Bursa

ISTANBUL

Çanakkale

Balikesir

Z E E VA N M A R M A R A

Kütahya

IZMIR

Aydin

Denizli

AfyonManisaUsak

Bergama

opgraving

LESBOS

SAMOS

CHIOS

Dardanellen

Selçuk

DE REISGIDS JANUARI 200244

Een rondreis door West-In het spoor

De wegen in West-Turkije leiden

van de ene klassieke opgraving

naar de andere. Onderweg verveelt

het moderne leven nooit: met

gebaren een pompbediende vertel-

len dat de tank vol moet, of

zwaaien naar een boer op een trak-

tor in een eindeloos weids land-

schap. Met de auto Turkije verken-

nen is een reis door de tijd.

Teks

t: He

len

Sieg

el, F

oto’

s: An

nem

ieke

van

Ipen

burg

, Nat

iona

al T

urks

Ver

keer

sbur

eau,

Ben

elux

Pre

ss, P

ictur

e O

nlin

e

©

-Turkijevan de Oudheid

©

IZMIR

Selçuk

Kusadasi

Efes

Etappe : Izmir - SelçukAantal km : 61

Blauwe borden met ‘Aydin’ wijzen de weg

vanaf Adnan Menderes, de luchthaven van

Izmir. De korte afstand naar Selçuk is een

makkelijke start, zelfs bij aankomst in het

donker. Luchthaven en reisdoel liggen

gelukkig ten zuiden van de immense

havenstad en haar hectische verkeersspits.

De gloednieuwe tolweg die pal naast de

hoofdweg tussen Izmir en Aydin wordt

aangelegd, lijkt een overbodige spookroute.

Tapijten en internetSelçuk heeft z’n eigen herinneringen aan

een korte glorietijd - zoals de 14e eeuwse

moskee Isa Bey - maar bezoekers verblijven

hier voornamelijk vanwege het drie kilo-

meter verderop gelegen Efese.

De nabijheid van een van Turkije’s fraai-

ste archeologische attracties heeft Selçuk

(nog) niet veranderd in een toeristisch bol-

werk, zoals de badplaats Ku_adasi. In twee

autovrije straatjes bewijzen de talloze tapijt-

winkeltjes dat men wel met de tijd mee-

gaat: ze doen tevens dienst als internetcafé.

Bij de rotonde is een kantoor met toeristi-

sche informatie, maar tijdens ons bezoek

zijn er geen klanten.

Het beste hotel ligt verscholen achter

bomen, rechts aan de invalsweg van

Selçuk: Kale Han**, met sfeervolle open-

bare ruimten in Osmaanse stijl, vol antieke

tierlantijnen, nette kamers, een klein

zwembad en een weelderige tuin; ✆ (00 90

2 32) 8 92 61 54; www.kalehancom; april t/m

augustus vanaf €39, oktober t/m maart

vanaf €28.

Handel voor juweliersEfese was ooit een havenstad, vernoemd

naar de Griekse vruchtbaarheidsgodin

Artemis Ephesia. Als hoofdstad van de

Romeinse provincie Asia kende de stad

vanaf 29 v. Chr. haar beste tijd. Zo verdien-

den edelsmeden kapitalen met het maken

van zilveren beeldjes voor de verering van

de godin. Maar met het verzanden van de

haven kwam er een einde aan de welvaart.

Nu ligt Efese zo’n zes kilometer van zee.

De meer dan twintig overgebleven bouw-

werken zijn vanaf de weg door heuvels aan

het zicht onttrokken. Een smal weggetje

erheen mondt uit in een drukte als ware

het nog een bewoonde stad: een parkeer-

plaats met tientallen bussen, taxi’s, paar-

denkoetsen en souvenirstalletjes.

Buschauffeurs storten zich met een

lucratief trucje op de bezoekers. Zij bieden

gratis vervoer aan naar de andere ingang op

de top van de heuvel. De bus stopt onderweg

‘only twenty minutes’ bij... een juwelier.

DE REISGIDS JANUARI 200246

Achter de drukbezochte Egeïsche kust

van Turkije ligt een gebied dat in de

Oudheid een van de grootste cultuurcen-

tra van de wereld was. Steden als Efese,

Pergamon en bedevaartsoord Aphrodisias

waren ooit juweeltjes van beschaving. De

goed geconserveerde resten geven een

goed beeld van de klassieke wereld.

Verder landinwaarts vormen prachtig

betegelde moskeeën in een stad als Bursa

een kennismaking met Turkije’s roem-

ruchte Osmaanse Rijk.

Niet alleen de schatten uit het verleden

zijn een reden om op ontdekkingsreis in

het binnenland te gaan. De Turkse vrien-

delijkheid, al vaak geroemd, komt u

overal tegen. Zelfs in grote steden als

Kütahya en Bursa, waar de inwoners vaak

geen Engels of Duits spreken. Vraag een

willekeurige pompbediende de weg naar

een hotel en uitleg volgt. Met behulp van

gebarentaal, met een erbij geroepen win-

kelier die Engels spreekt of desnoods

door u gewoon voor te gaan.

De Reisgids stelde een zesdaagse

rondreis per auto samen langs de meest

indrukwekkende opgravingen en enkele

boeiende steden. De afstanden zijn vrij

pittig maar de hoofdwegen zijn goed: het

asfalt is ruwer dan hier maar vlak, zonder

verraderlijke gaten. U rijdt gemakkelijk

zo’n 80 kilometer per uur. Voor de och-

tend doen we suggesties voor een bezoek

aan een klassiek hoogtepunt. In de mid-

dag reist u naar de volgende bestemming

terwijl een afwisselend panorama en het

straatleven in de dorpen zorgen voor vol-

doende afleiding onderweg. Aan het eind

van elke etappe hebben we een degelijk of

verzorgd hotel geselecteerd om te over-

nachten. Genoemde prijzen zijn voor een

tweepersoonskamer met douche of bad

en toilet, inclusief ontbijt.

D A G 1

De Celsusbibliotheek

(onder) en het theater

(rechts) van Efese.

De pronkstukken van Efese

Turks voor weggebruikers:Dur = stopDikkat = let op Yava‚s = langzaam

©

Selçuk

Aydin Nazilli

Karacasu Denizli

Kusadasi

Efes

Aphrodisias

Büyü k Menderes

Pamukkale& Hierapolis

Bezoek aan Aphrodite

Etappe : Selçuk - PamukkaleAantal km : 245

Bedevaartsoord Aphrodisias - halverwege

deze etappe - geniet lang niet zo’n bekend-

heid als Efese. Op uw gemak kunt u de 146

kilometer ernaartoe afleggen. Onderweg

krijgt het landschap kleur door de koren-

velden en het groen van vele, lage boom-

gaarden waar olijven, vijgen en sinaasap-

pels groeien.

De hoofdweg E87 loopt dwars door

kleine plaatsen zoals Ortaklar en Incirliova.

Opvallend zijn de vele bouwskeletten en

onafgemaakte verdiepingen van huizen,

maar het leukst zijn de flarden van het

Turkse dorpsleven die aan u voorbijschie-

ten. Mannen op knetterende brommers

met bakken fruit voorop racen voorbij,

schoolmeisjes in uniform steken de weg

eigenwijs schuin over, een verkoper van

stoffige rode traktoren helpt een boer.

Na Nazilli leidt een smalle, bochtige zij-

weg via een paar dorpen naar de resten van

Aphrodisias. Net als bij Efese is er geen

gewijde steen die boven het weidse land-

schap uitsteekt. Dat maakt de bezoeker

extra nieuwsgierig naar de stad die in de

Oudheid in het teken stond van Aphrodite,

de godin van de liefde.

Uit de gratieIn Aphrodisias bouwde men in de laatste

eeuwen voor onze jaartelling een tempel

voor Aphrodite en de stad werd een pel-

grimsoord met grote aantrekkingskracht.

Ze bloeide mede op door de faam van een

hier gevestigde beeldhouwersschool. Maar

toen de tempel in de 5e eeuw werd ver-

bouwd tot christelijke kerk, kwam er een

einde aan de cultus en aan alle aandacht.

Niet veel toeristen nemen de moeite

deze opgraving te bezoeken. Toch doen de

autoriteiten duidelijk hun best om het ter-

rein aangenaam te presenteren, met keurig

aangelegde paadjes en bloemperkjes en een

cafetaria met sfeervol terras. Een fijne plek

om te lunchen voordat de reis verder gaat.

Hoogtepunten zijn het theater dat in

perfecte staat is, een badhuis uit de tijd van

keizer Hadrianus en natuurlijk Aphrodites

fraai gerestaureerde tempel. Smalle zijbeu-

ken verraden de verbouwing tot kerk. In

het bijbehorende museum getuigen mar-

meren beelden, zoals het cultusbeeld van

Aphrodite, van het vakmanschap van de

hier ontstane school.

Het stadion maakt een verpletterende

indruk. Pas als u de rand ervan bereikt,

dringt de immense omvang tot u door. Met

zijn 270 meter lengte en 30 rijen tribunes

is het het grootste en best bewaarde exem-

plaar van Turkije. 30.000 mensen aan-

schouwden hier hoe Griekse atleten en

Romeinse gladiatoren hun krachten maten

in de diepte.

Witte stipHoewel het eindpunt van deze etappe nog

geen honderd kilometer verderop ligt, duurt

de rit bijna anderhalf uur. Dat komt omdat

de weg door het 2300 meter hoge bergmas-

sief Akdag langzaam omhoog klimt.

Stoplichten in de stad Denizli, het centrum

van deze landbouwstreek, zorgen voor

oponthoud. Na Denizli geeft een witte stip in

de verte het uiteindelijke doel aan: de won-

derlijke kalksteenterrassen van Pamukkale.

Aan de voet van het natuurverschijnsel

ligt een toeristische hotelwijk. Het hotel

rechts van de wijk, weg van de drukte, von-

den wij de beste keus: Pamuksu

Boutique****, verzorgd, met sauna, zwem-

bad en een deel van de kamers met uitzicht

op de kalksteenterrassen; ✆ (00 90 2 58)

2 72 28 18; €100.

DE REISGIDS JANUARI 200247

Tegen de stroom inAls u vroeg komt, en dat kan het hele jaar al

om 08.30 uur, geniet u nog in alle rust van

de indrukwekkende bezienswaardigheden.

Het pad dat de heuvel op gaat, stijgt gestaag

maar er is geen sprake van een steile klim

zoals de buschauffeurs beweren.

Zeer fraai is het theater van bijna

40 meter hoog. Helaas is de bovenste rij

door een hekwerk halverwege niet meer

bereikbaar, maar het uitzicht vanaf de rijen

daaronder is ook prachtig. Een deel van de

25.000 zitplaatsen wordt jaarlijks in mei

bezet voor het plaatselijke kunst- en cul-

tuurfestival.

Het mooiste is de bibliotheek, genoemd

naar de voormalige Romeinse stadhouder

Celsus. De spectaculaire façade met zestien

gedecoreerde zuilen torent hoog boven de

bezoekers uit. Hier komt de Oudheid even

tot leven.

Als steeds meer gidsen met hun groe-

pen toeristen uit Ku‚sadasi vanaf de andere

ingang binnenstromen, is het de hoogste

tijd om uit te wijken naar het archeologisch

museum in Selçuk waar zilveren Artemis-

beeldjes en andere vondsten uit Efese te

zien zijn.

D A G 2

GidsNeem een goede cultuurreisgids meewant bij de opgravingen ontbreekt vaakuitleg. In Efese leidt een erkende gids uvoor €34 anderhalf uur rond.

˘

Aphrodisias heeft het fraaiste stadion.

©

Kütahya

Denizli

Dinar

Sandikli

Afyon

Acigöl

Pamukkale& Hierapolis

Aizanoi

Etappe : Pamukkale - KütahyaAantal km : 300

Pamukkale betekent Katoenen Kasteel. Een

toepasselijke naam voor de hoge bergwand

van kalksteen waarvan de witte schittering

tot ver in de omtrek te zien is. Dit wonder-

lijke natuurverschijnsel is twee miljoen jaar

geleden ontstaan. Warmwaterbronnen zet-

ten kalk af op het steen en vormden allerlei

terrassen.

Al vroeg ontdekte men de geneeskrach-

tige werking van het 35 graden warme

water. De natuurlijke ligbaden waren uiter-

aard ideaal voor een heus kuuroord. Zo ont-

stond in 190 v. Chr. bovenop het plateau

Hiërapolis. De hoge ligging beschermde de

stad tegen indringers maar de natuur was

de grootste vijand. Regelmatig terugke-

rende aardbevingen verhinderden dat de

stad tot volle bloei kwam.

Turkije’s probleemPamukkale trekt massa’s toeristen en dus

is het zaak net als in Efese vroeg aanwezig

te zijn. Bewakers zien erop toe dat iedereen

de kalksteenterrassen op blote voeten

betreedt. Toch passeert een Turkse knul,

die zijn souvenirs wil slijten, op gympen.

Als we naar zijn schoenen wijzen sist hij

woedend: ‘That is not your problem!’

Jarenlang konden toeristen ongehin-

derd in alle terrassen baden en vulden

hotels hun zwembaden met het bronwater.

Nu staan veel van de natuurlijke bassins,

die met hun wit en azuurblauw menig

ansichtkaart sieren, droog. Roodwit

gestreept lint geeft aan: tot hier en niet ver-

der. Het pal aan de terrassen gebouwde

Pamukkale Hotel is twee jaar geleden ver-

anderd in een openbaar thermaal zwem-

bad om verdere schade aan de natuur te

beperken. Maar deze attractie is al te

beroemd om de toeristenstroom te kunnen

stoppen. Ironisch genoeg is dat inderdaad

niet ons probleem, maar dat van Turkije.

Toch is een bezoek aan Pamukkale en

Hiërapolis beslist de moeite waard. De com-

binatie van natuurwonder en kuuroord is

uniek. In het voormalige badhuis, nu een

klein museum, brengen gouden diademen,

poppetjes, gebruiksvoorwerpen en munten

de bewoners van toen dichterbij. Tussen de

graftombes van de necropolis probeert een

enkele Turk nu heimelijk gevonden mun-

ten te verkopen aan de argeloze bezoeker.

Stad met charmesVoordat u aan de lange autorit naar

Kütahya begint, is het thermale zwembad

een bijzondere plaats om te lunchen. De

enige plek voor de lunch die u onderweg

nog tegenkomt is Kaptan, een groot benzi-

nestation met supermarkt en restaurant op

100 kilometer.

Grillige, hoge rotsformaties pal links

van de weg maken plaats voor een enorme

glooiende vlakte. Zo ver het oog reikt, ziet u

niets dan velden met hier en daar een

groepje lage bomen of huisjes. Met zo wei-

nig auto’s op de weg ontstaat een eindeloos

gevoel van vrijheid.

Eindpunt is Kütahya, een stad met

150.000 inwoners. Het ligt op ruim 900

meter hoogte waardoor het er in voor- en

DE REISGIDS JANUARI 200248

D A G 3

BadenBaden tussen de Romeinse zuilen inhet warme water van PamukkaleThermal is een absolute aanrader;draag makkelijke slippers en een zon-nebril en neem zwemspullen mee.

Achter de kalksteenterrassen biedt het thermale

zwembad een geneeskrachtige duik.

najaar venijnig fris kan zijn. Maar de zacht-

moedigheid van de bewoners, niet gewend

aan toeristen maar zeer behulpzaam, is

hartverwarmend. De kennismaking met

een Turkse stad zonder toeristische fratsen

is een van de charmes van het bezoek. Het

beste van de hooguit vijf hotels is:

Hotas***, in het centrum, pas gerenoveerd

en goed ingericht, met nette kamers

voorzien van dubbel glas; ✆ (00 90 2 74)

2 24 89 90; €24,60.

Natuur- en kuurwonder Pamukkale

©

Kütahya

Bozüyük

Iznik

Inegöl

BursaÇekirge

PorsukBaraji

Aizanoi

Uludag2543m

Etappe : Kütahya - BursaAantal km : 180

Kütahya is bekend om zijn aardewerk. Pal

in het centrum staat een fontein met in het

midden een enorme keramieke vaas. De

keramiekkunst is ontstaan in Iznik, waar

de Osmanen in de 15e en 16e eeuw de

meest verfijnde motieven ontwikkelden. In

de 18e eeuw nam Kütahya de rol van pro-

ductiecentrum over.

Hoewel de stad de reputatie van Iznik

nooit heeft kunnen evenaren, is de handel

in aardewerk nog altijd bloeiend. Aan de

weg naar Bursa ligt de ene keramiekfabriek

naast de andere. Een kijkje nemen bij het

productieproces is de enige excursie die de

stad te bieden heeft.

Vlakbij hotel Hotas vonden wij een

klein keramiekatelier bereid om een

demonstratie te geven. Trots toont de

jonge, ambitieuze Metin Karakaya van

Selam Çini zijn werkruimte, waar een tien-

tal mannen voorovergebogen en in uiterste

concentratie de meest priegelige motiefjes

op borden en vazen schilderen. In de lage

kelder verdwijnt het aardewerk in de

oven na een glazuurbad. Andere

bezoekers zijn ook welkom. Mis deze

kans niet, de hotelreceptionist wijst

u de weg.

Aardig is het Tegelmuseum

op loopafstand, gehuisvest in

een voormalig badhuis pal

achter de Ulu Cami (Grote

Moskee). Niet alleen van-

wege het tentoongestelde

aardewerk, maar ook

omdat u vanuit de tuin

onopgemerkt kunt kijken

naar het dagelijks ritueel van

mannen die samenkomen en

zich wassen voordat zij de

moskee betreden.

Omweg voor pronkstukBijna 60 kilometer ten zuidwesten

van Kütahya liggen de ruïnes van de

Romeinse stad Aizanoi. Deze opgraving is

nog minder bekend dan Aphrodisias, maar

een omweg waard. De inwoners, rijk

geworden door de export van graan, wol en

wijn, bouwden een tempel voor Zeus om te

pronken met hun fortuin. Het enorme

bouwwerk, met 48 zuilen van negen meter

hoog, is de best bewaarde tempel van

Turkije.

Bijzonder zijn ook de her en der scheef

uit de grond stekende grafstenen. Ze heb-

ben de vorm van een deur, het symbool

voor de toegang tot het hiernamaals. In de

stenen voor mannen zijn leeuwen, adelaars

en stieren gebeiteld, die voor vrouwen zijn

herkenbaar aan de manden en spiegels.

Stoicijns doorrijdenEenmaal voorbij de betrekkelijk tamme

verkeersdrukte en rommelige bedrijfster-

reinen van Kütahya

keert het glooiende,

weidse landschap

terug. Na Bozüyük

slingert de brede weg met lange bochten

tussen steile, bosrijke heuvels. Een fraai

gezicht, al dat groen zo vlak langs de

weg. Aan het gladde asfalt is te mer-

ken dat u in de buurt komt van een

zeer grote en welvarende stad:

Bursa.

Het is misschien even slik-

ken, regelrecht in de ver-

keerschaos te belanden

van deze vijfde stad van

het land. Op de drie-

baanswegen naar het

centrum rijden gerust

vijf auto’s naast elkaar.

Stoicijns doorrijden is

het advies, net als de

chauffeurs links en rechts

van u doen. Het lijkt alsof ze

totaal niet uitkijken, maar

Turken zijn bijzonder zuinig op

hun auto en zien u dus verdraaid

goed aankomen.

Een verblijf in het westelijke voorstadje

Çekirge is veel rustiger dan in het stadscen-

trum. De hotels hebben hier bovendien een

veel betere prijs-kwaliteitverhouding. Volg

de borden Çekirge tot u bij het grote hotel

Anatolia komt. Vlakbij ligt het hotel van

onze voorkeur: Atlas**, klein en vriende-

lijk, met sfeervol ingerichte ruimtes met

veel hout en glas-in-lood en nette kamers;

✆ (00 90 2 24) 2 34 41 00; €35, parkeren

€1,75 per dag.

DE REISGIDS JANUARI 200249

D A G 4Keramiek en antiek in Kütahya

Dolmu‚senRij op een tweebaansweg in debebouwde kom bij voorkeur links.Dan heeft u geen last van dedolmu‚sen – de openbaar-vervoer-busjes - die voortdurend de weg opschieten.

Onbekend maar

onweerstaanbaar:

Aizanoi.

©

ÇanakkaleBursa

Çekirge

KaracabeyBandirma

BigaGüzelyali

UlubatGölü

Kus Gölü

Etappe : Bursa - ÇanakkaleAantal km : 265

Een ‘dolmu‚s-taksi’ met het opschrift

‘Heykel’ brengt twee personen vanaf het

hotel in nog geen tien minuten voor circa

€0,70 naar het centrum van Bursa. Het is

veel leuker dan zelf rijden en een goed-

koop, typisch Turks vervoermiddel.

Dolmu‚s-taksi rijden af en aan op vaste tra-

jecten en toeteren om uw aandacht te trek-

ken, ook al lijkt de auto met drie personen

al vol. Vraag naar de Ulu Cami, daar is de

toeristeninformatie.

Bursa vestigt de aandacht van de bezoe-

ker op het roemruchte verleden als hoofd-

stad van het Osmaanse Rijk. Fraaie getui-

gen hiervan, zoals de Ye‚sil Cami en Ye‚sil

Türbe (Groene Moskee en Groene

Grafkapel), liggen op loopafstand van de

bezienswaardige moskee Ulu Cami. De

portiers zijn vriendelijk maar streng. Een

groep Duitse senioren krijgt in de eigen

taal te verstaan de schoenen op tijd uit te

doen. Vrouwen krijgen bij binnenkomst

een hoofddoek ‘te leen’.

Achter de Ulu Cami ligt de 14e eeuwse,

overdekte bazaar met een wirwar van kra-

men, geuren en geluiden. In het deel

‘Emirhan’ bieden zitjes langs de galerijen

uitzicht op een binnenplaats met fontein

waar vroeger kamelen ‘geparkeerd’ wer-

den. Nu pauzeren er mannen met hun

favoriete drank: thee.

Uitzicht op zeeDe weg naar Çanakkale is breed, recht en

vlak. Ongeveer halverwege verschijnt

bovenop een heuvel ineens de Zee van

Marmara in beeld aan de rechterkant. Het

fraaie uitzicht duurt maar even. Pas bij

Lâpseki blijft het water, de smalle

Dardanellen, voortdurend in beeld, evenals

de begroeide landtong aan de overkant.

Lâpseki - waar in de Oudheid de met

een flinke fallus getooide god Priapos ver-

eerd werd - en Çanakkale zijn aardig voor

een stop aan zee. Overnachten kunt u het

Klassiekers langs de kust

Etappe : Çanakkale - IzmirAantal km : 320

Echte liefhebbers van de Oudheid slaan

Troje niet over. De Duitse amateur-archeo-

loog Heinrich Schliemann besteedde in de

19e eeuw zijn hele vermogen om Troje

bloot te leggen en te bewijzen dat de stad

niet slechts voortkwam uit de fantasie van

dichter Homerus. Pas een eeuw na zijn

dood erkende de wetenschap zijn vondst.

Internationale archeologenteams hebben

tot op de dag van vandaag het initiatief van

Schliemann voortgezet.

Een van hun verdiensten is dat er op

borden veel uitleg wordt gegeven. Dat is

nodig, want voor een leek is deze opgraving

nogal nietszeggend. Hier staan geen toren-

hoge zuilen, gedecoreerde gevels of sier-

lijke beelden, maar vooral lage resten steen

en puin. Een houten ‘Paard van Troje’ bij

de ingang moet de fantasie prikkelen. Voor

de lezers van Homerus’ Ilias of Vergilius’

Aeneas is ‘Truva’ ongetwijfeld een intrige-

rende kennisbron.

DE REISGIDS JANUARI 200250

D A G 5 D A G 6

beste in Güzelyali in: hotel Tusan, verzorgd

en rustig, met comfortabele kamers tussen

dennenbomen, uitzicht op zee; ✆ (00 90 2

86) 2 32 87 46; www.tusanhotel. com; €89.

Een alternatief is het doel van deze

etappe - Troje - overslaan en van Bursa via

Balikesir naar de badplaats Ayvalik rijden.

Afstand en reistijd zijn iets korter dan naar

Çanakkale. Een goede keus is: Hotel

Berk***, met een eenvoudige maar nette

vestiging in Ayvalik en een verzorgder

complex op één kilometer, aan het brede

zandstrand Sarimsakli; ✆ (00 90 2 66)

3 12 15 01; vanaf €28.

Getuigen van het Osmaanse Rijk

Bursa’s Groene Grafkapel is een

rustpunt in de stad.

Homerus’ beroemde houten paard

trekt de aandacht bij Troje.

ControlesMatig uw snelheid als u rode pionnenop de weg ziet. Ze waarschuwen nietvoor wegwerkzaamheden, maar vooreen van de vele politiecontrolesonderweg!

©

NachtrustVia Ayvalik, een gemoedelijke badplaats

voor Turkse toeristen, voert de route uitein-

delijk naar Bergama, waar tabak en katoen

uit de streek worden verhandeld. Hier her-

inneren de Acropolis en het Asklepion aan

het ooit machtige Pergamon.

Vooral het medisch centrum Asklepion

is fascinerend. Niet zozeer vanwege de ruï-

nes, zoals die van een heus theater voor

kuurconcerten en een altaar met slang, nog

steeds een bekend artsensymbool, als wel

door de legende die erbij hoort. In de 6e

eeuw v. Chr. stichtte de arts Archias een

tempel voor de god Asklepios en een zie-

kenhuis. Door patiënten bij de tempel te

laten slapen en hun dromen te analyseren,

kon de arts een diagnose stellen en de

juiste medicijnen voorschrijven.

Waar u zelf de nacht doorbrengt, is

afhankelijk van de terugvlucht de volgende

dag. In het uitgestrekte Izmir – woonplaats

van Homerus – liggen bij de Cumhuriyet

Meydani in het centrum genoeg midden-

klassehotels, evenals de toeristeninforma-

tie en bezienswaardigheden. Maar bij een

vroege terugvlucht is een hotel voorbij de

spits en vlakbij de luchthaven praktischer:

Ünaten, eenvoudig maar betrouwbaar, aan

de hoofdweg; (00 90 2 32) 2 52 25 25; vanaf

€15.

DE REISGIDS JANUARI 200251

Beste reistijd: mei en oktober zijn de rustigste maanden met overdag aangename tempe-raturen (max. 24°). Goede kans dat in oktober hotels een vriendelijk gevraagde kortingop de kamerprijs honoreren. In mei geniet u meer van de groene natuur.

Vliegen: een chartervlucht naar Izmir kostte in oktober 2001 via een reisorganisatorgemiddeld €263.*

Autohuur: een auto huren via een reisorganisator is het goedkoopst. In oktober 2001kostte één week Ford Fiësta bij Hotelplan €266, Neckermann €277 en Sudtours €288.*Pompstations zijn er ruim voldoende. Een liter loodvrije benzine (‘kursunsuz’ in hetTurks) kostte in oktober 2001 gemiddeld €0,85.

Verzorgde reizen: reisorganisaties die in 2001 een achtdaagse groepsrondreis per tou-ringcar aanboden met vrijwel dezelfde route als hier beschreven (soms inclusief bezoekaan Istanbul) zijn: Diyar Reizen (v.a. €476, ✆ 020 6 79 72 00), Olympia (v.a. €678) enSRC Cultuurvakanties (€498). De achtdaagse autorondreis van Oad vinden wij geenaanrader: het bezoek aan Istanbul maakt deze autoreis veel te zwaar voor een week.

Eten en drinken: gemiddelde prijzen in €Kop koffie 0,70Thee 0,45Frisdrank 0,80Glas bier 1,10Fles wijn 4,50Water (1,5l) 0,85Omelet 1,75Kebab 2,50Vis 3,00

Entrees: Efese €4,90; de meeste andere opgravingen €2,80; tegelmuseum in Kütahya enmuseum van Hiërapolis €0,70. De moskeeën in Bursa zijn buiten de gebedsdiensten vrijtoegankelijk. Alle genoemde bezienswaardigheden zijn het hele jaar open, de opgra-vingen in ieder geval vanaf 08.30 uur, de musea vanaf 09.00 uur. Parkeren kost bij Efeseen Troje €1, bij Aphrodisias en het Asklepion bij Bergama €0,70.

Reisgidsen en kaarten: de meest recente en praktische Nederlandstalige reisgids metvoldoende aandacht voor cultuur is ‘Turkije’ uit de Gouden Serie van ANWB (1999, 360 pag., €15,85). De gids ‘Turkije’ uit de Dominicus-serie van Gottmer (1998, 334 pag.,€17,67) bevat meer culturele achtergrondinformatie. Een geschikte wegenkaart is‘Türkiye’ van Marco Polo uit 2001 (1:750 000, €8,60).

Visum: op elke Turkse luchthaven moet u bij de douane een visum kopen. Bij het ter persegaan van dit nummer was nog niet bekend hoeveel euro het visum (in 2001 €9,10) in2002 kost.

Geld: de koers van de Turkse lira bedroeg in oktober 2001 €0,70 per 1 miljoen. Koop geenTurks geld in Nederland: de wisselkoers is in Turkije veel gunstiger. De biljetten lijkennogal op elkaar; een biljet van vijf miljoen wordt gemakkelijk aangezien voor één van500.000 lira. Op deze rondreis treft u overal voldoende geldautomaten aan. Soms kanechter niet meer dan 50 miljoen lira per keer gepind worden. In de genoemde hotelskunt u met een creditcard betalen.

Informatie: Turks Nationaal Verkeersbureau, Waldeck Pyrmontkade 872 G, 2518 JS Den Haag, ✆ (070) 3 46 99 98 / fax (070) 3 64 44 68; e-mail: ttoinfo@euronet.nl;www.turizm.gov.tr en www.kultur.gov.tr.

* omdat bij het ter perse gaan van dit nummer de reisprogramma’s van 2002 nog nietbeschikbaar waren, zijn genoemde prijzen slechts voorbeelden.

REIZEN EN PRIJZEN

IZMIR

ÇanakkaleGüzelyali

AyvacikEdremit

Burhaniye

Ayvalik

Bergama

Manisa

Troje

Acropolis &Asklepion

Akhisar

©