirmek, korumak ve artmasını sağlamak ço-cuk yetiştirme beceri-lerinin başında gelir; çünkü yeterince geliş-miş özgüven duygusu, hem öğrenme yetisini, hem sosyal ilişkilerde başarıyı, hem de geli-şim düzeylerini etkile-yen önemli bir duygu-dur.

Özgüven, bir insanın tavırlarını, duygularını ve kişisel özelliklerini; yetenek, beceri, görü-nüm ve toplumsal kabul edilirliğini nasıl değer-lendirdiği ve ne dere-ceye kadar kabul edip onayladığıyla ilgilidir. Örneğin bir çocuğun becerileri sahip olmak istedikleriyle örtüşmü-yorsa, kendisini yeter-siz hissedebilir ve bu durum onun özgüven duygusunun düşük ol-masına yol açabileceği gibi, ders başarısını ve toplumsal ilişkilerini de olumsuz yönde etkile-yebilir. Özgüveni dü-şük çocuklar, sosyal

ortamlarda utanç verici bir duruma düşmekten veya yargılanmaktan çok korktukları için sosyal or-tamlara girmek-ten kaçınabilirler. Çekingen, utangaç bir yapıya sahip oldukları için böy-le durumlarda başka insanlar arasında nasıl davranmaları ge-rektiği konusunda da zorlanırlar.

Çocukluk döneminde başlayan bu durum kişilerin hayatlarına birçok kısıtlamayı da berabe-rinde getirir. Örneğin okulda parmak kaldırmak, toplum için-de söz alıp konuşmak, tahtaya kalkıp yazı yazmak okulda ka-çındıkları davranışların başında gelirken, bir mağazaya girip tek başına bir şeyler almak ve-ya sokakta birine bir şey sor-mak günlük yaşantıda çocuğu zorlayan davranışlardır. Özgüven ve özsaygı gelişimi erken çocukluk döneminde ve birincil olarak ailede şekillen-meye başlar. Çocuğun okul ön-cesi eğitime başlaması ile bir-likte, okul ve arkadaş çevresi bu gelişimi etkileyen diğer un-surlar haline gelir. Özellikle ilkokul dönemi ve sonrasında çocuklar vakitlerinin büyük ço-

ğunluğunu okulda geçirmektedir-ler. Bu nedenle özgüven ve özsay-gının gelişiminde ailenin önemiyle birlikte; okul ve arkadaş çevresi-nin önemi göz ardı edilemez. Bu noktada dikkat edilmesi gere-ken; “özgüveni ve özsaygısı olan” çocuğun, illaki “güçlü, hırslı, her şeyi yapabilen, çok arkadaşı olan ve başarılı çocuk” olmadığının farkında olmaktır. Bu doğrultuda, çocukların evdeki aynası anne-babadır; okulda ise öğretmenleri ve arkadaşları. Ço-cuk; bu aynalarda nasıl göründü-ğüne göre dış dünyaya karşı olan tutumunu belirler, eğer ayna olumlu duyguları ve yapıcı eleşti-rileri yansıtırsa; çocuk sevildiğini ve yeterli olduğunu hisseder.

Değerli Velimiz;

Bu bültenimizde ço-cuklarda özgüven ge-lişimiyle ilgili bilgi-lendirmeler, okul ön-cesi dönemde anne babaların çocuğu öz-güvenli yetiştirmek için neler yapabile-ceklerine yönelik önerilerin yanı sıra çocuklarımızın özgü-venli bireyler olma-larına fırsat vermek için birçok öneri de bulunmaktadır.

Rehberlik

Servisi

Bülteni

Anne babalar çocuğu özgüvenli ye-tiştirmek için neler yapabilir ?

Özgüvenin sevilebilir olma duygusu ve yeterli olma duygusu olmak üzere iki bo-yutu vardır. Kısaca, bireyin kendisiyle barışık olması olarak tanımlanabilir. Çocu-ğa özgüven kazandırma, ço-cuğun öğrenme, sevme ve yaratma yeteneğini güçlen-dirmektedir. 0-6 yaş arası çocuk gelişimi-nin hızla yönlendiği kritik yıllardır. Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan be-den gelişimi, psiko-sosyal gelişim ve kişilik yapısının ileri yaşlarda yön değiştir-

mekten çok aynı yönde gelişme ihtimali daha yüksektir. Özgüven geli-şimi de çocuğun doğu-mundan itibaren başlar. O halde kendini seven, kendini tanıyan, kendine açık hedefler koyabilen, olumlu düşünebilen, ile-tişim becerisi yüksek, kendini ifade edebilen, duygularını denetleyebi-len, kısaca özgüven sa-hibi çocuklar yetiştir-mek için neler yapabi-liriz sorusuna yanıt aramalıyız?

olun. Çocuğunuzun korkularını ve negatif duygularını reddetmektense ciddiye alın. Onları yenmesi ve

kendi çözümünü bulmasına izin verin. Örneğin; korktuğunda, çocuğun korkularını görmezlikten gelmek yerine ciddiye almalı sabırla dinlemeli ve bunun normal bir duygu

olduğunu açıklamalısınız. Birçok ebeveyn için zaman çok sınırlıdır. Bununla beraber uzmanlar her bir çocukla yalnız zaman

geçirmenin çok önemli olduğunu belirtmektedir. Zaman zaman onun seviyesine inip onun kuralları ve oyuncaklarıyla oynamak da yararlı olacaktır.

Kardeşini kıskanan ve yeni doğan bebekten dolayı geri planda kalan çocuğunuzla yalnız zaman harcamak için çaba göstermelisiniz.

Anne – babalar, sıklıkla çocuklarına verdikleri oyuncakların ve kitapların kontrolünü elde tutar-

lar. Örneğin; bir eşyasının atılmasına, çocuktan çok ebeveynler karar verir. Çocuğunuzun o oyuncak-la oynama çağının geçtiğini düşündüğünüz halde, çocuğun ona hala ve belki de yıllarca ihtiyacı

Çocuklarınızı yaptıkları şeyler yüzünden değil, kendileri oldukları için sevin.

Kişi ve davranışı birbirinden farklıdır. Bir çocuğun kişiliğini

onun davranışlarıyla karıştırmayın. Size bir şeyler söylemek istediğinde, gerçekten ona zaman ayıramayacaksanız uygun olmadığınızı ve ne zaman uygun olacağı nızı söyleyin. Çocuklarınızla aranızdaki ilişkide sahici ve iç-ten

Özgüven sahibi çocuklar yetiştirmek için neler yapabiliriz?

Okul Öncesi Dönemde Çocuklara Özgüven

Kazandırma

Mutlaka, çocuğunuzun iyi yaptığı bir şeyler vardır. Onu keş-fedip, sık sık başarısının altını çizin.

Her zaman onunla konuşurken, yanına çömelerek ya da otura-

rak ya da onu sizin seviyenize çıkararak, göz kontağı kurula-rak konuşulmalıdır. Bu daha yakın bir iletişimi sağlayacaktır.

Eşler arasındaki çatışma çocukların özgüvenini ve güvenlik

duygusunu zedeler. Anne babanın özgüven düzeyi, tüm aile bireylerinin eğitimini,

fiziksel, psikolojik, sosyal ve eğitimsel sağlık ve mutluluğunu belirler.

Pek çok anne baba çocuklarının hayatlarını yaşar; bu yüzden de hem kendi özgüvenlerinin hem de çocuklarının özgüveninin gelişmesini engellemiş olur.

Çabalarının fark edilmesi çocuğun ustalığını arttırır; anne ba-banın ortaya konulan çabadan etkilendiğini belirtmesi, çocu-ğun güven duygusunu güçlendirir.

Çocuğun hem varlığı önemlidir, hem de yokluğu her zaman fark edilmelidir.

Her çocuğun kendine özgü bir biçimde büyümeye hakkı var-dır.

Çocuklarınızla aranızdaki

ilişkide sahici ve içten olun.

Rica edin, emretmeyin. Çocuklarınıza evin içinde

ve dışında sık sık sorum-luluk verin.

Çocuklar sözel olmayan

davranışlara karşı çok duyarlıdırlar. Sevgi, ço-cuklara “seni seviyorum” demekten çok, davranış-larla onları okşayarak belli edilmelidir.

Eşinize ve çocuklarınıza karşı doğrudan ve açık iletişim yollarını kullanın.

Çocuğunuza sorumlu

davranışlar kazandırmak için, eşinizle ortak, tu-tarlı bir yaklaşım içinde olmaya özen gösterin.

Çocuklarınıza evin içinde

ve dışında sık sık sorum-luluk verin.

Çocukların yalnızca ken-

di yapmak isteyeceği şeyleri yapmalarını iste-yin.

Çocuklarınızın makul ih-tiyaçlarını karşılamak için elinizden geleni ya-pın.

Çocuğa yaşına

uygun

sorumluluklar

ve seçim yapma

şansı verin.

Özgüven sahibi çocuklar yetiştirmek için neler yapabiliriz?

Çocuklarımızın Özgüvenli Bireyler Olmalarına Fırsat Vermek İçin;

Bugün sevdiğin üç kişiye onları sevdiğini söyle. Bugün kendi yaptığın bir kıyafeti/takıyı kullan. Bugün arkadaşlarına ve / veya ailene bir şey ikram et. Bugün bir arkadaşının ayıbını-kusurunu ört. Bugün okuldaki sosyal etkinlikte rol al. Bugün ailene akşam yemeğini sen hazırla. Bugün yeni bir hobi edin, ya da var olanı geliştir. Bugün insanlara tebessüm et.

Bugün toplu taşımayı kullanarak yakın bir yerlere git. Bugün ailenden sakladığın bir konuyu onlarla paylaş. Bugün arkadaşına el emeğin ile hazırladığın bir hediye ver. Bugün yanlış davrandığını düşündüğün kişiyi nazikçe uyar. Bugün söz al ve derse katıl. Bugün market alışverişini sen yap. Bugün tanımadığın bir komşun ile tanış. Bugün olumsuz bir yönünü tespit edip, değiştirmeye çalış. Bugün kendine ve sevdiklerine iltifat et. Okulda tanımadı- ğın bir arkadaşınla tanış, sohbet et. Bugün mağazada indirim yaptırmak için pazarlık

yap.

Bugün derse hazırlıklı gel,

konuyu sen anlat. Bugün öğretmen söylemeden

tahtaya kalk. Bugün kuzen/kardeş-küçük

akraba ile alışverişe veya parka git.

Bugün tanımadığın birine sa-

ati sor. Bugün hiç denemediğin renk-

te kıyafet giymeyi dene vb.

Kaynaklar

Humphreys, Tony. Çocuk Eğitiminin Anahtarı: Özgüven,

2000, İstanbul

Yavuzer, Haluk. Doğum Öncesinden Ergenlik Sonuna

Çocuk Psikolojisi, 2011, İstanbul

http://www.ekipnormarazon.com/makaleler/10-

egitim/42-ozguvenli-cocuk-yetistirmenin-altin-

kurallari

http://www.guncedanismanlik.net/index.php?

option=com_content&task=view&id=405&Itemid=229

Sonuç olarak; Kendine güvenen ve

kendine özsaygısı olan çocuk “kendi

sınırlarını, güçlü ve güçsüz yanlarının

bilen; yapabildiklerinin/

yapamadıklarının farkında olan, bu

yanlarıyla da mutlu olan ve kendini

yeterli hisseden” çocuktur.

Bu konudaki sorularınıza ışık tutması dileğiyle…

Özgüven için öneriler: