ANTALYA ÖRNEĞĐNDE TÜRKĐYE’DE B ĐYOGAZ

ÜRETĐM POTANSĐYELĐNĐN KULLANIM

STRATEJ ĐLERĐ

Prof.Dr. Osman YALDIZ

Akdeniz Üniversitesi

Temiz Enerji Araştırma ve Uygulama Merkezi (AKTENAM)

TÜRKĐYE’DE ENERJĐ ÜRETĐM DURUMU VE ĐLERĐYE

YÖNELĐK TAHMĐNLER

Türkiye’nin 2023 yılına yönelik enerji vizyonunda ( Tübitak):

� Ulusal kaynaklarına öncelik veren, bu kaynakların aranmasında ve istenen kaliteyle, güvenli ve ekonom ik olarak üretiminde ileri teknolojileri kullanan ve g eliştirebilen;

� gereksinim duydu ğu enerjiyi, güvenli, güvenilir, ekonomik, verimli ve çevreye duyarlı teknolojilerle üreten, i leten, depolayan ve kullanan;

� uluslararası enerji pazarında yarı şabilecek enerji teknolojileri geli ştirebilen ve uluslararası enerji yatırımlarında etkin rol alabilen, bir Türkiye ” görülmek isteniyor.

Ele

ktrik En

erjis

i Ta

hm

ini

0

20

00

0

40

00

0

60

00

0

80

00

0

10

00

00

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Yıllar

Puvant Güç (MW)

Kaynaklara Göre Üretim Tahmini

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

2005

2007

2009

2011

2013

2015

2017

2019

Yıllar

Üre

tim T

ahm

ini (

MW

)

Linyit

Taş kömürü

Đthal kömür

Doğal gaz

Fuel oil-Dizel

Nükleer

Rüzgar

Hidrolik

Doğal gaz

Hidrolik

Linyit

Türkiye Enerji Arzı Tahmini ,Mtep,(2001-2023) (kaynak: Vizyon 2023)

Yenilenebilir Enerji Kaynakları Arz Tahmini,Mtep, (2001-2023) (kaynak: Vizyon 2023)

Đthalat Tahmini,Mtep, (2001-2023) (kaynak: Vizyon 2023)

TÜRKĐYE’NĐNCO2 EMĐSYONU

DEĞERLENDĐRMESĐ

0

10

20

30

40

50

60

Çok Az(4)

Organik Madde Oranı (%)

Yüz

de O

ranı

(%

)

Türkiye topraklarının yüzde olarak organik madde duru mu

1992 yılında imzalanan Rio Protokülde;

“ Tüm ülkeler 2000 yılına kadar atık arıtımı ve bertarafı için kalite kriterlerini, hedef ve standartlarını belirleyecek; sanayile şmiş ülkeler 1995 yılı itibariyle, geli şmekte olan ülkeler ise 2005 yılı itibariyle tüm atık su ve katı atıklarının en az %50’ sini arıtacaklardır ve 2025 yılı itibariyle tüm ülkeler kanalizasyon, atıksu ve katı atıklarını ulusal ya da uluslar arası kalite kriterleri ile uyumlu bir şekilde bertaraf edeceklerdir.”ifadeleri yer almıştır

Avrupa Birliği ise 26 Nisan 1999 yılında yürürlüğe koyduğu direktifinde;“Üyelik yükümlülükleri içerisine giren ülkeler

en az 5 yıl içerisinde deponi alanlarında biriktirilen biyolojik olarak arıtılabilir atıklarını, 1995 yılındaki toplam seviyesinin %25 altına indireceklerdir”ifadesiyle üye ülkelerin atık bertarafındakihedeflerini belirlemiştir

ORGANĐK ATIK ARITMA YÖNTEMLERĐ

�BĐYOGAZ

�KOMPOST

�DOĞRUDAN YAKMA

BĐYOGAZ TEKNOLOJĐSĐ

ENERJĐ ÜRETĐMĐ

ORGANĐK GÜBRE ÜRETĐMĐ

KOMPOST

ORGANĐK GÜBRE ÜRETĐMĐ

ENERJĐ

DOĞRUDAN YAKMA

ISI ENERJĐSĐ

ELEKTRĐK ENERJĐSĐ

ORGANĐK GÜBRE ÜRETĐMĐ

ANTALYA

ANTALYA

Antalya Đli Bitkisel Atık Miktarları ve Enerji De ğerleri

16.004 468 9925 586 2401108012 696Patlıcan(Sap)

16.54432 178540 21698015 006Biber(Sap)

15.064 280 8805 351 100158089 185Domates(Sap)

18.5051 753 60064 692 0006006026 955Mısır(Sap+Sömek)

Isıl değeri

(MJ/kg)

Isı Enerjisi Üretimi

(kWh/Yıl)

Elektrik Enerjisi Üretimi(kWh/Yıl)

Metan Üretimi

(m3/t.km)

Kullanılabilirlik

(%)

Kullanılabilir Atık

(ton)

Ürünler

TOPLAM ENERJ Đ ÜRETĐMĐ =137 105 206 kWh/yıl

69 357 50586 696 884615 00098 135122 668TOPLAM

1 762 2022 202 75315 6253001 8352 294Katır

1 645 9272 057 40914 5943001 7142 143Eşek

1 035 1301 293 9129 1863001 0781 347At

511 817639 7724 583300533666Hindi

8 468 93310 586 16775 0952709 80212 252Keçi(%13)

3 124 9813 906 22727 0002513 8904 863Koyun(%13)

33 32241 6532953003443Domuz

4 746 1435 932 678420 8003004 9436 179Tavuk(%99)

48 029 05060 036 313425 80020274 30292 877Sığır (%65)

Isı Enerjisi(kwh/yıl)

Elektrikenerjisi

(kWh/yıl)Isıldeğer(GJ/Yıl)

Biyogaz(m3/t.okm)

Ogr.Kuru

madde(t/yıl)

Kurumadde

(t/Y ıl)Hayvan Cinsi

TOPLAM ENERJ Đ ÜRETĐMĐ= 156 054 389 kWh/yıl

Antalya Đli Hayvansal Atık Miktarları ve Enerji Đçerikleri

TOPLAM ENERJĐ ÜRETĐMĐ= 293 159 589 kWh/Yıl

Elektrik= 162 866 440 kWh/Yıl; Isı=130 293 149 kWh/Yıl

TOPLAM= 23 207 307 YTL/Yıl; 11 901 183 Euro/Yıl

DEĞERĐ:12 744 441 YTL/Yıl elektrik+ 10 162 866 YTL/Yıl ısıGübre satış değeri 5 657 500 Euro

TOPLAM GELĐR 17 558 683 Euro/Yıl

TESĐS MALĐYETĐBitkisel Materyal için 48 000 000EuroHayvansal Materyal için 22 000 000Euro

TOPLAM 70 000 000 Euro

ATIK

270 000 t/yıl

Organik

120 000 t/yıl

Tekrar kullanılabilir

110 000 t/yıl

Kullanılamaz atıklar

40 000 t/yıl

ANTALYA EVSEL ATIK POTANSĐYELĐ

2 627 690Euro/yılToplam gelir

12 000 000EuroToplam tesis maliyeti

485 999Euro/yılGübre geliri

26 000Organik gübre üretimi(%15 nem içeriğinde)

85 714Ton/yılOrganik gübre üretimi (%80 nem içeriğinde)

714 691Euro/yılIsı enerjisi geliri

23 823 063kWh/yılIsı üretimi

1 427 000Euro/yılElektrik enerjisi geliri

29 778 829kWh/yılElektrik üretimi

8 639 996m3/yılMetan miktarı

DeğerBirimÇıktılar

Antalya’da evsel atıklar için kurulacak biyogaz tesisinin maliyet ve çıktıları

Tesis hacmi: 26 000 m3

ANTALYA BÜYÜK ŞEHĐR BELED ĐYESĐ

Mevcut depolama gideri (Nakliye dahil) 5 000 000 Euro /Yıl

Biyogas tesisi kurulursa depolama gideri 3 300 000 E uro/Yıl

Kazanç 1 700 000 Euro/Yıl

Tesisten yıllık kazanç 2 627 690 Euro/Yıl

TOPLAM KAZANÇ 4 327 690 Euro/Yıl

Biyogaz tesisi yatırım miktarı (yakla şık) 12 000 000 Euro

KOMPOST ÜRETĐMĐ YAPILMASI DURUMUNDA

Farklı Tekniklere Göre Maliyet 8 700 000 Euro/Yıl

Gelir (Gübre fiyatı 20 Euro/ton) 1 770 000 Euro/Yıl

ANTALYA BĐTKĐSEL VE HAYVANSAL ATIK POTANSĐYELĐNĐN KULLANILMASI DURUMUNDA;

BĐYOGAZ TESĐSĐ AMORTĐSMAN SÜRESĐ 4,0 YIL

KOMPOST TESĐSĐ AMORTĐSMAN SÜRESĐ 4,9 YIL

AKTÖRLER

TARIM

SANAY Đ

YEREL YÖNETĐMLER

BĐREYSEL AKTÖRLER

SĐVĐL TOPLUM ÖRGÜTLER Đ

AKDEN ĐZ ÜNĐVERSĐTESĐ

BĐLGĐ ORGANĐZASYON TEKNOLOJ Đ PLANLAMA FĐNANSMAN

AKTÖRLER ĐN GÖREVLERĐ

AKTÖRLER

BĐLGĐ ORGANĐZASYON TEKNOLOJ Đ PLANLAMA FĐNANSMAN

AKTÖRLER ĐN GÖREVLERĐ

AKTÖRLER

1,71%1,00%

16,29%

81,00%

Düzenli depolama

Belediye Çöplüğü

Su Deşarjı

Kompos tlaş tırma

17,316221681540Miktar (ton/yıl)

MgK2OP2O5NH4-N+Toplam NBesin Maddesi

Evsel atıkların bitki besin maddesi içerikleri

Antalya evsel atıklarından bitki besin maddesi kazanımı

0,04-0,180,3-1,20,3-1,51,5-220,6-5,0Yemek atıkları

0,3-0,80,2-0,870,5-2,7Biyoçöp

Mg(% KM)

K2O(% KM)

P2O5(% KM)

NH4-N+(% -Ntop)

Ntop(%)

Materyal

Antalya’da kullanılan gübre miktarı (Antalya Tarım Đl Müdürlüğü Đstatistikleri)

465251007875539955336892Saf K2O

757929269*8975929674557003Saf P2O5

1965341924*21466227742263911928Saf NKimyasal gübre(ton)

200520042003200220012000Gübre çe şidi

Bu hesaplamalara çevre kirliliğinden kaynaklanan

giderler (toprak ve su kirlenmesi, sağlık sorunları,

sağlıklı çevre, daha konforlu yaşam vb) dahil değildir.

Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Alanında Antalya’nın (Türkiye’nin) Güçlü ve Zayıf Yanları, Tehdit ve Fırsatlar(SWOT analizi)

Başarabilir miyiz?

Kaynak:Vizyon 2023, Çevre raporu

Güçlü Yanlar

Antalya’nın, co ğrafik konumu nedeniyle yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarının (biyokütle, güne ş, kısmen rüzgar enerjisi) birincil enerji içerisindeki payını arttırma potansiyel i yüksektir.

Doğal kaynaklar henüz geri döndürülemez şekilde kirlenmemi ştir.

Çevre korunması konusunda yeti şmiş insan gücüne sahiptir.

Genç nüfus fazladır ve bu grupta çevre duyarlılı ğı hızla artmaktadır.

Çevre, atık ve yenilenebilir enerji kaynakları konuları nda çalı şan ve yeti şmiş öğretim üyelerine sahip Akdeniz Üniversitesi bu konuda yardıma hazırdır.

Zayıf Yanlar

Çevre konusunda, entelektüel ilgi ile uzmanlık bilgi alanları karışmış durumdadır.

Çevre ile ilgili ara ştırma ve geli ştirme çalı şmalarına gereken destek verilmemektedir.

Çevre yatırımları ile ilgili mevcut olan kaynaklar yet erince veamacına yönelik olarak kullanılmamaktadır.

Kirlilik önlenmesi, kontrolü ve bertarafı konusunda i şlenmi ş, organize, yeterli ve güvenilir veri mevcut de ğildir.

Yeni teknolojiler,tüm sektörlerde dı şa bağımlıdır, dolayısıyla pahalıdır.

Atık berterafı konusunda yasa gere ği sorumlu olan yerel yönetimler yatırım olanaklarını genellikle ba şka alanlara kaydırmaktadırlar.

Kontrolsüz nüfus artı şı ve göç plansız kentle şme ve arazi kullanımına neden olmaktadır (Antalya’nın en büyük sorunudur)

Toplumun büyük bir kesimi ve yerel yönetimler ileride muhtemel geri dönülemez kirlenmenin farkında de ğildir.

Tehditler

Çevrenin korunmasına yönelik tahsil edilen bedellerin amacına uygun kullanılmamaktadır,

Enerjide dı şa bağımlılık giderek artabilecektir.

Acele ve yeterli olmayan düzenlemeler, izleme ve dene tim mekanizmasının yetersizli ği, yetki karga şasını arttırabilecektir.

Çevre kavramının uluslararası ticarette bir engel olarak karşımıza çıkması süreklilik kazanabilecektir.

Kontrol edicinin; kirletenlere oranla bilgi birikimi, de neyim vemali kaynaklarının güçsüz ve yetersiz olması.

Fırsatlar

Turizm ba şkenti olan Antalya kenti stratejik bir co ğrafyaya sahip olması nedeniyle Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma alanında gerçekle ştirilen ve gerçekle ştirilecek olan pek çok uluslararası ve ulusal çalı şma ve olu şumun içinde bulunma şansı vardır. Ve tüm dünya tarafından tanınan bir kenttir.

Avrupa Birli ği’ne uyum çalı şmaları, Avrupa Birli ği 7.Çerçeve Programları’nda üye ülkeler ile e ş statüde ara ştırma ve teknoloji geli ştirmeye yönelik çalı şmalar yapabilme olana ğı

Yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli yüksekt ir.

Çevre bilincinin geli şmesi ve bunun tanıtımda kullanılması sayesinde kent ekonomisini ayakta tutan turizm sektörünün gel irinde ki beklenen artış

ANTALYA’NIN ĐMAJI,

Turizm kenti,

Tarım kenti

Bu alanlar kanıksanmı ş ve doyuma yakla şılmış,

Antalya’nın yeni imajı: Yenilenebilir enerji kaynak larını kullanan kent,

Çevreyi en az kirleten kent (Sıfır Emisyon kent)

Böylece;

Turizm gelirleri artacak. Niçin?

Çevreye duyarlı kent, daha farklı kültüre sahip tur ist tatil için Antalya’yı seçecek.

Tarım gelirleri artacak, Niçin?

Organik ürün pazarından daha büyük pay alınacak.

Önemli turizm merkezleri

Kemer’de,

Belek’te

Alanya’da,

Manavgat’ta

Ve Antalya’da

Organik atıklar

Sadece depolanıyor!

Ne yapmalıyız?

ÇOK BAS ĐT,

• Belirli bir süre yenilenebilir enerji kaynaklarından ene rji üreten tesisler vergiden muaf olmalıdırlar. Sadece bu tesisler in çalışmasından dolayı olu şan dolaylı kazançlarla yetilinmelidir.

• Yerel yönetimler bu tip tesislere arazi tahsisinde bulu nmalıdır.

• Yerel yönetimler çevre kirlili ği konusunda sahip oldukları yetkileri ödünsüz kullanmalıdır.

• Politikacılar, çevre kirlili ğinin artı şından daha hızlı hareket etmeli ve tempoyu artırmalıdırlar.

• Tüm aktörler tüm di ğer kaygıları bir yana bırakarak tek amaç etrafında (yerli, yenilenebilir, çevre dostu enerji üret imi) birle şmelidirler.

• Bunlar ciddi anlamda gerçekle ştiği taktirde yatırımcılar harekete geçeceklerdir.