Anti-Agingรู้ก่อนใครชะลอวัยก่อนเพื่อน

1 ใ ช้ ชี วิ ต แ บ บ ไ ห น . . .

แ ก่ ไ ว

โ ร ค ภั ย ถ า ม ห า

4 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

ทำอย่างไรถึงจะแก่ช้า ร่างกายแข็งแรง ไม่มีโรคภัย

เบียดเบียน

น่าจะเป็นคำถามที่หลายคนสงสัยและอยากรู้คำตอบกันมาก

ที่สุดใช่ไหมครับ เพราะในยุคนี้ไม่ว่าจะหันหน้าไปทางไหน ก็มักเจอ

ผูค้นรอบตวัทีป่ว่ยเปน็โรคตา่ง ๆ มากมาย เชน่ โรคเบาหวาน ความดนั

โลหิตสูง โรคหัวใจ อัมพฤกษ ์ อัมพาต รวมไปถึงโรคมะเร็ง

ว่าแต่โรคภัยเหล่านี้มาจากไหนกัน

แม้จะเป็นคำถามที่ตอบได้ยาก แต่ก็หนีไม่พ้นสาเหตุสำคัญ

ทั้งปัจจัยจากสิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา เช่น มลพิษ สารพิษที่ปนเปื้อน

ในอากาศ น้ำ อาหารต่าง ๆ รวมไปถึงปัจจัยภายในที่แตกต่างกันไป

ในแต่ละบุคคล

หากจะถามต่อไปว่า อะไรเป็นสาเหตุสำคัญที่สุดของปัญหา

สุขภาพในยุคนี้ คำตอบที่ทุกคนคงจะพูดเป็นเสียงเดียวกันก็คือ การ

ใช้ชีวิตหรือพฤติกรรมสุขภาพของเรา นั่นเองครับ

ยิ่งเน้นเร็ว เน้นสะดวก = ยิ่งอันตราย

ทุกวันนี้คงไม่สามารถปฏิเสธได้ว่า การใช้ชีวิตในแต่ละวันของ

เรานั้นเปลี่ยนไปจากเดิมมาก โดยเฉพาะคนเมืองที่ชีวิตในแต่ละวัน

จำเป็นต้องอยู่กับความเร่งรีบแทบจะตลอดเวลา ไม่ว่าจะเรื่องการเรียน

การทำงาน ฯลฯ จนทำให้คนเมือง หรือแม้แต่ตัวเราเองก็ละเลย

พฤติกรรมสุขภาพที่ดีหลายอย่างไป

ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง อาหารการกิน ที่ต้องเน้นความสะดวกและ

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 5

รวดเร็วไว้ก่อน ทำให้เรามองข้ามเรื่องประโยชน์และคุณค่าทาง

โภชนาการไปโดยปริยาย ขาดการออกกำลังกาย เรามีเวลาไป

ออกกำลังกายกันน้อยลง เนื่องจากเวลาที่ไม่เอื้ออำนวย ความ

เหนื่อยล้าจากการทำงาน บวกกับชีวิตการทำงานของหลายคนใน

ตอนนี้ซึ่งส่วนใหญ่นั่งทำงานติดโต๊ะ แทบไม่ค่อยได้ลุกเดินไปไหน

มาไหนเลยในแต่ละวัน เป็นต้น

ทั้งหมดที่ว่ามานี้เป็นเรื่องสำคัญที่เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิด

โรคภัยต่าง ๆ ได้ง่าย รูปแบบการใช้ชีวิตแบบนั่ง ๆ นอน ๆ แบบนี้เรียกว่า

“Sedentary Lifestyle” หรือ “รูปแบบการใช้ชีวิตที่ไม่ค่อยได้

เคลื่อนไหวร่างกายมาก” นั่นเอง

หมอหล่อฯขออัพเดตข้อมูลล่าสุดจากองค์การอนามัยโลก

(WHO) ปี ค.ศ. 2014 พบว่า การใช้ชีวิตแบบ

Sedentary Lifestyle ต่อเนื่องติดต่อกันเป็น

ระยะเวลานานเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของการ

เกิดโรคต่าง ๆ ใน กลุ่มโรคที่ไม่ติดต่อชนิด

เรื้อรัง หรือกลุ่มโรค NCDs (Non-communi-

cable Diseases) ได้

โรคในกลุ่มนี้ได้แก่ ความดันโลหิตสูง

โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคอ้วน ไขมัน

ในเลือดสูง โรคเบาหวาน โรคระบบทางเดิน

หายใจเรื้อรัง และโรคมะเร็งบางชนิด เป็นต้น

6 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

สมัยนี้คนจำนวนไม่น้อยมีวิถีชีวิตแบบ Sedentary Lifestyle

ซึ่งอาจรวมถึงตัวคุณเองด้วย จริงอยู่ที่แม้ว่าตอนนี้เราอาจจะยังไม่

(ถงึขั้น) ป่วยเป็นโรคต่าง ๆ แต่ก็มีคนจำนวนไม่น้อยที่อาจสังเกตเห็นวา่

ตนเองเริ่มมีอาการผิดปกติต่าง ๆ เกิดขึ้นในร่างกายแล้ว

มีอาการเหนื่อยล้าอ่อนเพลียติดต่อกันเป็นเวลานาน

น้ำหนักขึ้นง่ายแต่ลดยาก

อ้วนลงพุง

นอนไม่หลับ หรือหลับแต่ไม่ค่อยสนิท

ตื่นมาไม่สดชื่น

ออกกำลังกายไม่ค่อยไหว

ไม่มีเรี่ยวแรง

หน้าตาผิวพรรณดูหมองคล้ำ

ดูแก่กว่าวัย

มีอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ อีกมากมาย

ลองมาสังเกตตนเองดูว่าเรามีอาการ

หรือสัญญาณผิดปกติแบบนี้หรือไม่

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 7

หลายครั้งที่เราไปตรวจสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นการตรวจสุขภาพ

ประจำปีก็ดี หรือไปตรวจเมื่อรู้สึกว่าไม่สบาย มักพบว่าผลการตรวจ

ต่าง ๆ ออกมาปกติดี ไม่ว่าจะเป็นจากการตรวจเลือด เช่น ดูระดับ

น้ำตาล ไขมันในเลือด การทำงานของตับและไต เป็นต้น รวมไปถึง

การตรวจปัสสาวะ เอกซเรย์ปอด หรือแม้แต่การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

ก็ตาม คุณหมอเองก็มักบอกว่าไม่มีความผิดปกติใด ๆ ซึ่งการตรวจ

เหล่านี้ก็ไม่สามารถอธิบายอาการผิดปกติหรือความเจ็บป่วยของเรา

ในขณะนั้นได้ เนื่องมาจากการตรวจเหล่านี้จะตรวจพบความผิดปกติ

แบบชัดเจนก็ต่อเมื่อร่างกายมีความผิดปกติที่เด่นชัดหรือเป็นโรคแล้ว

นั่นเอง เช่น ระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงมากเกินระดับของการวินิจฉัย

โรคเบาหวาน หรือคลื่นไฟฟ้าหัวใจที่ผิดปกติจากการเป็นโรคหัวใจ

เป็นต้น

เอ๊ะ! ถ้าเป็นแบบนี้ แล้วปัญหาต่าง ๆ ที่เรากำลังประสบอยู่

มีสาเหตุมาจากอะไรกันแน ่

You are what you do. ทำอย่างไรก็เป็นอย่างนั้น

จากความรู้ในด้านเวชศาสตร์ชะลอวัย (Anti-Aging Medicine)

ในปัจจุบัน เราพบว่า หากมีภาวะความผิดปกติเกิดขึ้นในร่างกาย

ไม่ว่าจะเป็นการมี อนุมูลอิสระ (Free Radical) ในปริมาณที่มากเกิน

กว่าความสามารถของร่างกายจะกำจัดได้ หรือมีภาวะขาดสารอาหาร

ต่าง ๆ เช่น โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามินและแร่ธาตุต่าง ๆ

หรอืฮอรโ์มนในรา่งกายแปรปรวนทำงานผดิปกต ิ หรอืมปีรมิาณลดนอ้ย

8 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

ถอยลงจากเดิม หรือแม้แต่มีสารพิษ สารเคมีต่าง ๆ สะสมในร่างกาย

มากขึ้น สิ่งเหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยน-

แปลงตั้งแต่ระดับเซลล์ออกมาสู่เนื้อเยื่อ อวัยวะ และระบบการทำงาน

ต่าง ๆ ของร่างกายได ้

ดังนั้นอาการผิดปกติของร่างกายต่าง ๆ ที่ว่ามาข้างต้น เช่น

อาการเหนื่อยล้า อ่อนเพลีย นอนไม่หลับ น้ำหนักขึ้นเร็ว หรือ

อาการอื่น ๆ จึงเป็นเหมือนสัญญาณเตือนภัยที่จะบอกให้รู้ ว่ า

ร่างกายเราเริ่มมีการทำงานที่ผิดปกติแล้ว จำเป็นต้องให้ความใส่ใจ

และแก้ไขให้ทันท่วงทีเพื่อป้องกันโรค หรือป้องกันความเสื่อมที่จะ

เกิดขึ้นได้ในอนาคตอันใกล้นี้

คราวนี้ลองมาสำรวจพฤติกรรมสุขภาพของตัวเรานะครับว่า

พฤติกรรมสุขภาพแบบไหนที่ทำให้แก่ไว โรคภัยถามหา ซึ่งเป็นต้นตอ

ของปัญหาสุขภาพที่เรากำลังเป็นอยู่ในตอนนี ้

หมอขอสรุปพฤติกรรมสุขภาพเด่น ๆ ที่พบบ่อยและมีความ

เกี่ยวข้องกับปัญหาด้านสุขภาพมาให้อ่าน และลองสำรวจตัวเองกัน

นะครับ

ปัญหาที่ 1 อาหารการกินที่เน้นแค่ความสะดวกในยุคนี้เราต้องยอมรับว่าเป็นยุคของอาหารสะดวกซื้อ สะดวก

กนิอยา่งแทจ้รงิ เพราะมอีาหารสำเรจ็รปูมากมายวางขายตามทอ้งตลาด

ซูเปอร์มาร์เก็ต และร้านสะดวกซ้ือต่าง ๆ ให้เราเลือกซ้ือได้อย่างง่ายดาย

อาหารส่วนใหญ่มักเป็น อาหารที่ผ่านการแปรรูป (Processed

Food) มาทั้งสิ้น เพียงแค่อุ่นด้วยเตาไมโครเวฟ หรือเติมน้ำร้อน

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 9

ไม่กี่นาทีก็สามารถรับประทานได้แล้ว ซึ่งนับเป็นข้อดีอย่างเดียวของ

อาหารประเภทนี้ ส่วนข้อเสียกลับมีมากมาย ได้แก่ สูญเสียสาร

อาหารต่าง ๆ โดยเฉพาะสารอาหารในกลุ่มวิตามิน เช่น วิตามินซี

วิตามินบีทั้งหลาย ซึ่งมักสูญหายไปในขั้นตอนการแปรรูปและการปรุง

เพื่อรับประทาน

นี่จึงอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้คนที่ชอบรับประทานอาหารสำเร็จรูป

รวมถึงคนที่รับประทานผักและผลไม้น้อย มีแนวโน้มที่จะขาดวิตามินบ ี

รวมถึงวิตามินอื่น ๆ (เช่น วิตามินซ ี วิตามินเอ เป็นต้น)

นอกจากนี้ การรับประทานอาหารที่มีแป้ง โปรตีน หรือน้ำตาล

มากเกินไป ก็เป็นอีกสาเหตุสำคัญที่ทำให้ร่างกายจำเป็นต้องใช้สาร

อาหารในการเผาผลาญมากขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มวิตามินบีที่ทำหน้าที่

เป็นตัวช่วยเอนไซม์ต่าง ๆ หรือโคเอนไซม์ ในการเผาผลาญสารอาหาร

ประเภทคาร์โบไฮเดรตและโปรตีน

ดังนั้นการรับประทานอาหารที่ผ่านการแปรรูปมากจนเกินไป

จึงทำให้ร่างกายต้องใช้วิตามินต่าง ๆ เหล่านี้มากขึ้น เมื่อใช้วิตามิน

ในกลุ่มนี้ไปมาก ๆ ก็จะทำให้ร่างกายเกิดภาวะพร่องวิตามิน (Vitamins

Insuff iciency) จนเป็นที่มาของอาการต่าง ๆ เช่น เหนื่อยล้า

อ่อนเพลียนั่นเอง

นอกจากนี ้ การรบัประทานอาหารทีม่นีำ้ตาลสงู ๆ เชน่ นำ้หวาน

กาแฟเย็น ชาเย็น น้ำอัดลม ขนมต่าง ๆ ระหว่างมื้ออาหาร ก็เป็น

อีกหนึ่งสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดการหลั่ง ฮอร์โมนอินซูลิน (Insulin)

ออกมาบ่อยและมากกว่าปกติ จนทำให้น้ำตาลส่วนที่เหลือใช้ถูกเก็บ

ให้อยู่ในรูปไขมันตามร่างกายแทน รวมทั้งเสี่ยงต่อภาวะดื้อฮอร์โมน

อินซูลิน จนเกิดเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 (ร่างกายมีระดับฮอร์โมน

10 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

อินซูลินในเลือดสูง แต่ไม่สามารถทำหน้าที่ลดระดับน้ำตาลในเลือดได้)

หรือกลุ่มโรคเมแทบอลิกซินโดรม (Metabolic Syndrome) ตามมา

ในอนาคตได้

ปัญหาที่ 2 ขาดการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอข้อนี้เป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยมากขึ้นในยุคสมัยนี้ เนื่อง

มาจากรูปแบบการใช้ชีวิตของเราในปัจจุบันเปลี่ยนไป บางคนต้อง

ทำงานเหนื่อย กว่าจะเลิกงานก็ดึกแล้ว แถมสถานที่ออกกำลังกาย

ก็อยู่ไกลจากบ้านหรือที่พักเหลือเกิน จนอาจนำมาเป็นข้ออ้างให้กับ

ตัวเองว่าไม่มีเวลาออกกำลังกาย

ข้อมูลจากสมาคมโรคหัวใจแห่งสหรัฐอเมริกา (AHA) เมื่อปี ค.ศ.

2015 และข้อมูลจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ

(สสส.) ประเทศไทย ต่างก็แนะนำไว้อย่างชัดเจนว่า

“เราควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอให้ได้อย่างน้อย 20 - 30

นาทีต่อวัน 3 - 5 วันต่อสัปดาห์ แล้วแต่ระดับความหนักของการ

ออกกำลังกาย (Intensity) ว่าเป็นชนิดที่มีระดับของความหนักเบา

หรือปานกลาง (Low to Moderate Intensity) เป็นต้น”

แตน่า่ตกใจวา่ นอ้ยคนนกัทีจ่ะทำไดต้ามเปา้ ยิง่บวกกบัวถิชีวีติ

แบบ Sedentary Lifestyle แล้ว ก็ยิ่งทำให้เราแทบจะไม่ค่อยได้

เคลื่อนไหวร่างกายหรือออกกำลังกายเลย จนเป็นที่มาของภาวะอ้วน

และโรคต่าง ๆ ดังที่ได้กล่าวไปแล้วนั่นเองครับ

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 11

ปัญหาที่ 3 นักดื่มตัวยงการดื่มเครื่องดื่มประเภทแอลกอฮอล์ เช่น เหล้า เบียร์ ไวน์

เป็นประจำ เป็นอีกหนึ่งสาเหตุสำคัญที่ทำให้ร่างกายมีอาการผิดปกติ

ต่าง ๆ ได้เช่นกัน เช่น น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นง่ายกว่าปกติ มีอาการเหนื่อย

เพลียมากขึ้น ร่างกายทรุดโทรมลง

ทั้งนี้เนื่องมาจากแอลกอฮอล์เป็นสารที่ให้พลังงานสูง (1 กรัม

ให้พลังงานประมาณ 7 แคลอรี) และยังดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้เร็ว

ไม่เพียงเท่านั้น พฤติกรรมการดื่มเหล้าหรือเบียร์ยังมักมาพร้อมการ

รับประทานกับแกล้มต่าง ๆ จนอาจเป็นที่มาของปัญหาการบริโภค

อาหารมากเกินกว่าความต้องการของร่างกายได ้

การได้รับแอลกอฮอล์เข้าไปในร่างกายในปริมาณมาก ๆ และ

ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน ๆ พบว่า สามารถเปลี่ยนเป็นไขมันในรูป

ของไตรกลเีซอไรดใ์นตบัไดอ้กีดว้ย จนเปน็ทีม่าของ ภาวะไขมนัเกาะตบั

และ ตับแข็ง ได้ในที่สุด

นอกจากนี้แล้วแอลกอฮอล์ยังเป็นสารพิษที่ต้องลดความเป็นพิษ

และกำจัดออกที่ตับ จึงจำเป็นต้องใช้สารอาหารหลาย ๆ ตัว รวมทั้ง

วิตามิน แร่ธาตุ กรดแอมิโนที่สำคัญ ๆ หลายอย่าง เพื่อมาช่วยใน

กระบวนการกำจัดความเป็นพิษ

ดังนั้นในคนที่ดื่มเป็นประจำจึงมักพบว่า มีปัญหาการขาด

สารอาหาร โดยเฉพาะวิตามินบี 6 บี 12 และโฟเลตค่อนข้างมาก

นั่นจึงไม่แปลกเลยว่า ทำไมผู้ที่ชอบดื่มเครื่องดื่มประเภทนี้ถึงมีทั้ง

อาการเหนื่อยล้า อ่อนเพลีย และมีน้ำหนักตัวที่เพิ่มมากขึ้น

12 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

ปัญหาที่ 4 นอนดึก นอนน้อย และนอนไม่มีคุณภาพปัญหาการนอน โดยเฉพาะการนอนดึก มีหลายงานวิจัย

ที่พบว่า พฤติกรรมการนอนดึกหรือนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ

เป็นสาเหตุที่สำคัญของการเกิดโรคอ้วนได้

สาเหตุที่พูดถึงกันมากก็เนื่องมาจาก “ฮอร์โมนคู่จิ้น 2 ตัว” ครับ

นั่นก็คือ ฮอร์โมนเกรลิน (Ghrelin) และ ฮอร์โมนเลปติน (Leptin)

ที่ทำงานผิดปกติไปจากเดิม

โดยปกติแล้วฮอร์โมนเกรลินจะสร้างมาจากบริเวณกระเพาะ

อาหาร ทำหน้าที่กระตุ้นให้เราเกิดความหิว ส่วนฮอร์โมนเลปติน

สร้างมาจากเซลล์ไขมันต่าง ๆ ในร่างกายเรา ทำหน้าที่บอกว่าอิ่มแล้ว

ให้หยุดรับประทานได้ หากคู่จิ้นที่ว่านี้ทำงานได้สอดคล้องและ

สมดุลกัน กลไกการควบคุมการรับประทานอาหารของร่างกายก็จะ

เป็นปกติ น้ำหนักเราก็จะคงที ่

แตเ่รือ่งกลบัไมเ่ปน็อยา่งนัน้สคิรบั เมือ่อยู ่ ๆ เริม่มมีอืทีส่ามอยา่ง

การนอนดึกเข้ามาเกี่ยวข้อง เนื่องจากการนอนดึกเป็นปัจจัยสำคัญ

ที่ส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเกรลินสูง เราจึงหิวบ่อยขึ้น และกินได้เรื่อย ๆ

เท่านั้นยังไม่พอ การนอนดึกยังทำให้ระดับฮอร์โมนเลปตินต่ำลงไปด้วย

ทำให้เราไม่รู้สึกอิ่ม จึงกินต่อไปได้เรื่อย ๆ

จากเหตุผลที่ว่ามานี้ จึงทำให้คนที่นอนดึกหรือนอนไม่เพียงพอ

มักจะมีปัญหาในการควบคุมน้ำหนักตัวนั่นเอง

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 13

ปัญหาที่ 5 เผชิญความเครียดทุกคนต่างก็ต้องประสบพบเจอกับความเครียดกันทุกวัน ไม่ว่า

จะเป็นทางกาย หรือทางจิตใจ หรือทั้งสองอย่างรวมกัน สาเหตุ

ของความเครียดมีมากมายหลายอย่างครับ ไม่ว่าจะเป็นการอดนอน

ไม่รับประทานอาหารมื้อเช้า หรือแม้กระทั่งความเครียดที่เกิดขึ้น

จากการทำงาน ชีวิตส่วนตัว ครอบครัว ความรัก ฯลฯ

การรับมือกับความเครียดที่เข้ามาจึงเป็นสิ่งสำคัญ แต่ถ้าหาก

ใครมีความเครียดมาก ๆ และหาวิธีรับมือไม่ได้ ย่อมส่งผลเสียต่อ

ร่างกายของเราได้ โดยไปมีผลทำให้ฮอร์โมนที่ชื่อ คอร์ติซอล

(Cortisol) มีระดับสูงขึ้น

เมือ่คอรต์ซิอลสงูขึน้เปน็ระยะเวลานาน ๆ รา่งกายกจ็ะไมส่ามารถ

ผลิตเจ้าฮอร์โมนตัวนี้ออกมาได้ ทำให้เกิดเป็นภาวะที่เราเรียกว่า

ต่อมหมวกไตล้า (Adrenal Fatigue) ซึ่งทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกาย

มากมาย ทั้งอาการเหนื่อยล้าอ่อนเพลียเรื้อรัง น้ำหนักตัวขึ้นง่าย

อ้วนไว มีไขมันส่วนเกินสะสม (โดยเฉพาะบริเวณหน้าท้อง) ภูมิคุ้มกัน

โรคของร่างกายตกลงไปจากเดิม ทำให้ป่วยบ่อยขึ้น เป็นต้น

นอกจากนี้แล้วฮอร์โมนคอร์ติซอลยังไปส่งผลต่อสมองให้หลั่ง

สารที่ชื่อ นิวโรเปปไทด์วาย (Neuropeptide Y) ออกมามากขึ้น สาร

ตัวนี้จะเป็นตัวที่ทำให้เกิดความหิวมากขึ้นอีก โดยเฉพาะอาหาร

ประเภทที่มีแป้งและน้ำตาลสูง เราจึงได้ยินกันบ่อยว่า ถ้าเครียด

จะทำให้กินเยอะขึ้น จะเห็นได้ว่าทั้งหมดนี้ล้วนแล้วแต่มีที่มาจาก

ความเครียดนะครับ

14 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

ปัญหาที่ 6 ติดจอ ติดมือถือพฤติกรรมสุขภาพที่เห็นได้บ่อยในยุคนี้คือ พฤติกรรมการใช้

โทรศัพท์มือถือมากจนเกินไป

สมัยนี้ไม่ว่าเราจะเดินไปที่ไหนก็ตาม ก็มักจะเห็นแต่คนที่กำลัง

กม้หนา้เลน่โทรศพัทม์อืถอืกนัแทบทกุที่ ทกุเพศ และทกุวยั โดยเฉพาะ

การสื่อสารกันในสังคมออนไลน์ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นเฟซบุ๊ก ไลน์ หรือ

อินสตาแกรม เป็นต้น จนทำให้เกิด พฤติกรรมการเสพติดสังคม

ออนไลน์ (Social Network Addict Behavior) หรือ พฤติกรรม

สังคมก้มหน้า กันมากขึ้น

สิ่งที่ตามมานั้นทำให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพในหลายด้านครับ

ไม่ว่าจะเป็น โรค Text Neck หรือ โรคของกล้ามเนื้อ กระดูก และ

ระบบประสาทที่ผิดปกติบริเวณลำคอและไหล่ จากการก้มหน้าเล่น

โทรศพัทม์ือถอืหรือแท็บเล็ตมากเกินไป โรคนิว้ลอ็ก (Trigger Finger)

ที่เกิดจากการใช้นิ้วในการพิมพ์ตัวอักษรหรือการสัมผัสหน้าจอต่าง ๆ

มากครั้งในแต่ละวัน รวมทั้งกลุ่มโรค Computer Vision Syndrome

ทีม่อีาการผดิปกตติา่ง ๆ เกดิขึน้กบัสายตาจากการมองหนา้จอในแตล่ะวนั

เป็นเวลานาน เช่น อาการปวดตา แสบตา ตาแห้ง ตาแดง หรือ

แม้กระทั่งสายตาสั้นอีกด้วย

ส่วนผลเสียในด้านอื่น ๆ นั้นเรายังพบว่า การใช้โทรศัพท์มือถือ

หรือแท็บเล็ตมากเกินไปทำให้ สมาธิสั้นลง ไม่สามารถจดจ่ออยู่กับ

สิ่งใดสิ่งหนึ่งได้นาน ๆ และที่สำคัญ การเล่นแต่โทรศัพท์หรือแท็บเล็ต

มากเกินไปเป็นอีกหนึ่งสาเหตุสำคัญที่ทำให้เราไม่ค่อยได้ขยับตัวไปไหน

สุดท้ายก็ลงเอยที่รูปแบบการใช้ชีวิตแบบ Sedentary Lifestyle นั่นเอง

ครับ

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 15

บทสรุป

จากที่ได้เล่ามาทั้งหมดนี้ หลายคนคงจะพอนึกออกแล้วนะครับ

ว่า การใช้ชีวิตแบบไหนที่จะทำให้แก่ไว เสื่อมไว และมีโรคภัยต่าง ๆ

ไดง้า่ยขึน้ สว่นใหญแ่ลว้ปญัหาตา่ง ๆ เหลา่นีก้ม็าจากพฤตกิรรมสขุภาพ

ที่ไม่เหมาะสมของเราทั้งสิ้น เหมือนพฤติกรรมทั้ง 6 ข้อข้างต้น

ดังนั้นวิธีการที่เราจะสามารถชะลอโรค ชะลอวัยได้ จะต้องเริ่ม

ที่ การปรับเปลี่ยนรูปแบบการใช้ชีวิต (Lifestyle Modification)

ของเราครับ เพื่อสร้างพฤติกรรมสุขภาพที่ดีขึ้นมา ขณะเดียวกัน

ก็พยายามเลี่ยงพฤติกรรมที่ไม่ดีต่อสุขภาพเท่าที่เราจะสามารถทำได้

(เพราะคงไมม่ใีครทำได ้ 100%) หนัมาใหค้วามสำคญักบัการรบัประทาน

อาหารที่ดี ลด ละ เลี่ยงอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ พยายามออก-

กำลังกายให้สม่ำเสมอ และฝึกเป็นคนที่กระฉับกระเฉง ฝึกนิสัย

การนอนที่มีคุณภาพ ฝึกการรับมือ การจัดการกับความเครียดให้ได้

และรู้จักหาวิธีผ่อนคลายความเครียด

ถ้าทำอย่างนี้ได้ รับรองว่าชีวิตจะเริ่มห่างไกลจากความแก่

และความเสื่อมทีละน้อยๆ ครับ

16 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

เอกสารอ้างอิง

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). (2557). ออกกำลังกาย อย่างไรดี?. สืบค้นเมื่อ 25 พฤษภาคม พ.ศ.2558 จาก http://www.thai health.or.th

American Heart Association (AHA). (2015). The American Heart Association Recommendations for Physical Activity in Adults. Retrieved June 20, 2016 from http://www.heart.org/HEARTORG/HealthyLiving/Physical Activity/FitnessBasics/American-Heart-Association-Recommendations- for-Physical-Activity-in-Adults_UCM_307976_Article.jsp

Dean Fishman (2015). Text Neck: A Global Epidemic. Retrieved May 20, 2015

from http://text-neck.com/ Leon Watson. Humans Have Shorter Attention Span Than Goldfish, Thanks

to Smartphones. The Telegraph; 15 May 2015, Retrieved May 20, 2015

from http://www.telegraph.co.uk/news/science/science-news/11607315/ Humans-have-shorter-attention-span-than-goldfish-thanks-to-smart phones.html

Owen, N., Sparling, P.B., Healy, G.N., Dunstan, D.W. & Matthews, C.E. (2014). Sedentary Behavior: Emerging Evidence for a New Health Risk. Mayo Clin Proc. 2010 Dec, 85 (12), 1138 - 1141. doi: 10.4065/ mcp.2010.0444.

Self Nutrition Data. (2014). Nutritional Effects of Food Processing. Retrieved May 27, 2015 from http://nutritiondata.self.com/topics/processing

Smith, P. W. (2011). Why You Can’t Lose Weight: Why It’s So Hard to Shed Pounds and What You Can Do About It. Canada. Square One Publishers.

World Health Organization (WHO). (2015). Non-communicable Diseases (NCDs). Retrieved May 26, 2015 from http://www.who.int/mediacentre/ factsheets/fs355/en/

2 บ อ ก ต่ อ

ช ะ ล อ วั ย

20 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

คำถามที่เพื่อน ๆ ถามเข้ามาทาง เพจหมอหล่อคอเล่า อยู่เสมอ

มักเป็นคำถามเกี่ยวกับเรื่องของ การชะลอวัย หรือ Anti-Aging ครับ

หลายคนสงสยักนัวา่ Anti-Aging เปน็เรือ่งราวการดแูลสขุภาพเกีย่วกบั

อะไรบ้าง

ดังนั้นในตอนนี้หมอหล่อฯจึงขอยกตัวอย่างคำถามจากเพื่อน ๆ

มาเล่าให้ฟังแล้วกันครับ

“สวัสดีค่ะ คุณหมอหล่อคอเล่า หนูเป็นแฟนคลับของเพจนี้

และติดตามมานานแล้ว ชอบอ่านทุกเรื่อง ทุกตอนที่หมอหล่อฯเขียน

ค่ะ มีคำถามมาถามคุณหมอเกี่ยวกับเรื่องของ Anti-Aging ค่ะ สรุป

ว่ามีจริงไหมคะ หรือเป็นแค่คำพูดที่ดูหรู ๆ เอาไว้ใช้โฆษณาขายของ

เท่านั้น เพราะเดี๋ยวนี้เวลาไปไหนมาไหนก็จะเห็นแต่คำว่า Anti-Aging

ตามคลินิกความงาม ร้านขายเครื่องสำอาง อาหารเสริมเต็มไปหมด

ค่ะ คุณหมอหล่อฯช่วยตอบหน่อยนะคะ ขอบคุณค่ะ”

คงจะเป็นจริงอย่างที่น้องพูดถึงครับ เพราะทุกวันนี้คำว่า Anti-

Aging อยู่รอบตัวเราจริง ๆ ไม่ว่าเราจะหันหน้าไปทางไหน หรือแม้แต่

หลับตาก็ยังได้ยินแต่คำคำนี้เต็มไปหมด

Anti-Aging เป็นศาสตร์ที่มีอยู่จริงหรือไม ่ หรือเป็นแค่เพียง

คำบอกกล่าวในเชิงโฆษณาหรือการค้าเท่านั้น

ทำความรู้จัก Anti-Aging กันหน่อย

เป็นที่ทราบกันดีว่า ความแก่ชราเป็นสิ่งที่มนุษย์เราไม่ปรารถนา

ที่จะให้เกิดขึ้น หรืออยากให้เกิดขึ้นช้าที่สุดหากเป็นไปได้ เพราะภาพ

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 21

ที่เรามักนึกถึงเสมอเวลาใครพูดถึงเรื่องแก่ก็คือ ใบหน้าที่เหี่ยวย่น

เต็มไปด้วยริ้วรอย มีฝ้า กระ จุดด่างดำ ผมเริ่มหงอก บางคนก็

ประสบปัญหาผมร่วง ผมบาง หัวล้าน รวมไปถึงสภาพร่างกาย

ที่ทรุดโทรม อ่อนเปลี้ยเพลียแรง เป็นต้น นั่นจึงทำให้เมื่อคำว่า

Anti-Aging หรือการชะลอวัยแพร่เข้ามา เราจึงรู้สึกกระชุ่มกระชวย

ในหัวใจขึ้นมาทันที เพราะเริ่มมีความหวังเรืองรองที่จะกลับมา “ดูเด็ก”

ได้เหมือนเดิมอีกครั้ง จึงไม่แปลกเลยว่า ทำไมมีการนำคำคำนี้มาใช้

เพื่อจุดประสงค์ทางการตลาดอย่างมากมาย

ศาสตร์ความรู้เรื่อง Anti-Aging เกิดขึ้นมาจากคำถามที่ว่า

ทำไมเราถึงต้องแก ่

ทำไมต้องมีความเสื่อมและต้องมีโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ มารบกวน

เป็นไปได้ไหมที่เราจะรู้ตัวได้ก่อน และป้องกันความเสื่อมเพื่อ

ไม่ให้เกิดขึ้นหรือเกิดขึ้นน้อยที่สุด

ดว้ยเหตนุีจ้งึมกีารนำความรูท้างวทิยาศาสตรส์มยัใหมห่ลากหลาย

สาขาวิชามาผนวกเข้ากับความเจริญก้าวหน้าทางการแพทย์ในยุค

ปัจจุบัน เพื่อต้องการจะสืบให้รู้ว่าอะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้เราแก ่ เสื่อม

และเป็นโรคต่าง ๆ จึงทำให้มีการศึกษาค้นคว้าวิจัยตามมามากมาย

ดังนั้นคำว่า Anti-Aging จึงไม่ได้หมายถึง การทำอย่างไรให้

หนา้เดก็ ผวิสวยใสอยา่งเดยีว แตห่มายถงึ องคค์วามรูด้า้นการแพทย ์

ใหม่ๆ หลากหลายสาขาที่จะเข้ามาเติมเต็มความรู้ทางการแพทย์

ปัจจุบันเกี่ยวกับการป้องกัน รักษาโรค และส่งเสริมสุขภาพให้แข็งแรง

สมบูรณ์ในทุกๆ ด้านนั่นเองครับ

เอาละครับ มาถึงตอนนี้ หมอหล่อฯคิดว่าสิ่งที่หลายคนคง

อยากจะรู้กันแล้วคือ เราจะทำอย่างไรให้แก่ช้า เสื่อมช้า และไม่

22 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

เจ็บป่วยเป็นโรคที่เกิดจากความเสื่อมต่าง ๆ

วันนี้หมอหล่อฯเลยขออาสาที่จะพาทุกคนไปไขความลับ หา

คำตอบเกี่ยวกับเรื่องราวของการชะลอโรค ชะลอวัยกันครับ

หัวใจของ Anti-Aging

หัวใจสำคัญของ Anti-Aging ที่เราต้องรู้จักเพื่อที่จะได้ชะลอโรค

ชะลอวัยได้อย่างประสบผลสำเร็จก็คือ 3 วายร้าย ต้นตอความแก่

และความเสื่อม เพื่อที่จะได้รู้เท่าทันและสามารถป้องกันได้ล่วงหน้า

ได้แก่ อนุมูลอิสระที่พรั่งพรู (Oxidative Stress) การอักเสบเรื้อรัง

(Chronic Inflammation) และอาหารเร่งแก่ (Advanced Glycation

End-products: AGEs)

วายร้ายตัวที่ 1 อนุมูลอิสระที่พรั่งพรู (Oxidative Stress)

วายร้ายตัวแรกนี้ เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน

เนื่องจากมีที่มาจาก อนุมูลอิสระ หรือ Free Radical ซึ่งได้รับการ

พูดถึงในวงการแพทย์เป็นอย่างมากในช่วงระยะเวลาสิบกว่าปีมานี ้

อนุมูลอิสระตามความหมายที่เข้าใจง่าย ๆ ก็คือ โมเลกุลของ

สารที่ไม่เสถียรเพราะขาดอิเล็กตรอน ทำให้ต้องวิ่งไปแย่งชิงอิเล็กตรอน

จากโมเลกุลของสารอื่น ๆ

แน่นอนครับว่า โมเลกุลที่โดนแย่งอิเล็กตรอนไปนั้นย่อมเกิด

ความไม่เสถียรตามมา และไม่สามารถทำหน้าที่ของตัวเองต่อไปได้

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 23

จำเป็นต้องสวมบทบาทเป็นผู้ร้ายต่อโดยการไปแย่งชิงอิเล็กตรอนของ

โมเลกุลอื่น ๆ อีก เป็นอย่างนี้ต่อไปเรื่อย ๆ ไม่มีที่สิ้นสุด

อนุมูลอิสระเกิดข้ึนได้ท้ังจากภายในและภายนอกร่างกายของเรา

อนุมูลอิสระภายในร่างกายส่วนใหญ่มาจากกระบวนการ

เผาผลาญในเซลล์และการสร้างพลังงาน โดยเฉพาะตำแหน่งที่เรียกว่า

ไมโตคอนเดรีย (Mitochondria) ที่เป็นหน่วยย่อยเล็ก ๆ เสมือนโรงงาน

ผลิตพลังงานภายในเซลล์เรานั่นเอง ทฤษฎีของความแก่ชราและ

ความเสื่อมในปัจจุบันได้ให้ความสนใจและมีการพูดถึงไมโตคอนเดรีย

กันมากขึ้น นั่นแสดงว่า ถ้าเรารับประทานอาหารเข้าไปมาก ร่างกาย

ก็ต้องเกิดการเผาผลาญมากขึ้น และแน่นอนครับว่า สิ่งที่ตามมาก็คือ

เกิดอนุมูลอิสระมากขึ้นนั่นเอง

ส่วนสาเหตุที่มาจากภายนอกที่ทำให้เกิดอนุมูลอิสระมากขึ้นนั้น

มาจากแสงแดด มลพิษ ควันบุหรี่ เชื้อโรคต่าง ๆ ทั้งแบคทีเรียและ

ไวรัส อาหารประเภทที่ให้พลังงานสูง เช่น แป้ง นํ้าตาล ไขมัน ใน

ÐÃÊÔÍÅÙÁعͺÊà¡ÑÍÃÒ¡

§ÑÃÍ้×Ãà

‹¡á§‹ÃàÃÒËÒÍ

24 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

ปรมิาณมาก อาหารประเภททอด ปิง้ยา่ง รวมไปถงึภาวะความเครยีด

ทัง้ทางรา่งกาย (นอนนอ้ย อดขา้วอดนํา้ ออกกำลงักายหนกั เปน็ตน้)

และทางจิตใจ

นั่นเท่ากับว่า ทุกวันนี้เราจะต้องเผชิญหน้ากับอนุมูลอิสระ

อยู่ทุกวันอย่างหลีกเลี่ยงได้ยากนั่นเองครับ

การที่เรามีอนุมูลอิสระในร่างกายมากเกินไป เราเรียกภาวะนี้ว่า

Oxidative Stress โดยปกติแล้ว ร่างกายเราจะมี สารต้านอนุมูล

อิสระ หรือ Antioxidant เข้ามาจัดการเหล่าอนุมูลอิสระที่เกิดขึ้น

เหล่านี ้

แต่เมื่อไรก็ตามที่มีอนุมูลอิสระเกิดขึ้นมากเกินไป หรือสารต้าน

อนมุลูอสิระในรา่งกายของเราไมเ่พยีงพอ เจา้อนมุลูอสิระกจ็ะสบโอกาส

สามารถเข้าไปทำลายเซลล์ต่าง ๆ ของร่างกายอย่างรวดเร็ว จนเป็น

สาเหตุที่ทำให้เกิดความเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายตามมา

เมื่อเซลล์ในแต่ละอวัยวะของเรามีความผิดปกติ การทำงาน

ก็ผิดเพี้ยนไป ไม่ตายก็กลายพันธุ์ไปในที่สุด (ทำให้เกิดเป็นโรคมะเร็ง

นั่นเอง) สิ่งที่ตามมาก็คือ โรคภัยที่เกิดจากความเสื่อมของอวัยวะ

ต่าง ๆ ได้แก่ โรคหัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือด

สูง สมองเสื่อม ต้อกระจก โรคอ้วน หรือแม้กระทั่งโรคมะเร็ง ทำให้

ในปัจจุบันมีการพูดถึงสารต้านอนุมูลอิสระกันมากขึ้น อีกทั้งยังนิยม

รับประทานในรูปแบบผลิตภัณฑ์เสริมอาหารต่าง ๆ ดังที่เห็นมากมาย

ในท้องตลาด

ในความเป็นจริงแล้ว สารต้านอนุมูลอิสระมีอยู่ทั้งในตัวเราเอง

และจากแหล่งอาหารภายนอก ภายในร่างกายของเราจะมีเอนไซม์

หลายชนิดรวมทั้งสารชีวเคมีต่าง ๆ ที่ทำหน้าที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 25

ส่วนแหล่งของสารต้านอนุมูลอิสระจากภายนอกที่เรารู้จักกันดี ได้แก่

วิตามินต่าง ๆ เช่น วิตามินซี วิตามินอี วิตามินเอ กลูตาไทโอน

เป็นต้น รวมไปถึงสารในกลุ่มที่ได้จากพืชพันธุ์ธรรมชาติต่าง ๆ ที่เรียกว่า

สารพฤกษเคมี (Phytonutrient) ด้วย

ดังนั้นหากเราได้รับสารต้านอนุมูลอิสระเหล่านี้ในปริมาณที่

เหมาะสม ย่อมช่วยลดอนุมูลอิสระในร่างกายที่เกิดขึ้นได้ ซึ่งเท่ากับว่า

เป็นการป้องกันการเกิดโรคภัยต่าง ๆ ดังที่กล่าวมาแล้วนั่นเอง

หมอหล่อฯขออัพเดตปัจจุบันเราสามารถตรวจเลือดเพื่อดู

ระดับอนุมูลอิสระในร่างกายได้ว่าอยู่ในระดับ

ใด รวมถึงระดับของสารต้านอนุมูลอิสระ

ต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น วิตามินซี วิตามินอี

วิตามินเอ เบต้าแคโรทีน กลูตาไทโอน และ

โคเอนไซม์คิวเท็น

ทั้งนี้แพทย์จะสามารถอธิบายและให้

คำแนะนำเกี่ยวกับผลการตรวจ รวมทั้งการ

ปรับเปลี่ยนแนวทางการใช้ชีวิตเพื่อที่จะลด

อนุมูลอิสระและเพิ่มระดับสารต้านอนุมูลอิสระ

ในร่างกายของเราได ้

26 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

เหน็ไหมครบัวา่ หากเรารูจ้กัตวัการความแกต่วันีเ้ปน็อยา่งดแีลว้

เราจะสามารถป้องกันการเกิดอนุมูลอิสระในร่างกายได้ ขณะเดียวกัน

กย็งัสามารถลดปรมิาณอนมุลูอสิระไดด้ว้ยการเสรมิสารตา้นอนมุลูอสิระ

ต่าง ๆ เข้าไป หรือแม้กระทั่งการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพให้ดี

เพื่อเอื้อให้ร่างกายเรากำจัดอนุมูลอิสระที่เกิดขึ้นให้ได้มากที่สุด เท่านี้

ก็เปรียบเหมือนกับเรามียาอายุวัฒนะขนานเอกอยู่ในมือแล้วละครับ

วายร้ายตัวที่ 2 การอักเสบเรื้อรัง (Chronic Inflammation)

การอักเสบเรื้อรัง มีบทบาทและความสำคัญเกี่ยวกับความ

แก่ชรา ความเสื่อมของอวัยวะต่าง ๆ และมีความเกี่ยวข้องกับโรคภัย

ต่าง ๆ มากมาย ปกนิตยสาร Time ฉบับเดือนกุมภาพันธ์ ปี ค.ศ. 2004

ได้กล่าวถึงการอักเสบเรื้อรังว่าเป็น “เพชฌฆาตผู้ไร้เงา” หรือ The

Secret Killer และได้มีคำกล่าวเกริ่นนำไว้บนหน้าปกอย่างน่าสนใจว่า

“The surprising link between inflammation and heart

attacks, cancer, Alzheimer’s and other diseases. What you

can do to fight it?”

“ความเชือ่มโยงทีเ่หลอืเชือ่ระหวา่งการอกัเสบกบัโรคหวัใจ มะเรง็

อัลไซเมอร์ และโรคต่าง ๆ คุณคิดว่าจะต่อสู้กับมันได้อย่างไร”

จากข้อมูลที่ปรากฏในการศึกษาปัจจุบันเชื่อว่า การอักเสบ

เรื้อรังเป็นสาเหตุที่ทำให้เราแก่ เสื่อม และเกิดโรคภัยต่าง ๆ มากมาย

ได้แก่ โรคหัวใจ อัมพฤกษ์ อัมพาต เบาหวาน ความดันโลหิตสูง

อัลไซเมอร์ โรคเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน เช่น SLE รูมาทอยด์ หรือ

แม้กระท่ังโรคมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งลำไส้ ปอด ตับอ่อน เป็นต้น

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 27

หลายคนคงอาจสงสัยว่า การอักเสบเรื้อรังนี้แตกต่างจาก

การอักเสบทั่วไปอย่างไร

หมอขออธิบายสั้น ๆ ง่าย ๆ นะครับ การอักเสบที่เรารู้จักกันทั่วไป

คือ การอักเสบแบบเฉียบพลัน (Acute Inf lammation) เป็น

กระบวนการที่ร่างกายเราพยายามซ่อมแซมตัวเองภายหลังจากเกิด

การบาดเจ็บ หรือการติดเชื้อในระยะเฉียบพลัน เป็นต้น โดยอาศัย

การทำงานของเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันหลาย ๆ ตัวร่วมด้วยช่วยกัน

จนสามารถกำจัดเชื้อโรคหรือซ่อมแซมจนหายได้ในที่สุด ภายใน

ระยะเวลาไม่เกิน 1 สัปดาห ์

ส่วน การอักเสบเรื้อรัง นั้นกลับเป็นกระบวนการที่แตกต่าง

ออกไปจากการอักเสบเฉียบพลัน เพราะมีลักษณะเด่น คือ เป็นการ

อักเสบในระดับตํ่า ๆ (Low-grade Inflammation) ที่ค่อยเป็นค่อยไป

และคงอยู่ตลอด สามารถเกิดขึ้นได้ทั่วทั้งร่างกาย อีกทั้งยังเกี่ยวข้อง

กับระบบภูมิคุ้มกันและสารที่บ่งชี้การอักเสบในร่างกายที่สูงขึ้น เป็นต้น

สาเหตุที่ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังนั้น จะว่าไปแล้วก็ถือเป็น

เรือ่งทีใ่กลต้วัเรามากครบั เพราะมาจากหลายอยา่ง ไม่วา่จะเปน็ภาวะ

มีอนุมูลอิสระในร่างกายมากเกินไป (ดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้น) ภาวะ

ขาดสารอาหารที่มีประโยชน์ต่าง ๆ โดยเฉพาะการขาดสารต้านอนุมูล

อิสระ การรับประทานไขมันในปริมาณมากเกินไป (ทั้งไขมันอิ่มตัว

และไขมันทรานส์) การแพ้อาหารแฝง (Hidden Food Allergy หรือ

IgG Food Allergy) การติดเชื้อโรคต่าง ๆ เรื้อรัง เช่น เชื้อไวรัส

ตับอักเสบ แบคทีเรีย และพยาธิ การอยู่อาศัยในสภาพแวดล้อมที่มี

มลพิษ การสูบบุหรี่ ภาวะความเครียด (ทั้งทางร่างกายและจิตใจ)

ที่เกิดขึ้นติดต่อกันยาวนาน การออกกำลังกายที่มากเกินไป และที่จะ

28 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

ขาดไม่ได้ก็คือ ความอ้วน หรือการมีไขมันสะสมในร่างกายมากเกินไป

โดยเฉพาะไขมันบริเวณหน้าท้อง (หรือพุงนั่นเอง)

นอกจากนี้ข้อมูลล่าสุดนี้ยังมีงานวิจัยที่พูดถึงเรื่องการเสื่อมของ

ไมโตคอนเดรีย (Mitochondrial Dysfunction) จากภาวะมีอนุมูล

อิสระในร่างกายมากเกินไป ซึ่งเป็นสาเหตุหลักให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง

อีกด้วยนะครับ

การอักเสบเรื้อรังทำให้เราแก่และมีความเสื่อมได้อย่างไร

สาเหตุหลักเกิดจากการมีปัจจัยที่เป็นสาเหตุดังข้างต้นมากระตุ้น

เซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายเราโดยผ่านกลไกของภาวะการมีอนุมูลอิสระที่

มากมายจนกำจัดได้ไม่หมด ซึ่งจะทำให้เซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันต่าง ๆ

สร้างสารที่กระตุ้นการอักเสบที่เรียกว่า ไซโตไคน์ (Cytokine) ออกมา

มากมาย ไซโตไคน์เหล่านี้จะทำให้เซลล์ต่าง ๆ ในแต่ละอวัยวะทำงาน

ได้น้อยลงและเกิดความเสื่อมขึ้นทีละน้อยแบบค่อยเป็นค่อยไปอย่าง

ต่อเนื่อง จนวันดีคืนร้ายเมื่อเกิดความเสื่อมจนสุดขีดก็จะแสดงอาการ

ของโรคต่าง ๆ ออกมานั่นเอง

มาถงึตรงนีแ้ลว้ จะเหน็ไดว้า่ทัง้ภาวะการมอีนมุลูอสิระทีม่ากมาย

จนกำจัดได้ไม่หมดและการอักเสบเรื้อรังต่างก็ร้ายพอ ๆ กัน แถมยังมี

ความเกี่ยวดองซึ่งกันและกันอีกด้วย แล้วเราจะรับมือกับการอักเสบ

เรื้อรังกันอย่างไรด ี

ขั้นแรก ต้องเริ่มที่การป้องกันหรือหลีกเลี่ยงไม่ให้มีสาเหตุของ

การอักเสบเรื้อรังก่อน ได้แก่ การเลี่ยงอาหารประเภทแป้ง นํ้าตาล

และไขมัน โดยเฉพาะไขมันชนิดทรานส์ (Trans Fat) ไม่สูบบุหรี่

และไม่รับควันบุหรี่จากคนรอบข้าง หลีกเลี่ยงการอยู่ในบริเวณที่มี

มลพิษต่าง ๆ ลดความเสี่ยงในการได้รับเชื้อโรคต่าง ๆ โดยเฉพาะเชื้อ

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 29

ไวรัสที่สามารถติดได้ง่าย เช่น ไวรัสตับอักเสบชนิดบี ชนิดซี รวมถึง

ไวรัสเอชไอวี เป็นต้น

ขั้นที่สอง ต้องหันมาใส่ใจกับการรับประทานผักผลไม้ที่สด

สะอาด และปราศจากสารพิษ โดยการล้างนํ้าให้สะอาดมาก ๆ เพื่อ

ล้างสารพิษตกค้างออก โดยเฉพาะพวกโลหะหนักต้องล้างออกให้มาก

ที่สุดครับ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และเสริมสารต้านอนุมูล

อิสระให้กับร่างกาย ปรับสภาพร่างกายและจิตใจของเราให้สดชื่น

แจ่มใสอยู่เสมอ ฝึกการบริหารจัดการความเครียดที่อาจเจอในแต่ละ

วัน ที่สำคัญคือ อย่าปล่อยให้อ้วนหรือลงพุงนะครับ เพราะความอ้วน

คือบ่อเกิดของการอักเสบเรื้อรังที่น่ากลัวที่สุดในปัจจุบัน

หมอหล่อฯขออัพเดตหากใครอยากลดการอักเสบเรื้อรังด้วย

การรับประทานอาหารเสริมต่าง ๆ แล้ว ขอ

แนะนำสุดยอดอาหารเสริมต้านการอักเสบ

ครับ มีหลายตัวที่มีการศึกษาวิจัยรองรับว่า

สามารถลดการอักเสบเรื้อรังได้จริง

นํ้ามันปลา (Fish Oil) มีกรดไขมันที่

จำเปน็ตอ่รา่งกายชนดิโอเมกา้ - 3 (Omega - 3)

ทั้ง DHA และ EPA ถือเป็นพระเอกในการ

ต้านการอักเสบ

นํ้ามันมะกอก (Olive Oil) มีกรด

ไขมันโอเลอิก (Oleic Acid) หรือโอเมก้า - 9

30 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

(Omega - 9) ที่ช่วยลดการอักเสบในร่างกาย

ได้เป็นอย่างด ี

นอกจากนี ้ วติามนิซ ี วติามนิอ ี และ

วิตามินดี ก็มีส่วนช่วยในการต้านการอักเสบ

เชน่กนั รวมถงึ สารสกดัจากชาเขยีว (Green

Tea Extract) และ สารสกัดจากเปลือกองุ่น

(Resveratrol) หรือแม้กระทั่งสมุนไพรไทย

อย่าง ขมิ้นชัน (Curcumin) ของบ้านเรา ที่

กล่าวมานี้ล้วนมีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบ

ด้วยกันทั้งสิ้น

ถึงตอนนี้เราก็รู้แล้วนะครับว่า จะรับมือกับสาเหตุของความแก่

เหล่านี้ได้อย่างไร โดยเฉพาะการอักเสบเรื้อรังที่เกิดขึ้นในร่างกาย

ของเรา

วายร้ายตัวที่ 3 อาหารเร่งแก่ (Advanced Glycation End-products: AGEs) วายร้ายตัวสุดท้ายที่เป็นสาเหตุของความแก่ชราและโรคภัย

ต่าง ๆ ที่ไม่พดูถึงไม่ได ้ นั่นก็คือ Advanced Glycation End-products

หรือเรียกสั้น ๆ ว่า AGEs ครับ

AGEs อาจเป็นคำที่ไม่ค่อยคุ้นหูเรามากนักเพราะไม่ค่อยมีใคร

พูดถึงกันมากเหมือนกับตัวอื่น ๆ ที่ผ่านมา แต่เรารู้หรือไม่ครับว่า

AGEs คือหนึ่งในผู้ร้ายที่แฝงตัวมาเงียบ ๆ ในรูปแบบของอาหารต่าง ๆ

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 31

ที่สีสันและรสชาตินั้นเชิญชวนให้เรารับประทานอย่างมาก

AGEs เป็นผลผลิตที่เกิดมาจากการที่นํ้าตาล (เช่น นํ้าตาล

กลูโคสที่มาจากนํ้าตาลทราย นํ้าตาลฟรักโทสที่อยู่ในอาหารและ

เครื่องดื่มรสหวานหลายชนิด) ทำปฏิกิริยา Maillard Reaction กับ

สารอาหารในกลุ่มโปรตีนและไขมัน โดยไม่ต้องอาศัยเอนไซม์เหมือน

กับปฏิกิริยาอื่น ๆ ที่เกิดขึ้นในร่างกายของเรา

ผลจากการทีม่ ี AGEs ในปรมิาณมาก จะทำให ้ AGEs ไปจับกบั

โมเลกุลของสารหรือโครงสร้างที่สำคัญ ๆ ของอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย

เราเรียกปฏิกิริยานี้ว่าการเกิด “Cross-linkage” นั่นเองครับ AGEs เป็น

สารที่สามารถเกิด Cross-linkage กับอวัยวะและสารที่เป็นโครงสร้าง

ต่าง ๆ ภายในร่างกายได้มากมาย เช่น คอลลาเจนที่ผิวหนัง โมเลกุล

ของโปรตีนบริเวณผนังเส้นเลือดทั้งที่บริเวณหัวใจ สมอง ไต และ

อวัยวะอื่น ๆ รวมไปถึงบริเวณเส้นใยประสาทอีกด้วย

ผลที่ตามมาคือ อวัยวะต่าง ๆ ในส่วนนั้นก็จะมีความสามารถ

ในการทำงานลดลง เสื่อมลง และสูญเสียสภาพการทำงานไปในที่สุด

นี้เลยเป็นเหตุผลที่เล่ากันต่อ ๆ มาว่า

“ถ้าใครอยากผิวสวย ผิวเด้ง กระชับ ต้องหลีกเลี่ยงการ

รับประทานอาหารรสหวานนั่นเอง”

เป็นคำกล่าวที่สอดคล้องกับเหตุผลในข้อนี้ครับ ปัจจุบันมีหลาย

การศึกษาวิจัยที่พบว่า AGEs มีความสัมพันธ์กับกลุ่มโรคที่เกิดจาก

ความเสือ่มของรา่งกายหลายชนดิ เชน่ โรคเบาหวาน โรคไตวายเรือ้รงั

ข้ออักเสบรูมาทอยด์ โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ รวมไปถึงโรคอัลไซเมอร์

เป็นต้น

AGEs มาจากไหนได้บ้าง

32 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

เราพบว่า AGEs สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในร่างกายเราเองและยัง

ได้รับจากแหล่งภายนอกร่างกายอีกด้วยครับ กระบวนการเกิด AGEs

ขึน้ในรา่งกายของเรานัน้ มกัมาจากการรบัประทานอาหารและเครือ่งดืม่

ที่มีแป้งและนํ้าตาลมากเกินไป ทำให้ระดับนํ้าตาลที่มีปริมาณมาก ๆ

นั้นมีโอกาสทำปฏิกิริยากับโปรตีนต่าง ๆ ในร่างกายได้มากขึ้น ตัวอย่าง

ที่เราพอจะรู้จักกันดีก็คือ ค่า HbA1C (Glycated Hemoglobin)

ซึ่งเป็นค่าที่บอกถึงระดับนํ้าตาลสะสมบนผิวเม็ดเลือดแดงนั่นเอง

นอกจากนี้แล้ว AGEs ยังอยู่ในรูปแบบของอาหารสำเร็จรูป

ที่รอเราหยิบเข้าปากตั้งแต่ภายนอกแล้ว ไม่อยากบอกเลยว่า อาหาร

อร่อย ๆ ที่เราชอบรับประทานกันเป็นประจำ ล้วนแล้วแต่เป็นอาหาร

ที่มีเจ้า AGEs แฝงตัวอยู่ทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นสเต๊กจานโปรด แกง

เขียวหวานกลิ่นหอม ไข่พะโล้เจ้าดัง ไก่ย่าง หมูย่าง เนื้อย่างชนิด

ต่าง ๆ รวมไปถึงอาหารสารพัดเมนูทอดต่าง ๆ ล้วนแล้วแต่เป็นอาหาร

ที่มีการโคจรมาพบกันของ โปรตีน ไขมัน และ นํ้าตาล ทั้งสิ้น ซึ่ง

เมื่อนำไปผ่านกระบวนการปรุงอาหารที่ใช้ความร้อนสูง ก็มีโอกาสที่จะ

เกิดเป็น AGEs ได้ทั้งหมดครับ

นอกจากเจา้ AGEs จะทำใหเ้ราแกง่า่ยโดยผา่นการเกดิ Cross-

linkage กบัโครงสรา้งอืน่ ๆ ในรา่งกายแลว้ ตวัมนัเองยงัสามารถกระตุน้

ให้เกิดการอักเสบเรื้อรังผ่านภาวะการมีอนุมูลอิสระที่มากมายกำจัด

ไม่หมดได้อีกด้วย

จะเห็นได้ว่า นี่คือการทำงานที่ประสานกันของทั้ง 3 วายร้าย

ตัวการของความแก่ชราและโรคภัยต่าง ๆ ที่ช่วยกันส่งเสริมความแก่

และความเสื่อมให้เกิดขึ้นในร่างกายเรานั่นเองครับ

คราวนี้เราคงอยากจะรู้วิธีที่จะรับมือกับเจ้า AGEs กันแล้ว

ห ม อ ห ล่ อ ค อ เ ล่ า 33

ใช่ไหมครับ ทำได้ดังนี้

1. ใส่ใจอาหารการกินให้มากขึ้น โดยพยายามหลีกเลี่ยงอาหาร

ที่มีแป้ง นํ้าตาล รวมถึงไขมันในปริมาณมาก ๆ หรือลด

อาหารประเภทหวานและมันนั่นเอง

2. หลีกเลี่ยงอาหารที่ม ี AGEs

3. เสริมด้วยอาหารเสริมในกลุ่มวิตามินและอาหารเสริมอื่น ๆ

ที่งานวิจัยพบว่ามีส่วนช่วยลด AGEs ได้แก่ วิตามินซี

(Vitamin C) วิตามินบี 6 (Pyridoxamine) กรดแอลฟา-

ไลโปอิก (Alpha Lipoic Acid : ALA) กรดแอมิโนชนิด

ทอรีน (Taurine) และคาร์โนซีน (Carnosine) เป็นต้น

บทสรุป

มาถึงบทสรุปในตอนนี้ เราจะเห็นได้ว่ามิติในการดูแลสุขภาพ

ในปัจจุบันเปลี่ยนไปจากเดิมมาก วันนี้ทุกคนสามารถดูแลสุขภาพของ

ตนเองก่อนที่จะเป็นโรคได้ โดยเริ่มที่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ

ให้ดีขึ้น ลด ละ เลี่ยง ปัจจัยที่จะส่งผลให้เราเกิดความแก่และ

ความเสื่อมต่าง ๆ อย่างที่ได้เล่ามาข้างต้น นอกจากนี้เรายังสามารถไป

ปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำเกี่ยวกับแนวทางในการใช้ชีวิตที่จะ

ทำให้เรามีสุขภาพแข็งแรงและห่างไกลจากโรคภัยต่าง ๆ ได้อีกด้วย

หมอหล่อฯหวังว่า หลังจากได้รู้สาเหตุที่เป็นต้นตอของ

ความแก่และความเสื่อมต่างๆ เหล่านี้แล้ว คำว่า “Anti-Aging”

ในมุมมองของผู้อ่านน่าจะชัดเจนยิ่งขึ้น และหวังเป็นอย่างยิ่งว่า

34 A n t i - A g i n g รู้ ก่ อ น ใ ค ร ช ะ ล อ วั ย ก่ อ น เ พื่ อ น

ผู้อ่านจะสามารถนำเรื่องราวดีๆ เหล่านี้ไปบอกต่อให้กับคนใกล้

ตัวเราที่เรารักได้รับฟังกันนะครับ เพราะเรื่องดีๆ แบบนี้ต้อง

“บอกต่อชะลอวัย” กันเยอะๆ ครับ

เอกสารอ้างอิง

A. Rahal, A. Kumar, V. Singh, B.J.Yadav, R. Tiwari, S. Chakraborty & K. Dhama. (2014). Oxidative Stress, Prooxidants, and Antioxidants: The Interplay. BioMed Research International, 2014. Retrieved May 30, 2015 from http://dx.doi.org/10.1155/2014/761264

G. Pawelec, D. Goldeck & E. Derhovanessian. (2014). Inflammation, Ageing and Chronic Disease. Current Opinion in Immunology, 29, 23 - 28. Retrieved May 30, 2015 from http://www.sciencedirect.com/science/ article/pii/S0952791514000557

Life Extension. Health Concerns: Inf lammation (Chronic). (2015). Retrieved May 30, 2015 from http://www.lef.org/Protocols/Health-Concerns/ Chronic-Inflammation

Prasad, Y.D., Sonia, S., Balvinder, S. & Charan, C.R. (2013). Advanced Glycation End Products: A Review. Sch. Acad. J. Biosci., 2013; 1 (2), 39 - 45. Retrieved May 30, 2015 from http://saspublisher.com/wp- content/uploads/2013/07/SAJB-1239-45.pdf

Ramasamy, R., Vannucci, S. J., Shi Du Yan, S., Herold, K., Yan, S. F. and Marie Schmidt, A. (2005). Advanced Glycation End Products and RAGE: A Common Thread in Aging, Diabetes, Neurodegeneration, and Inflammation, Review. Glycobiology, 15 (7), 16 - 28. Retrieved May 30, 2015 from http://glycob.oxfordjournals.org/content/15/7/16R.full.pdf+ html

R. Singh, A. Barden, T. Mori & L. Beilin. (2001). Advanced Glycation End- Products: A Review. Diabetologia, 44, 129 - 146. Retrieved May 30, 2015 from http://link.springer.com/article/ 10.1007/s001250051591#page-1